Malxas
11.07.2020, 11:09
Թարգմանությունը Ա. Մալխասյանի
ԱՌԱՋԻՆ ՄԱՍ. ԲԱՐՁՐԱՑՈՒՄ.
1. ԵՐԿՈՒ ՔԱՂԱՔԱԳԵՏ
Այդ օրը, մարտի վեցին, անցորդները երկար ժամանակ հետևում էին սենատոր Վառոնի ձգվող պատգարակներին, որն ուղևորվում էր դեպի հռոմեական կայսերական նահանգի Սիրիայի պրոկոնսուլի պալատ: Երկու օր առաջ նոր պրոկոնսուլ Ցեյոնին հանդիսավորությամբ հանձնվել էին իր աստիճանի նշաններ` կացիններ և գավազանների կապոց. նկատվել էր, որ սենատոր Վառոնը՝ նահանգի ամենահզոր մարդը, ներկա չէր եղել արարողությանը: Եվ ահա, երբ նա ուշացած այց կատարեց պրոկոնսուլին, ամբողջ Անտիոքը սկսեց խոսել այն մասին, թե արդյո՞ք Վառոնը հաշտ կապրի նոր աստիճանավորի հետ
Պարզ եղանակ էր, բավականին ցուրտ, սարերից փչում էր գարնանային սառը քամի: Պատգարակները թեքվեցին դեպի քաղաքի երկար ու հանդերձավորված գլխավոր փողոցը: Սենատոր Վառոնը, լիքը շուրթերին հազիվ նկատելի ժպիտ, փորձառու աչքով նշմարեց, որ շատ կառավարական շենքերի ու մասնավոր ձեռնարկությունների առաջ ջանադիր աստիճանավորներն ու քաղաքաբնակները արդեն իսկ տեղադրել են նոր պրոկոնսուլի կիսանդրին: Իր արագ սահող պատգարակներից նա դիտում էր այդ կիսանդրիները: Ջղաձգորեն ձգված ուսերին նստած էր մի փոքր, չորուկ, ոսկրոտ գլուխ: Քանի՞ տարի էր անցել այն օրից, երբ նա վերջին անգամ տեսել էր այդ գլուխը: Տասներկու, ոչ, տասներեք: Այն ժամանակ նա լի էր բարյացակամ քամահրանքով դեպի այս կերպարանքը: Այն ժամանակ Վառոնը արևի տակ տեղ ուներ: Կայսր Ներոնը հոգում էր նրա մասին, մինչդեռ այս Ցեյոնը , որը չնայած իր ազնվազարմ տոհմին ու փքուն տիտղոսներին չկարողացավ կայսեր մտերիմը դառնալ, մշտական երկյուղի մեջ էր, որ հանկարծ կայսեր քմահաճույքով չշնորհազրկվի: Հիմա հանճարեղ Ներոնը փտում է հողի մեջ: Իսկ նրա տեղում, Պալատինում, կենում է Տիտուս կայսրը, որի նեղ մտահորիզոն ունեցող աստիճանավորներն ու զինվորականները կառավարում են պետությունը, իսկ ողորմելի, բոլորի կողմից արհամարհված Ցեյոնը ջանադրաբար կարիերա է անում, որը կանխորոշված է նրա ծնունդով: Հիմա Ցեյոնը պրոկոնսուլ է, Հռոմեական կայսրության ներկայացուցիչ, տիրում և կառավարում է հարուստ, ահռելի նահանգ Սիրիան, իսկ Վառոնը ապրում է մասնավոր անձի կարգավիճակով: Մասնավոր անձի, քանզի վաղուց դուրս է մնացել սենատորների ցուցակից, ու եթե մարդիկ նրան տեսնելով գոչում են՝ «Կեցցե ճաճանչափայլ այր սենատոր Վառոնը», դա պարզապես քաղաքավարություն է:
Չնայած դրան, տնտղելով նոր պրոկոնսուլի կիսանդրին, Վառոնը հիմա էլ զգաց նույն թեթևամիտ, գրեթե բարեհոգի քամահրանքը, որը նա դեպի իր հասակակից Ցեյոնը տածում էր դեռևս մանկուց: Լյուցիուս Ցեյոնը ծագում էր հարուստ ու հին տոհմից և զուրկ չէր ընդունակություններից: Սակայն մի հին և անհեթեթ պատմություն ստվեր էր գցում նրա ընտանիքի վրա: Ցեյոններից մեկը՝ Լյուցիուսի նախնին, յոթանասունմեկ տարի առաջ, ոմն Արմինիուսի դեմ մղվող կռվում, առաջիններից մեկը դեն նետեց զենքը, և պատանեկությունից Լյուցիուսն այնպիսի զգացողություն ուներ, կարծես իր վրա էր դրված տոհմի վրայից այս անպատվաբեր բիծը մաքրելու պարտավորությունը: Այդ հյուծված սակավարյուն տղան դեռևս տաս-տասներկու տարեկան հասակում ճիգ էր գործադրում կարևորություն և արժանապատվություն հաղորդել իր կեցվածքին և, չնայած իր թուլակազմությանը, ջղաձիգ ամբարտավանությամբ ձգվում էր դեպի մյուսները: Այդ ճիգ ու ջանքով հնարված կտրիճությունը հասակակիցներին լոկ առիթ էր տալիս առանձնակի չարախնդությամբ ծաղրել նրան: Այդ ի՞նչ մականուն նրանք տվեցին նրան դպրոցում: Սենատոր Վառոնը բարձրացրեց հոնքերը, լարված փորձեց մտաբերել, բայց անհրաժեշտ բառն այդպես էլ չեկավ նրա լեզվին:
Երկար տարիներ անց այնքան էլ հեշտ չէր լինի նման փոփոխված միջավայրում հանդիպել թանկագին Ցեյոնի հետ: Վառոնի և Սիրիա նահանգի կառավարության հարաբերությունները չափազանց բարդ էին: Պրոկոնսուլի պալատում նրան՝ հռոմեացի Վառոնին, վաղուց Սիրիայի ներկայիս վարչակարգի վտանգավոր ախոյան էին համարում: Է՞լ ինչպես կդասավորվեին հարաբերությունները Ցեյոնի օրոք, որը չէր մոռացել Վառոնի կարեկցող և միաժամանակ թշնամական արհամարհանքը, հասկանալի է, նախկին Վառոնի:
– Կեցցե՛ սենատոր Վառոնը, ճաճանչափայլ այրը, - լսվեց բոլոր կողմերից:
Վառոնը պատվիրեց ավելի լայն բացել պատգարակի վարագույրները և ուղղվեց, որպեսզի նրա մսոտ արևահար դեմքը, բարձր ճակատով, խոշոր արծվային քթով և լի շրթունքներով, ավելի լավ տեսանելի լինեն ամբոխին: Նա արբենում էր համընդհանուր երկրպագությամբ: Նա զգում էր իր գերազանցությունը կայսերական նոր ներկայացուցչի նկատմամբ: Այստեղ, Անտիոքում, դիրքի հասնելը ավելին էր, քան Պալատինում սիրելի լինելը: Ներկայիս Հռոմում, Ֆլավիոսների Հռոմում, Տիտուսի, փող է պետք և տոհմական անուն, ուրիշ ոչ մի բան: Իսկ Անտիոքում, այս կասկածամիտ, հուզագրգիռ և խայտաբղետ բազմության մեջ,- հույների, սիրիացիների, հրեաների,- անհրաժեշտ է մշտապես դրսևորվել գործերով, անձնական հատկանիշներով, նորից և նորից նվաճել դյուրազգաց բնակչության վստահությունը: Այս Արևելքը վտանգավոր էր, հենց այդ պատճառով էլ Վառոնը այն սիրում էր: Նա հասավ իրենին՝ իր համար դիրք ստեղծեց Սիրիայում: Թեկուզ և չէր հենվում դաշնագրերի ու արտոնությունների վրա. հիմա նա հռոմեական կայսրի ներկայացուցչի հետ կարող է առերեսվել որպես միանգամայն իրական ուժ:
Ահա և պրոկոնսուլի պալատը: Կոնսուլական նշանների ու գավազանների կապոցի միջև ընկած ճեմասրահում՝ նոր կառավարչի ուժի խորհրդանիշների, արդեն անդրշիրիմյան աշխարհի ոգիներ էին ցուցադրվում՝ պրոկոնսուլի նախնիների մոմե պատկերներով: Նրանցից մեկը, նրա ապուպապը, որն արատավորել էր նրա տոհմը, ծածկված էր: Պրոկոնսուլ Ցեյոնը ըստ երևույթին չհամարձակվեց նույնությամբ պատասխանել Վառոնին այն բանի համար, որ նա ներկա չէր գտնվել իր երդմնակալության արարողությանը: Նա ինքը դուրս եկավ սրահ, որը բերնեբերան լցված էր մարդկանցով: Բոլորի աչքի առաջ նա գրկեց ու համբուրեց Վառոնին. ընդ որում այդ փոքրիկ նվաղկոտ մարդուկը փոքր-ինչ զվարճալի կախ ընկավ վայելչակազմ սենատորից. բոլորը լսեցին, թե ինչպես պրոկոնսուլն իր բարալիկ ճղճղան ձայնով ասաց, որ ուրախ է իր պատանեկության տարիների ընկերոջը այդպիսի փթթուն վիճակում տեսնել: Այնուհետև նա բարեհամբույր տեսքով Վառոնին հրավիրեց իր առանձնասենյակ:
Նստեցին իրար դեմ դիմաց: Պրոկոնսուլ Ցեյոնը, նիհար, փոքրիկ, իրեն շատ ձգված էր պահում արևելյան բազկաթոռի մեջ, զբաղեցնելով լոկ նստատեղի կեսը, մի ձեռքի եղունգներով տրորում էր մյուս ձեռքի ափը և քաղաքավարի-փորձող հայացքով նայում էր Վառոնին:
«Այս ոջլոտ Անտիոքում, - մտածում էր նա, - Վառոնին ըստ երևույթին դեռ կարևոր մարդ են համարում: Բայց ո՞վ է նա: Նախկին այր: Շնորհազրկված: Հռոմում ոչ մեկը չի հիշում նրան: Երբ արտաբերում են նրա անունը, հռոմեացիները անորոշ կերպով մտաբերում են. «Ա՜հ, Վառոն, այն մեկը չէ՞, որի անունը Վեսպասիանոս կայսրը այնինչ խայտառակությունից հետո ջնջեց սենատորների ցուցակից: Նա, ասում են, մեծ փողեր է վաստակել Սիրիայում»: Կարողություն նա դիզել է և, ըստ բոլոր տեղեկությունների, սահմանի այն կողմում գտնվող տիրակալների վրա նույնպես ազդեցություն ունի: Բայց արդյո՞ք մեծ պատիվ է: Ինչպիսի անկում հռոմեացու համար, որը մի ժամանակ սենատում էր կենում: Շրջել այս բնիկ առաջնորդների խաղալիք պալատներում, այս քրմերի ու շեյխերի, իրենց թշվառ իշխանական տիտղոսներով: Մենք այնտեղ էլ հոգ կտանենք նրա մասին: Իմ նախորդը չափից ավելի անվճռական էր, հակառակ դեպքում այս արկածախնդիր Վառոնը այսպես լկտիորեն ոտքերը իրար վրա գցելով հիմա չէր փռվի իմ առաջ:
Իսկ Վառոնը նստած էր բազմոցին, ծույլ կեցվածքով, ոտքերը արևելյան ձևով ծալապատիկ ծալած, դեմքի բարեհոգի, գրեթե սրտագին արտահայտությամբ: Նա հիանալի հասկանում էր զրուցակցի մտքերը: Նա գիտեր, որ նա իրեն բարձրից է նայում ու միաժամանակ վախենում է իրենից: Դա նրան չարախինդ բավարարվածություն էր պատճառում: Այո, նա հաստատվել է այստեղ և հակառակ ներկայիս իշխանավորների՝ Ֆլավիոսների կամքի, իրեն