Դիտել ողջ տարբերակը : Թարգմանչաց մրցույթ N4. թարգմանությունները
Աշխատանքների համար առանձին թեմա եմ բացում։
Հիշեցում՝․
Մայիսի 26-ին՝ Երևանի ժամանակով օրվա սկզբից մինչև ավարտը, տեղադրում ենք թարգմանությունները՝ բնագրի հետ միասին։
Եթե բնագիրը ռուսերեն կամ անգլերեն չի, լավ կլինի նաև էդ լեզուներից մեկով (եթե կա) թարգմանություն կամ դրա հղում դնել։
Ցանկության դեպքում, կարող եք նախապես ինձ ուղարկել թարգմանությունը, եթե ինքնուրույն տեղադրել չեք ուզում կամ չեք կարող։
Մինչ էդ բոլոր քննարկումները կարող ենք շարունակել առաջարկների թեմայում (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80)։
Մայիսի 27-ից, երբ բոլոր աշխատանքներն արդեն տեղադրված կլինեն, կարող ենք զրույցը տեղափոխել էս թեմա՝ հայտնելով մեր կարծիքն ու մասնակցելով քննարկումներին։
Հուսով եմ՝ շատ թարգմանություններ ու առատ քննարկումներ կունենանք․ անհամբեր սպասում եմ։
Չմոռանա՜ք վաղը տեղադրել թարգմանությունները, ես էլ ինձ ուղարկվածները կդնեմ :aha
Թարգմանության հեղինակը նախընտրել է անանուն մնալ։
Հ․ Ֆ․ Լավքրաֆթ - «Հուսալքում»
Կեսգիշերին մորուտներում հառաչող,
Անտառներում վազքով հևիհև,
Գիշերվա քամու մեջ սուրալով թռչող
Դժոխակերպ տեսքեր ալեձև։
Չոր, անբերրի ճյուղերի մեջ ճարճատող,
Խոսքերը լճերում ճահճացած,
Հատում են ժայռերն ափամերձ, ճչացող
Հուսալքման դևերն անիծված։
Կիսով չափ կարծես թե հիշում եմ, նախքան
Նոյեմբերի երկինքներն անգույն
Մարեցին հուրն իմ տենչող պատանության
Կար այսպիսի բան՝ երանություն․
Երկինքը, որ այժմ մութ է, փայլում էր
Ոսկեմովով․ շքեղ տեսարան,
Մինչ ես հասկացա՝ դա լոկ երազում էր
Հադեսն իր քնում մահաբերան։
Բայց ժամանակի հոսքն, արագ սահելով,
Կիսաիմացություն է բերում,
Տանջում է, շտապում՝ կուրորեն քայլելով
Երբեք ոտք չդիպած դաշտերում։
Եվ ճամփորդը գանգատվում է՝ տեսնելով
Մահվան կրակները շողացող,
Մրրկահավի դժնի կանչը լսելով՝
Անօգնական քշվում դեպի ծով։
Նենգ թևեր՝ եթերը բիրտ թափով ցնցող,
Ոգին հոշոտող գիշատիչներ,
Չտեսնված բաներ՝ հավերժ ընթացող,
Խավար երկնքի տակ ցանկասեր։
Սոսկալի ստվերներ՝ կորցրած խնդության,
Ճիվաղներ ապագա տխրության,
Միաձուլվում են ամպերում խենթության,
Հոգու մեջ սողալու տենչությամբ։
Եվ ողջերը՝ միայնակ ու ողբացող,
Դողում են ցավերում դառնության,
Զազրելի Ֆուրիաների հետ՝ գողացող
Օրն ու գիշերը խաղաղության։
Բայց հևքերին, ճաղերին հաջորդելով,
Նողկալի կյանքից անդին, կգա
Քաղցր մոռացությունը՝ ավարտելով
Տարիներն ապարդյուն որոնման։
Բնագիրը.
H. P. Lovecraft – “Despair”
O’er the midnight moorlands crying,
Thro’ the cypress forests sighing,
In the night-wind madly flying,
Hellish forms with streaming hair;
In the barren branches creaking,
By the stagnant swamp-pools speaking,
Past the shore-cliffs ever shrieking;
Damn’d daemons of despair.
Once, I think I half remember,
Ere the grey skies of November
Quench’d my youth’s aspiring ember,
Liv’d there such a thing as bliss;
Skies that now are dark were beaming,
Gold and azure, splendid seeming
Till I learn’d it all was dreaming—
Deadly drowsiness of Dis.
But the stream of Time, swift flowing,
Brings the torment of half-knowing—
Dimly rushing, blindly going
Past the never-trodden lea;
And the voyager, repining,
Sees the wicked death-fires shining,
Hears the wicked petrel’s whining
As he helpless drifts to sea.
Evil wings in ether beating;
Vultures at the spirit eating;
Things unseen forever fleeting
Black against the leering sky.
Ghastly shades of bygone gladness,
Clawing fiends of future sadness,
Mingle in a cloud of madness
Ever on the soul to lie.
Thus the living, lone and sobbing,
In the throes of anguish throbbing,
With the loathsome Furies robbing
Night and noon of peace and rest.
But beyond the groans and grating
Of abhorrent Life, is waiting
Sweet Oblivion, culminating
All the years of fruitless quest.
Եվս մի անանուն թարգմանություն՝ "Still I Rise", Maya Angelou։
Վեր եմ խոյանում
Կարող ես գրքերում պատմության
Իմ մասին գրել՝ ստերով հեղեղված,
Կարող ես փորձել ինձ ցեխը մտցնել,
Մեկ է, ինչպես փոշի, վե՛ր կխոյանամ։
Զվարթությունս դուր չի՞ գալիս քեզ։
Ինչու՞ ես մռայլությունիցս նեղված։
Գուցե որ էնպես եմ քայլում կարծես
Սենյակումս նավթահորեր են պահված։
Ինչպես լուսիններ և արեգակներ
Ուժգին՝ մակընթացության նման,
Ինչպես թրթռացող հույսեր,
Մեկ է, վե՛ր կխոյանամ։
Ուզում էիր ինձ տեսնել կոտրվա՞ծ,
Կախ գլխո՞վ, աչքերո՞վ խոնարհ,
Խեղճուկրակ ուսերո՞վ կորացած,
Եվ թուլացա՞ծ՝ լալուց անդադար ։
Իմ գոռոզությունը վիրավորու՞մ է քեզ
Ինչու՞ ես էդքան ծանր տանում,
Որ էնպես եմ ծիծաղում կարծես
Բակումս ոսկու հանքեր եմ փորում։
Կարող ես խոցել ինձ քո բառերով,
Կարող ես ծակել ինձ քո հայացքով,
Կարող ես սպանել քո ատելությամբ
Մեկ է, ինչպես օդը, վե՛ր կխոյանամ։
Սեռականությունս հանգիստ չի՞ տալիս,
Ինչու՞ է քեզ էդքան զարմացնում,
Որ էնպես եմ պարում կարծես
Ադամանդներ կան ոտքերիս արանքում։
Պատմության էջերից ամոթալի
Վե՛ր եմ խոյանում
Ցավոտ արմատներից անցյալի
Վե՛ր եմ խոյանում
Ես սև օվկիանոս եմ՝ ահեղ, լայնարձակ
Հույզեր ու վերքեր են ալիքներիս տակ։
Թողնելով խավարը ահի ու մահի
Վե՛ր եմ խոյանում
Պայծառ արշալույսը դեպի
Վե՛ր եմ խոյանում
Բերելով պարգևները նախնյաց
Ես հույսն եմ ստրուկի ու վառ երազ։
Վե՛ր եմ խոյանում,
Վե՛ր եմ խոյանում,
Վե՛ր եմ խոյանում։
Բնագիրը․
Maya Angelou, 1978
Still I Rise
You may write me down in history
With your bitter, twisted lies,
You may trod me in the very dirt
But still, like dust, I'll rise.
Does my sassiness upset you?
Why are you beset with gloom?
’Cause I walk like I've got oil wells
Pumping in my living room.
Just like moons and like suns,
With the certainty of tides,
Just like hopes springing high,
Still I'll rise.
Did you want to see me broken?
Bowed head and lowered eyes?
Shoulders falling down like teardrops,
Weakened by my soulful cries?
Does my haughtiness offend you?
Don't you take it awful hard
’Cause I laugh like I've got gold mines
Diggin’ in my own backyard.
You may shoot me with your words,
You may cut me with your eyes,
You may kill me with your hatefulness,
But still, like air, I’ll rise.
Does my sexiness upset you?
Does it come as a surprise
That I dance like I've got diamonds
At the meeting of my thighs?
Out of the huts of history’s shame
I rise
Up from a past that’s rooted in pain
I rise
I'm a black ocean, leaping and wide,
Welling and swelling I bear in the tide.
Leaving behind nights of terror and fear
I rise
Into a daybreak that’s wondrously clear
I rise
Bringing the gifts that my ancestors gave,
I am the dream and the hope of the slave.
I rise
I rise
I rise.
Թարգմանություն՝ Շինարար-ի կողմից․ խնդրել էր իր անունից տեղադրել։
Ես այնտեղից եմ
(«Պաղեստին» ժողովածուից)
Ես այնտեղից եմ: Հիշողություններ ունեմ: Ծնվել եմ, ինչպես ծնվում են մարդիկ: Մայր ունեմ,
Տուն՝ շատ պատուհաններով: Եղբայրներ ունեմ: Ընկերներ: Եվ սառը պատուհանով բանտ ունեմ:
Ալիք ունեմ, որ ճանկել են որորները: Միայն իմ տեսարանն ունեմ: Ու այնքա՜ն խոտ ունեմ:
Լուսին ունեմ՝ խոսքի հեռուներում, իմ թռչնաբաժինն ու մշտակենդան ձիթենի ունեմ,
Քայլել եմ երկրի վրա, նախքան թրերն անցան մարմնի վրայով ու սեղան դարձրեցին այն:
Ես այնտեղից եմ: Երկինքը մորն եմ վերադարձնում, երբ երկինքը լալիս է մոր համար,
Ես էլ լալիս եմ, որ վերադարձող մի ամպ լինի՝ ինձ իմանա:
Ես սովորել եմ արյան դատարանին հարիր բոլոր խոսքերը, միայն որ հիմքը խախտեմ,
Սովորել և մասնատել եմ բոլոր խոսքերը, որ միայն մի բառ կազմեմ՝
Հայրենիք:
Մահմուդ Դերվիշ
Բնագիրն՝ էստեղ (https://www.aldiwan.net/poem9093.html)։
Անգլերեն թարգմանությունն՝ էստեղ։ (https://www.palestineadvocacyproject.org/poetry-campaign/i-belong-there/)
Հարակից թեմայում քննարկումների առարկա դարձած (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80?p=2602535&viewfull=1#post2602535) "This Be The Verse"-ի թարգմանությունը։
Թարգմանիչն՝ անանուն։
Ֆիլիպ Լարկին
Սա էլ չափածոն
Գցում են քեզ մայրդ, հայրդ:
Չէի՛ն ուզում, բայց գցում են:
Մեղքերն իրենց բարդում վրադ,
Դեռ մի քիչ էլ նվիրում են:
Նրանց է՛լ է գցող եղել`
Ինչ-որ ապուշներ նամշահոտ,
Որ մեկ լակած վեր են ընկել,
Մեկ էլ կրծել իրար կոկորդ:
Մարդուց մարդուն ցավ է գալիս
Ու խորանում խութերի պես:
Քանի շուտ է, փախիր, որդիս,
Ու ոչ մի ժառանգ չթողնես:
Բնագիրը․
Philip Larkin, 1971
This Be The Verse
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.
Ու նորից Ֆիլիպ Լարկինի "This Be The Verse"-ը։ Թարգմանիչը ցանկացել է անանուն մնալ։
Ահա չափածոն
Կյանքդ փչացնում են մայրդ ու հայրդ,
Դիտավորյալ չէ, բայց դե անարդար,
Իրենց արատները խցկում են մեջդ,
Մի քիչ էլ ավել` հատուկ քեզ համար:
Նրանց կյանքն էլ են փչացրել մինչ այդ`
Հնաոճ հագած ջահելներ ինչ-որ,
Որ մեկ տակներն էին անում բացահայտ,
Մեկ հանկարծակի դառնում էին աքլոր:
Ու փոխանցվում է ցավն այդ մարդուց մարդ,
Տարածվում ինչպես խութերը անծիր,
Դուրս փախիր արագ ցիկլից այս հիվանդ,
Ու քո տեսակը մի վերարտադրիր:
Բնագիրը․
Philip Larkin, 1971
This Be The Verse
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.
Հայկօյի առաջարկած գործերի թարգմանությունները շարունակվում են։
Թարգմանիչն՝ անանուն։
Էդգար Ալան Պո
Երազ երազի մեջ
Թող ճակատդ համբուրեմ,
Հրաժեշտին այս դժխեմ
Մի բան պիտի քեզ ասեմ.
Դու ճիշտ էիր թերևս.
Երազ էին օրերս:
Սակայն երբ էլ չկա հույս,
Դրսում մութ լինի, թե լույս,
Երևա, թե չերևա,
Հույսը, ավաղ, հետ չի գա:
Եվ այս կյանքը սնամեջ
Երազ է երազի մեջ:
Կանգնած ահա քարափին`
Ալեծուփ ու մոլեգին,
Ձեռքումս պահել եմ ձիգ
Մի բուռ ավազահատիկ:
Շատ չեն, բայց ո՜նց են սորում,
Թափվում ու ջրում կորչում:
Իսկ ես լալիս եմ, ճչում.
- Տե՜ր իմ, որ բուռս սեղմեմ,
Սրանց մոտս կպահե՞մ:
Մի՞թե անգամ մեկ հատիկ
Չի փրկի բռունցքս պիրկ:
Մի՞թե կյանքն այս սնամեջ
Երազ է երազի մեջ:
Բնագիրը․
Edgar Allan Poe, 1849
A Dream Within a Dream
Take this kiss upon the brow!
And, in parting from you now,
Thus much let me avow —
You are not wrong, who deem
That my days have been a dream;
Yet if hope has flown away
In a night, or in a day,
In a vision, or in none,
Is it therefore the less gone?
All that we see or seem
Is but a dream within a dream.
I stand amid the roar
Of a surf-tormented shore,
And I hold within my hand
Grains of the golden sand —
How few! yet how they creep
Through my fingers to the deep,
While I weep — while I weep!
O God! Can I not grasp
Them with a tighter clasp?
O God! can I not save
One from the pitiless wave?
Is all that we see or seem
But a dream within a dream?
Թարգմանության հեղինակն՝ անանուն։
Իոսիֆ Բրոդսկի
Հատված
Sad man jokes his own way
Ես փիլիսոփա չեմ: Ոչ, ես չեմ ստում:
Մեծահասակ մարդ եմ, այլ ոչ փիլիսոփա,
չնայած և չունեմ ես համարձակություն
որոշ խելագար հարցերի չտալ պատասխան:
Ես տխուր մարդ եմ, և նույնիսկ իմ կատակում
յուրօրինակ եմ, մասնավորապես նման
կողպեքի: Ընդ որում, նմանվել բանալու
չեն թույլատրում ինձ խիղճս և գլուխս ճաղատ:
Այն ճշմարտախույզները, որոնք որ այստեղ
իրենց հորանջոցները զսպել չեն կարող,
թող ամեն մեկը մի թութակ ձեռք բերեն
գռեհիկ և բռի զվարճապատումներ քամող:
Ճիշտ այնպես, ասես թե մերկ զբոսանքի դուրս գաս,
այո, այո՛, - և ասում եմ սա առանց կատակի, -
հաստատ, մի ինչ-որ նախամարդկային բան կա,
երբ ուրախանում ես սեփական արձագանքից:
Լրջությունը, ցավոք, առավելություն չէ:
Բայց եթե ես նրա վրա արհամարհաբար թքեմ,
ընդամենը կապացուցեմ դրանով, որ ես
երիտասարդություն վերադառնալու որևէ ձգտում չունեմ:
Այդպես տեսարանը, աչքերիս հաճելի,
ներբաններս գարշ ցեխին են տանում-հասցնում:
Թող գոնե դիալեկտիկայի օգուտն է տեսանելի
հետահայացության այս հարմարավետությունում:
Ոչ զավակ, ոչ հայր լինելու պիտանի չեմ:
Եվ չունեմ ես նաև զարմուհի կամ եղբայր:
Սկիզբներն ու վերջերն իրար միացնելը
զբաղմունք է ավելի շուտ ակրոբատի համար:
Ինչ-որ տեղ մեջտեղում չեմ, ես դրսում եմ հիմա:
Սակայն ջանում եմ, կատակին հանուն,
չնայած իրականում ես մի կողմ եմ կանգնած,
պնդել, որ "ոչ, գտնվում եմ կենտրոնում"...
1964
Բնագիրը․
Иосиф Бродский
Отрывок
Sad man jokes his own way
Я не философ. Нет, я не солгу.
Я старый человек, а не философ,
хотя я отмахнуться не могу
от некоторых бешеных вопросов.
Я грустный человек, и я шучу
по-своему, отчасти уподобясь
замку. А уподобиться ключу
не позволяет лысина и совесть.
Пусть те правдоискатели, что тут
не в силах удержаться от зевоты,
себе по попугаю заведут,
и те цедить им будут анекдоты.
Вот так же, как в прогулке нагишом,
вот так - и это, знаете, без смеха -
есть что-то первобытное в большом
веселии от собственного эха.
Серьезность, к сожалению, не плюс.
Но тем, что я презрительно отплюнусь,
я только докажу, что не стремлюсь
назад, в глубокомысленную юность.
Так зрелище, приятное для глаз,
башмак заносит в мерзостную жижу.
Хоть пользу диалектики как раз
в удобстве ретроспекции я вижу.
Я не гожусь ни в дети, ни в отцы.
Я не имею родственницы, брата.
Соединять начала и концы
занятие скорей для акробата.
Я где-то в промежутке или вне.
Однако я стараюсь, ради шутки,
в действительности стоя в стороне,
настаивать, что "нет, я в промежутке"...
1964
"This Be The Verse"-ի մի թարգմանություն էլ։ Թարգմանիչն՝ անանուն։
Ֆիլիպ Լարկին
Հանգերով ասած
Քո հայրն ու մայրը, ասեմ, քեզ միշտ հագնում են,
Եվ, հնարավոր է, նույնիսկ այդ չեն էլ գիտակցում:
Իրենց սխալներով նրանք քեզ լցնում են,
Իսկ անձամբ քեզ համար մի քանի նորն են կցում:
Քո ծնողներին էլ ժամանակին հագել են
Ցիլինդրա-բաճկոնավոր հնաոճ հիմարները,
Որոնք ժամանակ առ ժամանակ իրար քամակ էին լիզում,
Իսկ մնացած ժամանակ կռծոտում էին մեկմեկու կոկորդները:
Այսպես մաղձն այս անվերջ ձեռքից ձեռք կանցի,
Ափամերձ խութերի պես անընդհատ խորանալով:
Ուրեմն, քանի շուտ է, գնա, ռատըտ քաշիր,
Առանց քեզ պես լակոտներով աշխարհը լցնելու:
Բնագիրը․
Philip Larkin, 1971
This Be The Verse
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.
