PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Կարսի անկման պատճառները (1920թ.)



Վազգեն
03.05.2007, 09:02
Մեր պատմության իմ համար ամենացավալի ու խայտառակ էջերից մեկը::(
Խորհուրդ կտայի բոլորին անպայման կարդալ այս հոդվածը: Կարծում եմ շատ դասեր կարող ենք քաղել մեր անցյալում կատարված սխալներից:

Կարսի անկման պատճառները (1920թ.)
Գևորգ Յազճյան

http://www.ararat-center.org/upload/files/Razm_&_Anvtang_16.pdf

Lion
04.05.2007, 10:33
Լավ հոդված է...

Հիշվում են Նժդեհի խոսքերը. "Մենք պարտվեցինք, որովհետև մենք թուլացանք... հոգով"

Կարս-1920-ը մեր պատմության ամենաամոթալի էջն է:(

Vishapakah
04.05.2007, 17:33
Թուրքերին սպանելու փոխարեն, ուրիշ ազգերի գաղափարների՛ ճիշտն ու սխալն էին որոշում.:angry

Շնորհակալություն կայքի համար, երեկոյան ամբողջովին կնթերցեմ.

Lion
15.05.2007, 13:05
Աստված չանի նման երկրորդ իրադարձություն լինի մեր պատմության մեջ:(

Smergh
24.05.2007, 15:59
Մեր պատմության իմ համար ամենացավալի ու խայտառակ էջերից մեկը::(
Խորհուրդ կտայի բոլորին անպայման կարդալ այս հոդվածը: Կարծում եմ շատ դասեր կարող ենք քաղել մեր անցյալում կատարված սխալներից:

Կարսի անկման պատճառները (1920թ.)
Գևորգ Յազճյան

http://www.ararat-center.org/upload/files/Razm_&_Anvtang_16.pdf

Նախքան վերը նշված աղբյուրի հետ ծանոթանալս հակիրճ կներկայացնեմ իմ տեսակետը 1920 թվականին Կարսի անկման պատճառների վերաբերյալ:
1. Ամենագլխավոր պատճառը դա հիվանդագին ռուսասիրությունն էր: Այս արատով օժտված էին համարյա բոլորը, հասարակ շինականից մինչև բարձրաստիճան զորահրամանատարները: Մի ցայտուն օրինակ ` 1920 թվականի հունիսին բոլշևիկյան 400 հոգանոց փոքրիկ զորախմբին առանց դիմադրություն ցույց տալու Ղարաբաը հանձնած Դրոն պատճառ էր բռնում իֆորմացիայի պակասը/ կապի բացակայությունը Երևանի հետ/ մինչդեռ շան գլուխը թաքնված էր Դրոյի "Ես ռսի վրա գնդակ արձակած չունիմ" արտահայտության մեջ:
2. Պետական և զինվորական կարգապահության բացակայությունը բոլոր բնագավառներում:
3. Զինվորական հետախուզության և հակահետախուզության բացակայությունը:
4. Տնտեսության քայքայված ու ծանր դրությունը, Բազմաթիվ որբերի ու գաղթականների առկայությունը:
5. Բոլշևիկյան գործակալների անարգել և քայքայիչ աշխատանքը բնակչության հետ, բանակում և բանակի սպաների ու գեներալների միջավայրում:
6. Զորքի ու հրամանատարական կազմի միջև փոխադարձ վստահության բացակայությունը: Զինվորների մեծ մասը չէր վստահում իրենց հրամանատարներին տարբեր պատճառներով: Գեներալներ Հովսեփյանն ու Փիրումյանը սեփական գրպանները լցնելու մոլուցքով տարված բացարձակ անտերության էին մատնել Ղարսի մատույցներում իրենց ենթակա զորքի կողմից գրաված դիրքերը:
7. Մեր զինվորական մեքենան ահավոր դանդաղաշարժ և անպատրաստ էր դիմադրության, իսկ հայ զինվորին կռվի առաջնորդող քաջարի հրամանատարներին մեկ ձեռքի մատների վրա կարել էր համրել:

Կան շատ ու շատ այլ պատճառներ, սակայն դրանց մասին տեղի սղության պատճառով չեմ հիշատակում:

Սակայն ես Ղարսի անկումը համարում եմ ոչ թե մեր ազգի խայտառակությունը, այլ Մեծ Եղեռնից հետո ապրած մեծագույն ողբերգությունը, որի հիմնական պատճառը հայ բոլշևիկներն էին:

dvgray
24.05.2007, 18:21
Նախքան վերը նշված աղբյուրի հետ ծանոթանալս հակիրճ կներկայացնեմ իմ տեսակետը 1920 թվականին Կարսի անկման պատճառների վերաբերյալ:
1. Ամենագլխավոր պատճառը դա հիվանդագին ռուսասիրությունն էր: Այս արատով օժտված էին համարյա բոլորը, հասարակ շինականից մինչև բարձրաստիճան զորահրամանատարները: Մի ցայտուն օրինակ ` 1920 թվականի հունիսին բոլշևիկյան 400 հոգանոց փոքրիկ զորախմբին առանց դիմադրություն ցույց տալու Ղարաբաը հանձնած Դրոն պատճառ էր բռնում իֆորմացիայի պակասը/ կապի բացակայությունը Երևանի հետ/ մինչդեռ շան գլուխը թաքնված էր Դրոյի "Ես ռսի վրա գնդակ արձակած չունիմ" արտահայտության մեջ:
2. Պետական և զինվորական կարգապահության բացակայությունը բոլոր բնագավառներում:
3. Զինվորական հետախուզության և հակահետախուզության բացակայությունը:
4. Տնտեսության քայքայված ու ծանր դրությունը, Բազմաթիվ որբերի ու գաղթականների առկայությունը:
5. Բոլշևիկյան գործակալների անարգել և քայքայիչ աշխատանքը բնակչության հետ, բանակում և բանակի սպաների ու գեներալների միջավայրում:
6. Զորքի ու հրամանատարական կազմի միջև փոխադարձ վստահության բացակայությունը: Զինվորների մեծ մասը չէր վստահում իրենց հրամանատարներին տարբեր պատճառներով: Գեներալներ Հովսեփյանն ու Փիրումյանը սեփական գրպանները լցնելու մոլուցքով տարված բացարձակ անտերության էին մատնել Ղարսի մատույցներում իրենց ենթակա զորքի կողմից գրաված դիրքերը:
7. Մեր զինվորական մեքենան ահավոր դանդաղաշարժ և անպատրաստ էր դիմադրության, իսկ հայ զինվորին կռվի առաջնորդող քաջարի հրամանատարներին մեկ ձեռքի մատների վրա կարել էր համրել:

Կան շատ ու շատ այլ պատճառներ, սակայն դրանց մասին տեղի սղության պատճառով չեմ հիշատակում:

Սակայն ես Ղարսի անկումը համարում եմ ոչ թե մեր ազգի խայտառակությունը, այլ Մեծ Եղեռնից հետո ապրած մեծագույն ողբերգությունը, որի հիմնական պատճառը հայ բոլշևիկներն էին:
Ասում ես Դրոն ռուսասե՞ր էր: Դրոն ռուսական բանակի գեներալ էր : Ինչպես նաև Անդրանիկը, Նժդեհը ;) : Ու էտպեսին մնացին մինչև իրենց կյանքի վերջին օրը:
Ցանկացած դեպքում խորհուրդ եմ տալիս կարդալ վերևի աղբյուրը :): Բավականին հետաքրքիր ուսումնասիրություն է: Բանակում առկա կաշառակերության, հովանավորչության ու նման բաների մասին բավականին նոր բաներ կիմանաս:
Չնայած Կարսի հանձնման մասին իմ պատկերացումները գլոբալով չփոխվեց :think: Կարսը ռուսական էր: Նրանք որոշեցին հանձնել : Ու հանձնեցին:
Նույն անալոգիայով Էսօր Հայաստանի արևմտյան սահմանները ռուսներինն է: Եթե նրանք որոշեն հանձնել, ուրեմն կհանձնեն: Եթե դա չենք ուզում լինի, ապա օր առաջ պետք է դադարեցնենք լաց ու կոծը, ազգովին դուրս գանք վախկոտ ստրուկի կարգավիճակից, ու որոշենք, թէ ոնց ենք ՀՀ տարածքին ինքներս տիրություն անում ու նաև պաշտպանում: Իսկ սա առանձին խոսակցության թեմա է:

wagamaffia
24.05.2007, 19:35
Սա լավ պատմական թեմա է, սակայն ես ոչինչ չգիտեմ այս առումով.... կուզեի իմանալ, թէ 1915թ.-ից հետո ինչպե՞ս է պատահել, որ Կարսի մոտակայքում դեռ հայեր են մնացել ու դեռ կռվել..էս փաստը ինձ համար անհասկանալի է... բոլոր Արևմտյան հայերին չէին բնաջնջե՞լ...
իսկ որտե՞ղ կարելի այդ ժամանակաշրջանի քարտեզներ գտնել..

Array
24.05.2007, 22:30
Ասում ես Դրոն ռուսասե՞ր էր: Դրոն ռուսական բանակի գեներալ էր : Ինչպես նաև Անդրանիկը, Նժդեհը
Նժդե՞հը:Քո կարծիքով Նժդեհը Լեռնահայաստան դարձած Զանգեզուրը ումից էր անկախ պահում,երբ Դրոն Ղարաբաղը նվիրեց Բոլշևիկներին:Առանց իմանալու ինչի եք Նժդեհի անունը տալիս:Նժդեհը իր կյանքում երբեք չի ծառայել ռուսական բանակում:Առանց Նժդեհի=>Զանգեզուրի և Իրանի հետ սահմանի ձեզ թվում ա հիամ Հայաստան է՞ր գոյություն ունենալու:Վերջապե ո՞վ սպանեց Նժդեհին:
Ղարաքիլիսայում հաղթած ժողովուրդը պարզապես իրավունք չուներ հանձնել Կարսը իր 40 թնդանոթներով;Կարսը հանձնվեց չափից շատ ռուսներին հավատալու պատճառով(համաձայն եմ) և, երբ պարզվեց,որ թուրքերի հետ մեր դեմ կռվում են նաև կարմիր բանակայինները,ժողովուրդն ամբողջովի ընկճվեց հոգեպես;

Smergh
25.05.2007, 15:39
Ասում ես Դրոն ռուսասե՞ր էր: Դրոն ռուսական բանակի գեներալ էր : Ինչպես նաև Անդրանիկը, Նժդեհը ;) : Ու էտպեսին մնացին մինչև իրենց կյանքի վերջին օրը:
Ցանկացած դեպքում խորհուրդ եմ տալիս կարդալ վերևի աղբյուրը :): Բավականին հետաքրքիր ուսումնասիրություն է: Բանակում առկա կաշառակերության, հովանավորչության ու նման բաների մասին բավականին նոր բաներ կիմանաս:
Չնայած Կարսի հանձնման մասին իմ պատկերացումները գլոբալով չփոխվեց :think: Կարսը ռուսական էր: Նրանք որոշեցին հանձնել : Ու հանձնեցին:
Նույն անալոգիայով Էսօր Հայաստանի արևմտյան սահմանները ռուսներինն է: Եթե նրանք որոշեն հանձնել, ուրեմն կհանձնեն: Եթե դա չենք ուզում լինի, ապա օր առաջ պետք է դադարեցնենք լաց ու կոծը, ազգովին դուրս գանք վախկոտ ստրուկի կարգավիճակից, ու որոշենք, թէ ոնց ենք ՀՀ տարածքին ինքներս տիրություն անում ու նաև պաշտպանում: Իսկ սա առանձին խոսակցության թեմա է:
Շնորհակալություն~: Ձեր նշած աղբյուրը կարդացի մեծ ուշադրությամբ: Բավական ճշմարտացի ու հավաստի աղբյուր է, սակայն պետք է խոստովանել, որ հեղինակի մեկնաբանություններն ու տեսակետները բավական սուբյեկտիվ են/զուտ անձնական են/ ուստի այն չի կարելի 100%-ով ճիշտ ընդունել: Կան բաներ, որոնց հետ կարելի է համաձայնել և բաներ, որոնք հակասությունների մեջ են մտնում` այլ, ոչ պակաս հավաստի աղբյուրների հետ:
Ես մեր այս ֆորումում արդեն մի քանի անգամ նշել եմ մի անհայտ հեղինակի օրագրի ինտերնետ հասցեն http://armenianhouse.org/index-am.html
http://armenianhouse.org/armenia-diary/index.html... եթե Ձեզ հետաքրքրում է առաջին հանրապետության պատմությունը, ապա նրա մի կարճ ժամանակահատվածն ընդգրկող այդ օրագիրն ըստ ինձ կարելի է համարել հայտնագործություն, որը լույս է սփռում բոլշևիկների կողմից ջանասիրաբար շղարշապատած պատմության մութ ու հակասական էջերի վրա:
Ես նշված օրագիրը կարդալուց հետո 2-3 գիշեր չէի կարողանում քնել` վշտից, հուզմունքից ու կատաղությունից օդը չէր բավարարում... Այնքան խորն էր տպավորությոնը, որ ես /մասնագիտությամբ ճարտարագետս/ մի հոդված գրեցի հիմնականում հենց այդ օրագրում նշված փաստերի հիման վրա, անվանելով`"ԱԶԱՏ, ԱՆԿԱԽ ԵՎ ՄԻԱՑՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ կործանման պատճառները": Նամակով ինձ ուղարկեք Ձեր i-meil-ը և ես հաճույքով կտրամադրեմ այն բոլոր ցանկացողներին...
Իսկ հիմա վերադառնանք Ձեր գրառումին: Դրոն, Նժդեհը, Անդրանիկը և այլք իսկապես Ռուսական բանակի գեներալներ էին, սակայն ի տարբերություն այլ գեներալների` ղեկավարել են Հայ Կամավորական Գնդերը, իսկ դրանք` այդ գնդերը կռվում էին այլ պետության, այսինքն Ռուսական Կայսրության բանակի կազմում, Հայաստանում վերոհիշյալ զորավարները Հայկական Պետության զինված ուժերի հրամանատարներ էին և պարտավոր էին կռվել հանուն այդ պետության , անգամ եթե նրա թշնամին ազգությամբ ռուս էր , չէ՞որ մեր իրական թշնամին ոչ թե ռուսն էր` այլ բոլշևիկը, խոսքը գնում է հենց այդ թշնամու դեմ կռվելուց հրաժարվելու մասին, որը ինչպես գիտենք` և' ռուս էր, և' թուրք, և' հայ:
Սիրելի Array, Դուք միանգամայն իրավացի եք ՆԺԴԵՀԻ ու լեռնահայաստանի մասին հիշեցումով, սակայն Ձեր այն պնդումը, թե Մեծագույն Հայ ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀԸ ռուսական բանակում չի ծառայել` ճիշտ չէ:
1914 թվականին, երբ հարց առաջացավ ստեղծել հայկական կամավորական զորամիավորումներ` ցարական բանակում ազգությամբ հայ ամենահարմար զորահրամանատարը Նժդեհն էր, որն այն ժամանակ գտնվում էր Բուլղարիայում և հենց ռուսական բանակի կազմում: Նժդեհն էր հանդիսանում Հայ կամավորական 7 գնդերի կազմակերպիչն ու հրամանատարը, մինչև այդ զորամիավորումների ընդհանուր հրամանատարությունը ռուսական հրամանատարության կողմից Անդրանիկին հանձնելը` նա էր հանդիսանում դրանց փաստացի հրամանատարը:
Սակայն Ռուսական բանակում ծառայած - չծառայած լինելը որևէ կապ չունի իմ ասած "հիվանդագին ռուսասիրության" հետ: Ինչպես գիտենք Նժդեհն այդ ախտով չէր տառապում : Դրանով չէր տառապում նաև Սեպուհը, որը Նախիջևանի կամավորական գնդի հրամանատարի տեղակալն էր, որի անմիջական ղեկավարը սկզբում հենց Անդրանիկն է եղել:
... Ղարսի հանձնման խնդրում բոլշևիկյան չարագործությունների մասին հիմնական վկայությունները հենց բոլշևիկների կողմից էլ ոչնչացվել են: Կենդանի վկաները նույնպես, այդ թվում Ղարսի հանձնման գործում բոլշիկներին աջակցություն ցույց տված դավաճաններին` հայ ազգի նվիրյալ մի քանի սպաների հետ միասին կացինահարելով սպանել են հենց Երևանի բանտում:
Այս ամենն ի նկատի ունենալով է, որ ես այդ պատմական իրեղությունը ոչ թե խայտառակություն, այլ ողբերգություն եմ համարում...
Մեր ազգի խայտառակությունը կարելի է համարել մի քանի բոլշևիկ տականքների /ոչ բոլոր բոլշևիկներին ի նկատի ունեմ/ լույս աշխարհ գալը հայ մայրերի արգանդներից...

dvgray
25.05.2007, 18:11
Հարգելի Smergh
Ես կարդացել եմ քո առաջարկած հղումը:
Իհարկե շատ հետաքրքիր հղում ես տվել: Հետաքրքիր եմ մասով, որ հեղինակը աշխատում է պատկերում է դեպքերը "նեիքևից" - "վերև": Բայց արի համաձայնվի, որ էս կերպ համարյա անհնարին է հասկանալ ու հասնել փաստերին, ու եզրակացություններ անել: Գոնե զուտ տեսականորեն:
Առրթ եղել է, ու ես ասել եմ իմ կարծիքը հայ պատմագիտության մասին: Ես դա գիտություն չեմ համարում, այսինքն չեմ հավատում, որ նա մատուցում է լիարժեք ու համակողմանի փաստեր: Էլ չեմ ասում, որ էտ կիսատ-պռատ, ընտրովի ներկայացված փաստերի հիման վրա էլ վարպետորեն մանիպուլացի է կատարվում ըստ կոնյուկտուռայի: Կոպիտ ասած ՝ կոմունիստներին պատվեր էին տալիս- "պատմաբանը" դաշնակներին ներկայացնում էր ազգի տականք: Դաշնակներին էիր պատվեր տալիս - բոլշեվիկներն էիր էտպես ներկայացնում:
Ցանկացած բնագավառում ինչ-որ բան հասկանալու համար արդյունավետ միջոց է դիտարկումը սկսել, մոդելավորելուց օգտագործելով ՝ "մուտք", "սև արկղ" և "ելք":
Սա առավել պիտանի է հայ պատմագիտության դեպքում: "Սև արկղի" մեջ մտնելը սխալ է: Հատկապես ոչ պատմաբաններին /մեզ, որոնք արխիվներին անմիջական թույլատրություն չունենք/: Ստեղ է, որ օրերից մի օր իմանում ես /կամ երբեք էլ չես իմանում/, որ քեզանով վարպետորեն խաղացել են, ըստ կոնյուկտուրայի պահանջի:
Դրա համար էլ պատմական դեպքերի մասին վերլուծելուց միշտ իմ զրուցակիցներիս առաջարկում եմ խոսալ միայն "մուտքերի" և "ելքերի" մասին: Չմխրճվել ու չխճճվել "սև արկղերի" մեջ /թէ ինչ ֆոկուսացում է կատարվել Ծ.Աղայանի, կամ անգամ Ս.Վրացյանի մոտ/:
Էս տեսանկյունով, իմ համար ակնհայտ է, որ դու շեղվել ես : 70 տարի շեղել էիր "դաշնակցական" լեգենդով: Հիմա էլ շեղում են "բոլշևիկյան" լեգենդով: Եվ դու ընկել ես "թակարդը" :):Ստեղ մենակ մի բան կարող եմ ասել, որ բոլշևիկյաները ՀՀ "գրավեցին" մի քանի հոգով: Ու փաստ էր , որ ժողովուրդը էնքան էր "դավադիտ" եղել, որ կացիններով էր սպանում "օլիգարխներին", համարելով, որ "պատռոնը" ափսոս է:

Ռուսական կայսրության պետական քաղաքականությունը ունի առնվազն 300 տարվա ավանդույթներ ու շարունակական շահեր: Բոլշևիկյան Ռուսաստանը ՝ դա Ռուսական կայսրության իրավահաջորդն էր ու նրա պետական-քաղաքական գծի շարունակողը : Չես ընդունու՞մ - նայիր նորից "մուտքերը" ու "ելքերը" - 1920- ականներից սկիզբ առած, ամբողջ Արևելյան Եվրոպայի, Միջին Ասիայի ու Կովկասի օկուպացիան: Էնպես -որ Ռուսաստանը բոլշևիկյան է, ռոմանովյան է, թե պուտինյան է, մեկ է դա նույն Ռուսաստանն է, նույն ստրատեգիական շահերը, և դրան հասնելու նույն մեթոդները:
Էս կտրվածքով նայելու դեպքում, կարելի է արդեն խոսել մեթոդների մասին: Դրանք եղել են բավականին բազմաբնույթ ու իրենց մեջ ներառում են բավականին բարդ /հասարակ մահկանացուներիս :) հաճախ անհասկանալի / տարրեր ու միացություններ:
Դրանցից մի քանիսի մասին կարելի է քչից-շատից պատկերացում կազմել ծանոթանալով ասենք Վորոնցով-Դաշկովին առնչվող տպագրված փաստաթղթային նյութերին:

Կարճ ասած, ես չեմ էլ պատկերացնեում մի իրավիճակ, որ կարելի էր /կամ կարելի է/ լինել ռուսական բանակի գեներալ, ու պաշտպանել ինչ-որ ռուսական շահերի հետ կապ չունեցող շահեր: Անգամ գեներալ Դուդայեվը, եթե ի վիճակի լինենք խորը դատելու/որը ցավոք դժվար թէ իվիճակի լինենք :)/, ապա միանշանակ կախտորոշենք, որ պաշտպանում էր ռուսական պետության շահերը:
Ես դեմ չեմ ունենալ հերոսներ... ռոմանտիկ զգացմունքներ: Սակայն ըստ իս, այժմ պատմական են պահն է, որ մենք պետք է ռոմանտիկան /...հիանալի մի բան :)/ թողնենք մի կողմ, ու փորձենք գոնե 200 տարվա կտրվածքով հասկանալ , թէ էս ինչ մեծ, գլոբալ խաղի մեջ ենք եղել ու մնում ենք ներքաշված: Ինչու որոշակի հաճախականությամբ -ռուսը մեր համար գրավում է, հետո իր իսկ ձեռքով հանձնում /առուվաճառք անում/ : Եթե մենք էս ամեն ինչը կապենք ազգի հերոսների հետ, ապա չարաչար սխալված կլինենք: Մանավանդ ՝ գտնվելով մի այսպիսի տարածաշրջանում, որտեղ ոչ մեկն էլ /նաև մենք/ երկար-բարակ չեն նայում, ու եթե սխալ մի բան արեցիր ու առիթը թույլ տվեց, ապա դաժանորեն պատժվում ես:
Իմ նպատակը էն է, որ մենք , որպես ազգ, էտպիսի վիճակների մեջ չընկնենք /գոնք քաղաքականապես ամեն ինչ անենք դրա համար/, և ոչ թէ ընկնելուց հետո հերոսաբար պայքարենք դա հաղթահարելու համար:
Կարսի հանձնումը կարելի է դիտարկել նաև աստծո կողմից ուղարկված "հաղորդագրություն", որ մենք հասկանանք թե ինչ սխալ խաղի մեջ ենք խառնվել, ու ամեն ինչ անենք էտ կործանարար խաղից դուրս գալու համար:

Հ.Գ. 100 տարի հետո նույն խաղը վերըսկսվեց, այս անգամ խաղարկելով Արցախյան խաղագրույքը: Շատերը հայոյում են Լ.Տեր-Պետրոսյանին, որ նա Շուշին գրավելու նախօրյակին գտնվելով Իրանում , կտրուկ դեմ էր արտահայտվել Շուշին գրավելուն:
...հաջորդ անգամներին ... :)

Smergh
26.05.2007, 13:34
Հարգելի Smergh
Ես կարդացել եմ քո առաջարկած հղումը:
Իհարկե շատ հետաքրքիր հղում ես տվել: Հետաքրքիր եմ մասով, որ հեղինակը աշխատում է պատկերում է դեպքերը "նեիքևից" - "վերև": Բայց արի համաձայնվի, որ էս կերպ համարյա անհնարին է հասկանալ ու հասնել փաստերին, ու եզրակացություններ անել: Գոնե զուտ տեսականորեն:...
Պատասխանի համար շնորհակալություն.
Թույլ տուր քո նկատառումների հետ չհամաձայնել, քանի որ այդ տրամաբանությամբ մենք մեր վրայից ամեն ինչ նետում ենք, ասելով թե ուրիշներն են կերտել և կերտում մեր պատմությունը, մինչդեռ հենց իմ նշած հեղինակն ասում է /ես նրա միտքն եմ բերում հիշողությամբ/ ...պատմությունը միշտ բարենպաստ է եղել մեզ համար, սակայն մենք չենք կարողացել այդ բարենպաստ իրավիճակներն օգտագործելովորևէ դրական արդյունքի հասնել... Ես այդ մտքի հետ համաձայն եմ և որ մեր ազգին հասած արհավիրքների մեջ մենք էլ մեր մեղքն ու մեղքի բաժինն ունենք:
Ի՞նչ եք կարծում, եթե մենք Ղարսի մատույցներում էլ այնպես համախբվել կարողանայինք, ինչպես 1918թ, մայիսին էլի այս կոտրած տաշտակի առաջ կանգնած էի՞նք լինելու: Իհարկե ոչ, գուցե Խորհրդային էլ չդռնայինք ու զարգանայինք բնականոն զարգացման ճանապարհով, ոչ թե ետ շպրտվեինք 150 տարով : Չե՞ք գտնում, որ այն անցումային շրջանը, որը մենք այսօր ապրում ենք` մեկ անգամ արդեն եղել է մեր ժողովրդի կյանքում, 1918-20թվականներին: Սակայն մենք չօգտվեցինք այդ բարենպաստ պայմաններից, չնայած թե' հայ զինվորն էր ավելի կուշտ քան 1918 թվականին և թե բանակն էր ավելի լավ զինված: Չօգտվեցինք, որովհետև պառակտված էինք և պառակտման պատճառներից ամենագլխավորը սեփական ուժերի նկատմամբ վստահության կորուստն էր, որը մեր մեջ անընդհատ ներարկվում էր բոլշևիկյան գործակալների կողմից:
Տեսեք, Շահումյանն էլ էր բոլշևիկ, սակայն նա հայ էր թե ծնունդով և բնույթով, իսկական հայ հենց դրա համար, որ նա այդպիսին էր Լենինը նրան վերացրեց:
Մի մոռացեք, այդ հրեշը Ռուսաստան էր եկել ոչ թե այն փրկելու, այլ կործանելու հանձնարարությամբ` Անտանտան թուլացնելու նպատակով: Չեք նկատե՞լ, թե ինչպես առաջին համաշխարհային պատերազմում պարտված Գերմանիան և Թուրքիան պատերազմից դուրս եկան ամենաշահեկան վիճակում և դա Լենինի` իր տերերի հանդեպ մատուցած ծառայությունների շնորհիվ:
Ես նաև համաձայն չեմ այն մտքի հետ, թե բոլշևիկյան ռուսաստանը Ցարական Ռուսաստանի իրավահաջորդն էր: Ավելի ճիշտ կլինի ասել ԽՍՀՄ-ը դա բոլշևիկյան օկուպացիայի հետևանքով Ռուսաստանի տարածքում առաջացած "ուռոդ" պետություն էր իր հակամարդկային բոլոր ատրիբուտներով:
Ի միջիայլոց եթե մեր նորանկախ պետությունը հռչակեր այն ճշմարտությունը, որ Հայաստանը 1920 թվականին բռնի ուժով է խորհրդայնացվել, ինչպես դա արեցին մերձբալթյան երկրներն իրենց պարագայում, կարծում եմ Ղարաբաղի խնդիրն ավելի հեշտ լուծելի կլիներ:

Array
26.05.2007, 21:15
Սիրելի Array, Դուք միանգամայն իրավացի եք ՆԺԴԵՀԻ ու լեռնահայաստանի մասին հիշեցումով, սակայն Ձեր այն պնդումը, թե Մեծագույն Հայ ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀԸ ռուսական բանակում չի ծառայել` ճիշտ չէ:
1914 թվականին, երբ հարց առաջացավ ստեղծել հայկական կամավորական զորամիավորումներ` ցարական բանակում ազգությամբ հայ ամենահարմար զորահրամանատարը Նժդեհն էր, որն այն ժամանակ գտնվում էր Բուլղարիայում և հենց ռուսական բանակի կազմում: Նժդեհն էր հանդիսանում Հայ կամավորական 7 գնդերի կազմակերպիչն ու հրամանատարը, մինչև այդ զորամիավորումների ընդհանուր հրամանատարությունը ռուսական հրամանատարության կողմից Անդրանիկին հանձնելը` նա էր հանդիսանում դրանց փաստացի հրամանատարը:
1906թ.-ին թվականին Բուլղարիայում մակեդոնական ազատագրական շարժման ղեկավարների միջնորդությամբ Գարեգին Տեր-Հարությունյանը՝Նժդեհն ընդունվում է Սոֆիայի սպայական դպրոցը ,և այն հաջողությամբ ավարտելով 1907 թ.-ին, վերադառնում է կովկաս և անցնում Դաշնակցության շարքերը;Մասնակցություն է ունենում պարսկական հեղափոխական շարժմանը;1909-ին զենք տեղափոխելու համար վերադառնում է կովկաս և ձերբակալվում ցարական իշխանությունների կողմից;
Երեք տարի բանտերում մնալուց հետո 1912 թվականին,երբ սկվում է Բալկանյան առաջին պատերազմը(հանուն մակեդոնիայի և թրակիայի ազատագրության),հայերը,Թուրքիայի դեմ կռվելու համար,բուլղարական բանակի կողքին ստեղծում են հայական կամավորական վաշտ,որի ղեկավարները եղան Նժդեհն ու Անդրանիկը;Հայկական վաշտը ,մի շարք կռիվներում աչկի ընկնելով,1913-ին զորացրվեց՝հրաժարվելով մասնակցել բալկանյան ժողովոուրդների ներքին կռիվներին;
Ասածս ինչ ա . Նդեհը չի ծառայել ռուսական բանակում,եթե նա կռվել է ռուսական բանակի կազմում, միայն Թուրքիայի դեմ կռվելու համար,այն էլ հայկական ջոկատի հետ;

Կարճ ասած, ես չեմ էլ պատկերացնեում մի իրավիճակ, որ կարելի էր /կամ կարելի է/ լինել ռուսական բանակի գեներալ, ու պաշտպանել ինչ-որ ռուսական շահերի հետ կապ չունեցող շահեր:
Նժդեհը մի անգամ չէ,որ ապացուցել է,որ այն ամենը,ինչ արել է իր կյանքում,Հայաստանից բացի որևէ այլ պետության համար չի արել;Եթե ասում եք,որ ռուսական բանակի գենարալ էր և ռուսաստանի շահերն էր պաշտպանում,այդ դեպքւոմ ինչպես եք բացատրում նրա՝ կարմի բանակին ամիսներով դիմադրություն ցույց տալը Զանգեզուրում

Smergh
27.05.2007, 14:59
1906թ.-ին թվականին Բուլղարիայում մակեդոնական ազատագրական շարժման ղեկավարների միջնորդությամբ Գարեգին Տեր-Հարությունյանը՝Նժդեհն ընդունվում է Սոֆիայի սպայական դպրոցը ,և այն հաջողությամբ ավարտելով 1907 թ.-ին, վերադառնում է կովկաս և անցնում Դաշնակցության շարքերը;Մասնակցություն է ունենում պարսկական հեղափոխական շարժմանը;1909-ին զենք տեղափոխելու համար վերադառնում է կովկաս և ձերբակալվում ցարական իշխանությունների կողմից;
Երեք տարի բանտերում մնալուց հետո 1912 թվականին,երբ սկվում է Բալկանյան առաջին պատերազմը(հանուն մակեդոնիայի և թրակիայի ազատագրության),հայերը,Թուրքիայի դեմ կռվելու համար,բուլղարական բանակի կողքին ստեղծում են հայական կամավորական վաշտ,որի ղեկավարները եղան Նժդեհն ու Անդրանիկը;Հայկական վաշտը ,մի շարք կռիվներում աչկի ընկնելով,1913-ին զորացրվեց՝հրաժարվելով մասնակցել բալկանյան ժողովոուրդների ներքին կռիվներին;
Ասածս ինչ ա . Նդեհը չի ծառայել ռուսական բանակում,եթե նա կռվել է ռուսական բանակի կազմում, միայն Թուրքիայի դեմ կռվելու համար,այն էլ հայկական ջոկատի հետ;

Նժդեհը մի անգամ չէ,որ ապացուցել է,որ այն ամենը,ինչ արել է իր կյանքում,Հայաստանից բացի որևէ այլ պետության համար չի արել;Եթե ասում եք,որ ռուսական բանակի գենարալ էր և ռուսաստանի շահերն էր պաշտպանում,այդ դեպքւոմ ինչպես եք բացատրում նրա՝ կարմի բանակին ամիսներով դիմադրություն ցույց տալը Զանգեզուրում
Սիրելի եղբայր, Մեր կարծիքներն ամենևին չեն հակասում միմյանց: Ես վկայակոչում եմ 1914 թվականը, երբ ռուսական բանակի հրամանատարությունը որոշեց Հայ կամավորական զորամիավորումներ ստեղծել ռուսական բանակի կազմում կովկասյան ճակատում կռվելու համար` ընդհանուր հրամանատարի համար իրենց իսկ որոշմամբ ամենալավ թեկնածուն Գարեգին Նժդեհն էր, որն այդ ժամանակ իսկապես Ռուսական բանակի կազմում գտնվում էր Բուլղարիայում, որտեղ էլ սկսեցին այդ կամավորականների հավաքագրման ու մնացած գործընթացները: Այդ ամենի մասին մանրամասն նկարագրված է 1916 թվականին Սանկտ-Պետերբուրգում լույս տեսած "Հայ Կամավորականներն Առաջին Համաշխարհային պատերազմում" գրքում, և ես դա ինձանից չեմ հորինել, այդ հենց այդ աղբյուրից ելնելով եմ ասում :
Այո, թե' Նժդեհը, թե' Դրոն, թե' Անդրանիկն ու մյուսները ղեկավարել են միայն հայ կամավորականներին , սակայն դրանք Ռուսական զորքի կազմում կռվող զորամիավորումներ էին և հետևաբար զինվորական կոչումներն ու պաշտոններն էլ էին ռուսական...

Array
27.05.2007, 15:34
Սիրելի եղբայր, Մեր կարծիքներն ամենևին չեն հակասում միմյանց: Ես վկայակոչում եմ 1914 թվականը, երբ ռուսական բանակի հրամանատարությունը որոշեց Հայ կամավորական զորամիավորումներ ստեղծել ռուսական բանակի կազմում կովկասյան ճակատում կռվելու համար` ընդհանուր հրամանատարի համար իրենց իսկ որոշմամբ ամենալավ թեկնածուն Գարեգին Նժդեհն էր, որն այդ ժամանակ իսկապես Ռուսական բանակի կազմում գտնվում էր Բուլղարիայում, որտեղ էլ սկսեցին այդ կամավորականների հավաքագրման ու մնացած գործընթացները: Այդ ամենի մասին մանրամասն նկարագրված է 1916 թվականին Սանկտ-Պետերբուրգում լույս տեսած "Հայ Կամավորականներն Առաջին Համաշխարհային պատերազմում" գրքում, և ես դա ինձանից չեմ հորինել, այդ հենց այդ աղբյուրից ելնելով եմ ասում :
Այո, թե' Նժդեհը, թե' Դրոն, թե' Անդրանիկն ու մյուսները ղեկավարել են միայն հայ կամավորականներին , սակայն դրանք Ռուսական զորքի կազմում կռվող զորամիավորումներ էին և հետևաբար զինվորական կոչումներն ու պաշտոններն էլ էին ռուսական...
Ճիշտն ասած ես էտ գրքին ծանոթ չեմ,բայց, ըստ իմ ունեցած գրքերի, Բուլղարիայում բուլղարական բանակի կողքին ստեղծված կամավորական վաշտի ղեկավաարն է եղել Անդրանիկի հետ;Այնուհետև,այո,առաջին աշխարհամարտի նախօրյակին «ներման՚» արժանանալով ցարական կառավարության կողմից վերադարձել է Կովկաս՝Թուրքիայի դեմ մղվող պատերազմին մասնակցելու; Նժդեհը նախ և առաջ դաշնակցական գործիչ էր, և ռուսական բանակի կազմում նա կռվել է միայն թուրքերի դեմ կռվելու համար,ասածս սա է;

Smergh
05.06.2007, 13:48
... Մեր ազգի խայտառակությունը կարելի է համարել մի քանի բոլշևիկ տականքների /ոչ բոլոր բոլշևիկներին ի նկատի ունեմ/ լույս աշխարհ գալը հայ մայրերի արգանդներից...
Ներողություն եմ խնդրում բոլորիցդ:
Ինձ թվում էր, թե ինչ որ տեղ արդեն տվել եմ մեր ժողովրդի թշնամի հայ բոլշևիկների անուններ, սակայն այսօր նայեցի իմ բոլոր գրառումներն ու տեսա, որ ոչ մի տեղ դրանց չեմ նշել: Ահա դրանցից մի երկուսը.
Կարախան, Աթարբեկյան, Ղուկասյան, Փանյան և այլն: Այստեղ կարելի է նշել նաև մայիսյան ապստամբության բոլոր պարագլուխներին:

Bergmann
05.06.2007, 15:08
Կարախան


Բայց Լևոն Կարախանը ինչ վատ բան ա արե՞լ :think

Էդգար
05.06.2007, 18:58
Ասում ես Դրոն ռուսասե՞ր էր: Դրոն ռուսական բանակի գեներալ էր : Ինչպես նաև Անդրանիկը, Նժդեհը ;) : Ու էտպեսին մնացին մինչև իրենց կյանքի վերջին օրը:
Չհասկացա:Չլնի հիմա էլ ռուսական բանակի գեներալ լինելն էր մեղք: Ի միջի այլոց եթե շատ ես ուզում իմանաս, Անդրանիկը երբեք չի փափագել, որ ռուսական բանակի գեներալ լինի: Ապացուցելու համար մի տրագիկոմիկ դեպք մեջբերեմ պատմությունից:
Անդրանիկն իր Երկրապահ դիվիզիայի տղերքի հետ պատրաստվում էր Թիֆլիսից մեկնել ռազմաճակատ, բնական է գնացքով, մինչդեռ բոլշևիկյան կառավարությունը հետաձգում էր վագոնների տրամադրումը: Ամեն օր Անդրանիկը մի քանի անգամ կրկնում էր <<Վագոնների հարցը ինչ եղավ>>: Միշտ լինում էր բացասական պատասխան:Մինչ այդ հայազգի զորահրամանատարները կարծում էին, որ ճիշտ կլինի Անդրանիկին տալ գեներալ-մայորի աստիճան, քանի-որ զինվորական կանոնադրությամբ նախատեսված չէր, որ հայդուկապետը և ժողովրդի սերը վայելող մարդը կարող է լինել դիվիզիայի հրամանատար(ավելի ճիշտ դա հերիք չէր)Եհ ահա որոշվում է Անդրանիկին շնորհել գեներալ-մայորի պագոններ:Անդրանիկը խստորեն պատասխանեց ես վագոն կուզեմ դուք պագոն կու տաք:Բնականաբար ստանալով խոստում, որ վագոն կտրամադրվի և որ գեներալ-մայորի կոչումի շնորհումը ուղղակի ձևականություն է, որպեսզի ավելորդ խնդիրներ չառաջանան, Անդրանիկը ընդունում է պագոնները:
Ինչպես համոզվեցիք Անդրանիկի ժողովրդի լեզվով ասած այդքան էլ չէր թրթռում ռուսական բանակի գեներալ դառնալու համար:
Իսկ ինչ վերաբերում է մյուս ռազմական գործիչներին, որպեսզի նրանց մասին էլ դիսեռտացիա չկարդամ:hands:hands պարզապես ասեմ, որ պատմական պայմանների բերումով, քանի որ Հայաստանում չկար ռազմական դպրոց և ընդհանրապես չկար հայկական ռազմ.դպրոց, չհաշված Բուլղարիայում մի տարի գործած դպրոցը, դարձյալ Անդրանիկի նախաձեռռնությամբ, որը փակվեց ռուս-թուրքական դիվանագիտական խողովակների պատճառով, ապա շատ երիտասարդ տաղանդավոր հայեր սովորում էին ռուս. ռազմական դպրոցներում և այդ գծով էլ առաջ գնացին:

Էդգար
05.06.2007, 19:20
Շնորհակալություն~: Ձեր նշած աղբյուրը կարդացի մեծ ուշադրությամբ: Բավական ճշմարտացի ու հավաստի աղբյուր է, սակայն պետք է խոստովանել, որ հեղինակի մեկնաբանություններն ու տեսակետները բավական սուբյեկտիվ են/զուտ անձնական են/ ուստի այն չի կարելի 100%-ով ճիշտ ընդունել: Կան բաներ, որոնց հետ կարելի է համաձայնել և բաներ, որոնք հակասությունների մեջ են մտնում` այլ, ոչ պակաս հավաստի աղբյուրների հետ:
Ես մեր այս ֆորումում արդեն մի քանի անգամ նշել եմ մի անհայտ հեղինակի օրագրի ինտերնետ հասցեն http://armenianhouse.org/index-am.html
http://armenianhouse.org/armenia-diary/index.html... եթե Ձեզ հետաքրքրում է առաջին հանրապետության պատմությունը, ապա նրա մի կարճ ժամանակահատվածն ընդգրկող այդ օրագիրն ըստ ինձ կարելի է համարել հայտնագործություն, որը լույս է սփռում բոլշևիկների կողմից ջանասիրաբար շղարշապատած պատմության մութ ու հակասական էջերի վրա:
Ես նշված օրագիրը կարդալուց հետո 2-3 գիշեր չէի կարողանում քնել` վշտից, հուզմունքից ու կատաղությունից օդը չէր բավարարում... Այնքան խորն էր տպավորությոնը, որ ես /մասնագիտությամբ ճարտարագետս/ մի հոդված գրեցի հիմնականում հենց այդ օրագրում նշված փաստերի հիման վրա, անվանելով`"ԱԶԱՏ, ԱՆԿԱԽ ԵՎ ՄԻԱՑՅԱԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ կործանման պատճառները": Նամակով ինձ ուղարկեք Ձեր i-meil-ը և ես հաճույքով կտրամադրեմ այն բոլոր ցանկացողներին...
Իսկ հիմա վերադառնանք Ձեր գրառումին: Դրոն, Նժդեհը, Անդրանիկը և այլք իսկապես Ռուսական բանակի գեներալներ էին, սակայն ի տարբերություն այլ գեներալների` ղեկավարել են Հայ Կամավորական Գնդերը, իսկ դրանք` այդ գնդերը կռվում էին այլ պետության, այսինքն Ռուսական Կայսրության բանակի կազմում
Սկզբում Անդրանիկին և Դրոյին ասել էին, որ Կովկասյան ճակատում ռուսները ունենալու են 800000 հազար զինվոր, հետևաբար կամավորական գնդերը պետք է պարզապես ցույց տային տեղանքը և ունենային նմանատիպ դերակատարում, սակայն միայն կռվի դաշտում պարզվեց, որ դա սուտ է: Եվ ընդհանրապես Անդրանիկի և կամավորական գնդերի մյուս ղեկավարները դեմ էին կամավորական ջոկատներ ստեղծելուն, որովհետև դրանք կարող էին ունենալ ողբերգական հետևանքներ: Եվ հենց այդպես էլ եղավ: Կոտորվեց հայ ժողովրդի զգալի մասը:

Array
05.06.2007, 20:16
Ներողություն եմ խնդրում բոլորիցդ:
Ինձ թվում էր, թե ինչ որ տեղ արդեն տվել եմ մեր ժողովրդի թշնամի հայ բոլշևիկների անուններ, սակայն այսօր նայեցի իմ բոլոր գրառումներն ու տեսա, որ ոչ մի տեղ դրանց չեմ նշել: Ահա դրանցից մի երկուսը.
Կարախան, Աթարբեկյան, Ղուկասյան, Փանյան և այլն: Այստեղ կարելի է նշել նաև մայիսյան ապստամբության բոլոր պարագլուխներին:
Ավելի լավ է,թվես հայ ժողովրդին չթշնամի:) հայ բոլշևիկների(ինչ անհաջող բառակապակցություն ա բայց) անուները,հակառակ դեպքում կարող է օրեր տևել:)

Smergh
11.06.2007, 10:27
Սկզբում Անդրանիկին և Դրոյին ասել էին, որ Կովկասյան ճակատում ռուսները ունենալու են 800000 հազար զինվոր, հետևաբար կամավորական գնդերը պետք է պարզապես ցույց տային տեղանքը և ունենային նմանատիպ դերակատարում, սակայն միայն կռվի դաշտում պարզվեց, որ դա սուտ է: Եվ ընդհանրապես Անդրանիկի և կամավորական գնդերի մյուս ղեկավարները դեմ էին կամավորական ջոկատներ ստեղծելուն, որովհետև դրանք կարող էին ունենալ ողբերգական հետևանքներ: Եվ հենց այդպես էլ եղավ: Կոտորվեց հայ ժողովրդի զգալի մասը:

Սիելի եղբայր, ես չգիտեմ թե ի՞նչ աղբյուրներից եք Դուք օգտվում...
Նախ` եթե կամավորական ջոկատների ֆունկցիաների մասին ինչ որ մեկին պետք է ասեին, Ձեր ասելով խաբեին, ապա այդ մեկը պետք է լիներ միայն և միայն Գարեգին Նժդեհը, քանզի այդ զորամիավորումների կազմակերպիչն ու առաջին ճանաչված հրամանատարը նա է եղել: Այդ զորամիավորումներն հենց ռազմական գործողություններին ամենաակտիվ մասնակցություն ունենալու համար էին ստեղծվում: Ավելին`հայ զինվորականության կողմից այս երևույթն ընդունվում էր մեծ խանդավառությամբ և աշխարհի բոլոր ծայրերից հայեր էին գալիս մեզ համար այդ սրբազան պատերազմին մասնակցելու համար:
Սեպուհ Զորավարի հուշերի երկհատորյակում /Բոստոն 1927-1932թթ/ մանրամասն նկարագրված է կամավորական գնդերի կազմավորման գործընթացը: Այնտեղ` հայկական զորամիավորումների համար` բացի ռազմականից այլ ֆունկցիաների մասին ակնարկ անգամ չկա: Բացի այդ վերը Ձեր կողմից նշված ֆունկցիաների համար մեկ գունդն էլ/2000 մարդ/ բավարար կլիներ:
Ինչ վերաբերվում է ողբերկական հետևանքներին` ապա վերը նշված աղբյուրում կա այսպիսի մի հիշատակում... Անդրանիկը Նախիջևանի առաջին գնդի հրամանատարի պաշտոնից անցել էր հայկական զորամիավորումների ընդհանուր հրամանատարի պարտականությունների կատարմանը: Նրա մոտ ռազմական խորհրդակցություններից մեկի ժամանակ Սեպուհն առաջարկում է, որ մեր զորքերը գնան ոչ թե ռուսների առջևից, այլ ետևից և մյուս բոլոր հրամանատարները պաշտպանում են նրա առաջաջարկը: Որովհետև մերոնց կողմից գրավված յուրաքանչյուր բնակավայրի դիմաց թուրքերը իրենց մոտ սրի էին քաշում հայկական բնակչությամբ մի շարք գյուղեր ու թվով տասնապատիկ անգամ ավելի խաղաղ հայեր էին զոհ գնում վրեժխնդրության այդ մոլուցքին: Սակայն Անդրանիկն անդրդվելի է մնում ասելով` - Մե'նք պիտի մեր Էրգիրն ազատագրենք, ոչ թե ռուսը:
Այնպես որ, սիրելի եղբայր, այս ֆորումում ես արդեն մեկ անգամ խնդրել եմ բոլորին` զգույշ լինել մեր պատմության հետ, այն առանց այդ էլ աղավաղված ու նենգափոխված է եղել կոմունիստների կողմից, իսկ մեր դերը կայանում է նրանում, որ հնարավորինս օգնենք ճշմարտությունը վեր հանելուն որպեսզի չկրկնենք այն սխալները, որոնք ժամանակին արդեն թույլ ենք տվել:

Smergh
11.06.2007, 11:11
Բայց Լևոն Կարախանը ինչ վատ բան ա արե՞լ :think

Ռուս-թուրքական բանակցությունների համար Մոսկվա մեկնող պատվիրակություններն այխտիր իջևանում էին այդ Թուրքասեր բոլշևիկի մոտ: Նա աղաչում էր Աթաթուրքին օր առաջ տապալել հայաստանի կառավարությունն ու Հայաստանը միացնել թուրքիային:
Դարանից ավել էլ ինչ պետք է աներ հայ բոլշևիկը, որին ես տականք էի կոչել, իսկ մեր հարգարժան ադմինիստրատորը այդ բառը հանել էր տեքստից

Bergmann
11.06.2007, 19:22
Երբ թուրքերը բողոքում են, որ Արարատը պատկերված է Խորհրդային Հայաստանի գերբին, քանի որ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում,կարծեմ Կարախանն էր, որ պատասխանեց, ասելով, որ լուսինն էլ պատկերված է Թուրքիայի դրոշին, բայց դա չի նշանակում, որ լուսինն էլ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում

Smergh
12.06.2007, 08:56
Երբ թուրքերը բողոքում են, որ Արարատը պատկերված է Խորհրդային Հայաստանի գերբին, քանի որ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում,կարծեմ Կարախանն էր, որ պատասխանեց, ասելով, որ լուսինն էլ պատկերված է Թուրքիայի դրոշին, բայց դա չի նշանակում, որ լուսինն էլ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում

Ձեր ասածը ապատեղեկատվության գլուխ գործոց է: Ինչպե՞ս կարող էր մի մարդ, որը Ռուս բոլշևիկյան կառավարությանը համոզում էր, թե Նախիջևանն ու Ղարաբաղը թուրքական /ադրբեջանական/տարածքներ են ու այդ միջոցով տապալում Լևոն Շանթի բանակցությունները Մոսկվայում այնպիսի բան ասել թուրքերին, երբ Աթաթուրքին իր տանն էր հյուրնկալում` Մոսկվայում եած ժամանակ և ամեն կերպ համոզում տապալել մեր Ազգային Կառավարությունը :
Իսկապես, թուրքերին այդպիսի պատասխան տվող եղել է, սակայն դա չէր կարող լինել Կարախանը: Ժամանակի սղության պատճառով հիմա չեմ կարող ասել թե դա ո՞վ է ասել, սակայն կիմանամ ու Ձեզ կհայտնեմ.

Armen2008
13.06.2007, 02:07
Սա լավ պատմական թեմա է, սակայն ես ոչինչ չգիտեմ այս առումով.... կուզեի իմանալ, թէ 1915թ.-ից հետո ինչպե՞ս է պատահել, որ Կարսի մոտակայքում դեռ հայեր են մնացել ու դեռ կռվել..էս փաստը ինձ համար անհասկանալի է... բոլոր Արևմտյան հայերին չէին բնաջնջե՞լ...
իսկ որտե՞ղ կարելի այդ ժամանակաշրջանի քարտեզներ գտնել..

Այ ընկեր Կարսի մարզը գտնվում է Արևելյան Հայաստանում, իսկ այդ ժամանակաշրջանի քարտեզները կարող ես գտնել դպրոցական դասագրքերում:):)

Armen2008
13.06.2007, 02:15
Երբ թուրքերը բողոքում են, որ Արարատը պատկերված է Խորհրդային Հայաստանի գերբին, քանի որ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում,կարծեմ Կարախանն էր, որ պատասխանեց, ասելով, որ լուսինն էլ պատկերված է Թուրքիայի դրոշին, բայց դա չի նշանակում, որ լուսինն էլ գտնվում է Թուրքիայի տարածքում

Ընդ որում Սուրմալույի գավառը Մասիսներով երբեք և ոչ մի պայմանագրով Թուրքիային չի տրվել, նրանք պարզապես օկւպացիայի միջոցով այն կցեցին իրենց, իսկ Հայաստանը լռեց այդ մասին, ավելի ճիշտ հայ հեղափոխակաները լռեցին , վախեցան, հետո է լ Ղարաբաղի ու Նախիջևանի համար վախեցան Ստալինի մոտ խոսան... Բայց վրացիներն ու ազերիները իրենցը մինչև վերջ առաջ տարան.... մենակ մենք հարիֆների ննման մնացինք, հիմա էլ ա մի հատ փշտ են անում, սկսում են զկտռտալով ասել հողերը հետ կտանք---Արա դուք ով եք որ հող տաք արա? Որ ձեն չենք հանում չիմանաք որ չենք բռնի վզներդ պոկենք, հլա մի թող մեկը փորձի մի սմ հող հետ տա , կտրորնեք իմացեք, հերիքա էս հինգ հազար տարի տզրուկները գան Անի ծախեն, Կարս ծախեն, Ղարաբաղ ծախեն , Նախիջևան ծախեն, կտրորենք....:B

Array
16.06.2007, 19:16
Ընդ որում Սուրմալույի գավառը Մասիսներով երբեք և ոչ մի պայմանագրով Թուրքիային չի տրվել, նրանք պարզապես օկւպացիայի միջոցով այն կցեցին իրենց, իսկ Հայաստանը լռեց այդ մասին, ավելի ճիշտ հայ հեղափոխակաները լռեցին , վախեցան, հետո է լ Ղարաբաղի ու Նախիջևանի համար վախեցան Ստալինի մոտ խոսան... Բայց վրացիներն ու ազերիները իրենցը մինչև վերջ առաջ տարան.... մենակ մենք հարիֆների ննման մնացինք, հիմա էլ ա մի հատ փշտ են անում, սկսում են զկտռտալով ասել հողերը հետ կտանք---Արա դուք ով եք որ հող տաք արա? Որ ձեն չենք հանում չիմանաք որ չենք բռնի վզներդ պոկենք, հլա մի թող մեկը փորձի մի սմ հող հետ տա , կտրորնեք իմացեք, հերիքա էս հինգ հազար տարի տզրուկները գան Անի ծախեն, Կարս ծախեն, Ղարաբաղ ծախեն , Նախիջևան ծախեն, կտրորենք...
Լավ ես ասում,ոտքից գլուխ համամիտ եմ,բայց հլը որ իրենք,ավելի ճիշտ, իրենք չէ,իրենց միջոցով ուրիշներն են մեզ տրորում:Է~,մեր բնույթն ա.կզբում դավաճանում ենք,մեզ քցում ենք ……(չասեմ թե ուր),հետո էլ պատրաստ ենք լինում կյանքներս տալ,ի՞նչ օգուտ:Դրա համար էլ,մինչ ինչ-որ երեք հարյուր տարեկան Ամերիկա,կամ միքիչ մեծ Ռուսաստան (որպես օրինակ էլի,թե չէ հա էլ կան) վազելով առաջ են շարժվում,մենք տեղներումս դոփում ենք:Տենաս սենց ինչքան ենք ձգելու

Պանդուխտ
18.06.2007, 12:17
Էս տեսանկյունով, իմ համար ակնհայտ է, որ դու շեղվել ես : 70 տարի շեղել էիր "դաշնակցական" լեգենդով: Հիմա էլ շեղում են "բոլշևիկյան" լեգենդով: Եվ դու ընկել ես "թակարդը":Ստեղ մենակ մի բան կարող եմ ասել, որ բոլշևիկյաները ՀՀ "գրավեցին" մի քանի հոգով: Ու փաստ էր , որ ժողովուրդը էնքան էր "դավադիտ" եղել, որ կացիններով էր սպանում "օլիգարխներին", համարելով, որ "պատռոնը" ափսոս է:
Վերեւի երկու տողովդ ցոյց տալիս ես թէ որքա՜ն «պատմաբան» եւ «իրատես» ես: Իսկ Համազասպի նման հերոսներին կացնահարողները. ըմբոստացած հայ ժողովուրդը համարելով, մատնում ես քո տգիտութիւնը:

Պանդուխտ
18.06.2007, 13:15
Ռուսական կայսրության պետական քաղաքականությունը ունի առնվազն 300 տարվա ավանդույթներ ու շարունակական շահեր: Բոլշևիկյան Ռուսաստանը ՝ դա Ռուսական կայսրության իրավահաջորդն էր ու նրա պետական-քաղաքական գծի շարունակողը
Մինչեւ իշխանութեան գալը. բոլշեւիկները արեցին ամէն ինչ, որ կարող է անել ռւոսաստանի ոխերիմ թշնամին:
1-Պատերազմող երկրում ապստամբութիւն բարձրացրին:
2-Օտար (թշնամի) երկրի գործակալութեանց հետ գործակցեցին:
3-Պատերազմում ռուսաստանի հողային կորուստի պատճառ եղան:
4-Երկրի ներսում եղբայրասպան կռիւների պատճառ դարձան:
5-Ճակատը պահող զինւորներին տուն կանչեցին, այլ խօսքով դասալիք արեցին. խոստանալով՝ հող, ինչ ո րսուտ խոստում էր:
6-Պատճառ դարձան սովի, համաճարակի, որի պատճառով մոիլիոնաւոր մարդիկ սովահար եղան (Ուքրաինա):
7-Ներպետական կեղծ սահմաններով, »բաժնէ՛ զի տիրես» ուղիով, ժողովուրդներին գերեվարեցին:
8-Անկրօնութիւն (անբարոյականաութիւն) քարոզելով միտեցին սպաննել, ընտանիք-ազգ-ապագայի պետութիւն հաւանական օղակը:
9-Մարդկութեան երջանկութիւնը կապելով դասակարգային պայքարին, նպատակադրեցին սպանել ազգային, մշակութային ինքնուրոյնութիւնը:
Որոշ չափով յաջողեցան:
Կարսի անկման պատճառը եթէ բոլշեւիկներն են, ինչպէ՞ս կարելի է մեղադրել Ռուսաստանը (ցարական), որ այդ Կարսը գրաւել է թուրքերից եւ բնակեցրել հայերով: Ինչպէ՞ս կարելի է մեղադրել ռուսական բանակում ծառայած հայ կամաւորները (թէեւ ժամանակաւոր, եւ գուցէ դարձեալ խաբուած), որոնք ռուսական դրօշի ներքոյ ծառայեցին հայ ազգին այնքան ժամանակ, որ ռուսները թոյլատրեցին...մինչեւ տխրահրչակ վլադիմիր իլյիչի հոկտեմբերեան պոռնկացումը1917ին:

Պանդուխտ
18.06.2007, 13:45
Իմ նպատակը էն է, որ մենք, որպես ազգ, էտպիսի վիճակների մեջ չընկնենք /գոնք քաղաքականապես ամեն ինչ անենք դրա համար/, և ոչ թէ ընկնելուց հետո հերոսաբար պայքարենք դա հաղթահարելու համար:
Եթէ մեծ պետութիւնները որոշել են պատերազմել (Աստուած չանի) մեր (իմ, քո, նրա) վիճակը կը նմանի հեղեղի տակ մնացած մրջնաբոյնի: Չենք հասկանում, որ իրավիճակ փոխելու, այդպիսի իրավիճակի մէջ չընկնելու համար, նախ եւ առաջ զօրեղ պիտի լինենք:
Համաշխարհային պատերազմը արգելելու համար ի՞նչ կարող էիր անել դու: Եթէ կուզէք սկսէք մի նոր «թեմա»: Տեսանք միլիոնաւոր աշխարհի քաղաքացիների բողոք-ցոյցերը. Լոնդոնից Կուալա Լամպուր՝ ընդդէմ Իրաք ներխուժման: Ի՞նչ փոխուեց: Մի երկու տասնեակ «դեբիլ» խաղում են մարդկանց կեանքի հետ, այնպէս որ կատուն խաղում է բռնած մուկի հետ նախքան ուտելը:

Smergh
18.06.2007, 14:07
Պատմաբանին ու իրատեսին: Քո համար հայ ժողովուրդը ՝ դա Համազասպն է ու գեներալ Մանվելը: Խնդիր չկա: Հերոսների "կերտումը" մանկամիտների զբաղմունք է: Զբաղվիր ինչքան սիրտտ ուզում է:

Եղբա'յր, ճիշտ է մի փոքր կոշտ ձևով է ասված, սակայն "Պանդուխտ"-ն իրավացի է:
Երևանի բերդում կացինահարողները հայ ժողովուրդը չէր այլ մարդասպան բոլշևիկները, որոնք կացիններով միաժամանակ երկու խնդիր էին լուծում, նախ ազատվում էին մեկ տասնյակին մոտ ազգային հերոսներից որոնց թվում ամենահայտնին իհարկե Համազասպն էր և ազգի այն դավաճաններից, տվյալ դեպքում բոլշևիկյան չարագործությունների վկաներից, որոնք իրենց հետ համագործակցելով Կարսի դարպասներն էին բացում թշնամու առաջ, հայ զինվորին խաբելով թե` եկողը "ազատարար" թուրքն է միացած ռուսների հետ...
Երանի թե Հայ Ժողովուրդը բոլորը միայն Համազասպներ լինեին:

Պանդուխտ
18.06.2007, 14:12
Կարսի հանձնումը կարելի է դիտարկել նաև աստծո կողմից ուղարկված "հաղորդագրություն", որ մենք հասկանանք թե ինչ սխալ խաղի մեջ ենք խառնվել, ու ամեն ինչ անենք էտ կործանարար խաղից դուրս գալու համար:
Իսկ ինչպէ՞ս բնութագրեմ քո վերոյիշեալ «հանճարեղ» յաղորդագրութիւնը: Դու դիտելու խնդիր ունես, այսինքն չես ընկալում շուրջդ պատահած դէպքերի իրողութիւնը:

Հ.Գ. 100 տարի հետո նույն խաղը վերըսկսվեց, այս անգամ խաղարկելով Արցախյան խաղագրույքը: Շատերը հայոյում են Լ.Տեր-Պետրոսյանին, որ նա Շուշին գրավելու նախօրյակին գտնվելով Իրանում , կտրուկ դեմ էր արտահայտվել Շուշին գրավելուն:
Իսկ դուք հաւատու՞մ էք, որ այդ տարիներին 1990-94 Հայաստանում հարահանգ արձակողը միայն Լ.Տ.Պ էր: Իսկ ինչ պէտք էր ասեր նախկին նախագահը. «Շուշին պիտի գրաւենք»: Այդպիսի խօսք շարքային քաղաքացին կարող է ասել, բայց պետութեան բարձրաստիճան պաշտօնեան՝ ո՛չ:

dvgray
18.06.2007, 14:26
Եղբա'յր, ճիշտ է մի փոքր կոշտ ձևով է ասված, սակայն "Պանդուխտ"-ն իրավացի է:
Երևանի բերդում կացինահարողները հայ ժողովուրդը չէր այլ մարդասպան բոլշևիկները, որոնք կացիններով միաժամանակ երկու խնդիր էին լուծում, նախ ազատվում էին մեկ տասնյակին մոտ ազգային հերոսներից որոնց թվում ամենահայտնին իհարկե Համազասպն էր և ազգի այն դավաճաններից, տվյալ դեպքում բոլշևիկյան չարագործությունների վկաներից, որոնք իրենց հետ համագործակցելով Կարսի դարպասներն էին բացում թշնամու առաջ, հայ զինվորին խաբելով թե` եկողը "ազատարար" թուրքն է միացած ռուսների հետ...
Երանի թե Հայ Ժողովուրդը բոլորը միայն Համազասպներ լինեին:
Smergh
Հասկանում ու ընդումում եմ քո ատելությունը բոլշևիկների հանդեպ: Սակայն ատելությունը- լավ միջավայր չէ իրավիճակի գնահատման ու վերլուծության համար: Ամեն ինչ էնքան էլ միանշանակ չէ, ինչքան էլ որ մենք դա ցանկանաք: Հիշիր, որ "բոլշևիկ" էր նաև Ս.Շահումյանը, Ա. Սպանդարյանը... Կուսակցական հակամարտությունը խաղացել է իհարկե որոշակի դեր, սակայն որպես Կարսի հանձման պատճառ դրա դիտարկումը հանդեցնում է իրականությունից բավականին հեռու եզրահանգումների...
Հավատա, որ մեր նախնիները էտքան էլ պրիմիտիվ չէին, ու նույնիսկ կարելի է ասել կրթական ցենզով ավելի առաջ էին , քան մեր սերունդը...
Ամեն ինչ բերելով դավաճան-հայրենասեր դաշտ, դրանով պրիմիտիվացնում ենք և մեր ուղեղները, և մեր վարքագիծը:

Ավելացվել է 4 րոպե անց

Իսկ ինչպէ՞ս բնութագրեմ քո վերոյիշեալ «հանճարեղ» յաղորդագրութիւնը:
Ոչ մի ձև էլ բնութագրել պետք չէ: Ասելիք ունես, ասա քո կարծիքը, ու անցիր առաջ: Իսկ որակավորումները ամեն մեկը թող տա իր մեջ, իր համար:

Պանդուխտ
18.06.2007, 14:56
Ավելացվել է 19 րոպե անց

Հասկանում ու ընդումում եմ քո ատելությունը բոլշևիկների հանդեպ: Սակայն ատելությունը- լավ միջավայր չէ իրավիճակի գնահատման ու վերլուծության համար: Ամեն ինչ էնքան էլ միանշանակ չէ, ինչքան էլ որ մենք դա ցանկանաք: Հիշիր, որ "բոլշևիկ" էր նաև Ս.Շահումյանը, Ա. Սպանդարյանը... Կուսակցական հակամարտությունը խաղացել է իհարկե որոշակի դեր, սակայն որպես Կարսի հանձման պատճառ դրա դիտարկումը հանդեցնում է իրականությունից բավականին հեռու եզրահանգումների...
Հավատա, որ մեր նախնիները էտքան էլ պրիմիտիվ չէին, ու նույնիսկ կարելի է ասել կրթական ցենզով ավելի առաջ էին , քան մեր սերունդը...
Ամեն ինչ բերելով դավաճան-հայրենասեր դաշտ, դրանով պրիմիտիվացնում ենք և մեր ուղեղները, և մեր վարքագիծը:
Այստեղ ատելու-սիրելու խնդիր չկայ, այլ՝ մերկ ճշմարտութիւն: Փաստօրէն բոլշեւիզմը (կոմունիզմը յետագայում) ապազգային կուսակցութիւն է: Հենց այդ պատճառով անհատ եւ մարդասէր կոմունիստների որոշ քաղաքական կեցուածքները նշանակութիւն չունեն այստեղ:
Կարսի անկման դերում որոշակի դեր խաղացած լինել կարող են Ալեքսանդրապոլի (Գիւմրի) եւ այլ վայրերի հակապետական շարժումները: Զինւորի, հայ զինւորի միտքը երբ շփոթուեց դադարեց կռուելուց: Նոյնն արւում է այսօր: Երբ վարկաբեկւում է պետութիւնը եւ մեր յաղթանակները, երբ գետնահարւում են ազգային խորհրդանիշները եւ հերոսները, երբ քարոզւում է թուրքի ազնւութիւնը եւ արդարամտութիւնը, երբ անարգւում է ազգային գաղափարախօսութիւնը, եւայլն:

Smergh
18.06.2007, 15:42
[I]Հասկանում ու ընդումում եմ քո ատելությունը բոլշևիկների հանդեպ: Սակայն ատելությունը- լավ միջավայր չէ իրավիճակի գնահատման ու վերլուծության համար: Ամեն ինչ էնքան էլ միանշանակ չէ, ինչքան էլ որ մենք դա ցանկանաք: Հիշիր, որ "բոլշևիկ" էր նաև Ս.Շահումյանը, Ա. Սպանդարյանը... Կուսակցական հակամարտությունը խաղացել է իհարկե որոշակի դեր, սակայն որպես Կարսի հանձման պատճառ դրա դիտարկումը հանդեցնում է իրականությունից բավականին հեռու եզրահանգումների...
Հավատա, որ մեր նախնիները էտքան էլ պրիմիտիվ չէին, ու նույնիսկ կարելի է ասել կրթական ցենզով ավելի առաջ էին , քան մեր սերունդը...
Ամեն ինչ բերելով դավաճան-հայրենասեր դաշտ, դրանով պրիմիտիվացնում ենք և մեր ուղեղները, և մեր վարքագիծը:

Իսկ ի՞նչ է քո կարծիքով պետք է Լենին պապիկի նկարը ծոցս քնեյի՞, մի մարդու, որն ավելի հայատյած էր քան Սուլթան Համիդը, Շահումյանին ու ի դեպ Սուրեն Սպանդարյանին, ո՞ր եք համեմատում, ասենք Կարախանի, Աթարբեկյանի, Ղուկաս Ղուկասյանի, Փանյանի ու հայոց պետականության այլ ոխերիմ թշնամիների հետ, որոնց իշխանության գալը մեզ վրա նստեց հայրենիքի տարածքների 90 տոկոսը: Մի մոռացիր որ Ստեփան Շահումյանին հենց նրա համար վերացրին, քանի որ նա առաջին հերթին Հայ էր ու մտածում էր Հայ Ժողովրդի մասին, իսկ դա դահիճ Լենինի պլաններին չէր համապատասխանում, այդ պատճառով էլ նրա` Շահումյանին վերացնելու հրամանը Ստալինը ի կատար ածեծ հայերի ձեռքով, մեղքը անգլիացիների վրա գցելով:
Ինչպե՞ս կարող է Հայը չատել Թալիաթին, Էնվերին, Ջամալին, եթե դա հնարավոր է ուրեմն հնարավոր է չատել նաև Լենինին, Ստալինին ու այլոց: Առաջինները մարդկանց ոչնչացնում էին իրենց ազգային խնդիրները լուծելու համար, իսկ վերջինները իբրև թե "գաղափարի" համար և կովկասում այդ երկու խմբերի զոհերը չգիտես ինչու միայն հայերն էին:
Լենինի հրամանով ու այսպես կոչված "Խաղաղության մասին Դեկրետով" կովկասյան ռազմաճակատը լքեց ռուսական 500000 բանակը, որը Ժամանակավոր Կառավարության հռչակած Հայաստանի անկախությունը պաշտպանելու համար պետք է մնար այստեղ մինչև Հայաստանն ինքը կարողանար տեր կանգնել իր սհամաններին, մինչդեռ դեռևս չկայացած անկախությունը մատնվեց թուրքի հոշոտումին...
Եթե դու չես ատում բոլշևիկների այն բանդային, որն առուծախի առարկա դարձրեց մեր Էրգիրն ու հայոց Ճակատագիրը ապա դա քո գործն է:
Հենց Կարսի անկման առեղծվածը մանրակրկիտ ուսումնասիրելուց հետո միայն եկա այնպիսի եզրահանգումների որոնք ինձ ստիպում են ատել այն բոլշևիկներին, որոնց պատճառով մենք կորցրինք թե Ղարսը, և թե Անկախությունը, ու պատմության մեջ ետ շպրտվեցինք ոչ պակաս քան 150 տարով:

Smergh
15.08.2007, 22:23
Հարգարժան dvgray և ակումբի սիրելի ընկերներ, Բարև
Անկեղծ ասած, ես վերը նշված թեմայում անհամբեր սպասում էի իմ վերջին գրությանը Ձեր և մյուսների պատասխանին, սակայն բոլորիդ լռությունն ինձ շատ վշտացրեց, այն առումով, որ այն հավանաբար պայմանավորված է ինձ համար երկու անցանկալի պատճառներով`
ա. պարզապես դուք անտարբեր եք իմ տեսակետների նկատմամբ
բ.գտնում եք, որ ես միանգամայն սխալ տեսագետներ ունեմ և բանավիճելն անիմաստ եք համարում.
Ես գտնում եմ, որ այս թեման պետք է շատ խորը ուսումնասիրվի և կատարվեն մանրամասն գիտական վերլուծություններ, քանզի կարծում եմ , որ մեր այսօրվա խնդիրների լուծման բանալին նաև այստեղ կարելի է որոնել: Չէ՞ որ Ղարսն ու հարակից նահանգները Թուրքիային են բռնակցվել ապօրինի , միջազգային օրենքներին հակասող ռուս -թուրկական պայմանագրերով և գուցե մեր քննարկումներն այս ուղությամբ ոչ թե պետք է ընդհատել, այլ ավելի բուռն կերպով շարունակել, օգնելու համար մեր դիվանագետներին և քաղաքական գործիչներին հարցերն ու հարցադրումները կատարելու համար` տեղին և գիտականորեն հիմնավորված փաստերով:
Ուստի կոչ եմ անում Ձեզ և ակումբի հարգարժան մասնագետներին միանալ ու շարունակել քննարկումներն այս հրատապ թեմայով:
Հարգանքով`
Ձեր Smergh

dvgray
16.08.2007, 15:47
Հարգելի Smergh
Էս հարցի վերաբերյալ ես հայտնել եմ իմ կարծիքը ամբողջությամբ, ու ավելացնելու բան չունեմ:

Smergh
02.05.2008, 07:48
Այա հղումը ես վերցրել եմ ինտերնետից և ներկայացնում եմ այնպես ինչպես որ կա


Книга, скрываемая 80 лет, увидит свет в Москве


В московском издательстве "Библиотека Национальной Мысли" увидел свет уникальный исторический труд, книга "Дневник неизвестного солдата. Крушение Первой Республики". Это поистине знаменательное событие, ибо эта рукопись ждала своего часа более 80 лет. Рукопись поистине трагической судьбы, которая чудом спаслась при отступлении армянской армии из Карса, пролежала 30 лет в небытие, десятилетия пряталась от КГБ, а первое ее издание было уничтожено по приказу Левона Тер-Петросяна в годы Арцахской войны.+ И вот, после столь долгого и тернистого пути, она издана. Как вы поняли из названия, в книге напечатан дневник неизвестного солдата. Однако автор дневника, был не просто солдатом армянской армии, но и штабным офицером 4 бригады, подробно записывающий все происходящее в последние месяцы существования Первой Республики. Большевистский мятеж, советизация Арцаха, армяно-турецкая война и многое, многое другое+ Легендарные армянские генералы и политики оживают на страницах дневника неизвестного солдата, оживают их победы и поражения, ничто не избежало беспощадного анализа автора, называющего все своим именем.

Начав работу над переводом и изданием книги, авторы встали перед поразительным фактом, что мы почти ничего не знаем про Первую Республику, разве что набор расхожих фраз про Сардарапат, Баш-Апаран, Карский договор и Горную Армению Гарегина Нжде. Однако за три года существования, Первая Республика прошла сложный и неоднозначный путь, дав нам много уроков побед, и столько же уроков поражений, которые мы не сможем усвоить, если не будем знать о них.

После многомесячной работы, книга готова. В книге вы найдете подробную историю первой республики, то, отсутствие чего как в печатном, так и в электронном виде, поразило нас при подготовке издания; несколько интереснейших статей и, конечно же, сам дневник, который так долго ждал своего часа.

Мы очень рады, что на издание книги откликнулись наши соотечественники из Еревана, Степанакерта, Бостона, Пятигорска, Вашингтона, Харькова, Петербурга, куда и направиться часть тиража.

ссылку можно не ставить, на всякий вот она:
http://www.haylife.ru/content/17/1491.html

Հայցում եմ Ձեր ներողամտությունը՝ հաղորդագրությունը հայերենով չներկայացնելու համար:

Koms
06.05.2008, 10:22
Մեկ տարվա վաղեմության այս թեմային անդրադառնալով, ասեմ, որ Կարսի անկումը 1920 հոկտեմբեր 30-ին, սա իրոք այն ցավոտ ու տրագիկ թեման է, որ դեռ իհարկե շատ ու շատ մանրակրկիտ եւ անկոմնակալ վերլուծությունների կարիք ունի: Կցանկանայի նշել որոշ “չոր” փաստեր եւս, որոնք նույնպես կարեւոր եմ համարում նշել այս քննարկումներում.

* սկզբում Կարսը ուղղակի առանց մարտական գործողությունների հանձնվել է թուրքերին և ամբողջությամբ հայաթափվել դեռ 1918թ. ապրիլի 25-ին` դե-ֆակտո, իսկ 1918թ. Բաթումի պայմանագրով Կարսը դե-յուրե անցել է Թուրքիային /40 տարի դե-ֆակտո, դե-յուրե մնալով Ռուսաստանի կազմում/,

* Հայկական զորամիավորումները մուտք են գործել Կարս միայն 1919թ. ապրիլին` դե-ֆակտո կրկին վերաբնակեցնելով Կարս քաղաքը հայ ազգաբնակչությամբ,

* Կարսը նորից անցել է թուրքերին 1920թ. դեկտեմբերի 2-ի Ալեքսանդրապոլի պայմանագրով` նորից դե-յուրե /ստորագրվածը հիմք հանդիսացավ Մոսկվայի ու Կարսի պայմանագրերի համար/ ;

Lion
08.05.2008, 20:10
Գտնում եմ, որ այս ամենը անսահմանորեն ճիշտ բնորոշում է Նժդեհը. <<Մենք պարտվեցինք, որովհետև... թուլացանք ոգով>>:(