թույլ է տալիս շարունակել Ներոն կայսեր վարած քաղաքականությունը: Նրան հեռացրին: Վեսպասիանոսը ինչ-որ խայտառակ, ծիծաղելի պատրվակով վտարեց նրան սենատորների ցուցակից: Բայց դրանով նրանք ոչնչի չհասան: Նա, Վառոնը, պարզապես շարունակում էր վարել նախկին համաձայնագրի քաղաքականությունը, կենալով ոչ թե Հռոմում, այլ այստեղ, իր սիրիական տիրույթներում: Նոր տերերը իրենց հռոմեական կոշտ ռազմատենչ հնարքներով չկարողացան հաշիվ տեսնել իր հետ: Մանր արքայիկները, քաղաքների կառավարիչները և հոգևոր գերապատիվ հայրերը, որոնց պետությունները տեղակայված էին Հռոմեական կայսրության և Պարթևական թագավորության միջև, Հռոմի ներկայացուցչին տեսնում էին ոչ թե Անտիոքի նահանգապետի, այլ իր, Վառոնի մեջ: Նրանք նրան փոխանցեցին այն ամբողջ սերն ու մեծարանքը, որն Արևելքում վայելում էր գահընկեց արված Ներոն կայսրը: Իշխանությունը, որ նվաճել էր Վառոնը, անտեսանելի ուժ էր, բայց ամուր էր և կայուն: Հռոմեական Սիրիա նահանգի կառավարությունը հաճույքով կազատվեր Վառոնից, ու չնայած նա սպիտակ հատ էր նրանց աչքի առաջ, նրանք նրա օգնության և միջնորդության կարիքն ունեին, այլապես Հռոմը ստիպված կլիներ փոքրիկ անվերջ պատերազմներ վարել սահմանամերձ պետությունների հետ:
Վառոնը ժպտում էր ինքն իրեն, տեսնելով, թե ինչպես է Ցեյոնը անբնական ուղղաձիգ նստել ծիրանիի՝ պրոկոնսուլի աստիճանավորի հանդերձանքի մեջ: Նոր հպատակներին Հռոմի այս ներկայացուցիչը թերևս տիրական ու մեծահզոր թվա, բայց նա, Վառոնը, այս տենդային կարմիր բծերով ծածկված գունատ դեմքին անվստահություն է կարդում: Նա նկատեց, թե ինչ դժվարությամբ է Ցեյոնին տրվում իր ինքնատիրապետումը, նկատեց, որ չնայած նա դեռ հիսուն էլ չկա, վեր ձգվելու հավերժական ջանքերով ուժասպառ եղած ծերուկի է նմանվում, որը կոչված է քավելու դժբախտ ապուպապի խայտառակությունը: Վառոնը գրեթե զվարճալի կարեկցանք զգաց այս հայացքի նկատմամբ: «Խեղճ Ցեյոն,- մտածեց նա,- իմ խեղճ դպրոցական ընկեր: Դու ցածր թռիչքի թռչուն ես և քեզ այնքան էլ հեշտ չի լինի ինձ հետ ոտք գցել»: Ցեյոնը մտածեց. «Ի՞նչ կա այս Վառոնին: Ապրում է իր հաճույքի համար այս փտած Արևելքում, իսկ մերոնք կաշվից դուրս են գալիս, որպեսզի պահպանեն կայսրության ամբողջականությունը»:
Քանի այս մտքերը առկայծում էին երկուսի մոտ, Վառոնն արդեն անբռնազբոս զրույց էր վարում: Նա ուրախ էր, երկար ու բարակ շատախոսում էր Վառոնը, որ Ցեյոնին այսքան եկամտաբեր պաշտոն է բաժին ընկել, դա հաջողություն է ու պատիվ: Ափսոս միայն, որ նրան նշանակել են այս դժոխային ծանր նահանգում: Սիրիան կարող էր տապալել մինչև անգամ ոտքերի վրա շատ ամուր կանգնած մարդուն:
ԱՌԱՋԻՆ ՄԱՍ. ԲԱՐՁՐԱՑՈՒՄ.