«Շինարարն ու յոթ անանունները» :)
Երևանում արդեն ամսի 27-ն է, էնպես որ կարող ենք սկսել քննարկումները։
Կարծիքներ, մեկնաբանություններ, կոմպլիմենտներ, դժգոհություններ ու թարգմանություններին վերաբերող մնացած ամեն ինչը կարող եք գրել էստեղ․ համ հեղինակներին հետաքրքիր կլինի, համ մյուսներին։
Բարի՜ քննարկումներ։
Sambitbaba
27.05.2020, 03:19
Բոլորն էլ ոնց որ թե հավես թարգմանություններ են:
Բայց ինձ ամենից շատ դուր եկավ Շինի թարգմանությունը: Մի տեսակ էնքան պինդ, հաստատուն թարգմանություն է, կարելի է ասեձլ, արմատներ գցած: Մեծ հաճույքով եմ կարդացել մի քանի անգամ: Շնորհակալություն, Շին:
Ու նաև շատ դուր եկավ առաջինը, "Հուսալքումը": Այնքան դուր եկավ, որ որոշեցի նույնիսկ բնագիրը չվերընթերցել, որ հանկարծ քթի մազ բաներ մեջը չգտնեմ: Շնորհակալույթուն թարգմանչին պատճառած հաճույքի համար:
Ու նաև շատ դուր եկավ առաջինը, "Հուսալքումը": Այնքան դուր եկավ, որ որոշեցի նույնիսկ բնագիրը չվերընթերցել, որ հանկարծ քթի մազ բաներ մեջը չգտնեմ: Շնորհակալույթուն թարգմանչին պատճառած հաճույքի համար:
«Հուսալքումը» ես էլ եմ հավանել, ու ինձ համար մի քիչ անսպասելի էր թարգմանության հեղինակը․ իրեն միայն արձակում էի պատկերացում, բայց որ ուշադիր կարդացի, շարադրանքի ու բառերի ընտրության մեջ լրիվ տեսա իրեն։
Ի դեպ, կարող եք նաև փորձել գուշակել, թե ովքեր են անանունները։
Բայց ինձ ամենից շատ դուր եկավ Շինի թարգմանությունը: Մի տեսակ էնքան պինդ, հաստատուն թարգմանություն է, կարելի է ասեձլ, արմատներ գցած: Մեծ հաճույքով եմ կարդացել մի քանի անգամ: Շնորհակալություն, Շին:
Շինարարի թարգմանությունը (ու հավանաբար՝ ընտրած գործը) ոնց որ պոեզիայի ու արձակի համաձուլում լիներ։ Ամրությունն ու հաստատունությունը ես էլ զգացի, լավն էր։
Մի ժամանակ արաբերեն էի սովորում․ հիմա փորձեցի բնօրինակը կարդալ, չստացվեց, էհ, լրիվ բաց եմ թողել :(
Շին, ինչի՞ էիր հենց էդ գործը թարգմանել։
Sambitbaba
27.05.2020, 12:09
Հաստատ համոզված եմ, որ Դերվիշի գործը Շինն է թարգմանել:
"Հուսալքումն" էլ, այնպես է թվում, թե Հայկօն:
"Սա էլ չափածոն"՝ ամենայն հավանականությամբ կին է թարգմանողը: Մնացածի ոչինչ ասել չեմ կարող...
Ես, ինչպես միշտ, գաղափար անգամ չունեմ՝ ով կարող ա թարգմանած լինի: Բայց ինձ թվում ա՝ ինչ-որ տեղ ինչ-որ Sceptic կա:
Կուզենայի, էս մեկինը կարդալ՝ Maya Angelou, 1978 Still I Rise, սիրեցի շատ։
Լիզ, կարդացի՞ր թարգմանությունը (https://www.akumb.am/showthread.php/68068-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8?p=2602980&viewfull=1#post2602980), ինչ կարծիքի ես։
Շին, ինչի՞ էիր հենց էդ գործը թարգմանել։
Իմ տպավորությամբ Դերվիշը այդ թվում արաբական աշխարհից դուրս ամենաճանաչված, գնահատված արաբ բանաստեղծներից ա, եթե ոչ ամենագնահատվածը: Էս վերջերս էլ օնլայն հայերեն իր գործերի թարգմանություններ տեսա, սկսեցի՝ մտածել՝ էս բառը ես ոնց կթարգմանեի, էս տողը ոնց: Հետո ասացի՝ սիրուն չի՝ քիթս ուրիշի թարգմանությունների մեջ խոթեմ: Էստեղ առիթ եղավ, ասի՝ մի բան էլ ես թարգմանեմ, բայց նենց, որ թարգմանված չլինի: Խնդիրն էն էր, որ պիտի գոնե անգլերեն թարգմանություն ունենար, ընտրեցի էս գործը: Մեջը մեղեդայնություն կա, բայց հա տենց հանգերը հաշված գործ չի, ուղղակի տողերի մեծ մասը վերջանում են նույն վանկով, նույնչափով չկարողացա դա պահել, բայց ինչքան կարողացա արեցի «ունեմ» բառի շնորհիվ, ինչը արաբերեն բնագրում որպես վերջին վանկ չի օգտագործված: Ես ինքս որ բանաստեղծական կարկառուն տաղանդով չեմ փայլում, ժամանակին, որ գրում-մրում էի, հավես էի անում, դնում վանկերը հաշվում էի: Անկեղծ ասեմ՝ սկզբում թարգմանելիս տուրք տվեցի դրան, բայց շտկումներ անելիս որոշեցի, որ չէ, պետք չի: Իմ առաջնահերթությունը էն էր, որ հնարավորինս հայերեն հնչի, ես դեմ եմ էն մոտեցմանը թարգմանության մեջ, որը շատերի կողմից ա առաջ տարվում, որ պիտի բնագրի լեզուն թարգմանվի՝ անձրևում է շներ և կատուներ և այլն: Ինձ համար դա հստակ «ոչ» ա: Ինձ թվաց, որ ուղիղ խնդիրները հնարավորինս բայից առաջ բերեմ, խոսքը ավելի սահուն կլինի, բանաստեղծաբար կհոսի, եթե կարելի ա էսպես արտահայտվել: Մյուս կարևոր բանը, որ հաշվի եմ առել, չնայած Դերվիշը սիրում ա բարդ բանաստեղծական պատկերներ, փառք Աստծո էս գործի մեջ քիչ էին, ինչը գործս հեշտացրեց, հնարավորինս ավելի երկրային, հողեղեն բառերով թարգմանեմ, ասենք լոկի և միայնի մեջ ընտրությունը միանշանակ իմ կողմից վերջինի օգտին էր լինելու: «Խոսքի հեռուներում» արտահայտության շուրջ մի քիչ մտածեցի երկար, որովհետև հայերեն ավելի ընկալելի կլիներ ասել «խոսքի խորքերում», գուցե ավելի բանաստեղծաբար, բայց ինձ թվաց՝ սրանք հակադիր իմաստ կարող են ունենալ, հոմանիշներ չեն: Արտահայտությունը իմ ականջին արաբերեն էլ ա մի քիչ խրթին հնչում, իհարկե չեմ պնդում, որ արաբերենի բոլոր խորքերը ընկալում եմ հեշտությամբ, գուցե եթե կարանտին չլիներ, խորհրդակցեի մեկ-երկու լեզվակրի հետ, բայց դե ասացի ի վերջո սենց էլ վատ չի: Եսիմ, երևի կարելի էր ավելի շատ վրան աշխատել, գուցե մի օր վերադառնամ, բայց դժվար: Բայց հավես էր, մերսի:
Մի երկու խոսքով էլ այլ գործերի մասին, եթե կարելի ա: «Հուսալքումը» երբեք ինքս չէի նախաձեռնի թարգմանել, որովհետև իմ կարծիքով շատ դժվար կլիներ, ու թարգմանությունը շատ լավն ա, շատ հայերեն, նույնիսկ ոնց որ մի քիչ թումանյանական շունչ լինի մեջը: Մի խոսքով՝ ինձ համար խրթին անգլերենից փոխանցվել ա շատ հստակ ընկալելի հայերենի, նույնիսկ «լոկ» բառը չի խանգարում:
«Վեր եմ խոյանում»-ի բնագիրը թերևս բոլոր թարգմանված գործերից ինձ ամենաշատն ա դուր գալիս: Թարգմանությունը ևս շատ հաջող ա, չնայած ես լինեի, մի երկու բառ այլ կերպ կթարգմանեի: Ինձ թվում ա՝ օրիգինալը բավականին «հողեղեն» գործ ա, ես օրինակ չէի օգտագործի «խոյանում» բառը, այլ կնախընտրեի «բարձրանումը», մանավանդ որ «էսպես», «էդքան» ես օգտագործում մեջը, և sexiness-ը իմ կարծիքով «սեռականություն» թարգմանելը էնքան էլ ճիշտ չի, որովհետև էս բառը մենք որպես սեռական կողմնորոշում ենք ընկալում, ինքս չգիտեմ՝ ինչ կդնեի էդ բառի փոխարեն, բայց ընդհանուր սրանք իհարկե սուբյեկտիվ դիտարկումներ են, պետք չի սրտին մոտ ընդունել, ո՞վ ասավ՝ ես ճիշտ եմ:
This Be The Verse-ը ու Լարկինը ընդհանրապես ինձ ոչ մի կերպ դուր չեն գալիս, բայց ես ընդհանրապես շատ քիչ եմ պոեզիա սիրում, հիմա ավելի ու ավելի քիչ, երևի նախկին սերերիցս Սահյանն ա մենակ մնացել անսասան իր տեղում: Դրա համար դժվար ա թարգմանությունների մասին էլ դատել: fuck up-ը ամեն դեպքում ինձ թվում ա հայերեն ամենաճիշտը «ձախողել» բառով ա թարգմանվում, չնայած նայած կոնտեքստ, բայց էս դեպքում ոնց որ թե կաշխատեր էդ թարգմանությունը: Բայց սա զուտ մակերեսային, առանց խորանալ կարծիք ա:
Նույնը Պոյի և Բրոդսկու թարգմանությունների պահով կարող եմ ասել, որ բանաստեղծություններ են, որ ինձ առանձնապես ոչինչ չեն ասում, խոսքը բնագրերի մասին ա, բայց թարգմանությունները կարծես թե արտաքուստ, թե ներքուստ բավականին հավատարիմ են բնագրերին:
Բոլորդ ապրեք, ու հատկապես դու Այվի ջան՝ էս հավես վարժությունը կազմակերպելու համար:
Լիզ, կարդացի՞ր թարգմանությունը (https://www.akumb.am/showthread.php/68068-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8?p=2602980&viewfull=1#post2602980), ինչ կարծիքի ես։
Հա, կարդացի։ Եթե սա մրցույթ լիներ, ինքը իմ համար միանշանակ միակ քվեարկվող տարբերակն էր լինելու։ Կարող ա մի քիչ կողմնապահ եմ։ Էս էն դեպքերից ա, երբ թարգմանողը, թարգմանելուց բացի, նաև բանաստեղծական տաղանդ ունի, ու կարդալուց մոռանում ես, որ թարգմանություն ես կարդում։ Կարծում եմ, թե գիտեմ ով ա թարգմանել, բայց չգիտեմ ավելի շատ կարծիք ա, թե ցանկություն :)
Շինի հետ համամիտ չեմ, թե օրիգինալն ավելի հողեղեն ա։ Սաղ կախված ա կարդալու ձևից։ Հայերենում կետադրության առատությունը ուղղակի հստակեցնում ա կոնկրետ թարգմանողի մոտեցումը։ Ես հենց գոռոզ էլ կկարդայի, մի քիչ ավելի զուսպ, քան թարգմանությունն ա, ու ոչինչ չէր փոխվի, եթե խոյանալու փոխարեն լիներ բարձրանալ։ Իսկ այ սեքսինեսը կարելի ա վերանայել, սեռականությունը սխալ չի, բայց այլ կերպ ա ընկավում, գուցե սեքսուալություն․․․ ունիվերսալ տարբերակ։
Ուզում եմ հատուկ շնորհակալություն ասեմ, ով էլ որ լինի թարգմանած, ճակատը համբուրելու ցանկությամբ։
Ես չգիտեմ ով ինչ սկզբունքով է գնահատում թարգմանությունները։ Անձամբ ես, որպես շարքային ընթերցող, թարգմանությունները հիմնականում գնահատում եմ երկու ձևով.
1) Եթե գիտեմ բնագիր լեզուն, ապա կարդում եմ այն ու դրանից հետո կարդում եմ թարգմանությունը։ Եթե թարգմանությունը փոխանցում է ստեղծագործության նույն ոգին, ապա ես հավանում եմ թարգմանությունը անկախ նրանից ըստ պրոֆեսիոնալ գնահատականների էնտեղ կան մասնագիտական թերություններ թե ոչ։ Որպես օրինակ կարող եմ բերել Սելինի Voyage au bout de la nuit (Путешествие на край ночи) վեպը, որ ես ընթեցրել եմ ռուսերենով։ Բայց շատ շատ եմ կարդացել Սելինի և իր ոճի մասին։ Ինքը ունի շատ յուրահատուկ լեզու։ Շատ դեպքերում գռեհիկին մոտ հասնող։ Ու երբ տեսա էդ վեպի հայերեն վերնագիրը՝ «ճամփորդություն գիշերից անդին», միանգամից հակակրանք առաջացավ, քանի որ եթե Սելինը հայերեն գրեր միլիարդ տոկոսով անդին-ով չէր գրի, թեև դա շատ նորմալ բառ է, եթե իհարկե կարելի է բառերը բաժանել նորմալի և աննորմալի )) ։ Սակայն դա իր մտածելակերրպին հատուկ լեզու ու բառ չի։ Թեև հայերեն լրիվ ճիշտ է հնչում, բայց չի փոխանցում հեղինակի փիլիսոփայությունը, բառապաշարը, լեզուն, արժեքները, տրամադրությունը, ոգին և այլն։
2) Ուղղակի կարդում եմ հայերեն թարգմանությունը։ Եթե այն հնչում է բնական, ապա հավանում եմ։ Եթե վերամբարձ բառերի ժողովածուի է վերածվում, ապա չեմ հավանում։
Իհարկե կան այլ չափանիշներ էլ, բայց այստեղ այս երկուսն եմ նշում։ Ելնելով այս երկուսից ինձ դուր եկան այս թարգմանությունները.
(գրում եմ գրառման համարները)
#4
#5
#6
Ուզում եմ հատուկ նշել, որ շատ հաճելի է տեսնել այդքան մասնակիցներ ու էս թարգմանությունները առանձնացնելը ոչ մի ձև չի նշանակում, որ ինչ որ կերպ թերագնահատում եմ մնացածի աշխատանքները։ Ուղղակի կոնկրետ ինձ՝ միջին վիճակագրական ընթերցողին, որը գեղարվեստական գրականության, չափածոյի կամ արձակի մեծ սիրահար չէ, թեև շատ շատ եմ կարդացել և կարդում, դուր են եկել այդ երեքը։ Բոլորին թարգմանիչներին շնորհակալություն։
Հուսալքում - էս տարբերակի հետ ռիթմի խնդիրներ ունեմ։ Օրիգինալը որ կարդում եմ, դա ոնց որ ստեղծագործության անբաժան մասը լինի, ոնց որ ասենք Պոի Ագռավի մեջ։ Թարգմանությունը լրիվ այլ ռիթմի մեջ ա։ Եթե զատենք ու կարդանք, որպես առանձին, թերթություններից զուրկ չի, տեղ տեղ հանգին զոհ գնալը իմաստի ընկալման համար դժվարություններ ա ստեղծում, օրինակ, բայց այնուամենայնիվ տրամադրություն կա։ Լավկրաֆտի արձակը շատ եմ սիրում, չափածոներից մենակ աստղային քամիներն եմ կարդացել։
Շնորհակալություն հեղինակին, էս գործը բացահայտելու համար, ու նաև թարգմանելու։
«Վեր եմ խոյանում»-ի թարգմանության մեջ ինձ էլ էր հետաքրքիր, թե ինչու էր «սեռականություն» բառն ընտրված:
Does my sexiness upset you?
