Տագնապային խանգարում և հաճույքի(դոֆամին) զգացման կորուստ

[One_Way_Ticket]

Դու մասնագետ ե՞ս, թիքեթ ջան։ Բժշկության պատմություն ե՞ս սովորել, ինչի՞ց ա էս եզրակացություններդ։
Արի հակառակ կողմից գնանք։ Ո՞ր մահացու հիվանդություններն են սովորել կանխարգելել կամ բուժել 21-րդ դարում։ Գիտենամ էլի, զգույշ լինեմ։ Այ 20-րդ դարում, ասենք, պոլիոյի վակցին են հորինել, հալալ է։
Իսկ դեղերի տված մնասի մասին մի հատ գրքի լինկ տվել էի, որի ներածությունում մեծ տառերով ասվում է․

PRESCRIPTION DRUGS ARE THE THIRD LEADING CAUSE OF DEATH AFTER HEART DISEASE AND CANCER

[Վիշապ]

...
Էդ հոդվածն էլ որ ցիտել ես, կարդացել ե՞ս։ Բառ֊բառ գրած ա հենց աբստրակտում՝ "Traditional cold therapy still has beneficial effect especially when injuries are severe and swelling is the limiting factor for recovery after soft-tissue injuries, and therefore no need to be entirely put out to pasture in the rehabilitation practice." Անկեղծ չեմ ջոկում, էսքան դեզինֆորմացիա տարածելու նպատակը ո՞րն ա։

Ու առհասարակ, ես քեզ խորհուրդ կտամ հոդվածները ուշադիր կարդալ, որովհետև արդեն մի քանի անգամ նույն բանը ասում ես, իբր տպավորություն ստեղծելով, թե ես մի երկու պատառիկից եզրակացությունների եմ գալիս, իսկ դու էլ խորապես ուսումնասիրած պրոֆեսորն ես:

Դրա համար, շարունակիր կարդալ պրոբլեմի մասին.
Traditional cold therapy (e.g., topically icing the injured area) may not be helpful but rather act as a barrier to recovery process. A prolonged period of cold on the skin was reported to lead to a reduction of the blood flow, resulting in tissue death or even permanent nerve damage.

Մեխանիզմի մասին.

MECHANISMS OF COLD APPLICATION AND PHYSIOLOGICAL RESPONSES
By decreasing the number of leucocytes and granulocytes as well as reducing macrophage infiltration following soft tissue injury, cryotherapy has been proved to reduce inflammation in different body parts[19]. Nevertheless, although applying cold on the surface of the injured site may be effective in pain management or swelling, it could lengthen the recovery process. This is because, when we are injured, our body sends signals to our inflammatory cells (macrophages), which release the hormone-insulin-like growth factor (IGF-1). These factors initiate healing by killing damaged tissue. However, when ice is applied topically, the cold will act as a vasoconstrictor and impede the transport of those inflammatory chemicals and cells to the injured site[20,21]. We may prevent the body’s natural release of IGF-1 and, therefore, delay the start of the healing and recovery process. A prolonged period of cold on the skin will lead to a reduction of the blood flow, resulting in tissue death or even permanent nerve damage[22].

Ու եզրակացության մասին.

HOULD WE STILL BE USING THE COLD THERAPY?
Therefore, with all of the evidence on the negatives of topically icing injuries, it may reshape our thoughts and raise a doubt: ‘If ice delays healing, should we still be using it?’ The answer may not be entirely negative. Although merely applying cold packs or ice on the injured area will reduce inflammation and delay healing, cold therapy does not need to be entirely forbidden since it still has the ability to numb the pain and reduce swelling to some extent. That being the case, we need to know if there is a way to minimize the drawbacks of traditional cold therapy methods and, in the meantime, maintain our ultimate goal to promote tissue healing.

Before addressing that question, we need a basic understanding of the categories of cryotherapy. Generally, cryotherapy consists of two parts based on the way we apply it: local cryotherapy and whole-body cryotherapy. Local cryotherapy is the local application of ice, cold packs, or cold gases, while whole-body cryotherapy primarily includes gaseous application and cryostimulation[23,24]. Conventional cold therapy always leads to a prolonged application of cold temperatures, which may cause serious side effects such as nerve injuries, healing process restriction, or neuromuscular impairments. Then what about the others?

Եզրակացություն: Սառույցով թերապիան ապաքինումը երկարացնում է, կողմնակի երևույթներ կան՝ ընդհուպ մինչև նյարդերի պերմանենտ վնասելը, բայց՝ կարճաժամկետ օգնում է ցավն ու ուռածությունը մեղմելուն:
Կարելի է ընտրել՝ պոպկո՞ռն, թե անիմաստ կյանք:

[մարդ եղած վախտ]

Արի հակառակ կողմից գնանք։ Ո՞ր մահացու հիվանդություններն են սովորել կանխարգելել կամ բուժել 21-րդ դարում։ Գիտենամ էլի, զգույշ լինեմ։ Այ 20-րդ դարում, ասենք, պոլիոյի վակցին են հորինել, հալալ է։
Իսկ դեղերի տված մնասի մասին մի հատ գրքի լինկ տվել էի, որի ներածությունում մեծ տառերով ասվում է․

Էս գրառման շնորհակալությունը դրել եմ հարցի համար։

Ես բժիշկ չեմ, բայց մի քանի բան կարող եմ ասել։ Եթե բժիշկ կա էս կողմերում, լավ կլինի իրանք էլ գրեն։

Օրինակ՝

֊ պապիլոմավիրուսի դեմ պատվաստումը: Կարող ես նայել, թե որ տիպի քաղցկեղներն են առաջանում էդ վիրուսից ֊ https://www.cdc.gov/cancer/hpv/basic_info/cancers.htm#:~:text=caused%20by%20HPV.-,Almost%20all%20cervical%20cancer%20is%20caused%20by%20HPV.,extent%20HPV%20causes%20these%20cancers.

Լիքը առաջընթաց կա քաղցկեղի՝ այսպես կոչված թիրախավորված թերապիաների ոլորտում։ Օրինակ՝
֊ իմատինիբ կոչվող միացության շնորհիվ CML տիպի լեյկոզ ունեցող մարդկանց մեծամասնությունը կարող են հանգիստ ապրել երկար տարիներ մինչև ուրիշ պատճառներից մեռնելը ֊ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5901965/#:~:text=The%20estimated%20overall%20survival%20rate%20at%2010%20years%20with%20first,alternative%20dosing%20strategies%20and%20drug
֊ օլապարիբ կոչվող միացության շնորհիվ BRCA մուտացիայով կրծքագեղձի, ձվարանի քաղցկեղով մարդկանց կյանքը էլի զգալի երկարում ա

ստեղ հազար ու մի տիպի նոր իմունոթերապիաներ կարելի ա ավելացնել

կանխարգելման ոլորտում հազար ու մի սքրինինգի խորհուրդներ կան, օրինակ՝ կարող ես ստեղ նայել ֊ uclahealth.org/sites/default/files/documents/NewPatientGuide-PrevHealth_FINAL_091721.pdf

սրան հանգիստ կարելի ա ավելացնել նաև խալերի պարբերական ստուգումները

սրտանոթային քրոնիկ խնդիրների դեպքում Վիշապի սիրած ստատինների թերապիաներից հետաքրքիր արդյունքներ կան, օրինակ՝ https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(22)00916-3/fulltext

Մեծ ոլորտներից ա նաև CRISPR֊ը, որով գենետիկ հիվանդությունների բուժման դարաշրջանը դեռ նոր ա սկսվում ֊ օրինակ՝ https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2031054

[մարդ եղած վախտ]

Ու առհասարակ, ես քեզ խորհուրդ կտամ հոդվածները ուշադիր կարդալ, որովհետև արդեն մի քանի անգամ նույն բանը ասում ես, իբր տպավորություն ստեղծելով, թե ես մի երկու պատառիկից եզրակացությունների եմ գալիս, իսկ դու էլ խորապես ուսումնասիրած պրոֆեսորն ես:

Դրա համար, շարունակիր կարդալ պրոբլեմի մասին.
Traditional cold therapy (e.g., topically icing the injured area) may not be helpful but rather act as a barrier to recovery process. A prolonged period of cold on the skin was reported to lead to a reduction of the blood flow, resulting in tissue death or even permanent nerve damage.

Մեխանիզմի մասին.

MECHANISMS OF COLD APPLICATION AND PHYSIOLOGICAL RESPONSES
By decreasing the number of leucocytes and granulocytes as well as reducing macrophage infiltration following soft tissue injury, cryotherapy has been proved to reduce inflammation in different body parts[19]. Nevertheless, although applying cold on the surface of the injured site may be effective in pain management or swelling, it could lengthen the recovery process. This is because, when we are injured, our body sends signals to our inflammatory cells (macrophages), which release the hormone-insulin-like growth factor (IGF-1). These factors initiate healing by killing damaged tissue. However, when ice is applied topically, the cold will act as a vasoconstrictor and impede the transport of those inflammatory chemicals and cells to the injured site[20,21]. We may prevent the body’s natural release of IGF-1 and, therefore, delay the start of the healing and recovery process. A prolonged period of cold on the skin will lead to a reduction of the blood flow, resulting in tissue death or even permanent nerve damage[22].

Ու եզրակացության մասին.

HOULD WE STILL BE USING THE COLD THERAPY?
Therefore, with all of the evidence on the negatives of topically icing injuries, it may reshape our thoughts and raise a doubt: ‘If ice delays healing, should we still be using it?’ The answer may not be entirely negative. Although merely applying cold packs or ice on the injured area will reduce inflammation and delay healing, cold therapy does not need to be entirely forbidden since it still has the ability to numb the pain and reduce swelling to some extent. That being the case, we need to know if there is a way to minimize the drawbacks of traditional cold therapy methods and, in the meantime, maintain our ultimate goal to promote tissue healing.

Before addressing that question, we need a basic understanding of the categories of cryotherapy. Generally, cryotherapy consists of two parts based on the way we apply it: local cryotherapy and whole-body cryotherapy. Local cryotherapy is the local application of ice, cold packs, or cold gases, while whole-body cryotherapy primarily includes gaseous application and cryostimulation[23,24]. Conventional cold therapy always leads to a prolonged application of cold temperatures, which may cause serious side effects such as nerve injuries, healing process restriction, or neuromuscular impairments. Then what about the others?

Եզրակացություն: Սառույցով թերապիան ապաքինումը երկարացնում է, կողմնակի երևույթներ կան՝ ընդհուպ մինչև նյարդերի պերմանենտ վնասելը, բայց՝ կարճաժամկետ օգնում է ցավն ու ուռածությունը մեղմելուն:
Կարելի է ընտրել՝ պոպկո՞ռն, թե անիմաստ կյանք:

Վիշապ ջան, ինձ խորհուրդ տալուդ էներգիան կարող ես խնայել, ավելի օգտակար բանով զբաղվելու վրա։ Ճիշտն ասած քո խորհուրդները ինձ հեչ պետք չեն, բացի գուցե ինժեներությունից, որտեղ, հուսով եմ, գիտելիքները ավելի ամուր հիմքի վրա են, քան ամենաբուժության, ամենագետության ասպարեզում։

Բարեբախտաբար էդ նշածդ հոդվածում շատ բան կարդալու կարիք չկա։ Մարդիկ ապրանք են գովազդում, ասում են մեր սառացնող մեթոդը ավելի լավն ա, ավելի օգտակար ա։ Էդքան բան։

Իրանք իրանց բերանով ասում են տրադիցիոնալ սառեցումը նորմալ ա, վատ չի, մենակ թե շատ մի սառացրեք, էնքան մի սառացրեք, որ ներվերը վնասվեն (Էհ, չէ, իրանք ասում են մեր էս ապրանքով սառացրեք)։ Ես կարող եմ դրան ավելացնել, որ բարեկամներ, վնասվածքի դեպքում մի թռեք հեղուկ ազոտի մեջ, առավել ևս մի խմեք հեղուկ ազոտ։ Շատ վնասակար ա։ Խնդրեմ, խնդրեմ, շնորհակալությունները կարող եք ուղարկել բացիկներով։

[One_Way_Ticket]

մարդ եղած վախտ ջան, հլը որ մենակ պատասխանեմ պապիլոմավիրուսի պատվաստման մասով, որովհետև դրան որոշ չափով արդեն ծանոթ եմ, մնացածները հետո կնայեմ։

Ուրեմն էդ նույն հեղինակի (Peter C. Gøtzsche) մեկ այլ գիրք էլ եմ կարդացել հատկապես վակցինների մասին, որտեղ ահագին մանրամասն անդրադառնում է կոնկրետ էդ վակցինին։ Ի տարբերություն կարմրուկի վակցինին, որը բոլորին խորհուրդ է տալիս, և գրիպի վակցինի, որը ոչ մեկին խորհուրդ չի տալիս, HPV-ի մասին ասում է՝ չգիտեմ։ Հետազոտությունները լավը չեն, լուրջ կողմնակի էֆեկտների կասկածի տեղիք են տալիս, որոնք establishment-ը չի ուզում ուսումնասիրել ու բերում է մանկական "հիմա դու կո՞ղմ ես, թե դե՞մ ես վակցիններին" հարցին։ Մասնավորապես այդ պատճառով 2018 թվականին հեղինակին լարել են Cochrane-ից (ինքը Nordic Cochrane-ի համահիմնադիրներից է)։

https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_C._G%C3%B8tzsche#Critique_of_reviews_of_HPV_vaccine

Նենց որ կոնկրետ էդ օրինակդ ոչ մի կերպ չի նպաստում ժամանակակից բժշկության նկատմամբ վստահությանս վերականգնվելուն։

[մարդ եղած վախտ]

մարդ եղած վախտ ջան, հլը որ մենակ պատասխանեմ պապիլոմավիրուսի պատվաստման մասով, որովհետև դրան որոշ չափով արդեն ծանոթ եմ, մնացածները հետո կնայեմ։

Ուրեմն էդ նույն հեղինակի (Peter C. Gøtzsche) մեկ այլ գիրք էլ եմ կարդացել հատկապես վակցինների մասին, որտեղ ահագին մանրամասն անդրադառնում է կոնկրետ էդ վակցինին։ Ի տարբերություն կարմրուկի վակցինին, որը բոլորին խորհուրդ է տալիս, և գրիպի վակցինի, որը ոչ մեկին խորհուրդ չի տալիս, HPV-ի մասին ասում է՝ չգիտեմ։ Հետազոտությունները լավը չեն, լուրջ կողմնակի էֆեկտների կասկածի տեղիք են տալիս, որոնք establishment-ը չի ուզում ուսումնասիրել ու բերում է մանկական "հիմա դու կո՞ղմ ես, թե դե՞մ ես վակցիններին" հարցին։ Մասնավորապես այդ պատճառով 2018 թվականին հեղինակին լարել են Cochrane-ից (ինքը Nordic Cochrane-ի համահիմնադիրներից է)։

https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_C._G%C3%B8tzsche#Critique_of_reviews_of_HPV_vaccine