1. ԵՐԿՈՒ ՔԱՂԱՔԱԳԵՏ
Այդ օրը, մարտի վեցին, անցորդները երկար ժամանակ հետևում էին սենատոր Վառոնի ձգվող պատգարակներին, որն ուղևորվում էր դեպի հռոմեական կայսերական նահանգի Սիրիայի պրոկոնսուլի պալատ: Երկու օր առաջ նոր պրոկոնսուլ Ցեյոնին հանդիսավորությամբ հանձնվել էին իր աստիճանի նշաններ` կացիններ և գավազանների կապոց. նկատվել էր, որ սենատոր Վառոնը՝ նահանգի ամենահզոր մարդը, ներկա չէր եղել արարողությանը: Եվ ահա, երբ նա ուշացած այց կատարեց պրոկոնսուլին, ամբողջ Անտիոքը սկսեց խոսել այն մասին, թե արդյո՞ք Վառոնը հաշտ կապրի նոր աստիճանավորի հետ
Պարզ եղանակ էր, բավականին ցուրտ, սարերից փչում էր գարնանային սառը քամի: Պատգարակները թեքվեցին դեպի քաղաքի երկար ու հանդերձավորված գլխավոր փողոցը: Սենատոր Վառոնը, լիքը շուրթերին հազիվ նկատելի ժպիտ, փորձառու աչքով նշմարեց, որ շատ կառավարական շենքերի ու մասնավոր ձեռնարկությունների առաջ ջանադիր աստիճանավորներն ու քաղաքաբնակները արդեն իսկ տեղադրել են նոր պրոկոնսուլի կիսանդրին: Իր արագ սահող պատգարակներից նա դիտում էր այդ կիսանդրիները: Ջղաձգորեն ձգված ուսերին նստած էր մի փոքր, չորուկ, ոսկրոտ գլուխ: Քանի՞ տարի էր անցել այն օրից, երբ նա վերջին անգամ տեսել էր այդ գլուխը: Տասներկու, ոչ, տասներեք: Այն ժամանակ նա լի էր բարյացակամ քամահրանքով դեպի այս կերպարանքը: Այն ժամանակ Վառոնը արևի տակ տեղ ուներ: Կայսր Ներոնը հոգում էր նրա մասին, մինչդեռ այս Ցեյոնը , որը չնայած իր ազնվազարմ տոհմին ու փքուն տիտղոսներին չկարողացավ կայսեր մտերիմը դառնալ, մշտական երկյուղի մեջ էր, որ հանկարծ կայսեր քմահաճույքով չշնորհազրկվի: Հիմա հանճարեղ Ներոնը փտում է հողի մեջ: Իսկ նրա տեղում, Պալատինում, կենում է Տիտուս կայսրը, որի նեղ մտահորիզոն ունեցող աստիճանավորներն ու զինվորականները կառավարում են պետությունը, իսկ ողորմելի, բոլորի կողմից արհամարհված Ցեյոնը ջանադրաբար կարիերա է անում, որը կանխորոշված է նրա ծնունդով: Հիմա Ցեյոնը պրոկոնսուլ է, Հռոմեական կայսրության ներկայացուցիչ, տիրում և կառավարում է հարուստ, ահռելի նահանգ Սիրիան, իսկ Վառոնը ապրում է մասնավոր անձի կարգավիճակով: Մասնավոր անձի, քանզի վաղուց դուրս է մնացել սենատորների ցուցակից, ու եթե մարդիկ նրան տեսնելով գոչում են՝ «Կեցցե ճաճանչափայլ այր սենատոր Վառոնը», դա պարզապես քաղաքավարություն է:
Չնայած դրան, տնտղելով նոր պրոկոնսուլի կիսանդրին, Վառոնը հիմա էլ զգաց նույն թեթևամիտ, գրեթե բարեհոգի քամահրանքը, որը նա դեպի իր հասակակից Ցեյոնը տածում էր դեռևս մանկուց: Լյուցիուս Ցեյոնը ծագում էր հարուստ ու հին տոհմից և զուրկ չէր ընդունակություններից: Սակայն մի հին և անհեթեթ պատմություն ստվեր էր գցում նրա ընտանիքի վրա: Ցեյոններից մեկը՝ Լյուցիուսի նախնին, յոթանասունմեկ տարի առաջ, ոմն Արմինիուսի դեմ մղվող կռվում, առաջիններից մեկը դեն նետեց զենքը, և պատանեկությունից Լյուցիուսն այնպիսի զգացողություն ուներ, կարծես իր վրա էր դրված տոհմի վրայից այս անպատվաբեր բիծը մաքրելու պարտավորությունը: Այդ հյուծված սակավարյուն տղան դեռևս տաս-տասներկու տարեկան հասակում ճիգ էր գործադրում կարևորություն և արժանապատվություն հաղորդել իր կեցվածքին և, չնայած իր թուլակազմությանը, ջղաձիգ ամբարտավանությամբ ձգվում էր դեպի մյուսները: Այդ ճիգ ու ջանքով հնարված կտրիճությունը հասակակիցներին լոկ առիթ էր տալիս առանձնակի չարախնդությամբ ծաղրել նրան: Այդ ի՞նչ մականուն նրանք տվեցին նրան դպրոցում: Սենատոր Վառոնը բարձրացրեց հոնքերը, լարված փորձեց մտաբերել, բայց անհրաժեշտ բառն այդպես էլ չեկավ նրա լեզվին:
Երկար տարիներ անց այնքան էլ հեշտ չէր լինի նման փոփոխված միջավայրում հանդիպել թանկագին Ցեյոնի հետ: Վառոնի և Սիրիա նահանգի կառավարության հարաբերությունները չափազանց բարդ էին: Պրոկոնսուլի պալատում նրան՝ հռոմեացի Վառոնին, վաղուց Սիրիայի ներկայիս վարչակարգի վտանգավոր ախոյան էին համարում: Է՞լ ինչպես կդասավորվեին հարաբերությունները Ցեյոնի օրոք, որը չէր մոռացել Վառոնի կարեկցող և միաժամանակ թշնամական արհամարհանքը, հասկանալի է, նախկին Վառոնի:
– Կեցցե՛ սենատոր Վառոնը, ճաճանչափայլ այրը, - լսվեց բոլոր կողմերից:
Վառոնը պատվիրեց ավելի լայն բացել պատգարակի վարագույրները և ուղղվեց, որպեսզի նրա մսոտ արևահար դեմքը, բարձր ճակատով, խոշոր արծվային քթով և լի շրթունքներով, ավելի լավ տեսանելի լինեն ամբոխին: Նա արբենում էր համընդհանուր երկրպագությամբ: Նա զգում էր իր գերազանցությունը կայսերական նոր ներկայացուցչի նկատմամբ: Այստեղ, Անտիոքում, դիրքի հասնելը ավելին էր, քան Պալատինում սիրելի լինելը: Ներկայիս Հռոմում, Ֆլավիոսների Հռոմում, Տիտուսի, փող է պետք և տոհմական անուն, ուրիշ ոչ մի բան: Իսկ Անտիոքում, այս կասկածամիտ, հուզագրգիռ և խայտաբղետ բազմության մեջ,- հույների, սիրիացիների, հրեաների,- անհրաժեշտ է մշտապես դրսևորվել գործերով, անձնական հատկանիշներով, նորից և նորից նվաճել դյուրազգաց բնակչության վստահությունը: Այս Արևելքը վտանգավոր էր, հենց այդ պատճառով էլ Վառոնը այն սիրում էր: Նա հասավ իրենին՝ իր համար դիրք ստեղծեց Սիրիայում: Թեկուզ և չէր հենվում դաշնագրերի ու արտոնությունների վրա. հիմա նա հռոմեական կայսրի ներկայացուցչի հետ կարող է առերեսվել որպես միանգամայն իրական ուժ:
Ահա և պրոկոնսուլի պալատը: Կոնսուլական նշանների ու գավազանների կապոցի միջև ընկած ճեմասրահում՝ նոր կառավարչի ուժի խորհրդանիշների, արդեն անդրշիրիմյան աշխարհի ոգիներ էին ցուցադրվում՝ պրոկոնսուլի նախնիների մոմե պատկերներով: Նրանցից մեկը, նրա ապուպապը, որն արատավորել էր նրա տոհմը, ծածկված էր: Պրոկոնսուլ Ցեյոնը ըստ երևույթին չհամարձակվեց նույնությամբ պատասխանել Վառոնին այն բանի համար, որ նա ներկա չէր գտնվել իր երդմնակալության արարողությանը: Նա ինքը դուրս եկավ սրահ, որը բերնեբերան լցված էր մարդկանցով: Բոլորի աչքի առաջ նա գրկեց ու համբուրեց Վառոնին. ընդ որում այդ փոքրիկ նվաղկոտ մարդուկը փոքր-ինչ զվարճալի կախ ընկավ վայելչակազմ սենատորից. բոլորը լսեցին, թե ինչպես պրոկոնսուլն իր բարալիկ ճղճղան ձայնով ասաց, որ ուրախ է իր պատանեկության տարիների ընկերոջը այդպիսի փթթուն վիճակում տեսնել: Այնուհետև նա բարեհամբույր տեսքով Վառոնին հրավիրեց իր առանձնասենյակ:
Նստեցին իրար դեմ դիմաց: Պրոկոնսուլ Ցեյոնը, նիհար, փոքրիկ, իրեն շատ ձգված էր պահում արևելյան բազկաթոռի մեջ, զբաղեցնելով լոկ նստատեղի կեսը, մի ձեռքի եղունգներով տրորում էր մյուս ձեռքի ափը և քաղաքավարի-փորձող հայացքով նայում էր Վառոնին:
«Այս ոջլոտ Անտիոքում, - մտածում էր նա, - Վառոնին ըստ երևույթին դեռ կարևոր մարդ են համարում: Բայց ո՞վ է նա: Նախկին այր: Շնորհազրկված: Հռոմում ոչ մեկը չի հիշում նրան: Երբ արտաբերում են նրա անունը, հռոմեացիները անորոշ կերպով մտաբերում են. «Ա՜հ, Վառոն, այն մեկը չէ՞, որի անունը Վեսպասիանոս կայսրը այնինչ խայտառակությունից հետո ջնջեց սենատորների ցուցակից: Նա, ասում են, մեծ փողեր է վաստակել Սիրիայում»: Կարողություն նա դիզել է և, ըստ բոլոր տեղեկությունների, սահմանի այն կողմում գտնվող տիրակալների վրա նույնպես ազդեցություն ունի: Բայց արդյո՞ք մեծ պատիվ է: Ինչպիսի անկում հռոմեացու համար, որը մի ժամանակ սենատում էր կենում: Շրջել այս բնիկ առաջնորդների խաղալիք պալատներում, այս քրմերի ու շեյխերի, իրենց թշվառ իշխանական տիտղոսներով: Մենք այնտեղ էլ հոգ կտանենք նրա մասին: Իմ նախորդը չափից ավելի անվճռական էր, հակառակ դեպքում այս արկածախնդիր Վառոնը այսպես լկտիորեն ոտքերը իրար վրա գցելով հիմա չէր փռվի իմ առաջ:
Իսկ Վառոնը նստած էր բազմոցին, ծույլ կեցվածքով, ոտքերը արևելյան ձևով ծալապատիկ ծալած, դեմքի բարեհոգի, գրեթե սրտագին արտահայտությամբ: Նա հիանալի հասկանում էր զրուցակցի մտքերը: Նա գիտեր, որ նա իրեն բարձրից է նայում ու միաժամանակ վախենում է իրենից: Դա նրան չարախինդ բավարարվածություն էր պատճառում: Այո, նա հաստատվել է այստեղ և հակառակ ներկայիս իշխանավորների՝ Ֆլավիոսների կամքի, իրեն