ԶԼՄ-ների դերը մեր կյանքում

[One_Way_Ticket]

Վաղուց էի ուզում սենց թեմա բացել։ Քիչ առաջ կարդացածս հոդվածը կատալիզատոր հանդիսացավ։

https://www.bbc.com/russian/news-55633347

Վերնագրում ասվում է, որ կորոնավիրուսով հիվանդությունը մարդկանց հինգ ամիս իմունիտետ է տալիս։ Ի՞նչ կմտածի միջին-ստատիստիկ մարդը նման վերնագիր կարդալիս։ Անձամբ ես մտածեցի՝ պարզել են, որ հինգ ամսից իմունիտետը սկսում է անհետանալ։ Բայց որ կարդում ենք հոդվածը, պարզվում է՝ խոսքը գնում է ԱՌՆՎԱԶՆ հինգ ամսի մասին։ Ու որ փորձես ստի վրա բռնել, չես կարող։ Հինգ ամիս իմունիտետ տալի՞ս է։ Տալիս է։ Մնացածը ընթերցողի սեփական եզրահանգումներն են։

Ինչու՞ են ԶԼՄ-ներն այդպես վարվում։ Ընդհանրապես, հայտնի թեզիս կա, որ վատ նորություններն ավելի լավ են վաճառվում, քան լավերը։ Եթե վերնագրում գրեին, որ հիվանդությունն առնվազն հինգ ամսի իմունիտետ է տալիս, երևի ավելի քիչ մարդ կկարդար հոդվածը։ Լավ, ընդունում եմ, իրենց եկամտի ու պոպուլյարության մասին են մտածում։ Բայց մի կետ մոտս մութ է մնում։ Կովիդի վակցինի հետ կապված գրեթե բոլոր նորությունները, հակառակը, դրական են։ Ես դավադրության տեսությունների կողմնակից չեմ ու չեմ կարծում, որ դեղագործական ընկերությունները պարզապես գնել են խոշոր ԶԼՄ-ներին։ Բայց այդ դեպքում ի՞նչն է պատճառը։ Ըստ վերոհիշյալ տրամաբանության, որ վատ նորություններն ավելի լավ են վաճառվում, ԶԼՄ-ները պիտի մեզ կերակրեին "ներկայիս վակցինները լավը չեն, ստիպված ենք շարունակել դիմակ կրել ու դիստանցիա պահել, հետագայում գուցե լավ վակցիններ լինեն, գուցե չլինեն" օրակարգով։ Բայց իրականությունը ճիշտ հակառակն է։ Մեզ կերակրում են "մի քիչ էլ դիմացեք, ընտիր վակցիններ են գալիս, մեկը մյուսից լավը, բոլորիս կփրկեն" վերնագրերով։

Մի խոսքով, հետաքրքիր է լսել ձեր կարծիքը թեմայի շուրջ։

[Աթեիստ]

Կարծում եմ, եթե քո ասածի պես լրիվ վատը գրեն, լիքը մարդ էլ չի մտնի, իսկ սենց համ նալին են խփում (լիքը վատ լուր), համ մեխին (բայց ոչ միայն վատը)։

Ասենք Շամշյանը իմ համար քո ասածի օրինակ ա. ես ընտեղ նորմալ բան չեմ տեսել։ Եթե ուզենամ վատ բաներ կարդամ, կգնամ իրա մոտ։ Բայց դե տենց բաների համար տելեգամում լիքը ավելի արյունալի վիդեոներով կանալներ ունեմ։ Արդյունքում իրա մոտ իմ կամքով տարին 2 անգամ կարող ա մտնում, կոնկրետ բան որոնելու համար։
Բայց լիքը մարդ ամեն օր մտնում, կարդում ա։

[մարդ եղած վախտ]

Պատվաստումների նորությունները, կարծում եմ, մասամբ Ռուսաստան֊արևմուտք բախման մասին ա։ Ռուսաստանը շատ արագ հաստատեց իրանց պատվաստանյութը, արտահանեց ուր ասես, ու չնայած սկզբնական խախտումներին, կարծես թե նորմալ պատվաստանյութ ա։ Էդ ֆոնին արևմուտքը պետք ա շրջանառի, որ իրանց պատվաստանյութը առնվազն մի էդքան լավն ա։ Ամեն դեպքում աչքիս ահագին մահվան լուրեր էլ են ընկել էդ պատվաստումներից․ իհարկե ոչ ռուսականից։

[One_Way_Ticket]

Պատվաստումների նորությունները, կարծում եմ, մասամբ Ռուսաստան֊արևմուտք բախման մասին ա։ Ռուսաստանը շատ արագ հաստատեց իրանց պատվաստանյութը, արտահանեց ուր ասես, ու չնայած սկզբնական խախտումներին, կարծես թե նորմալ պատվաստանյութ ա։ Էդ ֆոնին արևմուտքը պետք ա շրջանառի, որ իրանց պատվաստանյութը առնվազն մի էդքան լավն ա։ Ամեն դեպքում աչքիս ահագին մահվան լուրեր էլ են ընկել էդ պատվաստումներից․ իհարկե ոչ ռուսականից։
Այն, որ պատվաստանյութերի մրցավազքը քաղաքականության է վերածվել, փաստ է։ Այդուհանդերձ ես դեռևս ելնում եմ այն տեսակետից, որ համենայն դեպս արևմուտքում ԶԼՄ-ները քչից-շատից անկախ են իշխանություններից։

[մարդ եղած վախտ]

Այդուհանդերձ ես դեռևս ելնում եմ այն տեսակետից, որ համենայն դեպս արևմուտքում ԶԼՄ-ները քչից-շատից անկախ են իշխանություններից։

Հատկապես արտաքին քաղաքականության հարցում չեմ կարծում անկախ են։
Նաև, էս պատվաստանյութերը իսկապես շատ արդյունավետ են, օրինակ, ինֆլուենզայի պատվաստանյութի համեմատ, որի արդյունավետությունը անցած տարվանից էս հոդվածը ասում ա 45% https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm6907a1.htm

[Գաղթական]

Վակցինաների վերաբերյալ միայն կամ հիմնականում լավ նորություններ կերակրելը, շատ հնարավոր է, որ քաղաքական որոշում լինի:

Առանց էդ էլ ժողովուրդը բավական հոգնել ա էս ամբողջ կովիդապատմությունից ու բավական տուժել՝ այդ թվում նաև էմոցիոնալ ու տնտեսական առումով:
Պետք ա ձգտել դժգոհության ալիքը կրիտիկական կետի չհասցնելու, որից առաջին հերթին կտուժեն իշխանությունները:

Հ.Գ. Նու մեկ էլ, որ սաղիս մոտիվացնեն կամովի չիպավորվել )))))

[One_Way_Ticket]

Հատկապես արտաքին քաղաքականության հարցում չեմ կարծում անկախ են։
Քո կարծիքով անկախ չեն, որովհետև իրենց թույլ չեն անկախ լինել, իրենց ձեռ չի տալի՞ս, թե՞ չեն ուզում։ Որպեսզի, էս դեպքերը մանրամասնենք, համ էլ աբստրակտանանք կովիդից (դրա մասին առանձին թեմա ունենք), քննարկենք մեկ այլ դեպք, ասենք Ղրիմի՝ Ռուսաստանին միանալը։ Արևմտյան ԶԼՄ-ները դա ներկայացնում են բացառապես որպես ապօրինի աննեքսիա որովհետև․
ա) վրաները ճնշում է գործադրվում
բ) ֆինանսապես նման դիրքորոշումը ձեռնտու է,
գ) անկեղծորեն այդպես են համարում,
դ) այլ տարբերակ։

[One_Way_Ticket]

Վակցինաների վերաբերյալ միայն կամ հիմնականում լավ նորություններ կերակրելը, շատ հնարավոր է, որ քաղաքական որոշում լինի:

Առանց էդ էլ ժողովուրդը բավական հոգնել ա էս ամբողջ կովիդապատմությունից ու բավական տուժել՝ այդ թվում նաև էմոցիոնալ ու տնտեսական առումով:
Պետք ա ձգտել դժգոհության ալիքը կրիտիկական կետի չհասցնելու, որից առաջին հերթին կտուժեն իշխանությունները:

Հ.Գ. Նու մեկ էլ, որ սաղիս մոտիվացնեն կամովի չիպավորվել )))))
Էն, որ քաղաքական ուժերը չեն ցանկանում դժգոհության ալիքը կրիտիկական կետի հասցնել, հասկանալի է։ Հարցն այն է, թե ինչ դեր են այդտեղ խաղում ԶԼՄ-ները։ Ասենք ԱՄՆ-ում բավական նկատելի բաժանում կար՝ որ ԶԼՄ-ներն են դեմոկրատ, որոնք՝ հանրապետական։ Ըստ այդմ ի՞նչ է ստացվում, անաչառ ԶԼՄ չկա՞։ Դիցուք ես ԱՄՆ-ում եմ ապրում ու ուզում եմ օբյեկտիվ ինֆորմացիա ստանալ՝ ինչ է երկրում կատարվում։ Անպայման պիտի կամ մեկի, կամ մյուսի պոչը բռնեմ ու բացառապես իրենց պրոպագանդայի ազդեցության տա՞կ գտնվեմ։

[Գաղթական]

Էն, որ քաղաքական ուժերը չեն ցանկանում դժգոհության ալիքը կրիտիկական կետի հասցնել, հասկանալի է։ Հարցն այն է, թե ինչ դեր են այդտեղ խաղում ԶԼՄ-ները։ Ասենք ԱՄՆ-ում բավական նկատելի բաժանում կար՝ որ ԶԼՄ-ներն են դեմոկրատ, որոնք՝ հանրապետական։ Ըստ այդմ ի՞նչ է ստացվում, անաչառ ԶԼՄ չկա՞։ Դիցուք ես ԱՄՆ-ում եմ ապրում ու ուզում եմ օբյեկտիվ ինֆորմացիա ստանալ՝ ինչ է երկրում կատարվում։ Անպայման պիտի կամ մեկի, կամ մյուսի պոչը բռնեմ ու բացառապես իրենց պրոպագանդայի ազդեցության տա՞կ գտնվեմ։

Անաչառ ԶԼՄ հավանաբար կա:
Բայց դրանց դեռ գտնել է պետք:

Հեռու չգնանք՝ բոլորս էլ, ով քիչ ով շատ, հետևում ենք հայկական նորություններին:
Բայց նույն Ակումբում (որտեղ մեծամասամբ ադեկվատ ու վերլուծական ունակություններով օժտված մարդիկ են հավաքված) պարբերաբար հարցեր են հնչում, թե ո՞ր աղբյուրներն են ավելի վստահելի ու անաչառ..
Հարցեր, որոնք շատ դեպքերում անպատասխան են մնում..

[մարդ եղած վախտ]

Քո կարծիքով անկախ չեն, որովհետև իրենց թույլ չեն անկախ լինել, իրենց ձեռ չի տալի՞ս, թե՞ չեն ուզում։
Արտաքին քաղաքականությունը էն թեման ա, որտեղ "մենք֊իրանք" բաժանումը ամենահեշտն ա գծելը, մարդիկ էդ միշտ առնում են։ Կարծում եմ ԶԼՄ֊ները անկախ ներքաղաքական հայացքներից իրանց սպառողին էդ հաճույքից չեն զրկի։ Դրա համար հավանաբար ճնշման կարիք էլ չկա ԶԼՄ֊ի վրա։ Կարծեմ Հայաստանում ԶԼՄ֊ի վրա ճնշում պետք չէր, որ չասեն, հե՜յ, մենք Ադրբեջանի տարածքները օկուպացրած ենք պահում։

[One_Way_Ticket]

Արտաքին քաղաքականությունը էն թեման ա, որտեղ "մենք֊իրանք" բաժանումը ամենահեշտն ա գծելը, մարդիկ էդ միշտ առնում են։ Կարծում եմ ԶԼՄ֊ները անկախ ներքաղաքական հայացքներից իրանց սպառողին էդ հաճույքից չեն զրկի։ Դրա համար հավանաբար ճնշման կարիք էլ չկա ԶԼՄ֊ի վրա։ Կարծեմ Հայաստանում ԶԼՄ֊ի վրա ճնշում պետք չէր, որ չասեն, հե՜յ, մենք Ադրբեջանի տարածքները օկուպացրած ենք պահում։
Արի էս մասի վրա մի քիչ խորանանք։ Ասենք մի տարով հետ գնանք, ես հայկական թերթի գլխավոր խմբագիրն եմ, ու իմ խմբագրությունում մեկը ուզում է հոդված թողարկել, որ գրաված տարածներն իրականում Ադրբեջանինն են ու պարտավոր ենք հետ տալ։ Ի՞նչ տեղի կունենա։ Կարող եմ ես դա իրեն արգելել իմ իսկ հայրենասիրական դրդումներից (ունենում ենք ըստ էության խոսքի ազատության սահմանափակում)։ Կարող եմ իրեն համոզել, որ նման հոդվածը մեր թերթի շահերից չի բխում։ Իսկ ինչու՞ չի բխում։ Որովհետև մարդիկ չեն կարդա՞, թե՞ որովհետև մեզ կքարկոծեն։ Առաջինն անհավանական է, էն էլ ոնց կկարդան։ Երկրորդի դեպքում վերադառնանք կորոնային։ Մեզ անընդհատ գրում են, որ պանդեմիան շարունակվում է, որովհետև մենք մարդիկս էգոիստ ենք, սահմանափակումներին չենք հետևում, դրա համար վարակումները շատանում են, հաջորդ օրը նոր հոդվածներ են դուրս գալիս այն մասին, թե մենք ինչքան վատն ենք, մենք էլի կարդում ու քարկոծում ենք ԶԼՄ-ներին, բայց իրենք շարունակում են դա գրել։ Հիմա վերադառնանք այդ հարցին․ ինչու՞ իմ թերթը չպիտի գրի, թե մենք օկուպացրել ենք ադրբեջանական տարածքները։

[Վիշապ]

Էն, որ քաղաքական ուժերը չեն ցանկանում դժգոհության ալիքը կրիտիկական կետի հասցնել, հասկանալի է։ Հարցն այն է, թե ինչ դեր են այդտեղ խաղում ԶԼՄ-ները։ Ասենք ԱՄՆ-ում բավական նկատելի բաժանում կար՝ որ ԶԼՄ-ներն են դեմոկրատ, որոնք՝ հանրապետական։ Ըստ այդմ ի՞նչ է ստացվում, անաչառ ԶԼՄ չկա՞։ Դիցուք ես ԱՄՆ-ում եմ ապրում ու ուզում եմ օբյեկտիվ ինֆորմացիա ստանալ՝ ինչ է երկրում կատարվում։ Անպայման պիտի կամ մեկի, կամ մյուսի պոչը բռնեմ ու բացառապես իրենց պրոպագանդայի ազդեցության տա՞կ գտնվեմ։

Հա, համարյա չկա անաչառ ԶԼՄ ԱՄՆ–ում։ Աշխարհում էլ չկա։ Առհասարակ աշխարհում անաչառ մարդ գտնելն ա դժվար, մնաց ԶԼՄ։ Լրատվամիջոցների մարդկանց կառավարման ձևերն ու գործիքները մոտավորապես նույնն են է, ինչ քաղաքական գործիչներինը, այսինքն մանիպուլյացիայի տարբեր ձևերը։ Դեռ լրատվամիջոցները շատ ավելի լայն մանիպուլյացիայի տիրույթ ունեն, որովհետև իր տարբերություն քաղ․ գործիչների, որոնք հիմնականում ստիպված են իրենցից գաղափարներ ու ինֆորմացիա մոգոնել, լրատվամիջոցները աշխատում են արդեն եղած իրողությունների մասին ինֆորմացիան մատուցելու տեխնիկայի վրա։ Օրինակ Հայաստանում տևական ժամանակ գաղափարական կատարյալ դատարկություն էր (ու վայթե է), ու լրագրողների հիմնական զբաղմունքը սրան–նրան խնդրելն էր, որ մեկ ուրիշի ինչ–որ դուրս տվածի մասին մեկնաբանություն տա, ու սենց ամենատարբեր զավզակությունների մասին «սկանդալոտ մեկնաբանությունների» դաշտ էր գոյանում ու լցնում վակուումը, էժան ու պրիմիտիվ տեխնիկաներից մեկը։ ԱՄՆ–ում էլ ա տարածված, ասենք լրատվամիջոցը անդեմ ու չոր ինֆորմացիա տրամադրելու տեղը, երբ որ «սկանդալի» տեղ կա, ապա մեկնաբանություններ են խնդրում հայտնի դեմքերից ու դրա շուրջ ծավալվում է ժխորն ու ղալմաղալը։ Կարճ ասած, շատ բան չի փոխվել վերջին մի քանի հազար տարվա մեջ, ամբոխներին անհրաժեշտ են «հաց և տեսարաններ»։
Քաղաքականությունը, իշխանությունն ու պետական փողերի հոսքերն էլ թելադրում են, թե տվյալ պահին որ շերտերին ու զանգվածներին ինչ կարգի ու ուղղորդվածության ուղեղալվացում տրվի ու տրվում է։ Ամեն մի քաղաքական համակարգ իր ձևերն ունի լրատվամիջոցներին ու դրանցով վերջնական «կլիենտին», այսինքն՝ ամբոխներին կառավարելու։
Բայց մյուս կողմից էլ ԱՄՆ հասարակության աջերի ու ձախերի քչից շատից հավասար բաժանումը ինչ–որ տեղ առողջարար ցնցումներ ու հետևաբար զարգացում էլ է ապահովում, այ եթե մեծամասնությունը աջ լիներ, կամ ձախ, ապա պոլնի դեգրադացիա ու լճացում էր լինելու, չնայած վերջերս դա էլ չի օգնում ոնց որ։
Պրոպագանդան դատարկ գլուխներում է շատ արագ ու հեշտ տեղ գրավում , ինչ–որ բանով արդեն լցված գլուխները մի քիչ ավելի դժվար է մանիպուլացնելը (այստեղից, եթե մարդս երկար ժամանակ «հանրապետական» է, արդեն դժվար է «դեմոկրատի» վերածելը, ու՝ հակառակը)։

[Գաղթական]

Հիմա վերադառնանք այդ հարցին․ ինչու՞ իմ թերթը չպիտի գրի, թե մենք օկուպացրել ենք ադրբեջանական տարածքները։

Որովհետև դրանից թերթիդ ռեյտինգը նենց կընկնի, որ կարող ես միանգամից հոդվածը տպելու պահից հետհաշվարկ սկսել մինչև սնանկացում:

Էդ մենակ ֆինանսական կողմը էլի..
+ քո ու մնացած աշխատողների ֆիզիկական անվտանգությանը լուրջ փորձություննե ու բուռն սեռական կյանք կսպասվեն

[Գաղթական]

Որովհետև դրանից թերթիդ ռեյտինգը նենց կընկնի, որ կարող ես միանգամից հոդվածը տպելու պահից հետհաշվարկ սկսել մինչև սնանկացում:

Էդ մենակ ֆինանսական կողմը էլի..
+ քո ու մնացած աշխատողների ֆիզիկական անվտանգությանը լուրջ փորձություննե ու բուռն սեռական կյանք կսպասվեն

Չնայած էս օրինակում մի բացառություն կա.
ԼՏՊ-ի «Պատերազմ թե խաղաղություն» հոդվածը:
Բայց դրա հեղինակն ինքը ԼՏՊ-ն էր, աշխույժ տարածողներն էլ՝ հենց իրեն վստահողները:

Էդ հոդվածից հետո թեման քիչ մը տաբուից դուրս եկավ:

Դրա համար իմ պատասխանը օրինակիդ ավելի կսազեր, եթե դիտարկեինք մինչ վերը նշված հոդվածի պահը:

[մարդ եղած վախտ]

Արի էս մասի վրա մի քիչ խորանանք։ Ասենք մի տարով հետ գնանք, ես հայկական թերթի գլխավոր խմբագիրն եմ, ու իմ խմբագրությունում մեկը ուզում է հոդված թողարկել, որ գրաված տարածներն իրականում Ադրբեջանինն են ու պարտավոր ենք հետ տալ։ Ի՞նչ տեղի կունենա։ Կարող եմ ես դա իրեն արգելել իմ իսկ հայրենասիրական դրդումներից (ունենում ենք ըստ էության խոսքի ազատության սահմանափակում)։ Կարող եմ իրեն համոզել, որ նման հոդվածը մեր թերթի շահերից չի բխում։ Իսկ ինչու՞ չի բխում։ Որովհետև մարդիկ չեն կարդա՞, թե՞ որովհետև մեզ կքարկոծեն։ Առաջինն անհավանական է, էն էլ ոնց կկարդան։ Երկրորդի դեպքում վերադառնանք կորոնային։ Մեզ անընդհատ գրում են, որ պանդեմիան շարունակվում է, որովհետև մենք մարդիկս էգոիստ ենք, սահմանափակումներին չենք հետևում, դրա համար վարակումները շատանում են, հաջորդ օրը նոր հոդվածներ են դուրս գալիս այն մասին, թե մենք ինչքան վատն ենք, մենք էլի կարդում ու քարկոծում ենք ԶԼՄ-ներին, բայց իրենք շարունակում են դա գրել։ Հիմա վերադառնանք այդ հարցին․ ինչու՞ իմ թերթը չպիտի գրի, թե մենք օկուպացրել ենք ադրբեջանական տարածքները։
Էդ երկու օրինակում "քարկոծել" բառը նույն կշիռը չունի։ Առաջին դեպքում, Գաղթականի ասած ֊ կարող ես հետհաշարկ սկսել, թերթդ կորակվի դավաճանական, 0 credibility֊ով։ Երկրորդ դեպքում ոնց որ մոտիկ մեկը անընդհատ հիշացնի, որ եղունգներդ չկրծես, մեկ մեկ էլ կոպիտ։ Ներվերիդ ազդում ա, բայց գիտես "քո համար" ա անում։