Դիտել ողջ տարբերակը : Մարությանի երևանյան քաղաքապետումը
Կարծում եմ ժամանակն ա առանձին թեմա ունենալ, քանի որ Մարությանն իր ուղին է հարթում որպես քաղաքապետ, դե Երևանն էլ բնակչությամբ Հայաստանի կեսը՝ կառավարման դաշտն էլ՝ անծայրածիր․․․ պիտի որ բազում քննարկման հարցեր լինեն։ Հը՞ն։
Դե․․ սկսենք լավից․ րեդիթում վերջերս Մարությանի հեծանվային նկար էին տեղադրել (https://www.reddit.com/r/armenia/comments/dgfhjo/mayor_of_yerevan_hayk_marutyan_casually_leaving/), հետևյալ անվանմամբ՝ Mayor of Yerevan, Hayk Marutyan casually leaving the government building on a bike․ (թավացումը իմն ա)։ Ստեղ էլ նկարը բերեմ․ հզոր մեսիջ ա․․․ ու էն որ չմեռանք, էդ օրն էլ տեսանք․
https://i.redd.it/i9o3m0gu2xr31.jpg
հուսադրող ա, որ հեծանվային փոխադրումն էլ կարող ա դառնա տրանսպորտային համալուծման մաս։
Էս մեսիջը ինձ էլ ա հասել, ու ես էլ մեկ ու մեջ սկսել տղուս հեծոն քշել, մի բան որ քսան տարուց ավել չէի արել։ Մարությանի Trek-ից ա, բայց կարմիր :D Ճիշտ ա, Զեյթունից Քոչար ու հետ քշելը մի այլ կարգի տանջանք, բայց դաժե Քոչարի Գոլբինգից ապրանք եմ վերցրել ու տուն գնացել հեծոյով։
Կոնկրետ թեմայի շրջանակներում, ասեմ որ Մարությանը որպես քաղաքապետ ինձ դեռ բավարարում ա։
Դրականը որ տեսել եմ․
- մի քանի ամսվա տառապանքից ու այդ թվում իմ բողոքներից հետո, Սանիթեքի հարցը լուծվեց ու կարծես ֆունդամետալ լուծում ա։ Ազատվել ենք կոռուպցիայի մնացուկ, անարդյունավետ ու շանտաժիստ «միջազգային ներդրողից»։ Ստեղծվել ա լավ զինված հիմնարկ, որի բազայի վրա քաղաքի մաքրության վիճակը կարա օր օրի բարելավվի։
- մեր թաղերի փողոցային շների բացարձակ մեծամասնությունը ստերջացված ու թեգավորված են ու որ դուրս եմ գալիս շանս հետ ման գալու, սաղի հետ լավ յոլլա ենք գնում։ Դեռ լիքը չհաշվառված շներ կան, բայց պրոգրեսը երևում ա։
- Էրեբունի-Երևան վերջին տոնը նորմալ քաղաքային տոն էր, ոչ թե էն նախորդ տարիների նման անճաշակ ու պաթոսակոխ Արգիշտի ներկայացում, Նունե Եսայան համերգ ու փաշեքի համար խաշ-խորոված։
Բացասականը որ կա․
- Անկախ աղբահանության հարցի կարգավորումից, քաղաքը խայտառակ կեղտոտ ա։ Էն օրը ոտով ռայկոմից զեյթուն եմ գալիս, գազոնի տաս քառակուսի սանտիմետր կտոր չկա որ աղտոտված չլինի․ շիշ, տոպրակ, պաբիրոզ, թուղթ, քաք ․․․ վոբշեմ ․․․․ մե անմխիթար վիճակ։ Կարճ ասած մաքուր ու սիրուն զիբիլի յաշիկներ ունենալը ու ամեն օր դրանք դատարկելը մի բան ա, քաղաքի ընհանուր մաքրության վիճակն ուրիշ բան ա։
- Էն թանկանոց երկու այգիների բացումը կենտրոնում գլխումս չի տեղավորվում։ Արա, ոնց կարելի ա 5 միլիոն ծախսել ու մի հատ այգի բացել քաղաքում, այ դալբայոբներ։ Քաղաքում լիքը լքված անմխիթար այգիներ կան, հենց մեկը Զեյթունի կռուգի այգին։ Արա էտ պոռճ այգու վրա երկու միլիոն քիչ ծախսեիք, տակի մնացածով հինգ հատ էլ այգի կարելի էր խելքի բերել։