Նենց որ կոնկրետ էդ օրինակդ ոչ մի կերպ չի նպաստում ժամանակակից բժշկության նկատմամբ վստահությանս վերականգնվելուն։

թիքեթ ջան, ցավոք ստեղ հարցը դադարում ա լինել գիտության, փաստերի շուրջ ու իսկապես զուտ հանգում ա վստահությանը։ Դու չես վստահում ժամանակակից գիտությանը, բժշկությանը, ու ամեն ինչ, որ գալիս ա էդ establishment-ից, քո համար կասկածելի, մերժելի ա։ Բանը նրանում ա, որ կարող ես վերցնել ցանկացած լավ հաստատված փաստ ու գտնել հակառակի մասին խոսող տասնյակ, հարյուրավոր արգումենտներ, հարթ երկրի տեսությունից սկսած։ Ու նաև օբյեկտիվորեն շատ դժվար ա վստահելի փաստը տարբերել անվստահելի տվյալից, առավել ևս եթե էդ տվյալներին բախվում ես սիրողական մակարդակում, ու այս կամ այն կողմ հակվելը ինչ֊որ էմոցիոնալ պարգևներ ա խոստանում (օրինակ՝ դու establishment֊ից արդեն դժգոհ ես, մտածում ես ուզում ա քեզ գցել, քո ազատությունները սահմանափակել, շատ կոնֆլիկտային կլիներ, եթե պարզվեր դրա մի մասը՝ բժշկությունը, իրականում քո կամ այլոց բարօրությամբ ա հետաքրքրված)։

Էս թեմայով էլի ենք խոսել կարծեմ, բայց նորից կրկնեմ իմ համոզմունքը։ Մի կողմ թողնելով HPV պատվաստման թեման ասեմ, որ շատ հնարավոր ա, որ հիմա գիտությունը, բժշկությունը անում են պնդումներ, որոնք ուղղակի սխալ են կամ վնասակար։ Բայց գիտություն/բժշկությունը զարգանում են համոզմունքներ առաջ քաշելով ու ժամանակի ընթացքում դրանք ճշգրտելոով, ու հիմա (իմ համոզմամբ) ընդունված նորմերի 99.99%ը վստահելի պնդումներ են, որտև վերջին մի քանի դարերում դրանք անընդհատ ուղղման պրոցեսում են եղել։ Դու էդ պրոցեսին չես վստահում, օկայ, մտածում ես էդ պրոցեսները նախորդ դարում վստահելի են եղել, հիմա դադարել են վստահելի լինել, էլի օկայ, ես շանս չունեմ քո վստահության վրա ազդելու։ Զուտ ոչ մի փաստ չի կարող քո էդ gut feeling֊ի վրա ազդել, ու ես էլ չեմ հավակնում իմ բառերից տենց ազդեցություն սպասել։

[One_Way_Ticket]

թիքեթ ջան, ցավոք ստեղ հարցը դադարում ա լինել գիտության, փաստերի շուրջ ու իսկապես զուտ հանգում ա վստահությանը։ Դու չես վստահում ժամանակակից գիտությանը, բժշկությանը, ու ամեն ինչ, որ գալիս ա էդ establishment-ից, քո համար կասկածելի, մերժելի ա։ Բանը նրանում ա, որ կարող ես վերցնել ցանկացած լավ հաստատված փաստ ու գտնել հակառակի մասին խոսող տասնյակ, հարյուրավոր արգումենտներ, հարթ երկրի տեսությունից սկսած։ Ու նաև օբյեկտիվորեն շատ դժվար ա վստահելի փաստը տարբերել անվստահելի տվյալից, առավել ևս եթե էդ տվյալներին բախվում ես սիրողական մակարդակում, ու այս կամ այն կողմ հակվելը ինչ֊որ էմոցիոնալ պարգևներ ա խոստանում (օրինակ՝ դու establishment֊ից արդեն դժգոհ ես, մտածում ես ուզում ա քեզ գցել, քո ազատությունները սահմանափակել, շատ կոնֆլիկտային կլիներ, եթե պարզվեր դրա մի մասը՝ բժշկությունը, իրականում քո կամ այլոց բարօրությամբ ա հետաքրքրված)։

Էս թեմայով էլի ենք խոսել կարծեմ, բայց նորից կրկնեմ իմ համոզմունքը։ Մի կողմ թողնելով HPV պատվաստման թեման ասեմ, որ շատ հնարավոր ա, որ հիմա գիտությունը, բժշկությունը անում են պնդումներ, որոնք ուղղակի սխալ են կամ վնասակար։ Բայց գիտություն/բժշկությունը զարգանում են համոզմունքներ առաջ քաշելով ու ժամանակի ընթացքում դրանք ճշգրտելոով, ու հիմա (իմ համոզմամբ) ընդունված նորմերի 99.99%ը վստահելի պնդումներ են, որտև վերջին մի քանի դարերում դրանք անընդհատ ուղղման պրոցեսում են եղել։ Դու էդ պրոցեսին չես վստահում, օկայ, մտածում ես էդ պրոցեսները նախորդ դարում վստահելի են եղել, հիմա դադարել են վստահելի լինել, էլի օկայ, ես շանս չունեմ քո վստահության վրա ազդելու։ Զուտ ոչ մի փաստ չի կարող քո էդ gut feeling֊ի վրա ազդել, ու ես էլ չեմ հավակնում իմ բառերից տենց ազդեցություն սպասել։
Իրականում էնքան gut feeling չէ, ինչքան կյանքի փորձի ամփոփում ու ռեֆլեքսիա (ասենք, պատկերացնեմ ինձ Pfizer-ի ակցիոներ)։
Հա, պրոցեսները ժամանակի ընթացքում ճշգրտվում են, բայց դրա համար պիտի հետևյալ պայմաններից մեկը տեղի ունենա։
- Ճիշտն այնքան ցայտուն է, որ թաքցնելն անհնար է։
- Ճիշտը համընկնում է շահերի հետ։
- Յուրահատուկ մարդկանց շնորհիվ։
Առաջին դեպքը երևի պարզաբանման կարիք շատ չունի։ Եթե Վիշապի կառնիվորը ճիշտ է, ուշ թե շուտ ոչ ոք չի կարողանա դրա հետ վիճել։ Բայց էդ փուլից դեռ շատ հեռու ենք։
Երկրորդը՝ եթե ինչ-որ դեղ թե թանկարժեք է, թե արդյունավետ, ապա ինչու ոչ։ Այսինքն՝ ես չեմ ժխտում, որ ժամանակակից բժշկություններն էլ է լիքը լավ բաներ անում, պարզապես կարծում եմ, որ վատերն ավելի շատ են (այ էդ մեկը gut feeling է)։ Շահերը կարող են նաև քաղաքական լինել։ 20-րդ դարի տրիումֆին երևի նպաստել է սառը պատերազմը։ Դե Սովետը սիրում էր հպարտանալ իր իբր աշխարհի լավագույն առողջապահական համակարգով, ԱՄՆ-ն դա թույլ տալ չէր կարող։
Երրորդի օրինակ է, ասենք, Բարրի Մարշալը, ով որպեսզի ապացուցի, որ ստամոքսի խոցը բակտերիայի պատճառով է առաջանում, իր վրա է փորձ կատարել։ Տենց մարդ կարող էր լինել Բիլլ Գեյթսը, բայց իր յանը տարել է վիրուսներին արմատախիլ անելու վրա, ոչ թե ընդհանուր առողջության։

Այսինքն, establishment-ին չվստահելն ըստ իս նորմալ դիրքորոշում է, քանի որ ճիշտը հաճախ ակնհայտ չէ, շահերի հետ չի բռնում, մարդկանց մեծամասնությունն էլ ֆիլանտրոպիայից կիլոմետրերով հեռու է։ Իսկակական դավադրություն տեսությունը կակ ռազ վստահելն է, որ յանմ աշխարհի խելացիներն ու հարուստներն իրար հետ պայմանավորվել են մարդկանց բարեկեցության մասին մտածել։ Չէ մի չէ։

[Վիշապ]

Մարդիկ ապրանք են գովազդում, ասում են մեր սառացնող մեթոդը ավելի լավն ա, ավելի օգտակար ա։ Էդքան բան։

...

Իյա։ Էն ստատին արտադրող հիսուսքրիստոսներն էլ թե չէ ձրի ե՞ն տալիս ու հանուն մարդկության փրկության ե՞ն տալիս։
Էդ ո՞նց ա ստացվում, մեկը քո կարծիքով ընդամենը ապրանք ա գովազդում, մյուսն էլ ամենափրկիչ ա, որի դարմանները չօգտագործելիս մարդու սիրտը կանգնում աս մի երկու տարուց։

[մարդ եղած վախտ]

Իրականում էնքան gut feeling չէ, ինչքան կյանքի փորձի ամփոփում ու ռեֆլեքսիա (ասենք, պատկերացնեմ ինձ Pfizer-ի ակցիոներ)։
Հա, պրոցեսները ժամանակի ընթացքում ճշգրտվում են, բայց դրա համար պիտի հետևյալ պայմաններից մեկը տեղի ունենա։
- Ճիշտն այնքան ցայտուն է, որ թաքցնելն անհնար է։
- Ճիշտը համընկնում է շահերի հետ։
- Յուրահատուկ մարդկանց շնորհիվ։
Առաջին դեպքը երևի պարզաբանման կարիք շատ չունի։ Եթե Վիշապի կառնիվորը ճիշտ է, ուշ թե շուտ ոչ ոք չի կարողանա դրա հետ վիճել։ Բայց էդ փուլից դեռ շատ հեռու ենք։
Երկրորդը՝ եթե ինչ-որ դեղ թե թանկարժեք է, թե արդյունավետ, ապա ինչու ոչ։ Այսինքն՝ ես չեմ ժխտում, որ ժամանակակից բժշկություններն էլ է լիքը լավ բաներ անում, պարզապես կարծում եմ, որ վատերն ավելի շատ են (այ էդ մեկը gut feeling է)։ Շահերը կարող են նաև քաղաքական լինել։ 20-րդ դարի տրիումֆին երևի նպաստել է սառը պատերազմը։ Դե Սովետը սիրում էր հպարտանալ իր իբր աշխարհի լավագույն առողջապահական համակարգով, ԱՄՆ-ն դա թույլ տալ չէր կարող։
Երրորդի օրինակ է, ասենք, Բարրի Մարշալը, ով որպեսզի ապացուցի, որ ստամոքսի խոցը բակտերիայի պատճառով է առաջանում, իր վրա է փորձ կատարել։ Տենց մարդ կարող էր լինել Բիլլ Գեյթսը, բայց իր յանը տարել է վիրուսներին արմատախիլ անելու վրա, ոչ թե ընդհանուր առողջության։

Այսինքն, establishment-ին չվստահելն ըստ իս նորմալ դիրքորոշում է, քանի որ ճիշտը հաճախ ակնհայտ չէ, շահերի հետ չի բռնում, մարդկանց մեծամասնությունն էլ ֆիլանտրոպիայից կիլոմետրերով հեռու է։ Իսկակական դավադրություն տեսությունը կակ ռազ վստահելն է, որ յանմ աշխարհի խելացիներն ու հարուստներն իրար հետ պայմանավորվել են մարդկանց բարեկեցության մասին մտածել։ Չէ մի չէ։

Էդ պֆայզերի ակցիոներ լինելու պահը շատ լավն ա։ Արի ըտեղից սկսենք։ Դու պֆայզերի ակցիոներ ես ու մտածում ես շահույթի մասին։

Համարենք կա մի քանի տարբերակ ֊ օրինակ՝
արդեն կա դեղ, որը արդյունավետ չի՞․ դու ասում ես՝ ոչինչ, եկեք կլինիկական փորձեր անենք, տվյալներ հավաքենք, միլիոններ ծախսենք, էս դեղը ուղարկենք շուկա՞։ Փֆայզերը միլիոններ ա ծախսում, դեղը փորձում ա անցկացնել կլինիկական փորձերով։ Ստեղ կարելի ա նայել՝ էդ ինչ ա նստում Պֆայզերի վրա ու ինչքանով կարան վստահ լինեն, որ իրանց դեղը հասնելու ա շուկա։
https://theconversation.com/90-of-drugs-fail-clinical-trials-heres-one-way-researchers-can-select-better-drug-candidates-174152#:~:text=It%20takes%2010%20to%2015,candidates%20in%20clinical%20trials%20fail.

Դեղը, հիշեցնեմ, արդյունավետ չէր։ FDA֊ը դեղը չի հաստատելու էդ տվյալներով։ Դու ի՞նչ ես անում։ Ասում ես՝ եկեք տվյալները ֆալսիֆիկացնե՞նք։ Լավ, ֆալսիֆիկացրիք։ Հետո՞։ Համարում ես ոչ մեկ չի ջոկելու՞ որ դեղը արդյունավետ չէր։ Երբեք չի պարզվելու՞, որ տվյալներ ֆալսիֆիկացված են։ Տենց մի հատ քեյսի պարզվելը նշանակելու ա, որ քո փֆայզերի ակցիաները դառնալու են թեփի գին։ (արի չխորանամ, թե ինչ ճանապարհներ կան դրա համար)

Արի ուրիշ քեյս նայենք։ Ասենք՝ դեղը արդյունավետ ա մարդկանց 20%-ի մոտ, մտավ շուկա։ Հիմա դու ուզում ես՝ դեղը վաճառվի։ Ամեն ինչ անում ես, որ դեղը վաճառվի։ Ուժեղ գովադներ եք անում, լիքը ներկայացուցիչներ եք ուղարկում բժիշկների մոտ, որ քո դեղը նշանակեն։ Դեղը վաճառվում ա, դու հարստանում ես։ Հիվանդների 80%-ի մոտ քո դեղը չի օգնում։ Ի՞նչ ա լինում դրանից հետո։ Էլ ոչ մի հետազոտություն չի լինու՞մ էդ ոլորտում ու դու ամբողջ ապագայում մնում ես շուկան գրավա՞ծ։ Չէ, դու կամ շուկան լքում ես, որտև ինչ֊որ մի խումբ Ավստրալիայում էքսպերիմենտ ա անում քո դեղի հետ ու պարզում ա, որ ամեն օր կենգուրույի մորթու վրայից օղու ինգալյացիան նույն էֆեկտիվությունը ունի, կամ ուրիշ մի հատ ընկերություն ուրիշ դեղ ա հորինում, որը հիվանդների 60%-ին ա օգնում։

Ես ենթադրում եմ՝ դու ասում ես ֊ իսկ ի՞նչ եթե էդ դեղի կարիքը չի լինի, եթե մարդը անի սննդային ու վարքային փոփոխություններ։ Փֆայզերին դա հո վնաս ա։ Իհարկե, վնաս ա։ Բայց փֆայզերի գործը չի ասել ֊ այ իշեմիկ հիվանդ, գնա կետո արա։ Ոչ էլ բժշկի գործն ա էդ պահին սիրտը բռնած իշեմիկ հիվանդին ասել՝ գնա վազի ու կետո արա։

Բա ո՞նց պետք ա լինի, կասեք դուք։ Ես էլ կասեմ որ էդ տիպի փոփոխությունները պետական առողջապահական մարմինների գործն են։ Ոնց եղել ա ծխախոտի դեպքում, նենց էլ պետք ա լինի հիմա ասենք՝ սննդի հարցում։ Հիմա փոխանակ ասելու՝ այ պետություն, կան մի շարք առողջական խնդիրներ, որոնք պետք ա կանխարգելվեն, բայց դու որպես պետություն քո գործառույթները չես իրականացնում։ Ինչի՞ ես դու անառողջ սնունդը սուբսիդավորվում։ Ինչի՞ էս երկրի(ԱՄՆ դեպքում) միջին քաղաքացին կարա միայն անառողջ սնունդ թույլ տա իրան։ Կամ ինչի՞ ա քո խանութներնում ազատ վաճառվում շաքարի էսքան բաղադրությամբ սնունդ։ Բայց հիմա էս թեմայում դրա փոխարեն դու ասում ես՝ գիտելիքները, որոնք հասանելի են էսօրվա բժշկությանը կեղծած են ու դեռ մի բան էլ դրա լրիվ հակառակն ա ճիշտ։ Չէ, բարեկամներ, գիտելիքները, որոնք հասանելի են, ճիշտ են, խնդիրը կարգավորումների մեջ ա, որոնք չկան ու հիմա ընդունված բժշկությանը դեմ գնալը դրան չի օգնում։

[One_Way_Ticket]

ինչ֊որ մի խումբ Ավստրալիայում էքսպերիմենտ ա անում քո դեղի հետ
Մինչև էս պահը ամեն ինչ քչից շատից լավ էր գնում, բայց էստեղ հոպ։ "Քո" դեղի հետ ուրիշներն իրավունք չունեն հենց այնպես վերցնեն ու էքսպերիմենտ անեն։ Դա բիգ ֆարմայի հետ կռիվների առանցքային կետերից մեկն է, որ պարտավոր լինեն թույլ տալ անկախ հետազոտողներին trial-ներ անել։ Էս պահին, ինչքան գիտեմ, խոշոր շուկա երկրներում նման պարտավորություն չունեն։ Կարող է ինչ-որ մանր կառավարություններ փորձում են իրենց պայմանները թելադրել, բայց "մեզ" ավելի հեշտ է պարզապես այդ երկրում դեղը չվաճառել։

[մարդ եղած վախտ]

Իյա։ Էն ստատին արտադրող հիսուսքրիստոսներն էլ թե չէ ձրի ե՞ն տալիս ու հանուն մարդկության փրկության ե՞ն տալիս։
Էդ ո՞նց ա ստացվում, մեկը քո կարծիքով ընդամենը ապրանք ա գովազդում, մյուսն էլ ամենափրկիչ ա, որի դարմանները չօգտագործելիս մարդու սիրտը կանգնում աս մի երկու տարուց։

Վիշապ ջան, տարբերությունը նրանում ա, որ ստատինների շուրջ եղել են շատ փորձեր, շատ տարբեր խմբերի կողմից, ներառել են հազարավոր մարդկանց, էդ փորձերը արվել են ստատիններին հավատացողների ու չհավատացողների կողմից։ Մարդկանց կողմից, ում ստատինները ձեռ են տալիս ու ձեռ չեն տալիս։ Դրանք անցել են պետական կարգավորող օղակներով ու դրա շուրջ առաջացել ա կոնսենսուս։ Ստատինները էնքան աղմուկ են բարձրացրել, որ եթե մեկը կարողանար հերոսանալ ստատինները սուտ հանելով ու համոզիչ արդյունքներ բերելով, հիմա արել էր, կամ էս պահին անում ա։ (ես ավելի լավ ա, կսպասեմ էդ արդյունքներին)

Իսկ քո բերած հոդվածը, կներես, ոչ մի տիպի վստահություն չի ներշնչում + դու ակնհայտ խեղաթյուրված ես իրան ընկալում ու ներկայացնում։ Հիշացնում եմ՝ իրանք ոչ մի ընդունված նորմ չեն մերժում, ուղղակի ասում են՝ մերն ավելի լավն ա։ Իսկ դու էդ հոդվածը բերում ես իբր ապացույց ինչ֊որ աբսուրդ ինտերպրետացիայի։ Ինչի՞ Վիշապ ջան, ինչի՞ դու կարիք ունես սխալ, սենսացիոն (գոնե անմեղ լինեին) հայտարարություններ անելու։

[Վիշապ]

Հազարավոր դեղեր ու հավելումներ կան, որ երկարաժամկետ լուրջ վնաս են տալիս, բայց կարճաժամկետ օգուտի, կամ օգուտի իմիտացիայի վրա հոյակապ ծախվում են ու տերերին միլիարդների եկամուտներ են բերում։
Ստանինները դրանցից են, ստամոքսի թթվայնությունը բլոկ անող դեղերը (PPI-ներ, օմեպռազոլ, ֆլան-ֆստան) դրանցից են, ոչ ստերեոիդալ ցավազրկողները, արյան ճնշումը իջեցնող դեղերը, հակաալերգիկ դեղերը, լուծողականները, անտիդեպրեսանտները, և այլն, չհաշված լիքը բուլշիթ վիտամիններ ու հավելումներ, դրանք սաղ մեգատոննաներով ծախվում են, անտեղի նշանակվում ու անտեղի օգտագործվում են թե բժիշկների ու թե հարիֆ հասարակության կողմից ու վնաս են տալիս, որովհետև ֆունդամենտալ պատճառը վերացնելու, կամ գոնե թուլացնելու փոխարեն քողարկում են ախտանիշները։
Ու միլիարդների բիզնեսը ծըփըմ ա ծըփըմ։ Որևէ մեկը, որ սենց հելնում իբր խելոք դիսերտացիա է կարդում ի նպաստ էս դեղորայքային դժոխքի, ինձ համար ապրիորի դեղագործական կամպանիայի աշխատող ա։
Մեվ ի՞նչ մասնագիտությամբ ես աշխատում, եթե գաղտնիք չի։

[մարդ եղած վախտ]

Մինչև էս պահը ամեն ինչ քչից շատից լավ էր գնում, բայց էստեղ հոպ։ "Քո" դեղի հետ ուրիշներն իրավունք չունեն հենց այնպես վերցնեն ու էքսպերիմենտ անեն։ Դա բիգ ֆարմայի հետ կռիվների առանցքային կետերից մեկն է, որ պարտավոր լինեն թույլ տալ անկախ հետազոտողներին trial-ներ անել։ Էս պահին, ինչքան գիտեմ, խոշոր շուկա երկրներում նման պարտավորություն չունեն։ Կարող է ինչ-որ մանր կառավարություններ փորձում են իրենց պայմանները թելադրել, բայց "մեզ" ավելի հեշտ է պարզապես այդ երկրում դեղը չվաճառել։

ինչի՞ հենց այնպես, հազար ու մի կարգավորումներ կան դրա համար

[One_Way_Ticket]

ինչի՞ հենց այնպես, հազար ու մի կարգավորումներ կան դրա համար
Ու ըստ այդմ հազար ու մի հնարավորություն քեզ ոչ ձեռնտու արդյունքները հրապարակման թույլ չտալու։ Եթե էդքան պուպուշ են, թաքցնելու բան չունեն, թող հենց էնպես թույլ տան։

Արդարության համար, էդ հարցում առաջընթաց արձանագրվել է, ի դեմս ClinicalTrials.gov-ի, ինչը զգալիորեն պիտի որ քչացրած լինի publication bias-ը։

[Վիշապ]

․․․
Իսկ քո բերած հոդվածը, կներես, ոչ մի տիպի վստահություն չի ներշնչում + դու ակնհայտ խեղաթյուրված ես իրան ընկալում ու ներկայացնում։ Հիշացնում եմ՝ իրանք ոչ մի ընդունված նորմ չեն մերժում, ուղղակի ասում են՝ մերն ավելի լավն ա։ Իսկ դու էդ հոդվածը բերում ես իբր ապացույց ինչ֊որ աբսուրդ ինտերպրետացիայի։ Ինչի՞ Վիշապ ջան, ինչի՞ դու կարիք ունես սխալ, սենսացիոն (գոնե անմեղ լինեին) հայտարարություններ անելու։

Ակնհայտ մանիպուլյացիա ես անում, հիմնական խնդիրը շեղելով կոնկրետ էդ հոդվածի վրա, որոնք ասենք հետազոտության արդյունքը իրենց օգտին ծռել են, բայց դրանից տակի բեքգրաունդը չի փոխվում։
Ես 48 տարեկան ամեն տարի բժիշկների հետ գործ ունեցող մարդ եմ եղել, դու հիմա ինձ վստահությունից արի դասեր մի տուր, ես մինչև հիմա քո գովերգած բժշկության «բուժումների» հետևանքները փորձում եմ վերացնել ու առհասարակ ես հենց հիմա 100% վստահությամբ մի հատ էլ պնդեմ, որ բացի մորֆինից իմ սաղ կյանքում ընդունած մնացած դեղերը բուլշիթ են եղել, որոնք ես պիտի չխմեի, որոշները կրիտիկական բուլշիթ են եղել։

[մարդ եղած վախտ]

Հազարավոր դեղեր ու հավելումներ կան, որ երկարաժամկետ լուրջ վնաս են տալիս, բայց կարճաժամկետ օգուտի, կամ օգուտի իմիտացիայի վրա հոյակապ ծախվում են ու տերերին միլիարդների եկամուտներ են բերում։
Ստանինները դրանցից են, ստամոքսի թթվայնությունը բլոկ անող դեղերը (PPI-ներ, օմեպռազոլ, ֆլան-ֆստան) դրանցից են, ոչ ստերեոիդալ ցավազրկողները, արյան ճնշումը իջեցնող դեղերը, հակաալերգիկ դեղերը, լուծողականները, անտիդեպրեսանտները, և այլն, չհաշված լիքը բուլշիթ վիտամիններ ու հավելումներ, դրանք սաղ մեգատոննաներով ծախվում են, անտեղի նշանակվում ու անտեղի օգտագործվում են թե բժիշկների ու թե հարիֆ հասարակության կողմից ու վնաս են տալիս, որովհետև ֆունդամենտալ պատճառը վերացնելու, կամ գոնե թուլացնելու փոխարեն քողարկում են ախտանիշները։
Ու միլիարդների բիզնեսը ծըփըմ ա ծըփըմ։ Որևէ մեկը, որ սենց հելնում իբր խելոք դիսերտացիա է կարդում ի նպաստ էս դեղորայքային դժոխքի, ինձ համար ապրիորի դեղագործական կամպանիայի աշխատող ա։
Մեվ ի՞նչ մասնագիտությամբ ես աշխատում, եթե գաղտնիք չի։

Դու ասում ես՝ կարնիվորը ամեն ինչի լուծում ա, չնայած՝ ինքդ գաղափար չունես, թե երկարաժամկետ կարնիվորը ինչ ազդեցություն ա ունենում։ Քո պնդումները համոզմունքների վրա են հիմնված ու ստեղից֊ընդեղից, քո ուզած բլոգգերներից վերցրած քաղվածքներ են։ Դրանք շատ հեռու են վստահելի լինելուց ու ընդհանրապես մարդկանց բուժելու հիմք չեն տալիս, առավել ևս հիմք չեն տալիս մերժելու էն, ինչը հաստատված ա, կամ գոնե հիմնավորված ա (backed by) տասնյակ֊հարյուրավոր մարդկանց կողմից արված փորձերում։

Ընդ որում, ես ընդհանրապես չեմ աջակցում դեղորայքային դժոխքին։ Բացարձակ․ ոնց տարբեր տեղեր գրել եմ, ես ինքս բավականին առողջ ապրելակերպով եմ ապրում ու աշխատում եմ խուսափել հիվանդանալուց ու դեղ խմելու անհրաժեշտությունից (իմ շուրջն էլ մարդիկ բավականին տեղյակ են իմ ապրելակերպից, արգումենտներից, և այլն)։ Ինձ համար դեղերը միջոց են, երբ վիճակը արդեն վատ ա ու ավելի լավ ա ունենալ էդ միջոցները, քան չունենալ։

Իսկ մասնագիտությունը գաղտնիք ա, կներես, հուսով եմ զուտ գրածներս արդեն բավարար նյութ տալիս են արձագանքելու (եթե դրա կարիքը դեռ կա)։

[Վիշապ]

․․․ չնայած՝ ինքդ գաղափար չունես, թե երկարաժամկետ կարնիվորը ինչ ազդեցություն ա ունենում։ ․․․

Կարնիվորը դեղ չի բալամ։ Էդ էն սնունդն ա, որ նախնիներդ կերել են է՜ն վախտերից, երբ մարդը յանի մարդ դառավ ամեոբայից ու ինֆուզորիայից։
Ու կարնիվորի երկարաժամկետ ազդեցության համար հետազոտություն, վիճակագրություն, կորելյացիաներ, ասոցիացիաներ, հոդվածներ, հրապարակումներ, քննարկումներ պետք չի, մի երկու հատ տրամաբանող բջիջ ա պետք։

[Freeman]