Սեռականությունս հանգիստ չի՞ տալիս,
Դեռ մի ձև կհասկանայի, եթե բնագրում "sexuality" լիներ, բայց "sexiness"-ի հետ «սեռականություն» թարգմանությունն էդքան էլ չի բռնում։ Օրինակ՝ «գրավչություն» բառն ինձ ավելի դուր կգար։
Իսկ շարունակությունը՝ «․․․ հանգիստ չի տալիս», շատ եմ հավանել։
Հա, կարդացի։ Եթե սա մրցույթ լիներ, ինքը իմ համար միանշանակ միակ քվեարկվող տարբերակն էր լինելու։ Կարող ա մի քիչ կողմնապահ եմ։ Էս էն դեպքերից ա, երբ թարգմանողը, թարգմանելուց բացի, նաև բանաստեղծական տաղանդ ունի, ու կարդալուց մոռանում ես, որ թարգմանություն ես կարդում։ Կարծում եմ, թե գիտեմ ով ա թարգմանել, բայց չգիտեմ ավելի շատ կարծիք ա, թե ցանկություն :)
Շինի հետ համամիտ չեմ, թե օրիգինալն ավելի հողեղեն ա։ Սաղ կախված ա կարդալու ձևից։ Հայերենում կետադրության առատությունը ուղղակի հստակեցնում ա կոնկրետ թարգմանողի մոտեցումը։ Ես հենց գոռոզ էլ կկարդայի, մի քիչ ավելի զուսպ, քան թարգմանությունն ա, ու ոչինչ չէր փոխվի, եթե խոյանալու փոխարեն լիներ բարձրանալ։ Իսկ այ սեքսինեսը կարելի ա վերանայել, սեռականությունը սխալ չի, բայց այլ կերպ ա ընկավում, գուցե սեքսուալություն․․․ ունիվերսալ տարբերակ։
Ուզում եմ հատուկ շնորհակալություն ասեմ, ով էլ որ լինի թարգմանած, ճակատը համբուրելու ցանկությամբ։
Միանշանակ: Ես օրինակ Չանեցի Ես իմ անուշն էլ եմ հողեղեն կարդում, դրա համար Խորեն Աբրահամյանի ասմունքը լսելիս գլխիս որդեր էին շարժվում :D
Ես արաբերենից 0 եմ, բայց ներքին ձայնս ինձ հուշում է, որ ոչ անգլերենը, ոչ Շինարարի թարգմանությունը բավարար չեն հաղորդում էդ մարդու իրական ասածը։ Կասկածեցի, մի թեթև նայեցի՝ առաջին ու երկրորդ «պատուհան», կամ անգլերեն տարբերակի «window» բառերի արաբերեն համարժեքները տարբեր բառեր են։
Շատ չեմ ուզում խորանալ, բայց ոնց որ շա՜տ մոտավորապես «ալիքներին տիրացած որորների պես գողացել են իմ չգիտեմ ինչը» է ասում, «սառը պատնեշով բանտարկված եղբայրներ ու ընկերներ» է ասում, «թրերի միջով անցած, խրախճանավայրի վերածված հող» է ասում, այսինքն փոխաբերություններ կան, որ թարգմանությունից հետո վերածվում են անիմաստ բառակույտի, բայց դե Շինարարը արաբագետ ա, կարա հանգիստ ասի՝ «կլինի՞ գաս իմ տեղը խորոված անես, ես քո տեղը ս․ր լինեմ» :D
Ինձ մենակ Էդգար Պո-ի թարգմանությունը դուր եկավ։
Ես արաբերենից 0 եմ, բայց ներքին ձայնս ինձ հուշում է, որ ոչ անգլերենը, ոչ Շինարարի թարգմանությունը բավարար չեն հաղորդում էդ մարդու իրական ասածը։ Կասկածեցի, մի թեթև նայեցի՝ առաջին ու երկրորդ «պատուհան», կամ անգլերեն տարբերակի «window» բառերի արաբերեն համարժեքները տարբեր բառեր են։
Շատ չեմ ուզում խորանալ, բայց ոնց որ շա՜տ մոտավորապես «ալիքներին տիրացած որորների պես գողացել են իմ չգիտեմ ինչը» է ասում, «սառը պատնեշով բանտարկված եղբայրներ ու ընկերներ» է ասում, «թրերի միջով անցած, խրախճանավայրի վերածված հող» է ասում, այսինքն փոխաբերություններ կան, որ թարգմանությունից հետո վերածվում են անիմաստ բառակույտի, բայց դե Շինարարը արաբագետ ա, կարա հանգիստ ասի՝ «կլինի՞ գաս իմ տեղը խորոված անես, ես քո տեղը ս․ր լինեմ» :D
Ինձ մենակ Էդգար Պո-ի թարգմանությունը դուր եկավ։
Մերսի Վիշապ ջան, լրիվ համաձայն եմ, որ իմ թարգմանությունը, ոչ էլ անգլերենը, չեն հաղորդում բավարար էդ մարդու իրական ասածը, ոչ էլ առավել ևս շունչը էդ ասածի մեջ:
Պատուհանի հետ կապված՝ արաբերենում՝ առաջինը հոգնակիով ա, երկրորդը՝ եզակի, թե չէ նույն բառն ա, ուղղակի արաբերենում մեծ մասամբ հոգնակիի կազմությունն անկանոն ա, ու ոչ թե վերջում հոգնակիակերտ ածանց ա դրվում, այլ բառի կաղապարն ա փոխվում՝ բաղաձայններն ու դրանց հերթականությունը նույնն ա մնում, բայց ձայնավորները փոխվում են, նաև կարող են կարճ ձայնավորները փոխարինվել երկարով: Բառացի ասում ա՝ ալիքներ ունեմ որ ճանկել են որորները: Թրերը մարմնի վրայով են անցել ու հենց մարմինն են սեղան դարձրել, բնականաբար հողը խրախճանավայր դարձնելով, բայց իմ ուզածը տեքստը թարգմանելն էր, ոչ թե բացատրելը, բայց ուրախ եմ, որ ճիշտ ես հասկացել, ուրեմն կարիք չկար բացատրելու: Եղբայրն ու ընկերները առանձին նախադասություն են, սառը հենց պատուհանով ու ոչ պատնեշով բանտը առանձին նախադասություն ա: Բայց իմաստը էլի ճիշտ ես հասկացել, ինչի համար ուրախ եմ, ու էլի եմ կարծում, որ պետք չէր բացատրել:
Նենց որ ս... լինելու կարիք չկա, հետաքրքիր էր, որ իրականում շատ բան հասկացվել ա:
Հ. Գ. Արաբերենը ընդհանրապես վերջակետ առանձնապես չի սիրում, ոչ թե նախադասությունների վերջում են դնում, այլ խոսքի բավականին մեծ հատվածների: Էս բանաստեղծության յուրաքանչյուր տողում մի քանի անգամ վերջակետ կար: Ինձ թվաց՝ իր համար կարևոր ա, որ յուրաքանյուր կոնկրետ միտք որպես առանձին նախադասություն լինի, ասենք, ոչ թե ծնվել եմ մորից, ինչպես ծնվում են մարդիկ, այլ հենց՝ Մայր ունեմ: Ծնվել եմ, ինչպես ծնվում են մարդիկ: Եվ այլն: Բայց իհարկե չեմ պնդում, որ իմ լուծումները ամենաճիշտն են:
Ես արաբերենից 0 եմ, բայց ներքին ձայնս ինձ հուշում է, որ ոչ անգլերենը, ոչ Շինարարի թարգմանությունը բավարար չեն հաղորդում էդ մարդու իրական ասածը։ Կասկածեցի, մի թեթև նայեցի՝ առաջին ու երկրորդ «պատուհան», կամ անգլերեն տարբերակի «window» բառերի արաբերեն համարժեքները տարբեր բառեր են։
Շատ չեմ ուզում խորանալ, բայց ոնց որ շա՜տ մոտավորապես «ալիքներին տիրացած որորների պես գողացել են իմ չգիտեմ ինչը» է ասում, «սառը պատնեշով բանտարկված եղբայրներ ու ընկերներ» է ասում, «թրերի միջով անցած, խրախճանավայրի վերածված հող» է ասում, այսինքն փոխաբերություններ կան, որ թարգմանությունից հետո վերածվում են անիմաստ բառակույտի, բայց դե Շինարարը արաբագետ ա, կարա հանգիստ ասի՝ «կլինի՞ գաս իմ տեղը խորոված անես, ես քո տեղը ս․ր լինեմ» :D
Ինձ մենակ Էդգար Պո-ի թարգմանությունը դուր եկավ։
Շատ պրիմիտիվ թարգմանություն ա, վերցրել ա Պոին սարքել ա հինգերորդ դասարանի ոտանավոր։ Ինձ համար բանաստեղծությունն ու ոտանավորը տարբեր հասկացություններ են։ Էս Սամի ասած երկու վարկյանվա մեջ թարգմանած տարբերակ ոնց որ լինի, առանց երկար բարակ մտածելու։
«Վեր եմ խոյանում»-ի թարգմանության մեջ ինձ էլ էր հետաքրքիր, թե ինչու էր «սեռականություն» բառն ընտրված:
Դեռ մի ձև կհասկանայի, եթե բնագրում "sexuality" լիներ, բայց "sexiness"-ի հետ «սեռականություն» թարգմանությունն էդքան էլ չի բռնում։ Օրինակ՝ «գրավչություն» բառն ինձ ավելի դուր կգար։
Իսկ շարունակությունը՝ «․․․ հանգիստ չի տալիս», շատ եմ հավանել։
Գրավչությունը ավելի լայն իմաստ ունի, ու պարտադիր չի հենց սեքսուալ լինի։ Չեմ կարծում, որ հարմար տարբերակ ա։
Միանշանակ: Ես օրինակ Չանեցի Ես իմ անուշն էլ եմ հողեղեն կարդում, դրա համար Խորեն Աբրահամյանի ասմունքը լսելիս գլխիս որդեր էին շարժվում :D
Չարենցն էլ Չանեց եմ գրել, մի հին անեկդոտ կար, որ Չարենցը մեկի հետ բուռն գիշեր ա անցկացնում, առավոտը երկտող ա թողնում, տակը գրում՝ Եղիշե Չարենց, էս սիրունը բա՝ էս որ Չարեցն էր, բա որ աներ ինչ կլիներ, գիտեմ ծիծաղալու չի, զուտ հիշեցի
Ֆիլիպ Լարկինի "This Be The Verse" (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80?p=2602504&viewfull=1#post2602504)-ի երեք թարգմանություն էր եկել։ Ո՞րն էր ամենահաջողը ստացվել։
Շինն էլ "fuck up"-ի համար «ձախողել» բառն էր առաջարկում։ Ուրիշ տարբերակներ կա՞ն։
Սա էլ չափածոն
Գցում են քեզ մայրդ, հայրդ:
Չէի՛ն ուզում, բայց գցում են:
Մեղքերն իրենց բարդում վրադ,
Դեռ մի քիչ էլ նվիրում են:
Նրանց է՛լ է գցող եղել`
Ինչ-որ ապուշներ նամշահոտ,
Որ մեկ լակած վեր են ընկել,
Մեկ էլ կրծել իրար կոկորդ:
Մարդուց մարդուն ցավ է գալիս
Ու խորանում խութերի պես:
Քանի շուտ է, փախիր, որդիս,
Ու ոչ մի ժառանգ չթողնես:
Ահա չափածոն
Կյանքդ փչացնում են մայրդ ու հայրդ,
Դիտավորյալ չէ, բայց դե անարդար,
Իրենց արատները խցկում են մեջդ,
Մի քիչ էլ ավել` հատուկ քեզ համար:
Նրանց կյանքն էլ են փչացրել մինչ այդ`
Հնաոճ հագած ջահելներ ինչ-որ,
Որ մեկ տակներն էին անում բացահայտ,
Մեկ հանկարծակի դառնում էին աքլոր:
Ու փոխանցվում է ցավն այդ մարդուց մարդ,
Տարածվում ինչպես խութերը անծիր,
Դուրս փախիր արագ ցիկլից այս հիվանդ,
Ու քո տեսակը մի վերարտադրիր:
Հանգերով ասած
Քո հայրն ու մայրը, ասեմ, քեզ միշտ հագնում են,
Եվ, հնարավոր է, նույնիսկ այդ չեն էլ գիտակցում:
Իրենց սխալներով նրանք քեզ լցնում են,
Իսկ անձամբ քեզ համար մի քանի նորն են կցում:
Քո ծնողներին էլ ժամանակին հագել են
Ցիլինդրա-բաճկոնավոր հնաոճ հիմարները,
Որոնք ժամանակ առ ժամանակ իրար քամակ էին լիզում,
Իսկ մնացած ժամանակ կռծոտում էին մեկմեկու կոկորդները:
Այսպես մաղձն այս անվերջ ձեռքից ձեռք կանցի,
Ափամերձ խութերի պես անընդհատ խորանալով:
Ուրեմն, քանի շուտ է, գնա, ռատըտ քաշիր,
Առանց քեզ պես լակոտներով աշխարհը լցնելու:
Ruby Rue
28.05.2020, 12:09
Քանի որ սեքսուալության հարցը շատ քննարկվեց, ես նկատեցի որ ուղղակի վրիպակ էր։ Չգիտես ինչի՝ sexiness-ը հասկացել եմ sexuality ու էդպես «սեռականություն» թարգմանել։ :D
Քանի որ սեքսուալության հարցը շատ քննարկվեց, ես նկատեցի որ ուղղակի վրիպակ էր։ Չգիտես ինչի՝ sexiness-ը հասկացել եմ sexuality ու էդպես «սեռականություն» թարգմանել։ :D
Իսկ հիմա, երբ արդեն նկատեցիր վրիպակը, ի՞նչ կթարգմանեիր :)
Ֆիլիպ Լարկինի "This Be The Verse" (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80?p=2602504&viewfull=1#post2602504)-ի երեք թարգմանություն էր եկել։ Ո՞րն էր ամենահաջողը ստացվել։
Շինն էլ "fuck up"-ի համար «ձախողել» բառն էր առաջարկում։ Ուրիշ տարբերակներ կա՞ն։
Կարելի էր «քաքմեջ անել» թարգմանել։ ոճական առումով ավելի մոտ կլիներ ինձ թվում ա։
Հետաքրքրությամբ սպասում էի էդ բանաստեղծության թարգմանությանը․ մեջներից երկրորդը դուրս եկավ, բայց ճիշտն ասած, թարգմանություններից ոչ մեկը օրիգինալի պես դիպուկ չի հնչում ինձ համար։ Բայց դե ես ոչ պոեզիայից եմ առանձնապես շատ բան հասկանում, ոչ թարգմանչությունից, նենց որ կարող ա լավն են։
Sambitbaba
28.05.2020, 16:30
Շատ պրիմիտիվ թարգմանություն ա, վերցրել ա Պոին սարքել ա հինգերորդ դասարանի ոտանավոր։ Ինձ համար բանաստեղծությունն ու ոտանավորը տարբեր հասկացություններ են։ Էս Սամի ասած երկու վարկյանվա մեջ թարգմանած տարբերակ ոնց որ լինի, առանց երկար բարակ մտածելու։
Լիզ ջան, իսկ սե՞նց...
Կրքոտությունի՞ցս է, որ դու տխուր ես
Ինչու՞ է քեզ էդքան զարմացնում,
Որ էնպես եմ պարում կարծես
Ադամանդներ կան ոտքերիս արանքում։
Քանի որ Ռուբին ինքը որոշեց բացահայտնվել, էդ որոշումը մյուս «անանուններն» էլ կարող են ինքնուրույն կայացնեն։ Եթե հարմար գտնեք, կարող եք բացահայտվել, երբ որ ուզեք։ Բացահայտվելուց հետո նաև հետաքրքիր կլիներ իմանալ, թե ինչու եք կոնկրետ ստեղծագործությունը թարգմանել։
Քանի որ սեքսուալության հարցը շատ քննարկվեց, ես նկատեցի որ ուղղակի վրիպակ էր։ Չգիտես ինչի՝ sexiness-ը հասկացել եմ sexuality ու էդպես «սեռականություն» թարգմանել։ :D
Ռուբի՜․․․ անսպասելի էր ինձ համար։ Դու սեփական շարադրման չափածո ունե՞ս։ Ճակատի համբույրը ուժի մեջ ա, եթե դեմ չես :)
Ես Իմփրեշընին էի կասկածում, բայց ինչպես ասի․․․ ավելի շատ երևի ցանկություն էր։ Սիրում եմ իրա պոեզիան։
Լիզ ջան, իսկ սե՞նց...
Կրքոտությունի՞ցս է, որ դու տխուր ես
Ինչու՞ է քեզ էդքան զարմացնում,
Որ էնպես եմ պարում կարծես
Ադամանդներ կան ոտքերիս արանքում։
Ինձ շարունակությունը դուր ա գալիս, որ հենց հանգիստ չի տալիս լինի։ Կրքոտությունն էլ չափից շատ կոնկրետ ա։ Բայց Ռուբին կորոշի։
Ֆիլիպ Լարկինի "This Be The Verse" (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80?p=2602504&viewfull=1#post2602504)-ի երեք թարգմանություն էր եկել։ Ո՞րն էր ամենահաջողը ստացվել։
Շինն էլ "fuck up"-ի համար «ձախողել» բառն էր առաջարկում։ Ուրիշ տարբերակներ կա՞ն։
Իմ աչքին էլ ոչ մեկը չի համընկնում, ամեն մեկի մեջ մի բան պակաս ա, կամ հանգը, կամ բառերի ընտությունը էն չի, կամ ձևն ա տարբեր․․․ շնորհակալել եմ ամենաքիչ տուժած տարբերակին, որպես բնօրինակից առանձին գործ դիտարկելով։
Վե՞րջ, մարե՞ց էս թեման, ու թարգմանիչներից ոչ մեկն էլ ձայն հանելու ցանկություն չունի փաստորեն։
Բռնեմ ասեմ՝ էն մնացածը ես եմ թարգմանել, թե ինչ, որ սենց անորոշության մեջ չմնանք :unsure
Sambitbaba
30.05.2020, 00:51
Վե՞րջ, մարե՞ց էս թեման, ու թարգմանիչներից ոչ մեկն էլ ձայն հանելու ցանկություն չունի փաստորեն։
Բռնեմ ասեմ՝ էն մնացածը ես եմ թարգմանել, թե ինչ, որ սենց անորոշության մեջ չմնանք :unsure
:) Այվ ջան, չեմ կարծում, թե ինչ-որ մեկը չգիտի, որ Բրոդսկին ես եմ թարգմանել: Դե, նրա մասին չարտահայտվեցին, կարծում եմ, երկու պատճառով. կամ թարգմանությունը հաջող չէր, կամ էլ հետաքրքիր չէր, - դե, մեջը ֆաք ափ - մաք ափ չկար:
Բայց զատո դրա պակասը ես լրացրեցի իմ "Հանգերով ասածի" մեջ, որովհետև համարում եմ, որ եթե նման բանաստեղծությունը թարգմանում ես, ուրեմն խոսքերն էլ պետք է հնարավորինս ավելի մոտ հնչեն:
Հա, էդ fuck up-ը կարելի է թարգմանել որպես "փչացնում են", "գցում են" ու էլի լիքը նմանակերպ բառերով: Ես կհամաձայնվեի դրա հետ, եթե դրա հեղինակը լիներ ոչ թե Լարկինը, այլ դա լիներ հատված չինական միջնադարյան "Սալորի ծաղիկները ոսկե ծաղկամանի մեջ" պոռնո-վեպից:
Խոստովանում եմ, թարգմանեցի իրոք մի քանի րոպեում, ուղղակի որպեսզի հաստատեմ վերևում ասածս, ու հենց այն պահին էլ արդեն պատրաստ էի ցույց տալ: Հետո նորից դրան վերադառնալու ոչ մի ցանկություն չունեցա ու երևի դա սխալ էր, քանզի ի վերջո ցույց տվեցի չէ՞... մի խոսքով, ազնիվ չէր: Կներեք, չկարողացա: Ուղղակի այդպես էլ չհասկացա, թե դրա ինչը կարող է հրապուրել:
Չգիտեմ, ինձ թվում է, որ ես այդպես էլ չկարողացա հասկանալ, թե ի՞նչ եք դուք որոնում և որտե՞ղ...
Ֆիլիպ Լարկինի "This Be The Verse" (https://www.akumb.am/showthread.php/68063-%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9-N4-%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80?p=2602504&viewfull=1#post2602504)-ի երեք թարգմանություն էր եկել։ Ո՞րն էր ամենահաջողը ստացվել։
Շինն էլ "fuck up"-ի համար «ձախողել» բառն էր առաջարկում։ Ուրիշ տարբերակներ կա՞ն։
Ես որ չափածո հեչ չեմ սիրում, Պոյի ստեղծագործությունների հավաքածուն (ռուսերեն) առնելուց հետո պարզեցի, որ «Ագռավի» լիքը թարգմանություն կա։ Ու շատ հետաքրքիր էր կարդալ, թե նույն բանը թարգմանելու համար մարդիկ ինչ տարբեր բառերի ու մեթոդների էին դիմում։
Էս ստեղծագործությունն էլ հենց դրանով հավանեցի։
Համ բնօրինակն էր պարզ անգլերեն, համ թարգմանությունների քանակը մեկից ավելի ։)
Միջներից առավել հավանածս տարբերակը երրորդն էր, մինչև էն պահը, որ հասա «ռատըտ» բառին։ Նույնիսկ հեղինակը «ռադ»-ին «ռատ» ա ասում, մեկ ա վերջի տ-ն ոչ մի արդարացում չունի :D
:) Այվ ջան, չեմ կարծում, թե ինչ-որ մեկը չգիտի, որ Բրոդսկին ես եմ թարգմանել: Դե, նրա մասին չարտահայտվեցին, կարծում եմ, երկու պատճառով. կամ թարգմանությունը հաջող չէր, կամ էլ հետաքրքիր չէր, - դե, մեջը ֆաք ափ - մաք ափ չկար:
Բայց զատո դրա պակասը ես լրացրեցի իմ "Հանգերով ասածի" մեջ, որովհետև համարում եմ, որ եթե նման բանաստեղծությունը թարգմանում ես, ուրեմն խոսքերն էլ պետք է հնարավորինս ավելի մոտ հնչեն:
Հա, էդ fuck up-ը կարելի է թարգմանել որպես "փչացնում են", "գցում են" ու էլի լիքը նմանակերպ բառերով: Ես կհամաձայնվեի դրա հետ, եթե դրա հեղինակը լիներ ոչ թե Լարկինը, այլ դա լիներ հատված չինական միջնադարյան "Սալորի ծաղիկները ոսկե ծաղկամանի մեջ" պոռնո-վեպից:
Խոստովանում եմ, թարգմանեցի իրոք մի քանի րոպեում, ուղղակի որպեսզի հաստատեմ վերևում ասածս, ու հենց այն պահին էլ արդեն պատրաստ էի ցույց տալ: Հետո նորից դրան վերադառնալու ոչ մի ցանկություն չունեցա ու երևի դա սխալ էր, քանզի ի վերջո ցույց տվեցի չէ՞... մի խոսքով, ազնիվ չէր: Կներեք, չկարողացա: Ուղղակի այդպես էլ չհասկացա, թե դրա ինչը կարող է հրապուրել:
Չգիտեմ, ինձ թվում է, որ ես այդպես էլ չկարողացա հասկանալ, թե ի՞նչ եք դուք որոնում և որտե՞ղ...
Սամ առանձնապես Բրոդսկի չեմ սիրում, բայց քո թարգմանախներից որոշները կարդացել եմ, ու ավելի հաջող էին քան էս մեկը։ Թե բառերի ընտրությունը, թե հանգերը, ձև, որոշակի սենտիմենտալություն, որ քեզնից ես տվել, թարգմանություն չի, ավելի շատ մեկնաբանություն ա։
Չգիտեմ ինչ ես ուզեցել ապացուցել, բայց էդ բանաստեղծությունը ֆաք ափ բառի մասին չի, այ ծնող-երեխա փոխհարաբերությունների մասին ա, գուցե որ հասկանայիր, ավելի լավ ստացվեր ինչ որ բան ապացուցել։
Վե՞րջ, մարե՞ց էս թեման, ու թարգմանիչներից ոչ մեկն էլ ձայն հանելու ցանկություն չունի փաստորեն։
Բռնեմ ասեմ՝ էն մնացածը ես եմ թարգմանել, թե ինչ, որ սենց անորոշության մեջ չմնանք :unsure
Մի հեղինակի բացահայտել եմ, բայց ինքը երևի կգա կասի :)
Շինի թարգմանածի մասին առանձնակի բան չեմ կարա աասեմ, մանավանդ որ նույնիսկ անգլերենը մոտս չբացեց։ Զուտ կառուցվածքի ու պարունակության պահն էր հետաքրիր։ Մեկ էլ ինձ թվաց վերջին տողը ծանոթ էր, գուցե թևավոր խոսքի ձևով հանդիպել եմ։
Շինի թարգմանածի մասին առանձնակի բան չեմ կարա աասեմ, մանավանդ որ նույնիսկ անգլերենը մոտս չբացեց։ Զուտ կառուցվածքի ու պարունակության պահն էր հետաքրիր։ Մեկ էլ ինձ թվաց վերջին տողը ծանոթ էր, գուցե թևավոր խոսքի ձևով հանդիպել եմ։
Անգլերենը.
I come from there, and memories are what I have.
I was born just like you; I have a mother and a home with many windows. I have brothers, friends and a prison with one cold window. A wave stolen by seagulls, my own scene, an excessive herb.
I have a moon in the furthest extents of words,
the livelihood of birds and an immortal olive tree.
I wandered through this earth before these swords passed over a body turning it to a feast.
I come from there. I bring the skies back to its mother when it cries over its absence. I cry, so that a returning cloud may know me. I learned each language suitable for the court of blood so that I may break the rules. I learned the entire language, then disassembled it, in order to compose a single word: homeland.
Մի հեղինակի բացահայտել եմ, բայց ինքը երևի կգա կասի :)
Էկա ասեմ :))
«Հուսալքումը» ես եմ թարգմանել, ու սա իմ առաջին փորձն էր, եթե չհաշվենք տարիներ առաջ մի երգի՝ Անկապում տեղադրած թարգմանությունս:
Սիրում եմ Լավքրաֆթի գործերը, պոեզիային համարյա ծանոթ չեմ, ու լավ առիթ էր վերընթերցելու սա, համ էլ թարգմանելու։ Ռիթմի հետ կապված՝ սկզբում փորձեցի օրիգինալինը պահել, բայց չստացվեց․ արանքում լիքը մտքեր կորում էին։ Կամ դժվար ա անգլերենի միավանկ ու երկվանկ բառերին հայերենում նույնքան ձայնավորներով համարժեք գտնելը, կամ ուղղակի ընդունակություններս/գիտելիքներս չձգեցին։ Չասեմ՝ որ տարբերակին եմ հակված )
Շնորհակալ եմ կարդալու ու կարծիքների համար, Այվիին էլ՝ կազմակերպելու :)
Վե՞րջ, մարե՞ց էս թեման, ու թարգմանիչներից ոչ մեկն էլ ձայն հանելու ցանկություն չունի փաստորեն։
Բռնեմ ասեմ՝ էն մնացածը ես եմ թարգմանել, թե ինչ, որ սենց անորոշության մեջ չմնանք :unsure
մտադրված էի հեռու մնալ այս անգամ, բայց որ Լարկինի վրայով քննարկում եղավ, ու իրեն թարգմանություններից ոչ մեկն էլ սրտովս չի (չնայած երկրորդի լուծումները դուրս եկել են, բայց դե լարկինյան շունչը չի պահպանվել), որոշեցի տեսնեմ արագի մեջ ինչ մոտս կստացվի․․․
Սա էլ տաղս
Քեզ ջնջխում են հերդ ու մերդ,
Չուզեն էլ, մեկ է՝ հո անում են,
Իրենց բծերն լցնում մինչ ծերդ,
Վրից էլ ավել դեռ նվիրում են
Բայց իրենց էլ էին ջնջխել
Մի զույգ հիմար՝ հնաոճ զգեստով,
Ով կես դրույք լալկան-խոժոռ էին,
Մյուս կեսն էլ՝ զուտ իրար ոսոխ։
Մարդս մարդուն վիշտ է տալիս,
Որ կուտակվում է ասես լեռ։
Ելի՛ր սրանից դու ժամ առաջ,
Ու երեխա աշխարհ մի բեր։
Philip Larkin, 1971
This Be The Verse
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.
Հ․Գ․
Նախորդ թարմանչաց մրցույթի գործի նման սա էլ է յամբիկ տետրամետր, ինչը հայերեն ճշգրիտ փոխադրությունը ահագին բարդեցնում է հայերենի շեշտադրության անճկունության պատճառով։
Այս կոնտեքստում fuck up-ի հայերեն համարժեքն իմ պատկերացմամբ կործանել, ջախջախել, ջնջխելն է։
Ու հա, մոռացա ասեմ, չնայած This be the verse-ի բնօրինակը ավելի քան սրտովս ա, բայց ամենահավանածս թարգմանությունը էս թեմայում Շինարարինն ա, «Ես այնտեղից եմ»-ը ։)
Քանի որ ես մտադիր չէի հեռու մնալ, փորձեցի Արշակի տարբերակը կիրառել պրակտիկորեն ու տեսնել ինչ կստացվի։ Ահա այն՝
Քաքմեջ են անում քեզ հերդ, մերդ
Գուցե չեն ուզում, բայց դե անում են,
Իրենց սխալներն լցնում են մեջդ,
Մի բան էլ վրից, հատուկ քեզ համար, ավելացնում են։
Բայց նրանց նույնպես քաքմեջ են արել,
Նաֆթալինահոտ գլխարկ-բաճկոնով ինչ-որ հիմարներ,
Ով կես ժամանակ փսլնքոտ-ծանր են կարծես թե եղել,
Իսկ մյուս կեսը կրծել են գուցե իրար կոկորդներ։
Մարդը տալիս է տանջանք մյուսին,
Որ խորանում է անդունդի նման,
Ինչքան կարող ես արագ հեռացիր,
Ու մի թող քեզնից և ոչ մի ժառանգ։
հ․գ․ կետադրիր ինքդ :D
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Քննարկմանը ինտրիգ եմ ավելացնում, բայց չէ՝ հարցս անկեղծ ա :D
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Հայկօն որ էդ գործը առաջարկեց, ես էլ կողքից տոն տվեցի, թե իմ մտքով էլ էր անցել (իսկապես էդպես էր), որովհետև հետաքրքիր էր, թե էդ կոնտեքստում կոնկրետ արտահայտությունը ոնց կթարգմանվեր, ու տեղից քննարկում գնաց, ձգվեց, երկարեց, կողքից էլ երևի սկսեց մարդկանց հետաքրքրել, թե իսկապես ոնց կթարգմանվեր։ Ու որ մտածում ես դրա մասին, սկսում ես ձեռի հետ էլ թարգմանել․․․
Տենց բաներ։
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Ես առհասարակ պոեզիայով ոգևորվածությունը լավ չեմ հասկանում, կներեք :)):
Ես առհասարակ պոեզիայով ոգևորվածությունը լավ չեմ հասկանում, կներեք :)):
Թխի գա :D
Պոեզիայով ես էլ ոգևորված չեմ (արձա՜կ :love), բայց պոեզիայով ոգևորվածությունը լավ հասկանում եմ :))
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Երևի մարդկանց հետաքրքիր է բազմակի օգտագործված fucked-up ոսկեղենիկով ինչ տարբերակներ ունի։ Ինտրիգը դրա մեջ է, կարծում եմ։
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Տենց մոտեցմամբ ինձ թվում ա ցանկացած բանաստեղծություն էլ կարելի ա տափակություն որակել :) Ընդհանրապես էս աշխարհքում առանձնապես նոր բան չկա, առավել ևս պոեզիայի մեջ սովորաբար նույն թեմաներն են կրկնվում դարեդար, ոճական առումով էլ նենց մի եսիմինչ էքսպոնենցյալ պրոգրես չի նկատվում կարծես թե :))
Ոնց նախորդ գրառման մեջ գրել էի, ես պոեզիայից բան չեմ հասկանում ու առանձնապես պոեզիայով հետաքրքրված չեմ, բայց անձամբ ինձ դուր են գալիս շատ լակոնիկ ասված էմոցիոնալ տողերը, որ ավելի հեշտ են մեխվում ուղեղումդ, ի տարբերություն փիլիսոփայական երկարաշունչ տրակտատների, որ գուցե ավելի խորությամբ ու ակադեմիական ճշգրտությամբ են վերլուծում թեման, բայց ավելի դժվարամարս են ու միավոր բառի ազդեցության առումով պակաս տպավորիչ / էֆեկտիվ։
Ինձ համար պոեզիայի իմաստն ու գեղեցկությունը էդ պարզության ու լակոնիկության մեջ էմոցիոնալ հագեցածությունն ա, ուղեղումդ հեշտ ու խորը տպվելու հատկությունը։ Հանգի իմաստն էլ որ խորանում ես, ի վերջո էդ ա էլի։
Էդ պատճառով էլ, խուճուճ բառերով ու ալիֆրանկի արտահայտված մտքերով ջանջալ բանաստեղծությունները առանձնապես չեն գրավում։
Սենց որ նայում եմ, ոչ մեկս պոեզիա չենք սիրում, բայց չգիտես ինչի դրած պոեզիա ենք թարգմանում ու քյալլա տալիս պոեզիայի մասին։ :D
LisBeth–ի թարգմանությունը դուրս ամենաշատը եկավ
Sambitbaba
30.05.2020, 18:24
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Ասա, է...
Ես էլ, բոլորի ջրերն ընկած, գնացի, վերանայեցի թարգմանածս ու մի նոր տարբերակ սարքեցի...:(
Հանգերով ասած
Քեզ տիրու մեր են արել քո հերն ու մերը
Կարող է, չեն էլ ուզել, բայց չեն գիտակցել:
Մեջդ են լցրել իրենց բոլոր սխալները,
Իսկ անձամբ քեզ համար մի քանի նորն են կցել:
Բայց ծնողներիդ էլ ժամանակին տիրու մեր են արել
Ցիլինդրա-բաճկոնավոր հնաոճ հիմարները,
Որոնք ժամանակի կեսն իրար քամակ են լիզել,
Իսկ մյուս կեսը կռծոտել են մեկմեկու կոկորդները:
Այսպես մաղձն այս անվերջ ձեռքից ձեռք կանցի,
Ափամերձ խութերի պես անընդհատ խորանալով:
Ուրեմն, քանի շուտ է, գնա, ռադըդ քաշիր,
Առանց քեզ պես լակոտներով աշխարհը լցնելու:
Sambitbaba
30.05.2020, 18:27
Սենց որ նայում եմ, ոչ մեկս պոեզիա չենք սիրում, բայց չգիտես ինչի դրած պոեզիա ենք թարգմանում ու քյալլա տալիս պոեզիայի մասին։ :D
Կարո՞ղ ա սիրում եք, չգիտեք...
Սենց որ նայում եմ, ոչ մեկս պոեզիա չենք սիրում, բայց չգիտես ինչի դրած պոեզիա ենք թարգմանում ու քյալլա տալիս պոեզիայի մասին։ :D
Պոեզիան կարճ ա: Հարմար ա դրանով, պլյուս իր չափածո լինելու շնորհիվ լրացուցիչ փորձությունների առաջ ա կանգնացնում, ինչը իր հետաքրքրությունն ունի: Երևի էդ ա պատճառը:
Սենց որ նայում եմ, ոչ մեկս պոեզիա չենք սիրում, բայց չգիտես ինչի դրած պոեզիա ենք թարգմանում ու քյալլա տալիս պոեզիայի մասին։ :D
Կարո՞ղ ա սիրում եք, չգիտեք...
Պոեզիա-չպոեզիա կապ չունի, մենք հայերենն ենք սիրում, երևի մի քիչ էլ իրար :)
Sambitbaba
30.05.2020, 18:50
Պոեզիա-չպոեզիա կապ չունի, մենք հայերենն ենք սիրում, երևի մի քիչ էլ իրար :)
Իմ խելքն, օրինակ, ձեր բոլորի համար գնում է::love:love:love
Քեզ շինեցին հերդ ու մերդ,
Չկայիր մտքներին, բայց եղավ այդպես,
Ժառանգեցիր դու նրանց մեղքերը,
Մի բան էլ ավել, հավելում որպես ։
Նրանց էլ շինել են իրենց հերթին մի օր,
Մի զույգ ուրիշ գիժ՝ հին հագուկապով,
Որ օրվա կեսը ջան-ջիգյար ասում,
մյուս կեսն էլ իրար կոկորդ էին կրծում։
Թշվառություն է մարդ մարդու հանձնում,
Խրվում ես, ինչպես խութը ափամերձ,
Դուրս պրծիր արագ, թե կարող ես շուտ,
Ու նույնը չանես մի ուրիշ մարդու։
This Be The Verse
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.
But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.
Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.
մի անեկդոտ կա, որ ծննդատանը երեխան ծնվում ա, բոլորն էլ իրար շնորհավորում են, մեկ էլ ընդունող բժշկին կանչում են, թե բա էլի ա երեխա դուրս գալիս․․․ վերջը սրան էլ են ընդունում, քրտինքները սրբում են, ու ուզում են արդեն խալաթները հանեն, մեկ էլ հետ են կանչում, թե բա մեկն էլ ա գալիս․․․ ու սենց մի քանի անգամ, վերջը էս բժիշկն էլ լրիվ թևաթափ․
― լույսերը անջատեք, սրանք լույսի վրա են գալիս։
Ասածս ինչ ա․․․ լույսերը անջատեք :D
Լույսեր անջատել չկա, մենք հավեսով ընդունում ենք, երկնե՜ք։
մի անեկդոտ կա, որ ծննդատանը երեխան ծնվում ա, բոլորն էլ իրար շնորհավորում են, մեկ էլ ընդունող բժշկին կանչում են, թե բա էլի ա երեխա դուրս գալիս․․․ վերջը սրան էլ են ընդունում, քրտինքները սրբում են, ու ուզում են արդեն խալաթները հանեն, մեկ էլ հետ են կանչում, թե բա մեկն էլ ա գալիս․․․ ու սենց մի քանի անգամ, վերջը էս բժիշկն էլ լրիվ թևաթափ․
― լույսերը անջատեք, սրանք լույսի վրա են գալիս։
Ասածս ինչ ա․․․ լույսերը անջատեք :D
:D:D
Ժող, մի բան հարցնեմ էլի, էս գործը ինքն իրանով էնքան բանալ ա, պրիմիտիվ, հարյուր տարվա ծեծված ճշմարտություններ, ասենք մեջը ոչինչ հրապուրիչ չկա, որ ձգի: Ինչո՞վ ա պայմանավորված էս ոգևրությունը, որ բոլորդ թարգմանում եք հենց էս գործը:
Շին, ես շատ եմ սիրում պոեզիա։ Բայց սա իմ սիրած գործերից չի, առավել ևս ճշմարտություն չեմ համարում։ Իմ կարծիքով ամեն մեկը ինքն ա իր կայացման հեղինակը, այն պահից սկսած երբ ինքնուրույնություն ա ձեռք բերում։ Բայց կարող եմ հասկանալ մարդկանց, ում հոգեհարազատ ա թեման։ Սենց ճշմարտությունները ծեծված, հեշտ ճամփա են։ Ինչ - որ բան էն չի միշտ կարելի ա մեղադրել։ Շատ հարմար բան ա :)
Իսկ ստեղծագործությունը զուտ որպես վարժություն, Ծլնգից ոգևորված (միշտ իրանից ոգևորվում եմ :D) ու նաև Արշակի առաջարկած թարգմանությունը դուրս եկել էր, պահի տակ գրի դրեցի։ Ու ասեմ, քանի որ ես քո նման համեստ չեմ, ինձ իմ գրածը ամենաշատն ա դուր գալիս։ Բայց դե մեծ բան չէր, ճիշտ բառեր ու ճիշտ դասավորություն, էդքան բան։ Թող ներեն ինձ մնացածները, որվքեր իրենց գործի մասին էլ համանման կարծիք ունեն :P
Ուլուանա
30.05.2020, 21:55
Ես էլ եկա ինքնաբացահայտվելու :}:
Ճիշտն ասած` բացահայտումս թողեցի վերջում, որ հնարավորինս շատ անկողմնակալ կարծիքներ կարդամ, բայց ոնց որ թե կարծիքներ հայտնողները շատ քիչ են: Հատկապես Հայկօյի կարծիքը շատ հետաքրքիր կլիներ կարդալ ներկայացված բոլոր թարգմանությունների մասին` հաշվի առնելով, որ թարգմանիչ է, նաև իմ ճանաչած ամենագրագետ ու կիրթ մարդկանցից մեկը: Մասնակցողների դեպքում, իհարկե, հասկանալի է լռությունը, բայց չմասնակցողների դեպքում` էնքան էլ չէ: Այվին էլ արդեն համարյա պահանջում է բացահայտվել, ի՞նչ արած, բացահայտվեմ :)):
Ես թարգմանել եմ Լարկինի This Be The Verse-ի առաջին և երկրորդ տարբերակները (գրառումներ #6 և #7), ինչպես նաև Պոյի Dream Within A Dream-ը (էն հինգերորդ դասարանի մակարդակի դարձրած պրիմիտիվ ոտանավորը):
Մի քիչ ուզում եմ խոսել թարգմանությանս ընտրության ու ընդհանուր թարգմանչական որոշ նրբությունների ու չափանիշների մասին:
Նախ ասեմ, թե ինչու եմ ընտրել Լարկինի բանաստեղծությունը: Ժամանակ շատ չունեի ու մտածեցի` որպեսզի շատ ժամանակ չխլի, Հայկօյի դրածներից ընտրեմ էնպիսի մեկը, որ համեմատաբար կարճ է: Բացի դրանից, ինչպես մի քանի հոգի արդեն նկատեցին, նաև fuck up-ը թարգմանելու գայթակղությունը կար: Սկզբում Be The Verse-ը որոշեցի թարգմանել` մտածելով, որ հեշտ բան եմ ընտրում, բայց չարաչար սխալվեցի: Էստեղ մի պահ հետ գնանք նախորդ թարգմանչաց մրցույթ, որ հետագա ասածներս պարզ լինեն: Հիշում եմ` էն մրցույթի ժամանակ Ծլնգը պնդում էր, որ շատ կարևոր է, որ թարգմանության մեջ յուրաքանչյուր տողի վանկերի քանակն էլ ճշգրտությամբ համապատասխանի բնագրի տողերի վանկերի քանակին, ու հիշում եմ, որ ինքը կոնկրետ տարբերակներ համարում էր անհաջող հենց վանկերի քանակով պայմանավորված: Գուցե միակ թերությունը չէր համարում, հիմա մանրամասները չեմ հիշում արդեն, բայց հիշում եմ, որ հատուկ հաշվում էր բոլոր տարբերակների վանկերը ու կարևորություն տալիս դրան: Ճիշտն ասած` ես առաջին անգամ էի լսում, որ բնագրի ու թարգմանության վանկերի քանակի համապատասխանությունը պարտադիր պայման է թարգմանության համար, ու նույնիսկ լսելուց հետո էլ, մեկ է, էդ պայմանն ինձ անտեղի էր թվում: Իմ պատկերացմամբ, եթե իմաստը, հանգերն ու ռիթմը, ընդհանուր բարեհնչությունը պահպանված են, ուրեմն թարգմանությունը կարելի է հաջող համարել, անգամ եթե վանկերի քանակը մեկ-երկու հատով ավել կամ պակաս է բնագրի համեմատ: Բայց էս անգամ, հիշելով Ծլնգի ասածը, որոշեցի, այնուամենայնիվ, մի քիչ որոնումներ անել ինտերնետում, տեսնել` թե ինչ կարծիքներ կամ գուցե սահմանված կանոններ կան է էդ հարցի հետ կապված: Մի երկու տեղ հանդիպեցի էն միտքը, որ թարգմանության ժամանակ դա պարտադիր է: Էլ շատ չխորացա: Որոշեցի, որ էս անգամ պիտի հետևեմ էդ կանոնին, ու This Be The Verse-ը թարգմանեցի էդպես: Ասեմ, որ շատ բարդ էր թարգմանելը` միաժամանակ պահելով և՛ հանգը, և՛ իմաստը (հիմնականում) և՛ վանկերի քանակը: Էսպիսի մի խնդիր կա ընդհանրապես. անգլերենում բառերը հիմնականում ավելի կարճ են. ու հայերենը միշտ ավելի երկար է ստացվում, հետևաբար վանկերի նույն քանակի մեջ տեղավորելը շատ բարդ է, այսինքն` ինչ-որ բան պիտի զոհաբերվի` կամ հանգերը, կամ իմաստը, կամ ոճը և այլն: Բացի դրանից, վանկերն ինչքան քիչ են, էնքան ավելի քիչ մանևրելու տեղ ունես: Էլի եմ ասում, ութ վանկանի տողերում հայերեն նույն իմաստը տեղավորելն ուղղակի անիրական է: Ես ինքս իմ թարգմանության արդյունքից գոհ չեմ, բայց միաժամանակ համարյա համոզված եմ, որ նշված բոլոր չափանիշները պահպանելով էս բանաստեղծության դեպքում կամ անհնար է, կամ ահավոր դժվար է իսկապես լավ արդյունք ստանալ: Ուրիշ իրավիճակում, եթե ուզենայի ինչ-որ բանաստեղծություն թարգմանել, հաստատ սա չէի ընտրի: Ու քանի որ թարգմանածս ինձ չգոհացրեց, բայց միաժամանակ գիտեի, որ դրանից ավել կոնկրետ էդ պայմաններով ի վիճակի չեմ անել, առնվազն էս պահին, մտածեցի` չբռնե՞մ մի հատ էլ վանկերի քանակն ավելացնելով թարգմանեմ: Չնայած էլի հատուկ ուշադրությու եմ դարձրել, որ գոնե հաստատուն պահպանեմ ընտրածս վանկերի քանակն ամեն տողում: Ուղղակի էս դեպքում էլ, երբ նույն բանաստեղծությունը թարգմանում ես երկրորդ տարբերակով, նաև խնդիր է առաջանում առաջին տարբերակին նման չթարգմանելը, հնարավորինս տարբեր անելը, այսինքն` եթե կային էնտեղ հաջող գտնված բառեր, արտահայտություններ, էս մեկում դրանք չես ուզենա օգտագործել, որ նման չլինի: Համենայնդեպս, ես էդպես մտածեցի ու փորձեցի հնարավորինս տարբեր անել, բայց, իհարկե, լրիվ տարբեր չստացվեց. ամեն դեպքում համ բանաստեղծությունն է նույնը, համ թարգմանողը: :)))
Ի դեպ, էնտեղ մի արտահայտություն կար` soppy-stern, որի իմաստը, չնայած ահագին որոնումներիս, էդպես էլ չկարողացա հստակ պարզել: Նույնիսկ ռուսերեն մի քանի թարգմանություն գտա, որոնցից ամեն մեկում տարբեր կերպ էր թարգմանված: Ես ինքս էլ տարբերակներից ամեն մեկում տարբեր եմ թարգմանել` հույս ունենալով, որ գոնե մեկը իսկական իմաստին մոտ կլինի, չգիտեմ` ինչքանով է հաջողվել: Ընդհանուր առմամբ թարգմանածս երկու տարբերակներից ես ինքս երկրորդն եմ համեմատաբար ավելի հաջող համարում:
Ինչ վերաբերում է fuck up արտահայտությանը, ապա իմ գրած երկու տարբերակներն էլ «գցել» և «կյանքը փչացնել», կարծում եմ, ինչ-որ չափով հաղորդում են իմաստը տվյալ համատեքստում, թեև ընդունում եմ, որ լիարժեք թարգմանություն չեն: Արշակի առաջարկած «քաքմեջ անել» տարբերակն էլ էր մտքովս անցել թարգմանելու ժամանակ, բայց մտածեցի` բանաստեղծության համար մի քիչ շատ կոպիտ է, չնայած fuck-ն իր բուն իմաստով, իհարկե, շատ ավելի անպարկեշտ բառ է, բայց անգլերենում, կարծում եմ, բոլորս էլ գիտենք, որ բավական «ուժը կորցրած» բառ է` հայերեն համարժեքի հետ անհամեմատելի: Բայց գուցե սխալվել եմ «քաքմեջը» մերժելով, չգիտեմ: Շինարարի առաջարկած «ձախողելը» կհամապատասխաներ, եթե խոսքն անշունչ առարկայի մասին լիներ, օրինակ` գործը ձախողել, բայց մարդուն ձախողել` առնվազն հայերենում ճիշտ չի հնչում, կարծում եմ:
Հիմա անցնենք Պոյին: Սա էլ պահի տակ որոշեցի թարգմանել հետաքրքրությունից դրդված, հավեսի ընկնելով: Էս մեկի դեպքում էլ էր դժվար` էլի նույն պատճառով. վանկերի քանակի մեջ տեղավորվելը շատ-շատ բարդ էր: Արդյունքում էլի ինչ-որ բաներ կորել են: Չնայած որ ճիշտն ասեմ, բնագրով էլ առանձնապես հիացած չեմ:
Շատ կուզենայի տեսնել ավելի հաջող թարգմանություն` նույն պայմանները խստորեն պահպանած (հանգեր, վանկերի քանակ, իմաստ, ռիթմ և այլն):
Ընդհանրապես կուզենայի մի հատ հստակ պարզել` բնագրի վանկերի քանակը թարգմանության մեջ պահպանելն իրոք պարտադիր պայման է լուրջ, պրոֆեսիոնալ թարգմանությունների դեպքում, թե թույլատրելի է մի երկու վանկ ավելացնել-պակասեցնելը: Իմանամ, հետագայում էլ հաշվի առնեմ, էլի, որ սրանից հետո դրա պատճառով «հինգերորդ դասարանի մակարդակի պրիմիտիվ թարգմանություններ չանեմ» :)):
Ուլուանա
30.05.2020, 22:00
Իսկ ստեղծագործությունը զուտ որպես վարժություն, Ծլնգից ոգևորված (միշտ իրանից ոգևորվում եմ :D) ու նաև Արշակի առաջարկած թարգմանությունը դուրս եկել էր, պահի տակ գրի դրեցի։ Ու ասեմ, քանի որ ես քո նման համեստ չեմ, ինձ իմ գրածը ամենաշատն ա դուր գալիս։ Բայց դե մեծ բան չէր, ճիշտ բառեր ու ճիշտ դասավորություն, էդքան բան։ Թող ներեն ինձ մնացածները, որվքեր իրենց գործի մասին էլ համանման կարծիք ունեն :P
Մեծ բան չէր, որովհետև ոչ հանգ ես պահել, ոչ ռիթմ, ոչ վանկերի քանակ (մի տողը տասը վանկ ա, մյուսը` տասնմեկ, մյուսը թռնում ա տասնհինգ, նույնիսկ եթե հաշվի չառնենք, որ բնագրում բոլոր տողերն, առանց բացառության, 8 վանկանոց են, դու նույնիսկ քո ընտրած վանկերի քանակը չես պահպանել ամբողջ բանաստեղծության ընթացքում), մենակ իմաստին ես ուշադրություն դարձել, էլ ինչի՞ պիտի դժվար լիներ որ :P :D:
Ուլուանա
30.05.2020, 22:03
Ինձ ամենաշատը դուր է եկել Maya Angelou-ի I rise-ի թարգմանությունը: Ճիշտ է, կային մանր-մունր թերություններ, բայց բնագիրն ինքն էլ կատարյալ չէր էդ առումով: Թարգմանությունը համ իմաստային առումով էր բավական հաջող, համ էլ կառուցվածքային: Սահուն էր կարդացվում ու փոխանցում էր բնագրի հույզերը: Իմ կարծիքով, բոլոր եղածներից ամենահղկված թարգմանությունն էր: «Վեր խոյանալ» բայի հետ կապված խնդիր չեմ տեսնում, կարծում եմ` լրիվ նորմալ է էս համատեքստում: Մի խոսքով` ապրի Ռուբին :love:
Իսկ sexiness-ի հայերեն ճշգրիտ համարժեքը կարծես չկա, բայց էս ընթացքում մտքովս անցավ սեռագրավչություն բառը: Ճիշտ է, մի քիչ երկար բառ է բանաստեղծության համար, բայց իմաստային առումով ոնց որ թե համապատասխանում է:
Տենց մոտեցմամբ ինձ թվում ա ցանկացած բանաստեղծություն էլ կարելի ա տափակություն որակել :) Ընդհանրապես էս աշխարհքում առանձնապես նոր բան չկա, առավել ևս պոեզիայի մեջ սովորաբար նույն թեմաներն են կրկնվում դարեդար, ոճական առումով էլ նենց մի եսիմինչ էքսպոնենցյալ պրոգրես չի նկատվում կարծես թե :))
Ոնց նախորդ գրառման մեջ գրել էի, ես պոեզիայից բան չեմ հասկանում ու առանձնապես պոեզիայով հետաքրքրված չեմ, բայց անձամբ ինձ դուր են գալիս շատ լակոնիկ ասված էմոցիոնալ տողերը, որ ավելի հեշտ են մեխվում ուղեղումդ, ի տարբերություն փիլիսոփայական երկարաշունչ տրակտատների, որ գուցե ավելի խորությամբ ու ակադեմիական ճշգրտությամբ են վերլուծում թեման, բայց ավելի դժվարամարս են ու միավոր բառի ազդեցության առումով պակաս տպավորիչ / էֆեկտիվ։
Ինձ համար պոեզիայի իմաստն ու գեղեցկությունը էդ պարզության ու լակոնիկության մեջ էմոցիոնալ հագեցածությունն ա, ուղեղումդ հեշտ ու խորը տպվելու հատկությունը։ Հանգի իմաստն էլ որ խորանում ես, ի վերջո էդ ա էլի։
Էդ պատճառով էլ, խուճուճ բառերով ու ալիֆրանկի արտահայտված մտքերով ջանջալ բանաստեղծությունները առանձնապես չեն գրավում։
Էդքան էլ համաձայն չեմ, որ ցանկացած գործ կարաս իմ ասած տրամաբանությամբ բանալ համարես: Ու պոեզիայում հազար հատ գրավչություն կարելի ա գտնել, մանավանդ եթե սիրահար ես չափածոյի՝ սիրուն բառախաղեր, հնչյունների հետ խաղեր, քո ասած էմոցիոնալությունը, սիրուն պատկերներ, չգիտեմ, ռիթմ և այլն, փիլիսոփայություն, քո ասած պարզությունը, կամ քո չսիրած բարդությունը, նայած ճաշակ, բայց ախպոր պես, կոնկրետ էս ոտանավորում ֆաքափի մասը ինձ թվում շատ էլ հաջող ա, ես դրա հետ խնդիր չունեմ, բայց հենց երկրորդ տողը որ ասում ա They may not mean to, but they do, նենց տպավորություն ա, որ ևս մի տող ա պետք, որ քառատող լրացնի, հատուկ չեն անում, բայց անում են, ոնց որ ասենք ոտանավոր լինի՝ ես սիրում եմ քեզ, հաջորդ տողը՝ չէ, իրոք սիրում եմ, ինձ համար հենց երկրորդ տողից էնքան թուլանում ա ողջ ասելիքը, որ էլ չեմ ուզում առաջ գնալ: Գիտեմ՝ հեշտ ա քննադատելը, կարաս ասես՝ դրա կեսի չափ գրի և այլն, բայց սենց էրեսին շպպացնելով սկսվող գործը պիտի ամեն տողում ավելի ուժեղ ապտակ բերի, ստացվում ա, որ բացի առաջին տողից ու վերջին տողից էն մնացածը ուղղակի լցրել ա տողերով, որ երեք քառյակ ստացվի:
Բայց սենց պրոֆեսոր-պրոֆեսոր որ խոսում եմ, ես ինձ դուր չեմ գալիս, զուտ իմ անձնական մոտեցումն եմ ասում, ու չէի ասի, եթե ակումբում բավականին քննադատական մոտեցում չլիներ ասենք Սևակի նկատմամբ, ով ահագին ուժեղ ա մեկ-երկու ուժեղ կամ հաճախ էլ ոչ թե ուժեղ այլ հենց տպավորիչ ուղղակի տողերի արանքը ոչինչ չասող տողերով լցնելուց, զուգահեռ էլ ուժեղ ա էդպիսի ուրիշների ոտանավորները քննադատելուց: :D
Թէ չէ հասկանալի ա, որ քվանտային մեխանիկա չեն բացատրելու ժամանակակից պոեզիայով, բայց ինձ համար օրինակ Սահյանի շատ ու շատ բանաստեղծություններում ամեն տողը ավելի ու ավելի ա ականջ շոյում, բայց ինքն էլ կունենա իհարկե բանալություններ: Պլյուս, մի քիչ գուգլեցի էս ընթացքում Լարկինի մասին, ու որպես տիպ էլ առանձնապես դուրս չեկավ, կարող ա դատողությանս վրա դա էլ ա ազդում:
Մեծ բան չէր, որովհետև ոչ հանգ ես պահել, ոչ ռիթմ, ոչ վանկերի քանակ (մի տողը տասը վանկ ա, մյուսը` տասնմեկ, մյուսը թռնում ա տասնհինգ, նույնիսկ եթե հաշվի չառնենք, որ բնագրում բոլոր տողերն, առանց բացառության, 8 վանկանոց են, դու նույնիսկ քո ընտրած վանկերի քանակը չես պահպանել ամբողջ բանաստեղծության ընթացքում), մենակ իմաստին ես ուշադրություն դարձել, էլ ինչի՞ պիտի դժվար լիներ որ :P :D:
Ինձ թվում ա՝ բնական ա, որ իրեն ամենաշատը իր արածն ա դուր եկալ, որովհետև իր ուզած ձևով ա, իր ուզած բառերի ընտրությամբ ու շարադասությամբ ու վանկերի քանակով, ի՞նչ գիտես հատուկ տրամաբանություն չկա իր որոշած վանկերի քանակում ու դրանց տարբերության մեջ տարբեր տողերում :D Ինձ թվում ա՝ բացառիկ հանճարեղ թարգմանություն պիտի լինի, որ մարդ ասի՝ հա՜:
Ուլուանա
30.05.2020, 22:52
Ինձ թվում ա՝ բնական ա, որ իրեն ամենաշատը իր արածն ա դուր եկալ, որովհետև իր ուզած ձևով ա, իր ուզած բառերի ընտրությամբ ու շարադասությամբ ու վանկերի քանակով, ի՞նչ գիտես հատուկ տրամաբանություն չկա իր որոշած վանկերի քանակում ու դրանց տարբերության մեջ տարբեր տողերում :D Ինձ թվում ա՝ բացառիկ հանճարեղ թարգմանություն պիտի լինի, որ մարդ ասի՝ հա՜:
Շին, էնքան էլ համաձայն չեմ: Զուտ թարգմանողի ճաշակով ու քմահաճույքներով պայմանավորված հատուկ տրամաբանությունն ինձ չի հետաքրքրում. եթե ես կարդում եմ թարգմանություն, ակնկալում եմ տեսնել բնագրին հնարավորինս մոտ հայերեն տեքստ` թե՛ իմաստային, թե՛ կառուցվածքային առումներով, ոչ թե թարգմանչի հետաքրքրությունների ու ճաշակի դրսևորումները: Օրինակ, եթե բնագրում բոլոր հանգերը կանոնավոր կերպով պահպանված են, վանկերի քանակն էլ տվյալ բանաստեղծության ներսում կանոնավոր է, իմ խորին համոզմամբ, թարգմանիչն իրավունք չունի, հանգերն անտեսելու և զուտ իմաստն ազատ թարգմանելու, ինչպես նաև տարբեր տողերում վանկերի կամայական քանակ ներառելու` դրանով խախտելով բանաստեղծության ռիթմը, սահունությունը: Բացի դրանից, նույն խոսքիմասային կամ քերականական վերջավորությունների հիման վրա կառուցված հանգերը (օրինակ` նայելով-վերցնելով, հոգով-ձեռքով, օրերին-մասերին, ափերում-դաշտերում), չնայած ահագին հեշտացնում են թարգմանությունը, բայց չեն խրախուսվում, հատկապես դրանց չարաշահումը բավական պարզունակ ա դարձնում տեքստը: Էդպիսի հանգեր համարյա բոլոր բանաստեղծների գործերում էլ կարելի ա գոնե մեկ-մեկ հանդիպել, բայց հմուտ բանաստեղծների մոտ դրանք հազվագյուտ են, գերակշռող չեն, նույնը վերաբերում ա թարգմանություններին: Ու «մի քանի րոպեում» թարգմանվածն էլ հազիվ էդպիսի «էժան» հանգերով կառուցված տեքստ կարող ա լինել, հաստատ ոչ ավել, իսկ վանկերի քանակի, ռիթմի ու մնացածի մասին էլ չասեմ:
Մեծ բան չէր, որովհետև ոչ հանգ ես պահել, ոչ ռիթմ, ոչ վանկերի քանակ (մի տողը տասը վանկ ա, մյուսը` տասնմեկ, մյուսը թռնում ա տասնհինգ, նույնիսկ եթե հաշվի չառնենք, որ բնագրում բոլոր տողերն, առանց բացառության, 8 վանկանոց են, դու նույնիսկ քո ընտրած վանկերի քանակը չես պահպանել ամբողջ բանաստեղծության ընթացքում), մենակ իմաստին ես ուշադրություն դարձել, էլ ինչի՞ պիտի դժվար լիներ որ :P :D:
Հանգերի ու ռիթմի պահով կարծում եմ արժի վերընթերցել։ Իսկ վանկերի քանակը․․․ Չգիտեմ, Ծլնգի տրամաբանությունը մենակ Ծլնգը կարա գերտրամաբանի :)
Ամեն դեպքում, հավես էր, ու արդյունքը ինձ դուր ա գալիս։ Չեմ էլ պարտադրում որ ուրիշները այն կիսեն ;)
Ընդհանրապես կուզենայի մի հատ հստակ պարզել` բնագրի վանկերի քանակը թարգմանության մեջ պահպանելն իրոք պարտադիր պայման է լուրջ, պրոֆեսիոնալ թարգմանությունների դեպքում, թե թույլատրելի է մի երկու վանկ ավելացնել-պակասեցնելը: Իմանամ, հետագայում էլ հաշվի առնեմ, էլի, որ սրանից հետո դրա պատճառով «հինգերորդ դասարանի մակարդակի պրիմիտիվ թարգմանություններ չանեմ» :)):
Ասենք՝ եթե արաբերենից ուզենաս վանկերի քանակով թարգմանություն անես, ինձ թվում ա՝ գործը ֆաքափ ա լինելու: Չնայած էդպիսի պատմություն կա, որ ոնց ա Գրիգոր Մագիստոսը պնդել, որ կարող ա պահպանել արաբական տաղաչափությունը ամբողջական տրակատատում՝ կարծեմ հազար տողանի, բայց չեմ կարդացել, չգիտեմ ու չեմ պատկերացնում: Հնդեվրոպական լեզու չի, բոլորովին ուրիշ տրամաբանություն ունի, երկար ու կարճ վանկերի միջոցով հնարավոր ա էնպիսի ներքին մեղեդայնություն ստանալ, որ անթարգմանելի ա: Դրա համար ռիթմը ոչ միայն վերջին ու մեջտեղի վանկերով ա պահպանվում: Հիմնականում վերջին վանկը ամբողջությամբ նույնն ա՝ նույն բաղաձայնը, որին հաջոդում ա նույն ձայնավորը: Ու լեզուն թույլ ա տալիս անթիվ անհամար բառեր բերել էդ աստիճանի նույն վանկով: Դրա համար շատ բանաստեղծություններ ու նույնիսկ ժողովածուներ կոչվում են վերջին վանկի անունով: Ասենք եթե ոտանավորի վերնագիրը Նունիյաթ ա, կարելի ա ենթադրել, որ յուրաքանչյուր տող վերջանում ա «նա» վանկով, դե արի կրկնիր թարգմանության մեջ: Իհարկե ժամանակից պոեզիայում դա էդքան հրամայական չի, ասենք բայց էս ոտանավորում տողերի մեծ մասը վերջանում ա «դա» վանկով, իսկ էդ «դա»-ին նախորդում ա բաղաձայն պլուս «ա» վանկ, ու էս դեռ ամենը չի, մեջտեղերում էլ ոչ մշտապես բայց տարբեր երկտողերում կրկնող վանկեր կան, ասենք առաջին ու երկրորդ տողերում միայն հինգ հատ «թու» կամ «թուն» վանկ կա, մի հատ էլ «թին», ու սա ինչ-որ բառերի կրկնության շնորհիվ չի, այլ լեզվի քերականությունը էնպիսին ա, որ թ-ով վանկեր շատ են, անցյալ ժամանակի կազմությունում, հոգնակի իգական սեռի կազմությունում, եզակի իգական սեռի կազմությունում: Մենակ առաջին տողում վեց հատ երկար «ա»-ով վանկ կա, պատկերացրա կարճ ձայնավորների հետ զուգակցությամբ ինչ մեղեդայնություն կապահովի դա տեքստին և այլն, և այլն: Ոտանավորի մեջ է իմաստ էլ պետք չի :D որ ականջ շոյի: Բայց հայերեն թարգմանելիս եթե սրա վրա կենտրոնանաս, ինձ թվում ա սին գործ կլինի, կամ պիտի եզակի հանճար լինես, կամ գուցե մեծ փորձառության դեպքում հնավոր լինի: Իմ բախտը բերեց ուղղակի, որ հաճախ ա կրկնում «ունեմ» բառը, նույնիսկ ինձնից ինչ-որ բան հայտնաբերելու կարիք չեղավ: Ասենք՝ վերջին բառը մեկ էլ՝ հայրենիք, հասկանում եմ՝ ժամանակակից հայի համար հայրենիքը երևի ուրիշ ձև ա հնչում, պաղեստինցու համար լրիվ ուրիշ, ու գուցե շատ տգեղ լինի, որ ասեմ բանալացնում ա տեքստը վերջում հենց էդ բառը, ես լրջորեն մտածում էի տեղը գրել՝ տուն, բայց էդքան մեղեդայնությունից հետո էդ հայրենիքն էլ բնագրում չի խանգարում:
Մի խոսքով՝ չեմ կարծում, որ շատ պետք ա կառչել վանկերից, բայց ինչ-որ չափ պետք ա ընտրել, որը քո տրամանանությամբ և զգացողությամբ բնագրի շունչը կփոխանցի: Հետո էլի գուցե Վիշապը գա ասի՝ էդ մարդու ասածը չես կարողացել փոխանցել :D բայց ինձ թվում ա՝ էս դեպքում գոնե քեզ կբավարարի էնքանով, որ քո առաջ դրած խնդիրը լուծել ես:
Շին, էնքան էլ համաձայն չեմ: Զուտ թարգմանողի ճաշակով ու քմահաճույքներով պայմանավորված հատուկ տրամաբանությունն ինձ չի հետաքրքրում. եթե ես կարդում եմ թարգմանություն, ակնկալում եմ տեսնել բնագրին հնարավորինս մոտ հայերեն տեքստ` թե՛ իմաստային, թե՛ կառուցվածքային առումներով, ոչ թե թարգմանչի հետաքրքրությունների ու ճաշակի դրսևորումները: Օրինակ, եթե բնագրում բոլոր հանգերը կանոնավոր կերպով պահպանված են, վանկերի քանակն էլ տվյալ բանաստեղծության ներսում կանոնավոր է, իմ խորին համոզմամբ, թարգմանիչն իրավունք չունի, հանգերն անտեսելու և զուտ իմաստն ազատ թարգմանելու, ինչպես նաև տարբեր տողերում վանկերի կամայական քանակ ներառելու` դրանով խախտելով բանաստեղծության ռիթմը, սահունությունը: Բացի դրանից, նույն խոսքիմասային կամ քերականական վերջավորությունների հիման վրա կառուցված հանգերը (օրինակ` նայելով-վերցնելով, հոգով-ձեռքով, օրերին-մասերին, ափերում-դաշտերում), չնայած ահագին հեշտացնում են թարգմանությունը, բայց չեն խրախուսվում, հատկապես դրանց չարաշահումը բավական պարզունակ ա դարձնում տեքստը: Էդպիսի հանգեր համարյա բոլոր բանաստեղծների գործերում էլ կարելի ա գոնե մեկ-մեկ հանդիպել, բայց հմուտ բանաստեղծների մոտ դրանք հազվագյուտ են, գերակշռող չեն, նույնը վերաբերում ա թարգմանություններին: Ու «մի քանի րոպեում» թարգմանվածն էլ հազիվ էդպիսի «էժան» հանգերով կառուցված տեքստ կարող ա լինել, հաստատ ոչ ավել, իսկ վանկերի քանակի, ռիթմի ու մնացածի մասին էլ չասեմ:
Փորձը ցույց ա տալիս որ հանգերի, վանկերի ու ռիթմի պահպանումը գործի պրիմիտիվ ու էժան լինելուց չեն ազատում, դաժը եթե տաս օր ես նստել սաղ հաշվել ու գրել։
Էստեղ պետք ա ասեմ, որ գուցե քո թարգմանածի մասին կտրուկ կարծքիցս շատ ես ազդվել, կներես։ Սարեր ձորեր ընկնել չեմ սիրում ու ոնց մտածում տենց էլ ասում եմ, առանց անձնական վիրավորանք հասցնելու նախատրամադրության։ Ու քո կարծիքի համար շնորհակալ եմ, չնայած որ ինքը մասամբ ա քոնը։
Ասենք՝ եթե արաբերենից ուզենաս վանկերի քանակով թարգմանություն անես, ինձ թվում ա՝ գործը ֆաքափ ա լինելու: Չնայած էդպիսի պատմություն կա, որ ոնց ա Գրիգոր Մագիստոսը պնդել, որ կարող ա պահպանել արաբական տաղաչափությունը ամբողջական տրակատատում՝ կարծեմ հազար տողանի, բայց չեմ կարդացել, չգիտեմ ու չեմ պատկերացնում: Հնդեվրոպական լեզու չի, բոլորովին ուրիշ տրամաբանություն ունի, երկար ու կարճ վանկերի միջոցով հնարավոր ա էնպիսի ներքին մեղեդայնություն ստանալ, որ անթարգմանելի ա: Դրա համար ռիթմը ոչ միայն վերջին ու մեջտեղի վանկերով ա պահպանվում: Հիմնականում վերջին վանկը ամբողջությամբ նույնն ա՝ նույն բաղաձայնը, որին հաջոդում ա նույն ձայնավորը: Ու լեզուն թույլ ա տալիս անթիվ անհամար բառեր բերել էդ աստիճանի նույն վանկով: Դրա համար շատ բանաստեղծություններ ու նույնիսկ ժողովածուներ կոչվում են վերջին վանկի անունով: Ասենք եթե ոտանավորի վերնագիրը Նունիյաթ ա, կարելի ա ենթադրել, որ յուրաքանչյուր տող վերջանում ա «նա» վանկով, դե արի կրկնիր թարգմանության մեջ: Իհարկե ժամանակից պոեզիայում դա էդքան հրամայական չի, ասենք բայց էս ոտանավորում տողերի մեծ մասը վերջանում ա «դա» վանկով, իսկ էդ «դա»-ին նախորդում ա բաղաձայն պլուս «ա» վանկ, ու էս դեռ ամենը չի, մեջտեղերում էլ ոչ մշտապես բայց տարբեր երկտողերում կրկնող վանկեր կան, ասենք առաջին ու երկրորդ տողերում միայն հինգ հատ «թու» կամ «թուն» վանկ կա, մի հատ էլ «թին», ու սա ինչ-որ բառերի կրկնության շնորհիվ չի, այլ լեզվի քերականությունը էնպիսին ա, որ թ-ով վանկեր շատ են, անցյալ ժամանակի կազմությունում, հոգնակի իգական սեռի կազմությունում, եզակի իգական սեռի կազմությունում: Մենակ առաջին տողում վեց հատ երկար «ա»-ով վանկ կա, պատկերացրա կարճ ձայնավորների հետ զուգակցությամբ ինչ մեղեդայնություն կապահովի դա տեքստին և այլն, և այլն: Ոտանավորի մեջ է իմաստ էլ պետք չի :D որ ականջ շոյի: Բայց հայերեն թարգմանելիս եթե սրա վրա կենտրոնանաս, ինձ թվում ա սին գործ կլինի, կամ պիտի եզակի հանճար լինես, կամ գուցե մեծ փորձառության դեպքում հնավոր լինի: Իմ բախտը բերեց ուղղակի, որ հաճախ ա կրկնում «ունեմ» բառը, նույնիսկ ինձնից ինչ-որ բան հայտնաբերելու կարիք չեղավ: Ասենք՝ վերջին բառը մեկ էլ՝ հայրենիք, հասկանում եմ՝ ժամանակակից հայի համար հայրենիքը երևի ուրիշ ձև ա հնչում, պաղեստինցու համար լրիվ ուրիշ, ու գուցե շատ տգեղ լինի, որ ասեմ բանալացնում ա տեքստը վերջում հենց էդ բառը, ես լրջորեն մտածում էի տեղը գրել՝ տուն, բայց էդքան մեղեդայնությունից հետո էդ հայրենիքն էլ բնագրում չի խանգարում:
Մի խոսքով՝ չեմ կարծում, որ շատ պետք ա կառչել վանկերից, բայց ինչ-որ չափ պետք ա ընտրել, որը քո տրամանանությամբ և զգացողությամբ բնագրի շունչը կփոխանցի: Հետո էլի գուցե Վիշապը գա ասի՝ էդ մարդու ասածը չես կարողացել փոխանցել :D բայց ինձ թվում ա՝ էս դեպքում գոնե քեզ կբավարարի էնքանով, որ քո առաջ դրած խնդիրը լուծել ես:
Գրեցի՝ պրծա, նոր գիտակցեցի, թե ինչ-որ մեկը մինչև հիմա այլ կարծիքի էր, էս մի գրառմամբ իմ թարգմանության ամբողջ թուլությունը վեր հանեցի :D Զատո հավես էր: Ի միջի այլոց, ինչ-որ մեկը տեղյա՞կ ա՝ Հայաստանում գրահրատարակիչների հետ ոնց ա կապը գործում, ասենք եթե ուզեմ արաբերենից՝ արձակ, իսկ ավելի լավ ա՝ դրամատուգիա թարգմանեմ, ինչքանո՞վ կհետաքրքրվեն, ո՞նց կարելի ա կապվել, ու իրավունքների հետ կապված ինչքանո՞վ են իրանք օգնում, նաև մեջը փող կա՞՝ հոնորար-բան :))
Բայց էս անգամ, հիշելով Ծլնգի ասածը, որոշեցի, այնուամենայնիվ, մի քիչ որոնումներ անել ինտերնետում, տեսնել` թե ինչ կարծիքներ կամ գուցե սահմանված կանոններ կան է էդ հարցի հետ կապված: Մի երկու տեղ հանդիպեցի էն միտքը, որ թարգմանության ժամանակ դա պարտադիր է: Էլ շատ չխորացա:
Էս ես չէի ասում՝ Արէան էր, ես միայն հետը համաձայնվում էի: :)) Ու իրա բերած երգի հետ համեմատությունը ահագին լավն էր, որ ամեն բանաստեղծություն ունի իր մեղեդին, ու եթե դա չես պահպանում, ապա երգի միայն բառերն ես թարգմանում ու դնում այլ մեղեդու վրա․․․ իմ համար սա կլինի ոչ թե թարգմանություն, այլ փոխադրություն։ Ու նույնն էլ հակառակը․ եթե չափը պահպանված է, բայց լուրջ իմաստային բացթողումներ կան, ապա նորից՝ յուրային ինտերպրետացիոն փոխադրություն ա, ոչ թե թարգմանություն․․․ բայց դե սրա մասին ահագին խոսել ենք արդեն։ :)
Ի դեպ, էնտեղ մի արտահայտություն կար` soppy-stern, որի իմաստը, չնայած ահագին որոնումներիս, էդպես էլ չկարողացա հստակ պարզել: Նույնիսկ ռուսերեն մի քանի թարգմանություն գտա, որոնցից ամեն մեկում տարբեր կերպ էր թարգմանված: Ես ինքս էլ տարբերակներից ամեն մեկում տարբեր եմ թարգմանել` հույս ունենալով, որ գոնե մեկը իսկական իմաստին մոտ կլինի, չգիտեմ` ինչքանով է հաջողվել: Ընդհանուր առմամբ թարգմանածս երկու տարբերակներից ես ինքս երկրորդն եմ համեմատաբար ավելի հաջող համարում:
Իմ հասկանալով սա վերաբերում ա երեխու նկատմամբ վարվելակերպին, այսինքն որպես ծնող մի շատ անողնաշար են (soppy, էն որ երեխուն դաստիարակելու ձևը միշտ հուզականալն ու նեղանալն ա), մի շատ խստապահանջ (stern), ինչը երեխուն լղոզված ուղերձ ա փոխանցում՝ նպաստելով fucked-up-ությանը։ Ու հաջորդ տողում էլ՝ կամ էլ երեխու մոտ իրար են կրծում։ Այսինքն ընդհանուր երեխու նկատմամբ բացասական ծնողության նկարագրություն ա։
Ուլուանա
30.05.2020, 23:34
Lisbeth, նախ շնորհակալ եմ գրածներիս սենց ադեկվատ արձագանքելու համար :):
Փորձը ցույց ա տալիս որ հանգերի, վանկերի ու ռիթմի պահպանումը գործի պրիմիտիվ ու էժան լինելուց չեն ազատում, դաժը եթե տաս օր ես նստել սաղ հաշվել ու գրել։
Հա, համաձայն եմ, որ պրիմիտիվությունը մենակ նշածս չափանիշներով չի որոշվում, իսկ կոնկրետ Պոյի իմ թարգմանության դեպքում, իմ կարծիքով, հենց վանկերը պահելու հետևանքով ա առաջացել էդ նկատածդ պրիմիտիվությունը: Գուցե սխալվում եմ, չգիտեմ: Համենայնդեպս, ահագին սահմանափակված եմ ինձ զգացել էդ վանկերի քանակի պատճառով:
Էստեղ պետք ա ասեմ, որ գուցե քո թարգմանածի մասին կտրուկ կարծքիցս շատ ես ազդվել, կներես։ Սարեր ձորեր ընկնել չեմ սիրում ու ոնց մտածում տենց էլ ասում եմ, առանց անձնական վիրավորանք հասցնելու նախատրամադրության։ Ու քո կարծիքի համար շնորհակալ եմ, չնայած որ ինքը մասամբ ա քոնը։
Գիտեմ, որ անձնական վիրավորանք հասցնելու միտում չես ունեցել, հատկապես որ չգիտեիր էլ` ով ա հեղինակը, որ ուզենայիր վիրավորել: Բայց արտահայտվելուդ ձևն ամեն դեպքում կոպիտ էր, կարծում եմ` կարելի էր ավելի կոռեկտ արտահայտվել` միաժամանակ ասելիքդ տեղ հասցնելով:
Իսկ ի՞նչ նկատի ունես` ասելով, որ կարծիքս մասամբ ա իմը: Լավ չհասկացա:
Էդքան էլ համաձայն չեմ, որ ցանկացած գործ կարաս իմ ասած տրամաբանությամբ բանալ համարես: Ու պոեզիայում հազար հատ գրավչություն կարելի ա գտնել, մանավանդ եթե սիրահար ես չափածոյի՝ սիրուն բառախաղեր, հնչյունների հետ խաղեր, քո ասած էմոցիոնալությունը, սիրուն պատկերներ, չգիտեմ, ռիթմ և այլն, փիլիսոփայություն, քո ասած պարզությունը, կամ քո չսիրած բարդությունը, նայած ճաշակ, բայց ախպոր պես, կոնկրետ էս ոտանավորում ֆաքափի մասը ինձ թվում շատ էլ հաջող ա, ես դրա հետ խնդիր չունեմ, բայց հենց երկրորդ տողը որ ասում ա They may not mean to, but they do, նենց տպավորություն ա, որ ևս մի տող ա պետք, որ քառատող լրացնի, հատուկ չեն անում, բայց անում են, ոնց որ ասենք ոտանավոր լինի՝ ես սիրում եմ քեզ, հաջորդ տողը՝ չէ, իրոք սիրում եմ, ինձ համար հենց երկրորդ տողից էնքան թուլանում ա ողջ ասելիքը, որ էլ չեմ ուզում առաջ գնալ: Գիտեմ՝ հեշտ ա քննադատելը, կարաս ասես՝ դրա կեսի չափ գրի և այլն, բայց սենց էրեսին շպպացնելով սկսվող գործը պիտի ամեն տողում ավելի ուժեղ ապտակ բերի, ստացվում ա, որ բացի առաջին տողից ու վերջին տողից էն մնացածը ուղղակի լցրել ա տողերով, որ երեք քառյակ ստացվի:
Բայց սենց պրոֆեսոր-պրոֆեսոր որ խոսում եմ, ես ինձ դուր չեմ գալիս, զուտ իմ անձնական մոտեցումն եմ ասում, ու չէի ասի, եթե ակումբում բավականին քննադատական մոտեցում չլիներ ասենք Սևակի նկատմամբ, ով ահագին ուժեղ ա մեկ-երկու ուժեղ կամ հաճախ էլ ոչ թե ուժեղ այլ հենց տպավորիչ ուղղակի տողերի արանքը ոչինչ չասող տողերով լցնելուց, զուգահեռ էլ ուժեղ ա էդպիսի ուրիշների ոտանավորները քննադատելուց: :D
Թէ չէ հասկանալի ա, որ քվանտային մեխանիկա չեն բացատրելու ժամանակակից պոեզիայով, բայց ինձ համար օրինակ Սահյանի շատ ու շատ բանաստեղծություններում ամեն տողը ավելի ու ավելի ա ականջ շոյում, բայց ինքն էլ կունենա իհարկե բանալություններ: Պլյուս, մի քիչ գուգլեցի էս ընթացքում Լարկինի մասին, ու որպես տիպ էլ առանձնապես դուրս չեկավ, կարող ա դատողությանս վրա դա էլ ա ազդում:
Իմ համար էլ եսիմ ինչ մի երևելի գործ չի, բայց կարծում եմ մի քիչ շատ ես քացու տակ գցում։ Ի դեպ անունն էլ․․․ ասում են Սթիվենսոնի «Ռեքվիեմ»-ից ա փոխառել․
Under the wide and starry sky
Dig the grave and let me lie.
Glad did I live and gladly die,
And I laid me down with a will.
This be the verse you grave for me;
Here he lies where he longed to be,
Home is the sailor, home from sea,
And the hunter home from the hill.
Այսինքն մարդը իր տապանաքարի ասելիքն ա ասում, որ ինքը fucked-up ա, ու ծնողներն էլ են դրա մեջ դեր խաղացել, չնայած ինքը դրանց չի մեղադրում (they may not mean to, but they do) ու սաղս էլ սենց ենք վոբշըմ, նենց որ կյանքը տուֆտա բան ա, ես էլ մեջը fucked-up լուզըր եմ․․․․ ու մարդը ոչ ամուսացել ա, ոչ էլ երեխա ա ունեցել, նենց որ սրանով միգուցե ասում ա, որ ես ինքս ինձնով fucked-up լինելով, գոնե ժառանգներիս fuck up չեմ արել։
Նենց որ կարծում եմ չարժի սրան ոնցոր խրատ դիտել, այլ հեղինակի ինքն իր նկատմամբ վերաբերմունք է թերևս․․․
Ուլուանա
30.05.2020, 23:42
Էս ես չէի ասում՝ Արէան էր, ես միայն հետը համաձայնվում էի: :)) Ու իրա բերած երգի հետ համեմատությունը ահագին լավն էր, որ ամեն բանաստեղծություն ունի իր մեղեդին, ու եթե դա չես պահպանում, ապա երգի միայն բառերն ես թարգմանում ու դնում այլ մեղեդու վրա․․․ իմ համար սա կլինի ոչ թե թարգմանություն, այլ փոխադրություն։ Ու նույնն էլ հակառակը․ եթե չափը պահպանված է, բայց լուրջ իմաստային բացթողումներ կան, ապա նորից՝ յուրային ինտերպրետացիոն փոխադրություն ա, ոչ թե թարգմանություն․․․ բայց դե սրա մասին ահագին խոսել ենք արդեն։ :)
Հըմ... Իմ հիշելով` հակառակը` դու էիր բնագրի վանկերի քանակը չպահելը մատնանշում որպես թերություն, իսկ Արէան քեզ քննադատում էր վանկեր հաշվելու համար: Լավ, թող Արէան գա, ասի: Ամեն դեպքում կարևորն էն ա, որ դու չես ժխտում, որ տենց ես համարում: :)))
Ի դեպ, եթե նայենք հայտնի տարբեր դասական թարգմանություններ ու համեմատեք բնագրերի հետ, էնքան թե՛ իմաստային, թե՛ կառուցվածքային փոփոխություններ ու նույնիսկ սխալներ կան դրանցում, որ, չգիտես ինչի, սենց մեզ նման ոչ ոք չի դրել, քլնգել, կամ էլ կարող ա` քլնգողներ էլ են եղել, բայց ամեն դեպքում հաստատվել ու ներկայացվել են հանրությանը` որպես շատ հաջող թարգմանություններ, որոնց որակն իսկի չի քննարկվել, շատերը ոչ էլ համեմատել են, որ պարզեն` ինչքան անճշտություններ կան, ու որ իրականում լրիվ քո ասած փոխադրության կատեգորիային են պատկանում :)):
Իմ համար էլ եսիմ ինչ մի երևելի գործ չի, բայց կարծում եմ մի քիչ շատ ես քացու տակ գցում։ Ի դեպ անունն էլ․․․ ասում են Սթիվենսոնի «Ռեքվիեմ»-ից ա փոխառել․
Under the wide and starry sky
Dig the grave and let me lie.
Glad did I live and gladly die,
And I laid me down with a will.
This be the verse you grave for me;
Here he lies where he longed to be,
Home is the sailor, home from sea,
And the hunter home from the hill.
Այսինքն մարդը իր տապանաքարի ասելիքն ա ասում, որ ինքը fucked-up ա, ու ծնողներն էլ են դրա մեջ դեր խաղացել, չնայած ինքը դրանց չի մեղադրում (they may not mean to, but they do) ու սաղս էլ սենց ենք վոբշըմ, նենց որ կյանքը տուֆտա բան ա, ես էլ մեջը fucked-up լուզըր եմ․․․․ ու մարդը ոչ ամուսացել ա, ոչ էլ երեխա ա ունեցել, նենց որ սրանով միգուցե ասում ա, որ ես ինքս ինձնով fucked-up լինելով, գոնե ժառանգներիս fuck up չեմ արել։
Նենց որ կարծում եմ չարժի սրան ոնցոր խրատ դիտել, այլ հեղինակի ինքն իր նկատմամբ վերաբերմունք է թերևս․․․
Էդ դեպքում ուրեմն հաջողվել ա իր հանդեպ վերաբերմունքը փոխանցել ընթերցողին :D
Հըմ... Իմ հիշելով` հակառակը` դու էիր բնագրի վանկերի քանակը չպահելը մատնանշում որպես թերություն, իսկ Արէան քեզ քննադատում էր վանկեր հաշվելու համար: Լավ, թող Արէան գա, ասի: Ամեն դեպքում կարևորն էն ա, որ դու չես ժխտում, որ տենց ես համարում: :)))
Լավ չես հիշում․ Արէան ասում էր, որ իմ տարբերակի մեջ կան 9րդ վանկեր, ես էլ պնդում էի, որ ճիշտ յամբիկ ռիթմը պահպանելուն չշեշտված 9րդ վանկերը չեն խանգարում, իսկ խստապահանջ 8-վանկանի մոտեցումը հայերենի վերջին վանկի վրա շեշտի պատճառով խախտում ա յամբիկ ռիթմը։ Նույնն էլ ստեղ, ի դեպ։
Ժխտելը որն ա, հա, իմ թարգմանությանը մոտեցումը ռիթմի պահպանել էլ է ներառում։
Ի դեպ, եթե նայենք հայտնի տարբեր դասական թարգմանություններ ու համեմատեք բնագրերի հետ, էնքան թե՛ իմաստային, թե՛ կառուցվածքային փոփոխություններ ու նույնիսկ սխալներ կան դրանցում, որ, չգիտես ինչի, սենց մեզ նման ոչ ոք չի դրել, քլնգել, կամ էլ կարող ա` քլնգողներ էլ են եղել, բայց ամեն դեպքում հաստատվել ու ներկայացվել են հանրությանը` որպես շատ հաջող թարգմանություններ, որոնց որակն իսկի չի քննարկվել, շատերը ոչ էլ համեմատել են, որ պարզեն` ինչքան անճշտություններ կան, ու որ իրականում լրիվ քո ասած փոխադրության կատեգորիային են պատկանում :)):
Դե հա, բայց ասենք թումանյանական պուշկինը մի ուրիշ կարգի հրաշք ա։ Պաստերնակի շեքսպիրյան սոնտներն էլ են լավը․․․ Բայց հենց սենց բարդությունների պատճառով չափածո թարգմանողները նախընտրում են ազատ թարգմանություն կոչել իրենց արածը, շատ դեպքերում նույնիսկ չափածոն հանգավորված արձակի վերածելով, ոիրենց ունեցած խնդրիրն էլ նպատակային լսարանին այլալեզու պոեզիայի նմուշներին ծանոթացնելն է, ոչ թե լաբորատոր էքսպերիմենտներ անելը։
Հա, ու եթե չեք փորձել, թարգմանությունների նկատմամբ հետաքրքրություն ունեցողներին խորհուրդ կտամ փորձել երգերի տեքստեր թարգմանել, այնպես, որ նույն երաժշտությամբ երգել լինի այդ թարգմանությունը․․․ ահագին հավես վարժություն ա։ :))
Ուլուանա
31.05.2020, 00:13
Դե հա, բայց ասենք թումանյանական պուշկինը մի ուրիշ կարգի հրաշք ա։ Պաստերնակի շեքսպիրյան սոնտներն էլ են լավը․․․ Բայց հենց սենց բարդությունների պատճառով չափածո թարգմանողները նախընտրում են ազատ թարգմանություն կոչել իրենց արածը, շատ դեպքերում նույնիսկ չափածոն հանգավորված արձակի վերածելով, ոիրենց ունեցած խնդրիրն էլ նպատակային լսարանին այլալեզու պոեզիայի նմուշներին ծանոթացնելն է, ոչ թե լաբորատոր էքսպերիմենտներ անելը։
Ի դեպ, օրինակ, անգլերենից ռուսերեն թարգմանելը շատ ավելի հեշտ ու ներդաշնակ ա, քան անգլերենից հայերենը: Ես ինքս չափածոն որևէ լեզվից ռուսերեն թարգմանած չկամ, բայց զուտ թարգմանությունները կարդալով` զգում եմ, որ ռուսերեն թարգմանությունները շատ ավելի մոտ են բնագրին, քան հայերեն թարգմանությունները: Իհարկե, էստեղ կարելի ա ենթադրել, որ գուցե ուղղակի հայերը լավ չեն թարգմանում, չգիտեմ, գուցե դա էլ կա, բայց զուտ լեզվական առանձնահատկություններով պայմանավորված` կարծում եմ` օբյեկտիվորեն էլ տենց ա:
Հա, ու եթե չեք փորձել, թարգմանությունների նկատմամբ հետաքրքրություն ունեցողներին խորհուրդ կտամ փորձել երգերի տեքստեր թարգմանել, այնպես, որ նույն երաժշտությամբ երգել լինի այդ թարգմանությունը․․․ ահագին հավես վարժություն ա։ :))
Հա, երգի դեպքում հաստատ է՛լ ավելի բարդ կլինի, որովհետև թարգմանության մեջ, բացի ամեն ինչից, պետք ա նաև բառերը հարմարեցնել երգի շեշտադրությանը:
Ի դեպ, օրինակ, անգլերենից ռուսերեն թարգմանելը շատ ավելի հեշտ ու ներդաշնակ ա, քան անգլերենից հայերենը: Ես ինքս չափածոն որևէ լեզվից ռուսերեն թարգմանած չկամ, բայց զուտ թարգմանությունները կարդալով` զգում եմ, որ ռուսերեն թարգմանությունները շատ ավելի մոտ են բնագրին, քան հայերեն թարգմանությունները: Իհարկե, էստեղ կարելի ա ենթադրել, որ գուցե ուղղակի հայերը լավ չեն թարգմանում, չգիտեմ, գուցե դա էլ կա, բայց զուտ լեզվական առանձնահատկություններով պայմանավորված` կարծում եմ` օբյեկտիվորեն էլ տենց ա:
Վանկաշեշտական չափը հայերենին ահագին խորթ ա, բայց լայն տարածում ունի թե՛ անգելերենում, թե՛ ռուսերենում․․․ ու դե չափածոյի մշակույթներն էլ այդ լեզուներով ավելի հարուստ են։
Հա, երգի դեպքում հաստատ է՛լ ավելի բարդ կլինի, որովհետև թարգմանության մեջ, բացի ամեն ինչից, պետք ա նաև բառերը հարմարեցնել երգի շեշտադրությանը:
բանաստեծություններում էլ, Ուլուանա ջան, բանաստեղծություններում էլ :))
Ուլուանա
31.05.2020, 00:21
Վանկաշեշտական չափը հայերենին ահագին խորթ ա, բայց լայն տարածում ունի թե՛ անգելերենում, թե՛ ռուսերենում․․․ ու դե չափածոյի մշակույթներն էլ այդ լեզուներով ավելի հարուստ են։
բանաստեծություններում էլ, Ուլուանա ջան, բանաստեղծություններում էլ :))
Պարզ ա, որ բանաստեղծություններում էլ: Բայց շատ դեպքերում կարող ա թարգմանությունը որպես բանաստեղծություն` լրիվ նորմալ հնչել, բայց որպես երգ` ոչ` կախված հենց երաժշտությունից:
Ուլուանա
31.05.2020, 00:23
Մի բան էլ ասեմ ու ժամանակավորապես թռնեմ էս թեմայից:
Սա, իհարկե, օգտակար փորձ էր բոլորիս համար, հետաքրքիր ուսումնասիրություն էր, Այվիին էլ շնորհակալություն կազմակերպելու համար: Բայց հաջորդ անգամ, եթե իմ կարծիքը հաշվի առնվի, դեմ կլինեմ էս ֆորմատին, երբ ով ինչ ուզում` թարգմանում է, ու չկա որևէ ընդհանուր հիմք, որով կարելի է առաջնորդվել թարգմանությունները գնահատելիս ու համեմատելիս: Ի վերջո, չնայած մրցույթ չի, բայց, մեկ է, էլի գնահատում ու համեմատում ենք` առանձնացնելով ու նշելով մեզ համար լավագույն տարբերակը, չէ՞: Իսկ գնահատելու ու հատկապես համեմատելու համար պիտի լինեն հավասար պայմաններ: Իսկ էսպես`մեկը հավանում է էսինչ տարբերակը, որովհետև բնագիրն էլ էր հավանել, մյուս տարբերակներն իսկի չեն հետաքրքրում, որովհետև բնագրերն էլ չեն հետաքրքրել: Մյուսը պոեզիայից բան չի հասկանում, դրա համար հավանում է էն, որի իմաստն է դուր գալիս իրեն: Մեկի թարգմանածը երկար բանաստեղծություն է, մյուսինը` կարճ, մեկի վանկերը շատ են, մյուսինը` քիչ, մեկն իմաստային առումով է բարդ թարգմանելը, մյուսը` կառուցվածքային առումով, մեկը գրավիչ թեմա ունի, մյուսը` բանալ ու ծեծված, էն մյուսի բնագիրը, բացի թարգմանողից, ոչ ոք չի հասկանում, որ հնարավոր լինի հենց թարգմանությունը գնահատել, ոչ թե տեքստը` առանձին վերցված, և այլն: Մի խոսքով` շատ խառը ու անհավասար պայմաններ են: Եթե նպատակը զուտ հայերեն թարգմանությունների թիվն ավելացնելն է, ամեն մարդ ցանկության դեպքում էլի կարող է իր համար թարգմանել, դնել համապատասխան թեմաներում, իսկ եթե ինչ-որ համատեղ նախաձեռնություն ենք անում, որի դեպքում լավ ու վատի համեմատություն պիտի արվի, լավ կլինի` ինչ-որ ընդհանուր հիմքեր ստեղծենք դրա համար, թե չէ` զուտ չափածո լինելը շատ քիչ է, հատկապես որ նույնիսկ չափածոների մեջ, օրինակ, Շինարարի թարգմանությունը, ոչ մի կերպ չկարողացա ընկալել որպես չափածո, ասենք, եթե չնշվեր, որ չափածո ա, մտքովս էլ չէր անցնի:
Համենայնդեպս, ասեմ, որ էս գրածովս որևէ մեկի թարգմանությունը չեմ փորձում նսեմացնել, ու ընդհանրապես սա բնավ քննադատություն չի ո՛չ թարգմանողների, ո՛չ կարծիք արտահայտողների, ո՛չ էլ կազմակերպչի նկատմամբ. տրված պայմաններում ամեն մեկն արել ա էն, ինչ իրենից պահանջվում էր: Պարզապես համարում եմ, որ նախաձեռնության էս ֆորմատը լուրջ թերություն ունի, ու արժե դա հետագայում հաշվի առնել: Էլի թող մրցույց չլինի, բայց թարգմանելու համար ընտրվի կոնկրետ ստեղծագործություն` բոլորի համաձայնությամբ:
Մի քանի պատճառներից ելնելով՝ փորձեցի օրիգինալի ռիթմին ու հանգերի կառուցվածքին համապատասխան թարգմանություն էլ անել։ Ստացվեց սենց․
Հ․ Ֆ․ Լավքրաֆթ - «Հուսալքում»
Գիշերն էանում են, ճչում,
Եվ անտառներում հառաչում․
Քամու մեջ խելագար թռչում
Տեսքեր դժոխանման։
Ճարճատող ճյուղերում լսում,
Ճահճացող լճերում խոսում,
Հատում են ափը, երիզում
Դևերը հուսալքման։
Կիսով չափ հիշում եմ կարծես,
Նախքան երկինքը մոխրատես
Մարեց ավյունս հրակեզ,
Երանությունն էր տիրում։
Երկինքը փայլում էր, ասես
Ոսկուց լիներ ճառագագես․
Դա երազում էր պարզապես
Դիսն իր խորը թմբիրում։
Ժամը հոսում է, չքանում,
Կիսագիտելիքներ հանում,
Կուրորեն քայլում, հեռանում
Կուսական դաշտի միջով։
Դժբախտ ճամփորդը տրտնջում,
Հայացքն առ կրակն է շրջում,
Մրկկահավի կանչն ականջում
Անճար քշվում դեպի ծով։
Նենգ թևեր են բախվում օդում,
Ու ոգիներ են հոշոտում,
Չտեսնված բաներ բոթում
Ցանկասեր երկնքի տակ։
Ստվերներ՝ կորցրած խնդության,
Չարքեր ապագա տխրության,
Ձուլվում են ամպում խենթության,
Որ պատեն հոգին համակ։
Ովքեր դեռ ողջ են, ողբում են,
Դառնության ցավում դողում են,
Իսկ Ֆուրիաները խողում են
Անդորր ու խաղաղություն։
Բայց կհաջորդի այս բանտին
Եվ կգա պիղծ կյանքից անդին
Մոռացություն, որ փարատի
Որոնումներն ապարդյուն։
Բնագիրը.
H. P. Lovecraft – “Despair”
O’er the midnight moorlands crying,
Thro’ the cypress forests sighing,
In the night-wind madly flying,
Hellish forms with streaming hair;
In the barren branches creaking,
By the stagnant swamp-pools speaking,
Past the shore-cliffs ever shrieking;
Damn’d daemons of despair.
Once, I think I half remember,
Ere the grey skies of November
Quench’d my youth’s aspiring ember,
Liv’d there such a thing as bliss;
Skies that now are dark were beaming,
Gold and azure, splendid seeming
Till I learn’d it all was dreaming—
Deadly drowsiness of Dis.
But the stream of Time, swift flowing,
Brings the torment of half-knowing—
Dimly rushing, blindly going
Past the never-trodden lea;
And the voyager, repining,
Sees the wicked death-fires shining,
Hears the wicked petrel’s whining
As he helpless drifts to sea.
Evil wings in ether beating;
Vultures at the spirit eating;
Things unseen forever fleeting
Black against the leering sky.
Ghastly shades of bygone gladness,
Clawing fiends of future sadness,
Mingle in a cloud of madness
Ever on the soul to lie.
Thus the living, lone and sobbing,
In the throes of anguish throbbing,
With the loathsome Furies robbing
Night and noon of peace and rest.
But beyond the groans and grating
Of abhorrent Life, is waiting
Sweet Oblivion, culminating
All the years of fruitless quest.
Էդքան էլ համաձայն չեմ, որ ցանկացած գործ կարաս իմ ասած տրամաբանությամբ բանալ համարես: Ու պոեզիայում հազար հատ գրավչություն կարելի ա գտնել, մանավանդ եթե սիրահար ես չափածոյի՝ սիրուն բառախաղեր, հնչյունների հետ խաղեր, քո ասած էմոցիոնալությունը, սիրուն պատկերներ, չգիտեմ, ռիթմ և այլն, փիլիսոփայություն, քո ասած պարզությունը, կամ քո չսիրած բարդությունը, նայած ճաշակ, բայց ախպոր պես, կոնկրետ էս ոտանավորում ֆաքափի մասը ինձ թվում շատ էլ հաջող ա, ես դրա հետ խնդիր չունեմ, բայց հենց երկրորդ տողը որ ասում ա They may not mean to, but they do, նենց տպավորություն ա, որ ևս մի տող ա պետք, որ քառատող լրացնի, հատուկ չեն անում, բայց անում են, ոնց որ ասենք ոտանավոր լինի՝ ես սիրում եմ քեզ, հաջորդ տողը՝ չէ, իրոք սիրում եմ, ինձ համար հենց երկրորդ տողից էնքան թուլանում ա ողջ ասելիքը, որ էլ չեմ ուզում առաջ գնալ: Գիտեմ՝ հեշտ ա քննադատելը, կարաս ասես՝ դրա կեսի չափ գրի և այլն, բայց սենց էրեսին շպպացնելով սկսվող գործը պիտի ամեն տողում ավելի ուժեղ ապտակ բերի, ստացվում ա, որ բացի առաջին տողից ու վերջին տողից էն մնացածը ուղղակի լցրել ա տողերով, որ երեք քառյակ ստացվի:
Իմ համար երկրորդ տողը շատ էլ տեղին էր․ ընդհանրապես համաձայն չեմ, թե տող լցնելու համար էր դրած։ Բայց էդ հեչ․ ճաշակին ընկեր չկա :)
Ինչ վերաբերում ա պոեզիայի գրավչությանը, իսկ ես կասեի՝ նպատակին, էդ սաղ թվարկածդ հազար ու մի բանը ճիշտ ես ասում, բայց իմ կարծիքով դրանք բոլորն էլ տեղավորվում են ասածս լակոնիկության ու ուղեղի մեջ դաջվելու, տպավորվելու հատկության մեջ։ Բառախաղերը խտացնում են բառի իմաստային կշիռը, այսինքն՝ քիչ բառերով շատ բան ես ասում, ռիթմը, հանգերը մեծացնում են հիշվելիությունը, ասվածի ազդեցիկությունը, սիրուն պատկերները նույնպես, ընդհանրապես նյութը ինչքան գունեղ ա, էմոցիոնալ լիցք ունի, էնքան ուժեղ ա մեխվում ուղեղում։ Մի խոսքով, էս բոլորը ընդամենը տարբեր գործիքներ են՝ նույն վերջնական էֆեկտին ծառայող։ Հենց էդ ուղեղում դարջվելու բարձր արդյունավետությունն ա պոեզիայի իսկ ավելի ընդհանուր՝ գեղարվեստական գրականության ու արվեստի իմաստը իմ ջոկելով :)
Քանի որ ես մտադիր չէի հեռու մնալ, փորձեցի Արշակի տարբերակը կիրառել պրակտիկորեն ու տեսնել ինչ կստացվի։ Ահա այն՝
Քաքմեջ են անում քեզ հերդ, մերդ
Գուցե չեն ուզում, բայց դե անում են,
Իրենց սխալներն լցնում են մեջդ,
Մի բան էլ վրից, հատուկ քեզ համար, ավելացնում են։
Բայց նրանց նույնպես քաքմեջ են արել,
Նաֆթալինահոտ գլխարկ-բաճկոնով ինչ-որ հիմարներ,
Ով կես ժամանակ փսլնքոտ-ծանր են կարծես թե եղել,
Իսկ մյուս կեսը կրծել են գուցե իրար կոկորդներ։
Մարդը տալիս է տանջանք մյուսին,
Որ խորանում է անդունդի նման,
Ինչքան կարող ես արագ հեռացիր,
Ու մի թող քեզնից և ոչ մի ժառանգ։
հ․գ․ կետադրիր ինքդ :D
LisBeth, ճիշտն ասած որպես թարգմանություն չեմ գնահատում, այլ որպես հայերեն՝ ինձ հասանելի տարբերակ։ Շատ հավանեցի էս թարգմանությունդ։ Իմ կարծիքով շատ բնական ու հզոր է ստացվել։ Բայց «քաք մեջ»-ը ու «fucked up»-ը իմ ընկալմամբ համարժեք չեն։ Գիտեմ, որ դա Արշակի առաջարկած տարբերակն է ))) Թեև էս թարմանածիդ մեջ շատ համահունչ է ու ներդաշնակ է, բայց իմ համար fuck-ը (կամ ինչպես բրիտանացիներն են արտասանում՝ ֆուքը) շատ ավելի «հաճելի», հասկանալի ու բովանդակալից է, քան «քաք»-ը։ Դա իմ համար մի տեսակ շատ շատ գռեհիկ է գրականության մեջ։ Ժամանակին ես ինքս սկսեցի այդ բառը հաճախ օգտագործել, այդ թվում նայև Ակումբում, բայց հիմա որ հետ եմ նայում, մեղմ ասած շատ ներվայնանում եմ։ Իսկ գրականության մեջ չգիտեմ ինչ ձև պիտի օգտագործվես, որ էդ «քաք»-ը ուտվի։ Մի խոսքով մի կողմից թարգմանությունդ հավանում եմ, մյուս կողմից էդ բառը մի տեսակ կուլ չի գնում ))
Ես էլ եկա ինքնաբացահայտվելու :}:
Ճիշտն ասած` բացահայտումս թողեցի վերջում, որ հնարավորինս շատ անկողմնակալ կարծիքներ կարդամ, բայց ոնց որ թե կարծիքներ հայտնողները շատ քիչ են: Հատկապես Հայկօյի կարծիքը շատ հետաքրքիր կլիներ կարդալ ներկայացված բոլոր թարգմանությունների մասին` հաշվի առնելով, որ թարգմանիչ է, նաև իմ ճանաչած ամենագրագետ ու կիրթ մարդկանցից մեկը:
Հա, ես էլ եմ սպասում Օ-ի քոմենթներին :)
Էս հարցում նա God level ա իմ համար :P
Ես թարգմանել եմ Լարկինի This Be The Verse-ի առաջին և երկրորդ տարբերակները (գրառումներ #6 և #7), ինչպես նաև Պոյի Dream Within A Dream-ը (էն հինգերորդ դասարանի մակարդակի դարձրած պրիմիտիվ ոտանավորը):
Փաստորեն քո թարգմանածներից մեկը իմ ընտրածներից է՝ #6-ը :love։ Ապրե՛ս, շատ լավ ես թարգմանել, ինչպես մնացած հավանածս տարբերակների թարգմանիչները։ Բոլորին մեկ անգամ ևս շնորհակալություն :hi
Ես կարծեցի, որ 6-նու 7-ը տարբեր տարբեր մարդիկ են թարգմանել։ Հիմա որ հասկանում եմ, որ նույն մարդն է թարգմանել մեղմ ասած զարմացած եմ։ Փաստորեն դա էլ կարելի է համարել տաղանդ։ Որ էդքան տարբեր ձևերով ես թարգմանել։ Համենայն դեպս ինձ համար դա տաղանդ է։
նաև fuck up-ը թարգմանելու գայթակղությունը կար:
Մի փոքր շեղվեմ... Իմ համար սա ավելի շատ հոգեբանափիլիսոփայական հարց է, քան թարգմանչական։ Հետաքրքիր է, ինչու ենք մենք էդքան զգայուն նման բառերի նկամամբ։ Հիշում եմ, որ էն անցած կյանքումս երբ երեսուն փաստերը գրել էի, էս թեմային էլ էի անդրադարձել.... Ուղղակի իրոք իմ համար սա խնդիր է, որ մեր համար fuck-ը էդ կարգի խնդիր կամ հետաքրքրություն ներկայացնող թեմա է։
Ինչ վերաբերում է fuck up արտահայտությանը, ապա իմ գրած երկու տարբերակներն էլ «գցել» և «կյանքը փչացնել», կարծում եմ, ինչ-որ չափով հաղորդում են իմաստը տվյալ համատեքստում, թեև ընդունում եմ, որ լիարժեք թարգմանություն չեն: Արշակի առաջարկած «քաքմեջ անել» տարբերակն էլ էր մտքովս անցել թարգմանելու ժամանակ, բայց մտածեցի` բանաստեղծության համար մի քիչ շատ կոպիտ է, չնայած fuck-ն իր բուն իմաստով, իհարկե, շատ ավելի անպարկեշտ բառ է, բայց անգլերենում, կարծում եմ, բոլորս էլ գիտենք, որ բավական «ուժը կորցրած» բառ է` հայերեն համարժեքի հետ անհամեմատելի: Բայց գուցե սխալվել եմ «քաքմեջը» մերժելով, չգիտեմ: Շինարարի առաջարկած «ձախողելը» կհամապատասխաներ, եթե խոսքն անշունչ առարկայի մասին լիներ, օրինակ` գործը ձախողել, բայց մարդուն ձախողել` առնվազն հայերենում ճիշտ չի հնչում, կարծում եմ:
Իմ համար էլ պարադոքսը կայանում է նրանում, որ քո թարգմանած տարբերակները շատ ավելի մեղմ են և չեն փոխանցում fuck-up-ը, իսկ «քաք մեջ»-ը շատ գռեհիկ է....
Ընդհանրապես կուզենայի մի հատ հստակ պարզել` բնագրի վանկերի քանակը թարգմանության մեջ պահպանելն իրոք պարտադիր պայման է լուրջ, պրոֆեսիոնալ թարգմանությունների դեպքում, թե թույլատրելի է մի երկու վանկ ավելացնել-պակասեցնելը: Իմանամ, հետագայում էլ հաշվի առնեմ, էլի, որ սրանից հետո դրա պատճառով «հինգերորդ դասարանի մակարդակի պրիմիտիվ թարգմանություններ չանեմ» :)):
Իմ խիստ սուբյեկտիվ պատկերացմամբ՝ ոչ, պարտադիր չէ։ Պարտադիր է, եթե դու ուզում ես քեզ ցույց տալ որպես սուպեր թարգմանիչ։ Բայց եթե նպատակդ է, փոխանցել ընթերցողին նույն ուժը, էներգիան, միտքը....... ինչը որ բնագրում է, ապա պարտադիր չէ։
ՀԳ. ես ընդհանրապես չեմ սիրում խցկվել թեմաների մեջ որոնցից շատ քիչ բան եմ հասկանում։ Էս թեման դրանցից մեկն է։ Իմ գրածը, ինչպես արդեն նշել եմ, ընդունեք որպես միջին վիճակագրական ընթերցողի կարծիք, խնդրում եմ
Ինձ էլ հավեսի քցեցիք: Ես էլ եմ հակված կարծելու, որ բանաստեղծության ճիշտ թարգանությունը պետք ա բնօրինակի ռիթմն էլ մեկին մեկ պահի, տաղաչափությունն էլ, հանգերն էլ, վերջավորություններն էլ, մի խոսքով՝ ամեն ինչ, նույնիսկ իմաստը: Հենց դրա համար էլ վստահ եմ, որ բանաստեղծություն թարգմանելն ամենալավ զբաղմունքը չի :)): Բայց ստեղ փորձել եմ վարժության նման ամեն տողում էդ հստակ ութ վանկն ու ABAB հանգը պահել: Առաջին հերթին հենց մենակ դրան եմ ուշադրություն դարձրել․ հետաքրքիր էր՝ հայերեն տենց բան առհասարակ հնարավոր ա՞ անել, թե՞ չէ: Բայց Ուլուանայի հետ համաձայն եմ, որ իմաստն ավելի լավ փոխանցելու համար մի քիչ երկարացնելը չէր խանգարի:
Էս էլ տաղս
Խեղում են քեզ հերդ ու մերդ,
Ջարդում, թեկուզ՝ ակամայից,
Կերցնում իրենց սաղ քաքերը,
Դեռ մի բան էլ դնում վրից:
Բայց դե իրենց էլ են խեղել
Հին շորերով մի զույգ տխմար,
Էն որ գիտեին մենակ պատժել
Ու արանքում գզել իրար:
Ցավն անցնում է մարդուց մարդուն
Ու խորանում, դառնում ձորեր,
Փախի՛ր, քանի կա փրկություն,
Ու երեխա աշխարհ մի՛ բեր:
Sambitbaba
31.05.2020, 20:21
նենց որ սրանով միգուցե ասում ա, որ ես ինքս ինձնով fucked-up լինելով, գոնե ժառանգներիս fuck up չեմ արել։
Տատս կասեր. քաք սրտին քաք մխիթարանք...
...ստեղ փորձել եմ վարժության նման ամեն տողում էդ հստակ ութ վանկն ու ABAB հանգը պահել: Առաջին հերթին հենց մենակ դրան եմ ուշադրություն դարձրել․ հետաքրքիր էր՝ հայերեն տենց բան առհասարակ հնարավոր ա՞ անել, թե՞ չէ...
Մոռացա ասել․ Ուլուանայի առաջին տարբերակին փորձել եմ ինչքան հնարավոր ա՝ քիչ նայել, իրենն էլ էր էս սկզբունքով :)):