- Դվիժենիի մասով առմագեդոն ա, լրիվ։ Ու էս հարցը մենակ կլուծվի հասարակական տրանսպորտը զարգացնելու միջոցով։
Ինչ եմ սպասում․
- Նորմալ հասարակական տրանսպորտային համակարգի ստեղծում։ Ախպեր, էտ թազա մետրոյի կայարանը մի բացեք, պետք չի, թանկ ա։ Փոխարենը էտ արդեն նախագծված ավտոբուսային համակարգը՝ իրա կանգառներով, չվացուցակներով, նոր ավտոբուսներով, բերեք ներդրեք։ Էս իմ համար Հայկոյի հիմնական խնդիրն ա մինչև մյուս ընտրություններ։ Ասել ա 2-3 տարում, ես իրան 4-5 եմ տալիս, բայց որ նամուսով լուծվի էտ հարցը։ Թե չէ մյուս ընտրություններին ճռթս ա ինձանից գնալու իրան։
- Կանաչապատ տարածքների վերականգնում, ներառյալ այգիները իրանց ոռոգման համակարգերով։ Ծիծեռնակաբերդի, Սարալանջի ու Նորքի ծառապատում, Մանումենտի այգին խելքի բերել, իրա ծառերով պուրակներով, ամեն ինչով։
Կոնկրետ թեմայի շրջանակներում, ասեմ որ Մարությանը որպես քաղաքապետ ինձ դեռ բավարարում ա։
Դրականը որ տեսել եմ․
- մի քանի ամսվա տառապանքից ու այդ թվում իմ բողոքներից հետո, Սանիթեքի հարցը լուծվեց ու կարծես ֆունդամետալ լուծում ա։ Ազատվել ենք կոռուպցիայի մնացուկ, անարդյունավետ ու շանտաժիստ «միջազգային ներդրողից»։ Ստեղծվել ա լավ զինված հիմնարկ, որի բազայի վրա քաղաքի մաքրության վիճակը կարա օր օրի բարելավվի։
- մեր թաղերի փողոցային շների բացարձակ մեծամասնությունը ստերջացված ու թեգավորված են ու որ դուրս եմ գալիս շանս հետ ման գալու, սաղի հետ լավ յոլլա ենք գնում։ Դեռ լիքը չհաշվառված շներ կան, բայց պրոգրեսը երևում ա։
- Էրեբունի-Երևան վերջին տոնը նորմալ քաղաքային տոն էր, ոչ թե էն նախորդ տարիների նման անճաշակ ու պաթոսակոխ Արգիշտի ներկայացում, Նունե Եսայան համերգ ու փաշեքի համար խաշ-խորոված։
Բացասականը որ կա․
- Անկախ աղբահանության հարցի կարգավորումից, քաղաքը խայտառակ կեղտոտ ա։ Էն օրը ոտով ռայկոմից զեյթուն եմ գալիս, գազոնի տաս քառակուսի սանտիմետր կտոր չկա որ աղտոտված չլինի․ շիշ, տոպրակ, պաբիրոզ, թուղթ, քաք ․․․ վոբշեմ ․․․․ մե անմխիթար վիճակ։ Կարճ ասած մաքուր ու սիրուն զիբիլի յաշիկներ ունենալը ու ամեն օր դրանք դատարկելը մի բան ա, քաղաքի ընհանուր մաքրության վիճակն ուրիշ բան ա։
- Էն թանկանոց երկու այգիների բացումը կենտրոնում գլխումս չի տեղավորվում։ Արա, ոնց կարելի ա 5 միլիոն ծախսել ու մի հատ այգի բացել քաղաքում, այ դալբայոբներ։ Քաղաքում լիքը լքված անմխիթար այգիներ կան, հենց մեկը Զեյթունի կռուգի այգին։ Արա էտ պոռճ այգու վրա երկու միլիոն քիչ ծախսեիք, տակի մնացածով հինգ հատ էլ այգի կարելի էր խելքի բերել։
- Դվիժենիի մասով առմագեդոն ա, լրիվ։ Ու էս հարցը մենակ կլուծվի հասարակական տրանսպորտը զարգացնելու միջոցով։
Ինչ եմ սպասում․
- Նորմալ հասարակական տրանսպորտային համակարգի ստեղծում։ Ախպեր, էտ թազա մետրոյի կայարանը մի բացեք, պետք չի, թանկ ա։ Փոխարենը էտ արդեն նախագծված ավտոբուսային համակարգը՝ իրա կանգառներով, չվացուցակներով, նոր ավտոբուսներով, բերեք ներդրեք։ Էս մի համար Հայկոյի հիմնական խնդիրն ա մինչև մյուս ընտրություններ։ Ասել ա 2-3 տարում, ես իրան 4-5 եմ տալիս, բայց որ նամուսով լուծվի էտ հարցը։ Թե չէ մյուս ընտրություններին ճռթս ա ինձանից գնալու իրան։
- Կանաչապատ տարածքների վերականգնում, ներառյալ այգիները իրանց ոռոգման համակարգերով։ Ծիծեռնակաբերդի, Սարալանջի ու Նորքի ծառապատում, Մանումենտի այգին խելքի բերել, իրա ծառերով պուրակներով, ամեն ինչով։
Օղակաձևը սրճարանազերծել հիմնովին:
Օղակաձևը սրճարանազերծել հիմնովին:
Լավ բան ես ասում, բայց էս քաղաքապետի ու իրա թիմի հագով չի:
Չնայած, որ հավեսով պարգևավճար ստանալը շարունակեն, կարողա և ստացվի :D
Հ.Գ.
Տեց էլ չհասկացա, թե ում ինչի համար են պարգևատրել :esim
Օղակաձևը սրճարանազերծել հիմնովին:
Լավ կլիներ բոլոր սրճարանները, բուդկաները, արևածաղիկն ու բամբակը անխտիր բոլոր այգիներից ու փողոցներից չորով մաքրեին առանց բացառությունների։
Էն պատճառաբանությունները, թե բա ընտանիք են պահում, օրվա հացի փող, բլա բլա բլա, ապուշություն են, ուրեմն փողոցում ու այգիներում քաքելն ու միզելն էլ թույլատրեք, կենսական անհրաժեշտություն ա։ Եթե մարդկանց երևակայությունն ու աշխատելու ձգտումը կաֆեից ու սեմուշկայից ավելիին չի ձգտում, ուրեմն թող սովից մեռնեն, մոլորակը դրանից շատ չի տուժի։
Սան Ֆրանցիսկոյի այգին 1000 հեկտար ա, տարեկան 13 միլիոն մարդ ա այցելում, մեջը մի հատ ակերով սննդի բուդկա է հետևները թաքնված, մի հատ էլ թանգարանի կողքը սրճարան։ Տեսնես ինչի՞ չեն ֆայմում ամեն 50 մետրը մեկ կաֆե ու մառոժնիանոց սարքեն, աշխատատեղ, բիզնես․․․
Լավ կլիներ բոլոր սրճարանները, բուդկաները, արևածաղիկն ու բամբակը անխտիր բոլոր այգիներից ու փողոցներից չորով մաքրեին առանց բացառությունների։
Էն պատճառաբանությունները, թե բա ընտանիք են պահում, օրվա հացի փող, բլա բլա բլա, ապուշություն են, ուրեմն փողոցում ու այգիներում քաքելն ու միզելն էլ թույլատրեք, կենսական անհրաժեշտություն ա։ Եթե մարդկանց երևակայությունն ու աշխատելու ձգտումը կաֆեից ու սեմուշկայից ավելիին չի ձգտում, ուրեմն թող սովից մեռնեն, մոլորակը դրանից շատ չի տուժի։
Սան Ֆրանցիսկոյի այգին 1000 հեկտար ա, տարեկան 13 միլիոն մարդ ա այցելում, մեջը մի հատ ակերով սննդի բուդկա է հետևները թաքնված, մի հատ էլ թանգարանի կողքը սրճարան։ Տեսնես ինչի՞ չեն ֆայմում ամեն 50 մետրը մեկ կաֆե ու մառոժնիանոց սարքեն, աշխատատեղ, բիզնես․․․
Մեծ Բրիտանիայի մայթերին խիստ հազվադեպ սրճարանի բացօթյա հատված կտեսնես բայց հաճախ միզում են ուրբաթ կեսգիշերին մոտ հատկապես:
Մեծ Բրիտանիայի մայթերին խիստ հազվադեպ սրճարանի բացօթյա հատված կտեսնես բայց հաճախ միզում են ուրբաթ կեսգիշերին մոտ հատկապես:
Ճիշտն ասած ես էլ կմիզեի Եվրոպայի մայթերին հաշվի առնելով, որ հասարակական զուգարանների մեծ մասը վճարովի են հերիք չի, գումարած չեմ հասկացել, թե ամեն միզելը 2 եվրո գանձող զուգարանը ոնց կարող է Նահանգների ամենաչմո զուգարանից կեղտոտ լինել։
Նենց չի, որ Ամերիկայում քաղաքների փողոցներում չեն բացարձակապես չեն միզում, բայց հաստատ Եվրոպայի նման ամեն մի անկյունից գարշահոտ չի գալիս։
Հասարակական զուգարանները պիտի լինեն ձրի ու ամեն այգում, պուրակում, բիզնես ու ռեստորանային համալիներում պիտի հասարակական զուգարան լինի։
Ճիշտն ասած ես էլ կմիզեի Եվրոպայի մայթերին հաշվի առնելով, որ հասարակական զուգարանների մեծ մասը վճարովի են հերիք չի, գումարած չեմ հասկացել, թե ամեն միզելը 2 եվրո գանձող զուգարանը ոնց կարող է Նահանգների ամենաչմո զուգարանից կեղտոտ լինել։
Նենց չի, որ Ամերիկայում քաղաքների փողոցներում չեն բացարձակապես չեն միզում, բայց հաստատ Եվրոպայի նման ամեն մի անկյունից գարշահոտ չի գալիս։
Հասարակական զուգարանները պիտի լինեն ձրի ու ամեն այգում, պուրակում, բիզնես ու ռեստորանային համալիներում պիտի հասարակական զուգարան լինի։
Ես ամեն դեպքում անհարմար եմ զգում միջավայրում: Քանի դեռ կարողանում եմ կառավարել ինձ, նախընտրում եմ երեսուն փի վճարել մոտակա ավտոկայանում կամ գոնե կարիքներս հոգալ այսպես կոչված հասարակաց տունը կամ հայերեն ասած գարեջրատունը լքելուց առաջ:
Ես ամեն դեպքում անհարմար եմ զգում միջավայրում: Քանի դեռ կարողանում եմ կառավարել ինձ, նախընտրում եմ երեսուն փի վճարել մոտակա ավտոկայանում կամ գոնե կարիքներս հոգալ այսպես կոչված հասարակաց տունը կամ հայերեն ասած գարեջրատունը լքելուց առաջ:
Ասելիքս էն ա, որ հարմար ու ձրի զուգարաններ լինեն, մարդիկ փողոցում չեն միզի: Պատկերացրու մարդ, որը հաճախամիզություն ունի:
Երևանի դալաններում ու այգիներում էլ էն միզում ու քաքում, ու գարշահոտություն ա գալիս նույն պատճառով:
Սաղ քաղաքում ընդամենը մի քանի հատ զուգարան կա, որոնց տեղերը մինչև երևանցի չլինես, խռեն թե կիմանաս:
Հայաստանում ես այգի չգիտեմ, որտեղ հասարակական զուգարան լինի:
Նահանգներում ցանկացած չոլում, որտեղ մարդ արարածին թույլատրվում ա քարշ գալ, զուգարան կա:
Դրական բաներ էլ կան, բայց տրանսպորտի հարցը մնում ա ոռի։ Շատ պարզ, արագ, հեշտ վերահսկվող փոփոխություններ կարելի էր անել էս մի տարվա մեջ, ինչը չի արվել։ Եթե մի քիչ հոգնած ես կամ չես ուզում մի քանի ժամ կորցնել, պետք ա տաքսիով տեղ գնաս։
Տրանսպորտի հարցը առաջնային, բայց ամենադժվար հարցերից ա։
Նիկոլի հետ հանդիպմանը որ բոլորս բողոքում էինք երթևեկությունից ու հիմնական մեղադրանքները հենց Օսիպյանի ուղղությամբ էին հնչում, անսպասելիորեն Մարությանը իրա վրա վերցրեց, նշելով, որ եթե նորմալ տրանսպորտ ունենայինք, շատ հարցեր կլուծվեին։
Հուսադրողն էն ա, որ պրոցեսը սկսված ա, ու մինչև իրա պաշտոնավորման ավարտ կայացած տրանսպորտային համակարգ ենք ունենալու։
Հայկոն անձնական զրույցում նշեց, որ շատ լավ պատկերացնում ա որպես քաղաքապետ իրա անելիքները, ու էդ անելիքներից շատերը հանրության մեծամասնության կողմից չեն ընդունվելու։ Բայց նույնիսկ եթե իրա պաշտոնավարման ավարտին ինքը 3% ռեյտինգ ունենա, մեկ ա անելու ա։
էս պահին 2 քայլ էլ գիտեմ, որոնց անհամբեր սպասում եմ։
1. Կենտրոնում որոշ փողոցների մայթերի կողքից իսկական հեծանվուղիների կառուցում, փողոցից լրիվ բաժանված։
2. մունիցիպալ ոստիկանության ստեղծում (Էս նախագիծն արդեն ներկայացվել ա կառավարության քննարկմանը)։ Քանի որ երկրի մակարդակով ոստիկանության փաստացի չունենք, քաղաքապետարանը նախաձեռնել ա սեփականի ստեղծումը։ Ու շատ ուրախ եմ սրա համար։
Ավելի մեծ քայլեր, որոնք իրանք նախատեսում են, ու որոնք ես երու ձեռքով ողջունում եմ։
1. Մետրոյի նոր կայարան
2. Ճոպանուղի
3. Երթևեկության մասնակիցների առաջնահերթությունների շտկում։ Ցանկացած նորմալ երկրում առաջին տեղում հետիոտնն ա, հետո նոր, հեծանիվ-սամակատ, հանրային տրանսպորտ, շարժվող տրանսպորտ, վերջին տեղում կայանած մեքենան։ Մեր մոտ տպավորություն ա, որ կայանած տրանսպորտը (ժեշտը) ամենակարևոր բանն ա։ 2-3 գծերում են կայանում, գնում իրանց գործերով։
Ասեմ, որ հանրային տրանսպորտի հարցում գնալու են նույն աղբահանության ուղղով։ Գործը տրվելու է մասնավորին, բայց քաղաքապետարանը պատրաստ է լինելու ցանկացած պահին սեփական միջոցներով ապահովել տեղափոխումը, մինչև վատ մասնավորը լավով փոխարինելը։
Ես չեմ հիշում Երևանի բոլոր նախկին քաղաքապետերին, բայց Մարությանին համարում եմ աննախադեպ լավը։
Աջափնյակում մետրոյի նոր կայարանի էսքիզային նախագիծը պատրաստ է, տրանսպորտային նոր ցանցի համար պետք է 120-130 մլն դոլար (https://armtimes.com/hy/article/172098)
Աջափնյակում մետրոյի նոր կայարանի էսքիզային նախագիծը պատրաստ է, տրանսպորտային նոր ցանցի համար պետք է 120-130 մլն դոլար (https://armtimes.com/hy/article/172098)
Կայարանի էսքիզային տարբերակը փթիր տարբերակ էր։ Միգուցե էսթետիկ տեսանկյունից լավն է, բայց բազմաթիվ այլ առավել կարևոր հարցերով՝ տխմար։
Նախկին նախագծով նախատեսված կայարանի տարածքները ոնց որ թե արդեն վաղուց ծախել են, նախագիծն էլ էժանացնելու համար ստորգետնյա կայարանի փոխարեն հենց կամուրջի վրա են կայարան ուզում կառուցել, դրանից բխող բոլոր թերություններով։
Կապրենք, կտեսնենք :esim
Մարությանը նախկին քաղաքապետերի համեմատ բարի հրեշտակ ա անշուշտ, ու իրա կատարած աշխատանքն էլ մի տարվա ընթացքում քիչ չի: Ընտրվելուց առաջ ավելի կտրուկ և լուրջ ռեֆորմների սպասելիքներ կար, բայց ամեն դեպքում պետք ա հաշտվել էն մտքի հետ, որ մեր պատկերացրած քաղաքի տեսլականին մոտենալու համար դեռ շատ ժամանակ կպահանջվի: Հուսով եմ մեր ուզած քաղաքի տեսլականին մոտենալու ժամանակը շատ հեռու չէ: active citizen հարթակում մարդիկ շատ-շատ լավ առաջարկներ են անում: Վստահ եմ, իրականություն կդառնա որոշ մասը: Սատարում եմ քաղաքապետին:
Տեսանյութի տեղադրումն ինձանից, մեկնաբանությունները` ձեզանից :)
https://www.youtube.com/watch?v=IzS_iMiN2Bw
Տեսանյութի տեղադրումն ինձանից, մեկնաբանությունները` ձեզանից :)
https://www.youtube.com/watch?v=IzS_iMiN2Bw
Մեկնաբանություն. պետք ա Վեոլա ջուրն էլ սանիտեքի նման դուրս մղել ու գործը վերցնել պետության ձեռքը, լուծել խնդիրները:
Մեկնաբանություն. պետք ա Վեոլա ջուրն էլ սանիտեքի նման դուրս մղել ու գործը վերցնել պետության ձեռքը, լուծել խնդիրները:
Ես էլ եմ կարծում, որ ջրամատակարարման և ջրահեռացման ստրատեգիական ոլորտը գոնե ժամանակավորապես պետականասնելը ճիշտ կլինի, քանի որ երկար տարիներ բարձիթողի վիճակում է:
Ես էլ եմ կարծում, որ ջրամատակարարման և ջրահեռացման ստրատեգիական ոլորտը գոնե ժամանակավորապես պետականասնելը ճիշտ կլինի, քանի որ երկար տարիներ բարձիթողի վիճակում է:
Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:
Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:
Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։
Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։
Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։
Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։
Ես էլ ուզում էի ասել, որ մոտավորապես նույն տիպի ու վերաբերմունքով մարդիկ են լինելու, ի՞նչ տարբերություն ։Ճ Շատ դեպքերում վերահսկողությունն էլ կարող ա չօգնի, որովհետև վերահսկողներն էլ են նույն տիպի մարդիկ լինելու ։Ճ Ես էի առաջ հակված մտածելու, թե՝ համակարգ, օրենք բան, բայց ինձ թվում ա սխալվում էի, մարդկանց բնույթից, խելացիության աստիճանից, վերաբերմունքից ու մոտիվացիաներից ահագին բան ա կախված, այսինքն որակյալ գործի հիմքում ավելի շատ պիտի խելքն ու մոտիվացիան լինի, քան թե վերահսկողությունը։ Իսկ դա հայերիս մոտ կլինի այն ժամանակ, երբ ցորենը դառնա քանց ընկույզ մի և գարին՝ քանց մասուր մի։
Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:
Ապրես, էս տեմպերով որ շարունակես լրիվ մերոնքական ես դառնալու :)
Եղբայր, Տրիբունը ճիշտ նկատեց` վերահսկողություն է պետք, որը հիմա մեղմ ասած կաղում է:
Համամիտ եմ, որ Սանիթեքի օրինակը ցույց տվեց, որ պետություն ավելի արդյունավետ գտնվեց, քան մասնավորը` հաջող փորձ ունենք: Բայց ջրի պարագայում շատ ավելի բարդ է լինելու: Ի դեպ, բարդ, դեռ չի նշանակում անլուծելի :)
Ես կողմ եմ, որ կենսական և ստրատեգիական ոլորտները (ջուր, գազ, հոսանք, տրանսպորտ և այնլ) պետականացվեն, կարգավորվեն, հետո դրանից հետո հանձնվեն հավատարմագրված և/կամ բաժնեմասային կառավարման: Առավել քան վստահ ասում եմ, որ անհրաժեշտ որակյալ և նամուսով մասնագետներ մեր երկրում դեռ կան:
Բայց մինչև դրան հասնելը դեռ շատ գործ կա անելու` նորմալ դատաիրավական և օրինապահ համակարգեր: Մինչև էդ չունենանք` չենք հաջողի:
Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։
Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։
Տրիբուն ձյա, մենակ Գետառը չի: Լիքը ուրիշ խնդիրներ էլ են առաջացել:
Բայց էս խնդիրները գործում են, եթե խոսում ենք ջրահեռացման իդեալական վիճակի մասին: Իսկ էս կոնկրետ տեղանքներում վարարումները ու գետերի առաջացումները լուծելի խնդիրներ են:
Նայենք մի օրինակ: Պարզվում ա, որ անցյալ տարի աղմուկ հանած դեպքերի մեծ մասը վերացվել են, ջրահեռացման համակարգերը վերանորոգվել են, աղմուկ հանած թունելներում էս մի վարարման ընթացքում գետեր չեն առաջացել: Հիմա հետաքրքրքիր երկրորդ նյուանսը: Պարզվում ա, որ քաղաքապետարանը դրա հետ բացարձակ գործ չունի: Ինքը պայմանագրի կողմ չի: Բայց էդ տեղանքների վերանորոգումը կազմակերպվել ա իրանց շնորհիվ, որտև իրանք հա բզել են Ջրային կոմիտեին, սրանք էլ Վեոլային: Կարային չանեին, որտև իրանց գորածառույթներից չի: Բայց փաստորեն սրտացավ մարմին են, արել են:
Ասում ես, որ պայմանագրերը նորմալ լինեին, կաշխատեին: Կարող ա: Պայմանագրերը նորմալ լինեին, կոռուպցիոն ձևերով դրա տերը դառած չլինեին ու ուրիշ գործոններ:
Էս առումով ես ավելի շուտ աղբահավաքման գործը կտամ ուրիշ հիմնարկների՝ նորմալ պայմանագիր կնքելով, քան ջրամատակարարումը, էլեկտրաէներգիան ու գազը: Էս երեքը շատ կարևոր եմ համարում ու համարում եմ, որ մեր կողմից շատ մեծ շքեղության ա ժամանակի էս պահին պետության ձեռից բաց թողնելը:
Ի դեպ, ես կառանձնացնեի ջրահեռացումը ու ջրամատակարարումը, դրանք կպատվիրակեի տարբեր հիմնարկների: Կարող ա էս ասածս անգրագիտություն ա, շատ չեմ ուսումնասիրել, բայց կարծես թե կարելի ա իրարից առանձնացնել: Ու առանձնացնելուց հետո օքեյ կլինեի ջրահեռացումը ինչ-որ կազմակերպության պատվիրակելուն:
Իսկ եթե պետության վրա չենք դնում, ապա մենաշնորհին եմ դեմ: Էլի կարող ա անգրագետ թվա ասածս, բայց գազամատակարարումը, էլեկտամատակարարումը ու ջրամատակարարումը համարում եմ, որ կա՛մ պետք ա պետությունն անի, կամ պետք ա տարբեր կազմակերպություններ անեն, մրցակցություն լինի: Կարող ա թվա, որ դա անհնար ա, բայց պարզվում ա, որ չէ:
Բայց սրանք շատ երկար ու խորը թեմաներ են, որոնցում ես ինձ, մեղմ ասած, գիտակ չեմ համարում: Գրելուս պատճառն էլ Մարությանի ու քաղաքապետարանի թեմայում հարցի բարձրացումն էր, երբ որ իրանք չեն էս հարցի հասցեատերը:
Chuk ջան,
Ջրամատակարարումն ու ջրահեռացումը ՀՀ-ում շատ բարդ է տարանջատել` ասում եմ որպես երևի մի փոքր ավելի տեղյակ մարդ: Համակարգն այնպես է կառուցված, որ որոշ առումներով պատասխանատվության բաժանում կատարելը չի ստացվում, մանավանդ գույքային մասով: Համ էլ չմոռանանք, որ Երևան քաղքը մի հատ շատ մեծ պրոբլեմ ունի` աէրացիոն կայան որպես այդպիսին էլ չունի: Այ կարելի է դրանից սկսել, բայց էդքան էլ էժան հաճույք չի, սակայն կենսական անհրաժեշտություն է` Հրազդան գետի ջուրը լրիվ հարամվել է:
Գազամատակարարումը և էլեկտրամատակարարումը միանշանակ ավելի հետշտ է հնարավոր տարանջատել, բայց դրա նամար նախ պիտի ներկայիս սեփականատիրոջ ձեռքից "խլեն", որը որ չեն կարող անել` մեր կառավարության հագով չի հաստատ ռուսների ձեռից բան խլելը: Այ հակառակը` խնդրեմ, մեզանից լավ էլ խլել են ու դեռ շարունակում են:
Ի դեպ, ջրամատակակարումը ժամանակին տարբեր քաղաքներում/մարզերում տարբեր ընկերություններ էին, որոնք իբր թե պիտի շուկայի նհամար մրցակցեին` թոզ փչոցի: կամաց-կամաց մնացին երկուսը,հետո էլ դրանց միավորեցին, էդ միավորվածն էլ մի տառ փոխելով լուծարեցին ու սաղ տակովն արին:
Ու վայթե էս էնքան հոտած ու թունավոր աղբահորա, որ ոչ մեկ դեռ քիթը չի ուզում խոթել, մինչև մի լավ պաշտպանություն չունենա:
...
Ի դեպ, ես կառանձնացնեի ջրահեռացումը ու ջրամատակարարումը, դրանք կպատվիրակեի տարբեր հիմնարկների: Կարող ա էս ասածս անգրագիտություն ա, շատ չեմ ուսումնասիրել, բայց կարծես թե կարելի ա իրարից առանձնացնել: Ու առանձնացնելուց հետո օքեյ կլինեի ջրահեռացումը ինչ-որ կազմակերպության պատվիրակելուն:
Նահանգների մեր քուչում ջրամատակակարումը, կոյուղաջրերի հեռացումը ու մեկ էլ փոթորկային ջրերի հեռացումը (stormwater program ա կոչվում) երեք տարբեր հիմնարկներ են։ Մասնավոր։ Ու թաղից թաղ հիմնարկները կարող են փոխվել, սաղ նահանգը մի հիմնարկ չի սպասարկում, լիքը բազմազան ու խառը ինֆրաստրուկտուրա ա իրար հետ մրցակցելով, ամեն տարի տված հաշվետվությունով, արածներով, չարածներով, պարտավորություններով, իրավաբաններով, փորձագետներով բանով․․․ Նույնն էլ ասենք գազն ու էլեկտրոէներգիան է, բաշխիչ ցանցերը դիվերսիֆիկացված են, անցած տարի մեր մատակարարը սնանկացավ (դատի էին տվել), ուրիշը հայտվեց․․․
Բայց դե հաշվի պիտի առնենք, որ հարուստ նահանգ է, էս հիմնարկներին ժողովուրդը փող է տալիս, ասենք կոյուղուն ես տարեկան $420 եմ տալիս, փոթորկաջրերին՝ $52: Հայաստանում մարդկանցից իրենց ծախսած էլեկտրաէներգիայի գումարն ա զոռ հավաքելը։ Իսկ որ պետությանը թողնես, կդառնա սովետ, փողերը կկորեն, ոչ մի գործ որակով չի արվի, պետությունն էլ ինքն իրեն հազիվ թե դատի տա, հաշվի առնելով նաև ցածր աշխատավարձերն ու իրավական դաշտի ողորմելիությունը։ Ու հաշվի առնելով ԱԺ-ի էս մակարդակը, դեռ երկա՜ր ա Հայաստանը բուքսավատ անելու․․․