Ես ենթադրում եմ՝ դու ասում ես ֊ իսկ ի՞նչ եթե էդ դեղի կարիքը չի լինի, եթե մարդը անի սննդային ու վարքային փոփոխություններ։ Փֆայզերին դա հո վնաս ա։ Իհարկե, վնաս ա։ Բայց փֆայզերի գործը չի ասել ֊ այ իշեմիկ հիվանդ, գնա կետո արա։ Ոչ էլ բժշկի գործն ա էդ պահին սիրտը բռնած իշեմիկ հիվանդին ասել՝ գնա վազի ու կետո արա։


Չէ, վնաս չի, Փֆայզերին օգուտ ա, որ լինեն լիքը ծեր մարդիկ, ովքեր ամեն օր դեղ են խմում, քան ջահել ժամանակ արագ հիվանդացած ու մահացած մարդիկ ։Դ

[մարդ եղած վախտ]

Ու ըստ այդմ հազար ու մի հնարավորություն քեզ ոչ ձեռնտու արդյունքները հրապարակման թույլ չտալու։ Եթե էդքան պուպուշ են, թաքցնելու բան չունեն, թող հենց էնպես թույլ տան։

Արդարության համար, էդ հարցում առաջընթաց արձանագրվել է, ի դեմս ClinicalTrials.gov-ի, ինչը զգալիորեն պիտի որ քչացրած լինի publication bias-ը։

Եթե էդ դեղը հասանելի ա, ապա արդյունք հրապարակելը սահմանափակելու իմաստ չկա (ուղղում՝ հնարավորություն էլ չկա)։ Եթե միացությունը արդյունավետ չի կամ տոքսիկ ա, ապա կլինիկական փորձերի ընթացքում դա պետք ա պարզ դառնա։ Հենց էնպես թույլ տալու հարցը intellectual property-ի շուրջ ա, կամ եթե ասենք՝ միացությունը դեռ development֊ի փուլում ա։

[մարդ եղած վախտ]

Ակնհայտ մանիպուլյացիա ես անում, հիմնական խնդիրը շեղելով կոնկրետ էդ հոդվածի վրա, որոնք ասենք հետազոտության արդյունքը իրենց օգտին ծռել են, բայց դրանից տակի բեքգրաունդը չի փոխվում։
Ես 48 տարեկան ամեն տարի բժիշկների հետ գործ ունեցող մարդ եմ եղել, դու հիմա ինձ վստահությունից արի դասեր մի տուր, ես մինչև հիմա քո գովերգած բժշկության «բուժումների» հետևանքները փորձում եմ վերացնել ու առհասարակ ես հենց հիմա 100% վստահությամբ մի հատ էլ պնդեմ, որ բացի մորֆինից իմ սաղ կյանքում ընդունած մնացած դեղերը բուլշիթ են եղել, որոնք ես պիտի չխմեի, որոշները կրիտիկական բուլշիթ են եղել։

Վիշապ ջան, ոչ թե մանիպուլյացիա եմ անում, այլ ուզում եմ, որ էս քննարկման դաշտում խոսենք քիչ թե շատ հավաստի բովանդակության շուրջ։ Դու բազմիցս ինչ֊որ հոդվածներ ես բերել, ցիտել, որոնք ոչ մի տիպի հավաստի չեն եղել, մեջները լիքը մանիպուլյացիներ ու արհեստական ինտերպրետացիաներ են եղել։ Հիմա ընդամենը ասում եմ՝ էս հոդվածը հավաստի չի։

Իսկ քո փորձառությանը կասկածելու առիթ չունեմ։ Հավատում եմ, որ քո կյանքում պատահած միակ դեղը, որ համարել ես արդյունավետ, մորֆինն ա եղել։

[մարդ եղած վախտ]

Կարնիվորը դեղ չի բալամ։ Էդ էն սնունդն ա, որ նախնիներդ կերել են է՜ն վախտերից, երբ մարդը յանի մարդ դառավ ամեոբայից ու ինֆուզորիայից։
Ու կարնիվորի երկարաժամկետ ազդեցության համար հետազոտություն, վիճակագրություն, կորելյացիաներ, ասոցիացիաներ, հոդվածներ, հրապարակումներ, քննարկումներ պետք չի, մի երկու հատ տրամաբանող բջիջ ա պետք։

Էս պնդման հետ էլ ստիպված եմ չհամաձայնվել։ Մարդը, որ ամենակեր ա, ու ամեոբայից ու ինֆուզորիայից մարդ դառնալու ճանապարհին հարմարվել ա ուտել ամեն ինչ, նաև կարիք ունի ուտելու ամեն ինչ՝ ճարպ, սպիտակուց, ածխաջուր․ բուսական, կենդանական սնունդ։ Սրան պոտենցիալ հաջորդող մարդաբանությանը վերաբերվող քննարկումից թերևս ընդմիջում վերցնեմ։

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, ոչ թե մանիպուլյացիա եմ անում, այլ ուզում եմ, որ էս քննարկման դաշտում խոսենք քիչ թե շատ հավաստի բովանդակության շուրջ։ Դու բազմիցս ինչ֊որ հոդվածներս ես բերել, ցիտել, որոնք ոչ մի տիպի հավաստի չեն եղել, մեջները լիքը մանիպուլյացիներ ու արհեստական ինտերպրետացիաներ են եղել։ Հիմա ընդամենը ասում եմ՝ էս հոդվածը հավաստի չի։

Իսկ քո փորձառությանը կասկածելու առիթ չունեմ։ Հավատում եմ, որ քո կյանքում պատահած միակ դեղը, որ համարել ես արդյունավետ, մորֆինն ա եղել։

«Հավաստի»-ն սուբյեկտիվ հասկացություն է: Էն որ հարուստ դեղագործական ընկերությունները միլիոնավոր դոլարներ արժեցող հետազոտություններ են անցել, FDA-ը հաստատել է, աշխարհի ամենահեղինակավոր բժշկական ինստիտուտները հրապարակել ու ազդարարել են, ու ողջ մոլորակը հեղեղվել է օրինակ ասենք ստատիններով ու ի վերջո իրենց միլիարդների եկամուտներ է բերել, իսկ ինչ-որ ողորմելի ընկերություն գովազդում է ասենք իր աշվագանդայի, կամ չգիտեմ՝ սխտորի էսենցիաները, ապա դրանից ավտոմատ ստատինի էֆեկտիվության ու օգտակարության չափանիշները չեն բարձրանում սխտորի էսենցիայից։
Աշխարհում լայնամասշտաբ բիզնես փուչիկներ յան, որ հենց աշխատում են «հավաստիության» վրա։ Եթե փորձես խորանալ ու տրամաբանությունդ աշխատեցնել ու ենթադրյալ կողմնակալությունիցդ ազատվել, ապա կարող ա տեսնես, որ ստատինները էդ փուչիկներից մեկն են՝ «ստատինները օգնում են իջեցնել վնասակար խոլեստերինը, վնասակար խոլեստերինը ասոցացվում է սրտանոթային հիվանդությունների հետ» բուլշիթի վրա արտակարգ կազմակերպված բիզնես քարոզարշավ՝ իր բոլոր տեղը տեղին իրականացված հետազոտություններով, արդյունքներով, հիմնավորումներով, դոկումենտացիայով, հաստատումներով, պեչատով ու դաբռոյով:
Ես հավես չունեմ շատ խորանալու ու կարդալու, կամ մեջբերելու, ընդամենը մի՜ պուճուր «վնյուխ», կամ հայերեն ասած՝ քթի ծակ ա պետք դա ջոկելու համար, բայց կարող ես ման գալ ու հետքեր գտնել, ասենք սա (https://regenexx.com/blog/statins-are-more-business-than-medicine/):
Հետո կարող ես գնալ ու ամենահայտնի պաշտոնական աղբյուրներում (https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/statin-side-effects/art-20046013) տեսնել, թե ստատինները կողմնակի ազդեցությունները ոնց են ներկայացվում, ու թե իբր դրանք օքեյ են, զատո մարդու սիրտը չի կանգնում, ու մի քիչ էլ տրամաբանությունդ աշխատեցնես, ապա կարող ա ջոկես, թե ինչքան գ*դոնություն ա էդ ամենը։

[Վիշապ]

Էս պնդման հետ էլ ստիպված եմ չհամաձայնվել։ Մարդը, որ ամենակեր ա, ու ամեոբայից ու ինֆուզորիայից մարդ դառնալու ճանապարհին հարմարվել ա ուտել ամեն ինչ, նաև կարիք ունի ուտելու ամեն ինչ՝ ճարպ, սպիտակուց, ածխաջուր․ բուսական, կենդանական սնունդ։ Սրան պոտենցիալ հաջորդող մարդաբանությանը վերաբերվող քննարկումից թերևս ընդմիջում վերցնեմ։

Մարդը ածխաջրի կարիք չունի, hավայի պնդումներ մի արա, ես արդեն 40 օր ա առանց ածխաջրերի ապրում եմ, ու ոչ միայն դեռ չեմ մեռել, այլ ինձ ավելի լավ եմ զգում, քան առաջ։
Ուզում ես հիմա լիքը գիտական հետազատություններ բեր կոխի աչքս, I don't give a shit.

[մարդ եղած վախտ]

«Հավաստի»-ն սուբյեկտիվ հասկացություն է: Էն որ հարուստ դեղագործական ընկերությունները միլիոնավոր դոլարներ արժեցող հետազոտություններ են անցել, FDA-ը հաստատել է, աշխարհի ամենահեղինակավոր բժշկական ինստիտուտները հրապարակել ու ազդարարել են, ու ողջ մոլորակը հեղեղվել է օրինակ ասենք ստատիններով ու ի վերջո իրենց միլիարդների եկամուտներ է բերել, իսկ ինչ-որ ողորմելի ընկերություն գովազդում է ասենք իր աշվագանդայի, կամ չգիտեմ՝ սխտորի էսենցիաները, ապա դրանից ավտոմատ ստատինի էֆեկտիվության ու օգտակարության չափանիշները չեն բարձրանում սխտորի էսենցիայից։
Աշխարհում լայնամասշտաբ բիզնես փուչիկներ յան, որ հենց աշխատում են «հավաստիության» վրա։ Եթե փորձես խորանալ ու տրամաբանությունդ աշխատեցնել ու ենթադրյալ կողմնակալությունիցդ ազատվել, ապա կարող ա տեսնես, որ ստատինները էդ փուչիկներից մեկն են՝ «ստատինները օգնում են իջեցնել վնասակար խոլեստերինը, վնասակար խոլեստերինը ասոցացվում է սրտանոթային հիվանդությունների հետ» բուլշիթի վրա արտակարգ կազմակերպված բիզնես քարոզարշավ՝ իր բոլոր տեղը տեղին իրականացված հետազոտություններով, արդյունքներով, հիմնավորումներով, դոկումենտացիայով, հաստատումներով, պեչատով ու դաբռոյով:
Ես հավես չունեմ շատ խորանալու ու կարդալու, կամ մեջբերելու, ընդամենը մի՜ պուճուր «վնյուխ», կամ հայերեն ասած՝ քթի ծակ ա պետք դա ջոկելու համար, բայց կարող ես ման գալ ու հետքեր գտնել, ասենք սա (https://regenexx.com/blog/statins-are-more-business-than-medicine/):
Հետո կարող ես գնալ ու ամենահայտնի պաշտոնական աղբյուրներում (https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/in-depth/statin-side-effects/art-20046013) տեսնել, թե ստատինները կողմնակի ազդեցությունները ոնց են ներկայացվում, ու թե իբր դրանք օքեյ են, զատո մարդու սիրտը չի կանգնում, ու մի քիչ էլ տրամաբանությունդ աշխատեցնես, ապա կարող ա ջոկես, թե ինչքան գ*դոնություն ա էդ ամենը։

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

[մարդ եղած վախտ]

Մարդը ածխաջրի կարիք չունի, hավայի պնդումներ մի արա, ես արդեն 40 օր ա առանց ածխաջրերի ապրում եմ, ու ոչ միայն դեռ չեմ մեռել, այլ ինձ ավելի լավ եմ զգում, քան առաջ։

Սա էլ նման ա, ոնց֊որ ասես՝ Սարիբեկի պապը մինչև 100 տարեկան խմել, ծխել ա, կամ ես սաղ կյանքս առանց ամրագոտի եմ մեքենա քշել, բան չի եղել


Ուզում ես հիմա լիքը գիտական հետազատություններ բեր կոխի աչքս, I don't give a shit.

ջանդ սաղ, Վիշապ ջան

[Վիշապ]

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

Ի՞նչ «դավադրություն», դրա անունը տուլիտի վրա հիմնված նորմալ բիզնես-մաֆիա է, մարդիկ ընտանիքներ են պահում բան․․․
Դու էլ, ինչքան հասկացա, էդ տուլիտ անող կազմակերպություններից մեկի մեջ ես, որովհետև կողմնակալությունը չռում ա բառերիցդ։

[Վիշապ]

Սա էլ նման ա, ոնց֊որ ասես՝ Սարիբեկի պապը մինչև 100 տարեկան խմել, ծխել ա, կամ ես սաղ կյանքս առանց ամրագոտի եմ մեքենա քշել, բան չի եղել



ջանդ սաղ, Վիշապ ջան

Հեչ նման չի, բայց դու փորձում ես ամեն դեպքում։ Դու էլ ողջ լեր:

[Արամ]

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

Մարդ եղած ջան, բայց դավադրության տեսության մասին խոսք չկա է։ Այլա մի խումբ մարդ նստած կոնկրետ ուզում են վնաս տան։ Էդ տենց չի է աշխատում։ Ստեղ խնդիրը scale-ի մեջ ա։ Մեծ scale-երում, համակարգը ենքան բարդ ա դառնում, մարդկանց ինցենտիվները ենքան են լղոզվում, որ արդյունքում ինչը հասնում ա մասաններին, հիմնականում խայտառակ խեղաթյուրված ա։ Ես բժշկությունից վապշե բան չեմ հասկանում, բայց եթե նույն բանը նայես tech ոլորտում - կտեսնես, որ լրրրիիիվ նույն բանն ա տեղի ունենում, big corp-երի "ռիսըրչներ" են աում, եսիմինչ են անում, գալիս փաբլիքին սկսում են պատմել թե ինչ թույն բան են գտել, սենց ա պետք անել, փաբլիքն էլ ականջները կախած անում ա։ Ասենք ենքան տենց օրինակ կա, որ չգիտեմ որ մեկը բերեմ։

Օրինակ Netflix-ը մի քանի տարի առաջ, եկավ ասեց մենք մեր համակարգը micro-service-ներով ենք սարքել։ Սարքել ենք 1000 հատ պուճուր մի բանի համար պատասխանատու սերվիս, ու դրա պատճառով ահավոր scalable ենք դառել, ու մենք Netflix եք դառել, որովհետև այ սենց թույն արխիտեկտուռա ունենք։ Մասաները՝ կոնկրետ դեպքում ինժինեռ/ծրագրավորողները, սկսեցին հալած յուղի պես էդ micro-service-ները բերել իրանց պրոյեկտներում ինտեգրել։ Ամեն տեղ, տեղին/անտեղին, ճիշտ/սխալ - էն որ նախ էդ միկրոսերվիսները ճիշտ իմպլեմենտացնելը խայտառակ բարդ մակարդակի խնդիր ա - այսինքն թեկուզ ենթադրենք որ միանշանակն ճիշտ ա միկրոսերվիսներ անելը, դե իմպլեմենտացիա անելը կարան ասենք նեթֆլիքսի միլիոն դոլարանոց դեվ-երը, դու քո software բուծիկում նստած ինչ սարքես, պրոստո ոտիցդ քեզ կրակելու ես։ Ու արդեն քանի տարի ա տենց միլիոն հատ սիստեմ են սարքում միկրոսերվիսներով, ամեն տուպոյ համակարգի մենեջմենթ, դիվելոփմենթ, օփեռեշն 100x բարդացրեցին ու թանկացրեցին։ Բայց զատո միկրոսերվիս են անում։

Ասածս ինչ ա, որ ստեղ դավադրության տեսության հարց չի, "big corp"-երից ինչը որ գալիս ա հասարակությանը, հիմնականում շատ gray ինֆոռմացիա ա, ու մենակ էդ ոլորոտի սուպեր մասնագետները կարան էդ "gray" ինֆորմացիան իրանց ծառայացնել, բայց էն "սովորական մարդկանց" (ոչ ՍՈՒՊԵՌ պրոֆեսիոնալների, ինչը շատ փոքր տոկոսն ա պրոֆեսիոնալների ընդհանրապես) համար gray ինֆորմացիան ավտոմատ "green" իֆոռմացիա ա դառնում: Էս ամենինչը մարդիկ տեսնելով, հասկանալով որ իրանք մեկ ա էդ ոլորտի սուպեռ պրոֆեսինալ չեն կարա դառնան, կամ չեն ուզում, դիֆոլթով սկեպտիկ են դառնում, ու ասում են՝ dong give a shit - ու եթե ուզում ես իմանաս, սա ավելի ճիշտ ա, քան պրոստո էդ "gray" ինֆորմացիան կանաչ զոռով ներկելը։

[Արամ]

էս թեմայի հետ կապված, մի երկու հատ հետաքրքիր վիդեո՝

This is why we can't have nice things -> https://www.youtube.com/watch?v=j5v8D-alAKE
Is Most Published Research Wrong? -> https://www.youtube.com/watch?v=42QuXLucH3Q

[One_Way_Ticket]

Եթե էդ դեղը հասանելի ա, ապա արդյունք հրապարակելը սահմանափակելու իմաստ չկա (ուղղում՝ հնարավորություն էլ չկա)։ Եթե միացությունը արդյունավետ չի կամ տոքսիկ ա, ապա կլինիկական փորձերի ընթացքում դա պետք ա պարզ դառնա։ Հենց էնպես թույլ տալու հարցը intellectual property-ի շուրջ ա, կամ եթե ասենք՝ միացությունը դեռ development֊ի փուլում ա։
Էս լուրջ չի։ Հնարավորություն շատ հանգիստ կա, եթե ես եմ հետազոտության հովանավորը, ես իմ պայմաններն եմ դնում։ Կողմնակի էֆեկտները պետք է պարզ դառնան, բայց եթե մտքիդ տեղ լինի, չեն դառնա։ Որ նենց չլինի՝ օդի մեջ եմ խոսում, կոնկրետ օրինակ։

AstraZeneca-ն ԱՄՆ-ում իր կովիդի վակցինի trial-ն է անում։ Մասնակիցն առաջին դոզայից հետո ծանր վիճակում է հայտնվում։ Կողմնակի էֆեկտների մասին կարող է լրացնել միայն trial-ի app-ում, որտեղ կարող է ընտրել միայն սահմանափակ ցուցակից, իր սիմպտոմները ցուցակում չկան։ Վերջը հիվանդանոց ընկնելուց հետո աղջկան unblind են անում, պարզում են, որ վակցին էր ստացել, trial-ից հանում են, երկրորդ դոզան չեն տալիս։ Trial-ի արդյունքները հրապարակվում են NEJM-ում։ Էդ մարդու դեպքը կատեգորիզացված է որպես առաջին դոզայից հետո "withdrawn", իր կողմնակի էֆեկտները որևէ տեղ նշված չեն։ NEJM-ին մարդիկ բողոքում են, թե ոնց սենց կլինի, իրենք տշում են AstraZeneca-ի մոտ, բա թե տվյալներն իրենց մոտ են, մենք քո տվյալները չունենք։ AstraZeneca-ն իրենց իգնոր է անում։

Եթե հետաքրքիր է, անուն-ազգանունով կգտնեմ (պարզապես եթե չես նայելու, ժամանակ չծախսեմ)։

[մարդ եղած վախտ]

Մարդ եղած ջան, բայց դավադրության տեսության մասին խոսք չկա է։ Այլա մի խումբ մարդ նստած կոնկրետ ուզում են վնաս տան։

Արամ ջան, դրա անունը դավադրություն չի՞։



Էդ տենց չի է աշխատում։ Ստեղ խնդիրը scale-ի մեջ ա։ Մեծ scale-երում, համակարգը ենքան բարդ ա դառնում, մարդկանց ինցենտիվները ենքան են լղոզվում, որ արդյունքում ինչը հասնում ա մասաններին, հիմնականում խայտառակ խեղաթյուրված ա։ Ես բժշկությունից վապշե բան չեմ հասկանում, բայց եթե նույն բանը նայես tech ոլորտում - կտեսնես, որ լրրրիիիվ նույն բանն ա տեղի ունենում, big corp-երի "ռիսըրչներ" են աում, եսիմինչ են անում, գալիս փաբլիքին սկսում են պատմել թե ինչ թույն բան են գտել, սենց ա պետք անել, փաբլիքն էլ ականջները կախած անում ա։ Ասենք ենքան տենց օրինակ կա, որ չգիտեմ որ մեկը բերեմ։

Օրինակ Netflix-ը մի քանի տարի առաջ, եկավ ասեց մենք մեր համակարգը micro-service-ներով ենք սարքել։ Սարքել ենք 1000 հատ պուճուր մի բանի համար պատասխանատու սերվիս, ու դրա պատճառով ահավոր scalable ենք դառել, ու մենք Netflix եք դառել, որովհետև այ սենց թույն արխիտեկտուռա ունենք։ Մասաները՝ կոնկրետ դեպքում ինժինեռ/ծրագրավորողները, սկսեցին հալած յուղի պես էդ micro-service-ները բերել իրանց պրոյեկտներում ինտեգրել։ Ամեն տեղ, տեղին/անտեղին, ճիշտ/սխալ - էն որ նախ էդ միկրոսերվիսները ճիշտ իմպլեմենտացնելը խայտառակ բարդ մակարդակի խնդիր ա - այսինքն թեկուզ ենթադրենք որ միանշանակն ճիշտ ա միկրոսերվիսներ անելը, դե իմպլեմենտացիա անելը կարան ասենք նեթֆլիքսի միլիոն դոլարանոց դեվ-երը, դու քո software բուծիկում նստած ինչ սարքես, պրոստո ոտիցդ քեզ կրակելու ես։ Ու արդեն քանի տարի ա տենց միլիոն հատ սիստեմ են սարքում միկրոսերվիսներով, ամեն տուպոյ համակարգի մենեջմենթ, դիվելոփմենթ, օփեռեշն 100x բարդացրեցին ու թանկացրեցին։ Բայց զատո միկրոսերվիս են անում։

Ասածս ինչ ա, որ ստեղ դավադրության տեսության հարց չի, "big corp"-երից ինչը որ գալիս ա հասարակությանը, հիմնականում շատ gray ինֆոռմացիա ա, ու մենակ էդ ոլորոտի սուպեր մասնագետները կարան էդ "gray" ինֆորմացիան իրանց ծառայացնել, բայց էն "սովորական մարդկանց" (ոչ ՍՈՒՊԵՌ պրոֆեսիոնալների, ինչը շատ փոքր տոկոսն ա պրոֆեսիոնալների ընդհանրապես) համար gray ինֆորմացիան ավտոմատ "green" իֆոռմացիա ա դառնում: Էս ամենինչը մարդիկ տեսնելով, հասկանալով որ իրանք մեկ ա էդ ոլորտի սուպեռ պրոֆեսինալ չեն կարա դառնան, կամ չեն ուզում, դիֆոլթով սկեպտիկ են դառնում, ու ասում են՝ dong give a shit - ու եթե ուզում ես իմանաս, սա ավելի ճիշտ ա, քան պրոստո էդ "gray" ինֆորմացիան կանաչ զոռով ներկելը։

Արամ ջան, էս թեմայի իդեալական հանգուցալուծումը իմ համար կլինի էն, որ ստացվի գալ մի հատ կետի, որտեղ հնարավոր լինի հասկանալ, թե վերջը իրականում ինչ գույն ա գալիս հասնում տեղ։ Դեռ որ էս թեմայում դոմինանտ ա էն տեսակետը, որ մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված ամբողջ մարդկությանը ուզում են հիվանդ պահեն ու փող կթեն, այսինքն՝ ամեն ինչ կարմիր ա։

Համակարգը, ի միջի այլոց, մութ ուժեր չեն (ասենք՝ բիզնես-մաֆիա), այլ լիքը բաղադրիչներից կազմված հաստատություններ, որտեղ բժիշկները մի օղակ են, ֆարմա ընկերությունները, պետական կարգավորող ապարտները՝ այլ, և այլն։ Ու սրանք բոլորը ունեն տարբեր շահեր, իհարկե, բայց համակարգը իրա բոլոր թերություններով հադերձ նենց ա ինքնակազմակերպված, որ այնուամենայնիվ ամբողջ աշխարհում առողջապահության որակը աճում ա - կյանքի տևողությունը համարելով սրա ցուցանիշ։ Այսինքն՝ ինչ-որ բան ամեն դեպքում ճիշտ գնում ա։

Հա, մեկ էլ էն կա, որ քանի որ համակարգը էդքան բարդ ա, շատ դժվար ա իրա բոլոր նրբությունները հասկանալ ու ավելի հեշտ ա ասել՝ մաֆիա ա։ Դրանով ամեն ինչ ասված ա։

Իմ ասածը դեռ որ էդ ա, որ չէ, կարմիր չի ու նույնիսկ կանաչին խփող ա, ինչ-որ խնդիրներով։

Քո կցած վիդեոներն էլ թեմայի կոնտեքստում կարևոր հարցերի են կպնում։ Մեսիջը, որ ընկերությունները հետապնդում են շահույթ ու կարող են շահույթը օպտիմիզացնել արհեստականորեն սպառողներին կախվածության մեջ պահելով, լրիվ տրամաբանական ա ու նաև սպասելի ա, որ տենց դեպքեր կլինեն։ Ինչքանով ա համատարած, լավ հարց ա, բայց իմ համոզմունքը էն ա, որ էդքան էլ համատարած չի, որտև համակարգում կան տարբեր խաղացողներ ու շահերի բախումներ։

Ֆրիմանը մի քանի օր առաջ գրել էր, որ էն ինչ կա, իդեալական չի, բայց ավելի լավ համակարգ դեռ չկա։ Էս տեսակետը լրիվ կիսում եմ։ Էս վերաբերվում ա նաև նրան, որ գիտությունը առաջ ա գնում ահագին arbitrary ձևով (որը քո երկրորդ վիդեոյի մեսիջն ա), բայց հենց էս ձևով գիտությունը առաջ ա գնացել վերջին մի քանի դարում ու դրանից ավելի լավ ձև էլ մարդիկ դեռ չեն հորինել։ Էս ընդունելուց հետո կարելի ա գնալ առանձին դետալների հետևից, տեսնել՝ ինչը որտեղ ա սխալ գնում։

[մարդ եղած վախտ]

Էս լուրջ չի։ Հնարավորություն շատ հանգիստ կա, եթե ես եմ հետազոտության հովանավորը, ես իմ պայմաններն եմ դնում։ Կողմնակի էֆեկտները պետք է պարզ դառնան, բայց եթե մտքիդ տեղ լինի, չեն դառնա։ Որ նենց չլինի՝ օդի մեջ եմ խոսում, կոնկրետ օրինակ։

Այսինքն՝ եթե դու ինչ-որ հետազոտություն ես հովանավորում, ապա քեզնից բացի էլ ոչ մեկ էդ նյութով հետազոտություն չի անելու՞։ Եթե քո նյութը հնարավոր ա առնել, ապա դու տարբերակ չունես անկախ հետազոտության տպագրման վրա ազդելու։



AstraZeneca-ն ԱՄՆ-ում իր կովիդի վակցինի trial-ն է անում։ Մասնակիցն առաջին դոզայից հետո ծանր վիճակում է հայտնվում։ Կողմնակի էֆեկտների մասին կարող է լրացնել միայն trial-ի app-ում, որտեղ կարող է ընտրել միայն սահմանափակ ցուցակից, իր սիմպտոմները ցուցակում չկան։ Վերջը հիվանդանոց ընկնելուց հետո աղջկան unblind են անում, պարզում են, որ վակցին էր ստացել, trial-ից հանում են, երկրորդ դոզան չեն տալիս։ Trial-ի արդյունքները հրապարակվում են NEJM-ում։ Էդ մարդու դեպքը կատեգորիզացված է որպես առաջին դոզայից հետո "withdrawn", իր կողմնակի էֆեկտները որևէ տեղ նշված չեն։ NEJM-ին մարդիկ բողոքում են, թե ոնց սենց կլինի, իրենք տշում են AstraZeneca-ի մոտ, բա թե տվյալներն իրենց մոտ են, մենք քո տվյալները չունենք։ AstraZeneca-ն իրենց իգնոր է անում։

Եթե հետաքրքիր է, անուն-ազգանունով կգտնեմ (պարզապես եթե չես նայելու, ժամանակ չծախսեմ)։

Հետաքրքիր ա, ահա, եթե հավես ունենաս՝ ուղարկիր։ Ամեն դեպքում, հանգիստ պատկերացնում եմ, որ էս կարա պատահի։ Դրանից բխում ա արդյոք, որ երկարաժամկետ ամեն դեղ կեղծած, կոծկած տվյալների հիման վրա ա մտել շուկա - չէ։

[One_Way_Ticket]

Այսինքն՝ եթե դու ինչ-որ հետազոտություն ես հովանավորում, ապա քեզնից բացի էլ ոչ մեկ էդ նյութով հետազոտություն չի անելու՞։ Եթե քո նյութը հնարավոր ա առնել, ապա դու տարբերակ չունես անկախ հետազոտության տպագրման վրա ազդելու։
Մի քիչ փորփրեցի, ոնց որ սխալվել եմ, անկախ հետազոտություն անելն արգելված չէ։ Իհարկե, կորպորացիաները խոչնդոտելու ձևեր ունեն, ասենք՝ պլացեբո չտրամադրելով։
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)60024-5/fulltext


Հետաքրքիր ա, ահա, եթե հավես ունենաս՝ ուղարկիր։ Ամեն դեպքում, հանգիստ պատկերացնում եմ, որ էս կարա պատահի։ Դրանից բխում ա արդյոք, որ երկարաժամկետ ամեն դեղ կեղծած, կոծկած տվյալների հիման վրա ա մտել շուկա - չէ։
Էս վիդեոյում ամեն ինչ կա, հենց տուժածի անունից


https://www.youtube.com/watch?v=2yjzAxKZvWI
Թե ինչքանով են նման դեպքերը տարածված, դա էլի gut feeling-ին է բերվում, ու իրոք որ դու իմինի վրա դժվար թե կարողանաս ազդել, ոչ էլ ես քոնի։

[Արամ]

Արամ ջան, դրա անունը դավադրություն չի՞։
Էդ սարկազմ էր



Արամ ջան, էս թեմայի իդեալական հանգուցալուծումը իմ համար կլինի էն, որ ստացվի գալ մի հատ կետի, որտեղ հնարավոր լինի հասկանալ, թե վերջը իրականում ինչ գույն ա գալիս հասնում տեղ։ Դեռ որ էս թեմայում դոմինանտ ա էն տեսակետը, որ մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված ամբողջ մարդկությանը ուզում են հիվանդ պահեն ու փող կթեն, այսինքն՝ ամեն ինչ կարմիր ա։

Համակարգը, ի միջի այլոց, մութ ուժեր չեն (ասենք՝ բիզնես-մաֆիա), այլ լիքը բաղադրիչներից կազմված հաստատություններ, որտեղ բժիշկները մի օղակ են, ֆարմա ընկերությունները, պետական կարգավորող ապարտները՝ այլ, և այլն։ Ու սրանք բոլորը ունեն տարբեր շահեր, իհարկե, բայց համակարգը իրա բոլոր թերություններով հադերձ նենց ա ինքնակազմակերպված, որ այնուամենայնիվ ամբողջ աշխարհում առողջապահության որակը աճում ա - կյանքի տևողությունը համարելով սրա ցուցանիշ։ Այսինքն՝ ինչ-որ բան ամեն դեպքում ճիշտ գնում ա։


Նայի, ես tech-ում եմ պրոֆեսիոնալ ու ՄԻԱՆՇԱՆԱԿԱՆ կարամ պնդեմ, որ գույնը gray ա, ոտից գլուս, սկսած մեծ իդեաներից՝ AI, Blockchain, վերջացրած գործիքներ, լուծումներով։ 99% ինֆոն "gray" ա։ Ուշադրություն դարձրա, որ չեմ ասում թափելու բան ա, ասւոմ եմ, որ "gray" ա, բայց մեր մարկետոլոգ ու ՊՌ-ինգ մասնագետները դա ներկայացնում են ՄԻՇՏ "green"-ի տակ։

"մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված" - Մարդ եղած ջան, ախր ես սենց բան էս քաննարկումներում չեմ տեսնում։ էս քննարկումներում ասվում ա, որ ախպեր էդ համակարգը վստահելի չի։ Էդքան բան։ Արի ես էլ մի բան ավելացնեմ, կարողա համաձայնության գանք։ Էդ համակարգը վստահելի ա 100 տարվա կտրվածքով՝ երբ որ դանդաղ հակազդեցության մեխանիզմները աշխատում են, բայց կարճ կտրվածքով, ասենք 5 տարի, 10 տարի, ընդհանրապես վստահելի չի։ Իսկ ստեղ խոսքը բոլորիս առողջությանն ա վերաբերվում, ու մարդիկ ասում են անվստահելի ա, հենց էդ կոնտեքստում, որ իրանց lifespan-ի համար, շատ պետքական բաներ չի արվում, ինչը արվում ա ու էֆֆեկտիվ ա էդ մի 50-100 տարի առաջվա բան ա։ Թվերին չկպնես էլի, պատահական թվեր եմ գրել, որ զուտ արգումենտս բացատրեմ։ Ու մի բան էլ, ոչ մեկ չի էլ ասւոմ որ էդ համակարգին ալտերնատիվ համակարգ կա։ Վիշապն ա, ասում ա ախպեր նորմալ սնվենք, մարզվեք։ Մեծ հաշվով եսիմինչ չի ասում էլի, որ նշանակում ա "բժշկությունը" թողեք գնացեք "շեռաբուժությումբ զբաղվեք"։

Ու հա ճիշտ ես, ուղղությունը ճիշտ ա միգուցե, բայց երկարաժամակետ ա, էդ բարդ համակարգը ուշ ա տեղից շարժվում, իսկ մի քանի տարիների կտրվածքով, ինչ էշություն ասես հետներս անում են։ Դրա համար միտքը հետևյալնն ա, ալտերնատիվ չկա, մնիմիզացնել էդ համակարգի հետ շփումը, եթե բանը հասել ա շփմանը, լինել մաքսիմալ զգոն ու մանրամասն ուսումնասիրել հարցը։ Էսքանն ա։



Հա, մեկ էլ էն կա, որ քանի որ համակարգը էդքան բարդ ա, շատ դժվար ա իրա բոլոր նրբությունները հասկանալ ու ավելի հեշտ ա ասել՝ մաֆիա ա։ Դրանով ամեն ինչ ասված ա։
Իմ ասածը դեռ որ էդ ա, որ չէ, կարմիր չի ու նույնիսկ կանաչին խփող ա, ինչ-որ խնդիրներով։


Ես էլ ասւոմ եմ, եթե համակարգը չես հասկանում (ու համակարգը միլիոն հատ հինթ ա տվել, որ ինչ որ քաքեր ա ուտում), ավելի լավ ա մտածել մաֆիա ա, քան թե մտածել կանաչ գույնն ա։ Չե՞ս կարծում որ տենց ավելի ճիշտ ա։



Քո կցած վիդեոներն էլ թեմայի կոնտեքստում կարևոր հարցերի են կպնում։ Մեսիջը, որ ընկերությունները հետապնդում են շահույթ ու կարող են շահույթը օպտիմիզացնել արհեստականորեն սպառողներին կախվածության մեջ պահելով, լրիվ տրամաբանական ա ու նաև սպասելի ա, որ տենց դեպքեր կլինեն։ Ինչքանով ա համատարած, լավ հարց ա, բայց իմ համոզմունքը էն ա, որ էդքան էլ համատարած չի, որտև համակարգում կան տարբեր խաղացողներ ու շահերի բախումներ։

Այ ստեղ, մեր անհամաձայնության հիմնական փոինթն ա կարծում եմ։ Համատարած ա, ամեն տեղ, ցանկացած ոլորտ որտեղ որ մեծ խաղացողներ կան, լիքը հինթեր են թողնում, որ "քաքեր" են ուտում, խորանալ ա պետք, ինչի հավեսը հաստատ ոչ մեկի մոտ չկա։ Ես ինչ ոլորոտի հետ կապ եմ ունեցել, եթե մակերեսորեն չեմ նայել, այլ խորացել եմ, միշտ աչք ա ծակել, որ էդ համակարգերը էն չեն ինչ առաջին հայացքից թվում ա։

Օրինակ՝ բժիշկները պացիենտների առողջությամբ են հետաքրքրված։ Էդ առաջին հայացքից ա։ Իրականությունը լրիվ այլ ա, իհարկե դա չի նշանակում, որ հետաքրքրված չեն, բայց դա իրանց driver-ը չի։ Այսինքն մանիպուլացիոն արտահայտություն ա, միգուցե ճիշտ, բայց մանիպուլացիոն։ Շատ ռադիկալ օրինակ բերեմ, որ հասկանաս ինչ նկատի ունեմ՝ Ոնց որ վերցնես serial-killer-ին, ով որ մի 10.000 մարդ ա սպանել, որովհետև մտածում ա որ մոլորակի վրա շատ մարդ կա ու իրան բնութագրելուց ասես՝ "Նա հետաքրքրված էր մեր ապագայով"։ Բայց էն որ յոբնուտի անասունի գլուխ ա, չասես։

[Արամ]

Btw, էսօր գնացել եմ էդ կլինիկան, որ դժգոհությունս բացատրեմ։ Հիմանդիրներով, բժիշկներով սեղանի շուրջ ենք նստել ու ես դժգոհությունը բացատրում եմ։ (btw, Հայաստանի ամենալավ կլինիկան ա, ըստ լուրերի, սուպեր սերտիֆիկացված մասնագետներ, սուպեռ հագեցած տեխնիկա և այլն)

Շատ գլխուներդ մանրամասներով չտանեմ, մի քանի բան ասեմ։ Երբ որ դժգոհություններս հերթով թվարկեցի, կնոջս հղիությունը վարած բժշկուհին կանգնեց, սկսեց վրես գոռալ, թե բա ես ձեր կնոջը, ձեռից բռնած 9 ամիս տարել եմ (իրականում 4 հատ սոնո ա արել, 30 րոպեանոց), հիմա դուք դժգոհում եք ու իմ աշխատանքը չեք գնահատում։ Ես ահավոր ձեզնից նեղացած եմ, կանգնեց, դուրս եկավ սենյակից ու դուռը շրխկացրեց։ Քննակրման սեղանից, որտեղ որ իմ դժգոհությունն ենք քննարկում։

Երբ որ էդ բժիշկներից մյուսը ինձ ասեց, դուք չեք գնահատում մեր աշխատանքը, մենք ձեր երեխեքին ավելի լավ ենք նայում, քան մեր սեփական երեխեքին։ Ես հակադարձեցի ասելով, որ դուք կվստահեք ընդհանրապես մի մարդու, ով իրա երեխուն ավելի վատ ա նայում։ Մտածեցին, մտածեցին, ասեցին չէ, բայց բժշկության դեպքում կանեինք։ Հետո հուսով եմ իրանց հասկացրեցի, որ էդ կատարյալ անասուն առգումենտ ա բերելու, թեպետ թվում ա թե յանի նայեք "ինչ պրոֆեսիոնալ եմ"։ Էս ասելուց հետո էդ բժշկուհի էլ հիստերիկացավ, ասեց ես անիմաստ եմ համարում ես քննարկում, ու դուրս գնաց։ Մնաց հիմնադիրը ու մի բժշկուհի։

Էդ վերջին բժշկուհին էլ, երբ որ ես ասել էի խի չեք կնոջս կանչում ստուգեք իրա մի հատ կարողա կեստացիոն դիաբետը դարձել ա դիաբետ, ասեց, որ ամեն օր զանգել ա։ Ուղիղ աչքերիս մեջ նայելով սուտ։ Ասեցի լավ, զանգեցի կնոջս, ասեցի զանգել են, ասեց չէ, ես էլ պրոտստո դեբիլի պես սուս ու փուս նստեց։

Հիմնադիրը հասկանալով, որ "հելելեմ եմ իրանց մեջքին" սկսեց ինձ վիրավորել։ Ազնիվ։ Ասեց դուք անհեթեթություններ եք խոսւոմ։ Ասեցի, անհեթեթությունը դուք եք ու ձեր կանտոռան ու թողեցի հելա։

Ու էս ամբողջ ընթացքում, ես մենակ վերջում եմ վիրավորել, (երբ որ ինձ վիրավորեցին), իսկ մնացած ընթացքում, մի դեցիբել անգամ ձայնս չեմ բարձրացրել, հանգիստ, առանց էմոցիաների, իրավիճակն եմ քննարկել, նույնիս avoid եմ արել, քննարկումը են տեղ տանեմ, որ անձերի ու կնոկրետ բժշկի կպնի։ Ու էս ընթացքում, Հիմնադիրը ինձ հասցրեց վիրավորել, են երկու բժիշկները հիստերիկացաց գոռգռալ ու դուրս գալ սենյակից։ Լավ ա գոնե էն մյուսը մի քիչ ադեկվատ էր՝ ուղղակի կատարյալ սուտասան։

Հիշեցնեմ, սա համարվում ա Հայաստանի ամենապրոֆեսիոնալ ու թույն կլինիկիան։ (նու կարաք պատկերացնեք էլի, որովհետև ձևեր են ունեցել գոնե, հաճախորդի բողոքի համար հավաքվեն "քննարկեն") Են էլ երևի մոռացել էին, որ քննարկել չեն սովորել։


ՀԳ Մինչև էս գոնե մտածում էի, որ կարող ա մի բան բաց ենք թողում, օվեռռեաքթ ենք արել, սխալ ենք հասկացաել, ու գնացել էի, որ խոսամ հետները, միգուցե բացատրեին ինձ։ Բայց լրիվ հակառակ բան ստացվեց։ էս լրիվ էն դեպքն ա, որ քաքին ձեռ տալ պետք չի, հոտ ա գալու։

[մարդ եղած վախտ]

Մի քիչ փորփրեցի, ոնց որ սխալվել եմ, անկախ հետազոտություն անելն արգելված չէ։ Իհարկե, կորպորացիաները խոչնդոտելու ձևեր ունեն, ասենք՝ պլացեբո չտրամադրելով։
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(12)60024-5/fulltext


Էս վիդեոյում ամեն ինչ կա, հենց տուժածի անունից


https://www.youtube.com/watch?v=2yjzAxKZvWI
Թե ինչքանով են նման դեպքերը տարածված, դա էլի gut feeling-ին է բերվում, ու իրոք որ դու իմինի վրա դժվար թե կարողանաս ազդել, ոչ էլ ես քոնի։

Պլացեբոյի հոդվածի բոց էն ա, որ ինքը տպագրվել ա լանցետ֊ում, որը բժշկական ոլորտում ամենահեղինակավոր ամսագրերից ա։ Էս լավ օրինակ ա նրա, որ անընդհատ pushback կա, երբ կողմերից մեկը, էս դեպքում ֆարմա ընկերությունները ընդհանուր շահին խոչընդոտում են։

Վիդեոյի համար մերսի, Թիքեթ ջան։ Էլի լրիվ սպասելի ա, որ սենց դեպքեր լինեն ու մարդիկ էլ աղմուկ հանեն, քարշ տան դատարաններով։

[մարդ եղած վախտ]

Էդ սարկազմ էր․․․

ա, օկայ, դժվար ա տեքստից հասկանալ


Արամ ջան, ընդհանուր գծելով կիսում եմ տրամաբանությունդ, որոշ վերապահումներով։


"մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված" - Մարդ եղած ջան, ախր ես սենց բան էս քաննարկումներում չեմ տեսնում։ էս քննարկումներում ասվում ա, որ ախպեր էդ համակարգը վստահելի չի։ Էդքան բան։ Արի ես էլ մի բան ավելացնեմ, կարողա համաձայնության գանք։ Էդ համակարգը վստահելի ա 100 տարվա կտրվածքով՝ երբ որ դանդաղ հակազդեցության մեխանիզմները աշխատում են, բայց կարճ կտրվածքով, ասենք 5 տարի, 10 տարի, ընդհանրապես վստահելի չի։ Իսկ ստեղ խոսքը բոլորիս առողջությանն ա վերաբերվում, ու մարդիկ ասում են անվստահելի ա, հենց էդ կոնտեքստում, որ իրանց lifespan-ի համար, շատ պետքական բաներ չի արվում, ինչը արվում ա ու էֆֆեկտիվ ա էդ մի 50-100 տարի առաջվա բան ա։ Թվերին չկպնես էլի, պատահական թվեր եմ գրել, որ զուտ արգումենտս բացատրեմ։ Ու մի բան էլ, ոչ մեկ չի էլ ասւոմ որ էդ համակարգին ալտերնատիվ համակարգ կա։ Վիշապն ա, ասում ա ախպեր նորմալ սնվենք, մարզվեք։ Մեծ հաշվով եսիմինչ չի ասում էլի, որ նշանակում ա "բժշկությունը" թողեք գնացեք "շեռաբուժությումբ զբաղվեք"։

Կարող ա պեդանտիկ բան եմ ասում, բայց վստահելի չի֊ի տակ մարդիկ շատ տարբեր բաներ են հասկանում ու սովորաբար հասկանում են ոչ թե "վստահելի ա ոչ թե 100%֊ով, այլ ընդամենը 90%"-ով, այլ հասկանում են "վստահելի ա 0%֊ով, կամ մաքսիմում 10%"։ Համաձայն եմ, որ վստահելիության շուրջ կա տարբերություն երբ խոսքը գնում ա ինչ֊որ լուծման շուրջ, որը փորձարկվել ա վերջին 100 տարում կամ վերջին 3-5 տարում։ Երբ մի բան 100 տարի օգտագործվել ա, ավելի շատ տվյալ են հավաքվել, ռիսկերի ավելի լավ են գնահատված, քան էն ինչ օգտագործվում ա վերջին 3-5 տարում։ Բայց մեթոդները հո նույնն են։ Նույն քովիդի պատվաստումները շատ տպավորիչ էին։ Նյութերի մշակումը տարուց էլ պակաս ժամանակում, կլինիկական փորձերը, հանրությանը հասցնելը, կողմնակի էֆեկտներին հետևելը, ինչ֊որ պատվաստանյութեր շրջանառությունից հանելը։ Իդեալական չէր, իհարկե, բայց էդ մասշտաբի գործն էլ ռեալ չի սպասել, որ կարվի 0 բացթողումով։

Հիմա դու ասում ես Վիշապը մենակ անմեղ բաներ ա ասել, բայց Վիշապը ասում ա՝ խոլեստերինի ամբողջ թեման մաֆիայի գործ ա, որ ստատին ծախեն։ Բժշկությունը ոտից գլուխ սուտ ա, ու նույնիսկ վնասվածքի վրա սառը բան դնելու պրիմիտիվ խորհուրդն էլ սուտ ա։ Էդ սենտիմենտներից բխում ա, որ վստահությունը 0 ա․ կոպիտ ասած՝ լսի ինչ են ասում, արա հակառակը, որտև իրանց ասածը օգնում ա մութ ուժերին (մաֆիային) ու վնասում ա քեզ։ Հա, մեկ էլ կա մի ճշմարտություն ֊ կետո ու կարնիվոր ֊ ու եթե հենց էդ բաները չես անում, ապա դու արժանի ես քո հիվանդությանը ու տառապանքին (էս էլ դե ուրիշ թեմա ա)։ Էս տրամագծորեն հակառակ մեկնաբանությունների հետ ես ոչ մի ձև չեմ կարա համաձայնվեմ։



Ես էլ ասւոմ եմ, եթե համակարգը չես հասկանում (ու համակարգը միլիոն հատ հինթ ա տվել, որ ինչ որ քաքեր ա ուտում), ավելի լավ ա մտածել մաֆիա ա, քան թե մտածել կանաչ գույնն ա։ Չե՞ս կարծում որ տենց ավելի ճիշտ ա։

Անկեղծ՝ չգիտեմ ինչ ասեմ սրան։ Ասենք՝ մարդը ունի սև, մեծացած խալ, որը ոնց֊որ թե մանր֊մանր ավելի ա մեծանում, բայց ինքը չի հասկանում համակարգը։ Ես էդ մարդուն ամեն դեպքում խորհուրդ կտամ չհասկանալով հանդերձ 90%֊ով վստահել համակարգին ու գնալ բշկի։ Բժիշկը երևի թե կասի՝ էդ խալը պետք ա անհապաղ հեռացնել։ Բժիշկը երևի կկրկնի՝ ԱՆՀԱՊԱՂ։ Մարդը կարող ա համակարգը չհասկանալով մտածի ֊ մաֆիա ա, բժիշկը իրա փողի մասին ա մտածում, ինձ գցում ա դանակի տակ։ Ես մեկ ա էդ մարդուն խորհուրդ կտամ՝ չհասկանալով հանդերձ լսել բժշկին ու գնալ, ընկնել դանակի տակ հենց հաջորդ օրը։
Մարդը էլի, չհասկանալով, կարող ա ասի՝ գնամ առաջին հարկում մոմ֊թափողի մոտ։ Գնում ա մոմ֊թափողի մոտ․․․ մոմ֊թափողն էլ ասում ա 40 օրում սաղ կբուժեմ․․․ էլ չշարունակեմ․․․ էս պատմությունները հարյուրներով են․․․ կարելի ա չհասկանալ, բայց վստահել ու ես խորհուրդ եմ տալիս, որ եթե չես հասկանում, ու նաև ժամանակիդ զգալիս մասը պատրաստ չես ներդնել հասկանալու վրա, ապա քեզ ավելի լավ կլինի, եթե հավատաս էս ոչ իդեալական կառույցին։ Սրանից չի բխում, որ ցանկացած բժիշկ լավ բժիշկ, ոնց՝ ցանկացած այլ ոլորտում մասնագետները լինում են լավ ու վատ։

Իսկ համակարգերի թեմայով, եթե հետաքրքիր ա, մի հատ գիրք խորհուրդ տամ՝ կոչվում ա thinking in systems - donella meadows հեղինակն ա։ Շատ հեշտ կարդացվող ա, ու լիքը լավ մտքեր կան մեջը։

(Էս գրքից ոգեշնչված). Ցանկացած համակարգում կան շահերի բախումներ ու առանձին մասեր կարող են ունենալ տարբեր նպատակներ, բայց լավ համակարգերում կան լավ feedback loop֊եր, որոնք համակարգի առանձին բաղադրիչներին ստիպում են համակարգի ընդհանուր նպատակներից շատ չշեղվել։ Հնարավոր չի ունենալ համակարգ, որի բոլոր բաղադրիչների առանձին շահերը համընկնում են համարգի ընդհանուր շահին ու տենց բան սպասելը միամտությունից բացի նաև անհեռատեսություն ա, որտև աշխարհը տենց չի աշխատում։ Ասենք՝ որպեսզի անտառի էկոհամակարգը նորմալ աշխատի, զոհի ու գիշատիչի առանձին նպատակները պետք ա լինեն իրարից լրիվ հակառակ ու միայն էդ դեպքում ա լինում գալ հավասարակշռության ու առողջ էկոհամակարգի։ Առողջապահության ոլորտն էլ զարգանում ա լրիվ նույն տրամաբանությամբ։ (թեմայից շեղվեցի, կներեք)

[Արամ]

(Էս գրքից ոգեշնչված). Ցանկացած համակարգում կան շահերի բախումներ ու առանձին մասեր կարող են ունենալ տարբեր նպատակներ, բայց լավ համակարգերում կան լավ feedback loop֊եր, որոնք համակարգի առանձին բաղադրիչներին ստիպում են համակարգի ընդհանուր նպատակներից շատ չշեղվել։ Հնարավոր չի ունենալ համակարգ, որի բոլոր բաղադրիչների առանձին շահերը համընկնում են համարգի ընդհանուր շահին ու տենց բան սպասելը միամտությունից բացի նաև անհեռատեսություն ա, որտև աշխարհը տենց չի աշխատում։ Ասենք՝ որպեսզի անտառի էկոհամակարգը նորմալ աշխատի, զոհի ու գիշատիչի առանձին նպատակները պետք ա լինեն իրարից լրիվ հակառակ ու միայն էդ դեպքում ա լինում գալ հավասարակշռության ու առողջ էկոհամակարգի։ Առողջապահության ոլորտն էլ զարգանում ա լրիվ նույն տրամաբանությամբ։ (թեմայից շեղվեցի, կներեք)

Էս մասով պատասխանեմ, մնացածը երեկոյան կգրեմ։ Գիրքը կարդացել եմ։ Շատ լավն ա։ Ճիշտ ես, բայց ոնց որ վերևում նշել եմ, ՇԱՏ կարևոր ա էդ feedback-loop-ի երկարությունը։ Եթե դու մի հատ սխալ ես անում, ու էդ սխալը մի ժամ հետո իմանում ես որ սխալ ա, դա իդեալական պայմաններ ա։ Բայց եթե դու սխալ ես անում, ու 50 տարի հետո ես իմանում, որ էդ սխալ էր - էդ արդեն էն ա ինչի մասին խոսում եմ։

[Վիշապ]

ա, օկայ, դժվար ա տեքստից հասկանալ

....

Հիմա դու ասում ես Վիշապը մենակ անմեղ բաներ ա ասել, բայց Վիշապը ասում ա՝ խոլեստերինի ամբողջ թեման մաֆիայի գործ ա, որ ստատին ծախեն։ Բժշկությունը ոտից գլուխ սուտ ա, ու նույնիսկ վնասվածքի վրա սառը բան դնելու պրիմիտիվ խորհուրդն էլ սուտ ա։ ...

Վիշապը էդ ֆորմատով չի ասել, Արամն էլ բավականին հանրամատչելի բացատրել է արդեն չգիտեմ քանի անգամ, նաև tech ոլորտի օրինակով, թե լայնամասշտաբ քաոսի մեջ ամեն ինչ ոնց է լղոզվում, որ թացը չորից տարբերելը ահագին բարդանում է, ու հենց բարդությունն էլ դառնում է մանիպուլյացիայի ու բիզնես-մաֆիաների ծաղկման օջախ, այսինքն պրիմիտիվ ձևով ինչ-որ մարդիկ չեն որոշում խոլեստերինի պրոբլեմ ստեղծեն, որ ստատին ծախեն։
Դու կամ դիտավորյալ սխալ ես ինտերպրետացիա անում, կամ հասկանալու դժվարություններ ունես, չնայած վայթե քեզ հակառակն է թվում։
Երկու դեպքում էլ քանի կարնիվոր չես արել, դու անհույս ես։ Ես ես նույնը քրոջս էլ կասեի, եթե պատկերացրած քույրս քեզ նման լիներ, էնպես որ չնեղանաս։

[Վիշապ]

․․․ կարողա կեստացիոն դիաբետը դարձել ա դիաբետ․․․

Ամոթ չլինի հարցնել, կեստացիոն դիաբետը ո՞րն է։

[Արամ]

Ամոթ չլինի հարցնել, կեստացիոն դիաբետը ո՞րն է։

Ինչպես միշտ, անգրագետ անգրագետ, սխալ եմ գրել։ Gestational diabetes (https://www.cdc.gov/diabetes/basics/gestational.html#:~:text=Gestational%20diabetes%20occurs%20when%20your,body%20for%20use%20as%20energy.)

[Վիշապ]

Ինչպես միշտ, անգրագետ անգրագետ, սխալ եմ գրել։ Gestational diabetes (https://www.cdc.gov/diabetes/basics/gestational.html#:~:text=Gestational%20diabetes%20occurs%20when%20your,body%20for%20use%20as%20energy.)

Ապեր, դուք էդ բժիշկներին ռադ արեք, կետո-կարնիվոր արեք, կյանքում թե հղիության ու թե ոչ-հղիության դիաբետ չեք ունենա։ Կարող ես հետազոտություններ էլ ման գալ։ Ասենք սա (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6723585/)։

[մարդ եղած վախտ]

Վիշապը էդ ֆորմատով չի ասել, Արամն էլ բավականին հանրամատչելի բացատրել է արդեն չգիտեմ քանի անգամ, նաև tech ոլորտի օրինակով, թե լայնամասշտաբ քաոսի մեջ ամեն ինչ ոնց է լղոզվում, որ թացը չորից տարբերելը ահագին բարդանում է, ու հենց բարդությունն էլ դառնում է մանիպուլյացիայի ու բիզնես-մաֆիաների ծաղկման օջախ, այսինքն պրիմիտիվ ձևով ինչ-որ մարդիկ չեն որոշում խոլեստերինի պրոբլեմ ստեղծեն, որ ստատին ծախեն։
Դու կամ դիտավորյալ սխալ ես ինտերպրետացիա անում, կամ հասկանալու դժվարություններ ունես, չնայած վայթե քեզ հակառակն է թվում։
Երկու դեպքում էլ քանի կարնիվոր չես արել, դու անհույս ես։ Ես ես նույնը քրոջս էլ կասեի, եթե պատկերացրած քույրս քեզ նման լիներ, էնպես որ չնեղանաս։

Վիշապ ջան, եթե մի բան պետք ա գրես, 15 էջ սռաչ գնա, հետո ասես՝ վայ չէ, ես դրա հետ չեմ, դուք ինձ սխալ եք հասկացել… ուրեմն քո հաղորդակցման ֆորմատների վրա լիքը աշխատելու տեղ ունես։ Կամ ոնց գիտես՝ համարի, որ խնդիրը իմ հասկանալու ունակություններն են կամ նենգ դիտավորությունները։ Էդ թեմայով հետդ քննարկման մեջ հո չեմ մտնի ։)

Կարնիվորի-անհույսի մասով արձագանքելուց ուզում եմ ջոկեմ՝ լուրջ ես ասում թե կատակ ես անում, ու զգում եմ, որ իրականում չեմ էլ ուզում իմանամ։ Երկու դեպքում էլ you are not reading the room, էլ ուր մնաց նեղանամ… էհեեեյ

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, եթե մի բան պետք ա գրես, 15 էջ սռաչ գնա, հետո ասես՝ վայ չէ, ես դրա հետ չեմ, դուք ինձ սխալ եք հասկացել… ուրեմն քո հաղորդակցման ֆորմատների վրա լիքը աշխատելու տեղ ունես։ Կամ ոնց գիտես՝ համարի, որ խնդիրը իմ հասկանալու ունակություններն են կամ նենգ դիտավորությունները։ Էդ թեմայով հետդ քննարկման մեջ հո չեմ մտնի ։)

Կարնիվորի-անհույսի մասով արձագանքելուց ուզում եմ ջոկեմ՝ լուրջ ես ասում թե կատակ ես անում, ու զգում եմ, որ իրականում չեմ էլ ուզում իմանամ։ Երկու դեպքում էլ you are not reading the room, էլ ուր մնաց նեղանամ… էհեեեյ

Քո ասածն ա:

[Վիշապ]

էս թեմայի հետ կապված, մի երկու հատ հետաքրքիր վիդեո՝

This is why we can't have nice things -> https://www.youtube.com/watch?v=j5v8D-alAKE
Is Most Published Research Wrong? -> https://www.youtube.com/watch?v=42QuXLucH3Q

Այ էս։ Որևէ մեկը նայե՞ց, ես նոր նայեցի։

[Freeman]

Այ էս։ Որևէ մեկը նայե՞ց, ես նոր նայեցի։

Ես մեկը վերանայեցի, մյուսը դեռ չեմ հասցրել, բայց էս չուվակի վիդեոները սովորաբար դուրս գալուն զուգահեռ եմ նայում ։Դ

[Hakob9110]

Նորից բարև ձեզ ակումբցիներ ես մինչ 28 տարեկան զբաղվել եմ առողջ գեյմինգով, նկատի ունեմ խաղացել եմ երբ ցանկացել եմ, կարողացել եմ դադարներ տալ շաբաթներ, անգամ տարի, հետո չգիտեմ Burnout թե տագնապի արդյունքում, ես սկսեցի ամեն օր խաղեր ներբեռնել ու աղավաղված հաճույքով խաղալ:Բժիշկս ասաց, որ ես ռիտուալի մեջ եմ, ես ինքս համացանցում փնտրեցի ու կարծում եմ ես դոֆամինային կախվածության մեջ եմ, հարցս հետևյալն է հնարավոր է արդյոք վերադառնալ առողջ ժամանցին, թե ես արդեն ծխողի պես եմ, կամ պետք է տանջվեմ կամ դադարեցնեմ:

Նաև կուզենայի կարծիքներ լսել տեսախաղերի մասին, ինչ եք կարծում արժի գեյմեր լինել, թե դա վտանգավոր ժամանցի միջոց է, որը վաղ թե ուշ հանգեցնում է որևէ տեսակի կախվածության: Կարծիքներ եմ լսել թե առողջ ու разнообразный ապրելակերպ ունենալու դեպքում, գեյմերները հանգիստ խաղում են: Dopamine Detox նայել եմ, բայց եսիմ::think

[Արամ]

Նորից բարև ձեզ ակումբցիներ ես մինչ 28 տարեկան զբաղվել եմ առողջ գեյմինգով, նկատի ունեմ խաղացել եմ երբ ցանկացել եմ, կարողացել եմ դադարներ տալ շաբաթներ, անգամ տարի, հետո չգիտեմ Burnout թե տագնապի արդյունքում, ես սկսեցի ամեն օր խաղեր ներբեռնել ու աղավաղված հաճույքով խաղալ:Բժիշկս ասաց, որ ես ռիտուալի մեջ եմ, ես ինքս համացանցում փնտրեցի ու կարծում եմ ես դոֆամինային կախվածության մեջ եմ, հարցս հետևյալն է հնարավոր է արդյոք վերադառնալ առողջ ժամանցին, թե ես արդեն ծխողի պես եմ, կամ պետք է տանջվեմ կամ դադարեցնեմ:

Նաև կուզենայի կարծիքներ լսել տեսախաղերի մասին, ինչ եք կարծում արժի գեյմեր լինել, թե դա վտանգավոր ժամանցի միջոց է, որը վաղ թե ուշ հանգեցնում է որևէ տեսակի կախվածության: Կարծիքներ եմ լսել թե առողջ ու разнообразный ապրելակերպ ունենալու դեպքում, գեյմերները հանգիստ խաղում են: Dopamine Detox նայել եմ, բայց եսիմ::think

Մասնագետ չեմ։ Որպես նույն բանի մեջով անցած մարդ, ես էլ եմ ուզում վերադառնալ, որ խաղալը զուտ օրը մի ժամ, կամ շաբաթ-կիրակի խաղաս անցնի։ Ոչ մի անգամ չի ստացվել, մի շաբաթ կարող ա լինի, բայց երկարաժամակետ փոքր-փոքր պրոգրեսով դու վերջում հայտնաբերում ես, որ էլի նույն քաքի մեջ ես։ Լուծումը՞։ Շատ հեշտ ա։ Մի խաղա, ընդհանրապես։ Կամ ավելի "քիչ կախվածություն/excitement" առաջացոնղ խաղեր խաղա, օրինակ շախմատ։ Բայց լավագույն տարբերակը էն ա, որ չխաղաս, խաղալու փոխարեն, կարաս մարդկանց հետ խոսաս, ման գաս, սպորտով զբաղվես, ֆուտբոլ մուտբոլ խաղաս։

Առնվազն իմ համար համակարգչային խաղերը ամբողջությամբ վերացած են, մի քանի տարի ա արդեն, որովհետև ես ձև չգտա իրանց "բալանսի" մեջ պահելու։ Երկարաժամկետում գալիս ամբողջությամբ կլանում էին։

[Վիշապ]

Նորից բարև ձեզ ակումբցիներ ես մինչ 28 տարեկան զբաղվել եմ առողջ գեյմինգով, նկատի ունեմ խաղացել եմ երբ ցանկացել եմ, կարողացել եմ դադարներ տալ շաբաթներ, անգամ տարի, հետո չգիտեմ Burnout թե տագնապի արդյունքում, ես սկսեցի ամեն օր խաղեր ներբեռնել ու աղավաղված հաճույքով խաղալ:Բժիշկս ասաց, որ ես ռիտուալի մեջ եմ, ես ինքս համացանցում փնտրեցի ու կարծում եմ ես դոֆամինային կախվածության մեջ եմ, հարցս հետևյալն է հնարավոր է արդյոք վերադառնալ առողջ ժամանցին, թե ես արդեն ծխողի պես եմ, կամ պետք է տանջվեմ կամ դադարեցնեմ:

Նաև կուզենայի կարծիքներ լսել տեսախաղերի մասին, ինչ եք կարծում արժի գեյմեր լինել, թե դա վտանգավոր ժամանցի միջոց է, որը վաղ թե ուշ հանգեցնում է որևէ տեսակի կախվածության: Կարծիքներ եմ լսել թե առողջ ու разнообразный ապրելակերպ ունենալու դեպքում, գեյմերները հանգիստ խաղում են: Dopamine Detox նայել եմ, բայց եսիմ::think

Դիետա պահի, էս 20 էջը համ էլ քո խաթեր ենք գրել։ Մետաբոլիզմի ու տարբեր կախվածությունների միջև փոխադարձ ազդող կապ կա (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8401252/)։ Հաճախակի գեյմինգից տագնապներ, մեղքի զգացում (ասենք ժամանակ վատնելու), ֆիզիկական պարամետրերի վատթարացում ու շատակերություն կարող է առաջանալ։ Մարդը դիզայն արած չի ժամերով կոմպի դիմաց նստելու համար։

[One_Way_Ticket]

նկատի ունեմ խաղացել եմ երբ ցանկացել եմ, կարողացել եմ դադարներ տալ շաբաթներ, անգամ տարի
Եթե դու հաշվում ես, թե ինչքան ժամանակով ես դադար տվել, ուրեմն չես էլ տվել։ Չաշխատող մեթոդ է, կվերադառնաս սկզբնակետին։ Ի դեպ, ակումբի օրինակի վրա դա լավ երևում է․ դուռը շրխկացնելով դեռ ոչ ոք չեմ հիշում, որ հեռացած լինի, ուշ թե շուտ վերադառնում են։

Ես խորհուրդ կտայի փորձել սկզբի համար կանոններ սահմանել․ ասենք, ժամը X-ից հետո չխաղալ։ Վաղը էլի կխաղաս, ոչ մի ծայրահեղություն, ոչ մի սթրեսս։ Պարզապես այսօր ժամանակը լրացել է։ Իմ դեպքում մեկ ուրիշ տիպի կախվածության համար դա աշխատել է։

[Բարեկամ]

Էս քանի օրը Վիշապի կարնիվորային սուպերվստահության ու հորդորների հետ կապված մտքեր էին առաջանում՝ հակասական ու անպատասխան, բայց ժամանակ չէր լինում գրելու։ Հիմա էլ չկա, բայց քանի դեռ թեմայի ակտուալությունն ու կիսվելու ցանկությունս լրիվ չեն մարել (թեև ակտուալության հետ կապված, Վիշապը [հուսով եմ] չի հանձնվելու մեզ՝ բութուշատակերներիս դարձի բերելու իր ջանքերում), որոշեցի առաջնահերթություն տալ էս հարցի հետ կապված մի ամփոփառեֆլեկտիվ գրառում անելուն` ակնկալելով կարծիքներ։

Վիշապը, եթե ճիշտ եմ հասկացել, բացահայտել է, որ մարդը մի էնպիսի մեքենա է, որն աշխատեցնող իրական վառելիքը միայն սնունդն է, որ կա, ու էդ վառելիքի տեսակից է կախված մարդու ինքնազգացողությունը՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգեկան, ու որ դրանք խիստ փոխկապակցված են։

Էն որ Վիշապը հաստատ-հարյուրտոկոսանոց-անտարակույս իմացողի աներկբայությամբ պնդում է, որ կարնիվորն է ոչ թե կամ ոչ միայն լավագույն, այլ միակ ճիշտ վառելիքը (իսկ Վիշապը խելացի մարդ է և բավական օբյեկտիվ ու ոչ ֆանատիկ իր վերաբերմունքով և գնահատականներում), ինձ ստիպում է անուշադրության չմատնել իր տարօրինակ խորհուրդը՝ անցնելու մաքուր կարնիվորության, ուխտավորի երդվյալ անխախտությամբ։ Ընդ որում, Վիշապը դա հիմնավորում է ոչ միայն ինչ-որ գիր ու գրականության հղումներով (չնայած ոնց որ ինքն էլ գիր-գրականությանը հղումներից կախում ունի), այլ գլխավորապես իր սեփական փորձով (թեև, պետք է նկատել, որ իր սեփական փորձը դեռ բավականաչափ ժամանակի քննություն չի անցել):

Վիշապը համոզված է, որ մարդուն բնությամբ հատկացված սնունդն ի սկզբանե եղել է միայն միսը կամ համարյա միայն միսը, այսինքն, ստացվում է, որ միրգ, բանջարեղեն, ընդեղեն, հացահատիկ - դրանք մարդու համար չեն ստեղծված, այլ երևի ուրիշ կենդանիների կամ էլ իրենց համար աննպատակ աճում են։ Եթե նույնիսկ ինչ-որ դա ձևով ընդունենք, ապա ինչպե՞ս վարվենք հազարամյակներ շարունակ մշակվող խոհանոցների հետ՝ որպես մարդկության զարգացման հատկանիշներից մեկը։ Այսինքն, էն որ մարդը, իր զարգացման ճանապարհին, զարգացրել է նաև իր սնունդը՝ մշակել տեխնոլոգիաներ, սննդի բազմազանություն, վերջապես՝ ուտեստների ստեղծագործություն և արվեստ, ընդ որում բոլոր ազգերի կտրվածքով, դա ի՞նչ է՝ համադամության մեղսավոր հաճույքին հետամուտ լինելու կործանարար շեղու՞մ, թե՞ այնուամենայնիվ սննդային ռացիոնի բազմազանության ապահովում՝ ի օգուտ առողջ ապրելակերպի՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր (մշակութային, հաճույքի)։ Այսինքն, Վիշապը մարդկության էդ հազարամյա փորձն ու զարգացումը ոչ միայն մերժում է, այլև դատապարտում որպես սխալ, կործանարար ճանապա՞րհ, ու էդ հազարամյակների ընթացքում ոչ ոք գլխի չի ընկել, որ կանխե՞ր։

Հա, մեկ էլ՝ Վիշապը համարյա ասում է, որ սննդային հաճույքին հետամուտ լինելը կյանքի/ապրելու հաճույքը սխալ տեղ փնտրելու մահացու մեղքերից է ("խնձորի նաչինկայով կարկանդակի" սինդրոմ), ու որ լիքը ուրիշ, ԱՎԵԼԻ հաճելի, ընդ որում՝ տևական հաճելի բաներ կան կյանքում։ Ավելին, սննդային բազմազանության հաճույքից հրաժարվելու արդյունքում սկսում ես նոր հաճույքներ հայտնաբերել՝ ֆիզիկական և հոգևոր ասպեկտներում։ Ու ես նորից, աչքերս կկոցելով, նայում եմ մարդկության զարգացման ճանապարհին ու կասկածում եմ, թե ինչպես պետք է վերաբերվել էդ հազարամյակների ընթացքում անխախտ ընթացող սննդային բազմազանության պահանջին՝ որպես անհրաժեշտություն, եթե կարելի էր ընդամենը մի լանգետով բավարարվել։