թույլ է տալիս շարունակել Ներոն կայսեր վարած քաղաքականությունը: Նրան հեռացրին: Վեսպասիանոսը ինչ-որ խայտառակ, ծիծաղելի պատրվակով վտարեց նրան սենատորների ցուցակից: Բայց դրանով նրանք ոչնչի չհասան: Նա, Վառոնը, պարզապես շարունակում էր վարել նախկին համաձայնագրի քաղաքականությունը, կենալով ոչ թե Հռոմում, այլ այստեղ, իր սիրիական տիրույթներում: Նոր տերերը իրենց հռոմեական կոշտ ռազմատենչ հնարքներով չկարողացան հաշիվ տեսնել իր հետ: Մանր արքայիկները, քաղաքների կառավարիչները և հոգևոր գերապատիվ հայրերը, որոնց պետությունները տեղակայված էին Հռոմեական կայսրության և Պարթևական թագավորության միջև, Հռոմի ներկայացուցչին տեսնում էին ոչ թե Անտիոքի նահանգապետի, այլ իր, Վառոնի մեջ: Նրանք նրան փոխանցեցին այն ամբողջ սերն ու մեծարանքը, որն Արևելքում վայելում էր գահընկեց արված Ներոն կայսրը: Իշխանությունը, որ նվաճել էր Վառոնը, անտեսանելի ուժ էր, բայց ամուր էր և կայուն: Հռոմեական Սիրիա նահանգի կառավարությունը հաճույքով կազատվեր Վառոնից, ու չնայած նա սպիտակ հատ էր նրանց աչքի առաջ, նրանք նրա օգնության և միջնորդության կարիքն ունեին, այլապես Հռոմը ստիպված կլիներ փոքրիկ անվերջ պատերազմներ վարել սահմանամերձ պետությունների հետ:
Վառոնը ժպտում էր ինքն իրեն, տեսնելով, թե ինչպես է Ցեյոնը անբնական ուղղաձիգ նստել ծիրանիի՝ պրոկոնսուլի աստիճանավորի հանդերձանքի մեջ: Նոր հպատակներին Հռոմի այս ներկայացուցիչը թերևս տիրական ու մեծահզոր թվա, բայց նա, Վառոնը, այս տենդային կարմիր բծերով ծածկված գունատ դեմքին անվստահություն է կարդում: Նա նկատեց, թե ինչ դժվարությամբ է Ցեյոնին տրվում իր ինքնատիրապետումը, նկատեց, որ չնայած նա դեռ հիսուն էլ չկա, վեր ձգվելու հավերժական ջանքերով ուժասպառ եղած ծերուկի է նմանվում, որը կոչված է քավելու դժբախտ ապուպապի խայտառակությունը: Վառոնը գրեթե զվարճալի կարեկցանք զգաց այս հայացքի նկատմամբ: «Խեղճ Ցեյոն,- մտածեց նա,- իմ խեղճ դպրոցական ընկեր: Դու ցածր թռիչքի թռչուն ես և քեզ այնքան էլ հեշտ չի լինի ինձ հետ ոտք գցել»: Ցեյոնը մտածեց. «Ի՞նչ կա այս Վառոնին: Ապրում է իր հաճույքի համար այս փտած Արևելքում, իսկ մերոնք կաշվից դուրս են գալիս, որպեսզի պահպանեն կայսրության ամբողջականությունը»:
Քանի այս մտքերը առկայծում էին երկուսի մոտ, Վառոնն արդեն անբռնազբոս զրույց էր վարում: Նա ուրախ էր, երկար ու բարակ շատախոսում էր Վառոնը, որ Ցեյոնին այսքան եկամտաբեր պաշտոն է բաժին ընկել, դա հաջողություն է ու պատիվ: Ափսոս միայն, որ նրան նշանակել են այս դժոխային ծանր նահանգում: Սիրիան կարող էր տապալել մինչև անգամ ոտքերի վրա շատ ամուր կանգնած մարդուն: