Թոթ Եռամեծ

[Sambitbaba]

ԷԶՈԹԵՐԻԿԱ


56022


ԹՈԹ ԵՌԱՄԵԾ



ՆԱԽԱԲԱՆ


Թոթը Հին Եգիպտոսի ամենահայտնի և մեծագույն աստվածներից է, գիտելիքների և իմաստության աստվածը: Նա հայտնի է նաև Ատլանտ անունով, քանի որ կործանված Ատլանտիդայի իմաստության կրողն էր: Համաձայն լեգենդների, մի քանի տասնյակ հազար տարի առաջ եղել է Հին Եգիպտոսի արքան, թագավորել է մոտ երեքուկես տասնյակ հազար տարի: Համարվում էր միջնորդ մարդկանց և աստվածների միջև: Բացի այդ, համարվում է, որ Ռա աստծո և Արարագատի հետ կառուցել է Մեծ Բուրգը, որի մեջ ինտեգրացրել է իր հինավուրց գիտելիքները և թաքցրել է կործանված Ատլանտիդայի քաղաքակրթության գաղտնիքները:

Յամվլիխը պնդում էր, որ Թոթն ավելի քան քսան հազար գրքերի հեղինակ է; Մանետոն գրքերի քանակը հասցնում է մինչև եռեսունվեց հազարի: Գիտությունների և արվեստների շարքին, որոնք, ինչպես պնդում են, Թոթը բացել է մարդկանց, պատկանում են բժշկությունը, քիմիան, իրավագիտությունը, աստղագուշակությունը, երաժշտությունը, բանախոսությունը, մոգությունը, փիլիսոփայությունը, աշխարհագրությունը, թվաբանությունը, հատկապես երկրաչափությունը, անատոմիան և հռետորական արվեստը:

Եգիպտացիները նրան պատկերում էին թռչնի գլխով, որի առավել անհավանական մասն էր կազմում մեհենական քաջահավի հզոր կտուցը: Մի ձեքում Թոթը բռնում էր Կադուցեյը, թևավոր գավազանը, որին երկու կռվող օձեր են փաթաթված; իսկ մյուս ձեռքին նա բռնում էր անմահ զմրուխտը, որի վրա փորագրված է ամբողջ փիլիսոփայության իմաստությունը: Թոթին անվանում էին Եռամեծ (Տրիսմեգիստ), որովհետև նա գիտեր ամեն ինչ երեք աշխարհների մասին, ինչպես նաև Եռամեծ (Հերմես) էր նա, քանի որ մեծագույնն էր փիլիսոփաներից, մեծագույնն էր քրմերից և մեծագույնն էր բոլոր արքաներից:

Թոթը հայտնի է որպես ունիվերսալ իմաստության մարմնավորում: Ամենայն հավանականությամբ Թոթ անունով մեծ իմաստուն և ուսուցիչ իրոք գոյություն ունեցել է, բայց պատմական դեմքին զատել հսկայական քանակության լեգենդար տեղեկություններից, որոնց մեջ փորձ է արվում նույնացնել նրան մտքի տիեզերական սկզբունքի հետ, ուղղակի անհնար է դառնում:


Հնարավորինս կաշխատեմ թարգմանել և այստեղ տեղադրել նրան վերագրվող ստեղծագործություններից:

[Sambitbaba]

56024

ՊՈՅՄԱՆԴՐՈՍ,
ԱՅՐԵՐԻ ՀՈՎԻՎ

(Text R.328-338; P.1-18; Pat.5b-8)


1. Մի անգամ խորհում էի ես գոյի մասին, միտքն իմ սավառնում էր բարձրերում, և մարմնական բոլոր զգացմունքներս քարացել էին, ասես հագեցվածության, շռայլությունների կամ հոգնածության հետևանքով վրա հասած ծանր քնի մեջ:
Ինձ թվաց, թե մի հսկայական էություն, առանց որոշակի դիմագծերի, կոչեց ինձ անվանելով ինձ և ասաց ինձ. “Ի՞նչ ես ցանկանում դու լսել ու տեսնել, ի՞նչ ես ցանկանում սովորել և ի՞նչ ճանաչել”:

2. Ես ասացի նրան. “Ո՞վ ես դու”:
Նա պատասխանեց. “Ես Պոյմանդրոսն եմ, Միտք-Դեմիուրգը*: Ես գիտեմ, թե ինչ ես դու ցանկանում և ես քեզ հետ եմ ամենուր”:

3. Եվ ես ասացի. “Ես ցանկանում եմ տեղյակ լինել իրերում, ճանաչել նրանց բնույթը և ճանաչել Աստծոն”:
“Ընդունիր քո միտքն ամենն, ինչ ցանկանում ես գիտենալ, և ես կսովորեցնեմ քեզ”, - ասաց նա:

4. Ասելով այս խոսքերը, նա փոխեց իր դեմքը, և անմիջապես ամեն ինչ բացահայտվեց ինձ մի ակնթարթում, և տեսա ես տեսարան մի անբացատրելի: Ամեն ինչ փոխակերպվեց հայացքներ հմայող, նուրբ և հաճելի Լույսի:

Դրան հաջորդեց, թրթռալով, զարհուրելի, սարսափելի Մութը:

Ինձ թվաց, թե Մութը փոխակերպվում է մի խոնավ, դողդոջուն, ասես կրակից ծխալով, ինչ-որ չարագույժ աղմուկ արձակող մի անհայտ էության:
Եվ հնչեց այնտեղից մի անկապ ճիչ, ասես Կրակի ձայնը լիներ դա:

5. Սուրբ խոսքը (Բան)** Լույսից վայր իջավ Խոնավ Էության մեջ, և Խոնավ Էությունից մաքուր Կրակը նետվեց դեպի բարձունքները; թեթև էր նա, սրտագեղ և միաժամանակ գործուն:
Եվ Օդը, իր թեթևությամբ, հետևեց Կրակին; Հողից-և-Ջրից նա բարձրացավ դեպի Կրակը, և ասես կախվեց այնտեղ:
Հողը-և-Ջուրը գտնվում էին խառնված վիճակում, և անհնար էր տարբերել Հողը Ջրից, և խառնված էր նրանց Խոսք-Ոգու (Բան) շնչառությունը:

- - - - - - - - - - - - - -
* Դեմիուրգ – կամ Շինարար; աստվածային Ուժ, որը կառուցել է Տիեզերքը: Թաքնագետների մոտ դա երրորդ արտահայտված լոգոսն է (Բանը), կամ Պլատոնի “երկրորդ աստված”, - երկրորդ լոգոսը պատկերված է որպես “Հայր”, միակ աստվածություն:

** Բանի (Լոգոս) գաղափարը հելլենիստական աստվածաբանության կենտրոնական կոնցեպտն էր: Այդ խոսքն ուներ բազմաթիվ նշանակություններ, նախ և առաջ Միտք և Խոսք, բայց նաև շատ ուրիշ:

[Sambitbaba]

6. Եվ ասաց ինձ Պոյմանդրոսը. “Դու հասկացա՞ր, թե ինչ է նշանակում այս տեսիլքը”:

“Ես կիմանամ”, - պատասխանեցի ես:

“Այդ Լույսը, - ասաց նա, - Ես Էմն է, Միտքը, Աստված, Մտքից ելած Խոնավ Էության նախակարապետը: Իսկ Լուսապայծառ Խոսքը (Բան), Լույսից Ճառագող Լույսից, Աստծո որդին է”:

“Եվ ի՞նչ”, - մրմնջացի ես:

“Գիտեցիր. Այն, ինչ տեսնում և լսում է քո երևակայությունը, Աստվածային Խոսքն է (Բանը); իսկ Միտքը՝ Հայր Աստվածն է: Նրանք անբաժան են իրարից, քանզի նրանց կյանքը՝ միասնության մեջ է:

“Շնորհակալ եմ քեզ”, - պատասխանեցի ես:

“Ուրեմն բացահայտիր Լույսը և ճանաչիր նրան”:

7. Ասելով այս, նա երկար նայեց իմ աչքերի մեջ, և ես դողում էի նրա հայացքի տակ; և նրա նշանով ես տեսա իմ մտքում Լույս և նրա անհամար Ուժերը, ծնունդն անսահման Տիեզերքի** և եռանդուն ուժի մեջ պարունակվող կրակի հավասարակշրության հասնելը:

Ես հասանեցի այդ Պոյմանդրոսի խոսքերից:

- - - - - - - -

* Kosmos բառը նշանակում է կամ “կարգ”, կամ “աշխարհ”, և բնագրում հաճախ խաղարկվում են երկու նշանակություններն էլ, ինչպես Լոգոս բառի դեպքում:

[Sambitbaba]

8. Եվ քանի որ ես զարմացած էի, նա ավելացրեց. “Դու զննում ես քո մտքում Նախասկզբնական Մարմինը, անսահման սկզբի նախակարապետին”: Այդպես ասաց ինձ Պոյմանդրոսը:
“Որտեղի՞ց, - առարկեցի ես, - հայտնվեցին Բնության տարերքները”:

Նա ասաց ինձ. “Աստվածային Կամքից: Իսկ Բնությունը*, վերցնելով Խոսքը (Բանը) և տեսնելով նրա կառուցվածքն ու գեղեցկությունը**, կառուցեց աշխարհն ըստ այդ նմուշի, հենց նրանից բխած տարերքների, և հոգիների ծիլերի հետ մեկտեղ:

9. Միտք-Աստված, միաժամանակ արական և իգական, որը Կյանքն է և Լույսը, Բանի միջոցով ծնում է մեկ այլ Միտք, Միտք-Դեմիուրգ, Կրակի և Ոգու Աստծուն, որն իր հերթին կազմավորեց Յոթ Տիրակալների, նրանց ոլորտների մեջ ամփոփեց Զգայական աշխարհը*** և սկսեց կառավարել այն միջոցով նրա, ինչը Ճակատագիր է կոչվում:

10. Աստվածային Գիտակցությունը (Բանը), շուտով ցածրագույն տարերքներից ուղղվեց դեպի արարված բնության մաքուր շրջանները և միացավ Արարիչ Մտքին****, քանզի նրանք մի բնույթ ունեն: Եվ ցածր, անգիտակից տարերքները թողնվեցին մաքուր նյութի վիճակում:

11. Արարիչ Միտքը, Գիտակցության հետ մեկտեղ, գրավելով ոլորտները և արագ պտտելով դրանք, իր արարածներին ամփոփեց շրջապտույտի մեջ, թողնելով պտտվել նրանց անսահման սկզբից դեպի սահման չունեցող վերջը: Քանզի սկսվում է այն նույն տեղում, որտեղ և ավարտվում է:

Եվ հրամայեց Գիտակցությունը (Բանը). Բնության ցածրագույն տարերքներից թող շրջապտույտը ստեղծի գիտակցությունից զուրկ անխոս կենդանիներին: Օդը ստեղծի թռչողներին, ջուրն էլ լողացողներին: Հողը-և-Ջուրը անջատվեցին մեկմեկուց, քանզի այդպես հրամայեց Միտքը; և Երկիրը ծնեց ընդերքից՝ այնտեղ պարունակվող կենդանիներին, չորս ոտք ունեցողներին, սողուններին, գազաններին վայրի և ընտանի:

- - - - - -
* Բնությությունը և աստվածային Կամքը նույնական են:
** Այսինքն՝ իդեալական աշխարհակարգը դրսևորվածի ոլորտում:
*** Զգայական և դրսևորված աշխարհը, մեր ներկա տիեզերքը, ի տարբերություն իդեալական հավերժական տիեզերքի, բոլոր տիեզերքների նախատիպի:
**** Կամ Միտք-Դեմիուրգին:

[Sambitbaba]

12. Բայց Միտքը, Հայրն ամենայն գոյի, որ հենց ինքն էլ Կյանքն է և Լույսը, ծնեց Մարդուն*, Իր կերպ և նմանությամբ, և սիրեց նրան որպես սեփական զավակի: Սա գեղեցկությամբ արտաբերեց պատկերը Հոր, և Աստված սիրեց հիրավի Իր սեփական Պատկերը** և նրան հանձնեց բոլոր արարածներին:

13. Բայց Մարդը, տեսնելով, թե ինչ է ստեղծել Դեմիուրգը, ցանկացավ ինքն էլ ստեղծել իր հերթին, և Հայրն*** իր համաձայնությունը տվեց նրան:

Մտնելով ոլորտը ձևավորման, նա տեսավ ստեղծածներն իր Եղբայրների, և նրանք սիրեցին նրան, և ամեն մեկը նրանցից տվեց նրան սեփական իշխանության մասը:

Այդժամ, ճանաչելով իր էությունը և ձեռք բերելով մասը նրանց բնույթի, ցանկացավ նա անցնել նրանց ոլորտների Սահմանը**** և ենթարկել իրեն հզորությունը նրա, ով իշխում է Կրակին*****:

14. Եվ աշխարհի ու գիտակցությունից զուրկ արարածների այդ տիրակալը, ուղղելով իր դեմքը Ներդաշնակության****** միջով, կոտրեց ոլորտների հզոր պատնեշը և ցածրագույն Բնությանն ի հայտ բերեց Աստծո սքանչելի Պատկերը:
Այդ հրաշալի գեղեցկության առջև, որի մեջ բոլոր յոթ Տիրակալների ուժերը համադրվել էին Աստծո Կերպարի հետ, Բնությունը ժպտաց սիրուց, քանզի Մարդու պատկերը տեսավ նա Ջրի մեջ և նրա ստվերը Երկրի վրա:

Եվ նա, սեփական արտացոլանքը տեսնելով Ջրի մեջ, համակվեց սիրով նրա հանդեպ և ցանկացավ բնակվել նրա մեջ: Գործողությունը հետևեց ցանկությանը, և բեղմնավորվեց գիտակցությունից զուրկ մարմինը:

Բնությունն իր գիրկն առավ իր սիրելիին և համակեց նրան ամբողջովին և միասնացան նրանք փոխադարձ սիրով:

- - - - - - - -
* Նախատիպ, - Տիեզերական, Իդեալական կամ Կատարյալ Մարդ:
** Կամ Գեղեցկությունը:
*** Համեմատեք “Մարիամի Ավետարանը” Ահմիմի կոդեքսում; F.F.F. 586
**** Կամ ցանկացավ ձեռք բերել ճանաչում:
***** Համեմատեք § 9.
****** Դա Տիրակալների կողմից կառավարվող ներդաշնակ փոխազդեցությունն է, համաձայնությունը կամ ոլորտների համակարգը; այլ խոսքերով ասած, Ճակատագրի համակարգը:

[Sambitbaba]

15. Եվ ահա թե ինչու երկրի վրա ապրող արարածներից մարդը միակն է, որ երկակի է. մահկանացու է մարմնով և անմահ՝ էական Մարդու մեջ: Լինելով անմահ և տիրապետելով իշխանությանն ամեն ինչի վրա, նա ճաշակում է այն, ինչին, հպատակվելով Ճակատագրին, ենթակա են մահկանացու արարածները: Գերազանցելով Ներդաշնակությանը, նա ստրուկ է նրա սահմաններում; տղամարդա-կին* է, ինչպես իր Հայրը; և ենթակա է քնի, քանզի, ծագելով նրանից, ով քնի ենթակա չէ, գտնվում է քնի իշխանության ներքո”:

16. “Հմայում են ինձ այդ խոսքերը, - այդ ժամանակ ասաց իմ միտքը:

Իսկ Պոյմանդրոսն ասաց. “Ահա գաղտնիքը, որը քողարկված էր մինչև օրս:

Բնությունը, միանալով Մարդու հետ, ծնեց հրաշքներից ամենազարմանալին: Այն բաղկացած էր, ինչպես ես արդեն ասացի, Ոգուց և Կրակից և համատեղել էր իր մեջ Բնույթը** Յոթի: Բայց բնությունը կանգ չառավ և ծնեց յոթ “մարդ”, երկսեռանի, Յոթի բնությանը համաձայն, և շարժվող երկնքում”:

“Ո՜վ Պոյմանդրոս, - գոչեցի ես, - հետաքրքրասիրությունն իմ բազմապատկվում է”:

“Լռիր ուրեմն, - ասաց Պոյմանդրոսը, - քանզի ես չեմ ավարտել խոսքն իմ”:

“Լսում եմ”, - պատասխանեցի ես:

17. “Այդ յոթի ծնունդը, ինչպես ասացի, տեղի ունացավ հետևյալ կերպ. Հողը տվեց սկիզբը կանացի, Ջուրը՝ ծագումնային սկիզբը; Կրակը տվեց հասունություն, Օդը՝ ոգի, և Բնությունը լույս աշխարհ բերեց մարմիններ Մարդու կերպով:

Կյանքից և Լույսից Մարդը ստացավ հոգի և միտք; հոգին ի հայտ եկավ նրա մոտ Կյանքից, իսկ Լույսից էլ՝ Միտքը:

Եվ Զգայական աշխարհի*** բոլոր մասերը գոյատևեցին այդպես մինչև ժամանակաշրջանի ավարտը և մինչև նոր սկիզբներ:

- - - - - - - - -
* Այսինքն՝ միասեռ, բայց ունեցող երկու սեռերի ներուժը:
** Ներդաշնակությունը:
*** Այսինքն, մասերը նրա, ում Եռամեծն անվանում է “տիեզերական մարդ":

[Sambitbaba]

18. Այժմ լսիր մնացյալը, որ դու ցանկանում էիր լսել:

Եվ այդտեղ ժամանակաշրջանն ավարտվեց, կապերը, որոնք սահմանափակում էին նրանց, Աստծո Կամքով քանդվեցին, քանզի բոլոր կենդանիները, որ երկսեռ էին սկզբում, մարդու հետ միաժամանակ բաժանվեցին և ձևավորվեցին արուներ մի կողմից և էգեր մյուս: Եվ Աստված անմիջապես ասաց իր Սուրբ Խոսքը (Բանը):

“Աճեք ձեր աճի մեջ և բազմացեք բազմապատիկ, և դուք բոլորդ իմ գործն եք և իմ արարածները; և թող գիտենա նա, ով ունի Գիտակցություն, որ անմահ է ինքը, և որ մահվան պատճառն է սերը, Սիրո միջոցով գոյություն ունի ամեն ինչ”:

19. Եվ այդ խոսքերի հետ միասին, Ճակատագրի և Ներդաշնակության օգնությամբ, Նրա Նախախնամությունը* սկիզբ դրեց մերձեցումներին և հիմնեց ծնունդներ: Եվ բոլոր արարածները բազմացան ծնունդով, իսկ նա, ով ճանաչեց ինքն իրեն, հասավ կատարյալ երանության; բայց նա, ով մոլորության մեջ գցվելով սիրո կողմից, ծախսեց իր սերը սեփական մարմնի վրա, գտնվում է Մթնում և զգացմունքների պատճառով ենթակա է մահվան”:

20. “Ինչպիսի՞ն է ուրեմն, - գոչեցի ես, - մեծագույն սխալը տգետների, որ այդ սխալի պատխառով նրանք զրկվում են անմահությունից”:

“Ասես թե, - պատասխանեց նա, - դու չհասկացար այն, ինչ լսեցիր; չասացի՞ ես քեզ արդյոք՝ խորհել”:

“Ես խորհում եմ, ասացի ես, և վերհիշում եմ, և երախտապարտ եմ քեզ”:

“Եթե խորհեցիր, ասա ինձ, ինչու՞ Մահվան մեջ գտնվողներն արժանի են մահվան”:

“Որովհետև մեր նյութական հիմքը ծագում է այն մռայլ Մթից, որտեղից դուրս է եկել Խոնավ Բնությունը; որից էլ ծագել է զգայական աշխարհում ձևավորված մարմինը, - մահվան գանձարանը”:

- - - - - - - -
* Այսինքն, Բնությունը որպես Սոֆիա, կամ Նախախնամություն, կամ Կամք:

[Sambitbaba]

21. “Դու հասկացա՞ր, - ասաց նա, - թե ինչու “նա, ով ճանաչել է իրեն, գնում է Մահվան մոտ”, ինչպես ասել է Աստվածային Խոսքը (Բանը)”:

Ես առարկեցի նրան. “Որովհետև Կյանքից ու Լույսից է բաղկացած ամենայն գոյի Հայրը, նրանից էլ Մարդն է ծնվել”:

“Բարի խոսքեր են, - ասաց նա, - Հայրը և Աստված, որից ծնվել է մարդը, - Լույս է և Կյանք”:

Եթե ուրեմն հայտնի է քեզ, որ ծագում ես Կյանքից ու Լույսից և բաղկացած ես նրանցից, - դու կվերադառնաս դեպի Կյանք”: Այսպիսին էին Պոյմանդրոսի խոսքերը:

“Ասա նաև ինձ, ով Միտք, ինչպե՞ս ես կարող եմ կյանք մտնել”, ասացի ես… Եվ պատասխանեց իմ Աստված. “Մարդը, որն ունի Գիտակցություն, գոյության անմահության մեջ թող ճանաչի ինքն իրեն”:

22. “Նշանակում է, ո՞չ բոլոր մարդիկ ունեն Գիտակցություն”:

“Բարի խոսքեր են, - ասաց նա, - մտածիր, թե ինչի մասին ես խոսում: Ես՝ Միտքը, առկա եմ սրբերի մոտ, բարեպաշտների մոտ, գթասիրտների մոտ:

Իմ հզորության օգնությամբ նրանք անմիջապես ձեռք են բերում բոլոր իրերի ճանաչումը և դիմում են Հորը սիրով, և դեպի նա են հղում աղոթքները, նրան արժանի: Եվ նույնիսկ, նախքան կլքեն մարմինն իրենց մահվան, արհամարհում են այն զգացմունքները, որոնց գործերն իրենց հայտնի են; կամ, ավելի ճիշտ, Ես՝ Միտքը, թույլ չեմ տալիս, որ կատարվեն մարմնի գործերը: Որպես դռնապան, փակում եմ ես մուտքը վատ արարքների առջև և կանխում եմ վատ մտքերը:

23. Ինչ վերաբերվում է Մտքից զուրկերին, անբարոներին ու չարերին, նախանձոտներին ու շահամոլներին, մարդասպաններին և պատվազուրկներին, Ես հեռու եմ նրանցից և տրամադրում եմ վրիժառու Դևին, իսկ նա սրանց զգացմունքները լցնում է թափանցող կրակով, ավելի ու ավելի է հրում նրանց դեպի չարը, որպեսզի խստացնի նրանց պատիժը, և անվերջ բորբոքում է նրանց կրքերն անհագ ցանկություններով, սնուցում է նրանց, այդ անտեսանելի թշնամին, և բորբոքում է նրանց մեջ անմար կրակը”:

[Sambitbaba]

24. “Ո՜վ Միտք, դու սովորեցրիր ինձ ամենին, ինչ ես ցանկանում էի; բայց լուսավորիր ինձ նաև այն հարցում, թե ինչպես է ի կատար ածվում վերելքը:”

Այստեղ Պոյմանդրոսն ասաց. “Սկզբում նյութական մարմնի փտումը նրա բաղկացուցիչ մասերը կենթարկի փոխակերպումների; տեսանելի տեսքն անտեսանելի է դառնում; անհատական բնավորությունը, կորցնելով իր ուժը, տրվում է դևին, հետո մարմնական զգացմունքները համապատասխանաբար վերադառնում են դեպի իրենց սկզբնաղբյուրները և տարրալուծվում են որպես էներգիաներ: Կրքներն ու ցանկությունները* վերադառնում են անգիտակից բնություն:

25. Մնացածը համբառնում է Ներդաշնակության միջոցով, առաջին տարածքում լքելով Աճի կամ Նվազեցման Էներգիան; երկրորդ տարածքում վերանում է Չարի աղբյուրը; երրորդում՝ Ցանկությունների Պատրանքը; չորրորդում՝ Իշխանության Սնափառությունը, որն այլևս մնում է չբավարարված, հինգերորդում՝ անազնիվ Գոռոզությունը; վեցերորդում՝ վատ մտադրություններով դեպի հարստություն Ձգտումը; յոթերորդում՝ խարդախ Սուտը:

26. Եվ երբ ամենն, այդ կերպ ազատվելով Ներդաշնակությունից, վերանում է, - նա հայտնվում է Ութերորդ ոլորտում, մաքրված, իր սեփական ուժի մեջ և երգում է հիմներ ի փառս Հոր, նրանց հետ, որոնք-ինքը-գոյն են:

Այնտեղ գտնվողները ցնծում են Նրա հետ, իսկ Նա, նմանվելով նրանց, լսում է քաղցրահնչյուն ձայնն Ուժերի, որոնք գերազանցում են Ութերորդ ոլորտի Բնույթին և Աստծո փառքն են երգում: Եվ այդ ժամանակ բարեկանոն համբարձվում են նրանք Հոր մոտ և միանում են Ուժերին և, իրենք էլ դառնալով Ուժեր, ծնվում են Աստծո մեջ: Այդպիսին է վերջնական բարիքը Գնոզիսին տիրապետողների համար՝ դառնալ Աստված:

Ինչի՞ ես ուրեմն սպասում հիմա: Դու սովորեցիր ամեին; այժմ դու պետք է ուղեցույց լինես մարդկանց, և քո միջոցով Աստված թող փրկի մարդկային ցեղը”:

- - - - - - - -
* կանացի և տղամարդկային տեսանկյունները որպես “կենդանական հոգու” դրական և բացասական տեսանկյուններ:

[Sambitbaba]

27. Ասելով սա, Պոյմանդրոսը միացավ Ուժերին:

Իսկ ես, օրհնելով Տիեզերքի (Ուժերի) Հորը և հղելով աղոթք նրան, հառնեցի, նրանով ամրապնդված, ճանաչելով Ամենի բնույթն ու մեծ Տեսիլքը:

Եվ սկսեցի ես դասավանդել մարդկանց հոգևոր Ծառայության և Գնոզիսի Գեղեցկությունը.

“Ո՜վ ժողովուրդներ, հողածին մարդիկ, որ սուզված եք արբեցման, քնի և Աստծո անգիտության մեջ, թափ տվեք ձեր զգացմունքային կապանքները, արթնացեք ձեր թմրությունից”:

28. Նրանք լսեցին ձայնս և հավքվեցին իմ շուրջ: Իսկ ես ասացի.

“Ինչու՞, ով հողածին մարդիկ, դուք հանձնում եք ձեզ Մահվան, երբ ձեզ թույլատրված է Անմահություն ձեռք բերել: Ուշքի եկեք, մոլորության մեջ թափառողներ, անիմացության մեջ տառապողներ, փախեք Մթի լույսից, նահանջելով Ունայնությունից, հաղորդվեք Անմահությանը”:

29. Եվ ոմանք, ծաղրի առնելով ինձ, սլացան դեպի Մահվան Ճանապարհ; մյուսներն, ընկնելով ոտքերս, աղերսում էին իրենց ուսուցանել:

Եվ ես, ոգեշնչվելով, դառնալով ուղևարը Ցեղի*, խրատում էի նրանց իմ ճառերով դեպի փրկության ուղի: Ես նրանց մեջ իմաստության սերմեր էի սերմանում**, և սնվում էին նրանք Անմահության Ջրով***:

Իսկ երբ եկավ երեկոն և աղոտացան արևի վերջին շողքերը, ես կոչեցի նրանց աղոթքի: Եվ, կատարելով բարեպաշտության գործերը, նրանցից ամեն մեկն իր անկողին վերադարձավ:

- - - - - - - -
* Լոգոսի (Բանի) ռասաները, բոլորը, ով գիտակցում է Բանն իր սրտում:
** Մարկոս, Դ-4
*** Խմիչք, որն Իզիդան տվեց Հորոսին

[Sambitbaba]

30. Իսկ ես իմ սրտում շարադրեցի Պոյմանդրոսի բարեգործությունների պատմությունը, և, տիրելով ցանկություններիս առարկային, քնեցի ուրախությամբ համակված: Մարմնի քունը ծնեց հոգու հստակություն, իմ գոցված աչքերը ճշմարտությունն էին տեսնում, արդյունավետ լռությունն իր գրկում բերեց ամենաբարձրյալ Բարիք, արտահայտված խոսքերը սերմերն էին բարիքի:

Ահա երանությունը, որը գանձեցի ես իմ Մտքից, այսինքն Պոյմանդրոսից, Խոսքերը (Բանի); այդպես աստվածային Ներշնչման միջոցով, տիրապետեցի ես Ճշմարտությանը: Ահա թե ինչու իմ ամբողջ հոգով և ամբողջ ուժերով երախտապարտ եմ ես Աստվածային Հորը:

31. Սուրբ է Աստված, Հայրն ամենայն գոյի:
Սուրբ ես Դու, ով Աստված, ում Կամքը կատարվում է Քո Ուժերով:
Սուրբ ես Դու, ով Աստված, որ ցանկացար, որ ճանաչի Քեզ նա, ով Քեզ է պատկանում:
Սուրբ ես Դու, որ Քո Խոսքով (Բանով) ստեղծեցիր լինելությունը:
Սուրբ ես Դու, ում պատկերն է արտահայտում Բնությունը:
Սուրբ ես Դու, Բնությամբ չարարվածդ:
Սուրբ ես Դու և հզոր ես ամեն ուժից:
Սուրբ ես Դու և մեծ ես ամենայն մեծությունից:
Սուրբ ես Դու և բարձր ես ամեն գովասանքից:

Ընդունիր իմ մտքի, հոգու և սրտի զոհաբերությունը Քեզ մեծարող, ով Աննկարագրելի, ով Անըմբռնելի, Ում ճանաչել կարող է Լռությունը միայն:

32.Մի գցիր ինձ մոլորության մեջ, տուր Ճանաչում մեր էության*, տուր Ուժը Քո, Քո Ողորմածությամբ լուսավորիր Ցեղի անիմացներին, իմ եղբայրներին, Քո զավակներին:

Հավատում եմ Քեզ և վկայում եմ Քո մասին, քայլում եմ Կյանքի և Լույսի միջով: Ո՜վ Հայր, երանի Եղիր; Մարդը, որ պատկանում է Քեզ, կճաշակի Քո սրբությունը, քանզի դրանում Դու նրան լիակատար իշխանություն ես տվել:



ՎԵՐՋ


Թարգմանեց՝ Ս-բաբա

- - - - - - -
* Էության, որը մարդը կիսում է Աստծո հետ:

[Sambitbaba]

56024

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍԻՆ

(Text P.19-30; Pat.18b-20)


1. ԹՈԹ. – Շարժվող ամեն ինչ, Ասքլեպիոս, չի՞ շարժվում արդյոք այն ինչ-որ բանի մեջ և ինչ-որ կերպ:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Անկասկած:

ԹՈԹ. – Եվ չպե՞տք է արդյոք շարժման վայրն ավելի մեծ լինի նրանից, շարժվողից:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Պետք է:

ԹՈԹ. – Շարժիչը, վերջապես, ուժե՞ղ է առավել, քան շարժվողը:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Իհարկե ուժեղ է:

ԹՈԹ. – Այդ դեպքում բնույթը նրա, որի մեջ շարժվում է, պե՞տք է տարբերվի շարժվողի բնույթից:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Լիովին տարբերվում է:


2. ԹՈԹ. – Եվ ուրեմն, նորից, այս տիեզերքը լայնածավալ է, այնքան, որ նրանից մեծ որևէ մարմին գոյություն չունի՞:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Անկասկած:

ԹՈԹ. – Եվ խիտ է նաև, քանզի լիքն է բազմաթիվ այլ հզոր մարմիններով, ավելի շուտ բոլոր այն մարմիններով, որոնք արդեն կա՞ն:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Այո:

ԹՈԹ. – Եվ ինքը տիեզերքն էլ՝ մարմի՞ն է:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Այո, մարմին է:

ԹՈԹ. – Եվ նա շարժվու՞մ է:


3. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Անկասկած:

ԹՈԹ. – Բայց այդ ի՞նչ չափերի պետք է լինի ուրեմն տարածությունը, որի մեջ ամեն ինչ շարժվում է; և ինչպիսի՞ն պետք է լինի բնույթն այդ տարածության: Չպե՞տք է արդյոք այն լինի ավելի լայնածավալ, քան տիեզերքը, որպեսզի հնարավոր լինի ազատ տեղ գտնել շարժումը շարունակելու համար, դրա հետ մեկտեղ չլինելով նեղված և դրա հետ մեկտեղ կանգ չառնելով:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Այո, ո՜վ Եռամեծ, այն անհասանելի մեծ է:


4. ԹՈԹ. – Իսկ ի՞նչ բնույթի է նա: Չպե՞տք է արդյոք այն լինի ճիշտ հակառակ բնույթի, Ասքլեպիոս: Եվ հակառակը չէ՞ արդյոք մարմինն անմարմնային:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Համաձայն եմ:

ԹՈԹ. – Նշանակում է, տարածությունն անմարմին է: Բայց անմարմնայնությունը պետք է կամ աստվածակերպ լինի, կամ Ինքն Աստված: Այդ “աստվածակերպության” տակ այլևս նկատի չունեմ արարված որևէ բան, այլ այն, ինչն արարված չէ:


5. Եթե տարածությունն աստվածակերպ է, ուրեմն այն տիրապետում է հավերժական էության բնույթին; բայց եթե այն՝ Ինքն Աստված է, այն գերազանցում է էությանը: Բայց նրա մասին արդեն պետք է մտածել այլ կերպ քան Աստծո մասին և ուրիշ ձևով:

Աստված առաջին “մտահասանելին” է մեզ համար, ոչ թե Ինքն Իր համար, քանզի նրա միտքը, վայր գալով, ընկալվել է մտածողի զգացմունքներով: Նշանակում է, Աստված չի կարող լինել “մտահասանելի” Ինքն Իր համար; քանզի Նա ոչ այլ ինչ է, քան այն, ինչ Ինքն է մտածում Իր մասին: Այդ մեզ համար է Նա “ինչ-որ այլ բան”, և այդ պատճառով մենք փորձում ենք Նրան ճանաչել:


6. Եթե տարածությունը ճանաչելի է, ուրեմն այն չպետք է ճանաչելի լինի մեզ համար որպես Աստված, այլ պետք է լինի ճանաչելի որպես տարածություն: Եթե Աստված նմանապես ճանաչելի է, ուրեմն նա չի մտածվում որպես տարածություն, այլ որպես էներգիա, որը կարող է ամփոփել ամբողջ տարածությունը:

Այնուհետև, շարժվող ամեն ինչ շարժվելի է ոչ թե շարժման, այլ անշարժության մեջ: Բայց նա, ով շարժում է ուրիշներին, բնականաբար անշարժ է, քանզի անհնար է, որ նա կարողանա շարժվել նրանց հետ մեկտեղ:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Ուրեմն ինչպե՞ս է ստացվում, ո՜վ Եռամեծ, որ ահա իրեր, որոնք շարժվում են իրար հետ միասին, որոնք արդեն վաղուց շարժման մեջ են: Չէ՞ որ ասվել է, որ թափառող ոլորտները շարժման մեջ են դրված անշարժ ոլորտների կողմից:

ԹՈԹ. – Ո՜վ Ասքլեպիոս, ոչ, դա ոչ թե շարժում է միասին, այլ հակաշարժում. Նրանք չեն շարժվում միասին համատեղ, այլ մեկը հակառակ մյուսի: Դա հենց այն հակասությունն է, որը շարժվելուն դիմադրելը կանգ առնել է դարձնում: Այդ պատճառով դիմադրելը՝ շարժման դադարն է:


7. Հետևաբար, թափառող ոլորտները շարժվում են անշարժ ոլորտների հանդեպ հակառակ ուղղությամբ, շարժվում են հաստատուն ոլորտների հակասության շնորհիվ: Եվ այլ կերպ լինել չի կարող:

Ահա Մեծ և Փոքր Արջերը, որոնք չեն ծագում և մայր չեն մտնում, նրանք հանգստանու՞մ են, թե շարժվում են:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Նրանք շարժվում են, ո՜վ Եռամեծ:
ԹՈԹ. – Իսկ ինչպիսի՞ն է նրանց շարժումը, իմ Ասքլեպիոս:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Նրանց շարժումը նման է հավերժական շարժմանը միևնույն բանի շուրջ:

ԹՈԹ. – Բայց պտույտը՝ շարժումը շրջանագծով, - ամրապնդվում է անշարժությամբ: Եվ “պտույտը” կասեցնում է “հեռացումը”: “Հեռացումը” դադարում է այն դեպքում, եթե այն կայուն է “պտույտի” մեջ՝ հակադրություն է հրահրում միայն կայուն վիճակը, որը պահպանվում է հակասությունների հավերժական անշարժությամբ:


8. Դրանով ես քեզ կբերեմ օրինակ, այն այստեղ է Երկրի վրա, այն կարելի է տեսնել: Նայի՛ր կենդանի ամեն ինչի՝ ահա, օրինակ, լողորդը: Ջուրը շարժվում է, բայց նրա ձեռքերի և ոտքերի դիմադրությունը նրան կայունություն է տալիս, և, չնայած նա ծնված չէր լողալու համար, չի խեղդվում:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Ո՜վ Եռամեծ, դու շատ հստակ օրինակ բերեցիր:

ԹՈԹ. – Բոլոր շարժումներն, այսպիսով, ծնվում են անշարժության մեջ և անշարժությունից: Այդպիսով, Տիեզերքի (և յուրաքանչյուր նյութական կենդանու*) շարժում չի հրահրվի տիեզերքի հանդեպ արտաքին իրերով, այլ իրերով ներքին, ուղղված դեպի արտաքինը, ինչպես հոգին, կամ ոգին, կամ նման անմարմին իրերով: Մարմինը շարժման մեջ չի դնում իր մեջ ապրողին; նույնիսկ ամբողջ տիեզերքի մարմինը՝ նույնիսկ ավելի փոքր մարմինը, եթե նույնիսկ վերջինիս մեջ կյանք չկա:

- - - - - - -
* Այսինքն՝ կենդանի նյութական օրգանիզմ:

[Sambitbaba]

9. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Ի՞նչ ես ցանկանում ասել դրանով, ո՜վ Եռամեծ: Ուրեմն մարմինը չէ՞, որ շարժում է ծառը, և քարը, և մնացած ամեն ինչ:

ԹՈԹ. – Ոչ մի դեպքում, ո՜վ Ասքլեպիոս: Ինչ-որ-բանը-մարմնում, այն-ինչ-շարժում-է անշունչ առարկաները, դա, անկասկած, չունի մարմին, քանզի այն շարժում է երկու մարմիններն էլ, տանողը և տարվողը: Այդ պատճառով անշունչը՝ անշունչ իրը շարժել չի կարող: Իսկ ուրիշ իրը շարժողը՝ շնչավոր է, քանզի շարժում է առաջացնում:
Դու տեսնում ես, թե որքան ծանրաբեռնված է հոգին, քանզի ստիպված է երկու մարմին կրել: Այդ երկուսը, ակնհայտ է, շարժվում են իրենց ներսում ճիշտ այնպես, ինչպես ինչ-որ բանի շնորհիվ շարժվում են դրսում:


10. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Այո, ով Եռամեծ, ազատ շարժվելու համար շարժվող իրերը պետք է դատարկության անհրաժեշտություն ունենան:

ԹՈԹ. – Մի ասիր այդպես, ով իմ Ասքլեպիոս: Միայն “չը-գոյությունն” է դատարկ և օտար՝ գոյատևմանը: Ոչինչ իրերից դատարկ չէ: Այն, ինչ գոյություն ունի, դատարկ լինել չի կարող:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Իսկ գոյություն ունե՞ն այդ դեպքում, ով Եռամեծ, այնպիսի բաներ, ինչպես դատարկ տակառն, օրինակ, դատարկ կուժը, թասը կամ տաշտը կամ նրանց նման ուրիշ առարկաներ:

ԹՈԹ. – Ավա՜ղ, Ասքլեպիոս, դու ճշմարտությունից չափազանց հեռու ես: Դու մտածում ես, որ առավել լիքը և լեցուն իրերը դատա՞րկ են:


11. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Ի՞նչ նկատի ունես դու, ո՜վ Եռամեծ:

ԹՈԹ. – Մի՞թե օդը մարմին չէ:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Մարմին է:

ԹՈԹ. – Իսկ մի՞թե այդ մարմինն իրենով չի լցնում ամեն ինչ, ուր թափանցում է:Եվ յուրաքանչյուր մարմին, մի՞թե այն բաղկացած չէ “չորսի” խառնուրդից: Լիքն է, հետևաբար, ամենն, ինչ դու դատարկ ես համարում: Եվ եթե լիքն է օդով, հետևաբար լիքն է “չորսով”*:

Եվ ընդհակառակը, ամենն, ինչ դու համարում ես լիքը, դատարկ է օդից; քանզի նրանց տարածությունները լցված են այլ մարմիններով և, այդ պատճառով, իրենց մեջ օդն ընդունել չեն կարող: Այսինքն, իրերը, որոնք դու անվանել ես “դատարկ”, իրականում լիքն են, այլ ոչ դատարկ, քանզի նրանք ոչ միայն գոյություն ունեն, այլև լիքն են օդով և ոգով:


- - - - - - - -
* Ֆիզիկական տարերքները՝ հողը, օդը, ջուրը և հուրը, - կարող են թույլատրել Առաջնային Տարերքների՝ Հողի, Օդի, Ջրի և Հրի մի քանի համակցություններ. մի Տարերքը գերիշխում է մյուսների վրա: Այդպիսով, մեր օդը կարող է բաղկացած լինել Մեծ Տարերքների բոլոր չորս համակցություններից, բայց Օդը նրա մեջ կարող է գերիշխել; նույնը վերաբերվում է նաև մյուսներին:

[Sambitbaba]

12. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Քո հիմնավորմանը, ո՜վ Եռամեծ, չես առարկի; օդը՝ մարմին է: Եվ հետո, նա է հենց այն մարմինը, որը լցնում է ամեն ինչ, ուր թափանցում է: Ինչպե՞ս ուրեմն մենք պետք է անվանենք այն տարածությունը, որի մեջ այդ ամենը շարժվում է:

ԹՈԹ. – Անմարմնություն, Ասքլեպիոս:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Իսկ ի՞նչ է, այդ դեպքում, Անմարմնությունը:

ԹՈԹ. – Դա Միտքն է և Գիտակցությունը (Բանը), ամբողջն ամբողջից, ամենն իր մեջ պարունակող, ազատ ամեն տեսակ մարմնից, ամեն մոլորություններից, մարմնի համար ոչ նյութական և անձեռնմխելի, մշտական ինքն իր մեջ, պարունակող ամենայն գոյը, պահպանող ամեն ինչ, որից, ինչպես նմանությունից օգտվող ճառագայթներ, ծագում են Բարիքը, Ճշմարտությունը, Լույսը լույսի հետևից՝ հոգու նախատիպը:

ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Այդ դեպքում ի՞նչ ասել է Աստված:


13. ԹՈԹ. – Դրանցից ոչ ոք: Բայց նա պատճառն է գոյատևման բոլորի ամբողջությամբ և ամեն մեկի առանձին վերցրած: Նա ոչինչ չի թողել անգոյության մեջ; այլ այդ ամենը ծագում է նրանից-ինչ-կա և ոչ թե նրանից-ինչ-չկա: Քանզի գոյություն չունեցող իրերը, բնականաբար, իշխանություն չունեն գոյություն ունեցողների վրա, այլ նրանց բնույթի մեջ ներդրված է գոյատևելու անհնարությունը: Եվ, ընդհակառակը, գոյություն ունեցող իրերը գոնե ինչ-որ բանում ոչ կենդանի բնույթ չունեն:


14. ԱՍՔԼԵՊԻՈՍ. – Եվ այնուամենայնիվ, ինչպե՞ս ես դու սահմանում Աստծոն:

ԹՈԹ. – Աստված, հետևաբար, ոչ թե Միտքն է, այլ Մտքի գոյության Պատճառը, Աստված՝ ոչ թե Լույսն է, այլ Լույսի գոյության պատճառը: Ահա թե ինչու Աստծոն պետք է մեծարել երկու անուններով (Բարիք և Հայր), անուններով, որոնք պատկանում են նրան միայն և ուրիշ ոչ ոքի:

Հետևաբար ուրիշ ոչ ոք՝ այսպես կոչված աստվածներից, կամ մարդկանցից, կամ դևերից, - ոչ մի դեպքում չի կարող լինել Բարիք, միայն Աստված; իսկ Նա էլ հենց Բարիք է և ոչ այլ ինչ: Մնացած էություններն առանձին են Բարիքի բնույթից; քանզի մնացած ամեն ինչ հոգի է և մարմին, որն իր մեջ Բարիք պարունակելու ընդունակ տարածություն չունի:


15. Եվ այդ ամենի հետ մեկտեղ, ինչպես հզորությունն է Բարիքի Մեծությունը, այնպես էլ Նա գոյությունն է բոլոր իրերի՝ մարմնական և անմարմին, զգայական և մտահասանելի: Այդ պատճառով ուրիշին մի անվանիր Բարիք, որպեսզի սրբապիղծ չհռչակվես; մի խոսիր Աստծո մասին այլ կերպ, բացի Բարիքի մասին, որպեսզի ինքդ քեզ համար սրբապիղծ չդառնաս:


16. Չնայած և Բարիքը խոսում է ամեն ինչի միջից, սակայն ոչ ոք չի հասկանում, թե այնուամենայնիվ ինչ է դա: Նաև ոչ ոք չի հասկանում, թե ինչ է Աստված, բայց մարդիկ իրենց տգիտության մեջ Բարիքի անունը տալիս են տարբեր աստվածների և նույնիսկ մարդկանց, որոնք երբեք Բարիք չեն եղել և չեն էլ դառնա: Նրանք անվերջանալիորեն տարբեր են Աստծոց, այն դեպքում երբ Բարիքը երբեք չի կարող տարբեր լինել Ինքն Իրենից, քանզի Աստված՝ Բարիք է:

Մնացած անմահներին հարգանքով տալիս են Աստծո անունը և նրանց մասին խոսում են ինչպես աստվածների մասին; բայց Աստված Բարիք է ոչ թե հարգանքից ելնելով, այլ ըստ էության: Այդ պատճառով Աստծո բնույթը և Բարիքը՝ նույն բանն են; միասին նրանք կազմում են միասնություն, որից ծագում է մնացած ամեն ինչ:

Բարիքն ամեն ինչ տալիս է, բայց ոչինչ չի ստանում: Աստված, հետևաբար, տալիս է, բայց չի ստանում ոչինչ: Աստված Բարիք է, և Բարիքն է Աստված:


17. Աստծո մեկ այլ անունն է՝ Հայր, քանզի Նա արարիչն է ամենի: Հորը հատկանշական է արարել:

Հետևաբար երեխայածնությունը՝ մեծագույն և առավել բարեգործ բանն է կյանքում նրանց, ով մտածում է իմաստնորեն, իսկ կյանքն ավարտել անզավակ՝ մեծագույն դժբախտություն է և մեղք; և նա, ով զավակներ չի թողնում, հետմահու կպատժվի դևերի կողմից:

Պատիժն այսպիսին է. Անզավակի հոգին կդատապարտվի չմտնել ոչ տղամարդու, ոչ կնոջ ֆիզիկական մարմնի մեջ, - անիծված ճակատագիր արևի ներքո:

Այդ պատճառով, Ասքլեպիոս, մի կարեկցիր անզավակին, այլ խղճա, գիտենալով, թե ինչ է նրան սպասվում: Եվ թող այս ամբողջ ասվածը, Ասքլեպիոս, բոլոր իրերի բնույթի գնոզիս լինի քեզ համար:


ՎԵՐՋ

[Sambitbaba]

56024

ՍՈՒՐԲ ՔԱՐՈԶ

ԵՌԱՄԵԾԻՑ

(Text P.31-33; Pat. 8b-9)


1. Ամենայն գոյի փառքը՝ Աստած է, Աստվածայինն ու Բարեշնորհ Բնույթը: Ամեն ինչի աղբյուրը՝ Աստված է; նա և Միտքն է և Բնույթը, և նույնիսկ ավելին՝ Նյութը, Իմացությունը, որ ճանաչում է իր շուրջ ամեն ինչ: Աղբյուրը նաև Աստվածություն է, և նույնիսկ ավելին՝ Բնություն, Էներգիա, Անհրաժեշտություն, Ավարտ և նույնիսկ Նոր Արարում:

Մութը, որ սահման չէր ճանաչում, գոյատևում էր Անդունդում, իսկ Ջուրը և անորսալի գիտակից Շնչառությունը, նրանք, որպես Աստվածային Ուժ, գոյատևում էին Քաոսի մեջ:
Այդ ժամանակ ծագեց Սուրբ Լույսը; այդ ժամանակ Չոր Տարածության* տակ հավաքվեցին Էլեմենտները Խոնավ Նյութի; և բոլոր Աստվածները պտղաբեր Բնությունից առանձնացրին իրերը:


2. Ամեն ինչ դեռ նախասահմանված չէր, դեռևս արարված չէր, թեթև իրերը սահմանված էին լինել վերևում, իսկ ծանրերը զբաղեցրել էին հիմքը, որ ընկած էր Չոր Տարածության խոնավ մասի տակ, Տիեզերքի մասերը սահմանափակված էին Կրակով և Շնչառությամբ հովանավորված՝ գտնվում էին կախված վիճակում:

Եվ Երկինքը տեսանելի էր յոթ օղակների մեջ; նրա Աստվածները տեսանելի էին ինչպես աստղեր իրենց բոլոր նշաններով, այն ժամանակ երբ Բնությունը ստիպեց համախմբել նրա բոլոր մասերը նրա բոլոր Աստվածների հետ մեկտեղ իրենց Երկնքի մեջ: Եվ Երկնքի եզրը, հենվելով Աստծո Շնչառության վրա, պտտվում էր շրջանագծով:


3. Եվ ամեն Աստված ըստ սեփական կարողության ծնում էր այն, ինչ իրեն նախասահմանված էր: Այդպես հայտնվեցին չորսոտանի անասունները, սողունները, նրանք, որոնք բնակվեցին ջրի մեջ; նրանք, որոնք ունեն թևեր, և այն ամենը, ինչը կրում է սերմեր, և խոտերը, և բոլոր ծաղիկների ծիլերը, իր մեջ կրկնվող ծննդի** սերմ պարունակող ամեն ինչ:

Եվ Աստվածային գործերի գնոզիսի և Բնության էներգիայի վկայության համար նրանք ընտրեցին մարդկանց ծնունդը; բազմաթիվ մարդիկ տիրապետելու համար ամենին, ինչը Երկնքի և նրանց օրհնանքի գնոզիսի տակ է, որպեսզի աճեն նրանք հասակով և բազմանան քանակությամբ; ամեն հոգի, մարմնավորված մարմնի մեջ մարմնավորումների կարգին հետևող Աստվածների կամքով, որպեսզի հետևի Երկնքի հրաշքներին և Աստվածների շրջանավազքին Երկնքում, հետևի Աստվածային գործերին, Բնության էներգիային, բարեմաղթանքը նշելու համար, Աստծո ուժի գնոզիսի համար, որպեսզի մարդիկ կարողանան ճաշակել չար և բարի գործերին հետևող ճակատագիրը, և ուսումնասիրեն բոլոր բարի արհեստների վարպետ աշխատանքը:


4. Այսպես է սկսվում նրանց կյանքը, այսպես իմաստությունը գալիս է նրանց, ճակատագրի հետ համապատասխան, նախանշված Շրջապավեն Աստվածների պտույտով, իսկ վերջում սկսվում է նրանց մահը:

Եվ կմնան երկրի վրա նրանց գործերի մեծագույն հուշարձանները, բայց նրանք էլ կմնան հետևում որպես ընդամենը խավարի հետք, երբ սկսվի նոր բոլորաշրջանը:

Քանի որ ամեն ծնունդ առած, հոգով, մարմնով օժտված, ամեն պտուղ, սերմից սերած, ամեն ձեռագործ բան ենթակա է փչացման, կարիք ունի ինքնավերանորոգման, որը տեղի է ունենում Աստվածների ինքնավերանորոգման օրենքների հիման վրա և Բնության ռիթմերի ամբողջ շրջանն անցնելով:

Քանի որ Աստվածայինը՝ Բնության հավերժ-վերանորոգվող Տիեզերական խառնուրդն է, ուրեմն Բնությունն ինքը, ըստ այդմ, հավասար չափով դրսևորված է այդ Աստվածայինի մեջ:





ՎԵՐՋ



- - - - - - -
* Հավանաբար, նախասկզբնական կամ Տիեզերական “Հողը”:
** Կամ “վերամարմնավորման”:

[Sambitbaba]

56038

ԹԱՍ ԿԱՄ ՄՈՆԱԴԱ


ԹՈԹԻՑ՝ ԹԱԹԻՆ

(Text: P. 34-40; Pat. 25b-27)


1. ԹՈԹ. – Գիտակցությամբ (Բանով), այլ ոչ թե ձեռքերով ստեղծեց Աշխարհ-Արարողն այս աշխարհը: Այսպիսով, հարկ է Նրա մասին մտածել որպես ամենագոյի և հավերժագոյի մասին, որպես բոլոր իրերի Արարչի մասին, Միակ և Միայն, ում Կամքն արարել է գոյություն ունեցող ամեն բան:

Այդ է Մարմինը Նրա, որին չի դիպչի և ոչ մի մարդ, չի տեսնի, չի չափի; Մարմինն այդ անճանաչելի է, նման չէ ուրիշ այլ մարմինների: Եվ ոչ Հուր է Նա, ոչ Ջուր, ոչ Օդ և ոչ Շունչ, չէ՞ որ դրանք բոլորը նրանից են ծագել: Լինելով Բարիք, Նա ցանկացավ նվիրաբերել այդ Մարմինն Ինքն Իրեն և հիմնավորել նրան Երկրկի վրա կարգով և գեղեցկությամբ:


2. Եվ ուրեմն, այդ Աստվածային Թաղանթի* մեջ Նա Երկիր ուղարկեց Տիեզերքը**՝ մարդուն, կյանք, որը չի կարող մեռնել, և մահկանացու է սակայն: Իսկ բոլոր այլ կյանքերի վրա և Տիեզերքի վրա նույնպես թագադրվեց մարդը շնորհիվ Մտքի (Բանի) գիտակցության և Խելքի: Քանզի մարդն Աստվածային գործերի դիտորդը դարձավ; և զարմացավ նա և նպատակադրվեց ճանաչել դրանց Արարչին:


3. Իսկ իրականում, ով Թաթ, մարդկանց մեջ բաշխված էր Գիտակցությունը (Բան) միայն, բայց ոչ Միտքը դեռևս; ոչ թե Նրա նախանձից, նախանձը ոչ թե Նրանից է բխում, այլ իր տեղն ունի նախանձը ցածում, Միտք չունեցող մարդկանց հոգիների մեջ:

ԹԱԹ. – Ինչու՞ որեմն այդժամ, ով հայր իմ, չի օժտել Աստված բոլորին Մտքի մասնիկով:

ԹՈԹ. – Նա ցանկացել է, որդիս, որպեսզի հոգիների մեջ այն ծլարձակի և մեծարվի որպես նվեր:


4.ԹԱԹ. – Իսկ որտե՞ղ է Նա հիմնել նրան:

ԹՈԹ. – Լցրեց Նա հսկայական Թասը և ցած ուղարկեց այն, և ուղեկցում էր նրան Լրաբերը, ում հրամայել էր կանչ արարել դեպի մարդկանց սրտերը.
“Մաքրիր քեզ այդ Թասի պարունակությամբ, ինչ միայն սիրտը կարող է անել, և ձեռք կբերես հավատ և կկարողանաս հառնալ դեպի Նա, Նա, ով էլ հենց ցած ուղարկեց այդ Թասը, և կիմանաս դու, թե ինչու՛ ես եկել այս աշխարհ”:

Եվ այնքան, որքան կհասկանաս Լրաբերի ասածը և կսուզես քեզ Մտքի մեջ, համագործակից կդառնաս Գնոզիսին; և եթե “ստանաս Միտք”, ուրեմն “կատարյալ մարդ” կդառնաս:

Բայց նրանք, ովքեր չեն հասկանա ասվածը, նրանք օժտված են Գիտակցությամբ միայն, այլ ոչ Մտքով, և տգետ են, անտեղյակ, թե ինչու և ինչի համար են եկել այս աշխարհ:


5. Այդպիսի մարդկանց զգացմունքները նման են անգիտակից արարածների զգացմունքներին; իսկ քանի որ նրանց սեփական բնույթը դրսևորվում է նրանց զգացմունքներում և մղումներում, ուրեմն բոլորովին ընդունակ չեն գնահատել այն բաները, որոնք հիրավի արժանի են ճանաչման: Քանզի նրանց բոլոր մտքերի կենտրոնում են մարմնական հաճույքները, որկրամոլությունը, և ենթադրում են նրանք, որ հենց դրա համար է մարդ եկել այս աշխարհ:

Բայց նրանք, ովքեր ստացել են մասնիկն Աստվածային Շնորհի, նրանք, ով Թաթ, եթե սկսենք դատել նրանց մասին ըստ իրենց վարքի, նրանք Մահվան կապերից պոկել են ազատություն, քանզի Մտքով իրենց ընդգրկել են ամենայն գոյը, և երկրի վրա, և երկնքում, և երկնքից էլ վեր, եթե գոյություն ունի նման բան: Եվ, հառնելով այդքան հեռու, կտեսնեն նրանք Բարին, և տեսնելով Նրան, իրենց այստեղ գտնվելը կտեսնեն ոչ որպես դժբախտություն; և արհամարհանքով ամեն ինչի հանդեպ, թե անցողիկի և թե անանցողիկի, նրանք կարագացնեն իրենց ճանապարհը դեպի Նա, ով Միակն է և Մեկը Միայն:


6. Եվ դա էլ, ով Թաթ, հենց Մտքի Գնոզիսն է, Տեսնելն Աստվածային իրերի; դա՝ Աստվածաճանաչությունն է, քանզի Աստվածային է հենց ինքը Թասը:

ԹԱԹ. – Հայր, ես նույնպես կուզենայի մաքրվել:

ԹՈԹ. – Եթե սկզբում չատես քո մարմինը, որդիս, չես կարողանա քո “Եսը” սիրել: Բայց, սիրելով քո “Եսը”, կկարողանաս տիրել Մտքին, իսկ տիրելով Մտքին, նաև Գնոզիսով կլինես օժտված:

ԹԱԹ. – Հայր, դու ի՞նչ նկատի ունես:

ԹՈԹ. – Անհնար է, որդիս, միաժամանակ տրվել երկու բանի՝ ես նկատի ունեմ, նրան, ինչն անցողիկ է, և աստվածային կարգի բաների: Քանզի տեսնելով, որ գոյություն ունեցող իրերը երկակի են, մարմնական և անմարմին, ինչի տակ հասկացվում են անցողիկն ու աստվածային սկիզբը, մարդ, ունենալով ընտրության ցանկություն, թողնված է երկուսից մեկի ընտրությանը; քանզի երկվության այստեղ երբեք չես հանդիպի: Եվ հոգիների մոտ, ում ընտրություն է տրվում, մեկի պակասելը մյուսի ավելանալու պատճառ կդառնա, ինչը և հենց ցույց կտա նրանց ընտրությունը:


7. Լավագույնի ընտրությունը ոչ միայն շատ բանում կապացուցի հավատը նրա, ով կատարում է ընտրությունը, այլև այդ տեսնելն այդպիսի մարդուն կդարձնի Աստված, ինչպես նաև ցույց կտա նրա բարեպաշտությունն Աստծո առջև: Այն դեպքում երբ Վատագույնի ընտրությունն ամբողջովին կքայքայի այդպիսի “մարդուն” և կխախտի միայն Աստվածային Ներդաշնակությունը ճիշտ այն աստիճան, որքան փողոցի մեջտեղով անցնող երթն անկարող է վարվել այլ կերպ, քան խլել անցորդներից ճանապարհը, այնպես էլ մարդիկ այդ երթի մեջ շարժվում են ամբողջ աշխարհով, առաջնորդվելով իրենց մարմնական հաճույքներով:


8. Եվ քանի որ այդպես է, ով Թաթ, այն, ինչ ծագել է Աստծոց, միշտ եղել է և կլինի մեզ մոտ; բայց այն, ինչ կախված է մեզանից, թող հետևի լավագույնին և հապաղում չգիտենա; քանզի ոչ թե Աստված, այլ մենք ենք չարի պատճառը, երբ այն նախընտրում ենք բարուն:

Տես, ուրեմն, որդիս, թե որքան մարմիններ կան, որոնց միջով պետք է անցնել, որքան մեծ է դևերի բազմությունը և աստղերի շարժման համակարգը (որոնց միջով է ընկած մեր ճանապարհը), ուրեմն շտապիր դեպի Մեկ և Միակ Աստված:

Քանզի Բարիքը չունի ափեր, չունի սահմաններ; գոյություն ունի Այն անվերջ, անսկիզբ, թեկուզ և մեզ թվում է, թե սկիզբը կա՝ դա Գնոզիսն է:


9. Բայց (հետևաբար) Աստծո համար Գնոզիսը սկիզբ չի հանդիսանում; ամենից շուտ (Գնոզիսը բացահայտել է) մեզ համար սեփական Անձը ճանաչելու ամենաառաջին սկիզբը:

Եկ ուրեմն հենվենք սկզբի վրա և արագորեն սլանանք այն ամենի միջով, ինչով պետք է անցնենք:

Շատ ծանր է թողնել այն, ինչին մենք արդեն ընտելացել ենք, ինչը հրապուրել է մեր հայացքն ամեն կողմից, որպեսզի հետ վերադառնանք այդ Հին-Հնամենի Ուղիով:
Տեսանելին հմայում է մեզ, այն ժամանակ երբ իրերը, որոնք ծագում են, թույլ չեն տալիս իրենց հավատալ հիմնովին:

Ահա վատ բաներն ավելի ակնհայտորեն են դրսևորվում, այն ժամանակ երբ Բարիքը երբեք չի կարող հառնել աչքերի առջև, քանզի Այն չունի ոչ ձև, ոչ ուրվագծեր:

Հետևաբար, Բարիքը նման է միայն Ինքն իրեն և չի նմանվում ուրիշ ոչ մի բ անի; քանզի Նրան, ով չունի մարմին, անհնար է ակնհայտ դարձնել իրեն մարմնի համար:


10. “Նմանի” գերակշռությունը “Տարբերից” և “Տարբերի” ենթակայությունը “Նմանին” հետևյալն է.

“Միասնությունը”(Մոնադա, այսինքն Բարիք), լինելով Աղբյուրը և Արմատն ամենի, բոլոր իրերի մեջ արտահայտվում է որպես Արմատ և Աղբյուր: Առանց այդ Աղբյուրի չկա ոչինչ, այն ժամանակ երբ այդ Աղբյուրն Ինքը ծնվել է ոչ այլ ինչից, քան ինքն իրենից; այն ժամաակներից ի վեր Նա Աղբյուրն է մնացած ամեն ինչի: Նա ինքն իր Աղբյուրն է, քանի որ այլ Աղբյուր իր համար ունենալ չէր կարող:

Նշանակում է, Միասնությունը, հանդիսանալով Աղբյուր, ամփոփում է իր մեջ յուրաքանչյուր մեծություն, բայց ոչնչով ամփոփված չէ; փոխանցում է յուրաքանչյուր մեծություն, բայց ոչնչով փոխանցելի չէ:

11. Ամենը, ինչը ծնվում է, - կատարյալ չէ, այն ենթակա է բաժանման, որպեսզի մեծացնի կամ փոքրացնի առարկաները; բայց Կատարյալն այդ հատկություններից և ոչ մեկը չունի: Եվ այն, ինչը կարող է մեծանալ, մեծանում է Միասնությունից, բայց ոչնչանում է իր ոչնչության պատճառով, եթե այլևս չի կարող ամփոփել Կատարյալը:

Ահա, ով Թաթ, քեզ համար նկարագրվեց, հնարավորինս, Աստվածային Պատկերը***; և եթե դու ցանկանաս կանգ առնել դրա վրա ուշադիր և հետևես այդ ամենին քո սրտի աչքերով, ուրեմն հավատա ինձ, Որդիս, կգտնես դու Ուղին, որը կտանի քեզ վեր; ավելին, այդ Պատկերը կդառնա քո Ուղեվարը, քանզի Հայացքն Աստվածային ունի հմայելու առանձնահատուկ հատկություն, որն ամուր բռնում և հմայում է դեպի իրեն նրանց, ովքեր առաջադիմում են իրենց արթնացման մեջ, ինչպես, ասում են, մագնիսն է ձգում երկաթին:




ՎԵՐՋ

- - - - - - -
* Այսինքն, Աստծո մարմինը. Առաջնաէլեմենտ
** Կարգուկանոն
*** Համընդհանուր Տիեզերքը կամ Մոնադան

[Sambitbaba]

56044

ԱՆՏԵՍԱՆԵԼԻ ԱՍՏՎԱԾ՝ ՎԵՐԻՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՏԵՍԱՆԵԼԻ Է

ԹՈԹԻՑ՝ ԻՐ ՈՐԴԻ ԹԱԹԻՆ

(Text: P. 41-48; Pat. 126–136)



1. Ես դեպի քեզ եմ հղում նաև այս քարոզն, ով Թաթ, որպեսզի դու դադարես զուրկ լինել Աստծո գաղտնություններից, որոնք ամենից վեր են: Եվ որպեսզի դրոշմվի քո գիտակցության մեջ, որ շատերի համար Անտեսանելին՝ վերին աստիճանի տեսանելի կդառնա քեզ համար:

Լիներ Նա տեսանելի, Նա չէր լինի: Քանզի ամենն, ինչ տեսանելի է, ենթակա է կայացման ընթացքներին, - պետք է ստեղծված լինի տեսանելիով: Բայց Անտեսանելին գոյություն ունի հավերժ, այդ պատճառով Նա չցանկացավ ստեղծված լինել տեսանելիով: Լինելով հավերժագոյ, Նա տեսանելի ստեղծեց ամեն ինչ Իր շուրջ:

Լինելով Անտեսանելի, որպես հավերժագոյ և հավերժ տեսանելի դարձնող ամեն ինչ, Նա Իրեն տեսանելի չստեղծեց: Աստված չի ստեղծել Իրեն; դրսևորելով մտքեր, բոլոր իրերը Նա տեսանելի ստեղծեց Իր մտադրությամբ:

Իսկ այժմ “մտադրությամբ դրսևորվածը” վերաբերվում է միայն արդեն ստեղծված իրերին, քանի որ լինել մտադրված՝ ոչ այլ ինչ է, քան լինել արարված:


2. Այդ դեպքում Նա, ով արարված չի եղել, վեր է նաև մտադրությամբ դրսևորվածի ամբողջ ուժից, Նա՝ անտեսանելի է:

Եվ քանի որ Նա ամեն ինչ իր շուրջ տեսանելի է ստեղծել, ուրեմն Նա դրսևորվում է Իրեն շրջապատող բոլոր իրերի միջոցով, ամեն ինչի մեջ, և Նրա ցանկությունը կարտահայտվի ամենի մեջ, ինչ երբևիցէ ստեղծվել է:

Եվ դու, իմ որդի Թաթ, նախ և առաջ աղոթիր մեր Աստծուն և Հորը, Մեկին-և-Միակին, որից դուրս է եկել Միակը*, որպեսզի ցույց տա քեզ Նրա ողորմածությունը, և դու հնարավորություն ունենաս տիրապետել այդքան հզոր Աստծո միտքը հասկանալու ուժին, մեն-միակ ճառագայթը Նրա, որպեսզի ճառագի և շողա նոր գիտակցությունը: Քանզի միտքն է միայն “տեսնում" Անտեսանելին, ինքը գտնվելով անտեսանելիի մեջ:

Եվ եթե դու, Թաթ, ձեռք բերես այդ ուժը, Նա տեսանելի կդառնա քո մտավոր աչքերին: Քանզի Աստված ժլատ չի ոչնչում, այլ դրսևորում է Իրեն ամբողջ աշխարհի մեջ:

Դու ունես ուժ՝ ընկալել մտքերը, ունակություն՝ տեսնել նրանք, պահել նրանց սեփական “ձեռքերում” և ուշադիր նայել Աստծո Պատկերին**: Բայց եթե նույնիսկ քո մեջ ամփոփվածը տեսանելի չէ քեզ համար, ուրեմն այդ դեպքում ինչպե՞ս Նա ինքը, գտնվելով քո մեջ, կկարողանա արտահայտվել քեզ համար արտաքին աչքերիդ միջոցով:


3. Բայց եթե դու ցանկանում ես “տեսնել” Նրան, մտածիր Արևի շարժման մասին, Լուսնի շարժման մասին, մտածիր աստղերի կարգի մասին: Ո՞վ է ուրեմն այն Միակը, որը հետևում է կարգին: Քանզի ամեն կարգ պետք է ունենա տեղով և քանակությամբ նշանակված իր սահմանները:

Արևը՝ մեծագույն աստվածն է երկնքի բոլոր աստվածների մեջ, երկնային բոլոր աստվածները նրան արքա և ուսուցիչ են անվանում: Եվ նա, այդքան մեծ, մեծ երկրից և օվկիանից, հանդուրժում է իր վրա շրջապտույտն ավելի փոքր աստղերի, քան ինքը: Ու՞մ առջև ունեցած հարգանքից, ու՞մ առջև ունեցած վախից է նա, որդյակս, անում այդ:

Նման չեն, հավասար չեն աստղերի համար երկնքում նախասահմանված ուղիները: Ո՞վ է այդ դեպքում Նա, ով նախասահմանել է, թե ինչպես նրանք գոյատևեն ու շարժվեն:


4. Արջը պտտվում է իր շուրջ և ձգում է իր հետևից ամբողջ տիեզերքը: Ո՞վ է այդ զենքի տերը: Ո՞վ է Նա, որ հիմնել է ծովի սահմանները: Ո՞վ է Նա, որ ցույց է տվել հողին իր տեղը:

Քանզի, Թաթ, գոյություն ունի մեկը, ով է Արարիչն ու Տերը շուրջն ամեն ինչի: Չի կարող լինել այպիսի թիվ, տեղ և չափ, որոնք կարող էին պահպանվել առանց նրա, ով ստեղծել է նրանց: Եվ չկա այնպիսի կարգ, որ երբևիցէ ստեղծվել է, որի մեջ բավարար չի տեղը և բավարար չի չափը: Ավելին, նույնիսկ քաոսը գոյություն չունի առանց տիրոջ, որդիս: Եվ եթե անկարգն ինչ-որ չափով ստեղծում է ինչ-որ բան, դա չի նշանակում, որ դրանով նա բռնեց կարգի տիրոջ ճանապարհը, նա արժանի չէ լինել տեր, որն իր համար կարգ չի նախասահմանել:


5. Եթե դու հնարավորություն ունենայիր ունենալ թևեր, որպեսզի սավառնես օդում երկնքի և երկրի միջև, որպեսզի դիտես հողի պնդությունը, ծովի հոսունությունը (նրա հոսանքների նրբությունը), օդի լայնածավալությունը, կրակի արագությունն ու նրբությունը, աստղերի շարժումը, երկնքի պտույտի արագությունն այդ ամենի շու՜րջ:

Միայն ամենաօրհնյալ հայացքը, զավակս, կարող էր տեսնել այդ ամենը միասնական հպատակության մեջ՝ անշարժը շարժման մեջ և չարտահայտվողը, ստեղծված տեսանելիով; ինչես ստեղծված է այդ կարգը տիեզերքից, այնպես էլ տիեզերքը, որը մենք տեսնում ենք՝ կարգ է:


6. Եթե դու կարողանայիր տեսնե՜լ Նրան միջից այն ամենի, ինչը ենթակա է մահվան***, ինչպես երկրի վրա, այնպես էլ խորքերում****; խորհիր ուրեմն, որդիս, մարդու մասին, որը ստեղծվում և կրվում է արգանդում, այդ գաղտնի արվեստը Նրա, ով նրան տալիս է իսկական և աստվածային Մարդու***** պատկերի ձևը:

Ո՞վ է ուրեմն Նա, ով այդքան մանրակրկիտ նախագծել ու հաստատել է ակնախոռոչների տեղն ու չափերը; Նա, ով առանձնացրել է դեմքի վրա քթանցքները, ականջախոռոչները; Նա, ով բացել է բերանի գծերը; Նա, ով փորել է երակների առվակները; Նա, ով ամրացրել է ոսկորները; Նա, ով մարմինը պատել է կաշվով; Նա, ով բաժանել է մատները և համակցել է միացումները; Նա, ով լայնացրել է ոտնաթաթերի չափը, քայլելու համար; Նա, ով փորել է ծորանները; Նա, ով տեղադրել է փայծաղը; Նա, ով սրտին բուրգի տեսք է տվել; Նա, ով կողոսկրները միացրել է իրար; Նա, ով լյարդին ծավալ է տվել; Նա, ով թոքերը ստեղծել է երկու սպունգի նման; Նա, ով ստամոքսն այդքան ձգողական է ստեղծել; Նա, ով տեսանելի է ստեղծել առավել հարգարժան մասերը, այն դեպքում երբ ավելի քիչ հարգարժանները թաքցրել է հայացքից:


7. Հիշիր, թե որքան արվեստ է ներդրված մեկ նյութի մեջ, որքան աշխատանք է դրված մեն-միակ գծագրի համար, և ամենը լիքն է գեղեցկությամբ, ամեն ինչ կատարյալ համաչափության մեջ է ու նաև կատարելապես բազմազա՛ն: Ո՞վ է ուրեմն այդ ամենը ստեղծել: Ինչպիսի՞ մայր, ինչպիսի՞ հայր, բացի իրենից՝ աներևույթ Աստծոց, ո՞վ է ուրեմն ստեղծել բոլոր առարկաներն Իր Կամքով:


8. Եվ չի ասի ոչ ոք, որ արձանը կամ կտավը հայտնվել է առանց քանդակագործի կամ առանց նկարչի: Եվ ուրեմն ինչպե՞ս կարող է այդպիսի մակարդակի և որակի աշխատանքը գոյություն ունենալ առանց Արարչի գոյության: Կուրության ինչպիսի՜ գագաթնակետ և որքա՜ն խորը տգիտություն: Տե՛ս ուրեմն, որդի իմ Թաթ, մի՛ զրկիր արարումներն իրենց Արարչից:

Ավելին, իր մեծության մեջ Նա գերազանցում է բոլոր անուններն ու անվանումները; այդքան մե՛ծ է Նա՝ ամենայն գոյի Հայրը:

Քանզի Նա՝ Միակն է և Մեկը Միայն; և Նրա գործն է՝ լինել հայրն ամենի:


9. Այսպիսով, եթե դու համարձակվես հարցնել ինձ, ուրեմն կասեմ, որ Նրա էությունն ինքը բեղմնավորում է բոլոր իրերը և ծնում է նրանց******:

Եվ քանի որ առանց արարչի անհնար է ինչ-որ բանի լինելը, ուրեմն ո՞վ է, եթե ոչ Նա, ստեղծել ամեն ինչ և երկնքում, և օդի մեջ, և երկրի վրա, և խորքերում, և ամբողջ տիեզերքում, և ամենի մեջ, ինչը կա և չկա ոչ մի տեղ: Քանզի գոյություն չունի ամբողջ աշխարհում ոչ մի բան, ինչ Նա Ինքը չէ:

Նա Ինքն Իրենով հանդիսանում է թե այն, ինչ գոյություն ունի, և թե այն, ինչ գոյություն չունի: Գոյություն ունեցող իրերը ստեղծված են դրսևորված Իրենով; Նա թաքցնում է Իր մեջ այն, ինչ գոյություն չունի:


10. Նա՝ Աստված է բոլոր անուններից բարձր և դուրս: Նա՝ աներևույթն է, Նա՝ բարձրագույն աստիճանի դրսևորվածն է: Նա Այն է, ում միայն միտքը կարող է տեսնել: Նա բացահայտվում է նաև աչքերին: Նա չունի մարմին և ունի բազում մարմիններ, և ավելին, Նա ամեն մարմնի մեջ է:

Եվ գոյություն չունի ոչինչ, ինչը չէր լինի Նա: Քանզի ամենը՝ Նա է և Նա ամեն ինչ է: Այդ պատճառով Նա տիրապետում է բոլոր անուններին, որոնց մեջ ամփոփված է Հոր էությունը: Եվ այդ պատճառով էլ Նա Ինքը չունի ոչ մի անուն, քանզի Նա՝ Հայրն է բոլոր անունների:

Ո՞վ ուրեմն կարող է երգել փառք Քեզ կամ Քո մասին:

Ու՞ր ուրեմն պետք է թեքի իր հայացքը նա, ով կփառաբանի Քեզ, - վե՞ր, վա՞ր, նե՞րս, դու՞րս:

Եվ չկա մի տեղ, մի ճանապարհ Քեզանից դուրս, ոչ մի իր նրանցից, որոնք գոյություն ունեն:

Ամեն ինչ գոյություն ունի Քո մեջ; ամեն ինչ ծագել է Քեզանից, ո՜վ Դու, տվող ամեն ինչ և չվերցնող ոչինչ, քանզի Քեզ է պատկանում ամեն ինչ և չկա ոչինչ, ինչ Դու չէիր ունենա:


11. Եվ ե՞րբ, ո՜վ Հայր, կերգեմ ես Քո հիմնը: Ոչ ոք չի կարող հասկանալ Քո ժամանակն ու ժամը:

Ինչի՞ համար ուրեմն ես Քեզ հիմն կերգեմ: Քո ստեղծած իրերի՞ պատճառով, թե՞ Քո չստեղծած իրերի: Նրանց պատճառով, որոնք Դու տեսանելի՞ ես ստեղծել, թե՞ նրանց, որոնք Դու թաքցրել ես:

Եվ ինչպե՞ս ես Քո հիմնը երգեմ: Այնպես, ասես Քո մասնի՞կն եմ ես: Ասես թե Քո մեջ կա իմ ինքնության մա՞սը: Թե՞ իբր ես մի այլ բան եմ:

Քանզի Դու ամենն ես, ինչ ես կարող եմ լինել; Դու ամենն ես, ինչ ես կարող եմ սարքել; Դու՝ ամենն ես, ինչի մասին ես կարող եմ խոսել:

Քանզի Դու ամենն ես, և չկա այլևս ոչինչ, ինչի մեջ Դու կարող էիր լինել: Դու կաս ամենում, ինչը գոյություն ունի, - Միտք, երբ Դու մտածում ես, Հայր, երբ Դու արարում ես, Աստված, երբ Դու տալիս ես էներգիա և Բարիք, Արարիչ և Ողորմյալ ամենայն գոյի համար:

(Քանզի նյութի փոքրագույն մասնիկներից ստեղծված է օդը, նրա փոքրագույն մասնիկներից ստեղծված է հոգին, հոգուց՝ միտքը, իսկ մտքից՝ Աստված: )




ՎԵՐՋ


- - - - - - -
* Ենթադրաբար, Տեսանելի Աստված:
** Մտահասանելի տիեզերքը:
*** Որպես հակադրություն աշխարհի անմահ կարգուկանոնի:
**** Ամենայն հավանականությամբ նկատի ունի ջուրը:
***** Երկնային մարդը “Պոյմանդրոս” տրակտատից; մարդը՝ պատկերն է այն Մարդու, կամ Լոգոս, կամ Աստծո Պատկերը:
****** Աստվածային Ծնողի արական և իգական էներգիաները:

[Sambitbaba]

56046


ԱՍՏԾՈ ՄԵՋ Է ԱՄՓՈՓՎԱԾ ԱՄԲՈՂՋ ԲԱՐԻՆ,
ԵՎ ՈՒՐԻՇ ՈՉ ՄԻ ՏԵՂ


(Text; P. 48-53: Pat. 14a-15a)



1. Բարին, ո՜վ Ասքլեպիոս, ամփոփված չէ որևէ այլ բանում, այլ միայն և միայն Աստծո մեջ: Ավելին, Բարին՝ միշտ հենց Ինքն Աստված է:

Եթե չլիներ այդպես, ուրեմն Բարին պետք է լիներ մի էություն, որից ծագում է յուրաքանչյուր տեսակի շարժում, իսկ ինքն ազատ է այդ շարժումից (չնայած ոչինչ դրանից ազատագրվել չի կարող), իր շուրջ էներգիա պարունակողից, հանգստի մեջ գտնվողից, ոչ չափազանց փոքրից, ոչ չափազանց մեծից, բայց միշտ բավարարաչափից: Չնայած մեկն է Նա, բայց աղբյուրն է ամենի: Քանզի այն, ինչն ամեն ինչ ապահովում է ամենով, ինքը Բարին է: Երբ Ես ասում եմ, որ ամբողջովին ապահովում է ամեն ինչ, ուրեմն դա միշտ Բարօրությունն է: Եվ պատկանում է դա Աստծոն, և ուրիշ ոչ ոքի:

Քանզի կարիք չունի Նա որևէ բանի, այնպես ինչպես, ցանկանալով ինչ-որ բան, Նա չարիք կդառնար; չկա այն, ինչի հանդեպ Նա կբռնկվեր սիրով, չկա ոչինչ, ինչ չէր ենթարկվի Նրան և ինչից Նա կհամակվեր զայրույթով; չկա ոչինչ ավելի իմաստուն, ինչին Նա կնախանձեր:


2. Բայց եթե այդ ամենը գոյություն չունի հենց Նրա մեջ, ուրեմն ի՞նչ է Նրան թողնված, բացի Բարին:

Եվ չարի նշույլ անգամ չպետք է գտնվի այդպիսի վերազանցական Էության մեջ, այդպես էլ ուրիշ ոչ ոքի մեջ անհնար է Բարին գտնել:

Հատկությունների ամբողջ բազմազանությունը գոյություն ունի մնացած ամեն ինչում, - և փոքրի մեջ և մեծի, և ամեն մեկի մեջ առանձին-առանձին, և այն կենդանի արարածների մեջ, որոնք ավելի մեծ են, քան մնացած բոլորը, և ավելի հզոր նրանցից:

Քանի որ բոլորին հրամայված է ծնվել տառապանքներով լի աշխարհում, ուրեմն հենց նրանք էլ իրենց մեջ տառապանք են կրում: Բայց որտեղ գոյություն ունի տառապանք, այնտեղ արդեն Բարուն տեղ չկա; իսկ որտեղ առկա է Բարին, այնտեղ իսկական տառապանք չկա: Քանզի որտեղ ցերեկն է, այնտեղ գիշեր չկա, բայց որտեղ գիշերն է, այնտեղ չկա ցերեկ:

Բարին երբեք չի լինի ծնունդ առածի մեջ, այլ միայն չծնվածի:

Բայց տեսնելով, որ բաժանված ամեն ինչի նվիրատրվել է նյութ, այդպես էլ բաժանվել է նաև Բարին:

Եվ այդ կերպ Տիեզերքը դարձավ Բարի; բայց Բարի է նա այնքանով, որովհետև ստեղծում է արարածներ, բայց մնացած ամենում նա Բարի չէ: Քանզի նա ենթակա է տառապելու և ստեղծում է արարածներ, որոնք նույնպես ընդունակ են տառապել:


3. Անհրաժեշտ է արժանացնել ուշարդության, որ մարդու մեջ բարու և չարի առկայությունը սահմանվում է համեմատության մեջ; քանզի այն, ինչ վատ չէ՝ բարի է, իսկ բարին՝ ոչ այլ ինչ է, քան նվազագույն չարիք:

Եվ չի կարող այստեղ լինել բարի՝ կատարելապես մաքուր չարից, քանի որ այստեղ բարին նսեմացված է չարի կողմից. և, լինելով նսեմացված, այն այլևս չի մնում բարի; իսկ, չմնալով այդպիսին, փոխակերպվում է չարի:

Եվ միայն Աստծո մեջ գոյություն ունի Բարին կամ, ավելի ճիշտ, Բարին՝ հենց ինքն է Աստված:

Ահա այդ պատճառով, Ասքլեպիոս, Բարու անունն է միայն գտնվում մարդկանց մեջ, իսկ բուն էությունը նրա նրանց մեջ չկա, քանզի երբեք այդ չի կարող լինել:

Քանզի և ոչ մի մարմին չի կարող իր մեջ ամփոփել Նրան, չէ՞ որ մարմինը բոլոր կողմերից սահմանափակված է չարով, ջանքերով, ցավով, կրքերով ու տառապանքներով, սխալներով և մոլորություններով:

Եվ մեծագույն արատն ամենի, Ասքլեպիոս, այն է, որ վերևում թվարկածներից ամեն մեկն այստեղ՝ մտովի մեծագույն բարիք է համարվում:

Բայց չարիքներից առավելը՝ որկրամոլությունն է; այդ արատն իր հետևից բերում է մնացած բոլորի շարանը, այն ստիպում է ձեզ երես թեքել Աստծոց:


4. Եվ ես, իմ կողմից, իմ երատիքն եմ հայտնում Աստծոն այն բանի համար, որ Նա իմ գիտակցության մեջ Գնոզիս է ներդրել Բարու մասին, որը չի կարող գոյություն ունենալ աշխարհում (Տիեզերքում): Քանզի աշխարհն այդ իրենից չարիքի “լիություն”* է ներկայացնում, իսկ Աստված բաղկացած է Բարուց, իսկ Բարին՝ Աստծոց:

Սքանչելիի առավելությունները շրջապատված են այդ նույն էությամբ (Բարով): Բացի այդ, նրանք թվում են առավել մաքուր, չափազանց չխառնված: Ընդ որում հենց նրանք իրենք էլ Նրա էությունն են:

Կարելի է համարձակվել ասել, Ասքլեպիոս, որ Աստվածային էությունը (եթե Նա ունի էություն)՝ Գեղեցիկն է: Գեղեցիկը, բացի այդ, - Բարի է նաև:

Գոյություն չունի Բարի, որը ծագում է աշխարհի իրերից: Քանզի հայացքի առջև կանգնող բոլոր առարկաները, - դրանք ընդամենն առարկաների պատկերներն են, այսպես ասած, ուրվագծերը; այն ժամանակ երբ նրանք, որոնց հայացքը չի հանդիպում, իրականություն են, հատկապես Գեղեցիկի և Բարու էությունները:

Ճիշտ այնպես, ինչպես աչքը չի կարող տեսնել Աստծոն, այդպես էլ չի կարելի տեսնել Գեղեցիկն ու Բարին: Քանզի նրանք՝ Աստծո բաղկացուցիչ մասերն են, նվիրված միայն նրան, նվիրված սիրեցյալներ, որոնց սիրահարված է Ինքն Աստված կամ նրանք են սիրահարված Նրան:


5. Եթե դու ի վիճակի ես հասանել, ուրեմն կհասանես, որ Գեղեցիկն ու Բարին, գերազանցելով Լույսին, ստեղծված են ավելի լուսավոր, քան Լույսն Աստվածային: Այդ Գեղեցկությունը՝ վեր է ամեն համեմատությունից, Բարին՝ անկրկնօրինակելի է, ինչպես և Ինքն Աստված:

Հենց որ դու հասանես Աստծոն, կհասանես նաև Գեղեցիկն ու Բարին: Քանզի նրանք չեն կարող միասնական լինել ոչնչի հետ, ինչն ապրում է, որովհետև նրանք անբաժան են Աստծոց:
Փնտրու՞մ ես դու արդյոք Աստծոն, նշանակում է, նաև Գեղեցիկն ես փնտրում: Եվ միակ ճանապարհն է դեպի այդ տանում՝ Գնոզիսի հետ միասնացած Նվիրվածությունը:


6. Այսպիսով, միայն նրանք, ովքեր չեն տեսել ու չեն անցել Նվիրվածության Ուղով, կհամարձակվեն մարդուն անվանել գեղեցիկ ու բարի, չնայած նրանց տեսիլքներում անգամ տրված չի եղել տեսնել գոնե մասը նրա, ինչն անվանվում է Բարի, այլ պարուրված են նրանք չարի բոլոր տեսակներով և այդ պատճառով մտածում են, որ չարը՝ բարի է; հետևաբար նաև չեն դադարում օգտվել նրանից, նույնիսկ սարսափում են, որ մի օր կզրկվեն նրանից, ահա և լարում են բոլոր ջիղերն իրենց ոչ միայն պահպանելով, այլև բազմապատկելով չարը:

Ահա թե որպիսին են իրերը, որոնք մարդիկ բարի և գեղեցիկ են անվանում, Ասքլեպիոս, - իրեր, որոնցից մենք ոչ կարող ենք խուսափել, ոչ ատել: Բայց գլխավոր դժվարությունն այն է, որ մենք ունենք նրանց կարիքը և առանց նրանց ապրել չենք կարող:



ՎԵՐՋ


- - - - - - - -
* Կամ պլերոմա: Աշխարհը՝ Չարի պլերոմա է, բայց “Աստված”՝ Բարիքի պլերոմա:

[Sambitbaba]

56051

ՄԵԾԱԳՈՒՅՆ ՉԱՐԻՔԸ
ՄԱՐԴԿԱՆՑ ՀԱՄԱՐ՝ ԱՍՏԾՈՑ
ԱՆՏԵՂՅԱԿ ԼԻՆԵԼՆ Է

(Text: P. 54, 55; Pat. 18a)



1. Ու՞ր ես գնում դու, հարբած, գինովցած մաքուր տգիտությամբ, չէ՞ որ դու նույնիսկ չես կարող կրել նրան, այնպես ինչպես արդեն դուրս ես ժայթքել նրան:
Կանգ առ ուրեմն, դարձիր զգաստ, ուշադիր նայիր վեր սրտիդ իսկական աչքերո՛վ: Եվ եթե դու այլևս չես կարող ամենը, միևնույն է, դու նա ես, ով ծայրահեղ դեպքում, կկարողանա՛ր ինչ-որ բան:

Քանզի չարը տգիտության համակել է ամբողջ երկիրը և ողողել է մարմնի մեջ բանտարկված հոգին, չթողնելով նրան հասնել Փրկության նավահանգստի մատույցին ցանկացած:


2. Մի թողնեք ուրեմն, որ կատաղի հեղեղը տանի ձեզ հեռու, բայց, օգտագործելով դեպի ափ տանող հոսանքը, դուք ընտրյալներդ, ուղևորվեք դեպի Փրկության նավահանգիստ և, պատսպարվելով այնտեղ, փնտրեք այն միակին, որը կբռներ ձեր ձեռքը և կտաներ դեպի Իմացության դարպասները:

Եվ փայլում է այնտեղ մաքուր Լույսը, ամենայն մթից մաքրված; չկա այնտեղ ոչ մի արբեցյալ հոգի, այլ զգաստ են նրանք բոլորը և աչքերով իրենց սրտի ուշադիր նայում են Նրան, ով ցանկացավ լինել տեսնված:

Չկա ոչ ականջ, որ լսել է Նրան, ոչ աչք, որ կարողացել է տեսնել Նրան, ոչ լեզու, որ խոսի Նրա մասին, այլ միայն միտք և սիրտ:

Բայց նախ դու պետք է պոկես հագուստը, որ հագել ես քեզ վրա, - տգիտության սարդոստայնը, հումքը չարի համար, շղթաները շվայտացման, զրահը մթի, ապրող մահը, որն զգում է դիակը, գերեզմանը, որը կրում ես քեզ հետ, քո տանը բնակվող թալանչուն, որն ատում է քեզ քեզ պատկանող իրերի պատճառով, և քո դեմ ոճրագործ ծրագրեր է մշակում:


3. Ադպիսին են ատելի հագուստները, որ կրում ես դու, - նրանք խեղդում են քեզ և պահում են քեզ իրենց ներքո, նրա համար միայն, որ դու չնայես ուշադիր վեր և, տեսնելով այնտեղ բնակվող Ճշմարտության և Բարու Գեղեցկությունը, չատես իրենց չարը, տեսնելով և հայտնաբերելով դավադրությունը, որը նրանք կազմակերպում են քո դեմ և դատարկությունը զգացումների, որոնք իրական են թվում:

Դրա համար նրանք փորձում են ճզմել քեզ նյութով և լցնեք քեզ զզվելի ցանկություններով, որպեսզի չկարողանաս դու լսել այն բաների մասին, որոնց մասին քեզ հարկ էր լսել, և տեսնել այն, ինչ քեզ տեսնել էր պետք:



ՎԵՐՋ

[Sambitbaba]

56061

ԱՐԱՐԱԾՆԵՐԻՑ ԵՎ ՈՉ ՄԵԿԸ ՉԻ ՎԱԽՃԱՆՎՈՒՄ,
ԲԱՅՑ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ՄԱՐԴԻԿ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄ ԵՆ
ՔԱՅՔԱՅՈՒՄ ԵՎ ՄԱՀ


ԹՈԹԻՑ՝ ԹԱԹԻՆ

(Text: 56-59; Pat. 48a, 48b)



1. ԹՈԹ. – Այժմ, որդիս, մենք պետք է խոսենք Հոգու և Մարմնի վերաբերյալ; թե ինչպես է, որ Հոգին անմահ է և որտեղից է նրա ակտիվությունը Մարմնի ստեղծման և քայքայման ընթացքում:

Քանզի գոյություն չունի մահ գոյություն ունեցող որևէ բանի համար; այդ բառը կամ չունի իմաստ, կամ, դեն նետելով “մահ” բառը, փոխարինել է պետք այն “անմահ” բառով, այսինքն՝ Հավերժ:

Բայց մահը՝ ոչնչացում է, իսկ Տիեզերքում ոչինչ չի ոչնչանում: Եվ եթե Տիեզերքը՝ դա երկրորդ Աստված է, կյանք, որը չի կարող մեռնել, ուրեմն չի կարող պատահել, որ այդ անմահ կյանքի մի ինչ-որ մասնիկ մահանա, իսկ առավել ևս՝ մարդը, մտածող արարածը:


2. Քանզի, հիրավի, առաջինն ամենայն գոյից, հավերժականն ու կանգնածը բոլոր ծնունդների հետևում՝ Աստված է, Տիեզերքի Արարիչը: Երկրորդը, “Նրա կերպ և նմանությամբ”, Տիեզերքն է, ծնված Նրանից, սնուցված և խնամված Նրանով, ստեղծված անմահ, քանի որ նրա Տերը, հավերժ ապրող, հավերժ ազատ է մահից:

Բայց նա, ով անմահ է, տարբերվում է Հավերժից; որովհրտև Նա լույս աշխարհ չի բերվել ինչ-որ մեկի կողմից, իսկ եթե նույնիսկ բերվել է, ուրեմն ոչ թե ծնել է Ինքն Իրեն, այլ ծնում է Իրեն հավերժ:

Հավերժի համար ամբողջ իմաստը՝ իր հավերժությունն է: Հայրը հավերժ է Ինքնին, իսկ Տիեզերքը հավերժական և անմահ է դարձել Հոր պատճառով:


3. Տիեզերքին ենթակա նյութից (կարգուկանոնից)* Հայրը ստեղծեց տիեզերական մարմինները, ծեփելով նյութը, ստեղծեց նրանց շրջանաձև՝ պարուրեց նրանց կյանքով, - իր էությամբ շրջանն անմահ է, և դա նյութականությանը հավերժացնում է:

Բայց Նա, Հայրը, լի Իր գաղափարներով, ցանեց կյանքեր շրջանի մեջ և փակեց նրանց այնտեղ, ինչպես քարանձավում, ցանկալով կարգավորել կենդանի տեսակներից ամեն մեկի կյանքը:

Այդպես Նա ամբողջ տիեզերական մարմնի մեջ ներդրեց անմահությունը, որպեսզի նյութը չկարողանա բաժանել իրեն մարմնի կազմությունից և այդպիսով ինքն իր մեջ մասնատվել սկզբնական քաոսի:

Քանզի նյութը, որդիս, դեռևս չմարմնավորված, գտնվում էր քաոսի մեջ: Եվ մնացել է դեռևս նրա մեջ քաոսի բնույթը, շրջապատող մնացած փոքր կյանքերը, որպես տարբերություն մեծ, այսինքն երկնային մարմինների կյանքերի կամ կենդանիների, - դա է մեծացումն-ու-փոքրացումը, որը մարդիկ անվանում են մահ:


4. Այդ քաոսը տարածված է երկրային արարածների միջև: Քանզի երկնային կյանքերի մարմինները պահպանում են Հոր կողմից իրենց որպես օրենք սահմանած կարգը: Իսկ նրանցից ամեն մեկի վերադարձով իր նախկին տեղը, այդ կարգը մնում է անխախտ, առանց քայքայվելու:

Այսպիսով, երկրի վրա մարմինների “վերականգնումն” ուղղակի կառուցվածք է, այն ժամանակ երբ քայքայումը նրանց դարձնում է մարմիններ, որոնք երբեք չեն կարող քայքայվել, այլ կերպ ասած, դրանք մարմիններ են, որոնք մահ չեն ճանաչում: Այդպիսով, ծագում է զգացմունքների դադար, այլ ոչ մարմնի կորուստ:


5. Այժմ երրորդ կյանքը՝ Մարդ, ստեղծված Տիեզերքի պատկերով, ունեցող դատողություն, միտք, Հոր կամքով ավելի, քան որևէ այլ երկրային կյանք, - ոչ միայն զգացմունքի միջոցով է նա կապված երկրորդ Հոր հետ, այլև հասկացում ունի առաջինի մասին: Մեկը նրա համար ճանաչելի է որպես մարմին, իսկ երկրորդն ընկալվում է որպես անմարմնական մի բան և որպես Բարի Միտք:

ԹԱԹ. – Նշանակում է, այս կյանքը չի՞ վախճանվում:

ԹՈԹ. – Կամա՛ց, որդիս, և հասանիր, որ կա Աստված, կա Տիեզերք, ճանաչիր, թե ինչ է կյանքը, որը չի կարող մահանալ, և որ կա կյանք, ենթակա քայքայման: Այո, հասանիր, որ Տիեզերքը ծագել է Աստծոց և Աստծո մեջ: Բայց Մարդը՝ Տիեզերքից և Տիեզերքի մեջ:

Աղբյուրը և սահմանը, և հիմնավորումն ամենի՝ է Աստված:



ՎԵՐՋ

- - - - - - -
* Այստեղ և մինչև նախադասության վերջը տեքստը բավականին վնասված է և բարդ է ըմբռնվում: Հավանաբար նկատի է առնվում ամբողջ Տիեզերակարգը կամ, որպես նախանյութ, Մատերիա Լյուսիդան (Լուսատու Մարմին):

[Sambitbaba]

56064

ՄՏՔԻ ԵՎ ԶԳԱՑՄՈՒՆՔԻ ՄԱՍԻՆ

ԳԵՂԵՑԻԿԸ ԵՎ ԲԱՐԻՆ ՄԻԱՅՆ ԱՍՏԾՈ
ՄԵՋ Է ԵՎ ՈՒՐԻՇ ՈՉ ՄԻ ՏԵՂ

(Text: P. 60-67; Pat. 14, 15)


1. Երեկ, Ասքլեպիոս, ես Կատարյալ Քարոզը (Լոգոս) տվեցի; իսկ այսօր տեղին է, որ, որպես քայլ հաջորդ, մանրակրկիտ անցնենք Քարոզը Զգացմունքի մասին:

Այժմ զգացմունքն ու միտքը թվում են այդքան տարբեր, քանի որ առաջինն առընչվում է նյութի հետ, իսկ երկրորդն՝ էության: Բայց ինձ այդ ամենը միասնական է թվում և զուրկ տարբերություններից, ես նկատի ունեմ՝ մարդկանց մեջ: Այլ կենդանի արարածների մեջ զգացմունքները միասնական են բնույթի հետ, իսկ մարդկանց մոտ բնույթի հետ միասնական է միտքը:

Այժմ միտքն այնքան է տարբերվում մտածողությունից, որքան Աստված տարբերվում է աստվածայնությունից: Քանզի աստվածայնությունն ինքը ծագել է Աստծոց, իսկ մտքից՝ մտածողությունը, որը քույրն է խոսքի (լոգոս), և նրանք գործիքներ են մեկը մյուսի համար: Քանզի ոչ խոսքը (լոգոս) կհնչի առանց մտքի, ոչ էլ միտքը կդրսևորվի առանց խոսքի:


2. Եվ ուրեմն, մարդու մեջ միտքն ու զգացմունքը հոսում են միասին, ասես միահյուսված լինեն իրար հետ: Քանզի առանց զգացմունք չի կարելի մտածել, իսկ առանց մտածելու՝ զգալ:

Բայց հնարավոր է, ասում են, նաև մտածել ինչ-որ բանի մասին առանց այն զգալու, ինչպես տարբեր պատկերներ տեսնելը երազի մեջ: Ըստ իս, գործունեության այդ երկու տեսակները տեղի են ուենում նաև երազներ տեսնելու ընթացքում, իսկ զգացմունքն ուղղակի քնի վիճակից արթնության վիճակ է անցնում:

Քանի որ մարդ բաժանված է հոգու և մարմնի, միայն այդ երկու կողմերի զգացմունքների միասնության պահին նրա միտքը, մտածված բանականությամբ, ձեռք է բերում իր հնչողությունը:


3. Չէ՞ որ հենց բանականությունն է այն, ինչը մտահղանում է բոլոր մտքերը՝ բարի մտքերը, եթե դրանք Աստծոց ստացած սերմեր են, և նրանց հակադրությունը, եթե դրանք ստանում ես դիվական գիտակցություններից մեկից: Չկա տիեզերքի մի մաս, որն ազատ է դևերից, որոնք ներթափանցում են ներսն այն դևերի, որոք լուսավորված են Աստվածային Լույսով*, և գցում են նրանց մեջ իրենց սեփական էներգիայի սերմերը:

Եվ միտքն ընկալում է այդ կերպով գցված ամուսնական դավաճանության, սպանության, սրբապղծության, անբարեպաշտության սերմերը, որոնք, խեղդելով, մարդուն գցում են անդունդը; ահա դրանք են չար դևերի աշխատանքով հրահրված արարքները:

- - - - - - -
* Կամ մարդու, իսկ ավելի ճիշտ, այդ մարդու Էգոյի:

[Sambitbaba]

4. Աստծո սերմերը, հիրավի, սակավաքանակ են, բայց մեծ, և սքանչելի են, և բարի՝ դրանք են բարեպաշտությունը, չափավորությունը և նվիրվածությունը: Նվիրվածությունը՝ Աստվածիմացություն է: Եվ նա, ով կճանաչի Աստծոն, լիացած բոլոր բարի գաղափարներով, մտածում է աստվածային մտքերով, և նրա մտածողությունը տարբեր է շատերի մտածողությունից:

Այդ պատճառով նրանք, ովքեր գնոստիկներ են*, շատերին դուր չեն գալիս, բայց նաև շատերը դուր չեն գալիս նրանց: Նրանց մասին մտածում են որպես խելագարների մասին, նրանց վրա ծիծաղում են**; նրանց արհամարհում և ատում են և նույնիսկ սպանում են երբեմն:

Բայց մենք արդեն ասել ենք***, որ չարը պետք է ապրի երկրի վրա, որտեղ գտնվում է նրա համար առավել համապատասխան վայրը: Եվ այդ տեղն է երկիրը, այլ ոչ Տիեզերքը, ինչպես, հնարավոր է, կցանկանար ինչ-որ մեկն ասել իր անազնիվ լեզվով:

Բայց նա, ով նվիրված է Աստծոն, կտանի բոլոր փորձությունները, քանզի մեկ անգամ արդեն ճանաչել է Գնոզիսը: Քանզի նման մեկի համար լավ է այն, ինչն ուրիշների համար և այլոց կողմից կարող է անվանվել վատ: Բայց ամենազարմանալին այն է, որ չէ՞ որ հենց միայն նա**** կարող է չարին ստիպել դառնալ բարի:


5. Բայց վերադառնամ Զգացմունքի մասին զրույցին: Այդ զգացմունքը, բաժանված մարդու ներքին մտքով, փաստորեն, հենց ինքն էլ ստեղծում է մարդուն: Բայց, ինչպես արդեն ասել եմ, ոչ ամեն մարդ է օգտվում մտքից; քանզի որոշ մարդիկ նյութապաշտ են, իսկ ուրիշները՝ հոգեպաշտ:
Քանզի նյութապաշտ մարդը, ինչպես ասացի, միասնական է չարի հետ և մտքերի սերմերը ստանում է դևերից; այն ժամանակ երբ հոգևոր մարդը միասնական է Բարու հետ և փրկված է Աստծով:

Ահա Աստված՝ ամենայն գոյի Արարիչը, և Իր արարման մեջ Նա ամենի ինչ առանց բացառության Իր կերպ է ստեղծել; բայց արարածները, քանի իրենց զարգացման միջոցով կդառնային բարի, դեռևս ստեղծագործ չէին:

Տիեզերական Ուղու Զարգացման այդ աշխատանքը, որը մի շարք փոխակերպումներից հետո ստեղծեց նրանց այնպիսին, ինչպիսին նրանք կան հիմա, - նրանցից ոմանց պղծեց չարով, իսկ մնացածին արարեց բարով մաքրված:

Եվ Տիեզերքը նույնպես, Ասքլեպիոս, ունի սեփական մտազգացմունքները, պատկանող բացառապես իրեն և տարբեր մարդկայինից; նրանք այնքան բազմատեսակ չեն, բայց նաև ավելի մաքուր են և պարզ:

- - - - - - -
* Իմացյալներ: Բառացիորեն, “նրանք, ովքեր գտնվում են Իմացության մեջ”:
** Տես Պլատոն, “Ֆեդր”, 249 d. իմաստություն սիրողին “մեծամասնությունն, իհարկե, կսկսի վերաբերվել… որպես խելագարի, - չէ՞ որ նրա կրքոտությունը մեծամասնությանը նկատելի չէ”:
*** Որոշ այլ քարոզներում:
**** Գնոզիս ունեցողը:

[Sambitbaba]

6. Տիեզերքի միակ մտազգացմունքն է բոլոր առարկաների ստեղծելը և նորից դրանք իր մեջ ընկղմելը, դրանով հանդիսանալով ասես թե Սեփական Կամքի Զենքը, կառուցված այնպես, որպեսզի իր ներս ստանա բոլոր սերմերը հենց Իրենից Աստծոց, պահպանել դրանք իր մեջ, ստեղծել ամեն արտահայտված բան, իսկ հետո, տրոհվելուց հետո, վերաստեղծել նորից; և այդպիսով, ինչպես Կյանքի Բարի Այգեպան, նա հետ է վերցնում ամենն, ինչ քայքայվում է, և վերադարձնում է վերանորոգված:

Եվ չկան այնպիսի բաներ, որոնց կյանք տրված չլինի; բայց միայն վերցնելով նրանց իր մեջ, նա նրանց կենդանի է դարձնում; նա միաժամանակ թե Կյանքի Տեղն է և թե նրա Ստեղծողը:


7. Նյութական մարմինները տարբեր կերպ են կառուցված: Նրանցից ոմանք հող են, ոմանք՝ ջուր, սրանք օդից են բաղկքցած, իսկ նրանք՝ կրակից:

Բայց նրանք բոլորը բարդ են, ոմանք ավելի են բարդ, քան մյուսները: Որքան ավելի ծանր, այնքան ավելի բարդ, որքան ավելի թեթև՝ այնքան ավելի քիչ բարդ:

Տիեզերական Ուղու Զարգացման աշխատանքի արագությունը ձևերի բազմազանություն է ծնում: Նրա հաճախակի Շնչառությունը մարմիններին նրանց որակներն է տալիս Միասնական Պլերոմայի*՝ Կյանքի Պլերոմայի հետ միասին:


8. Աստված՝ Տերն է Տիեզերքի: Տիեզերքը՝ տերն է իր մեջ գոյություն ունեցող ամենի: Եվ Տիեզերքը՝ Որդին է Աստծո, բայց Տիեզերքում գոյություն ունեցող ամեն ինչ գոյություն ունի շնորհիվ իրեն Տիեզերքի:

Եվ ճշմարիտ է Տիեզերքն անվանել Կարգ; քանզի այն կարգավորում է (կամ զարդարում է) ամեն ինչ ծնվող ամեն ինչի բազմազանությամբ, առանց կյանքի չթողնելով ոչինչ, անխոնջ գործունեությամբ, շարժման անհրաժեշտությամբ; իր էլեմենտների ներդաշնակությամբ և իր արարածների կարգ ու կանոնով:

Անհրաժեշտ է և պետք է անվանել նրան Կարգ:

Մտազգացմունքը ներթափանցում է բոլոր կենդանի արարածների մեջ, ներշնչվելով նրանց մեջ նրա կողմից, ով պարունակում է բոլոր նրանց; այն ժամանակ երբ Տիեզերքը ստանում է այն մեկ անգամ իր ծննդյան հետ մեկտեղ և պահպանում է այն որպես Աստծո տված նվեր:


- - - - - - -
* Պլերոմա – գնոստիցիզմի կենտրոնական հասկացություններից մեկը, որ նշանակում է աստվածային ամբողջականություն: Նոր Կտակարանում “ամբողջ Աստվածային ամբողջականությունը մարմնապես” բնակվում է Քրիստոսի մեջ: Մի շարք գնոստիկական գրերում Հիսուս անձամբ իրեն հայտարարում է որպես Պլերոմայի մեջ բնակվողի (օրինակ “Ճշմարտության Ավետարանը” Նագ-Համմադիի գրադարանից):

[Sambitbaba]

9. Բայց Աստված, ինչպես ոմանք են համարում, զուրկ չէ մտազգացմունքից: Այդպես սրբապղծորեն ասում են միայն սնահավատ մարդիկ:

Քանզի գոյություն ունեցող ամեն ինչ, Ասքլեպիոս, ամեն ինչ ամփոփված է Աստծո մեջ, կյանքի է կոչված Աստծով, ամեն ինչ կախված է Նրանից. և այն, ինչը գործում է մարմնի միջնորդությամբ, և այն, ինչը ստիպում է շարժվել այլ մարմիններին հոգու էության միջնորդությամբ; և այն, ինչը ստիպում է այլ էություններին ապրել ոգով, և այն, ինչը ներառնում է իր մեջ իրերը նրանց քայքայումից հետո:

Եվ հիրավի այդպես է; ավելին, ես կուզենայի ասել, որ Նա չի պարունակում այդ իրերը; բայց ես կասեմ ճշմարտությունը, որ հենց Նա Ինքն էլ հանդիսանում է այդ ամենը: Նա չի ստանում դրանք դրսից, այլ արտադրում է դրանք Իրենից:

Ահա սա է Աստվածային մտազգացմունքը՝ հավերժ շարժել գոյություն ունեցող ամեն բան: Եվ երբեք չի գա ժամանակ, երբ գոյի ամենափոքրիկ մասնիկ անգամ կդադարի իր զարգացումը, շարժումը: Եվ երբ ես ասում եմ “գոյի ամենափոքրիկ մասնիկ”, ես նկատի ունեմ մասնիկն Աստծո: Քանզի գոյություն ունեցող ամեն ինչ՝ Աստծո մեջ է, ուրեմն չկա ոչինչ, ինչը գոյություն կունենար առանց Նրա, այնպես ինչպես Նա էլ որևէ բանից դուրս գոյություն չունի:


10. Բոլոր այս դրույթները պետք է պատկերանան քեզ որպես ճշմարտություն, Ասքլեպիոս, եթե դու ամեն ինչ ճիշտ ես հասկանում: Բայց եթե չես հասկանում, ուրեմն այս ամենին չես հավատա:
Հասկանալ նշանակում է հավատալ, իսկ չհավատալ նշանակում է չհասկանալ:
Իմ խոսքը (լոգոս) հառնեց քո առջև Ճշմարտության մասին վկայելու համար: Միտքն օժտված է հզորությամբ, և երբ նա խոսքով առաջնորդվում է դեպի ոմն որոշակի նպատակ, այդ ժամանակ նա ունի ուժ հառնել քո առջև*, որպեսզի վկայի Ճշմարտության մասին:

Եվ խորհելով այս բոլոր երևույթների վրա և գտնելով դրանք համահունչ նրանց հետ, որոնք արդեն բացատրվել էին գիտակցությամբ, միայն այժմ նա** հավատաց և հանգիստ գտավ Սքանչելի Հավատի մեջ:

Նրանց համար, որոնք Աստծո բարի մտադրությամբ հասկանում են ամենն, ինչ ասվեց վերևում, այն, հավանաբար, արժանի է վստահության: Բայց նրանց համար, որոնք չհասկացան ամբողջ այս ասվածը, - անհավանական է:

Ահա այն, ինչ ես ցանկանում էի ասել քեզ մտքի-և-զգացմունքի մասին:



ՎԵՐՋ

- - - - - - -
* Այսինքն, ենթադրաբար, Գնոզիսի աշակերտի առջև հառնել էր նրա գիտակցումը՝ իր ֆիզիկական ուղեղի մեջ:
** Այսինքն միտքը:

[Sambitbaba]

56064

ԲԱՆԱԼԻ

ԵՌԱՄԵԾ ԹՈԹԻ

(Text: P. 67-84; Pat. 9b-12)


1.ԹՈԹ. – Իմ երեկվա զրույցը (լոգոս) ես նվիրեցի քեզ, Ասքլեպիոս, և կլինի ճշմարիտ, որ այսօրվա զրույցը նվիրեմ Թաթին; և հատկապես այն պատճառով, որ սա ընդամենը կարճ շարադրանքն է Ընդհանուր Քարոզների (լոգիաների), որը հասցեագրվում է նրան:

“Աստված, Հայրը և Բարին”, ով Թաթ, ունեն* միևնույն բնույթը կամ, ավելի ճիշտն ասած, միևնույն էներգիան:

Քանզի բնությունը կիրառելի է աճի հանդեպ և օգտագործում է իրեր, որոնք կարող են փոխվել, ինչպես շարժունակ, այնպես էլ անշարժ, այլ կերպ ասած, և մարդկայինը և աստվածայինը, որոնցից ամեն մեկին Նա ցանկացավ օժտել կյանքով:

Բայց էներգիան ամփոփված է էլի ինչ-որ բանի մեջ, ինչպես մենք արդեն ցույց տվեցինք մնացածը բացատրելիս, այն ընդգրկում է թե աստվածային, և թե մարդկային երևույթները, և Բարին դիտարկելիս լավ կլիներ այդ երևույթները պահել մտքում:

2. Աստծո էներգիան, այդպիսով, Նրա Կամքն է; արդ, Նրա էությունն է ամեն ինչ կյանքով օժտելու ցանկությունը: Քանզի ի՞նչ է “Աստված և Հայր և Բարին”, եթե ոչ գոյությունն ամենի, ինչ դեռևս գոյություն չի ունեցել: Ավելին, ամեն ինչի գոյությունն ինքը՝ դա Աստված է, դա Հայրն է, դա Բարին է; և դրան այլևս ոչինչ չես ավելացնի:

Եվ չնայած Տիեզերքն, այլ խոսքերով, Արև է և նա ինքն էլ տերը բոլոր նրանց, ով ամփոփված է իր մեջ, բայց և այնպես նա չէ պատճառը կենդանի ամենի բարու, և նույնիսկ նրա կյանքի:

Եվ նույնիսկ եթե տերն է նա, ուրեմն այդպիսին է ամբողջովին Աստվածային Բարեհաճության հարկադրմամբ, առանց որի որևէ բան չէր կարող ոչ լինել, ոչ էլ դառնալ ինչ-որ բան:

3. Եվ կրկին, ծնողները՝ երեխաների գոյության պատճառն են, հավասարապես և հոր, և մոր կողմից, բայց միայն նրանց մեջ Բարի ցանկության բաշխման միջոցով, որը նրանց մեջ է լցվել Արևի օժանդակությամբ: Ահա, թե ինչպես է արարում Բարին:

Եվ այդպիսի ուժի չի կարող տիրապետել ոչ ոք բացի Նա միակը, որը չի ստանում ոչինչ, այլ միայն ցանկանում է, որ ամեն ինչ գոյություն ունենա; և ես չասացի արարում է, ով Թաթ:

Քանզի այդպիսի արարիչը կատարյալ չէ երկար ժամանակաշրջանի ընթացքում (երբ նա երբեմն անում է ինչ-որ բան, իսկ երբեմն՝ ոչ) ըստ որակի և քանակի նրա, ինչ ինքն անում է; և երբեմն նա շատ է սիրում այն, ինչ անում է, իսկ երբեմն՝ ընդհակառակը:

Բայց “Աստված և Հայրը և Բարին” պատճառն է նրա, որ ամեն ինչ գոյություն ունի: Այդպիսին են պատկերանում իրերը, ծայրահեղ դեպքում նրա համար, ով կարող է տեսնել:

- - - - - - -
* Այս երեք խոսքերը՝ միևնույն գաղափարի տարբեր անվանումներն են ընդամենը. “Աստված՝ Բարին է, և Բարին է Աստված”: “Աստծո մեկ այլ անունն է՝ Հայր”:

[Sambitbaba]

4. Քանզի Այն ցանկացավ լինել, և Այն դարձավ նա ինքը, և մեծամասնությունն ամեն ինչի Նրա գիտակցությամբ է ստեղծված: Եվ իրոք, մնացած բոլոր իրերը գոյություն ունեն Նրա գոյության պատճառով: Բարու առանձնահատուկ գիծն է “այն, որ նա պետք է լինի ճանաչված”: Այդպիսին է Բարին, ով Թաթ:

ԹԱԹ. – Ո՜վ հայր, դու այնքան լիառատ լիացրեցիր մեզ այդ բարով և ամենասքանչելի Տեսիլքով, որ իմ մտքի աչքերն այժմ ինձ համար համարյա թե երկրպագման իր են դարձել:

Քանզի Բարու այդ Տեսիլքը չի գործում ինչպես արևի ճառագայթ, ինչպես կրակի հրեղեն լեզու աչքերի վրա և չի ստիպում նրանք գոցել; ոչ, ընդհակառակը, լուսավորելով, հստակեցնում է տեսողությունը, մեծացնում է աչքերի հնարավորությունը տեսնել այնպես, ասես մարդուն ունակություն է տրված կասեցնել ճառագայթների հոսքը, որը միայն միտքն է ընդունակ տեսնել:

Այն ոչ միայն համակում է արագ, այլև չի հասցնում որևէ վնաս, այլ լցնում է միայն անմահ կյանքով:


5. Նրանք, ովքեր ընդունակ են ընկալել այդ Տեսիլքն ավելի, քան ուրիշները, գտնվելով սքանչելի Տեսարանի դիտարկման մեջ, հաճախ քնի թմիրի մեջ են ընկել, ինչպես դա եղավ մեր նախնիների՝ Ուրանի և Քրոնոսի հետ: Հնարավոր է, որ դա նաև մեր ճակատագիրն է, ո՜վ հայր իմ:

ԹՈԹ. – Այո, կարող է, որդի՛ս: Եվ սակայն քանի դեռ մենք չունենք անհրաժեշտ ուժն այդ Տեսիլքը հասանելու համար, և առայժմ ի վիճակի ենք բացել մեր մտքի աչքերը և սևեռուն հայացք գցել Աստծո Գեղեցկության մեջ, Գեղեցկության, որը երբեք ոչ ոք չի խայտառակի և չի հասանի:

Քանզի միայն այն ժամանակ դու կարող ես տեսնել Նրան, քանի դեռ չես կարող որևէ խոսք ասել Նրա մասին: Չէ՞ որ Բարու Գնոզիսը սուրբ լռությունն է և զգացմունքների ոգեշնչումը:

[Sambitbaba]

6. Եվ չկա այնպիսի բան, ինչը, հասանելով Նրան, կհասաներ Նրանից բացի ևս ինչ-որ բան, և ինչ-որ բան, ինչը, նայելով Նրան, կտեսներ Նրանից բացի ևս ինչ-որ բան, կլսեր ինչ-որ բան ևս կամ կանհանգստացներ իր մարմինն ինչ-որ բանով: Հանգստացնելով իր զգացմունքներն ու շարժումները, նա կգտնվեր հանգստի մեջ և միայն:

Եվ լուսավորելով ամեն ինչ նրա մտքի մեջ, նրա ամբողջ հոգին Բարին կլուսավորի փայլքով, կազատի հոգին մարմնից, ամեն ինչ նրա մեջ դարձնելով էություն: Քանզի հնարավոր է, որդիս, որ մարդկային հոգին կարող է դառնալ Աստվածակերպ, անգամ գտնվելով մարդկային մարմնի մեջ, եթե միայն նա կարողանում է տեսնել Բարու Գեղեցկությունը:


7. ԹԱԹ. - Դառնալ Աստվածակե՞րպ: Հայր, դու ի՞նչ ի նկատի ունես:

ԹՈԹ. – Ամեն առանձնացած հոգու համար հնարավոր են փոխակերպումներ, որդիս:

ԹԱԹ. – Դու ի՞նչ ի նկատի ունես: Առանձնացա՜ծ:

ԹՈԹ. – Մի՞թե դու չես լսել Ընդհանուր Քարոզներում, որ բոլոր այդ հոգիները, որոնք պետք է պտտվեն տիեզերքում, ծագել են Միակ Հոգուց, Համընդհանուր Հոգուց, և որ նրանք բոլորն առանձնացած են:

Այդ բոլոր հոգիներն անցնում են այնքա՜ն շատ փոփոխությունների միջով, երբեմն երջանիկ, իսկ երբեմն՝ լրիվ հակառակը:

Այդ կերպ էլ հենց ստացվել է, որ սողունները դարձել են ջրերի բնակիչներ, ջրի մեջ ապրողների հոգիները փոխվել ու դարձել են ցամաքի բնակիչների հոգիներ, իսկ նրանք, որոնք ապրում էին ցամաքի վրա, դարձել են թևավոր արարածներ, երկնքում բնակվողների հոգիները դարձել են մարդիկ, իսկ երբ մարդկային հոգիները հասել են անմահության առաջին աստիճանին, նրանք դարձել են դևեր:

Ահա այդպես նրանք անցնում են բոլորապտույտը և մտնում են Անշարժ Աստվածների խմբի մեջ. Գոյություն ունի Աստվածների երկու խումբ; մեկը Անշարժ, իսկ մյուսը՝ Թափառող: Եվ դա փառքի բարձրագույն կատարելությունն է հոգու համար:

[Sambitbaba]

8. Բայց եթե հոգին, մտնելով մարդու մարմնի մեջ, պահպանում է իր բոլոր արատները, ուրեմն չի համտեսի նա ոչ անմահություն, ոչ Բարի, այլ ընդամենը կշտապի հետ, որպեսզի նորից անցնի այն ճանապարհը, որը նրան դեպի սողուններն է բերելու: Ահա թե որն է պատիժը արատավոր հոգիների համար:

Իսկ հոգևոր արատը՝ տգիտությունն* է: Քանզի այն հոգին, որը չգիտի ոչինչ, չգիտի ինչ-որ բանի բնույթը կամ Բարու մասին, այդ հոգին կուրացած է մարմնական կրքերով և դեսուդեն է ընկնում անհանգիստ:

Այդ դժբախտ հոգին, չգիտեցող, թե ինչպիսին է ինքը, դառնում է ստրուկն իրեն օտար մարմնի, գտնվում է խղճուկ վիճակում, կրելով իր մարմինը որպես բեռ; հրամայողից դառնում է ենթակա: Այդպես տգիտությունը հոգու արատ է դառնում:


9. Բայց, ընդհակառակը, հոգու բարեպաշտությունը՝ Գնոզիսն է, Իմացությունը: Քանի որ նա, ով գիտի, հենց ինքն էլ բարի է և բարեպաշտ և, դեռևս գտնվելով Երկրի վրա, արդեն իսկ աստվածային է դառնում:

ԹԱԹ. – Բայց ո՞վ է նա ուրեմն, ո՜վ հայր իմ:

ԹՈԹ. – Նա, ով չի խոսում շատ, ով շատ չի լսում: Քանզի նա, ով անց է կացնում ժամանակը վեճերի մեջ, լսելով փաստարկներ, պայքարում է ստվերի հետ: Քանզի “Աստված, Հայրը և Բարին” հասանելի չեն ճառելով կամ ունկնդրելով:

Եվ եթե ուրեմն դա այդպես է, ուրեմն բոլոր ապրողների մեջ առկա են զգացմունքները, և չեն կարող նրանք գոյատևել առանց զգացմունքների:

Բայց Գնոզիսը նշանակալիորեն տարբերվում է զգացմունքից: Քանզի զգացմունքը հրահրվում է նրա կողմից, ով իշխում է մեզ վրա, այն ժամանակ երբ Գնոզիսը՝ գագաթն է գիտության, իսկ գիտությունը՝ շնորհն Աստվածային:


- - - - - - -
* Այլ տեղերում. “Հոգու մեծագույն հիվանդությունն է Անաստվածությունը”; “Ի՞նչ ավելի մեծ պատիժ կարող է լինել մարդկային հոգիներից յուրաքանչյուրի համար, քան բարեպաշտության կորուստը”:

[Sambitbaba]

10. Ամբողջ իմացությունն անմարմնային է, իսկ գործիքը, որը նա օգտագործում է, միտքն է, ճիշտ նույնպես, ինչպես միտքն օգտագործում է մարմինը:

Նրանք երկուսն էլ օգտվում են մարմնից, ես նկատի ունեմ թե այն երևույթները, որոնք հասանելի են մտքով, և թե նրանք, որոնք նյութական են: Քանզի բոլոր երևույթները պետք է պարունակեն իրենց մեջ հակադրություններն ու հակասությունները; և այլ կերպ լինել չի կարող:

ԹԱԹ. - Ո՞վ է ուրեմն այդ դեպքում նյութական Աստված, ում մասին դու խոսում ես:

ԹՈԹ. –Տիեզերքը, որը սքանչելի է, բայց բարի չէ, քանի որ նա նյութական է և զգայուն*; և չնայած նա առաջինն է զգայուն ամեն ինչից, այնուամենայնիվ ամենայն գոյի մեջ գտնվում է երկրորդ կարգում և իրեն չի պատկանում:

Եվ չնայած ժամանակի մեջ նա երբեք իրեն չի ծնել, այլ գոյատևում է հավերժ, այնուամենայնիվ նա գտնվում է կայացման ընթացքում որակի ու քանակի ծագման ամբողջ ժամանակահատվածում; քանի որ նա շարժունակ է՝ իսկ ամբողջ նյութական շարժումն իր էության մեջ՝ ծագում է որ կա:


11. Դա մտահասանելի հիմունք է, որը շարժում է նյութին իր ճանապարհով, քանի որ Տիեզերքը՝ Գունդ է, այլ կերպ ասած՝ գլուխ: Եվ չկա նյութական ուրիշ ոչինչ ավելի բարձր գլխից, ու նաև չկա ոչինչ մտահասանելի նյութականից բացի, ոտնաթաթերից ավելի ցածր:

Եվ գլուխը շարժվում է գնդի նման, այլ խոսքերով ասած, այն, ինչ շարժվում է նրա մեջ, միտքն է:

Այնուամենայնիվ այն, ինչը միասնացած է այդ “գլխի հյուսվածքի” հետ (որի մեջ կա հոգի), իր բնույթով ազատ է մահից, - ինչպես հոգու մեջ պարփակված մարմինը, որը պարունակում է բաներ, որոնց մեջ ավելի շատ հոգի կա, քան մարմին: Այն ժամանակ երբ այն, ինչը գտնվում է այդ “հյուսվածքից” մեծ տարածության վրա՝ այնտեղ, որտեղ գտնվում են ավելի շատ մարմնով, քան հոգով օժտված իրերը, ըստ իր բնույթի ենթակա է մահվան:

Ընդհանուր առմամբ, սակայն, այդ ամենը կյանքն է; այնպես որ տիեզերքը բաղկացած է ինչպես նյութականից, այնպես էլ մտահասանելիից:

- - - - - - -
* Այսինքն, ընդունակ է տառապել և ենթակա է իրենից տարբերվող գործոնների ազդեցությանը:

[Sambitbaba]

12. Բացի այդ, Տիեզերքը՝ առաջինն է կենդանի արարածներից, այն ժամանակ երբ մարդը՝ երկրորդն է նրանից հետո, չնայած և առաջինն է, որ ենթակա է մահվան:

Մարդը տիրապետում է նույն շնչավոր ուժին, ինչ և կենդանի ամեն ինչ: Նա ոչ միայն բարի չէ, այլև չար է, քանզի նա է, ով ենթակա է մահվան*:

Ինքը Տիեզերքը նույնպես բարի չէ, քանի որ ենթակա է շարժման, բայց նաև չար էլ չէ, քանզի ենթակա չէ մահվան: Իսկ մարդն իր շարժման և մահվան հանդեպ հակվածությամբ չար է:


13. Այժմ արդեն սահմանված են մարդու հիմնական սկզբունքները**. միտքը տոգորված է գիտակցությամբ (լոգոս), գիտակցությունը հոգով, հոգին ոգով, իսկ ոգին մարմնով:

Ոգին թափանցում է ամբողջ մարմինը երակների, զարկերակների, արյան միջով, շնորհում է կենդանի արարածին շարժմամբ և ասես թե առաջնորդում է ճանապարհին:

Այդ պատճառով ոմանք համարում են, որ հոգին՝ արյունն է, ըստ էության սխալվելով, չհասկանալով, որ մահանալու պահին հենց ոգին պետք է սկզբում անջատվի և հեռանա հոգու մեջ, հետո արյունը կթանձրանա և երակներն ու զարկերակները կդատարկվեն, և այդ ժամանակ կյանքը կլքի արարածին; և դա էլ հենց մարմնի մահն է:

- - - - - - -
* Իսկ տիեզերքն անմահ է:
** Այլ կերպ ասած՝ մարդու հոգին:

[Sambitbaba]

14. Ամեն ինչ մեր շուրջ կախված է Մեկ Աղբյուրից, այն ժամանակ երբ Աղբյուրն ինքը կախված է Մեկից և Միակից: Աղբյուրն, առավել ևս, գտնվում է շարժման մեջ, որպեսզի նորից Աղբյուր դառնա; այն ժամանակ երբ Միակը մնում է հավերժ և անշարժ:

Դա նշանակում է, որ գոյություն ունեն միայն երեքը. “Աստված, Հայրն ու Բարին”, Տիեզերքը և մարդը:

Աստված իր մեջ ամփոփում է Տիեզերքը, Տիեզերքն իր մեջ ամփոփում է մարդուն, Տիեզերքը՝ հավերժական Որդին է Աստծո, մարդն՝ այսպես ասած զավակն է Տիեզերքի:


15. Սակայն Աստված չի անտեսում մարդուն; ընդհակառակը, Նա բավական լավ ճանաչում է նրան, և Նա ինքը ցանկանում է լինել ճանաչված:

Դա միակ փրկությունն է մարդու համար՝ Աստծո Գնոզիսը: Դա Ուղին է Համբարձման:

Նրա, միակի պատճառով, հոգին դառնում է բարի, ոչ թե երբեմն բարի, իսկ երբեմն չար, այլ բարի ըստ անհրաժեշտության:

ԹԱԹ. – Դու ի՞նչ նկատի ուես, ով Եռամեծագույն:

ԹՈԹ. – Նայիր նորածնի հոգուն, որդիս, որը դեռ բաժանված չէ Համաշխարհային Հոգուց, քանի որ մարմինը նրա փոքր է դեռ և իր զարգացումը չի ստացել:

ԹԱԹ. – Ինչպե՞ս:

ԹՈԹ. - Այն սքանչելի է արտաքինից ինչպես և Հոգին, պղծված չէ դեռևս մարմնական կրքերով, դեռևս կառչած է Համաշխարհային Հոգու՛ց: Բայց երբ մարմինը ձեռք է բերում իրեն անհրաժեշտ ծավալը և քաշում է հոգուն ցած իր մարմնի ծանրության մեջ, այդ ժամանակ հոգին անջատվում է իր “Եսից” և մոռանում է նրան, և չի տարբերում այլևս Սքանչելին ու Բարին: Եվ այդ մոռացումը փոխակերպվում է մեղքի:

[Sambitbaba]

16. Նույնը տեղի է ունենում նաև նրանց հետ, ով լքում է մարմինը:

Քանզի երբ հոգին վերադառնում է իր իսկական “Եսին”, ոգին սեղմվում է արյան մեջ, իսկ հոգին՝ ոգու: Այդ ժամանակ միտքը, զրկված իր պատյանից, բնականաբար դառնում է աստվածային, ձեռք է բերում իր հրեղեն մարմինը, կտրում-անցնում է տարածությունը, ինչից հետո հոգուն ներգրավում են դատի և նա ստանում է իր արժանի պատիժը:

ԹԱԹ. – Դու ի՞նչ նկատի ունես, իմ հայր: Միտքը բաժանվում է հոգուց, իսկ հոգին՝ ոգու՞ց: Այդ դեպքում ինչպե՞ս դու ինքդ ասացիր, որ հոգին ծածկոց էր մտքի համար, իսկ ոգին՝ հոգու:


17. ԹՈԹ. – Ունկնդրողը, որդիս, պետք է խորհի նրա հետ, ով խոսում է, շնչի նրա հետ միասին, ավելին, Նա պետք է ավելի նուրբ լսողություն ունենա, քան նրա հետ խոսողի ձայնը:

Նման բան տեղի ունենալ կարող է միայն հողածնի մոտ: Քանզի անհավանական է, որ հողածին մարմինը տիրապետի իր սկզբնական մաքրությունն ունեցող մտքի:

Քանզի անհնար է, մի կողմից, որ հողածին մարմինն իր մեջ պարունակի այդքան անմահ մի բան, իսկ մյուս կողմից, որ նման մեծ բանն այդքան մոտ կապ հանդուրժի կրքերի մարմնի հետ: Դա ուղղակի ստիպում է հոգուն ասես թաղանթ լինել մտքի համար:

Իսկ ինքը հոգին, լինելով նաև աստվածային ինչ-որ բան, օգտագործում է ոգին որպես թաղանթ, այն ժամանակ երբ ոգին խոցում է ամբողջ կենդանի արարածին:

[Sambitbaba]

18. Երբ միտքն ազատագրում է իրեն հողածին մարմնից, նա անմիջապես զգեստավորվում է իր իրական հրեղեն հագուստով, որի մեջ անհնար է գոյատևել հողածին մարմնի մեջ:

Չէ՞ որ հողը կրակ չի հանդուրժում; փոքրիկ կայծից անգամ այն բռնկվում է կրակով: Այդ պատճառով ջուրը տեղադրված է հողի շուրջ, որպեսզի պաշտպանի և պարփակի, պահպանի նրան կրակի լեզուներից:

Բայց միտքը՝ ամենաարագն Աստծո մտահղացած ամենից, արագը բոլոր էլեմենտներից, որպես իր մարմին, կրակն է օգտագործում:

Ինչպես միտքը, լինելով արարիչ, օգտագործում է կրակը որպես գործիք գոյություն ունեցող ամեն ինչ ստեղծելու համար, - Համընդհանուր Միտքը՝ բոլոր երևույթներն ու առարկաները ստեղծելու համար, - իսկ մարդու միտքը՝ երկրային իրեր ստեղծելու համար:

Զրկվելով կրակից, միտքը երկրի վրա կդադարի լինել աստվածային երևույթ, քանզի նման բաժանումից հետո, իր կազմությամբ այն մարդկային է դառնում:


19. Իսկ հոգին մարդու մեջ, ընդ որում ոչ ամեն հոգի, այլ միայն բարեպաշտ, - հանդիսանում է և ինչ-որ դիվային, և աստվածային մի բան:

Նման հոգին, ազատվելով մարմնից, եթե նա հաղթել է հանուն բարեպաշտության կռվում, իսկ հանուն բարեպաշտության կռիվը՝ դա ճանաչումն է Աստծո և մարդկանցից ոչ ոքի չարիք չպատճառելը, - այդպիսի հոգին ամբողջովին միտք է դառնում: Այն ժամանակ երբ անբարեպաշտ հոգին մնում է իր սկզբնական էության մեջ, որին արժանացել է, և փնտրում է նոր հողածին մարմին, ուր կարող է մտնել, միայն թե այն լինի մարդկային:

Քանզի ոչ մի այլ մարմին չի կարող բովանդակել մարդկային հոգուն, ինչպես մարդկային հոգին չի կարող ընկնել որևէ գիտակցություն չունեցող մարմնի մեջ: Քանզի այսպիսին է Աստծո օրենքը. պահպանել մարդկային հոգին նման սարսափելի վիրավորանքից:

[Sambitbaba]

20. ԹԱԹ. – Ինչպե՞ս է ուրեմն, ով հայր, պատժվում հոգին:

ԹՈԹ. – Ի՞նչ կարող է լինել մարդկային հոգու համար ավելի վատ, որդիս, քան պատիժն անբարեպաշտությամբ և անաստվածությամբ: Կ՞ա արդյոք ավելի այրող կրակ, քան անբարեպաշտությունը: Ո՞ր մի շատակեր գազանն է այնպես հոշոտում մարմինը, ինչպես անբարեպաշտությունը՝ հոգին:

Մի՞թե դու չես տեսնում, թե հիվանդությունների ինչպիսի բազմություն է բերում հոգու անբարեպաշտությունը:

Այն ոռնում է և հեծեծում. Ես այրվու՜մ եմ, ես բոցավառվե՜լ եմ, ես չգիտեմ, թե ինչ գոչեմ, ինչ անեմ; ա՜խ, ես, դժբախտս, հոշոտվում եմ ինձ շրջապատող բոլոր անհաջողություններով; ավա՜ղ, ընչազրկված, ես չեմ տեսնում ու չեմ լսում ոչինչ:

Այդպես է գոչում պատժված հոգին; այլ ոչ այնպես, ինչպես կարծում են շատերը, իսկ դու, որդիս, ենթադրեցիր, որ հոգին, բաժանվելով մարմնից, գազան է դառնում:

Այդպիսին է շատ լուրջ սխալը, չէ՞ որ հոգին պատժվում է հետևյալ կերպով.


21. Երբ միտքը դառնում է դև, օրենքը պահանջում է, որպեսզի Աստվածային կարգադրությունը կատարելու համար նա հրեղեն մարմին վերցնի; իսկ մտնելով առավել դժբախտ հոգու մեջ, ճիպոտի նրան նրա իսկ սեփական մեղքերից սարքված ճիպոտով:

Իսկ հետո սրբապիղծ հոգին, ճիպոտահարված սեփական մեղքերով, ընկղմվում է սպանությունների, վիրավորանքների, աստվածանարգանքների, ամեն տեսակ դաժանությունների և բոլոր այլ արարքների մեջ, որոնք գործում է մարդկությունը:

Բայց բարեպաշտ հոգուն միտքը վեհացնում և տանում է նրան դեպի Իմացության Լույսը: Եվ այդպիսի հոգին երբեք չի հոգնի Աստծոն փառք երգել և բարեպաշտությամբ լցնել մարդկանց, կրկնօրինակելով իր Տիրոջը, այսինքն, Բարուն:

[Sambitbaba]

22. Հետևաբար, որդիս, դու պետք է փառաբանես Աստծոն և աղոթես, որպեսզի Աստված քեզ Բարի Միտք ուղարկի: Դա նշանակում է, որ հոգին կարող է անցնել ավելի լավ վիճակի մեջ, այլ ոչ ավելի վատ:

Արդ, գոյություն ունի շփում հոգիների միջև; աստվածների հոգիները կապի մեջ են մտել մարդկանց հետ, իսկ մարդիկ՝ գիտակցությունից զուրկ արարածների հետ:

Բարձրերը, հետևաբար, հոգ են տանում ցածրերի մասին: Աստվածները հոգում են մարդկանց մասին, մարդիկ՝ անգիտակից կենդանիների մասին, այն ժամանակ երբ Արարիչ հոգ է տանում բոլորի մասին: Քանզի Նա բարձր է բոլորից միասին վերցրած, իսկ նրանք՝ Նրանից ցածր:

Տիեզերքը, հետևաբար, ենթարկված է Արարչին, մարդը՝ տիեզերքին, անգիտակից արարածները՝ մարդուն: Բայց Արարիչն է մեր բոլորի վերևում, Արարիչ ամեն ինչ պարունակում է Իր մեջ:

Աստվածային ճառագայթները, փոխաբերականորեն, Նրա էներգիան են, Տիեզերքի ճառագայթները՝ բնությունը, մարդու ճառագայթներն են՝ արվեստներն ու գիտությունները:

Այդ էներգիաներն ազդում են Տիեզերքի վրա; այստեղից Տիեզերքը, բնության ճառագայթների միջոցով, ազդում է մարդու վրա; բնության ճառագայթներն ազդում են էլեմենտների միջնորդությամբ; մարդը գործում է արվեստների և գիտությունների միջնորդությամբ:


23. Դա էլ հենց տիեզերքի կառավարումն է, հիմնված Միասնության բնույթի վրա, լցնող ամեն ինչ Մտքով, որի էներգիայից ավելի վեհ և աստվածային ուրիշ ոչինչ գոյություն չունի; և գոյություն չունի աստվածներին մարդկանց հետ և մարդկանց աստվածների հետ միասնացնելու ավելի վեհ միջոց:

Նա՝ Միտքը, Բարեբեր Դև է: Բարեմաղթված է այն հոգին, որը լի է Նրանով, իսկ դժբախտ է այն հոգին, որը դատարկ է և նրա մեջ չկա Միտք:

ԹԱԹ. – Հայր, դու ի՞նչ նկատի ունես:

ԹՈԹ. – Դու հավատու՞մ ես, որդիս, որ ամեն հոգի Բարի Միտք ունի: Չէ՞ որ մենք խոսում ենք Նրա մասին, այլ ոչ միտք-ծառայողի, որի մասին մենք խոսում էինք որպես դատավորի մասին; մտքի, որն ուղարկվում է հոգուն պատժելու համար:

[Sambitbaba]

24. Քանզի հոգին առանց մտքի “ընդունակ չէ ոչ խոսել, ոչ գործել”: Քանզի շատ անգամ է միտքը լքում հոգուն, և այդ ժամանակ հոգին ոչ տեսնում է, ոչ հասկանում, այլ նմանվում է գիտակցությունից զուրկ արարածի: Ահա թե ինչպիսին է մտքի ուժը:

Ու նաև գիտակցությունն էլ չի հանդուրժում հույլ հոգու, այլ թողնում է նման հոգուն մարմնին կապված, և ավելի է ամրապնդում նրան նրա հետ: Այդպիսի հոգին, որդիս, արդեն չունի Միտք; և այդպիսի արարածն այլևս չպետք է կոչվի մարդ: Քանզի մարդն այլևս կյանքի աստվածային արարած է; իսկ վերջինս արդեն չափվում է ոչ թե տվյալ չափանիշով, այլ աստվածներ կոչվող երկնային արարածների չափանիշներով:

Ավելին, եթե մենք համարձակվենք ասել ճշմարտությունը, իսկական մարդը նույնիսկ ավելին է, քան աստվածները, կամ, ամենածայրահեղ դեպքում, աստվածներն ու մարդիկ հավասար են իրենց ուժով:


25. Քանզի երկնային աստվածներից ոչ ոք երկիր չի իջել, անցնելով երկնքի սահմանը; այն ժամանակ երբ մարդ բարձրացել է երկինք և չափել է այն; նա իմացել է, թե ինչ է կատարվում վերևում, իսկ ինչ՝ ներքևում; բոլոր իրերն ու երևույթները նա ճանաչել է ճշգրտությամբ; և նույնիսկ չլքելով երկիրը, նա բարձրացել է, հառնել է վեր: Այդքան մեծ է գիտակցման սքանչանքում ձեռք բերած նրա թափը:

Այդ պատճառով մարդը կարող է համարձակվել երկրի վրա ապրող մարդուն անվանել աստված, որը ենթակա է մահվան, այն ժամանակ երբ երկնքում աստված մարդ է, որը ենթակա չէ մահվան: Ահա այս է ամենայն գոյի կառավարման պատճառը, որն իրագործվում է այս երկուսի միջոցով՝ Տիեզերքի և Մարդու, բայց Արարչի հրամանով:



ՎԵՐՋ

[Sambitbaba]

56116

ՄԻՏՔԸ՝ ԵՌԱՄԵԾԻՆ

(Text: P. 85-99; Pat. 20b-23)



1. ՄԻՏՔ. – Այս քարոզի (լոգոս) ուսուցիչ, և, նշանակում է, Եռամեծ Թոթ, տար քո մտքի մեջ արտասանված բառերը; իսկ քանի որ նրանք եկել են Ինձ, որպեսզի Ես նրանք հնչեցնեմ, ուրեմն Ես չեմ հապաղի շարադրել նրանք:

ԹՈԹ. – Շատ մարդիկ են խոսում Ամեն Ինչի մասին ու նաև Բարիքի մասին ամենատարբեր բաներ, և ես ոչ մի կերպ եմ կարողանում ճանաչել ճշմարտությունը: Լուսաբանիր ինձ ուրեմն, ո՜վ Ուսուցիչ: Քանզի վստահում եմ ես դրանց այն բացատրություններին միայն, որոնք ծագում են քեզանից:

2. ՄԻՏՔ. – Լսիր, ուրեմն, Որդիս, թե ինչ է Աստված և ինչ է Ամեն Ինչը:
Աստված; Էոն*; Տիեզերք; Ժամանակ; Կայացում**:
Աստված արարել է Էոնը; Էոնն արարել է Տիեզերքը; Տիեզերքը՝ Ժամանակը; իսկ Ժամանակն արարել է Կայացումը:
Բարին՝ Սքանչելին, Իմաստությունը, Երանությունը, - Աստծո, այսպես ասած, էությունն է***; իսկ Էոնի էությունն է՝Նույնությունը****; Տիեզերքի էությունն է՝ Կարգը; Ժամանակինը՝ Փոփոխությունը; իսկ Կայացման էությունն է՝ Կյանքն ու Մահը:
Աստծո էներգիաներն են Միտքը և Հոգին; Էոնի էներգիաներն են անհատելիությունն***** ու անմահությունը; Տիեզերքինը՝ ստեղծումը և դրա հակադրությունը; Ժամանակինը՝ մեծացումն ու փոքրացումը; Կայացմանը՝ Որակը:
Էոնը, այդ դեպքում, գտնվում է Աստծո մեջ; Տիեզերքն՝ Էոնի մեջ; Տիեզերքի մեջ՝ Ժամանակը; Ժամանակի մեջ՝ Կայացումը:
Էոնն արմատավորված է Աստծո մեջ; Տիեզերքը շարժվում է Էոնի մեջ; Ժամանակն իր սահմաններն ունի******Տիեզերքի մեջ; Կայացումը տեղի է ունենում Ժամանակի մեջ:

- - - - - - -
* Հավերժություն; իդեալական աշխարհ, աշխարհ՝ ժամանակից դուրս:
** Ծագում, գենեզիս:
*** Պետք է ասել, որ “կայացում” տերմինն իրականում չի կարող կիրառվել Աստծո հանդեպ, քանի որ Նա բարձր է էությունից:
**** Կամ նմանությունը:
*****Կամ շարունակելիությունը:
****** Կամ ավարտված է:

[Sambitbaba]

3. Այդ պատճառով ամեն ինչի սկզբնաղբյուրն է՝ Աստված; ամեն ինչի էությունն է՝ Էոնը; ամեն ինչի նյութն է՝ Տիեզերքը:
Աստվածային ուժն է՝ Էոնը; Էոնի արարումն է Տիեզերքը, որը երբեք արարված չի եղել, այլ հավերժ արարվում է Էոնի կողմից:
Հետևաբար Տիեզերքը երբեք չի կործանվի, քանզի Էոնն՝ անկործանելի է; և Տիեզերքի և ոչ մի մասնիկ չի զոհվի, քանզի Տիեզերքը պարփակված է Էոի մեջ:

ԹՈԹ. – Բայց Աստվածային Իմաստությունը՝ ի՞նչ է դա:

ՄԻՏՔ. - Բարիքը և Սքանչելին, Երանությունը և համընդհանուր Բարեպաշտությունը, և Էոնը:
Էոնը կարգավորում է* Տիեզերքը օժտելով նյութն անմահությամբ և անընդմեջությամբ:

4. Քանզի նրա կայացումը կախված է Էոնից, ինչպես նաև Էոնն է կախված Աստծուց: Իսկ այժմ Կայացումը և Ժամանակը, Երկնքում և Երկրի վրա, ունեն երկու բնույթ:
Երկնքում նրանք անփոփոխ են և հավերժական, բայց Երկրի վրա նրանք ենթակա են փոփոխությունների և քայքայման: Հետո, Էոնի հոգին է Աստված; Տիեզերքինը՝ Էոնը; Երկրի Հոգին է՝ Երկինքը:
Իսկ Աստված գոյություն ունի Մտքի մեջ; իսկ Միտքը՝ Հոգու մեջ; Իսկ Հոգին՝ Նյութի մեջ; իսկ նրանք բոլորը՝ Էոնի միջով:
Բայց այդ ամբողջ Մարմինը**, որի մեջ գոյատևում են բոլոր մարմինները, լցված է Հոգով; իսկ Հոգին լցված է Մտքով; իսկ Միտքը՝ Աստծով:
Հոգին լցնում է Մարմինն ինչպես ներսից, այնպես էլ դրսից, կենդանի դարձնելով Ամեն Ինչ:
Դրսից այդ մեծ և կատարյալ կյանքը շրջապատում է Տիեզերքը; ներսից այն լիացնում է կենդանի ամեն ինչ; վերևում, Երկնքում, - գոյատևելով նմանության մեջ; ներքևում, Երկրի վրա, - փոխելով կայացումը:

5. Իսկ Էոնը պահպանում է այս Տիեզերքն Անհրաժեշտությամբ, Նախախնամությամբ, կամ Բնությամբ, կամ էլի ինչ-որ կերպ, ինչպես դա կարելի կլիներ բացատրել: Իսկ այդ ամենն էլ հենց կա Աստվածային էներգիայի դրսևորումը:
Աստծո էներգիան մի Ուժ է, որին ոչինչ չի կարող գերազանցել, Ուժ, որի հետ ոչ մարդկայինը, ոչ էլ նույնիսկ աստվածայինը չի կարող համեմատվել:
Այդ պատճառով, ո՜վ Թոթ, մի մտածիր, որ իրերից ինչ-որ բան վերևում կամ ներքևում կարող է նման լինել Աստծոն, հակառակ դեպքում դու կշեղվես ճշմարտությունից: Քանզի ոչինչ նման չի Նրան, ով ոչ ոքու նման չէ և ով Մեկն է և Մեկը Միայն:
Եվ մի մտածիր, թե ինչ-որ մեկ ուրիշը կարող է տիրապետել Նրա ուժին, քանզի այն, ինչ բխում է Նրանից, մի՞թե կյանքը չէ, անմահությունը, որակի փոփոխությունը: Ուրիշ էլ ի՞նչ Նա պետք է ստեղծի:
Աստված անգործունյա չէ, քանի որ այդ դեպքում բոլոր իրերը կզրկվեին գործունեությունից; չէ՞ որ լցված են նրանք Աստծով:
Բայց ոչ մի տեղ, ոչ Տիեզերքում, ոչ էլի ինչ-որ տեղ, անգործունեություն, անշարժություն չկա: Քանզի “անգործունեությունը”՝ անուն է, որը կիրառելի չէ ոչ նրա հանդեպ, ով արարում է, ոչ էլ նրա հանդեպ, ինչն արարված է:



- - - - - - -
* Կամ զարդարում է:
* * Այսինքն՝ Տիեզերքը:

[Sambitbaba]

6. Բայց բոլոր իրերը պետք է ստեղծվեն; և ստեղծվում են նրանք համապատասխան ամեն առանձին վերցրած տարածության ազդեցության*:
Քանզի Նա, ով արարում է, կա ամեն ինչում, և ոչ թե գտնվում է իրերից ինչ-որ մեկի մեջ, ոչ թե այդ միակ իրն է արարում, այլ արարում է ամեն ինչ:
Քանզի, լինելով Ուժ, Նա էներգիայով է օժտում բոլոր իրերն, Իրենով ստեղծված, և կախված չէ նրանցից, բայց բոլոր իրերն Իրենով արարված, ենթակա են Նրան:
Նայիր ուշադիր Իմ** միջով Տիեզերքին՝ նա է այժմ քո մտապատկերի առարկան: Հիացիր նրա Գեղեցկությամբ՝ դա բարձրագույն կատարելության Մարմինն է, և չնայած չկան նրանից ավելի հին մարմիններ, նա հավերժ լիքն է կյանքով, հավերժ երիտասարդ է, ավելին՝ նա հավերժ ամենալի ծաղկունքի մեջ է գտնվում:

7. Վերհիշիր նորից Աշխարհի յոթ իրերը***, Էոնի կարգով**** կազմավորված*****, որոնք, շարժվելով տարբեր ուղիներով, Էոնով են լցվա՛ծ:
Տես, թե ինչպես են բոլոր իրերը լի լույսով, և ոչ մի տեղ չկա կրակ; քանզի սիրուց և հակասությունների ու տարբերությունների խառնուրդից ծնվել է Աստծո, ամենայն բարու Հոր, ամբողջ կարգուկանոնի Օրենսդրի, յոթ տիեզերքների Տիրակալի շլացուցի՛չ էներգիան:
Հիշիր Լուսնին, նախակարապետին ամենի, բնության զենքին, նրան ցածրագույն նյութի փոխակերպիչի՛ն:
Նայիր Երկրին, որ դրված է ամենի կենտրոնում, Սքանչելի Տիեզերքի հիմքի վրա, որը սնուցանողն ու բնօրրանն է Երկրի վրա ամեն ինչի՛:
Եվ դիտիր բազմաթիվ անմահ կյանքերը, թե որքան մեծ են նրանք, ինչպես նաև կյանքերը, որոնք ենթակա են մահվան; իսկ մահկանացու և անմահ կյանքերի միջև դու տեսնում ես իր պտույտն իրականացնող Լուսնին:


- - - - - - -
* Հավանաբար սա նշանակում է, որ բոլոր իրերը ծագումնային (ստեղծման, արարման և կայացման ) աշխարհում ունեն իրենց գործունեության “արմատը”, սկզբում՝ նման մեկ ոլորտի կամ տարածության կայացման, իսկ հետո՝ նրա շերտավորված ակտիվությամբ յոթ ոլորտներում, տարածություններում կամ մակարդակներում, որոնք հանդիսանում են Աստծո զենքերը Տիեզերքի շերտավորման գործում:
** Մտքի՝ այսինքն մտքի աչքերով, կամ հոգևոր տեսողությամբ, կամ Ուսուցչի պայծառացնող ուժի օգնությամբ:
*** Յոթ Տիեզերքները:
**** Էոնի դրվածքը (Հավերժություն, Հոգևոր Տարածք), էոնական, կամ հավերժ շարունակվող կարգ:
***** Զարդարված,կամ սքանչելի ստեղծված:

[Sambitbaba]

8. Եվ նրանք բոլորը տոգորված են հոգով և շարժվում են շնորհիվ հենց հոգու, յուրաքանչյուրն իր սեփական ճանապարհով; ովքեր Երկնքում, իսկ ուրիշները՝ Երկրի վրա; տեսնու՞մ ես, աջերը չեն շարժվում ձախ, իսկ ձախերը չեն շարժվում աջ; ոչ էլ վերևինները՝ ներքև, ոչ էլ ներքևինները՝ վերև:
Եվ բոլոր այդ իրերը ենթակա են Ծննդի*, իմ թանկագին Թոթ, և դու կարիք չունես այլևս սովորել Ինձանից: Քանզի ամենն, ինչ գոյություն ունի, պարունակում է հոգի և շարժվում է:
Բայց նրանց համար անհնար է միաձուլվել առանց նրա, ով կմերձեցնի նրանց իրար հետ: : Դա պետք է լինի մեկը, ով ինքն ամբողջովին Միակն է:

9. Եվ քանի որ նրանց շատ շարժումներ տարբեր են, ինչպես և մարմիններն էլ նրանց նման չեն իրար, և մի արագություն է հիմնված նրանց բոլորի համար, ուրեմն անհնար է մեկից ավելի նրանց արարիչների գոյությունը: “Շատերի” մեջ մեկ կարգ չի պահպանվի; բայց, ըմբոստանալով, ուժեղը կսկսի հետապնդել թույլերին, և նրանք կսկսեն պայքարել:
Եվ եթե տառապող, փոփոխություններ և մահ հանդուրժող կյանքերի արարիչը լիներ այլ**, նա կցանկանար ստեղծել անմահ կյանքեր; ճիշտ այդպես էլ անմահ կյանքեր ստեղծողը կցանկանար ստեղծել կյանքեր, որոնք ենթակա են մահվան:
Բայց սպասի՛ր: Եթե արարիչները լինեին երկուսը, իսկ Մարմինը մեկը և Հոգին մեկը, ուրեմն ու՞մ ձեռքին էր լինելու արարչագործության տարածումը: Եվ եթե նրանք երկուսն էլ ունեն այդ իրավունքի մասը, ուրեմն նրանցից ո՞ր մեկի ձեռքին է դրա առավել մեծ մասը***:

10. Բայց հասկացիր ուրեմն, որ ամեն կենդանի արարած բաղկացած է հոգուց և մարմնից, ինչպիսին էլ այն լինի, անմահ կամ մահկանացու, կամ կյանք անգիտակից:
Քանզի ամենն, ինչ կենդանի է, օժտված է հոգով, այն դեպքում երբ, մյուս կողմից, այն, ինչ կենդանի չէ, իր մարմինն ունի միայն:
Եվ նմանապես, Հոգին, որ ինքն է միայն, արարչից հեռու, կանչում է միայն կյանք; բայց ամբողջ կյանքի պատճառը Նա է, նա, ով ստեղծել է բոլոր իրերը, որոնք չեն կարող մեռնել:

ԹՈԹ. – Բայց ինչպե՞ս է ստացվում, նախ և առաջ, որ կյանքերը ենթակա են մահվան և տարբեր են անմահներից: Եվ, հետո, այդ ինչպե՞ս է ստացվում, որ Կյանքը, որը չի ճանաչում մահ և անմահություն է ծնում, կենդանիներին անմահ չի ստեղծել:

11. ՄԻՏՔ. – Նախ, գոյություն ունի մեկը, ով բոլոր իրերն է ստեղծում, և դա պարզ է: Եվ հետո, Նա նմանապես Ամբողջական է և վերին աստիճանի դրսևորված: Քանզի ինչպես Հոգին, այնպես էլ Կյանքը մեկն է, և Նյութն էլ է մեկ:


- - - - - - -
* Կամ Կայացման:
** Տարբեր անմահների արարչից:
*** Այսինքն մարմինը կամ հոգին:

[Sambitbaba]

ԹՈԹ. – Բայց ո՞վ է Նա:

ՄԻՏՔ. – Ուրիշ էլ ո՞վ Նա կարող է լինել, եթե ոչ Միակ Աստված: Ուրիշ էլ ո՞վ է օժտված Հոգին կենդանի մարմինների մեջ զետեղելու իրավունքով, եթե ոչ Միակ Աստված: Միակը, հետևաբար, հանդիսանում է Աստվա՛ծ:
Շատ ծիծաղելի կլիներ, եթե դու, ընդունելով, որ Տիեզերքը մեկն է, Արևը մեկն է, Աստվածայինը մեկն է, իր հերթին, ցանկանայիր Իրեն Աստծոն անվանարկել առաջին կամ ինչ-որ այլ թվո՛վ:

12. Բոլոր իրերը, հետևաբար, Նա ստեղծում է տարբեր միջոցներով: Եվ մի՞թե մեծ բան չէ պատկերանում Աստծո համար կյանքի, հոգու և անմահության ստեղծումը, եթե դու ինքդ ստեղծում ես այնքան շատ իրեր:
Քանզի դու և տեսնում ես, և խոսում ես, և լսում ես, և զգում ես հոտեր, համ, շփում, և մտածում ես, և շնչում ես: Եվ չէ՞ որ գոյություն չունի որևէ մարդ, որը միայն հոտառություն ունենար, իսկ երկրորդը՝ միայն խոսեր, իսկ երրորդը՝ շփումը միայն ընկալեր, մյուսը՝ հոտերը, այն մեկը՝ քայլեր միայն, մյուսը՝ մտածեր, իսկ էլի ինչ-որ մեկը՝ շնչեր: Այլ կա մեկը, որն էլ հենց անում է այդ ամենը:
Եվ չկա ոչ մի բան, ինչը բաժանելի կլիներ Աստծոց: Քանզի հենց որ դու բաժանես քեզ այդ ամենից, կդադարես համարվել կենդանի, և նմանապես եթե Աստված էլ իրեն բաժաներ այդ ամենից (բայց այդպես ասել չի կարելի), ուրեմն կդադարեր համարվել Աստված:

13. Քանզի եթե ցույց է տրված, որ ոչ մի բան չի կարող լինել բաժան, ուրեմն առավել ևս կարո՞ղ է արդյոք այդպիսին լինել Աստված: Չէ՞ որ եթե գոյություն ունենար գոնե ինչ-որ բան Նրանով չստեղծված (բայց սրբապղծություն է այդպես ասել), ուրեմն Նա կլիներ ոչ կատարյալ: Բայց քանի որ Նա ոչ միայն գործունյա, այլև կատարյալ Աստված է, ուրեմն Նա է ստեղծում ամեն բան:
Տուր քեզ Ինձ, Իմ Թոթ, կարճ ժամանակով, և դու շատ ավելի հեշտորեն կհասկանաս, որ Աստվածային աշխատանքը մեկն է, այն, որ ամեն բան ստեղծվել է հենց հիմա, կամ արդեն մեկ անգամ ստեղծվել է, կամ ստեղծվել է երբևիցէ: Եվ հենց այդ էլ կա, սիրելիս, Կյանքը: Դա՝ Գեղեցիկն է; դա՝ Բարին է; դա՝ Աստված է:

14. Եվ եթե դու ցանկանում ես գործով հասկանալ այդ աշխատանքը, տես թե էլի ի՞նչ է ուղեկցում ստեղծելու քո ցանկությանը: Չնայած դա նման չէ Նրա գործունեությանը, քանզի Նրա համար հաճույք գոյություն չունի:
Եվ, իրոք, չկա ուրիշ մեկը, ում հետ Նա կկիսեր Իր աշխատանքը, որովհետև ամեն ինչ Նա Ինքն է անում, Նա հավերժ աշխատանքի մեջ է և այն, ինչ ստեղծում է Նա, հենց Ինքն է, որ կա: Քանզի եթե բաժաներ Նա իրեն իր Արարումից, ամեն ինչ այդ ժամանակ կքանդվեր, կկործանվեր այդժամ ամեն ինչ և Կյանքը կդադարեր:
Բայց եթե ամեն ինչ կենդանի է, ուրեմն Կյանքը մեկն է; բայց մեկն է նաև Աստված: Եվ հետո, կենդանի ամեն ինչ. և այն, ինչ Երկնքում է, և այն, ինչ Երկրի վրա է, և Ամբողջական Կյանքը նրանց բոլորի մեջ արարված է Աստծով, նշանակում է, Աստված ինքը Կյանքն է, քանի որ ամեն ինչ արարված է Աստծով:
Կյանքը՝ միասնությունն է Մտքի և Հոգու; համապատասխանաբար Մահը՝ քայքայումն է նրա, ինչը միասնացած է, բայց ընդամենը խախտումն է նրանց միության:

[Sambitbaba]

15. Ավելին, Էոնը՝ պատկերն է Աստծո; Տիեզերքը՝ պատկերն Էոնի; Արևը՝ Տիեզերքի; իսկ Մարդը՝ պատկերն է Արևի:
Փոփոխությունը մարդիկ անվանում են մահ, որովհետև մարմինը քայքայվում է, իսկ այդ քայքայման ընթացքում կյանքն անցնում է չդրսևորված վիճակ: Բայց այս քարոզում, Թոթ իմ սիրելի, ինչպես դու արդեն լսեցիր, ես ասում եմ, որ Տիեզերքը նմանապես ենթակա է փոփոխությունների, չնայած նրա ինչ-որ մասն ամեն օր դառնում է չդրսևորված, միևնույն է այն երբեք չի կործանվի:
Պտույտներ և անհետացումներ՝ ահա Տիեզերքի “կրքերը”: Պտույտները վերադարձ են, իսկ անհետացումները՝ վերանորոգում:

16. Տիեզերքն ամենաձևավորող է, չունի իր արտաքին ձևերը, բայց ինքն իրեն փոխակերպում է ամեն ձևավորումներում: Այնպես ինչպես Տիեզերքը ստեղծված է որպես ամենաձևավորող, ուրեմն ո՞վ կարող է նրա արարիչը լինել: Չէ՞ որ նա, մի կողմից, չպետք է զուրկ լինի բոլոր ձևերից; իսկ մյուս կողմից, եթե Նա ստեղծում է բոլոր ձևերը, ուրեմն Նա պետք է նման լինի Տիեզերքին: Այն դեպքում երբ, եթե Նա ունի միակ ձև միայն, ուրեմն Նա պետք է լինի ավելի փոքր, քան Տիեզերքը:
Բայց ո՞վ է, կասենք մենք, Նա: - Մեր քարոզը չի կարող կասկածի զգացում հարուցել; քանի որ ոչինչ նրանից, ինչ գիտակցությունը հասանում է Աստծոց, չի կարող ենթակա լինել կասկածի:
Նա ունի մեկ գաղափար, որը բացառապես նրա սեփական գաղափարն է և երբեք չի հառնում հայացքի առջև առանց մարմին, այլ միայն բոլոր գաղափարները դրսևորող մարմինների միջնորդությամբ: Եվ մի զարմացիր անմարմին գաղափարի գոյությանը:

17. Այդպիսին է, օրինակ, գիտակցության (լոգոսի) ձևը և նկարի վրա պատկերված սարերի կատարները*: Չէ՞ որ նրանք այնքան ընդգծված են թվում մեզ մնացած ամեն ինչի մեջ, բայց իրականում կատարելապես հարթ են ու տափակ:
Իսկ այժմ ուշադրության արժանացրու այն, որ սա ասվում է ավելի համարձակ, բայց նաև առավել ճշմարտացի՛: Քանի որ մարդը չի կարող ապրել Կյանքից դուրս, ինչպես նաև Աստված չի կարող ապրել առանց Բարիքի արարման: Քանի որ դա ասես թե Աստծո կյանքն է և շարժումը՝ զարգացնել շարժման մեջ բոլոր իրերը և կյանք տալ նրանց:

18. Ասածից ինչ-որ բան իր մեջ հատուկ իմաստ է կրում հենց իր համար: Այսպես, հասկացիր, օրինակ, այն, ինչ ես պատրաստվում եմ ասել:
Ամեն ինչ Աստծո մեջ է գտնվում, բայց ոչ որպես միշտ նույն տեղում գտնվող: Քանզի այդ տեղը թե մարմին է, և թե անշարժ մի իր, որին տրված չէ ունենալ շարժում:
Բոլոր իրերը, մի կողմից, գտնվում են անմարմնականի մեջ, իսկ մյուս կողմից՝ դրսևորվածի:
Այժմ մտածիր Նրա մասին, ով տերն է ամենայն գոյի; և մտածիր, որ չկա ոչինչ ավելի ամենապարփակ, ավելի արագ, ավելի հզոր, քան անմարմինը, որն էլ հենց կա գերազանցողը բոլորին իր ծավալով, իր արագությամբ, իր հզորությամբ:



- - - - - - -
* Հնարավոր է, խոսքը գնում է մագաղաթի վրա պատկերված ինչ-որ նկարի մասին:

[Sambitbaba]

19. Մտածիր ինքդ և՝ կարգադրիր քո հոգուն գնալ մեկ ուրիշ երկիր; և դա տեղի կունենա ավելի արագ, քան դու կհասցնես մտածել: Կարգադրիր նրան գնալ օվկիանոսից այն կողմ; և ակնթարթորեն նա կհայտնվի այնտեղ, և դա կլինի ոչ թե անցում տեղից տեղ, այլ ասես թե նա արդեն գտնվում էր այնտեղ:
Եվ կարգադրիր նրան նմանապես Երկինք բարձրանալ; և թևեր պետք չեն լինի նրան, և ոչինչ նրան չի խանգարի, ոչ արևի ջերմությունը, ոչ եթերը, ոչ մթնոլորտային մրրիկները, ոչ այլ աստղերի մարմինները; այլ անցնելով նրանց միջով, կհառնի նա նրանցից ամենավերջին Մարմնի վրա՝ այսինքն, ամբողջ Տիեզերքի սահմանի: Իսկ եթե դու ինքդ ցանկանայիր նույնպես անցնել նրանց միջով դիտելու համար այն, ինչ քո վերևում է, - կա՞ արդյոք էլի ինչ-որ բան Տիեզերքից այն կողմ, - դա թույլատրված է քեզ:

20. Հիշիր, թե ինչպիսի հզորություն, ինչպիսի արագություն կա քո մե՛ջ: Իսկ կարո՞ղ ես արդյոք դու անել ինչ-որ բան այդ ամենից, ինչ չի կարող անել Աստված:
Ահա ճիշտ այդպես էլ ճանաչիր Աստծոն; Նա իր մեջ է պարունակում ինչպես մտքերը բոլոր, այնպես էլ Տիեզերքն ամբողջությամբ:
Եվ եթե դու չդարձնես քեզ Աստծոն նման, ուրեմն չես կարողանա Նրան ճանաչել: Քանզի միայն նմանը կարող է ճանաչել նմանին:
Եվ ուրեմն, ստիպիր քեզ բարձրանալ քո զարգացման մեջ մինչև մակարդակ Մեծության, որը գերազանցում է բոլոր տարածքները; գերազանցիր բոլոր մարմիններին; դուրս եկ Ժամանակի սահմաններից; դարձիր Հավերժություն*՝ ահա թե ինչ կերպ դու կկարողանաս ճանաչել Աստծոն:
Հասանելով, որ ոչինչ անհնար քեզ համար չկա, մտածիր քո մասին որպես անմահի և ընդունակի՝ հասանել ամեն ինչ. բոլոր արվեստները, բոլոր գիտությունները, ինչպես նաև բնույթն ամենայն շնչավորի:
Դարձիր բարձր բոլոր բարձունքներից և ցածր բոլոր խորքերից: Հավաքիր քո մեջ զգացմունքները բոլոր արարածների, հրի և ջրի, չորի և թացի: Մտածիր, պատկերացրու քեզ գտնվելիս միաժամանակ ամենուր՝ երկրի վրա, երկնքում, ծովի հատակին; դեռևս չծնված՝ արգանդում, երիտասարդ, ծեր, նաև մեռած, հետմահուների վիճակներում:
Եվ այնժամ, երբ դու հասանես այս ամենը՝ ժամանակները, վայրերը, գործերը, որակները, քանակները, այդ ժամանակ կարող ես ճանաչել Աստծոն:

21. Բայց եթե դու բանտարկես քո հոգին մարմնիդ շրջանակներում և նսեմացնես նրան, ասելով. “Ես ոչինչ չգիտեմ; ես ոչինչ չեմ կարող; ես վախենում եմ ծովից; ես անկարող եմ երկինք բարձրանալ; ես չգիտեմ, թե ով եմ, չգիտեմ, թե ով կդառնամ”, - ուրեմն էլ ի՞նչ ընդհանուր բան կա այդ ժամանակ քո Աստծո և քո միջև: Քանզի դու չես կարող ճանաչել ոչինչ սքանչելի և բարեբեր իրերի մասին այնքան ժամանակ, քանի դեռ սիրում ես քո մարմինն ու գտնվում ես չարի մեջ:
Գերագույն չարիքը՝ Աստվածայնությունը չճանաչելն է; իսկ ընդունակ լինել ճանաչել Բարին, և ցանկանալ, և հուսալ, - դա է հենց Ուղիղ Ճանապարհը, Ճանապարհն իր՝ Բարու, որը հեշտությամբ տանում է դեպի Նրա ճանաչումը:
Բայց եթե քո ներբանները բարձրանան այս Ուղու վրա, Նա կհանդիպի քեզ ամենուր, ամենուր դու կսկսես տեսնել Նրան, և նույնիսկ այնտեղ, որտեղ չես ակնկալում Նրան ոչ տեսնել, ոչ հանդիպել՝ արթմնի, երազում, առագաստի տակ սլանալով ծովում, ճամփորդելիս, գիշերով, ցերեկը, ասելիս ինչ-որ բան կամ չասելով ոչինչ: Քանզի գոյություն չունի ոչինչ, ինչն իր մեջ չի կրում Աստծո պատկերը:

22. ԹՈԹ. – Աստված անտեսանելի՞ է:

ՄԻՏՔ. – Լռի՛ր: Ո՞վ է ուրեմն Նրանից ավելի դրսևորվածը: Չէ՞ որ միակ պատճառը, որի հետևանքով Նա ստեղծել է այս ամենը, այն է, որ նրանց միջոցով դու կարող ես տեսնել Նրան:
Դրանում է՝ Աստվածային Բարին, Նրա Բարեպաշտությունը՝ հնարավորությունը
լինել դրսևորված ամեն ինչի միջոցով:
Քանզի ոչինչ չի կարող լինել անտեսանելի, նույնիսկ այն, ինչ մարմին չունի: Միտքը տեսնում է իրեն մտածողության մեջ, Աստված՝ արարչագործության:
Առայժմ այդ ամենն արտահայտված է քո առջև, ո՜վ Եռամեծ: Մտածիր մնացածի մասին նույն կերպ ինքնուրույն և թույլ մի տուր շեղել քեզ ճշմարիտ ճանապարհից:



Վ Ե Ր Ջ

[Sambitbaba]

56116

ՀԱՄԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄՏՔԻ ՄԱՍԻՆ

ԹՈԹԻՑ՝ ԹԱԹԻՆ

(Text: P. 99-113; Pat. 23b – 25b)



1. ԹՈԹ. – Միտքը, ով Թաթ, հենց Աստծո էությունն է (եթե գոյություն ունի այնպիսի մի բան, ինչ է Աստծո էությունը*), բայց թե ինչ է դա իրականում, ճշգրիտ գիտի Նա և միայն Նա Ինքը:
Իսկ միտքը Նրանից անբաժանելի էություն է, ավելին, նա միասնացած է Նրա հետ, ինչպես լույսն արևի հետ:
Այդ Միտքը մարդու մեջ հանդիսանում է Աստված, և այդ պատճառով մարդկության մի մասն աստվածներ են, իսկ նրանց մարդկայնությունը մոտ է աստվածայնությանը:
Քանզի Բարի Դևն ասել է. “Աստվածները՝ անմահ մարդիկ են, իսկ մարդիկ՝ մահկանացու աստվածներ”:

2. Բայց անգիտակից կյանքի մեջ Միտքը՝ նրանց բնույթն է: Քանզի որտեղ կա Հոգի, այնտեղ կա նաև Միտք; ճիշտ այնպես, ինչպես որտեղ կա Կյանք, այնտեղ կա նաև Հոգի:
Բայց անգիտակից կյանքերում նրանց հոգիները մտքից** զուրկ կյանք են հանդիսանում, քանզի Միտքը՝ դա ներքին աշխատավոր է, դեպի բարու կողմ մարդկային հոգիների շարժիչը; և Նա աշխատում է նրանց վրա նրանց սեփական բարեկեցության համար:
Անգիտակից կյանքերում Նա գործում է Համաձայն ամեն մեկի բնույթի; բայց մարդկանց հոգիներում Նա հակազդում է նրանց: Քանզի մարմնի մեջ տեղադրված ամեն մի հոգի շվայտանում է հաճույքով ու տառապանքով:
Քանզի բարդ մարմնի մեջ ցավն ու տառապանքը եռում են հյութերի նման, և նրանց մեջ է խորասուզվում հոգին մարմնի հետ միասնանալու պահին:

3. Ամենի հետևից, ինչ էլ անեն հոգիները, դիտարկում է Միտքը, և դրանով դրսևորում է իր լույսը, հակազդելով նրանց ձիրքերին, որպես բարի բժիշկ աշխատում է հիվանդությունների, ցավոտ նոպաների հակված մարմնի վրա, դաղելով և ներարկումներ կատարելով հանուն նրա գալիք առողջության:
Ճիշտ նույն կերպ Միտքը ցավ է պատճառում հոգուն, որպեսզի փրկի նրան հաճույքներից, որոնք բերում են նրան տարբեր հիվանդությունների:
Հոգու մեծագույն հիվանդությունն է անաստվածությունը; նրա պատճառով հոգին տարվում է ամեն տեսակի անարժան բաներով և բարեպաշտ ոչնչով:
Այսպիսով, Միտքը հակազդում է այդ հիվանդությանը, բարիք բերելով հոգուն, ինչպես բժիշկն է աշխատում մարմնի վրա:

4. Բայց եթե մարդկային հոգիները որպես իրենց ուղևար չունեն Մտքին, նրանք կկիսեն նույն ճակատագիրը, ինչ անգիտակից կենդանիների հոգիները:
Քանզի Միտքը հնարավորություն է տալիս ցանկություններին փոթորկվել իրենց ամբողջ ուժով, որոնց պատճառով էլ հենց այդ հոգիները ծնվել էին, - ցանկություններին, որ տանում են նրանց դեպի անգիտակիցը; և ահա այդպիսին են մարդկային հոգիները, և ճիշտ ինչպես անգիտակից կենդանիներինը, չեն դադարի իրենց անխոհեմ մոլուցքն ու տենչանքները, ոչ էլ կկարողանան բավարարվել մեղքով կամ նրանով հագենալ:
Քանզի կրքերն ու անգիտակից ցանկությունները՝ դրանք արտակարգ հիվանդություններ են; և նրանց վրա էլ հենց Աստված դրել է Մտքին, որպեսզի խաղա Նա դատավորի և դահճի դերը:




- - - - - - -
* Այսիքն, եթե մենք ընդհանրապես կարող ենք կիրառել այդ տերմինն Աստծո վերաբերյալ:
** Այսինքն, համընդհանուր Մտքից առանձնացած, մարդու մեջ դրսևորված մտքի:

[Sambitbaba]

5. ԹԱԹ. – Այդ դեպքում, հայր իմ, ուսմունքը Ճակատագրի մասին, որ բացատրեցիր ինձ նախկինում, գտնվում է մերժված լինելու վտանգի տակ:
Քանզի ինչու՞ են ուրեմն ճակատագրի կողմից այլասերման, սրբապղծության կամ ինչ-որ այլ վատ գործի տրված այդ մարդիկ կրելու պատիժ, չէ՞ որ նրանք գործել են Ճակատագրի հրամանով:

ԹՈԹ. – Բոլոր գործերը, որդիս, պատկանում են Ճակատագրին; և առանց Ճակատագիր մարմնական և ոչ մի գործ՝ բարի կամ չար, չի կարող տեղի ունենալ:
Բայց Ճակատագրով նախասահմանված է նաև այն, որ չարիք գործողը պետք է տառապի: Եվ տառապելու է նա այն տառապանքից, որն ինքն է պատճառել:

6. Բայց հիմա, Թաթ, եկ մի կողմ թողնենք Ուսմունքն արատների ու Ճակագրի մասին, քանի որ մենք քննարկել ենք այդ հարցերը մեր ուրիշ քարոզներում; իսկ այժմ մեր Ուսմունքը վերաբերվում է Մտքին. ինչ կարող է Միտքը կատարել և ինչու է նրա ազդեցությունն այդքան տարբեր՝ մի կերպ է մարդկանց մոտ, և այդքան նրանցից տարբեր անգիտակից կյանքերում; և քանի դեռ Միտքը գտնվում է անգիտակից կյանքերի մեջ, որոնք ծագել են ոչ բարերար բնույթից, նա ստիպված է մարդու մեջ պաղեցնել բուռն և կրքասեր էլեմենտները:
Մարդկանց մեջ նույնպես մենք պետք է առանձնացնենք գիտակցությամբ առաջնորդվողներին, և նրանց, ում առաջ է մղում անգիտակցությունը:

7. Բայց բոլոր մարդիկ Ենթակա են Ճակատագրին, և ծննդյանը, և փոփոխություններին, քանի որ ծնունդն ու փոփոխությունները Ճակատագրի սկիզբն ու վերջն են ընդամենը:
Եվ չնայած բոլոր մարդիկ տառապում են նախասահմանված բաներից, նրանք, որոնք առաջնորդվում են գիտակցությամբ (նրանք, որոնց մասին մենք ասում ենք, որ ուղևարում է Միտքը), տառապում են ոչ այնքան, որքան մնացածը; բայց հենց որ նրանք իրենց ազատագրեն արատավորությունից, ուրեմն, չլինելով այլևս արատավոր, կդադարեն դաժանորեն տառապել:

ԹԱԹ. – Ինչպե՞ս հասանել քեզ, հայր իմ: Մի՞թե արատավոր չէ շնացողը; կամ մարդասպանը; և ինչպե՞ս լինել մնացած բոլորի հետ:

ԹՈԹ. – Ես այդ նկատի չունեի; այլ այն, որ Մտքով առաջնորդվող մարդը, որդիս, չնայած և շնացող չէ, տառապելու է շնացողի նման, և, չլինելով մարդասպան, տառապելու է ինչպես մարդասպան:
Եվ չի կարող նա թաքնվել այդպիսի փոփոխություններից իր ծննդյան օրից սկսած:
Բայց միայն նա կարող է խուսափել արատից, ով տիրապետում է Մտքին:

8. Ահա թե ինչ, զավակս, ես մի անգամ լսեցի, ասաց Բարի Դևը (և եթե Նա թողներ այդ խոսքերը գրի առնված, մեծ օգնություն ցուցաբերած կլիներ մարդկությանը; քանզի Նա միակն է, որ վարվում է ճշմարիտ, ինչպես Առաջնածին Աստված, սևեռուն հետևելով ամենին, ինչ տեղի է ունենում, ձայն տալով աստվածային խոսքերին), - և ուրեմն, մի անգամ ես լսեցի, թե ինչպես Նա ասաց.
“Ամեն բան մեկ է, և հատկապես միայն մտքով ճանաչելի մարմինները: Մեր կյանքը պարտավոր է Աստծոն իր Էներգիայով, և Ուժով, և Էոնով: Նրա Միտքը՝ Բարիք է, և Նրա Հոգին նույնպես: Եվ իրոք այնպես է, որ մտաճանաչելի իրերը բաժանում չգիտեն:
Այսպիսով, Միտքը, լինելով բոլոր իրերի Տիրակալը և միաժամանակ Աստծո Հոգին, կարող է արարել ինչ ցանկանա”:

9. Եվ ուրեմն, հասկացիր հիմա և կցիր այս խոսքերը քո հարցին, որը տվեցիր ինձ նախկինում, - ես նկատի ունեմ Մտքի Ճակատագիրը:
Եվ եթե դու բացառես բոլոր բծախնդիր փաստարկները (լոգիաները), այդ ժամանակ կբացահայտվի քեզ համար, որ Աստծո Հոգու, Մտքի ճշմարտությունն է կառավարում ամեն ինչ՝ Ճակատագիրը, և Օրենքը, և ամեն ինչ ընդհանրապես; և չկա նրա համար անհնարին ոչինչ, ոչ վերադասել Ճակատագիրը մարդկային հոգու վրա, ոչ վերադասել հգին Ճակատագրի վրա այնպես, որպեսզի նա քամահրի ամենն, ինչ տեղի է ունենում: Բավարարվենք ուրեմն առայժմ սրանով բոլոր այն բարի խոսքերից, ինչ Բարի Դևն է ասել:

ԹԱԹ. – Ուրեմն, աստվածային խոսքերը, հայր իմ, ասված են, նրանք լի են ճշմարտությամբ և օգտակար են: Բայց նաև բացատրիր ինձ ահա թե ինչ:

10. Դու ասացիր, որ անգիտակից կյանքերի մեջ Միտքը գործում է որպես նրանց բնույթը, դրանով օժանդակելով նրանց մղումներին:
Բայց անգիտակից կյանքերի մղումները, որքան ես հասկանում եմ, - կրքերն են:
Եվ եթե Միտքն օգնում է այդ մղումներին, և եթե այդ մղումները կրքեր են, ուրեմն այդ դեպքում ինքը Միտքն էլ, ներկվելով այլ կրքերից, դառնում է կի՞րք:

ԹՈԹ. - Լավ է ասված, որդի՛ս: Դու արժանապատիվ հարց տվեցիր, և ես նրան արժանի պատասխան կտամ:

11. Բոլոր անմարմին բաները ենթակա են կրքերի, քանի դեռ գտնվում են մարմնի պատյանի մեջ, և բառի այդ իմաստով նրանք իրենք էլ կրքեր են:
Քանզի յուրաքանչյուր բան, ինչը շարժում է ուրիշներին, անմարմին է; այն ժամանակ երբ ամեն շարժվող բան՝ մարմին է:
Անմարմինն իր հերթին շարժվում է Գիտակցությամբ, իսկ շարժումը կիրք է:
Երկուսն էլ, թե շարժիչը, և թե շարժվողը, ենթակա են կրքի, բայց առաջինը՝ կառավարում է, իսկ երկրորդը՝ ենթարկվում:
Միայն երբ մարդ ազատի իրեն մարմնից, այդ ժամանակ միայն կկարողանա ազատել իրեն կրքից էլ:
Բայց գիտեցիր, որ առանց կիրք ոչինչ գոյություն չունի, որովհետև ամեն ինչ օժտված է կրքերով:
Բայց կիրքը տարբերվում է զգացմունքայնությունից. առաջինն՝ ակտիվ է, այն ժամանակ երբ երկրորդը՝ պասիվ:
Անմարմիններն ազդում են իրենք իրենց վրա, քանի որ նրանք կամ շարժունակ են, կամ անշարժ, բայց ինչպիսին էլ նրանք լինեն, դա կիրք է:
Իսկ քանի որ անմարմիններն ազդում են իրենք իրենց վրա, ուրեմն, հետևաբար, նրանք զգայունակ են:
Բայց թույլ մի տուր, որ տերմինները քեզ շփոթեցնեն; գործողությունը և կիրքը՝ միևնույն բանն են: Ավելի հասարակ տերմիններ օգտագործելու մեջ ոչ մի վատ բան չկա:

[Sambitbaba]

12. ԹԱԹ. - Դու, հայր իմ, ուսմունքը (լոգոս) շարադրեցիր շատ հասանելի:

ԹՈԹ. - Դիտարկիր նաև, որդիս, այն երկու բանը, ինչով Աստված պարգևատրել է մարդկանց, դրանով գերադասելով նրանց մնացած մահկանացու կյանքերից՝ դրանք են միտքը և խոսքը (լոգոս), դրանք հավասարազոր են անմահությանը: Մարդը տիրապետում է մտքի Աստծոն ճանաչելու համար, և խոսքը նրա հնչում է ի փառս Աստծո:
Եվ եթե նա օգտագործում է դրանք իրենց ուղիղ նշանակությամբ, ուրեմն նա ոչնչով անմահներից չի տարբերվում:
Եվ նույնիսկ մարմնից բաժանվելուց հետո այդ երկուսը նրան Աստվածների և Օրհնյալների Երգչախումբ կտանեն:

13. ԹԱԹ. - Իսկ այլ կյանքերը, հայր իմ, խոսքը չե՞ն կիրառում:

ԹՈԹ. - Ախ, ոչ, որդիս, նրանք օգտվում են ձայնից; իսկ խոսքը տարբեր է ձայնից: Քանզի խոսքն ընդհանուր երևույթ է մարդկանց միջև, այն ժամանակ երբ ձայնը տարբեր է կենդանի արարածների ամեն ազգի մեջ:

ԹԱԹ. – Բայց մարդկանց մեջ էլ, հայր իմ, ամեն ժողովրդի մոտ տարբեր է խոսքը:

ԹՈԹ. – Այո, որդիս, բայց մարդը միասնական է; և խոսքն էլ մեկ է և թարգմանվում է տարբեր կերպ, և նա միշտ նույնն է; ինչ Եգիպտոսում, ինչ Պարսկաստանում, ինչ Հունաստանում:
Թվում է, թե դու, որդիս, տեղյակ չես Գիտակցության մեծությանն ու բարերարությանը:
Քանզի ահա թե ինչ հայտարարեց Օրհնյալ Աստված, Դևը Բարերար. “Հոգին՝ Մարմնի մեջ, Միտքը՝ Հոգու մեջ; բայց Գիտակցությունը (Լոգոս)՝ Մտքի մեջ, իսկ Միտքը՝ Աստծո մեջ; իսկ Աստված՝ նրանց բոլորի Հայրն է”:

14. Հետևաբար Գիտակցությունը՝ Մտքի պատկերն է, իսկ Միտքը՝ պատկերն է Աստվածային; այն ժամանակ երբ Մարմինը՝ Ձևի պատկերն է, իսկ Ձևը՝ պատկերն է Հոգու:
Նյութի նրբագույն մասնիկը՝ Օդն է; Օդինը՝ Հոգին; Հոգունը՝ Միտքը; Մտքինը՝ Աստված:
Եվ Աստված ընդգրկել և թափանցել է ամեն ինչ; այն ժամանակ երբ Միտքն ընդգրկել է Հոգին, Հոգին՝ Օդը, Օդը՝ Նյութին:
Անհրաժեշտությունը, և Նախախնամությունը, և Բնությունը՝ դրանք Տիեզերքի և Նյութական կարգի զենքերն են; այն ժամանակ երբ մտահասանելի իրերից յուրաքանչյուրը՝ Էություն է, իսկ նրանց Էությունն է՝ Նույնությունը:
Տիեզերքն ինքը բաղկացած է բազմաթիվ Էլեմենտներից; բայց, տիրապետելով Նույնությանը, այդ բաղկացուցիչ Մարմիններից ամեն մեկը, չնայած և փոխակերպվում է մեկից մյուսի, այնուամենայնիվ պահպանում է Նույնությունը:

15. Եվ գոյացած մարմիններից ամենավերջինն անգամ ունի իր թիվը; չէ՞ որ առանց թիվ չի կարող լինել ոչ կառուցվածք, ոչ միացում, ոչ էլ քայքայում:
Մեկը ծնում և մեծացնում է թիվը, իսկ բաժանվելով, նորից վերադառնում է դեպի ինքը:
Նյութը միասնական է; իսկ ամբողջ Տիեզերքը՝ հզորագույն Աստված և Կերպարն իր հետ միասնացած Հզորագույնի, պահապանը Հոր Կարգի և Կամքի՝ այդ Տիեզերքը՝ հենց Կյանքի Ամբողջականությունն է, որ կա:
Չկա ոչինչ ամբողջ Էոնի մեջ, Հայրական Վերահաստատման հավերժության մեջ, ոչ ամբողջի, ոչ էլ նրա որևէ մասի, չկա այնպիսի մի բան, ինչը կենդանի չէր լինի:
Քազի չի եղել այս Տիեզերքի մեջ մեռած ոչինչ, չկա և չի էլ լինի:
Քանզի այն, ինչին Հայրը ցանկացել է տալ Կյանք, այդ կյանքը կունենա: Եվ ահա այդ պատճառով այն կարիքն ունի Աստծո գոյության:

[Sambitbaba]

16. Դե, ինչպե՞ս ուրեմն, որդիս, Հոր Պատկերը, Կյանքի Լիությունը մարմնավորող Աստծո մեջ կարող է ինչ-որ մեռած բան լինել:
Չէ՞ որ մահը՝ քայքայում է, իսկ քայքայումը՝ տարրալուծում:
Իսկ ինչպե՞ս կարող են քայքայմանն անծանոթ մասնիկները դառնալ քայքայվելի, չէ որ ինչպե՞ս կարող է Աստված ոչնչացնել գոնե իր մի փոքրիկ մասին:

ԹԱԹ. - Ուրեմն նշանակում է, նրանք չե՞ն մահանում, ով իմ հայր, երբ կյանքը նրանց մեջ բաղդատվում է մասերի:

ԹՈԹ. – Լռի՛ր, որդիս: - Քեզ սխալմունքի հասցրեց տեղի ունացածը նկարագրող այդ տերմինը:
Նանք չեն մահանում, որդյակս, որպես բարդ մարմիններ նրանք ուղղակի տարրալուծվում են:
Այդ տարրալուծումը չի նշանակում մահ, այլ ուղղակի իրար գումարվածի տարանջատումը; և տարրալուծվում են նրանք ոչ թե այն պատճառով, որ նրանց կարելի է վերացնել, այլ այն պատճառով, որ կարող են նորից վերաստեղծվել:
Քանզի ուրիշ էլ ի՞նչ է Կյանքի գործունեությունը: Արդյո՞ք Նա ինքը շարժումը չէ: Եվ ուրեմն գոյություն ունի՞ արդյոք Տիեզերքում չշարժվող ինչ-որ բան: Ո՛չ, գոյություն չունի, որդիս:

17. ԹԱԹ. – Մի՞թե քեզ, հայր, թվում է, որ Երկիրն էլ ունի շարժում:

ԹՈԹ. – Այո, որդիս; առավել ևս որ նա, գտնվելով շատ արագ շարժման մեջ, - միակ բանն է, որ միաժամանակ նաև անշարժ է:
Դե, ինչպե՞ս չծիծաղել այն պնդման վրա, որ ամենին Սնուցողը չի տիրապետում շարժման, եթե նա սերմանել և ծնել է բոլոր բաները:
Չէ՞ որ անհնար է, չտիրապետելով շարժման, ամեն ինչ շարժվող ստեղծել:
Եվ այն, որ դու հարցրեցիր, անշարժ է արդյոք չորրորդ էլեմենտը՝ Երկիրը, առավել ծիծաղելի է; չԷ՞ որ շարժում չունեցող մարմինը ոչ մի նշան ցույց չի տալիս, բացի իներցիան:

18. Իմացիր, ուրեմն, որդիս, որ բացարձակապես ամենն, ինչ գտնվում է Տիեզերքում, շարժվում է արագացման և դանդաղացման ուղղությամբ:
Այսպիսով, ամենը, ինչ իր մեջ շարժում է պահպանում, նաև կենդանի է; բայց չկա անհրաժեշտություն, որ ամեն կենդանի բան նույն բանը լինի: Լինելով միասնական ժամանակի յուրաքանչյուր պահին, Տիեզերքը ենթակա չէ փոփոխությունների, այլ փոփոխությունների են ենթակա միայն մասնիկները նրա; բայց ոչինչ նրա մեջ ենթակա չէ ոչ քայքայման ոչ տարրալուծման:
Այս տերմինը մարդկանց շփոթեցնում է: Քանի որ ոչ թե ծագումն է կազմավորում կյանքը, այլ զգացումները; ոչ թե փոփոխությունն է կազմում մահը, այլ մոռացումը:
Եվ քանի որ բոլոր բաներն այդպիսին են, ուրեմն նրանք բոլորն անմահ են, - ամենն, ինչը բաղկացած է Նյութից, և Կյանքից, և Ոգուց, և Մտքից, և Հոգուց:

19. Եվ ամենը, ինչը կենդանի է, իր կյանքով պարտավոր է Մտքին, բայց ամենից շատ նրան պարտավոր է մարդը, Աստծո ժառանգորդը և Նրա հետ համագոյատևողը:
Չէ՞ որ միայն նրա կյանքն է շփվում Աստծո հետ; երազներում, ցերեկային նախանշաններում, ամեն ինչի հետ Նա նախագուշակում է մարդու ապագան. և թռչուններով, և աչքին անտեսանելի բաներով, և քամով, և ծառերով:
Ահա թե ինչու մարդու մեջ ներդրված է կիրք դեպի անցյալի, ներկայի և գալիքի ճանաչումը:

[Sambitbaba]

20. Որդիս, ուշադրություն դարձրու ահա թե նաև ինչի վրա: Ամեն տեսակի կյանք բնակեցնում է միայն Տիեզերքի որոշակի մասը. Ջրում ապրող արարածները՝ ջուրը, գետնի վրա ապրողները՝ հողը, թռչողներն՝ օդը; բայց մարդն օգտվում է բոլոր մասերից. հողից, ջրից, օդից ու նաև կրակից; ու նաև նա տեսնում է երկինքը և հասանում է նրան իր զգացմունքով:
Բայց Աստված շրջապատում է ամեն ինչ, և թափանցում է ամեն ինչի մեջ, քանզի Նա թե էներգիան է և թե ուժը; և չկա դժվար ոչինչ, որդյակս, Աստծոն ճանաչելու գործում:

21. Բայց եթե դու ցանկանում ես Նրան տեսնել, ուրեմն կնկատես Տիեզերքի կարգավորվածությունը, կտեսնես այդ կարգուկանոնի ճշմարիտ շարժումը; կտեսնես, թե ինչպես է դրսևորվում իրերի Անհրաժեշտությունը, ինչպես է ծագում իրերի Նախախնամությունը և ինչպես են իրերը փոխվում; կտեսնես, թե ինչպես է Նյութը տոգորված Կյանքով; թե որքան մեծ է Աստված իր շարժման և զարգացման մեջ, իր բոլոր բարի և բարեշնորհ՝ աստվածներով, դևերով և մարդկանցո՛վ:

ԹԱԹ. – Բայց, հայր իմ, չէ՞ որ բոլոր նրանք՝ մաքուր էներգիանե՛ր են:

ԹՈԹ. – Բայց եթե նրանք մաքուր էներգիաներ են, որդիս, ո՞վ է նրանց տոգորել գործունեությամբ, եթե ոչ Աստված:
Թե՞ քեզ անհայտ է, թե ինչպես Երկինքը, Հողը, Ջուրը, Օդն են հանդիսանում Տիեզերքի մասեր, այնպես էլ Աստծո մասերն են կազմում նաև Կյանքն ու Անմահությունը, և Էներգիան, և Ոգին, և Անհրաժեշտությունը, և Նախախնամությունը, և Բնությունը, և Հոգին, Միտքը և Անընդմեջությունը; այս բոլորն էլ հենց այն են, ինչը կոչվում է Բարի:
Եվ չկա ոչինչ, ինչը ծագել և ծագում է, որ իր մեջ չպարունակեր Աստծոն:

22. ԹԱԹ. – Ուրեմն, նշանակում է, Նա գոյություն ունի Նյութի մե՞ջ, հայր:

ԹՈԹ. - Նյութը, որդիս, բաժանված է Աստծոց նրա համար, որպեսզի դու կարողանաս տարածական որակ տալ նրան: Բայց մտածիր ինքդ, ուրիշ էլ ի՞նչ, եթե ոչ ծավալ, կլինի նա, եթե չլցնես նրան ստեղծագործական գործունեությամբ: Բայց եթե այն ստանա էներգիա, ուրեմն ո՞վ է դա արել: Չէ՞ որ արդեն ասացինք մենք, որ էներգիաներն՝ Աստծո մասնիկներն են:
Ո՞վ է ուրեմն կյանքով լցնում բոլոր կյանքերը: Ու՞մ միջոցով են բոլոր անմահ բաներն անմահ ստեղծված: Ո՞վ է փոփոխություններ կատարում փոփոխական իրերի մեջ:
Եվ ինչի մասին էլ դու խոսես, կամ Նյութի, կամ Մարմնի, կամ Էության, գիտեցիր, որ դրանք բոլորը նույնպես Աստծո էներգիաներն են; և որ նյութականությունը՝ Նյութի էներգիան է, մարմնականությունը՝ Մարմնի էներգիան է, որ էությունը՝ հաստատումն է Էության; և որ Աստված՝ ամեն ինչ է:

23. Եվ ամեն ինչի մեջ չկա այն, ինչը կարող էր Աստված չլինել: Ինչու՞ Աստծոն չեն շրջապատում ոչ չափերը, ոչ տարածությունը, ոչ որակը, ոչ ձևը, ոչ ժամանակը: Որովհետև Նա՝ Ամենն է, իսկ Ամենն ընդգրկում է ամեն ինչ և ընդունում է ամեն ինչ:
Ահա այս Մտքին (Բանին), որդիս, հառնում են թե քո հիացմունքը, և թե քո պաշտամունքը: Գոյություն ունի Աստծոն պաշտելու մեկ միջոց միայն. Չլինել հիմար:




Վ Ե Ր Ջ