Փաշինյանի կառավարության գործունեությունը

[Ծլնգ]

Մոդերատորական. «Նիկոլ Փաշինյան քաղաքական գործիչը: Մտքեր և վերլուծություններ... (https://www.akumb.am/showthread.php/67658-%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC-%D5%93%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%AB%D5%B9%D5%A8-%D5%84%D5%BF%D6%84%D5%A5%D6%80-%D6%87-%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80/page11)» թեմայից կառավարության ծրագրի մասին քննարկումները տեղափոխվել են այս թեմա և ժամանակային հերթականության պատճառով հայտնվել են թեմայի սկզբնամասում։ Այս թեման ի սկզբանե ստղծվել էր StrangeLittleGirl մասնակցի այս գրառմամբ (https://www.akumb.am/showthread.php/67702-%D5%86%D5%B8%D6%80-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?p=2573123&viewfull=1#post2573123)։





կառավարության ծրագրի նիստն եմ նայում․․․ մեր «քաղաքականություն» բաժինը ահագին զարգացած ու քաղաքակիրթ տեղ մըն է, տո․․․

[Տրիբուն]

կառավարության ծրագրի նիստն եմ նայում․․․ մեր «քաղաքականություն» բաժինը ահագին զարգացած ու քաղաքակիրթ տեղ մըն է, տո․․․

Բայց ասա էրեկ Նիկոլը իրա ամփոփիչ ելույթով ԱԺ-ին կանգնացրեց ռակըմ ու բացատրեց, թե որտեղ են գիշերում խեցգետինները։

[Mephistopheles]

Բայց ասա էրեկ Նիկոլը իրա ամփոփիչ ելույթով ԱԺ-ին կանգնացրեց ռակըմ ու բացատրեց, թե որտեղ են գիշերում խեցգետինները։

Ռակերը, խեցգետինները չէ... ու ոչ թե գիշերում այլ ձմեռում...

[Տրիբուն]

Ռակերը, խեցգետինները չէ... ու ոչ թե գիշերում այլ ձմեռում...

Արա, հա ճիշտ ա, где раки зимуют :D :D

Ամեն դեպքում, էությունը չի փոխվում։ ՀՀԿ-ն դեռ երազախաբությամբ ա զբաղվում, ու պետք էր մի հատ թափ տալ։ Ու երեկվա մեսիջը նաև ԲՀԿ-ին ու ՀՅԴ-ին էր վերաբերվում։

[Ծլնգ]

Բայց դե ամեն դեպքում հուսով եմ, որ իրենք իրենց համար (գոնե ներքին հաշվետվության տեսանկյունից) ավելի կոնկրետ ծրագիր ունեն։ Իսկ ԱԺ-ին այդպես իջեցնելը իսկապես մի ուրիշ տեսարան էր։

[Տրիբուն]

Բայց դե ամեն դեպքում հուսով եմ, որ իրենք իրենց համար (գոնե ներքին հաշվետվության տեսանկյունից) ավելի կոնկրետ ծրագիր ունեն։ Իսկ ԱԺ-ին այդպես իջեցնելը իսկապես մի ուրիշ տեսարան էր։

Ծրագիրը շատ լավն ա մեսիջների առումով, ու էս պահին սրանից ավել բան պետք չի, ի՞նչ ես ընկել հետևից, այ Հերմինե Նաղդալյան։ :D Էս էլի էն «համակարգային լուծում», «ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ» սերիայից ա։

Իսկ կոնկրետությունը կլինի ամեն նախարարության միջոցառումների ցանկում, action plans էլի, որը պիտի մեկշաբաթյա ընթացքում ներկայացնեն։

[Ծլնգ]

Ծրագիրը շատ լավն ա մեսիջների առումով, ու էս պահին սրանից ավել բան պետք չի, ի՞նչ ես ընկել հետևից, այ Հերմինե Նաղդալյան։ :D Էս էլի էն «համակարգային լուծում», «ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ» սերիայից ա։

Իսկ կոնկրետությունը կլինի ամեն նախարարության միջոցառումների ցանկում, action plans էլի, որը պիտի մեկշաբաթյա ընթացքում ներկայացնեն։

հա, մտածում էի ավելացնել «գոնե առանձին նախարարություններին action planner-ով», քանի որ տեղյակ չէի տենց բան անում են Հայաստանում, թե չէ։ :D բայց նաև կարծում եմ, որ ամբողջ կառավարական ավելի հստակ նպատակներով պլան պիտի լինի, առնվազն ներքին օգտագործման համար։ Սրա մասին մի հատ անկապ օրագրային գրառում կանեմ, հետո դրա հիման վրա ստեղ էլ կմեկնաբանեմ իմ կարծիքով սրա արժեքը։

[Վիշապ]

Իմ կարծիքով խայտառակ թերի ու չմո ծրագիր է, ու ինչքան էլ նողկում եմ հանրապետական կեղծավորներից, դրանից էս ծրագիրը ավելի լավը չի դառնում: Մի երկու գիշեր չքնելով կարող էին մի քիչ էլ գուգլ անել տեսնել, թե նորմալ ծրագրերը (կառավարության, բիզնես, շինարարական, կարևոր չի) ոնց են լինում, ու ինչն է ծրագրերի մեջ ամենակարևորը, առանց որի ծրագիրը կոնկրետ ու պրակտիկ նշանակությունը կորցնում է, կամ ընդհանրապես ծրագրի իմաստն է կորում: «0 կոռուպցիա, 0 հովանավորչություն...» լոզունգներն էլ բարի ուտոպիստական կամ էմոցիոնալ ցանկություններ են: Լավ կլիներ էս կառավարության ջահել անդամները մի երկու հատ օնլայն թրեյնինգ անցնեին, լիքը կան տենց ինտերնետում, կարող ա ձրի էլ ճարեին: Չի կարելի «ժողովրդի հաղթանակ»-ի տակ ուղեղները անջատել ու զբաղվել պոպուլիզմով, տենց երկար չեք ձգի պարոնայք: Ռուսի ասած՝ «Хотели как лучше, а получилось как всегда»:

[Ծլնգ]

Իմ կարծիքով խայտառակ թերի ու չմո ծրագիր է, ու ինչքան էլ նողկում եմ հանրապետական կեղծավորներից, դրանից էս ծրագիրը ավելի լավը չի դառնում: Մի երկու գիշեր չքնելով կարող էին մի քիչ էլ գուգլ անել տեսնել, թե նորմալ ծրագրերը (կառավարության, բիզնես, շինարարական, կարևոր չի) ոնց են լինում, ու ինչն է ծրագրերի մեջ ամենակարևորը, առանց որի ծրագիրը կոնկրետ ու պրակտիկ նշանակությունը կորցնում է, կամ ընդհանրապես ծրագրի իմաստն է կորում: «0 կոռուպցիա, 0 հովանավորչություն...» լոզունգներն էլ բարի ուտոպիստական կամ էմոցիոնալ ցանկություններ են: Լավ կլիներ էս կառավարության ջահել անդամները մի երկու հատ օնլայն թրեյնինգ անցնեին, լիքը կան տենց ինտերնետում, կարող ա ձրի էլ ճարեին: Չի կարելի «ժողովրդի հաղթանակ»-ի տակ ուղեղները անջատել ու զբաղվել պոպուլիզմով, տենց երկար չեք ձգի պարոնայք: Ռուսի ասած՝ «Хотели как лучше, а получилось как всегда»:

Էն որ էդ ծրագիրը ծրագիր չի, էդ հեչ, բայց դե իրենց արածը ևս մեկ պոպուլիստական «fuck you!» էր ՀՀԿ-ին․․․ լրիվ մուկն ու կատու խաղն ա, Tom & Jerry, որ մուկը ոնց ասես չասես իր գործն ա անում, կատվին թակարդն ա գցում, դա էլ հոժար կամքով նորից ու նորից փոցխի վրա է կանգնում։ Էս մեկն էլ ահագին հմուտ պատրաստված ու դրված փոցխ էր։ Պարզից էլ պարզ էր, որ ՀՀԿ-ի «գաղափարական» թևը պիտի իրենց «գաղափարական» հայրենասիրությունը հրապարակ բերի ու փորձի դրանով պոպուլիստական ժամանակաշրջանի պոպուլիստական ծրագիրը քննադատի։ Մարդիկ էլ նայեն ու ևս մեկ անգամ ասեն, որ ՀՀԿ-ն աշխարհից ու ժողովրդից կտրված ա։ Նիկոլն ու ամբողջ կառավարությունն էլ դրանց չափալախ բաժանելով էլ ավելի ամրապնդեն իրենց դիրքերը։

Վախենալու աստիճանի դիսբալանս ա քաղաքական դաշտում․․․ ցնցող մակարդակի ու որոակի առաջնորդությունը մի կողմից չհավասարակշռված է բառաչող նախիրի հետ՝ մյուս։ Նիկոլի ու իր թմի հանդեպ վստահության ու բարյացակամությանս հետ մեկտեղ, անհամբեր սպասում եմ արտահերթ ընտրություններին, որ գոնե ինչ-որ աստիճանի հավասարակշռվածություն լինի․․․ Չուկ, ՀԱԿ-ի մասնակցության դեմ բան չանես։ Ես սիրում եմ ՀԱԿ-ին, ու իրենց եմ քվես տալու։

[Տրիբուն]

Իմ կարծիքով խայտառակ թերի ու չմո ծրագիր է, ու ինչքան էլ նողկում եմ հանրապետական կեղծավորներից, դրանից էս ծրագիրը ավելի լավը չի դառնում: Մի երկու գիշեր չքնելով կարող էին մի քիչ էլ գուգլ անել տեսնել, թե նորմալ ծրագրերը (կառավարության, բիզնես, շինարարական, կարևոր չի) ոնց են լինում, ու ինչն է ծրագրերի մեջ ամենակարևորը, առանց որի ծրագիրը կոնկրետ ու պրակտիկ նշանակությունը կորցնում է, կամ ընդհանրապես ծրագրի իմաստն է կորում: «0 կոռուպցիա, 0 հովանավորչություն...» լոզունգներն էլ բարի ուտոպիստական կամ էմոցիոնալ ցանկություններ են: Լավ կլիներ էս կառավարության ջահել անդամները մի երկու հատ օնլայն թրեյնինգ անցնեին, լիքը կան տենց ինտերնետում, կարող ա ձրի էլ ճարեին: Չի կարելի «ժողովրդի հաղթանակ»-ի տակ ուղեղները անջատել ու զբաղվել պոպուլիզմով, տենց երկար չեք ձգի պարոնայք: Ռուսի ասած՝ «Хотели как лучше, а получилось как всегда»:

Հենց ստեղից ա գալիս սխալը, որ մենք իշխանությունից ակնկալում ենք էն, ինչ ակնկալում ենք բիզնեսից։ Կարեն Կարապետյանն էլ էր նույն կերպ մտածում, դրա համար էլ բոլորի զահլեն տանում էր ինչ-որ անիմաստ, որոշների համար երևի շատ կոնկրետ, բայց անօգուտ թվերով, երկար բարակ ձևակերպումներով, ժպիտով ․․․․ յանի New Public Management ա անելու հեսա։

Մինչդեռ, բիզնեսի ու պետության ֆունկցիաները իրարից խիստ տարբեր են։ Բիզնեսը ունի կոնկրետ նպատակ, մատուցել ծառայություններ ու մաքսիմիզացնել շահույթը։ Դրանհասնելու համար պետք են կոնկրետ ծրագեր, որոնց դիմաց փող կտրվի։

Կառավարությունը մաուցում ա ծառայություններ հենց ծառայությունները ստացողների հաշվին, դրա համար էլ կառավարությունը ներկայացնում ա ծրագիր, որը կվայելի վստահություն։

Բիզնեսի ծրագիրը թվաբանություն ա։

Կառավարության ծրագիրը՝ մեսիջ։

Բիզնեսը ստանում ա փող տվողի վստահությունը, եթե ապացուցում ա, որ առավելագույնս արագ հասնելու ա մեծ շահույթի։

Կառավարության գործունեության համար շատ կարևոր են նենց սուբյեկտիվ հասկացությունները, ինչպիսիք են էթիկան, բարոյականությունը, նվիրվածությունը, չկոռումպացվածությունը, և այլն։

Վերջապես, պետք ա նաև հիշել, որ կոնկրետ էս դեպքում մենք գործ ունենք նենց ունիկալ վիճակի հետ, երբ ՀՀ նոր, պոռլամենտական սահմանադրության պարագայում, ունենք չընտրված կառավարություն, որը ունի 7% ԱԺ-ում, բայց ժողովրդական լայն աջակցություն։

Գործի բերումով ես լիքը կառավարության ծրագերի ու ռազմավարությունների հետ եմ աշխատել։ Համ մշակման եմ մասնակցել, համ հետո վերլուծության, արդյունքների գնահատման, և այլն։ Աղմուկը դրանց շուրջ շատ ավելի շատ ա, քան օգտակարությունը։ Իմ փորձից կարամ ասեմ, որ հաջողության են հասել քիչ դուրս տվող, բայց նվիրված ու չկոռումպացված կառավարությունները։

[Ծլնգ]

Համաձայն եմ Տրիբունի հետ, որ բիզնես պլանն ու կառավարության ծրագիրը տարբեր հասկացություններ են, ու աշխատել է պետք, ոչ թե թվեր աջ ու ձախ ցանել, բայց ես էս ծրագիրը «fuck you!»-ից դուրս չեմ կարող դիտել։ Իրենց մեսիջը կարելի էր երկու էջում ներկայացնել պրծնել։ Ճիշտն ասած դա էլ սպասում էի ու կարծում եմ, որ դա ներկայիս ներքաղաքական վիճակում կլիներ շատ ավելի ազնիվ։ Իսկ սա բացահայտ տնգոցի էր։ Հեղափոխական աճ, զրո կոռուպցիա, բան․․․ զարմացած եմ, որ դուխով բառը մեջը տեղ չի գտել․․․ բայց հմուտ էր արված, ինչքան էլ որ ընդհանուր քաղաքական դաշտը չի էժանացնում։

[Chuk]

Հենց ստեղից ա գալիս սխալը, որ մենք իշխանությունից ակնկալում ենք էն, ինչ ակնկալում ենք բիզնեսից։ Կարեն Կարապետյանն էլ էր նույն կերպ մտածում, դրա համար էլ բոլորի զահլեն տանում էր ինչ-որ անիմաստ, որոշների համար երևի շատ կոնկրետ, բայց անօգուտ թվերով, երկար բարակ ձևակերպումներով, ժպիտով ․․․․ յանի New Public Management ա անելու հեսա։

Մինչդեռ, բիզնեսի ու պետության ֆունկցիաները իրարից խիստ տարբեր են։ Բիզնեսը ունի կոնկրետ նպատակ, մատուցել ծառայություններ ու մաքսիմիզացնել շահույթը։ Դրանհասնելու համար պետք են կոնկրետ ծրագեր, որոնց դիմաց փող կտրվի։

Կառավարությունը մաուցում ա ծառայություններ հենց ծառայությունները ստացողների հաշվին, դրա համար էլ կառավարությունը ներկայացնում ա ծրագիր, որը կվայելի վստահություն։

Բիզնեսի ծրագիրը թվաբանություն ա։

Կառավարության ծրագիրը՝ մեսիջ։

Բիզնեսը ստանում ա փող տվողի վստահությունը, եթե ապացուցում ա, որ առավելագույնս արագ հասնելու ա մեծ շահույթի։

Կառավարության գործունեության համար շատ կարևոր են նենց սուբյեկտիվ հասկացությունները, ինչպիսիք են էթիկան, բարոյականությունը, նվիրվածությունը, չկոռումպացվածությունը, և այլն։

Վերջապես, պետք ա նաև հիշել, որ կոնկրետ էս դեպքում մենք գործ ունենք նենց ունիկալ վիճակի հետ, երբ ՀՀ նոր, պոռլամենտական սահմանադրության պարագայում, ունենք չընտրված կառավարություն, որը ունի 7% ԱԺ-ում, բայց ժողովրդական լայն աջակցություն։

Գործի բերումով ես լիքը կառավարության ծրագերի ու ռազմավարությունների հետ եմ աշխատել։ Համ մշակման եմ մասնակցել, համ հետո վերլուծության, արդյունքների գնահատման, և այլն։ Աղմուկը դրանց շուրջ շատ ավելի շատ ա, քան օգտակարությունը։ Իմ փորձից կարամ ասեմ, որ հաջողության են հասել քիչ դուրս տվող, բայց նվիրված ու չկոռումպացված կառավարությունները։

Ձյաձ, ու մեկ ա, որպես կառավարության ծրագիր սա չի ուտվում: Ուտվում ա որպես առավելագույնը «նախընտրական ծրագիր»:

Միակ պատճառը, որ մեկը ես բավարարված եմ էս ծրագրով, կամ ավելի ճիշտ քննադատության չեմ ենթարկում, էն ա, որ լիահույս եմ, որ սա ժամանակավոր կառավարության ծրագիր ա, ու ամեն ինչը կենտրոնանալու ա արտահերթի կազմակերպման վրա: Կարճ ասած էս դեպքում ինձ կբավարարեր, եթե էս ծրագրի փոխարեն Քաջ Նազարի հեքիաթն էլ բերեին:

[Տրիբուն]

Ձյաձ, ու մեկ ա, որպես կառավարության ծրագիր սա չի ուտվում: Ուտվում ա որպես առավելագույնը «նախընտրական ծրագիր»:

Միակ պատճառը, որ մեկը ես բավարարված եմ էս ծրագրով, կամ ավելի ճիշտ քննադատության չեմ ենթարկում, էն ա, որ լիահույս եմ, որ սա ժամանակավոր կառավարության ծրագիր ա, ու ամեն ինչը կենտրոնանալու ա արտահերթի կազմակերպման վրա: Կարճ ասած էս դեպքում ինձ կբավարարեր, եթե էս ծրագրի փոխարեն Քաջ Նազարի հեքիաթն էլ բերեին:

Կարաս նախընտրական ծրագիր համարես։ Կայացած պառլամենտական համակարգերում նախընտրական ծրագիրն էլ հենց կառավարության ծրագիրն ա, քանի որ ինչ ծրագրով հաղթում ես ընտրությունները, էտ էլ պիտի իրականացնես որպես կառավարություն։ Երկրորդ կռուգով ծրագիր գրել ու հաստատել չկա։ Հիմնականում սենց ասած ընդհանուր քաղաքական հայտարարություն ա լինում, general policy statement, ու դրանից հետո վստահության քվե, vote of confidence: Իրականում Նիկոլի ելույթը հենց քաղաքական հայտարարությունն էր, որի հիման վրա էլ պիտի վստահության քվեն ստանար, ծրագիր-մրագիր գրելու կարիք ընդհանրապես պիտ չլիներ։

Հիմա հարց, կոնկրետ ի՞նչ ես սպասում կառավարության ծրագրից, որ չես տեսել։

Ես օրինակ, սպասում էի կոնկրետ ուղերձներ ու տեսել եմ էտ ուղերձները։

Ի միջի այլոց, հավես ունեք, բացեք ու կարդացեք կառավարության մինչև հիմա եղած ծրագերը։ (http://www.gov.am/am/gov-program/) Ու ասեք, թե քանի քոռ կոպեկի քյար ա եղել էս ծրագրերից։

[Chuk]

Կարաս նախընտրական ծրագիր համարես։ Կայացած պառլամենտական համակարգերում նախընտրական ծրագիրն էլ հենց կառավարության ծրագիրն ա, քանի որ ինչ ծրագրով հաղթում ես ընտրությունները, էտ էլ պիտի իրականացնես որպես կառավարություն։ Երկրորդ կռուգով ծրագիր գրել ու հաստատել չկա։ Հիմնականում սենց ասած ընդհանուր քաղաքական հայտարարություն ա լինում, general policy statement, ու դրանից հետո վստահության քվե, vote of confidence: Իրականում Նիկոլի ելույթը հենց քաղաքական հայտարարությունն էր, որի հիման վրա էլ պիտի վստահության քվեն ստանար, ծրագիր-մրագիր գրելու կարիք ընդհանրապես պիտ չլիներ։

Հիմա հարց, կոնկրետ ի՞նչ ես սպասում կառավարության ծրագրից, որ չես տեսել։

Ես օրինակ, սպասում էի կոնկրետ ուղերձներ ու տեսել եմ էտ ուղերձները։

Ի միջի այլոց, հավես ունեք, բացեք ու կարդացեք կառավարության մինչև հիմա եղած ծրագերը։ (http://www.gov.am/am/gov-program/) Ու ասեք, թե քանի քոռ կոպեկի քյար ա եղել էս ծրագրերից։

Ես սպասում եմ, որ նախընտրական ծրագրերը ավելի բացած կլինեն կառավարության ծրագրում:

Նախորդ կառավարությունների ծրագրերն էլ մի բան չէին, բայց առանձնահատուկ մի բան չէին՝ որտև գրված էին գրված լինելու համար: Նենց որ որևէ կերպ չեմ ուզում համեմատել:

Հիմա չգիտեմ, սպասենք, տեսնենք լրացուցիչ փաստաթղթերում, որ խոստացել են, կլինի թե ամեն դեպքում ոնց են պատրաստվում վերարժեվորել 12-ամյա կրթությունը, կոնկրետ ինչ քայլեր են անելու: Թե գիտության նպատակային ֆինանսավորման վերարժեվորումն ամեն դեպքում ինչն ա, ոնց են որոշելու, թե ինչն ա մեր երկրի համար ավելի արժեքավոր, ինչ մեխանիզմներ են ներդնելու: Երկու կետ ասեցի, կրթության մասին, որ շատ բարի ցանկություններ են՝ դարձնել ավելի լավը: Բայց ինչ տարբերակով ավելի լավը: Տարբեր մոտեցումներ կան հարցերին, ո՞րն են ընտրելու: Ո՞նց են անելու, այ տենց բաներ եմ ուզում տեսնել:

[Chuk]

հ.գ. մենք կայացած պառլամենտական համակարգ չեն ու մեր մոտ դեռևս նախընտրական ծրագրերը վերացական կենացներ են: Ես այ էդ վերացական նախընտրական ծրագրերի հետ էի համեմատում:

[Տրիբուն]

Ես սպասում եմ, որ նախընտրական ծրագրերը ավելի բացած կլինեն կառավարության ծրագրում:

Նախորդ կառավարությունների ծրագրերն էլ մի բան չէին, բայց առանձնահատուկ մի բան չէին՝ որտև գրված էին գրված լինելու համար: Նենց որ որևէ կերպ չեմ ուզում համեմատել:

Հիմա չգիտեմ, սպասենք, տեսնենք լրացուցիչ փաստաթղթերում, որ խոստացել են, կլինի թե ամեն դեպքում ոնց են պատրաստվում վերարժեվորել 12-ամյա կրթությունը, կոնկրետ ինչ քայլեր են անելու: Թե գիտության նպատակային ֆինանսավորման վերարժեվորումն ամեն դեպքում ինչն ա, ոնց են որոշելու, թե ինչն ա մեր երկրի համար ավելի արժեքավոր, ինչ մեխանիզմներ են ներդնելու: Երկու կետ ասեցի, կրթության մասին, որ շատ բարի ցանկություններ են՝ դարձնել ավելի լավը: Բայց ինչ տարբերակով ավելի լավը: Տարբեր մոտեցումներ կան հարցերին, ո՞րն են ընտրելու: Ո՞նց են անելու, այ տենց բաներ եմ ուզում տեսնել:

Ասեմ, որ քո ցանկությունները իրականություն չեն դառնալու :D Նախընտրական ծրագրերը լինելու են վերացական, իսկ կառավարության ծրագրերը ֆուֆլո, Նիկոլը չէ, ուզում ա Նիկոլի պապը լինի :D

Չուկ, ես հարցականի տակ եմ դնում «կառավարության ծրագիր» գաղափարն ընդհանրապես, դրա համար էլ տեսնում են էնքան ինչքան ինձ պետք ա։ Դու ուզում ես կոնկրետ հարցերի կոնկրետ պատասխաններ ու վերջում էլ դրանց կոնկրետ իրականացում։ Ապեր, բարի ախորժակ ․․․․ :D Պետական կառավարման պռակտիկայում չի եղել տենց բան, չկա ու չի լինելու։ Էս կառավարության ծրագիր կոչվածը սովետական պլանային համակարգի մնացուկ ա, որը մի օր կվերանա։ Չկան պլանները, որոնք իրականացվում են։ Կառավարություն ձևավորելուց պետք են ընդհանուր գաղափարական ուղղություններ, միայն որոշ կարևոր, բացառիկ կոնկրետություններով, որի համար դու ձայն ես ստացել, ու արդյունավետ կառավարում։

Ու ընդհանրապես, վերջին մի հիսուն տարվա պետական կառավարման պռակտիկան ցույց ա տալիս, ու դրա մասին լիքը գրականություն կա, որ կառավարմանը այսպես կոչված համապարփակ ծրագրային կամ ռազմավարական մոտեցումները դատապարտված են, քանի որ պռակտիկորեն հնարավոր չի դրանք բացարձակ ճշգրիտ նախագծել, հետո էլ իրականացնել։

Էտ կոնկրետություններն էլ միշտ դառնում են անարդյունավետ ու անտեղի քննարկումների առարկա։ Հենա Նիկոլի ծրագրի ժամանակ, արտաքին քաղաքականությունը քննարեկելուց մարդիկ հուզվում էին, թե ինչի ա Հնդկաստանն ու Ճապոնիան իրար կողք գրած, իսկ Ֆրանսիայի մասին առանձին պարբերություն չկա։ Կակովո խույա, բլին ․․․․

[Տրիբուն]

Նիկոլի քաղաքական ուղերձը, իմ հասկանալով, հետևյալն էր - ես էկել եմ որ կոռուպցիան քոքից կտրեմ, մնացածը սաղ ածանցյալ են։ Էս շատ կոնկետ ուղերձ ա, որի համար կարաս հետո Նիկոլից հաշվետություն պահանջես։ Մնացածը սաղ հավայի զրուցներ են, մտավոր մաստուրբացիայի համար։

[Chuk]

Ասեմ, որ քո ցանկությունները իրականություն չեն դառնալու :D Նախընտրական ծրագրերը լինելու են վերացական, իսկ կառավարության ծրագրերը ֆուֆլո, Նիկոլը չէ, ուզում ա Նիկոլի պապը լինի :D

Չուկ, ես հարցականի տակ եմ դնում «կառավարության ծրագիր» գաղափարն ընդհանրապես, դրա համար էլ տեսնում են էնքան ինչքան ինձ պետք ա։ Դու ուզում ես կոնկրետ հարցերի կոնկրետ պատասխաններ ու վերջում էլ դրանց կոնկրետ իրականացում։ Ապեր, բարի ախորժակ ․․․․ :D Պետական կառավարման պռակտիկայում չի եղել տենց բան, չկա ու չի լինելու։ Էս կառավարության ծրագիր կոչվածը սովետական պլանային համակարգի մնացուկ ա, որը մի օր կվերանա։ Չկան պլանները, որոնք իրականացվում են։ Կառավարություն ձևավորելուց պետք են ընդհանուր գաղափարական ուղղություններ, միայն որոշ կարևոր, բացառիկ կոնկրետություններով, որի համար դու ձայն ես ստացել, ու արդյունավետ կառավարում։

Ու ընդհանրապես, վերջին մի հիսուն տարվա պետական կառավարման պռակտիկան ցույց ա տալիս, ու դրա մասին լիքը գրականություն կա, որ կառավարմանը այսպես կոչված համապարփակ ծրագրային կամ ռազմավարական մոտեցումները դատապարտված են, քանի որ պռակտիկորեն հնարավոր չի դրանք բացարձակ ճշգրիտ նախագծել, հետո էլ իրականացնել։

Էտ կոնկրետություններն էլ միշտ դառնում են անարդյունավետ ու անտեղի քննարկումների առարկա։ Հենա Նիկոլի ծրագրի ժամանակ, արտաքին քաղաքականությունը քննարեկելուց մարդիկ հուզվում էին, թե ինչի ա Հնդկաստանն ու Ճապոնիան իրար կողք գրած, իսկ Ֆրանսիայի մասին առանձին պարբերություն չկա։ Կակովո խույա, բլին ․․․․

Ապ, ես համարում եմ, որ տեխնիկական առաջադրանքն ինչքան կոնկրետ ա լրացված, էնքան լավ:
Ու անկեղծ ասած ակնկալում եմ, որ արտահերթից հետո ավելի լուրջ փաստաթուղթ ենք ունենալու:

[Տրիբուն]

Ապ, ես համարում եմ, որ տեխնիկական առաջադրանքն ինչքան կոնկրետ ա լրացված, էնքան լավ:
Ու անկեղծ ասած ակնկալում եմ, որ արտահերթից հետո ավելի լուրջ փաստաթուղթ ենք ունենալու:

Դե հենց էտ ա, էլի։ Դու կառավարությունից տեխնիկական առաջադրանք ես սպասում, ես՝ ուղերձ։ Դրա համար էլ իրար չենք հասկանում։

Իսկ ես սպասում եմ, նախընտրական հետաքրքիր ծրագրեր, գրագետ մարդիկ ու արդար պայքար։ Դրանից հետո ձևավորված կառավարությունը առանց ծարգրի էլ լավ կաշխատի։

[Վիշապ]

Նիկոլի քաղաքական ուղերձը, իմ հասկանալով, հետևյալն էր - ես էկել եմ որ կոռուպցիան քոքից կտրեմ, մնացածը սաղ ածանցյալ են։ Էս շատ կոնկետ ուղերձ ա, որի համար կարաս հետո Նիկոլից հաշվետություն պահանջես։ Մնացածը սաղ հավայի զրուցներ են, մտավոր մաստուրբացիայի համար։

Կոռուպցիան կտրելու համար էլ ա ծրագիր պետք, որտեղ հստակ նշվում են մեխանիզմներն ու համակարգային փոփոխությունները ներկա կոռուպցիան վերացնելու և ապագա կոռուպցիան կանխարգելելու և դրանց իրականացման փուլերի գնահատված ժամկետները: Առանց ծրագրի, նման է, որ կառավարությունը հույսը դնելու է ԱԱԾ-ի հավերժ էնտուզիազմի ու անաչառության վրա, որի շնորհիվ ժողովուրդը ուրախանալու է բազմաթիվ բացահայտումներով, ու պրծ… Թե ինչքան բացահայտեցին ու ինչքան մնաց, ոչ մեկ չգիտի, մենակ գիտի ԱԱԾ-ն, որը ըստ ենթադրությունների ու հավատալիքների բացարձակ զերծ է կոռուպցիայից ու այդպես էլ մնալու է մինչև աշխահի վերջը:

[Chuk]

Դե հենց էտ ա, էլի։ Դու կառավարությունից տեխնիկական առաջադրանք ես սպասում, ես՝ ուղերձ։ Դրա համար էլ իրար չենք հասկանում։

Իսկ ես սպասում եմ, նախընտրական հետաքրքիր ծրագրեր, գրագետ մարդիկ ու արդար պայքար։ Դրանից հետո ձևավորված կառավարությունը առանց ծարգրի էլ լավ կաշխատի։

Խաղի կանոնները փոխենք, ձևակերպենք, որ ուղերձի ենք սպասում, ես էլ դրան սպասեմ:

Բայց Սահմանադրության մեջ սևով սպիտակի վրա գրած ա, որ պիտի կառավարության ծրագիր լինի:

Ուղերձի համար էս 45 էջը չերեզչուր շատ ա: Ծրագրի համար՝ անկախ էջերի քանակից, թույլ ա: Նենց որ չէ, եղբայր, ոչ դու ես ուզածդ ստացել, ոչ ես:

[Mephistopheles]

Լսեցի Նիկոլի ճառն ու մնացածներինը... ծրագիրը չեմ կարդացե, կարծիք չեմ հայտնի, բայց ոնց որ հասկանում եմ, էս սիտուացիայում նույնիսկ կարևոր չի ծրագիրն ինչ ա որովհետև ծրագրի քննարկում, որպես էդպիսին չի եղել ու հնարավոր էլ չի, որ լինի ելնելով խորհրդարանի ստատուսից...

ըստ էության խորհրդարանը բաճանվել ա 2 մասի, մի մասը գովում ա մի մասը քննադատում... ընդորում ստեղ նույնիսկ հարցը ծրագրը չի... այսինքն ծրագրի պրոֆեաիոբալ քննարում տեղի չի ունենում... քննադատողները մանդատ չունեն ու կոռումպացված են, քննադատում են զուտ անձնական շահի ու քաքմեջ անելու համար, իրանց ծրագիր չի հետաքրքրում, փաշինյանի կողմնակիցները միանշանակ գովում են ելնելով հհկ-ի կրիմինալ անցյալից...

ասածս ինչ ա... կարող ա շատ լավ ծրագիր ա, բայց, եթե անցնի կամ չանցնի դա լինելու ա քննարկման բացակայության պայմաններում... խորհրդարանը իրա ֆունկցիան չի կատարում, օբյեկտիվ մասնագիտական քննարկում չկա... ուզում ա լավ ծրագիր լինի ուզում ա վատ...

Նիկոլի ելույթի ամենբառի տակ կստորարեմ, բայց դեռ ընդդիմադիրի ելույթ ա ինքը դեռ պայքարում ա հհկ-ի մեծամասնությն դեմ որն անիմաստ ա, քանի որ առաջ ինքը դա անում էր որովհետև խորհրդարանի վրա ուրիշ լծակ չուներ... հիմա ինքը պարտավոր չի ոչ լեգիտիմ խորհրդարանի հետ հաշվի նատի ու հետները կռիվ տա...

կոռուպցիան նույնը, պետք ա ունենաս կոմպետենտ ու լեգիտիմ օրենսդիր մարմին, որ կարանաս ծրագիր/ օրենք ընդունես...

էս խորհրդարանով ոչ մի օրենք ու ծրագիր արժանի քննարկման մեջով չի անցնում ու քվեարկությունները գնում են ճնշման տակ...

ու վաբշե, հհկ-ն ի՞նչ մանդատ ունի, ու՞մ ա ներկայացնումոր օրենք քննաարկի ընդունի կամ չընդունի...

[Ծլնգ]

Լսեցի Նիկոլի ճառն ու մնացածներինը... ծրագիրը չեմ կարդացե, կարծիք չեմ հայտնի, բայց ոնց որ հասկանում եմ, էս սիտուացիայում նույնիսկ կարևոր չի ծրագիրն ինչ ա որովհետև ծրագրի քննարկում, որպես էդպիսին չի եղել ու հնարավոր էլ չի, որ լինի ելնելով խորհրդարանի ստատուսից...

ըստ էության խորհրդարանը բաճանվել ա 2 մասի, մի մասը գովում ա մի մասը քննադատում... ընդորում ստեղ նույնիսկ հարցը ծրագրը չի... այսինքն ծրագրի պրոֆեաիոբալ քննարում տեղի չի ունենում... քննադատողները մանդատ չունեն ու կոռումպացված են, քննադատում են զուտ անձնական շահի ու քաքմեջ անելու համար, իրանց ծրագիր չի հետաքրքրում, փաշինյանի կողմնակիցները միանշանակ գովում են ելնելով հհկ-ի կրիմինալ անցյալից...

ասածս ինչ ա... կարող ա շատ լավ ծրագիր ա, բայց, եթե անցնի կամ չանցնի դա լինելու ա քննարկման բացակայության պայմաններում... խորհրդարանը իրա ֆունկցիան չի կատարում, օբյեկտիվ մասնագիտական քննարկում չկա... ուզում ա լավ ծրագիր լինի ուզում ա վատ...

Նիկոլի ելույթի ամենբառի տակ կստորարեմ, բայց դեռ ընդդիմադիրի ելույթ ա ինքը դեռ պայքարում ա հհկ-ի մեծամասնությն դեմ որն անիմաստ ա, քանի որ առաջ ինքը դա անում էր որովհետև խորհրդարանի վրա ուրիշ լծակ չուներ... հիմա ինքը պարտավոր չի ոչ լեգիտիմ խորհրդարանի հետ հաշվի նատի ու հետները կռիվ տա...

կոռուպցիան նույնը, պետք ա ունենաս կոմպետենտ ու լեգիտիմ օրենսդիր մարմին, որ կարանաս ծրագիր/ օրենք ընդունես...

էս խորհրդարանով ոչ մի օրենք ու ծրագիր արժանի քննարկման մեջով չի անցնում ու քվեարկությունները գնում են ճնշման տակ...

ու վաբշե, հհկ-ն ի՞նչ մանդատ ունի, ու՞մ ա ներկայացնումոր օրենք քննաարկի ընդունի կամ չընդունի...

Մեֆ ջան, էս երկու էջ ա զռռում եմ՝ «fuck you!» էր սա․ թե՛ ծրագիրը, թե՛ քննարկումը խորհրդարանում․․․ ո՞վ ա էշի տեղ դնում :))

ՀՀԿ-ին վերջնական փորձում են քանդել, ցեխը կոխել հանել, դրանք էլ իրենք իրենց երկու ոտքով բոլոր թակարդների մեջ ընկնում են։ ՀՀԿ-ին քանդելը իմ սրտով էլ ա շատ, բայց ափսոս ա, որ քաղաքական գործընթացների էռոզիա է տեղի ունենում։ Ըստ իս, երկու էջանոց մեսիջներ պիտի ներկայացնեին, ու քննարկումների ժամանակ Տրիբունի ասածով բացատրեին, որ սա ձեր իմացած անհեթեթ բիզնես պլանը չի, ու որ հաշվետվությունը լինելու է ըստ կատարած գործի, ոչ թե խոստումների։

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան, էս երկու էջ ա զռռում եմ՝ «fuck you!» էր սա․ թե՛ ծրագիրը, թե՛ քննարկումը խորհրդարանում․․․ ո՞վ ա էշի տեղ դնում :))

ՀՀԿ-ին վերջնական փորձում են քանդել, ցեխը կոխել հանել, դրանք էլ իրենք իրենց երկու ոտքով բոլոր թակարդների մեջ ընկնում են։ ՀՀԿ-ին քանդելը իմ սրտով էլ ա շատ, բայց ափսոս ա, որ քաղաքական գործընթացների էռոզիա է տեղի ունենում։ Ըստ իս, երկու էջանոց մեսիջներ պիտի ներկայացնեին, ու քննարկումների ժամանակ Տրիբունի ասածով բացատրեին, որ սա ձեր իմացած անհեթեթ բիզնես պլանը չի, ու որ հաշվետվությունը լինելու է ըստ կատարած գործի, ոչ թե խոստումների։

Էս խորհրդարանով ամեն ինչն էլ fuck you ա... կարաս ունենաս շատ լավ ծրագիր, պրոֆեսիոնալ, էդ հեչ կապ չունի... քննարկողների մեջ ա խնդիրը...

հհկ-ին վերջնական ցեխը կոխել պետք չի, իրանց պետք ա վերջնական արտահերթ ընտրություններով խորհրդարանից դուրս շպրտել խորրդարանից... դրանից ավելի բան չկա... բացարձակապես պետք չի նաղդալյանին ասել, որ իրա փորձառությոնը պետք չի, նաղդալյանը պտի էդտեղ չլինի... սերժի հրաժարականից ետո ամենա ուժեղ դեսկրեդիտացիան կլինի ընտրութուններում պարտությունը, որովհետև դա ոչ թե մի մարդու կարծիք ա այլ հանրության գնահատական... էտի թիվ ա, որ քաժ ունի...

էս սաղ ժամանակի վատնում ա...

[Տրիբուն]

Կոռուպցիան կտրելու համար էլ ա ծրագիր պետք, որտեղ հստակ նշվում են մեխանիզմներն ու համակարգային փոփոխությունները ներկա կոռուպցիան վերացնելու և ապագա կոռուպցիան կանխարգելելու և դրանց իրականացման փուլերի գնահատված ժամկետները: Առանց ծրագրի, նման է, որ կառավարությունը հույսը դնելու է ԱԱԾ-ի հավերժ էնտուզիազմի ու անաչառության վրա, որի շնորհիվ ժողովուրդը ուրախանալու է բազմաթիվ բացահայտումներով, ու պրծ… Թե ինչքան բացահայտեցին ու ինչքան մնաց, ոչ մեկ չգիտի, մենակ գիտի ԱԱԾ-ն, որը ըստ ենթադրությունների ու հավատալիքների բացարձակ զերծ է կոռուպցիայից ու այդպես էլ մնալու է մինչև աշխահի վերջը:

Հոպար, սենց ցանկությունները անպատասխան երբեք չեն մնում։ Խնդրեմ, կարաս Հովիկ Աբրահամյանի գրած Հակակոռուպցիոն Ռազմավարությունը (http://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=100900) կարդաս, իրա Միջոցառումների ծրագրով։ Հարյուր էջ վրա, շատ մանրամասն, համակարգված, թվերով, ինստտուցիոնալ ռազմավարություն ա։ Նույնիսկ Հակակոռուպցիոն խորհուրդ կար, որը աավոտից իրիկուն, էս ռազմավարությունը կյանքի էր կոչում, ու որի նախագահն էր Մուկը, անդամ էր Գագիկ Խաչատրյանը։

Ասածս ինչ ա, դուք ուզում եք, որ ձեզ հավայի խաբեն, դուք պրոբլեմ չունեք, տենց խաբողներ միշտ էլ կլինեն իշխանության։

[Տրիբուն]

Խաղի կանոնները փոխենք, ձևակերպենք, որ ուղերձի ենք սպասում, ես էլ դրան սպասեմ:

Բայց Սահմանադրության մեջ սևով սպիտակի վրա գրած ա, որ պիտի կառավարության ծրագիր լինի:

Ուղերձի համար էս 45 էջը չերեզչուր շատ ա: Ծրագրի համար՝ անկախ էջերի քանակից, թույլ ա: Նենց որ չէ, եղբայր, ոչ դու ես ուզածդ ստացել, ոչ ես:

Մեր մեջ ասած, ես էլ էի սպասում, որ պիտի առավելագույնը մի հինգ էջ լինի։ Բայց դե, դա շատ փիս fuck you կլիներ ԱԺ-ին։ Չնայած հասնում էր։

Իսկ ես սպասում եմ, որ խորհրդարանական կառավարման ամրապնդման ու տրադիցիների ձևավորման հետ միասին էս Ծրագիր ֆուֆլոն մեջտեղից դուրս կգա։ Ընտրությունները հաղթելուց հետո, ԱԺ-ում մեծամասնություն ունենալուց ու կառավարություն ձևավորելուց հետո, ծրագիր գրել ու ԱԺ-ում մեծամասնության ձայն ստանալը աբսուրդ ա, քաղաքական ոչ մի տրամաբանության չի ենթարկվում։

[Տրիբուն]

Մեֆ ջան, էս երկու էջ ա զռռում եմ՝ «fuck you!» էր սա․ թե՛ ծրագիրը, թե՛ քննարկումը խորհրդարանում․․․ ո՞վ ա էշի տեղ դնում :))

ՀՀԿ-ին վերջնական փորձում են քանդել, ցեխը կոխել հանել, դրանք էլ իրենք իրենց երկու ոտքով բոլոր թակարդների մեջ ընկնում են։ ՀՀԿ-ին քանդելը իմ սրտով էլ ա շատ, բայց ափսոս ա, որ քաղաքական գործընթացների էռոզիա է տեղի ունենում։ Ըստ իս, երկու էջանոց մեսիջներ պիտի ներկայացնեին, ու քննարկումների ժամանակ Տրիբունի ասածով բացատրեին, որ սա ձեր իմացած անհեթեթ բիզնես պլանը չի, ու որ հաշվետվությունը լինելու է ըստ կատարած գործի, ոչ թե խոստումների։

Քաղաքական էռոզիա չի, էս ա ժամանակի թելադրանքը, ու ուրիշ վարյանտ չկա։ ԱԺ-ն իրա էս որակով արժանի ա մենակ նաստացման։ Ու մենակ ՀՀԿ-ն չէ, ԲՀԿ-ն էլ վրից, տո ՀՅԴ-ն էլ էն կողմից։ Մեֆը ճիշտ ա ասում, էսօր փաստորեն Նիկոլը մնացել ա նույն ընդդիմադիրը, բայց վարչապետի պաշտոնում։ Բայց ի՞նչ անի, եթե Աժ-ում նախիր ա նստած, որը ոչ մի կերպ մանդատից ու անձեռմխելիությունից չի ուզում հրաժարվի։

Ինչորիս ա, արտահերթը պարտադիր ա, ու ինչքան շուտ, էնքան լավ։

[Վիշապ]

Դե հենց էտ ա, էլի։ Դու կառավարությունից տեխնիկական առաջադրանք ես սպասում, ես՝ ուղերձ։ Դրա համար էլ իրար չենք հասկանում։

Իսկ ես սպասում եմ, նախընտրական հետաքրքիր ծրագրեր, գրագետ մարդիկ ու արդար պայքար։ Դրանից հետո ձևավորված կառավարությունը առանց ծարգրի էլ լավ կաշխատի։

Ապեր, առանց ծրագրի էս աշխարհում ոչ մի ծոբաբողկ էլ չի աշխատել ու չի աշխատելու: «Գրագետ ու արդար մարդիկ» առանց ծրագրի երկիրը միշտ կպահեն որպես միապետություն, որտեղ միապետը հավերժ միակ փորձառու, ամենագրագետ ու ամենաարդար մարդն է:

[Տրիբուն]

Ապեր, առանց ծրագրի էս աշխարհում ոչ մի ծոբաբողկ էլ չի աշխատել ու չի աշխատելու: «Գրագետ ու արդար մարդիկ» առանց ծրագրի երկիրը միշտ կպահեն որպես միապետություն, որտեղ միապետը հավերժ միակ փորձառու, ամենագրագետ ու ամենաարդար մարդն է:

ԻՆձ թվում ա, մենք ընկել ենք ծրագիր բառի հետևից։ Ոնց տեսնում ես, ես էլ եմ գրել, որ սպաում եմ հետաքրիր նախընտրական ծրագիր։ Նենց չի, որ ես չեմ սիրում ծրագրերը, կամ ընդհանրապես դեմ եմ իրանց։ Սաղ հարցը նրանում ա, թե ինչ ենք ուզում դրա տակ տեսնել, երբ, ինչից հետո կամ առաջ․․․․

Թե չէ, ծրագրեր հենց նույն միապետներն էլ են գրում, պրիտոմ սաղից լավ։ Սերժիկի ծրագրերը վկա։ Իսկ Պուտինի ծրագրերը, հորս արև, աշխարհի ամենալավ գրված ծրագրերն են։ Բայց, օրինակ Մերկելի կառավարությունը ընտրվելուց հետո ծրագիր չի գրում, քանի որ դեբիլություն ա ծրագիր գրել ու մտնել պառլամենտ էն բանից հետո, երբ հենց նոր քո կուսակցությունը իրա ծրագրով հաղթել ա ընտրությունները, ու պառլամենտը քեզ ընտրել ա վարչապետ։

[Ծլնգ]

Աչքիս բոլորս էլ նույն բանն ենք ասում, բայց ընկել ենք ձևակերպումների հետևից․․․ վոբշըմ էդ ծրագիրը դավայ դասվիդանյա ա պետք անել․․․ միակ իմաստը դրա մեջ որ տեսնում եմ, դա սահմանադրական ճգնաժամերի հարթելու մեջ ա՝ որպես ԱԺ-ն ցրելու միջոց։ Բայց դե դա էլ անտաղանդ սահմանադրությունից ա, ոչ թե ծրագրի գաղափարի թույն լինելուց։

[Mephistopheles]

Ծրագիրն անիմաստ ա, եթե չկա դրա քննարկում-ուղղումն-ընդունում պրոցոսը.... այսինքնս, եթե էդ պրոցեսը չկա, չես իմանա ծրագիրդ ինչքանով ա լավ, ինչքանով ա համապատասխանում հասարակաւթյան պահանջներին...

հիմա, եթե չանցնի, էլի դուրս ենք գալու փողո՞ց...

[StrangeLittleGirl]

Որևէ մեկդ լինք կտա՞ք էդ ծրագրի։ Ես մի քիչ գուգլեցի, բայց բան չգտա։ Թե չէ Նիկոլի սիրուն-սիրուն ելույթները ոչ մեկիս պետք չեն, եթե չկա ծրագիր։

[Ծլնգ]

Ծրագիրն անիմաստ ա, եթե չկա դրա քննարկում-ուղղումն-ընդունում պրոցոսը.... այսինքնս, եթե էդ պրոցեսը չկա, չես իմանա ծրագիրդ ինչքանով ա լավ, ինչքանով ա համապատասխանում հասարակաւթյան պահանջներին...

հիմա, եթե չանցնի, էլի դուրս ենք գալու փողո՞ց...

Սահմանադրությունը ծրագրի քննարկման-բարելավման գործընթաց չի նախատեսում։ Այսինքն քննարկումը կարող է միմիայն լինել ընտրել-չընտրել որոշման գալու սահմաններում, ոչ թե՝ «էսի լավը չէր, գնացեք մի հատ էլ փորձեք» ձևաչափով։ Իսկապես անկապություն ա ԱԺ-ի մեծամասնություն ունեցող ուժից նշանակված կառավարություն հլը մի հատ էլ ծրագիր հաստատելու կարիք ունենա, յանի ինչի՞ պիտի քեզ կառավարություն դարձրած ԱԺ-ն չընտրի ծրագիրդ ու ինքն իրեն ցրի, աբսուրդ էլի։ Սահմանադրական լծակ լինելուց բացի (հենց էս տիպի պայմաններում, որ կառավարությունը մեծամասնության կողմից չի առաջադրվել, ու հնարավոր լինի ասել՝ չէ, մենք ավելի լավ է ցրվենք ու հենց հիմա նոր ընտրությունների գնանք, թեկուզ դառնանք ԱԺ-ում փոքրամասնությամբ ընդդիմություն, քան էս ծրագրով կառավարություն ունենանք) այս ծրագիր-մրագիրը լրիվ անհեթեթություն է։ Իսկ այդ սահմանադրական լծակն ծառայելն էլ սահմանադրության անկապությունից է, ոչ թե ծրագիր գաղափարի զլությունից, ինչպես արդեն ասել էի։

[Ծլնգ]

Որևէ մեկդ լինք կտա՞ք էդ ծրագրի։ Ես մի քիչ գուգլեցի, բայց բան չգտա։ Թե չէ Նիկոլի սիրուն-սիրուն ելույթները ոչ մեկիս պետք չեն, եթե չկա ծրագիր։

Տարբեր ԶԼՄ-ները տեղաղդրել էին, օրինակ առավոտը (http://www.aravot.am/2018/06/01/961337/)։

[StrangeLittleGirl]

Տարբեր ԶԼՄ-ները տեղաղդրել էին, օրինակ առավոտը (http://www.aravot.am/2018/06/01/961337/)։

Շնորհակալ եմ։
Էս մասը դզեց․ «Հայաստանում ապրելու և ստեղծագործելու պայմաններ ստեղծել երիտասարդ գիտնականների համար, Հայաստանի զարգացման ծրագրերում ներգրավել արտասահմանում գտնվող հայ գիտնականներին»:
Մնում ա տեսնենք՝ ոնց են անում :))

[Mephistopheles]

Սահմանադրությունը ծրագրի քննարկման-բարելավման գործընթաց չի նախատեսում։ Այսինքն քննարկումը կարող է միմիայն լինել ընտրել-չընտրել որոշման գալու սահմաններում, ոչ թե՝ «էսի լավը չէր, գնացեք մի հատ էլ փորձեք» ձևաչափով։ Իսկապես անկապություն ա ԱԺ-ի մեծամասնություն ունեցող ուժից նշանակված կառավարություն հլը մի հատ էլ ծրագիր հաստատելու կարիք ունենա, յանի ինչի՞ պիտի քեզ կառավարություն դարձրած ԱԺ-ն չընտրի ծրագիրդ ու ինքն իրեն ցրի, աբսուրդ էլի։ Սահմանադրական լծակ լինելուց բացի (հենց էս տիպի պայմաններում, որ կառավարությունը մեծամասնության կողմից չի առաջադրվել, ու հնարավոր լինի ասել՝ չէ, մենք ավելի լավ է ցրվենք ու հենց հիմա նոր ընտրությունների գնանք, թեկուզ դառնանք ԱԺ-ում փոքրամասնությամբ ընդդիմություն, քան էս ծրագրով կառավարություն ունենանք) այս ծրագիր-մրագիրը լրիվ անհեթեթություն է։ Իսկ այդ սահմանադրական լծակն ծառայելն էլ սահմանադրության անկապությունից է, ոչ թե ծրագիր գաղափարի զլությունից, ինչպես արդեն ասել էի։

Չգիտեի, որ փոփոխություն չեն կարա մտցնեն... բայզդե, եթե անգամ քննարկում չի լինում արդեն քվեարկել/չքվեարկելը անիմաստ ա...

[Տրիբուն]

Չգիտեի, որ փոփոխություն չեն կարա մտցնեն... բայզդե, եթե անգամ քննարկում չի լինում արդեն քվեարկել/չքվեարկելը անիմաստ ա...

Մեֆ, դու ոնց որ էս երկրից չլինես :D

Ապեր, ծրագրը հրապարակվել ա հունիս մեկին ու բաց ա եղել հանրային քննարկումների համար, իսկ հունիս 7-ին մի ամբող օր քննարկվել ա ԱԺ-ում, վերջում էլ քվերակությունով հաստատվել ա։ Քննարկումն էլ շատ էրոտիկ էր, վերջում էլ hardcore.

Ուրիշ ի՞նչ քննարկում ես դու ակնկալում, ապեր։

Հ․Գ․ Ի միջի այլոց, քննարկման ընթացքում փոփոխություններ կարող են մտցնել ծրագրում։

[Ծլնգ]

Հ․Գ․ Ի միջի այլոց, քննարկման ընթացքում փոփոխություններ կարող են մտցնել ծրագրում։
Հը՞ն, էդ ո՞նց... իմ հասկանալով ծրագրի մեջ փոփոխությունը պիտի կառավարության նիստով լինի, էդ քննարկման ընթացքում մի հատ էլ զուգահեռ կառավարության նիստ են գումարելու, որ պահանջած փոփոխությունները հաստատեն ու նորից ներկայացնեն ԱԺ? Իմ պատկերացմամբ այդ ծրագիրը գրվում ա ԱԺ-ի բոլոր ուժերի հետ խորհրդակցությունների հիման վրա, ու դրա քննարկումն ու հաստատում-պեչատումը դառնում է լրիվ ֆորմալություն։ Բայց դե մեր մոտ ԱԺ-ն պոռնոգրաֆիայի ստուդիայա. իրար դեմքին թռնել, մեկը մյուսից աչյոտ պահանջել, տնփեսա, բան... երկրի ծաղրածուների հացը կտրում են, մի խոսքով՝ մենաշնորհը ձեռքները վերցնելով։

[Տրիբուն]

Հը՞ն, էդ ո՞նց... իմ հասկանալով ծրագրի մեջ փոփոխությունը պիտի կառավարության նիստով լինի, էդ քննարկման ընթացքում մի հատ էլ զուգահեռ կառավարության նիստ են գումարելու, որ պահանջած փոփոխությունները հաստատեն ու նորից ներկայացնեն ԱԺ? Իմ պատկերացմամբ այդ ծրագիրը գրվում ա ԱԺ-ի բոլոր ուժերի հետ խորհրդակցությունների հիման վրա, ու դրա քննարկումն ու հաստատում-պեչատումը դառնում է լրիվ ֆորմալություն։ Բայց դե մեր մոտ ԱԺ-ն պոռնոգրաֆիայի ստուդիայա. իրար դեմքին թռնել, մեկը մյուսից աչյոտ պահանջել, տնփեսա, բան... երկրի ծաղրածուների հացը կտրում են, մի խոսքով՝ մենաշնորհը ձեռքները վերցնելով։

Չէ, քանի որ ինքը իրավական ակտ չի, օրենք չի, ենթաօրենսդրական ակտ չի, ընթացքում կարան ինչպես բովանդակային, այնպես էլ խմբագրական փոփոխություններ անել։ ԱԺ-ն կարա ընդունի, ու քննարկման ժամանակ ասի, հետո եթե կարաք էս երկու բանը փոխեք, նոր վերջնական տեսքով հրապարակեք, կամ ընդմիջման ժամանակ էս երկու բանը սենց գրեք, և այլն։

Էս ա էլի իմ ասածը, որ սա ընդամենը վստահության քվեյա, ու սպասել, որ տենց մանրամասն պիտի սաղ մեջ քննարկված լիներ, աբսուրդ ա։

[Տրիբուն]

Ավելին, իմ համար նորմալ դեմոկրատական համակարգում, երբ կա հաշվետվողականության ու պատասխանտվության գործող մեխանիզմ, մանրամասն ծրագիրը լրիվ ախմախություն ա։ Ընտրվածը պատասխանատույա իրա նախընտարական ծրագրի ու խոստումներ համար։

Էս մանրամասն ծրագրերը կարային իմաստ ունենային Մուկ, Տիգրան Սարգասյան, Ժիլետ ․․․ չընտրված ու առանց պատասխանատվության համակարգերում։ Երբ դու ընտրողին որևէ կերպ հաշվետու չես, ապա պետք են սենց մանրամասն, շուշաթղթած, պլպստան ծրագրեր, որ տպավորություն ստեղծեն, թե գործ ենք անում։

[Ծլնգ]

Չէ, քանի որ ինքը իրավական ակտ չի, օրենք չի, ենթաօրենսդրական ակտ չի, ընթացքում կարան ինչպես բովանդակային, այնպես էլ խմբագրական փոփոխություններ անել։ ԱԺ-ն կարա ընդունի, ու քննարկման ժամանակ ասի, հետո եթե կարաք էս երկու բանը փոխեք, նոր վերջնական տեսքով հրապարակեք, կամ ընդմիջման ժամանակ էս երկու բանը սենց գրեք, և այլն։

Էս ա էլի իմ ասածը, որ սա ընդամենը վստահության քվեյա, ու սպասել, որ տենց մանրամասն պիտի սաղ մեջ քննարկված լիներ, աբսուրդ ա։

Եթե էս քո ասելով ա լինում, սա վստահության քվե չի, այլ զուգարանի թուղթ ա.... ժամանակավաճառություն... այդ քննարկումները նախօրոք չե՞ն կարում անել, որ գա ԱԺ, միանգամից պեչատը դնեն անցնեն ավելի կարևոր օրենսդրական գործերի։ Ու ճիշտն ասած մի քիչ կասկածում եմ, որ սենց փոփոխություններ մտցնելու հնարավորություն լինի, բայց հավես չունեմ ԱԺ-ի կանոնակարգերի մեջ հիմա խորանամ։ Ամեն դեպքում ոնց նայում ենք՝ ժամանակի վատնում ա բոլոր ներգրավվածների համար։

[Տրիբուն]

Եթե էս քո ասելով ա լինում, սա վստահության քվե չի, այլ զուգարանի թուղթ ա.... ժամանակավաճառություն... այդ քննարկումները նախօրոք չե՞ն կարում անել, որ գա ԱԺ, միանգամից պեչատը դնեն անցնեն ավելի կարևոր օրենսդրական գործերի։ Ու ճիշտն ասած մի քիչ կասկածում եմ, որ սենց փոփոխություններ մտցնելու հնարավորություն լինի, բայց հավես չունեմ ԱԺ-ի կանոնակարգերի մեջ հիմա խորանամ։ Ամեն դեպքում ոնց նայում ենք՝ ժամանակի վատնում ա բոլոր ներգրավվածների համար։

Դու փաստորեն ԱԺ էտ նիստը մանրմասն չես էլ նայել :D

Ու ես մեռա ասելով, որ հավայի ու անիմաստ պրոցես ա, իսկ դուք վիզ դրած գիտական մանրամասներ եք մեջը ման գալիս։

[Ծլնգ]

Ավելին, իմ համար նորմալ դեմոկրատական համակարգում, երբ կա հաշվետվողականության ու պատասխանտվության գործող մեխանիզմ, մանրամասն ծրագիրը լրիվ ախմախություն ա։ Ընտրվածը պատասխանատույա իրա նախընտարական ծրագրի ու խոստումներ համար։

Էս մանրամասն ծրագրերը կարային իմաստ ունենային Մուկ, Տիգրան Սարգասյան, Ժիլետ ․․․ չընտրված ու առանց պատասխանատվության համակարգերում։ Երբ դու ընտրողին որևէ կերպ հաշվետու չես, ապա պետք են սենց մանրամասն, շուշաթղթած, պլպստան ծրագրեր, որ տպավորություն ստեղծեն, թե գործ ենք անում։

Մանրամասն թվերով ծրագրերի տեսանկյունից հետդ համաձայն եմ, բայց ընդհանուր տեսլական ու հնարավոր մեխանիզմներով ծրագիր պետք է ունենալ գոնե ինքդ քեզ համար ճանապարհային քարտեզ որպես։ Թե չէ դառնում ա բարդակ, կառավարության ամեն մի օղակ վերմակը դեպի իրեն է ձգում իր action plan-երի հիման վրա, ու համակարգված կառավարության գործունեություն չի ստացվում։ Էլի, իմ նեղ հասկանալով թե ծրագիրն ինչ ա։ Թող էլի չհրապարակեն, բայց բառադի «հեղափոխական տեմպերով տուրիստական դրախտ ենք դառնալու» տիպի մտածելակերպը զառանցանք ա։

[Ծլնգ]

Դու փաստորեն ԱԺ էտ նիստը մանրմասն չես էլ նայել :D

ես հո պատգամավոր չեմ էդքան անկապ ժամանկս վատնեմ :D


Ու ես մեռա ասելով, որ հավայի ու անիմաստ պրոցես ա, իսկ դուք վիզ դրած գիտական մանրամասներ եք մեջը ման գալիս։
Մի քիչ տարբեր բաների մասին էինք խոսում։ Իմ նախընտրածը կլիներ, որ Նիկոլ ենք high road բռնեին ու հրապարակեին գրագետ գրված ճանապարհային քարտեզ, ոչ թե կծոցիներով ու հեղափոխական բոցաշնչով գրված զուգարանի թուղթ ներկայացնեին թե՛ հանրության դատին, և թե՛ ԱԺ, վրեն էլ խառը չափալախաբաժանում կազմակերպեին ԱԺ-ում։ Ժողովրդին կրթել է պետք կարգին պառլամենտական գործընթացների մասին, իսկ սրանց արածները երկու կողմից էլ կրկես էր... խի՞, էլի։

[Տրիբուն]

Մանրամասն թվերով ծրագրերի տեսանկյունից հետդ համաձայն եմ, բայց ընդհանուր տեսլական ու հնարավոր մեխանիզմներով ծրագիր պետք է ունենալ գոնե ինքդ քեզ համար ճանապարհային քարտեզ որպես։ Թե չէ դառնում ա բարդակ, կառավարության ամեն մի օղակ վերմակը դեպի իրեն է ձգում իր action plan-երի հիման վրա, ու համակարգված կառավարության գործունեություն չի ստացվում։ Էլի, իմ նեղ հասկանալով թե ծրագիրն ինչ ա։ Թող էլի չհրապարակեն, բայց բառադի «հեղափոխական տեմպերով տուրիստական դրախտ ենք դառնալու» տիպի մտածելակերպը զառանցանք ա։

Չէ, Ծլնգ, ներող ․․․ էս շատ պրիմիտիվ մոտեցում ա կառավարության գործունեությանը։

Պառլամենտական համակարգերում գործում ա սենց կոչված cabinet collective responsibility: Մեծամասնության կառավարությունը կոլեկտիվ պատասխանատվություն ա կրում էն ծրագրի համար, որի համար իրան ընտրել են։ Էտ ծրագիրը մարմասն ա եղել, թվերով, ուղենիշերով, միջոցառումների ցանկով, նկարներով, զարդաքանդակներով, թե եղել ա չորս տեղ ու մեջը գրած ա եղել, վաղը սաղով թռնում ենք Մարս, էական չի ․․․․ էտ ծրագրով իրանք ընտրվել են, կազմել են կառավարություն ու առաջնորդվելու են։ Եթե մի բան նենց չի լինում, էտ ժամանակ պատլամենտը կարող ա նախաձեռնի vote of no confidence, ու ասի, դավայ ռասվիդանյա։ Կամ, եթե ընթացքում կառավարությունը որոաշկի ռադիկալ փոփոխություններ ա ուզում իրականացնի, ասենք կուտակային թոշակային համակարգ ա ուզում ներդնի, որը իրա նախընտրականում չի եղել, ու որի նկատմամբ ընտրողների վերաբերմունքը կասկածելի ա, էտ ժամանակ կառավարությունը ինքը կարա կոնկրետ էտ ծրարով մտնի պառլամենտ ու ասի, որ իրան պետք ա vote of confidence:

Բայց ընտրվելուց հետո կառավարությանը մի հատ էլ կանչել ասել, արի ծրագիր գրի, աբսուրդ ա էլի եմ կրկնում։ Ու կառավարման համակարգերում, տենց բան չկա, որ մարդա վերմակը իրա վրա քաշի, քանի որ սաղ պատասխանատու են նրա համար, ինչի համար ընտրվել են։ Դրա համար ա Նիկոլը վիզ դրած կրկնում, որ ինքը ժողովդրի թեկնածու ա, քանի որ ԱԺ-ում ինքը փաստացի ընտրված չի։

Իսկ «հեղափոխական տեմպերով տուրիստական դրախտ ենք դառնալու»-ն զառանցանք չի, դա էսօրվա փաստացի չընտրված ու հեղափոխությամբ կառավարությունը ստանձնած քաղաքական ուժի մեսիջն ա։ Կարաս չհավանես ու մանրամասներ պահանջես էս կես տարվա համար, քո գործն ա, բայց քո պահանջն ավելի ուժեղ զառանցանք կլինի, քան իրանց կես-տողը։

[Տրիբուն]

Մի քիչ տարբեր բաների մասին էինք խոսում։ Իմ նախընտրածը կլիներ, որ Նիկոլ ենք high road բռնեին ու հրապարակեին գրագետ գրված ճանապարհային քարտեզ․․․․։

Պրոֆեսոր, տենց ծրագրեր գրելու համար մի տարի ժամանակ ա պետք, ոչ թե երեք շաբաթ։

Բայց, դու էլ կարաս բռնես Վիշապի ձեռքը ու գնաս Մկան ու Տիգրան Սարգսյանի շատ մանրամասն ծրագերը կադաս։ Շանտղեքն էնքան լավ են գրել, որ կադում եմ շռում եմ տակս, հորս արև։ Բայց ում են պետք տենց ծրագերը, որոնց գրողները մի գրամ հաշետու չեն։

Ինձ տուր կես էջի վրա տաս կետանոց ծարգիր, բայց լիարժեք պատասխանատվություն ու հաշվետվողականություն, թքած կունենամ հազար հատ ակադեմիական ծրագրի վրա, որի գրողը հաշվետու չի։

[Mephistopheles]

Մեֆ, դու ոնց որ էս երկրից չլինես :D

Ապեր, ծրագրը հրապարակվել ա հունիս մեկին ու բաց ա եղել հանրային քննարկումների համար, իսկ հունիս 7-ին մի ամբող օր քննարկվել ա ԱԺ-ում, վերջում էլ քվերակությունով հաստատվել ա։ Քննարկումն էլ շատ էրոտիկ էր, վերջում էլ hardcore.

Ուրիշ ի՞նչ քննարկում ես դու ակնկալում, ապեր։

Հ․Գ․ Ի միջի այլոց, քննարկման ընթացքում փոփոխություններ կարող են մտցնել ծրագրում։

Ես ԱԺ քննարկումները նկատի ունեի, ...

ապեր շատ բան եմ բաց թողել... հետևներից չեմ հասցնում

[Տրիբուն]

Սերժիկին ոչ մեկը շլանգի տեղ չէր դնում: Նիկոլի Մոսկվա գնալը էսօր Վեստին առավոտից երեք անգամ անոնս արեց: Սենց ա լինում, եթե դու ինքնասիրություն ունես, քեզ կհարգեն: Եթե անինքնասեր ղումրբազ ես, տենց էլ հետդ կվերաբերվեն:

Пашинян приедет в Москву на открытие чемпионата мира по футболу
https://www.vesti.ru/doc.html?id=3027030

Песков о встрече Путина с Пашиняном: ждем на футбол
https://www.vesti.ru/doc.html?id=3027004

[Ծլնգ]

Չէ, Ծլնգ, ներող ․․․ էս շատ պրիմիտիվ մոտեցում ա կառավարության գործունեությանը։

Պառլամենտական համակարգերում գործում ա սենց կոչված cabinet collective responsibility: Մեծամասնության կառավարությունը կոլեկտիվ պատասխանատվություն ա կրում էն ծրագրի համար, որի համար իրան ընտրել են։ Էտ ծրագիրը մարմասն ա եղել, թվերով, ուղենիշերով, միջոցառումների ցանկով, նկարներով, զարդաքանդակներով, թե եղել ա չորս տեղ ու մեջը գրած ա եղել, վաղը սաղով թռնում ենք Մարս, էական չի ․․․․ էտ ծրագրով իրանք ընտրվել են, կազմել են կառավարություն ու առաջնորդվելու են։ Եթե մի բան նենց չի լինում, էտ ժամանակ պատլամենտը կարող ա նախաձեռնի vote of no confidence, ու ասի, դավայ ռասվիդանյա։ Կամ, եթե ընթացքում կառավարությունը որոաշկի ռադիկալ փոփոխություններ ա ուզում իրականացնի, ասենք կուտակային թոշակային համակարգ ա ուզում ներդնի, որը իրա նախընտրականում չի եղել, ու որի նկատմամբ ընտրողների վերաբերմունքը կասկածելի ա, էտ ժամանակ կառավարությունը ինքը կարա կոնկրետ էտ ծրարով մտնի պառլամենտ ու ասի, որ իրան պետք ա vote of confidence:

Բայց ընտրվելուց հետո կառավարությանը մի հատ էլ կանչել ասել, արի ծրագիր գրի, աբսուրդ ա էլի եմ կրկնում։ Ու կառավարման համակարգերում, տենց բան չկա, որ մարդա վերմակը իրա վրա քաշի, քանի որ սաղ պատասխանատու են նրա համար, ինչի համար ընտրվել են։ Դրա համար ա Նիկոլը վիզ դրած կրկնում, որ ինքը ժողովդրի թեկնածու ա, քանի որ ԱԺ-ում ինքը փաստացի ընտրված չի։

Իսկ «հեղափոխական տեմպերով տուրիստական դրախտ ենք դառնալու»-ն զառանցանք չի, դա էսօրվա փաստացի չընտրված ու հեղափոխությամբ կառավարությունը ստանձնած քաղաքական ուժի մեսիջն ա։ Կարաս չհավանես ու մանրամասներ պահանջես էս կես տարվա համար, քո գործն ա, բայց քո պահանջն ավելի ուժեղ զառանցանք կլինի, քան իրանց կես-տողը։

Այ Տրիբուն ջան, չես հասկանում ինչ եմ ասում... ես էլ արդեն մի 10 անգամ ասեցի, որ ծրագրի հաստատումը աբսուրդ ա։ Իսկ քո ասած cabinet collective responsibility կլիներ եթե նախընտրական ծրագիր լիներ, ինչը այս կառավարության պարագայում չկար։ Սրանք երեկ փողոցից այսօր կառավարության շենք եկած թիմ են, ու ոչ մի collective responsibility էլ չկա, ու կառավարման վստահություն էլ դեռ իրենց նկատմամբ չկա։ Դրա համար էլ մեկը ես կուզեի մի քիչ ավելի գրագետ գրված ծրագիր, ոչ թե թվեր-արձան-աբլիգացիա, այլ կոնկրետ լեզվով նորմալ ուղերձներ, որը ինձ թույլ է տալիս տեսնել թիմային աշխատանք ու քո ասած collective responsibility, որը ես իրենց ծրագրում չեմ տեսնում ու ոչ մի բանում դեռ չեմ տեսնում... կառավարության նիստերն էլ են փախած շոուներ։

Հա, թող էլի ժողովրդի վարչապետ լինի, բան չասեցի։ Բայց վախտն ա արդեն դուխով հեղափոխականությունը վերածել կոնստրուկտիվ կառավարման։

[Ծլնգ]

Պրոֆեսոր, տենց ծրագրեր գրելու համար մի տարի ժամանակ ա պետք, ոչ թե երեք շաբաթ։

Բայց, դու էլ կարաս բռնես Վիշապի ձեռքը ու գնաս Մկան ու Տիգրան Սարգսյանի շատ մանրամասն ծրագերը կադաս։ Շանտղեքն էնքան լավ են գրել, որ կադում եմ շռում եմ տակս, հորս արև։ Բայց ում են պետք տենց ծրագերը, որոնց գրողները մի գրամ հաշետու չեն։

Ինձ տուր կես էջի վրա տաս կետանոց ծարգիր, բայց լիարժեք պատասխանատվություն ու հաշվետվողականություն, թքած կունենամ հազար հատ ակադեմիական ծրագրի վրա, որի գրողը հաշվետու չի։

Մարդ ասում ա նստի երկու գիշերվա մեջ սրանց ծրագիրը նորմալ լեզվով ծրագիր սարքի դնի ակումբ, որ տեսնեն թե ծրագիրը ինչ ա...

Հա, ես էլ եմ 10 կետանոց ծրագիր ուզում, ոչ թե հեղափոխական բողկ ու սամիթ, իմ ամբողջ ասածն էլ դա էր, որ սրանց ծրագիրը «տեսաք, ձեզ կզցրինք, հիմա ձեր սաղիդ մի հատ էլ տփելու ենք, ու վրեքներդ պարելով սուպեր տեխնոլոգիական լոբու բույս աճեցնենք, որ դառնալու ա աշխարհով մեկ թնդացող տուրիզմի խթան, բերքն էլ բաժանելու ենք ժողովրդին, ում կենսամակարդակը զաշկալիտ ա անելու» զուգարանի թուղթ էր։ Չնայած եթե մարդիկ սա կարդում են ու ծափ են տալիս, ով եմ ես որ ուրիշ բան ուզենամ։

[Վիշապ]

Ես ժամանակ ու զահլա չունեմ երկար-բարակ սաղ հոդվածները վերլուծելու, բայց օրինակ կոռուպցիայի դեմ պայքարի հոդվածը մի երկու բառով առաջարկում է ինչ-որ անորոշ հակակոռուպցիոն մարմնի ստեղծում ու մեկ էլ թափանցիկություն, փաստերի հասարակայնացում ու կոռուպցիոներների խայտառակում: Բալամ, հակակոռուպցիոն մոնիտորինգ, խորհուրդ-մորհուրդ ՀՀ-ում վայթե 10 տարուց ավել ա կար: Լրատվամիջոցներով օլիգարխները հա էլ «խայտառակվում էին», կոռուպցիան նվազել է՞ր:
Փոխարենը կարելի էր կոռուպցիոն հանցագործությունները հռչակել պետության անվտանգությանն ու կայունությանն ուղղված սպառնալիք, ու վերանայել կոռուպցիոն հանցագործությունների հատկանիշներով նկարագրված ՔՕ հոդվածները, նախագիծ ներկայացնել ԱԺ որոշ հոդվածները մանսրամասնեցնելու ու պատժամիջոցները խստացնելու, գոնե էդքանը: Էդ ՔՕ հոդվա՚ծները ես որ կարդում եմ, ուզում եմ դառնալ կոռուպցիոներ :Ճ Չեմ խորանում ԱԱԾ-ի գործառույթների ու պատրականությունների վերանայման ու ԱԱԾ-ի վերահսկողական մեխանիզմների, ԱԱԾ-ի կառավարությունից անկախացնելու, ՀՀ-ում կանխիկով գործարքները նվազեցնելու, կամ քարտով գործարքները քաջալերելու, ֆինանսական հոսքերի էլեկտրոնային վերահսկողության, հարկերի մոնիտորինգի ու պատմագրության, ու մնացած լիքը բաների մեջ, ժամանակ չկար էդքանն ուսումնասիրելու, թող գրեին պլանի մեջ որպես պլան՝ ուսումնասիրել, մշակել պլան:

[StrangeLittleGirl]

Քանի որ հարմար թեմա չգտա ու քանի որ կարծում եմ՝ նոր կառավարության գործունեությունն ակտիվ քննարկվում ա առանձին թեմաներում, կարծում եմ՝ կարելի ա առանձին թեմա ունենալ կառավարության գործունեության մասին։

Իսկ գրառմանս նպատակը զուտ Մանե Թանդիլյանի հրաժարականի (https://www.azatutyun.am/a/29287265.html) մասին հայտնելն էր։
Շշմելու բան ա էս սկզբունքայնությունը։ Մանեն երկու ոտով֊ձեռով աչքս մտավ, չնայած եթե հրաժարական չտար էլ, ու պարտադիրն անցներ, գուցե էլի ըմբռնումով մոտենայի։

[Աթեիստ]

Ես էս թեմայով Վարպետի գրառման տակ գրել էի, երբ անդրադարձել էր Արծվիկի հետ բանավեճին։
Երբ Արծվիկը որպես դեմ քվեարկելու փաստարկ նշում էր սեփական սկզբունքները, Նիկոլը հիշեցրեց, որ ժամանակին ինքն էլ ա դեմ եղել, ու եթե էսօր արդեն այլ հայացքով ա նույն բանին նայում, դա սեփական սկզբունքներին դեմ գնալ չի։
Ես էլ սկզբունքորեն Սիթիներից առևտուր չեմ անում, բայց արդեն 2 նոր տարի ոչ մի խանութում բացի իրանցից հաց չեմ ճարում։ Ու ստիպված առնում եմ։
Դա սկզբունքներին դեմ գնալ չի, դա նոր իրավիճակին համարժեք վարքի դրսևորում ա։

Իսկ մանդատը դնելուն խիստ վատ եմ վերաբերվում, որտև էդ մանդատը իրան լիքը մարդ ա տվել։

[Արէա]

Վատ եմ վերաբերվում հրաժարականին։
Ու ընդհանրապես, ներկա պահին ոչ մի օրինագիծ, կառավարության ոչ մի գործողություն, որն ուղղված չի նախորդ 20 տարիների հանցագործ վարք ու բարքը կանխելուն, ու մարդկանց փոխհարաբերություններն, ու պետությունն ընդհանուր առմամբ, օրինական ռելսերի վրա դնելուն ինձ առանձնապես չի հետաքրքրում։
Ինձ համար լրիվ օք ա, եթե ոչ մի քաղբանտարկյալ բանտերից չազատվի, ոչ մի օրենք չփոխվի, բայց բոլոր վաճառքի կետերը սկսեն հդմ տպել, քրեական տարրերը մեկուսացվեն հասարակությունից, հասարակության համար ընդունելի լինի անգամ մանր զանցանքների դեպքում ոստիկանություն դիմելը, կրթական համակարգից վերացվի կեղծ հայրենասիրական և կրոնական ագրեսիվ, խտրականություն սերմանող գաղափարները, հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ լիարժեք ինտեգրվեն հասարակական կյանքին, վերացվի փոքրամասնությունների նկատմամբ խտրական վերաբերմունքը և այլն։
Մնացած հարցերի մասին արժի խոսել էս ամեն ինչը հուսալի հիմքերի վրա դնելուց հետո միայն։ Մի 3-4 տարի հետո։

[Արէա]

Ներկա պահին, կառավարությանը ստիպել հրաժարվել մի բանից, որը նախորդ կառավարությունը ներմուծել էր բյուջեն ինչ-որ ձև լցնելու նպատակով, ու կանգնեցնել բյուջեի կատարողականը ձախողելու վտանգի առաջ, երբ նախկին հանցագործ իշխանությունը ատամները սրած դրան ա սպասում, էդքան էլ խելացի ու ազնիվ քայլ չի իմ կարծիքով։
Նույնը վերաբերվում ա նաև բանակի 1000 դրամներին։

[StrangeLittleGirl]

Մանեի ամբողջ քաղաքական կարիերան հենց կուտակայինից ա սկսվել, ու ինքը կառավարությունում ներկայացնում էր մի ամբողջ շարժում ուզեր, թե չուզեր։ Ու կառավարությունը փորձում էր անցկացնել մի բան, որին դեմ ա իրա հետևում կանգնած ժողովուրդը։ Նիկոլը ոչ մի հիմնավոր փաստարկ չառաջարկեց, թե ինչու պիտի Մանեն իրա սկզբունքներից հրաժարվի, իսկ Մանեն ունի լիքը փաստարկներ, թե ինչու պետք ա դեմ լինել պարտադիրին, հետևաբար էստեղ էն հարցը չէր, որ պիտի սկզբունքները մի կողմ թողներ, այլ էն, որ պարտադիրի անցկացումը կոնկրետ խումբ մարդկանց շահերից ա բխում։ Ու եթե էս նոր կառավարությունը պիտի հերթով նախորդ կառավարության կերած քաքերը թողնի, որ շարունակվեն, ասի՝ ուրիշ ձև չկար, էլ հեղափոխության իմաստը ո՞րն էր։

Կուտակայինի մասով մի երկու բան ասեմ։ Ուրեմն Դանիայում էլ կա պարտադիր կուտակային, որը պարտադիր ա մենակ իրանց քաղաքացիների համար։ Որպես օտարերկրացի կարամ հրաժարվեմ, պահանջեմ, որ էդ գումարն իմ աշխատավարձի վրա ավելացվի, բայց 60% կհարկվի, եթե նման պահանջ ներկայացնեմ։ Ու ամենակարևորը. կուտակայինին գործատուն ա վճարում, այսինքն՝ ֆոնդին գնացող ամեն ամսվա գումարն իմ աշխատավարձից չի, առանձին գումար ա։ Ասենք օրինակ կարելի էր Հայաստանում էլ գործատուի վրա դնել բեռը, կարար նոր կառավարությունը դա աներ։ Կարար շարունակեր ոչ պարտադիրը։ Բայց չէ, Նիկոլն ինչ֊որ անհասկանալի պատճառներով ասում ա, որ անդառնալի ա։

Ես վախենամ՝ շուտով Նիկոլին ենք մերժելու։

[Աթեիստ]

Պատճառներն անհասկանալի չեն, նախորդ իշխանություններն արդեն ներկայացրել են. պետությունը չի կարում թոշակ տա, պտի ամեն մարդ իրա համար հավաք, ինքն էլ պատրաստ ա էսօր եռակի ավել գումարով օգնել, որ վաղը ստիպված չլինի ամբողջ գումարը վճարել։

Իմ համար 1000 դրամներն ավելի անընդունելի են, քան կուտակայինը։ Կուտակայինը տնօրինող ֆոնդերին էսօր 1024 անգամ ավելի շատ եմ վստահում, քան ՊՆ-ին։

[Տրիբուն]

Արէա-ի հետ համաձայն եմ, էս կառավարության առաջնայնությունները լրիվ ուիշ պիտի լինեն։

Բայց, էս հրաժարականին լրիվ նորմալ եմ վերաբերվում։ Մարդը կարծիքի ու դիրքորոշման իրավունք ունի։ Երկու օր առաջ Ծլնգի հետ էինք զրուզում, որ պառլամենտական համակարգերում կա սենց ասած cabinet collective responsibility հասկացութություն։


Cabinet collective responsibility, also known as collective ministerial responsibility, is a constitutional convention in Parliamentary systems that members of the cabinet must publicly support all governmental decisions made in Cabinet, even if they do not privately agree with them.

If a member of the Cabinet wishes to openly object to a Cabinet decision then they are obliged to resign from their position in the Cabinet.

Կառավարության կոլեկտիվ պատասխանատվություն, կամ կոլեկտիվ նախարարական պատասխանատվություն խորհրդարանական համակարգերում սահմանադրական սովորույթ է, որի համաձայն կառավարության անդամները պետք է հրապարակայնորեն աջակցեն կառավարության կողմից ընդունված բոլոր որոշումները, նույնիսկ եթե նրանք համաձայնում չեն դրանց հետ:

Եթե Կառավարության անդամը ցանկանում է բացահայտ չհամաձայնվել կառավարության որոշուման հետ, ապա պարտավոր է հրաժարական ներկայացնել։

[Տրիբուն]

․․․ Ասենք օրինակ կարելի էր Հայաստանում էլ գործատուի վրա դնել բեռը, կարար նոր կառավարությունը դա աներ։ Կարար շարունակեր ոչ պարտադիրը։ Բայց չէ, Նիկոլն ինչ֊որ անհասկանալի պատճառներով ասում ա, որ անդառնալի ա։

Ես վախենամ՝ շուտով Նիկոլին ենք մերժելու։

Առանց մանրամասներին ծանոթանալու թափով կարծիք ես հայտնում, Բյուր։ Կառավարությունը էս նոր որոշումով բեռի 75%-ը վերցնում ա իրա վրա։ Ասել է թե, 2.5-ը աշխատողնա փոխացնում կուտակային, 7.5 կառավարությունը։


Գումարած, իրոք անդառնալի ա, ու պատճառները բավականին մանրամասն բացատրվել են, և արդեն ընդգրկվածների պահով, և արդեն հավաքված ու ստեղ ընդեղ ներդրված գումարի չափի պահով։

էս էլ քո թանկագին խաթեր համար հիմնավորման լրիվ տեքստը (https://www.e-gov.am/ajax/gfn.php?f=SOC-24-02-02.docx)․


ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ
«ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ

Իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը
«Կուտակային կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքը ընդունման օրվանից բարելավվել է շնորհիվ մի շարք փոփոխությունների, որոնց համար հիմք են ծառայել նաև հասարակության կողմից առաջ քաշված խնդիրներն ու դրանց լուծումները։ Այդ փոփոխությունների շարքում կարևոր է ընդգծել նաև ՀՀ Սահմանադրական դատարանի որոշման մեջ առկա դիրքորոշումները։
2018թ․ հուլիսի մեկից ուժի մեջ է մտնում պարտադիր կուտակային բաղադրիչը։ Համակարգի ամբողջական ներդրումը կարևոր է՝ հաշվի առնելով հետևյալ փաստերը՝
1. Պարտադիր կուտակային համակարգի շահառուների գերակշիռ մասն արդեն իսկ ներառված է համակարգում և շահառուների միայն փոքր մասն է, որի ներառումը համակարգում նախատեսվում է հուլիսի 1-ից հետո:
2. Այս պահի դրությամբ կուտակային ֆոնդերում հավաքված է 120 միլիարդ դրամ, որի 70 տոկոսը ներդրված է Հայաստանի տնտեսության մեջ:
3. Կուտակային ֆոնդերի կառավարումն իրականացնում են այնպիսի ընկերություններ, որոնց հիմնադիրները աշխարհում հսկայական հեղինակություն վայելող և ահռելի, նույնիսկ Հայաստանի տարեկան ՀՆԱ-ն տասնյակ անգամներ գերազանցող կապիտալներ կառավարող ընկերություններ և Հայաստանում նրանց հետագա ճակատագիրը միջազգայնորեն ճանաչված գնահատական է լինելու Հայաստանում ներդրումներ անելու հուսալիության աստիճանին: Մասնավորապես, Ֆրանսիական Ամունդին աշխարհում կառավարման ներքո ունի ավելի քան 1.5 տրլն եվրո (1-ինը Եվրոպայում, 10-րդը աշխարհում), ունի 37 երկրում գրասենյակներ և ավելի քան 100 մլն հաճախորդ ամբողջ աշխարհում (որից շուրջ 3000 ինստիտուցիոնալ ներդրողներ են): Ավստրիական «Ցե-Կվադրատ» ներդրումային ընկերությունը և գերմանական «Տալանքս Ասեթ Մենեջմենթ»-ը ամբողջ աշխարհում կառավարման ներքո ունեն ավելի քան 150 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Տալանքսը գերմանական 3-րդ խոշորագույն ապահովագրական ընկերությունն է, դասվում է 10 խոշորագույն եվրոպական ապահովագրական ընկերությունների շարքին, գործում է աշխարհի ավելի 150 երկրներում, ունի A+ վարկանիշ Standard and Poor’s-ի կողմից տրված։
4. Այս պրոցեսն անցել է անդառնալիության կետը, և տվյալ խնդրի շուրջ որոշում կայացնելիս պետք է հաշվի առնել այն ռիսկերը, որոնք կարճաժամկետ և երկարաժամկետ առումով կարող են աղետալի հետևանքներ ունենալ Հայաստանի տնտեսության համար, ինչպես նաև այն դրական արդյունքը, որը կարող ենք ունենալ համակարգի ամբողջական ներդրմամբ:
Համակարգի ներդրման հետ միաժամանակ, կառավարությունը շարունակելու է քննարկումը հասարակության լայն շերտերի հետ նրանց մտահոգություններին արձագանքելու և համակարգը երկարաժամկետ հեռանկարում ավելի ճկուն և ներառական դարձնելու ուղղությամբ։
Կառավարությունն այս թեմայով կաշխատի մաքսիմալ անկեղծ և թափանցիկ, և կկայացնի այնպիսի որոշումներ, որոնք հաշվի կառնեն ինչպես խնդրի ռազմավարական խորքը, այնպես էլ ՀՀ քաղաքացիների երկարաժամկետ ու կարճաժամկետ շահերը:
Համակարգի ներդրման հետ կապված հասարակության հիմնական մտահոգությունը դրանով պայմանավորված լրացուցիչ ֆինանսական բեռն է։ Դրա մեղման համար պետությունը իր վրա է վերցնում կուտակային համակարգին միացած և այդ դրան միացող անձանց համար դրա ամբողջական ներդրման փուլում առաջացող բեռի զգալի մասը՝ համակարգի սահուն ներդրումը ապահովելու համար։ Միևնույն ժամանակ, կառավարությունը հանձնառություն է ստանձնում իրականացնելու եկամտային հարկի բարեփոխումներ, որն ուղղված կլինի քաղաքացիների՝ սոցիալական վճարների բեռի զգալի նվազեցմանը։ Ընդ որում, անձանց կողմից որոշակի չափով սոցիալական վճար կատարելը դրական կանդրադառնա համակարգի արդյունավետության վրա, քանի որ քաղաքացիները հետաքրքրված և պահանջատեր կլինեն համակարգի գործունեության նկատմամբ։


Ընթացիկ իրավիճակը և խնդիրները
Ներկա կարգավորմամբ կենսաթոշակային համակարգի մասնակիցը կուտակում է իր եկամտի 10 տոկոսը՝ 5 տոկոսը վճարում է անձը, 5 տոկոսը՝ անձի օգտին պետությունը։ Համակարգին անդամակցող, ինչպես նաև նոր միացող անձանց համար դա լրացուցիչ բեռ է, որը հանրության հիմնական մտահոգությունն է։ Առաջարկվող նախագծով նույն 10 տոկոսը կձևավորվի հետևյալ կերպ՝ 2,5 տոկոսը քաղաքացին, 7,5 տոկոսը՝ պետությունը։



Կարգավորման նպատակը և ակնկալվող արդյունքը

Օրենքի փոփոխությամբ պետական բյուջեի վրա է դրվում կենսաթոշակային համակարգին անդամակցող և նոր միացող անձանց կողմից կատարվող վճարների կեսը, որի արդյունքում ապահովվում է համակարգի սահուն և ամբողջական ներդրումը։ Մասնավորապես, գործող կարգավորմամբ, անձը կուտակում է իր եկամտի 10 տոկոսը՝ 5 տոկոսը վճարում է անձը, 5 տոկոսը՝ անձի օգտին պետությունը։ Նախագծով առաջարկվող տարբերակով 2,5 տոկոսը վճարում է անձը, 7,5 տոկոսը՝ պետությունը։ Օրինակ, 200 000 դրամ աշխատավարձի դեպքում անձը կատարում է 10 000 դրամ սոցիալական վճար, իսկ պետությունն իր հերթին ավելացնում է ևս 10 000 դրամ։ Նախագծի համաձայն, անձը կվճարի 5000 դրամ (2,5 տոկոսը), իսկ պետությունը՝ 15 000 (7,5 տոկոսը)։ Այս դրույքաչափերը կգործեն մինչև եկամտային հարկի բարեփոխումների ուժի մեջ մտնելը, որի արդյունքում կնվազի վճարվող եկամտային հարկը՝ նվազեցնելով նաև սոցիալական վճարների բեռը համակարգի մասնակիցների համար։

[StrangeLittleGirl]

Առանց մանրամասներին ծանոթանալու թափով կարծիք ես հայտնում, Բյուր։ Կառավարությունը էս նոր որոշումով բեռի 75%-ը վերցնում ա իրա վրա։ Ասել է թե, 2.5-ը աշխատողնա փոխացնում կուտակային, 7.5 կառավարությունը։


Գումարած, իրոք անդառնալի ա, ու պատճառները բավականին մանրամասն բացատրվել են, և արդեն ընդգրկվածների պահով, և արդեն հավաքված ու ստեղ ընդեղ ներդրված գումարի չափի պահով։

էս էլ քո թանկագին խաթեր համար հիմնավորման լրիվ տեքստը (https://www.e-gov.am/ajax/gfn.php?f=SOC-24-02-02.docx)․
Էս հիմնավորումներին ծանոթ եմ։ Ասածս էն ա, որ ինչու՞ մնացած բեռն էլ գործատուի վրա չի դրվում։ Ի վերջո, տեղից էլ էնքան մեծ աշխատավարձ չստացող անձանց համար բավական մեծ հարված ա նույնիսկ էդ 2.5%֊ը։ Չգիտեմ, էս ամեն ինչին նայվում ա տնտեսության տեսանկյունից, միջազգային հեղինակությունից և այլնից, բայց անհատ քաղաքացին, որի համար ավելի լուրջ առաջնահերթություն ա իրա ընտանիքին կերակրելը, արհամարհվում ա։ Այ էդ չեմ հասկանում. ինչու՞ են գործատուները սենց սիրուն պլստում, երբ կարելի էր գործատուի վրա բեռ դնելով նենց անել, որ բոլորը գոհ լինեն (թերևս բացի գործատուից, բայց սաղս էլ գիտենք, որ Հայաստանում գործատուները լավ լկտիացած են, ու կարելի ա իրանց մի քիչ ճնշել)։

[Տրիբուն]

Էս հիմնավորումներին ծանոթ եմ։ Ասածս էն ա, որ ինչու՞ մնացած բեռն էլ գործատուի վրա չի դրվում։ Ի վերջո, տեղից էլ էնքան մեծ աշխատավարձ չստացող անձանց համար բավական մեծ հարված ա նույնիսկ էդ 2.5%֊ը։ Չգիտեմ, էս ամեն ինչին նայվում ա տնտեսության տեսանկյունից, միջազգային հեղինակությունից և այլնից, բայց անհատ քաղաքացին, որի համար ավելի լուրջ առաջնահերթություն ա իրա ընտանիքին կերակրելը, արհամարհվում ա։ Այ էդ չեմ հասկանում. ինչու՞ են գործատուները սենց սիրուն պլստում, երբ կարելի էր գործատուի վրա բեռ դնելով նենց անել, որ բոլորը գոհ լինեն (թերևս բացի գործատուից, բայց սաղս էլ գիտենք, որ Հայաստանում գործատուները լավ լկտիացած են, ու կարելի ա իրանց մի քիչ ճնշել)։

Կարան դնեն գործատուի վրա, բայց գործատուն էտքանով պակաս աշխատավարձ կտա, ու իտոգում կստացվի նույնը։

Իսկ ինչի՞ աշխատողը գոնե մասնակիորեն իր վրա չվերցնի իրա թոշակի պատասխանատվությունը ու սաղ կյանքը չմնա պետության հույսին: Հատկապես, երբ ռեալ ռիսկ կա, որ էս գործող համակարգի մի քիչ էլ մնալու պարագայում սաղ երկրով կարող ա բանկռոտ լինենք։

Հ․Գ․ Ի միջի այլոց, էս նոր համակարգը չի բացառում, որ մասնավոր ոլորտի գործատուն կարա քո տեղը փոխանցի։ Սաղ կախված ա քո ու գործատուի պայմանագրից։ Մեկը պիտի փոխանցի․ կարաս դու անես, կարա քո փոխարեն գործատուդ անի։ Կարա մտցնի աշխատավարձի մեջ, կարա էտ վճարածիդ չափով աշխատավարձդ բարձրացնի։ Կարճ ասած, նենց չի, որ 2.5 տոկոսով քո աշխատավարձը նաղ նվազում ա։

[Տրիբուն]

Հա, մոռացա նաև ասեմ, որ նախատեսվում ա նաև, որ Եկամտային հարկը նվազեցնելու են։ Էս էն հարկն ա, որը միավորեց էն վախտվա եկամտահարկը ու 5% սոցվճարը, ու բարձրացավ։ Այսինքն, խնդիրը նրանում էր, որ մարդիկ նոր եկամտային հարկի տեսքվո վչարում էին համ եկմտահարկը, համ սոցվճարը, որը PAYE թոշակայինի համար էր, համ էլ էս նոր կուտակայինը։ Հիմա, եթե պետությունը իր վրայա վերցնում 7.5%-ը, եկամտային հարկն էլ նվազեցնում են, իտոգում քաղաքացին մայա կամ նույնիսկ շահած դուրս ա գալիս։

[StrangeLittleGirl]

Կարան դնեն գործատուի վրա, բայց գործատուն էտքանով պակաս աշխատավարձ կտա, ու իտոգում կստացվի նույնը։

Իսկ ինչի՞ աշխատողը գոնե մասնակիորեն իր վրա չվերցնի իրա թոշակի պատասխանատվությունը ու սաղ կյանքը չմնա պետության հույսին: Հատկապես, երբ ռեալ ռիսկ կա, որ էս գործող համակարգի մի քիչ էլ մնալու պարագայում սաղ երկրով կարող ա բանկռոտ լինենք։

Հ․Գ․ Ի միջի այլոց, էս նոր համակարգը չի բացառում, որ մասնավոր ոլորտի գործատուն կարա քո տեղը փոխանցի։ Սաղ կախված ա քո ու գործատուի պայմանագրից։ Մեկը պիտի փոխանցի․ կարաս դու անես, կարա քո փոխարեն գործատուդ անի։ Կարա մտցնի աշխատավարձի մեջ, կարա էտ վճարածիդ չափով աշխատավարձդ բարձրացնի։ Կարճ ասած, նենց չի, որ 2.5 տոկոսով քո աշխատավարձը նաղ նվազում ա։

Նայի, ընդհանրապես կուտակային կենսաթոշակային համակարգին ես էլ եմ կողմ (կարծում եմ՝նույնիսկ Մանեն էլ ա կողմ)։ Բայց ստեղ իրականացման ձևն ա խնդիր առաջացնում։ Եթե գործատուն կարա կուտակայինի չափով աշխատավարձդ կրճատի, ուրեմն դու խնդիր ունես պետությանդ ներսում, որ գործատուն տենց ափաշքյարա բաներ կարա անի ու չպատժվի։

Իսկ եթե աշխատողն իրա վրա ա վերցնում կենսաթոշակի հարցը, ուրեմն չպիտի պարտադիր լինի։ Սաղ հարցն էն ա, որ էս պետության հանդեպ չկա վստահություն։ Ու մեկը կարա ասի, որ ինքն իրա թոշակի ճարը կտեսնի։ Ու Մանեի պրոբլեմը ստեղ հենց էդ պարտադիրի հարցն ա ու էն, որ դեռ լիքը չլուծված հարցեր կան էս համակարգի հետ։ Իրա առաջարկն էր մի տարով հետաձգել։ Կարծում եմ՝Հայաստանի միջազգային վարկանիշը կարար մի տարի էլ սպասեր ու կարծում եմ ՝հնարավոր կլիներ էդ միջազգային ընկերություններին բացատրել, որ Հայաստանում վերջին ամիսներին լիքը բան ա փոխվել, ու պետք ա որոշ հարցեր կարգավորել։ Այ էդ ա ինձ անհանգստացնում, որ Նիկոլը տենց սղղցնելով անցկացրեց։


Հա, մոռացա նաև ասեմ, որ նախատեսվում ա նաև, որ Եկամտային հարկը նվազեցնելու են։ Էս էն հարկն ա, որը միավորեց էն վախտվա եկամտահարկը ու 5% սոցվճարը, ու բարձրացավ։ Այսինքն, խնդիրը նրանում էր, որ մարդիկ նոր եկամտային հարկի տեսքվո վչարում էին համ եկմտահարկը, համ սոցվճարը, որը PAYE թոշակայինի համար էր, համ էլ էս նոր կուտակայինը։ Հիմա, եթե պետությունը իր վրայա վերցնում 7.5%-ը, եկամտային հարկն էլ նվազեցնում են, իտոգում քաղաքացին մայա կամ նույնիսկ շահած դուրս ա գալիս։
Բայց դեռ չեն նվազեցրել, չէ՞։ Ուրեմն ինչու՞ էս բոլորը միասին չանել ու բացատրել՝ ժողովուրդ ջան, դուք սրանից շահում եք։

[StrangeLittleGirl]

Ի դեպ, կառավարության նիստը նայե՞լ եք։ Տեսե՞լ եք Նիկոլը Արծվիկ Մինասյանին ու Մանե Թանդիլյանին ինչ օրն ա գցում։ Ես էլ լինեի Մանեի տեղը, հրաժարական կտայի։

[Ծլնգ]

Քանի որ հարմար թեմա չգտա ու քանի որ կարծում եմ՝ նոր կառավարության գործունեությունն ակտիվ քննարկվում ա առանձին թեմաներում, կարծում եմ՝ կարելի ա առանձին թեմա ունենալ կառավարության գործունեության մասին։

Իսկ գրառմանս նպատակը զուտ Մանե Թանդիլյանի հրաժարականի (https://www.azatutyun.am/a/29287265.html) մասին հայտնելն էր։
Շշմելու բան ա էս սկզբունքայնությունը։ Մանեն երկու ոտով֊ձեռով աչքս մտավ, չնայած եթե հրաժարական չտար էլ, ու պարտադիրն անցներ, գուցե էլի ըմբռնումով մոտենայի։
Իսկ իմ աչքից երկու ոտով-ձեռով դուրս էլ չեկավ է՝ գլորվեց ժայռի ծայրից ընկավ։ Սրանով ցույց տվեց, որ ինքը քաղաքականության մեջ տեղ չունի՝ ճղճղ ընդդիմություն լինելուց զատ։ Ախր իր դիրքը լավագույնն էր, որ շարունակի իր տեսած բացասական կողմերը հետևողականորեն շտկել։ Իսկ ինքը նախընտրեց սկզբունքայնորեն դուռը շրխկացնել։ Ու այդ իրեն սատարած ժողովուրդը ըստ իս պիտի ասի՝ էս քեզ օգնինք, որ տեղ հասնես դու էլ մեզ օգնես, իսկ դու մի հատ բարդությունից հետո հելալ թռար, մեզ էլ քցիր։ Փողոցում ակցիաներ կարա կատարի Վալոդն ու Արուսն էլ, իսկ կառավարություն հասած Մանեները շատ չեն։

Մանեի տեղը լինեի վարչապետի հետ խորհրդակցելով ասուլիս կհրավիրեի, ու կասեի․
― Հա, ես էլ եմ դեմ եղել, ու այս համակարգը անկապություն ա, բայց չենք կարող արդեն ռելսերի վրա ընթացող գնացքի դեմը ծառ տապալել։ Ու ես շարունակաբար պայքարելու եմ, որ այդ համակարգը լավանա, ու որ ժողովուրդը հանձինս ինձ ունի լավագույն դերում իր շահերի լավագույն պաշտպանը։

Նիկոլն էլ ոչինչ չի սղցրել, այլ իր կառավարության վրա մի մեծ պատասխանատվություն է վերցրել՝ իմանալով, որ ՀՀԿ-ն ասելու՝ էհ մեր արածները բոլորը անում եք, էլ խի՞ էիք քննադատում, ժողովուրդն էլ ասելու ա՝ էհ ՀՀԿ-ի բոլոր արածները անում են, էլ խի՞ էինք հեղափոխություն անում։ Ու որ այս հարցը հլը շարունակաբար բաց ա լինելու, ու պիտի նորից ու նորից բարձրացվի ու կարկատան արվի, մինչև վերջում մի խելքը գլխին բան ստացվի։ Աշխարհում ոչ մի կուտակային համակարգ չկա, որ բացարձակ լավը լինի, իսկ մենք պահանջում ենք, որ մի ամսեկան հեղափախական կառավարությունը ահռելի հարկային բարեփոխումներով կուտակային համակարգի բացասական ազդեցությունները շտկի․․․ մի քիչ իրատես է պետք լինել, Բյուր ջան։

Իսկ ընդհանուր կառավարության առումով... հա՛, Տրիբունի հետ քննարկել էինq collective responsibility-ն, ու ասել էի, որ չունի այս կառավարությունը տենց բան, նիստերն էլ փախած շոուներ են։ Ու վերջին շոուն այդ երկուսն էլ ապացուցեց․ կառավարության մեջ դեմքեր կան, որ իրենց թվում ա ԱԺ-ում են, հետն էլ չեն կողմոնորոշվում՝ իրենք իշխանական կոալիցիայի մեջ են, թե՛ ընդդիմություն, ժողովրդի հետ են, թե՛ փախած սկզբունքայնության։ Կողքից էլ Պապից ավելի կաթոլիկ լինելով մեկը Պապից ավելի կաթոլիկության մասին էշ-էշ տուֆտում ա։

Վոբշըմ տուֆտա ծրագիր գրած կառավարության վարք․․․

[Ծլնգ]

Ի դեպ, կառավարության նիստը նայե՞լ եք։ Տեսե՞լ եք Նիկոլը Արծվիկ Մինասյանին ու Մանե Թանդիլյանին ինչ օրն ա գցում։ Ես էլ լինեի Մանեի տեղը, հրաժարական կտայի։

քիչ ա արել

[StrangeLittleGirl]

Իսկ իմ աչքից երկու ոտով-ձեռով դուրս էլ չեկավ է՝ գլորվեց ժայռի ծայրից ընկավ։ Սրանով ցույց տվեց, որ ինքը քաղաքականության մեջ տեղ չունի՝ ճղճղ ընդդիմություն լինելուց զատ։ Ախր իր դիրքը լավագույնն էր, որ շարունակի իր տեսած բացասական կողմերը հետևողականորեն շտկել։ Իսկ ինքը նախընտրեց սկզբունքայնորեն դուռը շրխկացնել։ Ու այդ իրեն սատարած ժողովուրդը ըստ իս պիտի ասի՝ էս քեզ օգնինք, որ տեղ հասնես դու էլ մեզ օգնես, իսկ դու մի հատ բարդությունից հետո հելալ թռար, մեզ էլ քցիր։ Փողոցում ակցիաներ կարա կատարի Վալոդն ու Արուսն էլ, իսկ կառավարություն հասած Մանեները շատ չեն։

Մանեի տեղը լինեի վարչապետի հետ խորհրդակցելով ասուլիս կհրավիրեի, ու կասեի․
― Հա, ես էլ եմ դեմ եղել, ու այս համակարգը անկապություն ա, բայց չենք կարող արդեն ռելսերի վրա ընթացող գնացքի դեմը ծառ տապալել։ Ու ես շարունակաբար պայքարելու եմ, որ այդ համակարգը լավանա, ու որ ժողովուրդը հանձինս ինձ ունի լավագույն դերում իր շահերի լավագույն պաշտպանը։

Նիկոլն էլ ոչինչ չի սղցրել, այլ իր կառավարության վրա մի մեծ պատասխանատվություն է վերցրել՝ իմանալով, որ ՀՀԿ-ն ասելու՝ էհ մեր արածները բոլորը անում եք, էլ խի՞ էիք քննադատում, ժողովուրդն էլ ասելու ա՝ էհ ՀՀԿ-ի բոլոր արածները անում են, էլ խի՞ էինք հեղափոխություն անում։ Ու որ այս հարցը հլը շարունակաբար բաց ա լինելու, ու պիտի նորից ու նորից բարձրացվի ու կարկատան արվի, մինչև վերջում մի խելքը գլխին բան ստացվի։ Աշխարհում ոչ մի կուտակային համակարգ չկա, որ բացարձակ լավը լինի, իսկ մենք պահանջում ենք, որ մի ամսեկան հեղափախական կառավարությունը ահռելի հարկային բարեփոխումներով կուտակային համակարգի բացասական ազդեցությունները շտկի․․․ մի քիչ իրատես է պետք լինել, Բյուր ջան։

Իսկ ընդհանուր կառավարության առումով... հա՛, Տրիբունի հետ քննարկել էինq collective responsibility-ն, ու ասել էի, որ չունի այս կառավարությունը տենց բան, նիստերն էլ փախած շոուներ են։ Ու վերջին շոուն այդ երկուսն էլ ապացուցեց․ կառավարության մեջ դեմքեր կան, որ իրենց թվում ա ԱԺ-ում են, հետն էլ չեն կողմոնորոշվում՝ իրենք իշխանական կոալիցիայի մեջ են, թե՛ ընդդիմություն, ժողովրդի հետ են, թե՛ փախած սկզբունքայնության։ Կողքից էլ Պապից ավելի կաթոլիկ լինելով մեկը Պապից ավելի կաթոլիկության մասին էշ-էշ տուֆտում ա։

Վոբշըմ տուֆտա ծրագիր գրած կառավարության վարք․․․
Ծլնգ, կառավարության նիստը մի հատ նայի էլի։ Թեկուզ մենակ կուտակայինի հատվածը։ Նիկոլն էնտեղ լրիվ առարկություն չունեցող տոնով Արծվիկ Մինասյանի ու Մանե Թանդիլյանի բերանը փակում ա, ասում ա՝ դեմ քվեարկող չպիտի լինի։ Էնտեղ թիմ չկա, որ թիմով ու քննարկումներով որոշում ընդունվի։ Էնտեղ կա Նիկոլ, որ ասում ա՝ սենց պիտի լինի, ուրեմն սենց պիտի լինի։ Ու անկեղծ ասած Նիկոլի էդ տոնը բավական վախենալու ա։

Իսկ Մանեն լավ արեց, որ հրաժարական տվեց։ ՀՀԿ֊ական կառավարությունից չտարբերվող կառավարությունում լինելու իմաստ բացարձակապես չկա։ Մամլո ասուլիսով կրուտիտներն էլ հնացած մեթոդներ են։

Հետաքրքիր ա, որ Նիկոլն էլ ասեց, որ ի տարբերություն նախորդ կառավարության, իրանք ժողովրդի վստահությունն ունեն։ Փաստորեն, միակ տարբերությունն էդ ա։ Բայց էդ վստահությունն էլ հարատև չի։

[Ծլնգ]

Ծլնգ, կառավարության նիստը մի հատ նայի էլի։ Թեկուզ մենակ կուտակայինի հատվածը։ Նիկոլն էնտեղ լրիվ առարկություն չունեցող տոնով Արծվիկ Մինասյանի ու Մանե Թանդիլյանի բերանը փակում ա, ասում ա՝ դեմ քվեարկող չպիտի լինի։ Էնտեղ թիմ չկա, որ թիմով ու քննարկումներով որոշում ընդունվի։ Էնտեղ կա Նիկոլ, որ ասում ա՝ սենց պիտի լինի, ուրեմն սենց պիտի լինի։ Ու անկեղծ ասած Նիկոլի էդ տոնը բավական վախենալու ա։

Իսկ Մանեն լավ արեց, որ հրաժարական տվեց։ ՀՀԿ֊ական կառավարությունից չտարբերվող կառավարությունում լինելու իմաստ բացարձակապես չկա։ Մամլո ասուլիսով կրուտիտներն էլ հնացած մեթոդներ են։

Հետաքրքիր ա, որ Նիկոլն էլ ասեց, որ ի տարբերություն նախորդ կառավարության, իրանք ժողովրդի վստահությունն ունեն։ Փաստորեն, միակ տարբերությունն էդ ա։ Բայց էդ վստահությունն էլ հարատև չի։

Բյուր, լրիվ խեղաթյուրում ես։ Մանեն ու Արծվիկը օրակարգում դրված հարցը չեն քննարկում, այլ կողքից իրենց սկզբունքայնություններն են առաջ քաշում․․․ մանավանդ Արծվիկը։ Լրիվ անընդունելի վարք ա սա։ Ու Նիկոլը չի ասում, որ ոչ մեկ դեմ չպիտի քվեարկի, այլ ասում ա, որ հարցը ընդունվելու ա, եթե դեմ քվեարկողներ չլինեն (ի տարբերություն դրանից անմիջապես փոխվարչապետի հնչեցրած «կարծում եմ կողմ պիտի քվեարկեն»-ին, այսինքն սա միմիայն կառավարական նիստում որոշումներ ընդունելու ընթացակարգի մասին ճշտեցում էր)։ Եթե ինչ-որ մեկը դեմ ա ուզում լինել, թող քննարկի, ասի թե իր ուզածը ինչ ա։ Իսկ Մանեն ու Արծվիկը իրենք էլ չգիտեին, թե իրենց ուզածը ինչ ա։ Ուզում են վերմակը իրենց կողմը քաշած լինեն, վերջում իրենք լավը դուրս գան՝ թքած ունենալով, թե իրենց առաջարկած-չառաջարկածը մնացած բոլորի գլխին փորձանք ա դառնալու։

Նիկոլի «ի տարբերությունն» էլ ես հանում կոնտեքստից։ Իր ասածը էն ա, որ նախորդ կառավարության դեմ վստահություն չկար, դրա համար էլ իրենց իմաստ ուներ չթողնել սենց խնդիրներով լիքը գնացքը ընդհանրապես ռելսի վրա դնել, քանի որ դա կարար դառնար պատուհաս։ Իսկ այս կառավարության նկատմամբ ժողովուրդը գիտի, որ եթե սլացող գնացքը վատ ուղղություններով շարժվի, ապա միջոցներ կձեռնարկվեն ճամփան ուղղելու։ Ոչ թե ասում ա, որ մենք նախորդից տարբերվում ենք մենակ նրանով, որ մեր հետ սաղ ուզում են սելֆի անեն, թե չէ մնացածը լրիվ նույնն ենք անելու ինչ-որ նախորդները։

Հա, Մանեն լավ արեց որ հրաժարական տվեց, որովհետև իր նման անտաղանդ քաղ գործիչը տեղ չունի կառավարությունում։ Լավ կլինի Արծվիկն էլ հետևից գնա․․․

[Mephistopheles]

Եթե չի կարում աշխատի հետները պտի հրաժարական տա, կամ էլ պայքարի իրա գաղափարների ու սկզբմունքների համար.. էսի ոչ թե քաջություն ա, այլ նորմ ա... կարծիք հա էլկարաս փոխես կախված սիտուացիայից ու փաստերից, իսկ սկզբմունքը ավելի լայն հասկացություն ա ու փիլիսոփայական ա...

[Lion]

Քանի որ հարմար թեմա չգտա ու քանի որ կարծում եմ՝ նոր կառավարության գործունեությունն ակտիվ քննարկվում ա առանձին թեմաներում, կարծում եմ՝ կարելի ա առանձին թեմա ունենալ կառավարության գործունեության մասին։

Իսկ գրառմանս նպատակը զուտ Մանե Թանդիլյանի հրաժարականի (https://www.azatutyun.am/a/29287265.html) մասին հայտնելն էր։
Շշմելու բան ա էս սկզբունքայնությունը։ Մանեն երկու ոտով֊ձեռով աչքս մտավ, չնայած եթե հրաժարական չտար էլ, ու պարտադիրն անցներ, գուցե էլի ըմբռնումով մոտենայի։

Կեցցե, Մանեն! Ոտքի եմ կանգնում իր սկզբունքայնության առաջ, բացառիկ դեպք ՀՀ կառավարության պատմության մեջ, թեև իրականում ես հենց Նիկոլի դիրքորոշման կողմնակիցն եմ: Հարգանքներս!

Կուտակայինի պահով՝ Լրիվ նորմալա - Նիկոլը ցույց տվեց, ով է տանը տերը և ով ունի ժողովրդի իրական վստահությունը: Հենց ինքն է դա, ոչ թե վերջին պահին ժողովրդի կողմն անցած ԲՀԿ-ն ու ՀՅԴ-ն: Չեն ուզում, թող դուրս գան, բայց ուղերձը հստակ էր՝ չեք կարող երկակի խաղ խաղալ ու խուսափել պատասխանատվությունից:

[StrangeLittleGirl]

Բյուր, լրիվ խեղաթյուրում ես։ Մանեն ու Արծվիկը օրակարգում դրված հարցը չեն քննարկում, այլ կողքից իրենց սկզբունքայնություններն են առաջ քաշում․․․ մանավանդ Արծվիկը։ Լրիվ անընդունելի վարք ա սա։ Ու Նիկոլը չի ասում, որ ոչ մեկ դեմ չպիտի քվեարկի, այլ ասում ա, որ հարցը ընդունվելու ա, եթե դեմ քվեարկողներ չլինեն (ի տարբերություն դրանից անմիջապես փոխվարչապետի հնչեցրած «կարծում եմ կողմ պիտի քվեարկեն»-ին, այսինքն սա միմիայն կառավարական նիստում որոշումներ ընդունելու ընթացակարգի մասին ճշտեցում էր)։ Եթե ինչ-որ մեկը դեմ ա ուզում լինել, թող քննարկի, ասի թե իր ուզածը ինչ ա։ Իսկ Մանեն ու Արծվիկը իրենք էլ չգիտեին, թե իրենց ուզածը ինչ ա։ Ուզում են վերմակը իրենց կողմը քաշած լինեն, վերջում իրենք լավը դուրս գան՝ թքած ունենալով, թե իրենց առաջարկած-չառաջարկածը մնացած բոլորի գլխին փորձանք ա դառնալու։

Նիկոլի «ի տարբերությունն» էլ ես հանում կոնտեքստից։ Իր ասածը էն ա, որ նախորդ կառավարության դեմ վստահություն չկար, դրա համար էլ իրենց իմաստ ուներ չթողնել սենց խնդիրներով լիքը գնացքը ընդհանրապես ռելսի վրա դնել, քանի որ դա կարար դառնար պատուհաս։ Իսկ այս կառավարության նկատմամբ ժողովուրդը գիտի, որ եթե սլացող գնացքը վատ ուղղություններով շարժվի, ապա միջոցներ կձեռնարկվեն ճամփան ուղղելու։ Ոչ թե ասում ա, որ մենք նախորդից տարբերվում ենք մենակ նրանով, որ մեր հետ սաղ ուզում են սելֆի անեն, թե չէ մնացածը լրիվ նույնն ենք անելու ինչ-որ նախորդները։

Հա, Մանեն լավ արեց որ հրաժարական տվեց, որովհետև իր նման անտաղանդ քաղ գործիչը տեղ չունի կառավարությունում։ Լավ կլինի Արծվիկն էլ հետևից գնա․․․
Մանեն կողքից սկզբունայնություն չի առաջ քաշում, այլ կոնկրետ առաջարկ ուներ էս թեմայով, իսկ Նիկոլը ժողովրդի վստահություն ա խաղացնում ու իրա էշն առաջ տանում։
Հետո, Նիկոլը բառացի ասում ա, որ ոչ ոք չպետք ա դեմ քվեարկի։ Աչքերս թռել էին ճակատիս էդ արտահայությունից։ Բայց անում ա ինքը նման արտահայտություն։ Նորից նայի տեսագրությունը։ Էդ նիստի ամբողջ մթնոլորտն ա, թե՝ ստեղ շեֆը ես եմ, դուք ինչ ուզում եք, մտածեք, առաջարկեք, բայց մեկ ա իմ ուզածով ա լինելու։
Ինչ վերաբերում ա Նիկոլի «ի տարբերությանը», ապա էստեղ մեծ հաշվով կառավարության հանդեպ վստահությունը կապ չունի։ Էստեղ ներդրվում ա կոնկրետ ռիսկային համակարգ, որի ամեն դետալը մինչև վերջ քննարկված չի։ Եթե վաղը֊մյուս օրը ինչ֊որ բան էն չեղավ, Նիկոլը կանգնելու ա, իրան վստահած ժողովրդին ասի՝ կներեք, չստացվեց, քաշվի մի կողմ։ Ու անկախ նրանից ժողովուրդը Նիկոլին վստահում ա, թե չէ, Հայաստանն էս պահին բավական անկայուն վիճակում ա։ Ամեն օր իրավիճակ ա փոխվում։ Սենց երկարաժամկետ համակարգը բռնել, ներդնելն ուղղակի իրատեսական չէր։
Չգիտեի, որ տաղանդավոր քաղաքական գործիչը պիտի խելոք ենթարկվի շեֆին։ ՀՀԿ֊ական կառավարության ժամանակ էր տենց։ Փաստորեն, հիմա էլ։

[Վիշապ]

Իմ տպավորություններով, կամ հասկացածով «դեմ եմ» շարժումը պարզապես անվստահություն էր պետության նկատմամբ՝ մարդիկ տարրական հավատ չունեին թե չինովնիկների, թե ապագայի հանդեպ ու դեմ էին ոչ թե պարտադիրին, այլ կառավարությանը, ուղղակի երևի ամաչում էին անմիջականորեն արտահայտվել :Ճ Ինձ թվում է, եթե առհասարակ բոլոր հարկերի վճարելը թողնեին աշխատողների վրա, ապա մարդիկ հարկերն էլ չէին ուզենա վճարել, ու խայտառակ վիճակ էր, ու ինչն էլ բերեց վերջին իշխանափոխությանը:
Իսկ առհասարակ, եթե պետությունը տեղում է, ապա պարտադիր հարկերն ու տուրքերը պետության ամրապնդման հիմքերից են՝ դու ներդրում ես անում ընդհանուրի բիզնեսի մեջ ու հավատում ես որ քո ներդրումները ինչ-որ ձև վերադառնալու են քեզ որպես օգուտ՝ բառիս բոլոր լայն իմաստներով, կոպիտ ասած՝ մուրացկանների, անօթևանների, հանցագործների քանակի նվազում, մաքուր շրջապատ, ծերության ժամանակ մի երկու կոպեկ ավել փող և այլն:
Նահանգներում social security tax-ը ինչքան գիտեմ 6.2% աշխատողից է գնում, 6.2% էլ գործատուից, ու սրանից խուսափելու ձև չկա: Ճիշտ է, ոմանք դժգոհում են, որ իրենց աշխատածի հաշվին որոշ ճարպիկ խարդախներ հաջողացնում են առանց շատ ջանքերի տուն ստանալ ու պետությունից գումարներ կորզել (ասենք մարդը իրեն դնում է հաշմանդամի, կամ հոգեկան հիվանդի տեղ, ու իրեն ձևակերպում անաշխատունակ), բայց դե դրանց դեմ էլ աստիճանաբար նոր մեխանիզմներ են մտածվում, համակարգը կատարելգործվում է, փողերը ավելի արդյունավետ են ծախսվում, և այլն (ինքս ինձ հույս եմ տալիս :Ճ):
Կարճ ասած, սոցապի հարկերը որպես առանձին պարտադիր հարկ կան շատ երկրներում, ու դա բարեկացիկ երկիր սարքելու ձևերից մեկն է, ու չեմ հասկանում, թե ինչու իշխանափոխությունից հետո էլի պիտի «դեմ եմ» լիներ, մի քիչ լավ չեմ պատկերացնում մոտիվները:
Մանե Թանդիլյանի քաղաքականությունն էլ իմ տպավորություններվ ավելի շատ պոպուլիզմի վրա էր հիմնված, քան գլոբալ սկզբունքների, դրա համար երկար կյանք չունեցավ («դեմ եմ»-ի իրական շարժառիթները այլ էին, ու պարզ է, մշտապես դեմ չես կարող լինել պետությանը/կառավարությանը):

[StrangeLittleGirl]

Իմ տպավորություններով, կամ հասկացածով «դեմ եմ» շարժումը պարզապես անվստահություն էր պետության նկատմամբ՝ մարդիկ տարրական հավատ չունեին թե չինովնիկների, թե ապագայի հանդեպ ու դեմ էին ոչ թե պարտադիրին, այլ կառավարությանը, ուղղակի երևի ամաչում էին անմիջականորեն արտահայտվել :Ճ Ինձ թվում է, եթե առհասարակ բոլոր հարկերի վճարելը թողնեին աշխատողների վրա, ապա մարդիկ հարկերն էլ չէին ուզենա վճարել, ու խայտառակ վիճակ էր, ու ինչն էլ բերեց վերջին իշխանափոխությանը:
Իսկ առհասարակ, եթե պետությունը տեղում է, ապա պարտադիր հարկերն ու տուրքերը պետության ամրապնդման հիմքերից են՝ դու ներդրում ես անում ընդհանուրի բիզնեսի մեջ ու հավատում ես որ քո ներդրումները ինչ-որ ձև վերադառնալու են քեզ որպես օգուտ՝ բառիս բոլոր լայն իմաստներով, կոպիտ ասած՝ մուրացկանների, անօթևանների, հանցագործների քանակի նվազում, մաքուր շրջապատ, ծերության ժամանակ մի երկու կոպեկ ավել փող և այլն:
Նահանգներում social security tax-ը ինչքան գիտեմ 6.2% աշխատողից է գնում, 6.2% էլ գործատուից, ու սրանից խուսափելու ձև չկա: Ճիշտ է, ոմանք դժգոհում են, որ իրենց աշխատածի հաշվին որոշ ճարպիկ խարդախներ հաջողացնում են առանց շատ ջանքերի տուն ստանալ ու պետությունից գումարներ կորզել (ասենք մարդը իրեն դնում է հաշմանդամի, կամ հոգեկան հիվանդի տեղ, ու իրեն ձևակերպում անաշխատունակ), բայց դե դրանց դեմ էլ աստիճանաբար նոր մեխանիզմներ են մտածվում, համակարգը կատարելգործվում է, փողերը ավելի արդյունավետ են ծախսվում, և այլն (ինքս ինձ հույս եմ տալիս :Ճ):
Կարճ ասած, սոցապի հարկերը որպես առանձին պարտադիր հարկ կան շատ երկրներում, ու դա բարեկացիկ երկիր սարքելու ձևերից մեկն է, ու չեմ հասկանում, թե ինչու իշխանափոխությունից հետո էլի պիտի «դեմ եմ» լիներ, մի քիչ լավ չեմ պատկերացնում մոտիվները:
Մանե Թանդիլյանի քաղաքականությունն էլ իմ տպավորություններվ ավելի շատ պոպուլիզմի վրա էր հիմնված, քան գլոբալ սկզբունքների, դրա համար երկար կյանք չունեցավ («դեմ եմ»-ի իրական շարժառիթները այլ էին, ու պարզ է, մշտապես դեմ չես կարող լինել պետությանը/կառավարությանը):

Ստեղ որոշ նրբություններ կան։ Նախ, Հայաստանում պարտադիր կուտակայինից անկախ կա սոցապ հարկ։ Չգիտեմ՝ ինչքան ա, բայց կա, ու բոլորը մուծում են։ Կուտակայինը էդ մուծած սոցապի վրայից լրացուցիչ մուծում ա։ Դանիայում էլ իմ կուտակայինից բացի ես նաև սոցապ հարկ եմ մուծում։ Չգիտեմ՝ իմ մուծած 36% հարկի որ մասն ա սոցապ, բայց ոչ մի մասը կուտակայինը չի։ Ու էստեղ համակարգն էնպիսին ա, որ ոչ ոք չի դժգոհում էդ 36% հարկից, որտև հարկերից հետո էլ տակը լիքը փող ա մնում նորմալ ապրելու համար։ Իմ ամբողջ կուտակայինն էլ գործատուն ա մուծում աշխատավարձիս մոտ 10%֊ի չափով, ու էդ գումարի գոյությունը ես սկի չեմ էլ նկատում։ Հետո, կարամ ինքս իմ ֆոնդն ընտրեմ։ Այսինքն, եթե մի ֆոնդի գործունեություն ինձ չի դզում (ասենք, հանքարդյունաբերություն ա ֆինանսավորում), կփոխեմ մյուսին (ասենք, սոցիալական տներ ա կառուցում ու էժան վարձակալության տալիս)։ Հայաստանում կա՞ արդյոք ֆոնդը փոխելու հնարավորություն։

Երկրորդ, «Դեմ եմ»֊ի իրական շարժառիթի մեջ թեև պետության նկատմամբ անվստահությունը մաս կազմում էր, բայց մենակ էդ չէր։ Ի վերջո, սենց թե նենց էդ փողերը ոչ թե պետության, այլ մասնավոր ընկերությունների ջեբն էր գնալու, իսկ էդ դեպքում էնքան էլ կապ չունի ով ա կառավարությունդ։ Դեմ եմն ասում էր, որ պետք չի սենց ռիսկային համակարգ ներդնել, զանազան խնդիրներ էին առաջ քաշում համակարգի մեջ, որոնք մինչև հիմա չեն լուծվել։ Այսինքն, էն ժամանակվա համեմատ ոչինչ չի փոխվել, բացի կառավարությունից։ Ու փաստորեն էղած խնդիրները լուծելու փոխարեն միանգամից ներդնում են էս ռիսկային համակարգը, ընդ որում՝ առարկություն չընդունող տոնով։

[Աթեիստ]

https://scontent-frx5-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/35151606_674919472900529_3499635946595287040_o.jpg?_nc_cat=0&oh=541c8c6b68ab79822f7166198ba08d81&oe=5B78C62F

[StrangeLittleGirl]

https://scontent-frx5-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/35151606_674919472900529_3499635946595287040_o.jpg?_nc_cat=0&oh=541c8c6b68ab79822f7166198ba08d81&oe=5B78C62F

Բավական անպատասխանատու հայտարարություն ա։ Ո՞նց ա պատկերացնում էդ փողերը հետ տալը։ Բայց լավ ա, որ սա ֆիքսվել ա մի տեղ, մեկուկես ժամանոց տեսագրության մեջ չի կորել։ Հույս ունեմ՝ եթե հետ տալու հարց լինի, էլի չի սկսի ինչ֊որ բան մոգոնել, թե իրավիճակն ա փոխվել, թե սենց ու նենց։

[Վիշապ]

Ես հնարավոր է լիկբեզի կարիք ունեմ, փաստորեն էս պարտադիրը նման է Նահանգների ասենք 401K (https://en.wikipedia.org/wiki/401(k))-ին, հա՞: Նահանգներում կան տարբեր թոշակային պլաններ, ու սաղ ընտրովի են, ընտրովի են նաև ֆոնդերի մեջ գումարների բաշխումը, կարելի է նաև brokerage հաշիվ բացել, ակցիաների առուծախ անել, ու ինքդ քեզ քո հաշվից վարկ տալ, ցանկացած ժամանակ կասեցնել կամ շարունակել (հարկային սահմանափակումներով) ու էդ ամբողջը կառավարվում է անհատի կողմից: Ենթադրում եմ, որ ավելի սոցիալական երկրներում, ասենք Եվրոպայում, նման ազատություններ չկան ու պետությունը կառավարումների մեծ մասը վերցնում է իր ձեռքը: Հայաստանն էլ երևի ուզում է սոցիալական երկրի ձև բռնել :Ճ
Համենայն դեպս խոսքը գնում է 2.5%-ի մասին, իսկ ինձ թվում է, որ նախորդ իշխանությունների օրոք կոպիտ ասած մարդու եկամուտների 50%-ը գնում էր ջուրը, կամ քամուն էր տրվում... օրինակ Սովետի ժամանակ հիշու՞մ եք, ազգովի համարյա 90% սնանկացանք, լավ է գոնե տներս ձեռներիցս չառան :Ճ
Ասածս ինչ ա, ես 2.5%-ի վրա էսօրվա պայմաններում շատ չէի խորանա :Ճ

[StrangeLittleGirl]

Ես հնարավոր է լիկբեզի կարիք ունեմ, փաստորեն էս պարտադիրը նման է Նահանգների ասենք 401K (https://en.wikipedia.org/wiki/401(k))-ին, հա՞: Նահանգներում կան տարբեր թոշակային պլաններ, ու սաղ ընտրովի են, ընտրովի են նաև ֆոնդերի մեջ գումարների բաշխումը, կարելի է նաև brokerage հաշիվ բացել, ակցիաների առուծախ անել, ու ինքդ քեզ քո հաշվից վարկ տալ, ցանկացած ժամանակ կասեցնել կամ շարունակել (հարկային սահմանափակումներով) ու էդ ամբողջը կառավարվում է անհատի կողմից: Ենթադրում եմ, որ ավելի սոցիալական երկրներում, ասենք Եվրոպայում, նման ազատություններ չկան ու պետությունը կառավարումների մեծ մասը վերցնում է իր ձեռքը: Հայաստանն էլ երևի ուզում է սոցիալական երկրի ձև բռնել :Ճ
Համենայն դեպս խոսքը գնում է 2.5%-ի մասին, իսկ ինձ թվում է, որ նախորդ իշխանությունների օրոք կոպիտ ասած մարդու եկամուտների 50%-ը գնում էր ջուրը, կամ քամուն էր տրվում... օրինակ Սովետի ժամանակ հիշու՞մ եք, ազգովի համարյա 90% սնանկացանք, լավ է գոնե տներս ձեռներիցս չառան :Ճ
Ասածս ինչ ա, ես 2.5%-ի վրա էսօրվա պայմաններում շատ չէի խորանա :Ճ
Հենց էդ ա, որ Հայաստանը փորձում ա բավական անհաջող հիբրիդ ստեղծել։ Ես մենակ երկու եվրոպական երկրներում եմ հարկ մուծել, երկու դեպքում էլ կուտակայինն իմ աշխատավարձից անկախ գումար էր գործատուի վճարած։ Հայաստանը չի ուզում դա անել։ Էլ ո՞նց կլինի գործատուին ճնշել։ Ու ստացվում ա պարտադիր, բայց աշխատողի ուսերին։ Պարտադիր Եվրոպայի պես, աշխատողի ուսերին ԱՄՆ֊ի պես։ Իսկ 2.5%֊ը, էլի եմ ասում, բավական մեծ գումար ա՝ հաշվի առնելով, որ էսօր ՀՀ բնակչության համար առաջնահերթություն ա ընտանիքի առաջնային կարիքները հոգալը, ոչ թե հիսուն տարի հետո թոշակ ստանալ կամ չստանալը։

[Ծլնգ]

Մանեն կողքից սկզբունայնություն չի առաջ քաշում, այլ կոնկրետ առաջարկ ուներ էս թեմայով, իսկ Նիկոլը ժողովրդի վստահություն ա խաղացնում ու իրա էշն առաջ տանում։
Հետո, Նիկոլը բառացի ասում ա, որ ոչ ոք չպետք ա դեմ քվեարկի։ Աչքերս թռել էին ճակատիս էդ արտահայությունից։ Բայց անում ա ինքը նման արտահայտություն։ Նորից նայի տեսագրությունը։ Էդ նիստի ամբողջ մթնոլորտն ա, թե՝ ստեղ շեֆը ես եմ, դուք ինչ ուզում եք, մտածեք, առաջարկեք, բայց մեկ ա իմ ուզածով ա լինելու։
Ինչ վերաբերում ա Նիկոլի «ի տարբերությանը», ապա էստեղ մեծ հաշվով կառավարության հանդեպ վստահությունը կապ չունի։ Էստեղ ներդրվում ա կոնկրետ ռիսկային համակարգ, որի ամեն դետալը մինչև վերջ քննարկված չի։ Եթե վաղը֊մյուս օրը ինչ֊որ բան էն չեղավ, Նիկոլը կանգնելու ա, իրան վստահած ժողովրդին ասի՝ կներեք, չստացվեց, քաշվի մի կողմ։ Ու անկախ նրանից ժողովուրդը Նիկոլին վստահում ա, թե չէ, Հայաստանն էս պահին բավական անկայուն վիճակում ա։ Ամեն օր իրավիճակ ա փոխվում։ Սենց երկարաժամկետ համակարգը բռնել, ներդնելն ուղղակի իրատեսական չէր։
Չգիտեի, որ տաղանդավոր քաղաքական գործիչը պիտի խելոք ենթարկվի շեֆին։ ՀՀԿ֊ական կառավարության ժամանակ էր տենց։ Փաստորեն, հիմա էլ։

Կոնկրետ առաջարկ ուներ, որը լիքը ուրիշ տհաճ հետևանքներ էր ստեղծում։ Նայի, Մանեի դիրքորոշումը, եթե ճիշտ եմ հասկանում, այն է, որ պարտադիրը հետաձգենք մեկ տարով, որ լավ ուսումնասիրենք ինչը ոնց ա, ու որ սա էս պահին բեռ չդառնա։ Իսկ ընդունված որոշումը ասում ա էն, որ բեռը կիսով չափ պակասացնում ենք, բայց այսպես թե այնպես պետությունը իր վրա պարտականություն է վերցրել 10% ֆոնդին ուղարկել (որից 5% տալիս էր պետությունը, մնացած 5%՝ աշխատողը), ու այդ պարտականությունը պետք է շարունակել, ոչ թե կռիվ-ղալմաղալ ստեղծենք ու ինքներս մեր գլխին փորձանք բերենք, բայց եթե խնդիր լինի, ապա իհարկե կվերանայենք։ Իսկ դու ասում ես, որ Հայաստանի համակարգը դանիականին զիջում ա, ուրեմն չպիտի անենք, մինչև Հայաստանը Դանիա չդառնա։ Տո հիմա որ մարդկանց ասես գնա ֆոնդ ընտրի, ոչ էլ կիմանան ֆոնդը ինչ ա, էդ փողերը իրենց երբ են տալու, ու տալու են թե չէ, եթե քաղաքացիությունը փոխում են, արդյոք էդ փողերը հետ կստանան թե չէ (ի դեպ Մանեն չկարողացավ պատասխանել այն հարցին, թե ընդունվածի մեջ քաղաքացիոթյան մասին դրույթը պահպանվում ա թե չէ, այսինքն ինքը իր սկզբունքայնությունից դրդված այս ընդունվածի բոլոր մանրամասները ոչ էլ գիտի)։


Բավական անպատասխանատու հայտարարություն ա։ Ո՞նց ա պատկերացնում էդ փողերը հետ տալը։ Բայց լավ ա, որ սա ֆիքսվել ա մի տեղ, մեկուկես ժամանոց տեսագրության մեջ չի կորել։ Հույս ունեմ՝ եթե հետ տալու հարց լինի, էլի չի սկսի ինչ֊որ բան մոգոնել, թե իրավիճակն ա փոխվել, թե սենց ու նենց։

Շատ հեշտ ա էդ փողրը հետ տալը, քանի որ փողերի մասին տվյալները անձնական հաշիվների վրա գրանցված են... Ու էլի Նիկոլին սխալ ես հասկանում, հենց էդ ա ինքը ասում ա, որ իրավիճակը ինչքան էլ փոխված լինի, կան պարտականություններ, որոնք պիտի կատարվեն, բայց եկեք մարդկանց վրայից մի քիչ բեռը հանենք, նոր կատարենք։ Իսկ Մանեն ու Արծվիկը ասում են, որ իրավիճակ ա փոխվել, ուրեմն պիտի մեր սկզբունքայնությամբ համակարգը գմփցնենք։


Հենց էդ ա, որ Հայաստանը փորձում ա բավական անհաջող հիբրիդ ստեղծել։ Ես մենակ երկու եվրոպական երկրներում եմ հարկ մուծել, երկու դեպքում էլ կուտակայինն իմ աշխատավարձից անկախ գումար էր գործատուի վճարած։ Հայաստանը չի ուզում դա անել։ Էլ ո՞նց կլինի գործատուին ճնշել։ Ու ստացվում ա պարտադիր, բայց աշխատողի ուսերին։ Պարտադիր Եվրոպայի պես, աշխատողի ուսերին ԱՄՆ֊ի պես։ Իսկ 2.5%֊ը, էլի եմ ասում, բավական մեծ գումար ա՝ հաշվի առնելով, որ էսօր ՀՀ բնակչության համար առաջնահերթություն ա ընտանիքի առաջնային կարիքները հոգալը, ոչ թե հիսուն տարի հետո թոշակ ստանալ կամ չստանալը։

Պետությունը այսօր խնդիր ունի ստվերային աշխատողներին երևան բերելու, որ հա՛մ օրինական լինի ամեն ինչ, հա՛մ էլ հարկերը պատշաճ մուծվեն։ Ու գործատուի վրա նոր բեռ դնելը հաստատ այս գործում արդյունավետ չի լինի։

Ինչ վերաբերում ա սկզբունքայնության, ապա գուցե Մանեին հասկանայի, եթե հարցը գնար ասենք pro-choice vs pro-life հարցին, ու ասենք մարդ կարա համարի, որ աբորտները սպանություն են, ու հրաժարվեր սպանություններ լեգիտիմացնող կառավարության մաս լինել։ Իսկ կուտակայինի պարտադիրը հիմա ամտցվի թե հետո, մանավանդ որ բեռը պակասացվում ա, մի քիչ սկզբունքայնության իմ հասկանալուն չի սազում։ Համ էլ բա Մանեն սկզբունքային չի՞ էն հարցում, որ պիտի մարդկանց օգնի սոցապ խնդիրներում։ Ու ինքը հիմա մի փոքր հարցի շուրջ սկզբունքայնություն խաղալով մարդկանց զրկում ա այդ խնդիրներին իր նման լավ տիրապետող նախարար ունենալու հնարավորությունից։ Սա սկզբունքայնություն չի, այլ մանրախնդրություն ա։

Ու Բյուր, կառաջարկեի մտածել, ու թե կուզես, քննարկենք էլ, թե կառավարությունը ինչ ա, ու ինչով ա տարբերվում օրինակ ԱԺ-ից, կառավարության նիստը ինչի համար ա, ու ասենք ինչով ա տարբերվում ԱԺ նիստից, նախարարը ինչ ա անում, ու օրինակ ինչով ա տարբերվում ԱԺ պատգամավորից, վարչապետի ֆունկցիաները ու պատասխանատվությունները որոնք են, ու ինչով են տարբերվում օրինակ ԱԺ-ի խմբակցության ղեկավարից։ Նորից եմ ասում, Մանեի ու Արծվիկի արածները բացարձակ անթույլատրելի են կառավարության նիստի ժամանակ, մանավանդ Արծվիկինը, Մանեն իմ աչքին որոշ կոնստրուկտիվ բաներ արեց, որ ի վերջո լավացրեցին ընդունվող որոշումը։ Համբերատարությունիցս չեմ բողոքում, բայց ես Նիկոլի տեղը լինեի, վախում եմ տեղիցս վեր կկենայի կգնայի մի հատ Արծվիկին կչռփեի։ Ու իր այսօրվա վարքից երևում ա, որ նենց էլ բան չի հասկացել, ու կարծում եմ շատ հնարավոր ա Նիկոլը Արծվիկին հանի ռադ անի։

[Տրիբուն]

Իսկ Մանեն լավ արեց, որ հրաժարական տվեց։ ՀՀԿ֊ական կառավարությունից չտարբերվող կառավարությունում լինելու իմաստ բացարձակապես չկա։ Մամլո ասուլիսով կրուտիտներն էլ հնացած մեթոդներ են։

Հետաքրքիր ա, որ Նիկոլն էլ ասեց, որ ի տարբերություն նախորդ կառավարության, իրանք ժողովրդի վստահությունն ունեն։ Փաստորեն, միակ տարբերությունն էդ ա։ Բայց էդ վստահությունն էլ հարատև չի։



Չգիտեի, որ տաղանդավոր քաղաքական գործիչը պիտի խելոք ենթարկվի շեֆին։ ՀՀԿ֊ական կառավարության ժամանակ էր տենց։ Փաստորեն, հիմա էլ։

Բյուր ջամ, մի հատ նայի Դանիայի կառավարության վերջին հիսուն տարվա գործունեությունը ու ասա, թե քան դեպք ա եղել, որ մինիստրներից մեկը հրապարակային հակադրվի կառավարության ընդհանուր գծին ու հրաժարական չտա։

Չկա տենց բան ալամ աշխարհում ․․․ մի խառնի պառլամենտը գործադիրի, կառավարության հետ։ Կառավարությունը կոլեկտիվ պատասխանատվություն ա ենթադրում։ Բոլոր հակասությունները քննարկվում են կուլիսներում։ Հրապարակին բոլոը պիտի կողմ լինեն։ Բայց ոչ մի ստիպողական բան չկա։ Կարաս դեմ լինես, բայց պիտի հրաժարական տաս։ Էսքան պարզ։ Նույն սկզբունքն էր այո նաև ՀՀԿ կառավարությունում, Թերեզա Մեյի կառավարությունում, Մերկելի կառավարությունում, Դանիայի կառավարությունում, և այլն։

Էն որ Արծվիկը դաշնակ ա, ու դեմ ըլլալով կողմ եղավ, էտ դարավոր դաշնակցական տրադիցիայա։ Արծվիկն էլ պիտի Մանեի պես հրաժարական տար։

[Տրիբուն]

Ստեղ որոշ նրբություններ կան։ Նախ, Հայաստանում պարտադիր կուտակայինից անկախ կա սոցապ հարկ։։

Ջան, էլի մինչև վերջ ոչ մեկի գրածը չկարդացած հայտարարություններ ես անում։

Չկա էլ սոցապ հարկ։ Կա մի հատ եկամտային հարկ, ու մի հատ կուտակային սոցապի պարտադիրի վճարում։

[StrangeLittleGirl]

Ջան, էլի մինչև վերջ ոչ մեկի գրածը չկարդացած հայտարարություններ ես անում։

Չկա էլ սոցապ հարկ։ Կա մի հատ եկամտային հարկ, ու մի հատ կուտակային սոցապի պարտադիրի վճարում։

wtf? բա առողջապահության ու սոցիալական վճարների բյուջեն որտեղի՞ց ա գոյանում։ եկամտահարկի՞ց։ Այսինքն, եկամտահարկը նվազեցնելով առողջապահության բյուջե՞ն են նվազեցնելու։

[StrangeLittleGirl]

Բյուր ջամ, մի հատ նայի Դանիայի կառավարության վերջին հիսուն տարվա գործունեությունը ու ասա, թե քան դեպք ա եղել, որ մինիստրներից մեկը հրապարակային հակադրվի կառավարության ընդհանուր գծին ու հրաժարական չտա։

Չկա տենց բան ալամ աշխարհում ․․․ մի խառնի պառլամենտը գործադիրի, կառավարության հետ։ Կառավարությունը կոլեկտիվ պատասխանատվություն ա ենթադրում։ Բոլոր հակասությունները քննարկվում են կուլիսներում։ Հրապարակին բոլոը պիտի կողմ լինեն։ Բայց ոչ մի ստիպողական բան չկա։ Կարաս դեմ լինես, բայց պիտի հրաժարական տաս։ Էսքան պարզ։ Նույն սկզբունքն էր այո նաև ՀՀԿ կառավարությունում, Թերեզա Մեյի կառավարությունում, Մերկելի կառավարությունում, Դանիայի կառավարությունում, և այլն։

Էն որ Արծվիկը դաշնակ ա, ու դեմ ըլլալով կողմ եղավ, էտ դարավոր դաշնակցական տրադիցիայա։ Արծվիկն էլ պիտի Մանեի պես հրաժարական տար։
Դանիայի կառավարությունը վերջին մի քանի տարում որ հա էլ տենց բաների ա ականատես լինում։Իրանց ռասիզմի նախարարը մի բան ա բստրում, հետո պարզաբանումների համար դիմում են վարչապետին կամ կառավարության այլ անդամների, իրանք էլ ասում են՝ ռասիզմի նախարարը բստրում ա (բնականաբար, ավելի դիվանագիտական բառապաշարով)։ Ու՞ր էր թե էդ իդիոտը հրաժարական տար։

Ու հա, վաբշե Մանեն հենց պիտի հրաժարական էլ տար, ես ուրիշ բա՞ն եմ ասում։ Դուք եք ասում, որ պիտի մնար, դիրքորոշումը փոխեր, ֆլան֊ֆստան։

[StrangeLittleGirl]

Կոնկրետ առաջարկ ուներ, որը լիքը ուրիշ տհաճ հետևանքներ էր ստեղծում։ Նայի, Մանեի դիրքորոշումը, եթե ճիշտ եմ հասկանում, այն է, որ պարտադիրը հետաձգենք մեկ տարով, որ լավ ուսումնասիրենք ինչը ոնց ա, ու որ սա էս պահին բեռ չդառնա։ Իսկ ընդունված որոշումը ասում ա էն, որ բեռը կիսով չափ պակասացնում ենք, բայց այսպես թե այնպես պետությունը իր վրա պարտականություն է վերցրել 10% ֆոնդին ուղարկել (որից 5% տալիս էր պետությունը, մնացած 5%՝ աշխատողը), ու այդ պարտականությունը պետք է շարունակել, ոչ թե կռիվ-ղալմաղալ ստեղծենք ու ինքներս մեր գլխին փորձանք բերենք, բայց եթե խնդիր լինի, ապա իհարկե կվերանայենք։ Իսկ դու ասում ես, որ Հայաստանի համակարգը դանիականին զիջում ա, ուրեմն չպիտի անենք, մինչև Հայաստանը Դանիա չդառնա։ Տո հիմա որ մարդկանց ասես գնա ֆոնդ ընտրի, ոչ էլ կիմանան ֆոնդը ինչ ա, էդ փողերը իրենց երբ են տալու, ու տալու են թե չէ, եթե քաղաքացիությունը փոխում են, արդյոք էդ փողերը հետ կստանան թե չէ (ի դեպ Մանեն չկարողացավ պատասխանել այն հարցին, թե ընդունվածի մեջ քաղաքացիոթյան մասին դրույթը պահպանվում ա թե չէ, այսինքն ինքը իր սկզբունքայնությունից դրդված այս ընդունվածի բոլոր մանրամասները ոչ էլ գիտի)։
Նեա, ես չեմ ասում, որ հայկականը դանիականին զիջում ա, այլ ասում եմ, որ կարելի ա համակարգը ներդնել որոշ հարցեր մանրամասն վերլուծելուց ու բարեփոխելուց հետո, ոչ թե սենց շըփ֊թըփ։ Առանց էդ բոլոր խնդիրներին անդրադառնալու սենց անցկացնելը լուրջ հարցական ա առաջացնում, թե էս կառավարությունն ինչ ուղղություն ա բռնում ու ինչ նպատակներ ունի։ Տպավորություն ա, որ մի քանի մասնավոր ֆոնդի շահեր ա պաշտպանում։




Պետությունը այսօր խնդիր ունի ստվերային աշխատողներին երևան բերելու, որ հա՛մ օրինական լինի ամեն ինչ, հա՛մ էլ հարկերը պատշաճ մուծվեն։ Ու գործատուի վրա նոր բեռ դնելը հաստատ այս գործում արդյունավետ չի լինի։
Ու էլի. էս կառավարությունն ու՞մ շահերն ա պաշտպանում։ Էսօր գործատուները գերշահույթ են ստանում, որտև ամեն ինչ իրանց հագով ա կարած։ Պարտադիրն էլ իրանց հագով սարքեցին։ Ու որևէ նշույլ չի էրևում։ Մենակ Նիկոլը սպասում ա, որ ժողովուրդը ըմբռնումով կմոտենա։ Չէ՛, ժողովուրդն ըբմռնումով չի մոտենա։ Նիկոլն ունի ժողովրդի աջակցությունը, որովհետև էս ու էն ա խոստացել (ի դեպ, Ելքի նախընտրական ծրագրում սևը սպիտակի վրա գրած ա, որ պարտադիրը հանելու են), ու հիմա հակառակն ա անում։ Դա խնդիր ա, հասկանու՞մ ես։ Ժողովուրդը չի կարա հավերժ ըբմռնումով մոտենա։


Ինչ վերաբերում ա սկզբունքայնության, ապա գուցե Մանեին հասկանայի, եթե հարցը գնար ասենք pro-choice vs pro-life հարցին, ու ասենք մարդ կարա համարի, որ աբորտները սպանություն են, ու հրաժարվեր սպանություններ լեգիտիմացնող կառավարության մաս լինել։ Իսկ կուտակայինի պարտադիրը հիմա ամտցվի թե հետո, մանավանդ որ բեռը պակասացվում ա, մի քիչ սկզբունքայնության իմ հասկանալուն չի սազում։ Համ էլ բա Մանեն սկզբունքային չի՞ էն հարցում, որ պիտի մարդկանց օգնի սոցապ խնդիրներում։ Ու ինքը հիմա մի փոքր հարցի շուրջ սկզբունքայնություն խաղալով մարդկանց զրկում ա այդ խնդիրներին իր նման լավ տիրապետող նախարար ունենալու հնարավորությունից։ Սա սկզբունքայնություն չի, այլ մանրախնդրություն ա։
Մանեն հետ չի կանգնում իրա ծրագրերից ու գաղափարներից, Նիկոլը հետ ա կանգնում, որտև «իրավիճակը պարտադրում ա», իրավիճակի անունն էլ մասնավոր ֆոնդեր են, որ էլ հավես չունեն սպասելու, իրանց փողերն են ուզում։



Ու Բյուր, կառաջարկեի մտածել, ու թե կուզես, քննարկենք էլ, թե կառավարությունը ինչ ա, ու ինչով ա տարբերվում օրինակ ԱԺ-ից, կառավարության նիստը ինչի համար ա, ու ասենք ինչով ա տարբերվում ԱԺ նիստից, նախարարը ինչ ա անում, ու օրինակ ինչով ա տարբերվում ԱԺ պատգամավորից, վարչապետի ֆունկցիաները ու պատասխանատվությունները որոնք են, ու ինչով են տարբերվում օրինակ ԱԺ-ի խմբակցության ղեկավարից։ Նորից եմ ասում, Մանեի ու Արծվիկի արածները բացարձակ անթույլատրելի են կառավարության նիստի ժամանակ, մանավանդ Արծվիկինը, Մանեն իմ աչքին որոշ կոնստրուկտիվ բաներ արեց, որ ի վերջո լավացրեցին ընդունվող որոշումը։ Համբերատարությունիցս չեմ բողոքում, բայց ես Նիկոլի տեղը լինեի, վախում եմ տեղիցս վեր կկենայի կգնայի մի հատ Արծվիկին կչռփեի։ Ու իր այսօրվա վարքից երևում ա, որ նենց էլ բան չի հասկացել, ու կարծում եմ շատ հնարավոր ա Նիկոլը Արծվիկին հանի ռադ անի։
Շնորհակալ եմ, բայց դասերի կարիք չունեմ, դրանք ինքս էլ շատ լավ գիտեմ։ Ես անթույլատրելի կհամարեի իրանց արարքը, եթե կուլիսներում որոշում ընդունված լիներ։ Բայց որոշում չէր ընդունվել, ոնց հասկանում եմ, Նիկոլը որոշել էր իրա էշը քշել (դա մյուս նախարարների ասածներից էլ զգացվեց, մասնավորապես՝ նորից նշելով հակասահմանադրականության մասին)։

[Ծլնգ]

Նեա, ես չեմ ասում, որ հայկականը դանիականին զիջում ա, այլ ասում եմ, որ կարելի ա համակարգը ներդնել որոշ հարցեր մանրամասն վերլուծելուց ու բարեփոխելուց հետո, ոչ թե սենց շըփ֊թըփ։ Առանց էդ բոլոր խնդիրներին անդրադառնալու սենց անցկացնելը լուրջ հարցական ա առաջացնում, թե էս կառավարությունն ինչ ուղղություն ա բռնում ու ինչ նպատակներ ունի։ Տպավորություն ա, որ մի քանի մասնավոր ֆոնդի շահեր ա պաշտպանում։


Նախ արի ֆիքսենք, որ իրենք ոչ մի բան էլ չեն դնում, այլ արդեն դրածը փորձում են մեղմացնել։ Ու այդ մեղմացումն էլ ա պահանջում ԱԺ-ի համաձայնությունը, ու ավելի կտրուկ բաներ (պարտադիրը չեղարկելը) հնարավոր ա ԱԺ-ում այս պահին ոչնչին չնպաստող տուրուդմփոցիի բերի։ Ու այո, բյուջեում արդեն մտցված ու ֆոնդերի հետ պայմանավորվածից հետ կանգնելը թե ինչ է լուրջ խնդիր է, պիտի արդարացված լինի։ Իսկ «ժողովուրդը չի ուզում որ լինի, դրա համար չանենք»-ը հեչ էլ արդարացված չի։ Միգուցե հեղափոխությունից հետո ժողովուրդը լավ էլ ուզում ա, Մանեն հարցումներ արե՞լ ա։



Ու էլի. էս կառավարությունն ու՞մ շահերն ա պաշտպանում։ Էսօր գործատուները գերշահույթ են ստանում, որտև ամեն ինչ իրանց հագով ա կարած։ Պարտադիրն էլ իրանց հագով սարքեցին։ Ու որևէ նշույլ չի էրևում։ Մենակ Նիկոլը սպասում ա, որ ժողովուրդը ըմբռնումով կմոտենա։ Չէ՛, ժողովուրդն ըբմռնումով չի մոտենա։ Նիկոլն ունի ժողովրդի աջակցությունը, որովհետև էս ու էն ա խոստացել (ի դեպ, Ելքի նախընտրական ծրագրում սևը սպիտակի վրա գրած ա, որ պարտադիրը հանելու են), ու հիմա հակառակն ա անում։ Դա խնդիր ա, հասկանու՞մ ես։ Ժողովուրդը չի կարա հավերժ ըբմռնումով մոտենա։


Ելքի նախընտրականը գրվել էր 2017-ի ընտրություններից առաջ, ու էն ժամանակ քիչ էին կուտակայինի պարտադիրի մասնակիցները, շատ տեղեկություններ էլ չկար թե ինչպես է համակարգը աշխատում, միգուցե և իմաստալից էր ու հնարավոր կուտակային պարտադիր բաղադրիչը հանելը։ Բայց արդեն 207,000 մարդ համակարգում ունենալով, ովքեր կարծես շատ դժգոհ չեն, որովհետև ֆոնդերի կտրուկ աճ է եղել (ինչը սպասելի է վերջին տարիների համաշխարհային տնտեսական բումի շնորհիվ), վերջին խմբին մի հատ էլ տարիկետում տալը չգիտեմ ինչքանով ա արդարացված։ Բացի դրանից Նիկոլի կառավարությունը Ելք-ի կառավարությունը չի, ու Մանեն էլ ա սխալ, թե կարծում ա որ այն ծրագրով պիտի առաջ շարժվեն։ Տվյալ հարցում ես չգիտեմ որ ժողովուրդը ըմբռնումով չի մոտենա, դու որտեղի՞ց գիտես։



Մանեն հետ չի կանգնում իրա ծրագրերից ու գաղափարներից, Նիկոլը հետ ա կանգնում, որտև «իրավիճակը պարտադրում ա», իրավիճակի անունն էլ մասնավոր ֆոնդեր են, որ էլ հավես չունեն սպասելու, իրանց փողերն են ուզում։


Ամենը գերպարզեցնում ես։ Այստեղ մենակ ֆոնդերը չեն, այլ որ համակարգը այդ տրամաբանությամբ արդեն գնում էր, այն 207,000 արդեն մուծողներն էլ են չէ՞ մարդ։ Հետո սահմանադրական դատարանի կողմից ճշգրտումներ արդեն եղել են, ու եթե ի վերջո մարդիկ ավելի քիչ են գումարային մուծելու քան մինչև այդ (եկամտահարկի պակասեցման շնորհիվ), ի՞նչն է խնդիրը, չեմ հասկանում։



Շնորհակալ եմ, բայց դասերի կարիք չունեմ, դրանք ինքս էլ շատ լավ գիտեմ։ Ես անթույլատրելի կհամարեի իրանց արարքը, եթե կուլիսներում որոշում ընդունված լիներ։ Բայց որոշում չէր ընդունվել, ոնց հասկանում եմ, Նիկոլը որոշել էր իրա էշը քշել (դա մյուս նախարարների ասածներից էլ զգացվեց, մասնավորապես՝ նորից նշելով հակասահմանադրականության մասին)։

Կուլիսներում արդեն որոշումը կար, բայց Արծվիկը փորձեց կուսակցական խաղեր տա բաց նիստի ժամանակ, Մանեն էլ որոշ ճշգրտումներ մտցրեց։ Ու Նիկոլի ֆազերը խփեց նրանից, որ Արծվիկը ասում ա թե դեմ ենք, բայց կողմ ենք։ Յանի ի՞նչ։ Եթե կողմ ես, բերանդ փակի նստի տեղդ, թե դեմ ես, պատճառաբանությունդ բեր ու միգուցե նաև առաջարկի, թե ոնց արվի որ ավելի լավ լինի։ Իսկ Արծվիկի արածը աբիժնիկ ընդդիմադիր պատգամավորի արած էր։ Հլը մի հատ էլ ՀՅԴ-ի անուն ա ներխառնում... ինքը ՀՅԴ-ի նախարար չի, այլ ՀՀ նախարար ա Նիկոլի կառավարությունում։ Իր կուսակցական քաղաքականությունը պիտի դռան շեմին թողած լիներ կառավարություն մտնելուց առաջ։

Ու անընդհատ ասում ես լավ ուսումնասիրված չի... արդեն 4 տարի ա գործող համակարգ ա, ի՞նչը լավ ուսումնասիրված չի։ Հա, կարան անընդհատ երկարաձգեն, ինչպես անցած տարի արեցին, բայց իմա՞ստը։ Ֆոնդ-մոնդի հետ էլ պայմանավորվածությունը ես հասկանում եմ, որ ամբողջ համակարգը հիմա լուծարելը խնդրահարույց ա, բայց վերջին խմբի ներառումը երկարաձգել վ պրինցիպե կարելի էր, չնայած իմաստը էլի չեմ հասկանում։ Եթե արդեն բնակչության գրեթե 3/4 մասնակցում ա ու կարծես շատ դժգոհ չի, էն մեկ քարորդին ինչքա՞ն պիտի երկարաձգեն։

[Ծլնգ]

Ու հա, վաբշե Մանեն հենց պիտի հրաժարական էլ տար, ես ուրիշ բա՞ն եմ ասում։ Դուք եք ասում, որ պիտի մնար, դիրքորոշումը փոխեր, ֆլան֊ֆստան։

Հա, ես եմ ասում, որ իր հրաժարականը, ըստ իս, արդարացված չէր։ Իմ հասկանալով ինքը չէր ասում թե պարտադիրը լրիվ զրոյացնենք, այլ ասում էր վերջին խմբի ներառումը մեկ տարով հետաձգենք։ Ու կառավարության որոշումն էլ ասում ա, որ իմաստ չեն տեսնում հետաձգելու, բայց բեռը բոլորի համար կպակասեցնեն, քանի որ բյուջե լիքը ավելորդ փող ա եկել ու հետո եկամտահարկի իջեցման հետ մեկտեղ հետ կբերեն։ Այսինքն ես այդ որոշումը հասկանում եմ որպես.
ա) չենք կարա էս պահին պարտադիրը հանենք (արդեն գործող համակարգ ա, որտեղ ներգրավված են ներգրավվելիք բնակչության գրեթե 3/4)
բ) վերջին խմբի ընդգրկումը հետաձգելու իմաստ շատ չկա (մեկը ես Մանեից շատ պարզաբանում չեմ տեսել, թե իր պատճառները հետաձգելու համար որոնք են)
գ) վերջին խմբի համար միանալը թեթևացնենք (2.5% նախորդ 5%-ի փոխարեն), ու հավասարության համար արդեն միացածների համար էլ բեռը թեթևացնենք, մինչև տեսնենք եկամտահարկի հետ ինչ ենք անում

Ու Մանեի հեռանալը, այլ ոչ թե մնալը ու պայքարելը մի քիչ անիմաստ եմ համարում այս պարագայում։ Եթե ինքը ուզում է ի վերջո պարտադիրը լրիվ հանել, ապա պիտի մնար ու պայքարեր, հավաքեր տվյալներ, թե ինչու պարտադիրը լավ բան չի, ինչու վերջին 4 տարվա համակարգը լավ չի գործում, և այլն։ Բայց եթե մեկ տարով առանց հիմնավորումների հետաձգելը չընդունվելը իրա համար տենց սկզբունքային ա, ապա հա, լավ ա որ գնում ա։

Ի դեպ նոր ստուգեցի ամփոփագրում, փաստորեն Արծվիկի նախարարությունը դեռ մայիսի վերջին ասել էր, որ ընդունելի է նախագիծը իրենց համար, իսկ նիստի ժամանակ վիստուպատներ էր անում... չէ, Նիկոլի համբերությանը հալալ ա... ես երևի վսյո տակի կչռփեի։

[Տրիբուն]

wtf? բա առողջապահության ու սոցիալական վճարների բյուջեն որտեղի՞ց ա գոյանում։ եկամտահարկի՞ց։ Այսինքն, եկամտահարկը նվազեցնելով առողջապահության բյուջե՞ն են նվազեցնելու։

Առողջապահության, կրթության, սոցիալական ապահովության, պաշտպանության ու մնացած այլ ոլորտների բյուջեները գոյանում են բյուջեի հարկային ու ոչ-հարկային եկամւտներից, ներառյալ եկամտահարկը, ԱԱՀ, գույքահարկը և այլն։ Հայաստանի, ու բազմաթիվ այլ երկրներ բյուջեները գոյանում են նույն ձևի։ Հայաստանը մի բյուջե ունի, ընդեղ գնում են բոլոր եկամուտները, ու ընդեղից կատարվում են բոլոր ծախսերը։ Զարմանքիդ պատճառը չեմ հասկանում։

[Տրիբուն]

Դանիայի կառավարությունը վերջին մի քանի տարում որ հա էլ տենց բաների ա ականատես լինում։Իրանց ռասիզմի նախարարը մի բան ա բստրում, հետո պարզաբանումների համար դիմում են վարչապետին կամ կառավարության այլ անդամների, իրանք էլ ասում են՝ ռասիզմի նախարարը բստրում ա (բնականաբար, ավելի դիվանագիտական բառապաշարով)։ Ու՞ր էր թե էդ իդիոտը հրաժարական տար։

Ու հա, վաբշե Մանեն հենց պիտի հրաժարական էլ տար, ես ուրիշ բա՞ն եմ ասում։ Դուք եք ասում, որ պիտի մնար, դիրքորոշումը փոխեր, ֆլան֊ֆստան։

Բլթցնել սաղ էլ կարան։ Բլթցնելն արգելված չի։ Վարչապետն էլ կարա բլթցնի։ Հայաստնում վերջին քսան տարում մենակ դրանով էլ զբաղված են եղել, բլթցրել են։

Կառավարութայն որոշում ընդունելու ժամանակ կանգնել ու սաղ կամեռների դեմն ասել, ես համաձայն չեմ, ուրիշ բան ա։ Տենց բան հաստատ նույնիսկ Դանիայի ռասիզմի նախարարը արած չի լինի

[Sagittarius]

wtf? բա առողջապահության ու սոցիալական վճարների բյուջեն որտեղի՞ց ա գոյանում։ եկամտահարկի՞ց։ Այսինքն, եկամտահարկը նվազեցնելով առողջապահության բյուջե՞ն են նվազեցնելու։

ես քեզ մել այլ գաղտնիք էլ բացեմ, ռազամական բյուջեն էն հազարներով չի գոյանում

[Sagittarius]

աշխատավարձիս 10,25% ես եմ վճարում, 12,55%ն ել` գործատուս (այսինքն՝ էլի պոտենցիալ ես) ֆոնդերին: 2,5%ի կռիվ եք անու՞մ

[Ծլնգ]

աշխատավարձիս 10,25% ես եմ վճարում, 12,55%ն ել` գործատուս (այսինքն՝ էլի պոտենցիալ ես) ֆոնդերին: 2,5%ի կռիվ եք անու՞մ

արի դու քո աշխատավարձը փոխանցի հայաստանցիներին, իրենք էլ հավեսով 22.8% էլ չէ, լրիվ 50%-ի կարծում եմ հոժար կլինեն...

[StrangeLittleGirl]

Առողջապահության, կրթության, սոցիալական ապահովության, պաշտպանության ու մնացած այլ ոլորտների բյուջեները գոյանում են բյուջեի հարկային ու ոչ-հարկային եկամւտներից, ներառյալ եկամտահարկը, ԱԱՀ, գույքահարկը և այլն։ Հայաստանի, ու բազմաթիվ այլ երկրներ բյուջեները գոյանում են նույն ձևի։ Հայաստանը մի բյուջե ունի, ընդեղ գնում են բոլոր եկամուտները, ու ընդեղից կատարվում են բոլոր ծախսերը։ Զարմանքիդ պատճառը չեմ հասկանում։

Զարմանքիս պատճառն էն ա, որ ես էստեղ լրիվ անվճար առողջապահական ու այլ սոց. ծառայություններ ստանում եմ իմ ու մնացած բնակչության վճարած սոցհարկի հաշվին (իսկ էդ հարկը հենց պիտի գնա սոց. ծառայություններին, չի կարա բյուջե մտնի ու ասենք ուղարկվի բանակ, գուցե բյուջեից ավելի շատ էլ են հատկացնում սոցին, չգիտեմ, բայց հաստատ ոչ ավելի քիչ), բայց նաև վճարում եմ եկամտահարկ ու առանձին վճարում եմ կենսաթոշակային ֆոնդին։ Ու եթե Հայաստանում վերացվում ա էդ սոցհարկը, տեսականորեն նշանակում ա, որ կառավարությունը ոնց ուզի, կտնօրինի բյուջեն, այսինքն՝ բյուջեում չի լինի կոնկրետ գումար, որը մենակ սոց. ծառայությունների համար ա նախատեսված, ու չի կարա ուրիշ բանի վրա ծախսվի։ Նվազեցնելով եկամտահարկը ու ներդնելով պարտադիրը՝ ստացվում ա, որ ամեն անձ մենակ իրա թոշակի համար ա ապահովագրված (էս էլ մեծ հարցական ա էս անկայուն իրավիճակում), իսկ թե ինչ կլինի ներկային, լրիվ կառավարության հայեցողության տակ ա դրվում։

[Ծլնգ]

Զարմանքիս պատճառն էն ա, որ ես էստեղ լրիվ անվճար առողջապահական ու այլ սոց. ծառայություններ ստանում եմ իմ ու մնացած բնակչության վճարած սոցհարկի հաշվին (իսկ էդ հարկը հենց պիտի գնա սոց. ծառայություններին, չի կարա բյուջե մտնի ու ասենք ուղարկվի բանակ, գուցե բյուջեից ավելի շատ էլ են հատկացնում սոցին, չգիտեմ, բայց հաստատ ոչ ավելի քիչ), բայց նաև վճարում եմ եկամտահարկ ու առանձին վճարում եմ կենսաթոշակային ֆոնդին։ Ու եթե Հայաստանում վերացվում ա էդ սոցհարկը, տեսականորեն նշանակում ա, որ կառավարությունը ոնց ուզի, կտնօրինի բյուջեն, այսինքն՝ բյուջեում չի լինի կոնկրետ գումար, որը մենակ սոց. ծառայությունների համար ա նախատեսված, ու չի կարա ուրիշ բանի վրա ծախսվի։ Նվազեցնելով եկամտահարկը ու ներդնելով պարտադիրը՝ ստացվում ա, որ ամեն անձ մենակ իրա թոշակի համար ա ապահովագրված (էս էլ մեծ հարցական ա էս անկայուն իրավիճակում), իսկ թե ինչ կլինի ներկային, լրիվ կառավարության հայեցողության տակ ա դրվում։

Իմ իմանալով էլ է ահագին երկրներում սոցապ հարկերը առանձին ֆոնդերում պահվում ու չեն կարող այլ բյուջեի հետ ներխառնվել (չնայած այդ ֆոնդերի գումարները երկրի համար ցածր տոկոսադրույքով վարկեր են որպես ծառայեցվում նաև)։ Բայց դե օրենսդրական բազայով կարելի է բոլորը իրար հետ համատեղել ու անունը դնել եկամտային հարկ, ու դրա որոշ տոկոսը ուղարկել սոցապ կարիքների (առանձին ֆոնդ լինի թե չէ)։

[StrangeLittleGirl]

Բլթցնել սաղ էլ կարան։ Բլթցնելն արգելված չի։ Վարչապետն էլ կարա բլթցնի։ Հայաստնում վերջին քսան տարում մենակ դրանով էլ զբաղված են եղել, բլթցրել են։

Կառավարութայն որոշում ընդունելու ժամանակ կանգնել ու սաղ կամեռների դեմն ասել, ես համաձայն չեմ, ուրիշ բան ա։ Տենց բան հաստատ նույնիսկ Դանիայի ռասիզմի նախարարը արած չի լինի
Դանիայի կառավարության նիստերը կամերաների առաջ չեն տեղի ունենում։ Դանիայում կառավարության ու ԱԺ֊ի տարբերությունը շատ լավ գիտեն. առաջինի նիստերը փակ են, երկրորդինը՝ էնքան բաց, որ ցանկացած քաղաքացի կարա գնա, ներսից հետևի։

[StrangeLittleGirl]

ես քեզ մել այլ գաղտնիք էլ բացեմ, ռազամական բյուջեն էն հազարներով չի գոյանում
Ռազմական բյուջեի մասին խոսք չի գնացել :)

Էս վերամբարձ տոնն իսկականից չի դզում։

[Տրիբուն]

Զարմանքիս պատճառն էն ա, որ ես էստեղ լրիվ անվճար առողջապահական ու այլ սոց. ծառայություններ ստանում եմ իմ ու մնացած բնակչության վճարած սոցհարկի հաշվին (իսկ էդ հարկը հենց պիտի գնա սոց. ծառայություններին, չի կարա բյուջե մտնի ու ասենք ուղարկվի բանակ, գուցե բյուջեից ավելի շատ էլ են հատկացնում սոցին, չգիտեմ, բայց հաստատ ոչ ավելի քիչ), բայց նաև վճարում եմ եկամտահարկ ու առանձին վճարում եմ կենսաթոշակային ֆոնդին։ Ու եթե Հայաստանում վերացվում ա էդ սոցհարկը, տեսականորեն նշանակում ա, որ կառավարությունը ոնց ուզի, կտնօրինի բյուջեն, այսինքն՝ բյուջեում չի լինի կոնկրետ գումար, որը մենակ սոց. ծառայությունների համար ա նախատեսված, ու չի կարա ուրիշ բանի վրա ծախսվի։ Նվազեցնելով եկամտահարկը ու ներդնելով պարտադիրը՝ ստացվում ա, որ ամեն անձ մենակ իրա թոշակի համար ա ապահովագրված (էս էլ մեծ հարցական ա էս անկայուն իրավիճակում), իսկ թե ինչ կլինի ներկային, լրիվ կառավարության հայեցողության տակ ա դրվում։

Բյուր ջան, որի որ տարընթերցումներ չլինեն, մի քիչ մանրամասն գրեմ, համ էլ գլխանց տերմինները սահմանենք։

Նախ, սոցիալական ապահովությունը, որի մեջ մտնում են սոցիալական ծառայությունները (աղքատության նպաստներ, մանկատներ, խնամքի կենտրոններ, ծերանոցներ, և այլն), ու սոցիալական ապահովագրությունը, որը վերաբերվում ա կենսաթոշակային համակարգին, փախկապակցված, բայց տարբեր բաներ են։ Ես ոնց հասկացա, քո հարցը հենց կենսաթոշակներին ա վերաբերվում, քանի որ քննարկման թեման էտ ա։

Երկրորդ, Հայաստանի բյուջետային համակարգում սենց կոչված նպատակային (earmarked) եկամուտներ չկան։ Բացառություն ա մենակ ընկերությունների կողմից վճարվող բնապահպանական վճարները, որը առանձին օրենքով մի շարք ընկերությունների կատարած վճարները պարտադրում ա ծախսել էն համայնքների բնապահպանական ծրագերի վրա, որտեղ էտ ընկերությունները գործում են։ Մնացած բոլոր հարկային եկամուտները գալիս մտնում են բյուջե, խառնվում են իրար, ու բյուջեի մասին օրենքով որոշվում ա, թե որտեղ ինչքան պիտի ծախսվի, ներառյալ առողջապահությունը, սոցիալական ապահովությունը, կենսաթոշակները, և այլն։

Հիմա կոնկրետ էս քննարկվող հարցի, կենսաթոշակների հետ կապված ․․․․

Մինչև 2013 թվականը ՀՀ-ում գործում էր «Պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների» օրենքը։ Էս օրենքով սոց վճարները կատարվում էին պետական բյուջե, ու բյուջեից վճարվում եին կենսաթոշակները։ Բայց հավաքված փողը միշտ քիչ էր, ու այլ եկամուտներից պետությունը ավալացնում էր, որ թոշակները լրիվ վճարվեին։ Որ թվերով պատկրացում կազմես, 2013-ին սոցիալակն վճարներով հավաքվում էր մոտ 140 միլիարդ, իսկ թոշակնեի վրա ծախսվում էր մոտ 200 միլիարդ։

2013-ից, երբ ուժի մեջ մտավ Եկամտային հարկի մասին օրենքը, պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարը վերացավ։ Հիմա կենսաթոշակները լրիվ վճարվում են պետական բյուջեից, ու էտ թիվը 2018 թվին կազմում ա մոտ 280 միլիարդ։ Թե եկամտային ինչ աղբյուրից ա վճարվում էտ 280 միլիարդը, ոչ մի օրենքով չի կարգավորվում։ Որտեղից ուզում ա պիտի վճարվի։ Բայց էլի, որ թվերով պատկերացնես, 2018-ին եկամտային հարկով հավաքագրվելույա մոտ 370 միլիարդ, իսկ ասենք ԱԱՀ-ով մոտ 420 միլիարդ։ Թե էտ 280-ը որտեղից ու ոնց ա վճարվում, իմ ու քո գործը չի։

Վերդառնանք քո սկզբանակն հարցին, եթե եկամտային հարկի մասով մուտքերը կրճատվեն, կարո՞ղ ա առողջապահության ու սոցիալական ապահովության ծախսերը կրճատվեն։ Պատասխան, ոչ մեկը չի կարա ասի :D Քանի որ եթե բյուջեի եկամուտները նվազում են, բնականաբար ծախսերն էլ պիտի նվազեն։ Բայց պետությունը սկզբից կրճատում ա ոչ առաջնային ծախսերը։ Ասենք, սկզբից կտուժեն այլ ոլորտներ՝ տրանսպոր, կապ, գյուղատնտեսություն, հետո նոր սոցիալական ոլորտները՝ առողջապահություն, կրթություն, սոցապ ․․․․ Կարամ ասեմ, որ կենսաթոշակներն ու սոցիալական նպաստները որպես կանոն պաշտպանված հոդվածներ են, ու եթե փող չկա երկրում, էս ծախսերը որպես առաջնահերթություն պիտի մեկա արվեն։

[Տրիբուն]

Դանիայի կառավարության նիստերը կամերաների առաջ չեն տեղի ունենում։ Դանիայում կառավարության ու ԱԺ֊ի տարբերությունը շատ լավ գիտեն. առաջինի նիստերը փակ են, երկրորդինը՝ էնքան բաց, որ ցանկացած քաղաքացի կարա գնա, ներսից հետևի։

Արա, էտ ինչ ոչ դեմոկրատական ու ոչ թափանցիկ երկիր ա էտ Դանիան։ :D

Պարտադիր չի, որ կառավարության նիստը ուղիղ հեռարձակվի։ Ասածս էն ա, որ հնարավոր չի, որ կառավարությունը մի բան որոշի, բայց մինիստրներից մկեը հելնի ու սաղի դեմը ասի, որոշումն ընդունվել ա, բայց ես համաձայն չեմ։ Եթե տենց բան ասի, ուրեմն հաստատ պիտի հրաժարական տա։

[Տրիբուն]

․․․․տեսականորեն նշանակում ա, որ կառավարությունը ոնց ուզի, կտնօրինի բյուջեն, այսինքն՝ բյուջեում չի լինի կոնկրետ գումար, որը մենակ սոց. ծառայությունների համար ա նախատեսված, ու չի կարա ուրիշ բանի վրա ծախսվի։

Էս պահն էլ ա քեզ ոնց որ անհանգստացնում, բաց եմ թողել նախորդ գրառման մեջ ․․․․

Բյուջեում սոցիալական ծառայությունները, կենսաթոշակները, ու ընդհանրապես բոլոր-բոլոր ծախսերը, կրթություն, պաշտպանություն, առողջապահություն ․․․ սահմանվում են առանձին հոդվածներով ամեն տարվա բյուջեի մասին օրենքով։ Ու օրենքը պիտի կատարվի նենց, ոնց ընդունվել ա։ Այսինքն կառավարությունը չի կարա բռնի ու ծախսի նենց ոնց ուզում ա։ Կառավարությունը օրենքի սահմաններում մենակ կարա փոփոխություններ անի որոշ հոդվածների մեջ։ Մանրամասների մեջ չխորանամ, տոկոսներով սահմանվում ա, թե որտեղից ու ինչքան կարա տանի։ Դրանցի ավելի դեպքում պիտի գնա ԱԺ ու օրենքում փոփոխություններ մտցնի։

Բայց, մի քանի հոդված կա, որ կառավարությունը իրավուն չունի վաբշե ձեռ տալու։ Ոնց օրենքն ընդունվել ա, տենց էլ պիտի ծախսի։ Դրանք են պետական պարտքի սպասարկումը, սոցիալական նպաստներն ու կենսաթոշակները, աշխատավարձերը ու համայնքների դոտացիաները։ Մեկ էլ վայթեմ միջազգային պայմանագրերով նախատեսված ինչ-որ վճարներ։

[StrangeLittleGirl]

Էս պահն էլ ա քեզ ոնց որ անհանգստացնում, բաց եմ թողել նախորդ գրառման մեջ ․․․․

Բյուջեում սոցիալական ծառայությունները, կենսաթոշակները, ու ընդհանրապես բոլոր-բոլոր ծախսերը, կրթություն, պաշտպանություն, առողջապահություն ․․․ սահմանվում են առանձին հոդվածներով ամեն տարվա բյուջեի մասին օրենքով։ Ու օրենքը պիտի կատարվի նենց, ոնց ընդունվել ա։ Այսինքն կառավարությունը չի կարա բռնի ու ծախսի նենց ոնց ուզում ա։ Կառավարությունը օրենքի սահմաններում մենակ կարա փոփոխություններ անի որոշ հոդվածների մեջ։ Մանրամասների մեջ չխորանամ, տոկոսներով սահմանվում ա, թե որտեղից ու ինչքան կարա տանի։ Դրանցի ավելի դեպքում պիտի գնա ԱԺ ու օրենքում փոփոխություններ մտցնի։

Բայց, մի քանի հոդված կա, որ կառավարությունը իրավուն չունի վաբշե ձեռ տալու։ Ոնց օրենքն ընդունվել ա, տենց էլ պիտի ծախսի։ Դրանք են պետական պարտքի սպասարկումը, սոցիալական նպաստներն ու կենսաթոշակները, աշխատավարձերը ու համայնքների դոտացիաները։ Մեկ էլ վայթեմ միջազգային պայմանագրերով նախատեսված ինչ-որ վճարներ։
Շնորհակալ եմ վերևում մանրամասն բացատրելու համար։ Ամեն դեպքում, Հայաստանում ուրիշ մեխանիզմներ են։
Հա, բայց եթե ամեն տարվա վրա ա դրված, ամեն հաջորդ տարում բյուջեն ընդունելուց կարան որոշեն, որ էս տարի ասենք առողջապահությունը կարևոր չի, բերեք մեր համար սիրուն մեքենաներ առնենք։ Փաստորեն, ինչ֊որ զսպող մեխանիզմ չկա (ասենք, ինչ֊որ մինիմում, որ ամեն տարի պետք ա հասնի սոցին), հարկատեսակներն էլ տարբերակված չեն։ Ստեղ խնդիր ա առաջանում օրենսդրությունը փոխելու ու նենց մեխանիզմ ստեղծելու, որ հարկատուն վստահ լինի, որ իրա վճարած հարկերի կոնկրետ մասը գնում ա կոնկրետ նպատակի, մանավանդ որ խոսում են առողջապահությունը հասանելի դարձնելու և այլնի մասին։

Հասկանու՞մ ես, ինձ համար էն պնդումը, թե կառավարությունը ժողովրդի վստահությունն ունի, լոլո ա։ Ես կոնկրետ քայլեր եմ ուզում, ոչ թե ինչ֊որ որոշումների ընդունում՝ պնդելով, որ ունեն ժողովրդի վստահությունը։ Իսկ սենց կարան ինչ ուզեն, անեն։

[Gayl]

Այսինքն ես այդ որոշումը հասկանում եմ որպես.
ա) չենք կարա էս պահին պարտադիրը հանենք (արդեն գործող համակարգ ա, որտեղ ներգրավված են ներգրավվելիք բնակչության գրեթե 3/4)
բ) վերջին խմբի ընդգրկումը հետաձգելու իմաստ շատ չկա (մեկը ես Մանեից շատ պարզաբանում չեմ տեսել, թե իր պատճառները հետաձգելու համար որոնք են)
գ) վերջին խմբի համար միանալը թեթևացնենք (2.5% նախորդ 5%-ի փոխարեն), ու հավասարության համար արդեն միացածների համար էլ բեռը թեթևացնենք, մինչև տեսնենք եկամտահարկի հետ ինչ ենք անում
Իսկ ես ընդհանրապես չեմ հասկանում էսքան պարտք ունեցող երկիրը, որը նոր_նոր ուզում է տնտեսական բարեփոխումներ իրականացնի 40 տարով երկրից շատ մեծ գումար է հանում, տենց ոնց ա լինում? Կամ ինչ գիտենք 40 տարի հետո ինչ կարա լինի? Ոնց ենք ռիսկ անում էդքան մեծ գումար հանել երկրից 40 տարով: Այսինքն հիմիկվա ջահել սերնդի մասին մտածեցին? Բա էսօրվա թոշակառուները? Եթե տարեկան միլիարդների հասնող գումարներ ա դուրս գալու հետևաբար դա բնականաբար կազդի էսօրվա թոշակառուների թոշակների բարձացման վրա:

[Տրիբուն]

Շնորհակալ եմ վերևում մանրամասն բացատրելու համար։ Ամեն դեպքում, Հայաստանում ուրիշ մեխանիզմներ են։


Եթե Դանիայի նկատմամբ, ապա հա, ուրիշ ա։ Բայց նենց չի, որ ունիկալ ա։ Ավելին, երկրների բացարձակ մեծամասնությունը հենց Հայաստանի պես էլ անում ա։ Քո ասած earmarking համակարգը տարածված ա հիմնականում սոցիալական ու առողջապահության պարտադիր պետական ապահովագրությունների՝ Ծլնգի ասած ֆոնդերի դեպքում։ Մեկ էլ որոշ երկրներ ասենք կարող ա ծխախոտի վրա դրված հարկը պարտադիր ուղղեն առողջապահության ոլորտ, կամ ասենք բենզինի վրա դրված հարկը ուղղեն ասենք ճանապարհային ֆոնդ։



Հա, բայց եթե ամեն տարվա վրա ա դրված, ամեն հաջորդ տարում բյուջեն ընդունելուց կարան որոշեն, որ էս տարի ասենք առողջապահությունը կարևոր չի, բերեք մեր համար սիրուն մեքենաներ առնենք։ Փաստորեն, ինչ֊որ զսպող մեխանիզմ չկա (ասենք, ինչ֊որ մինիմում, որ ամեն տարի պետք ա հասնի սոցին), հարկատեսակներն էլ տարբերակված չեն։ Ստեղ խնդիր ա առաջանում օրենսդրությունը փոխելու ու նենց մեխանիզմ ստեղծելու, որ հարկատուն վստահ լինի, որ իրա վճարած հարկերի կոնկրետ մասը գնում ա կոնկրետ նպատակի, մանավանդ որ խոսում են առողջապահությունը հասանելի դարձնելու և այլնի մասին։


Չեն կարա տենց օդից բռնած որոշումներ ընդունեն, քանի որ ամեն ոլորտում կան ծրագրեր որոնք պիտի ֆինանսավորվեն ու լիքը օրենքներ կան, որոնք կարգավորում են թե որտեղ ինչքան ֆինանսավորում պիտի գնա։ Ասենք, եթե էսքան թիվ երեխա կա մինչև տաս տարեկան, ու էս ա ցանկը պարտադիր պատվաստումների, ու էսքան ա գինը, էտ բյուջեն պիտի էտ թվով հաստատվի։ Չեն կարա ասեն, էկեք քիչ երեխա պատվաստենք, գնանք ավտո առնենք։ Նենց որ, արդյունքում ամեն տարի բյուջեի շատ կոնկրետ տոկոս, մի քիչ տատանումներով, գնում ա հենց առողջապահությանը, հենց կրթությանը ու հենց սոցիալական ապահովությանը։

Ուրիշ բան, որ հետդ լրիվ համաձայն եմ, լիքը ծախսեր հաստատ աանարդյունավետ են, քանի որ տարին տարվա վրա, մանրից, մի քիչ ստեղից, մի քիչ ընդեղից, նենց ա ստացվել, որ էսօր չինովնիկի բենզինի փողը հերիքում ա, բայց տարբեր ասենք կրթական ծրագրերի համար մեկ էլ փող չկա։ Բայց էտ հարցը չի լուծվում earmarking անելով։ Լուծվում ա մանրամասն ծախսային վերլություններ անելով - spending reviews։




Հասկանու՞մ ես, ինձ համար էն պնդումը, թե կառավարությունը ժողովրդի վստահությունն ունի, լոլո ա։ Ես կոնկրետ քայլեր եմ ուզում, ոչ թե ինչ֊որ որոշումների ընդունում՝ պնդելով, որ ունեն ժողովրդի վստահությունը։ Իսկ սենց կարան ինչ ուզեն, անեն։

Հասկանում եմ, ու իմ համար էլ ա լոլո, ու ես էլ կողմ մեխանիզմներին։ Քո առաջարկած ձևը մեխանիզմներից մեկն ա, որը ի միջի այլոց շատ լուրջ քննադատվում ա ալամ աշխարհում։ Շատ չխորանամ ինչի, բայց ինքը պրոբլեմաիկ մեխանիզմ ա։ Բյուջեն մենակ առողջապահության ու սոցիալական ծախսերի համար չի, ինքը շատ մեծ ֆիսկալ գործիք ա, որը տնտեսության վրա լուրջ ազդեցություն ունի։ Նենց որ, սենց մեխանիզմենր կիրառելուց մտածել մենակ, որ քաղաքացին ուզում տեսնի, որ իրա վճարած եկամտահարկը գնում ա կոնկրետ սոցիալական ծրագերի ֆինանսովորմանը, մենակ մի ու շատ փոքր գործոն ա։

[Ծլնգ]

Տրիբուն :love

Ի դեպ, ինչպես կասեր Վիշապը, օրինակ ԱՄՆ-ում, որը ոչ սոցիալական երկիր է, ոչ էլ առողջապահության պարտադիր պետական ապահովագրության համակարգ ունի, սոցապ հարկերը գնում են (ինչքան գիտեմ, ներկայիս աշխարհի ամենամեծ) պետական ֆոնդը՝ Social Security Trust Fund։ Իմ հասկանալով ֆոնդ/չֆոնդը քաղաքական որոշումներ են ու ահագին կապված են դեմոգրաֆիկ տրենդերի հետ (հիմա ավելի շատ ա հավաքվում քան վաղը ծախսվելու ա, օրինակ)։ Ու այս ֆոնդերի չափերի պատճառով լուրջ գործոն են երկրի դրամային քաղաքականության մեջ։ Բայց դա արդեն ուրիշ օպերա է։

[Ծլնգ]

Իսկ ես ընդհանրապես չեմ հասկանում էսքան պարտք ունեցող երկիրը, որը նոր_նոր ուզում է տնտեսական բարեփոխումներ իրականացնի 40 տարով երկրից շատ մեծ գումար է հանում, տենց ոնց ա լինում? Կամ ինչ գիտենք 40 տարի հետո ինչ կարա լինի? Ոնց ենք ռիսկ անում էդքան մեծ գումար հանել երկրից 40 տարով: Այսինքն հիմիկվա ջահել սերնդի մասին մտածեցին? Բա էսօրվա թոշակառուները? Եթե տարեկան միլիարդների հասնող գումարներ ա դուրս գալու հետևաբար դա բնականաբար կազդի էսօրվա թոշակառուների թոշակների բարձացման վրա:
Այդ գումարների 70% Հայաստանում են, ու սա երկրի ֆինանսական վիճակը ահագին կայունացնող գործիք ա։ Այդ ֆոնդից պետությունը կարում ա ցածր տոկոսադրույքով վարկ վերցնել ու համաշխարհային ֆինանսական շուկաներից բարձր տոկոսով վարկերի փախարեն ոնցոր իր քաղաքացիներից ա պարտքով վերցնում։ Էսօրվա թոշակառուների թոշակն էլ ուրիշ աղբյուրից ա ֆինանսավորվում ու սրա հետ ընդհանրապես կապ չունի։ Սրա մասին սենց մտածի՝ մարդիկ սև օրվա համար փող են հետ քցում, բայց այդ հետ գցածը ոչ թե դոշակի տակ ա դրվում, այլ բարձր որակով տնօրինվում ա ու պետությանն էլ լիքը օգուտ ա տալիս։ Ստեղ միակ խնդրահարույց բանը հենց պարտադիր բաղադրիչն էր, որ մարդիկ այդ փողը կարողանան այսօր տնօրինել, ոչ թե ստիպողաբար հետ քցեն, բայց կարծում եմ մի երկու տարի հետո այդ պարտադիրը որ հանես էլ, մարդկանց մեծ մասը շարունակելու են մուծումները, քանի որ սա լավ ֆինանսական սովորությունների է բերելու։ Ու շատ գործատուներ իրենք էլ կսկսեն աշխատողների տեղը մուծումներ անել, ու նույնիսկ միգուցե հավելյալ էլ։

[Gayl]

70% տոկոսը Հայաստանում ա մնալու? Վստահ ես? Կարող ա ուրիշ լուրերեմ կարդում?)))
Այսինքն պետությունը մեր տված փողը կարողանում ա ցածր տոկոսով պարտք վերցնել,ստացվում ա պետությոխնը փոխանակ ինքը կառավարի այլ պարտքով ուրիշին ա տալիս ու ընթացքում նույն փողը կարողանում է պարտքով վերձնել, բայց ցածր տոկոսադրույքով:
Էնքանովա ազդում, որ եթե երկրից միլիարդներ են դուրս գալիս մի 40 տարով հետևաբար մեր տնտեսական աճը կֆանդաղի, որն էլ կազդի բոլորիս վրա, թե չէ ես էլ գիտեմ, որ սա ներկայումս թոշակ ստացողների վրա չի ազդում:
Կամ խի ենք վստահ, թե 40 տարի հետո ինչ ա լինելու, մի տեսակ անհասկանալի վստահություն ա ու փոխանակ էս ճգնաժամից դուրս գալու մեթոդներ մտածենք երկրից միլիարդներ ենք հանում, ինչ ա թե 40 տարի նետո իմ թոշակը բարձր լինի:ճճ

[Ծլնգ]

70% տոկոսը Հայաստանում ա մնալու? Վստահ ես? Կարող ա ուրիշ լուրերեմ կարդում?)))
Այսինքն պետությունը մեր տված փողը կարողանում ա ցածր տոկոսով պարտք վերցնել,ստացվում ա պետությոխնը փոխանակ ինքը կառավարի այլ պարտքով ուրիշին ա տալիս ու ընթացքում նույն փողը կարողանում է պարտքով վերձնել, բայց ցածր տոկոսադրույքով:
Էնքանովա ազդում, որ եթե երկրից միլիարդներ են դուրս գալիս մի 40 տարով հետևաբար մեր տնտեսական աճը կֆանդաղի, որն էլ կազդի բոլորիս վրա, թե չէ ես էլ գիտեմ, որ սա ներկայումս թոշակ ստացողների վրա չի ազդում:
Կամ խի ենք վստահ, թե 40 տարի հետո ինչ ա լինելու, մի տեսակ անհասկանալի վստահություն ա ու փոխանակ էս ճգնաժամից դուրս գալու մեթոդներ մտածենք երկրից միլիարդներ ենք հանում, ինչ ա թե 40 տարի նետո իմ թոշակը բարձր լինի:ճճ

Չգիտեմ դու ինչ նորություններ ես կարդում, բայց 70% պաշտոնական տարածած թվեր են, որ Տրիբունն էլ էր այս քննարկման մեջ ցիտել (https://www.akumb.am/showthread.php/67702-%D5%93%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?p=2573142&viewfull=1#post2573142)։ Ու էս էն պահն ա, որ ուրիշները շատ ավելի լավ կկառավարեն քան պետությունը։ Ամբողջ աշխարհում էլ սենց ֆոնդերին կամերցիոն կառավարողներ են ներգրավված, ովքեր շատ ավելի շատ կառավարման գործիքներ ունեն քան երկիրները։ Այդ կառավարող ընկերություննրը իրենց կառավարման տակ Հայաստանի ՀՆԱ-ի տասնապատիկներով ակտիվներ ունեն։ Ու այդ տոկոսը ոչ թե կառավարիչներին ա տալիս, այլ հետ մարդկանց։ Այսինքն Վալոդը 100 դրամ տալիս ա կուտակայինին, երկիրը դա վերցնում ա ասենք 3%-ով, հետո մի քանի տարի անց տոկոսներով հանդերձ Վալոդի հաշվին ա դնում, մինուս մի երկու կոպեկ որ տալիս են կառավարողին։

Տնտեսական աճը չգիտես կդանդաղի, թե չէ։ Եթե երկրում սպառողի վստահությունը ցածր ա, ապա չեն սպառում, այլ սև օրվա համար կողքի են գցում։ Իսկ այստեղ երկիրը այդ փողերը վերցնում շրջանառության մեջ ա դնում, ինչը նպաստում ա տնտեսական աճին։ Իսկ 40 տարի ա, թե ինչքան ա այնքան էլ մեծ տարբերություն չի անում, քանի որ այդ բոլոր 40 տարիների ընթացքում այդ փողը շրջանառվում ա, ոչ թե ինչ-որ տեղ նստած սպասում ա, թե երբ պիտի հետ գա։ Ու սա ամբողջ աշխարհում գործածվող սխեմաներ են։ Էն աստիճանի, որ շատ երկրներ սահմանափակում են, թե ինչքան կարաս սենց ֆոնդերի մեջ առանց հարկվելու ներդնել։ Այսինքն եթե ես օրինակ €100 աշխատավարձ եմ ստանում, ու ուզում եմ դրանից €50 դնել սենց ֆոնդերի, որ հիմա վրեն եկամտահարկ չտամ, այլ առանց հարկվելու տոկոսներ հավաքեմ 30 տարի, ու հետո թոշակիս տարիներին վերցնեմ, վրեն էլ արդեն քիչ հարկ տամ, պետությունը ասում ա՝ հոպ, €20-ից ավել չես կարա առանց եկամտահարկ սղցնես։ Իսկ Հայաստանում սենց հետ գցելու մշակույթ դեռ չկա, ինչը ֆինանսական ապակայունացման ահագին մեծ գործոն կարա լինի։

[Gayl]

Լավ հասկանալի էր:
Այսինքն այս պահին 70% տոկոսը ներդրված է մեր տնտեսության մեջ ու այսուհետ էդ ֆոնդի 70%_ը մեր պետությունն ա տնօրինելու, թե կառավարումը հանձնվելու է այլ հիմնադրամների?
Ծլնգ լավ ընդունեցինք, որ շաաաատ վստահելի ձեռքերում են լինելու էդ գումարները, բաաայց հսկայական գումար պետությունը չի կարողանալու իր ներդրումների համար օգտագործել: Էդ նույնն ա, որ Պողոսի ֆինանսականը քաքի մեջ լինի ու վերջին կոպեկը տանի ամենավստահելի բանկում ավանդ դնի ինչ ա թե կարող ա մի 40 տարի հետո ավելի լավ լինի:ճճճ
Հարցը էն ա, որ էդ փողերը պիտի մենք կառավարենք

[Ծլնգ]

Լավ հասկանալի էր:
Այսինքն այս պահին 70% տոկոսը ներդրված է մեր տնտեսության մեջ ու այսուհետ էդ ֆոնդի 70%_ը մեր պետությունն ա տնօրինելու, թե կառավարումը հանձնվելու է այլ հիմնադրամների?
Ծլնգ լավ ընդունեցինք, որ շաաաատ վստահելի ձեռքերում են լինելու էդ գումարները, բաաայց հսկայական գումար պետությունը չի կարողանալու իր ներդրումների համար օգտագործել: Էդ նույնն ա, որ Պողոսի ֆինանսականը քաքի մեջ լինի ու վերջին կոպեկը տանի ամենավստահելի բանկում ավանդ դնի ինչ ա թե կարող ա մի 40 տարի հետո ավելի լավ լինի:ճճճ
Հարցը էն ա, որ էդ փողերը պիտի մենք կառավարենք

Բայց ինչի՞ ես է ուզում մենք կառավարենք։ Նայի, եթե շահութաբեր ներդնելու տեղ կա, ուրեմն փող էլ չունենաս, գնում ես վարկ ես վերցնում։ Ու այդ կուտակայինի փողերի հաշվին Հայաստան երկիրը էժան վարկ վերցնելու միջոց ա ձեռք բերում։ Իսկ եթե շահութաբեր չի ներդրումդ, ապա մարդկանց ապագա թոշակի ֆոնդը դրա մեջ չպիտի ներդնես։ Եթե այդ կուտակայինը չլիներ, մարդիկ այդ փողերը կամ պիտի իրենց վրա ծախսեին՝ նպաստելով տնտեսությանը, կամ դոշակի տակ պահեին։ Երկրին երկու դեպքում էլ շատ ավելի քիչ կհասներ, քան եթե այդ փողերից ահագին մաս ցածր տոկոսադրույքով վարկ վերցնելու հնարավորություն ունենա։ Ու չէ, Պողոսի բերածդ օրինակը հեչ սազական չի այստեղ։ Ավելի լավ օրինակ կլիներ, որ Պողոսը իր ֆինանսական կայունության համար որոշ գումար հետ ա գցում (ասենք վաղը մյուս օրը գործից ա զրկվում, մեքենայի տակ ա ընկնում գործ անել չի կարում ու տենց), ու դրա մի մասը բանկում ա պահում, մի մասը ներդնում ա անշարժ գույքի մեջ, մի մասն էլ արժեթղթերի մեջ ա ներդնում։ Բանկում պահած փողը ժամանակի հետ արժեզրկվում ա ինֆլյացիայի հետևանքով ու երկարատև բանկում մեծ գումարներ պահելը անիմաստ ա։ Ու հիմա մարդիկ սև օրվա համար հետ են գցում, պետությունն էլ դրա կառավարումը հանձնում ա հմուտ ձեռքերի, մի մասից էլ օգտվում ա շահութաբեր ներդրումներ անելու համար։

Իսկ փողերի մնացած մասը հավանաբար միջազգային արժեթղթերի մեջ է ներդրվում ու բարձր տոկոս ա հավաքում քանի տնտեսական բում ա աշխարհում (մի երեք տարի ա տարեկան 20% կարգի շահույթներ են արժեթղթերի շուկաներում)։ Ու այդ փողերի հաշվին էլ է Հայաստանի ռեյտինգներն ու տնտեսական ինդեքսները աճելու ու հետագայում վարկերի սպասարկման ծախսերը նվազելու։ Ու թեկուզ այս գումարները Հայաստանը կառավարեր, էլի ահագին մաս պիտի միջազգային արժեթղթերի մեջ ներդնեին, որ ի վերջո տակը բան մնար, ոչ թե փչվեր վերջանար ինֆլյացիայի հետևանքով։ Այսինքն էլի ահագին մաս Հայաստանից դուրս էր գալու։ Նենց որ Հայաստանը կառավարի թե ֆլան-ֆստանը այդքան էլ տարբերություն չի անում այդ տեսանկյունից։

[Gayl]

Բայց ինչի՞ ես է ուզում մենք կառավարենք։ Նայի, եթե շահութաբեր ներդնելու տեղ կա, ուրեմն փող էլ չունենաս, գնում ես վարկ ես վերցնում։ Ու այդ կուտակայինի փողերի հաշվին Հայաստան երկիրը էժան վարկ վերցնելու միջոց ա ձեռք բերում։ Իսկ եթե շահութաբեր չի ներդրումդ, ապա մարդկանց ապագա թոշակի ֆոնդը դրա մեջ չպիտի ներդնես։ Եթե այդ կուտակայինը չլիներ, մարդիկ այդ փողերը կամ պիտի իրենց վրա ծախսեին՝ նպաստելով տնտեսությանը, կամ դոշակի տակ պահեին։ Երկրին երկու դեպքում էլ շատ ավելի քիչ կհասներ, քան եթե այդ փողերից ահագին մաս ցածր տոկոսադրույքով վարկ վերցնելու հնարավորություն ունենա։ Ու չէ, Պողոսի բերածդ օրինակը հեչ սազական չի այստեղ։ Ավելի լավ օրինակ կլիներ, որ Պողոսը իր ֆինանսական կայունության համար որոշ գումար հետ ա գցում (ասենք վաղը մյուս օրը գործից ա զրկվում, մեքենայի տակ ա ընկնում գործ անել չի կարում ու տենց), ու դրա մի մասը բանկում ա պահում, մի մասը ներդնում ա անշարժ գույքի մեջ, մի մասն էլ արժեթղթերի մեջ ա ներդնում։ Բանկում պահած փողը ժամանակի հետ արժեզրկվում ա ինֆլյացիայի հետևանքով ու երկարատև բանկում մեծ գումարներ պահելը անիմաստ ա։ Ու հիմա մարդիկ սև օրվա համար հետ են գցում, պետությունն էլ դրա կառավարումը հանձնում ա հմուտ ձեռքերի, մի մասից էլ օգտվում ա շահութաբեր ներդրումներ անելու համար։

Իսկ փողերի մնացած մասը հավանաբար միջազգային արժեթղթերի մեջ է ներդրվում ու բարձր տոկոս ա հավաքում քանի տնտեսական բում ա աշխարհում (մի երեք տարի ա տարեկան 20% կարգի շահույթներ են արժեթղթերի շուկաներում)։ Ու այդ փողերի հաշվին էլ է Հայաստանի ռեյտինգներն ու տնտեսական ինդեքսները աճելու ու հետագայում վարկերի սպասարկման ծախսերը նվազելու։ Ու թեկուզ այս գումարները Հայաստանը կառավարեր, էլի ահագին մաս պիտի միջազգային արժեթղթերի մեջ ներդնեին, որ ի վերջո տակը բան մնար, ոչ թե փչվեր վերջանար ինֆլյացիայի հետևանքով։ Այսինքն էլի ահագին մաս Հայաստանից դուրս էր գալու։ Նենց որ Հայաստանը կառավարի թե ֆլան-ֆստանը այդքան էլ տարբերություն չի անում այդ տեսանկյունից։

Ծլնգ, եթե քո տեղը տնտեսագետ լիներ կմտածեի կամ կայֆ ա բռնում կամ էլ իր ա մասնագիտությունից գլուխ չի հանում: Խուճուճ մուճուճ ճանապարհներով ինչ որ բան ես ուզում բացատրես, բայց չես կարողանում համոզես, թե ք...քի մեջ խրված երկիրը, ոնց կարա մեծ փող դուրս հանի, եթե էդ փողի կարիքն ինքն ունի ու էն էլ մի 40 տարով ու էն էլ հնարավորություն ունենա իր ա տված փողը պետք եղած ժամանակ ցածր տոկոսով հետ ուզի:
40 տարի անց, թե ինչ կլինի էդ փողերի հետ էդ ոչ մեկ չի կարա ասի, չկա տենց մեկը ով կկարողանա հակառակը ապացուցի ու չեմ կարծում էդպիսի երկիր կա, որ տենց ռիսկի դիմեր:
Ծլնգ Պողոսի պահը լրիվ տոչնի ա, որտև Հայաստանը հենց էդ Պողոսն ա ու ներկայումս գտնվելով ճահճի մեջ մտածում ա 40 տարի հետո էդ փողերը հետ կվերձնի ու մի քիչ լավ կլինի փոխանակ էդ փողը հիմա ուրիշ տարբեր ոլորտներում ներդնի ու իր ներկան լավացնի: Իսկ եթե ներկան լավ ա հետևաբար ապագայի լավ լինելու շանսերը շատ ավելի մեծ են:

[Տրիբուն]

Կուտակայինի թեմայով արագ ասեմ, որ կուտակայինի օրենքը կարգավորում ա, թե որտեղ ինչքան կարան ներդնեն էտ ֆոնդերը։ Մնացած պահերով, թե ինչի կուտակային ու ինչով են էտ փողերը ավելի լավ այլ փողերից, երևի մի քանի օրից կգրեմ, հիմա մի քիչ զբաղված եմ։


Հոդված 38. Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդերի ակտիվների թույլատրելի ներդրումները


1. Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները կարող են ներդրվել Հայաստանի Հանրապետությունում և արտասահմանում:

2. Արտասահմանում պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները կարող են ներդրվել՝

1) Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության (այսուհետ` ՏՀԶԿ) կամ Եվրոպական միության (այսուհետ` ԵՄ) անդամ պետությունների բանկային համակարգը վերահսկող լիազորված մարմնի կողմից արտոնագրված և վերահսկվող ֆինանսական կազմակերպությունների ավանդներում և բանկային հաշիվներում.

2) ՏՀԶԿ կամ ԵՄ անդամ պետությունների, ՏՀԶԿ կամ ԵՄ անդամ պետությունների Կենտրոնական բանկերի թողարկած կամ ամբողջությամբ երաշխավորած արժեթղթերում.

3) ՏՀԶԿ կամ ԵՄ անդամ պետությունների կապիտալի շուկան վերահսկող լիազորված մարմնի կողմից գրանցված և վերահսկվող կարգավորվող շուկաներում առևտրին թույլատրված արժեթղթերում.

4) ՏՀԶԿ կամ ԵՄ անդամ պետությունների կապիտալի շուկան վերահսկող լիազորված մարմնի կողմից գրանցված և վերահսկվող ներդրումային ֆոնդերի փայերում (բաժնետոմսերում).

5) ածանցյալ գործիքներում` միայն հեջավորման նպատակով:

3. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները կարող են ներդրվել՝

1) բանկային հաշիվներում և ավանդներում, եթե տվյալ բանկը անվճարունակության (սնանկության) գործընթացում չէ,

2) Հայաստանի Հանրապետության կամ Կենտրոնական բանկի թողարկած կամ ամբողջությամբ երաշխավորած արժեթղթերում,

3) Հայաստանի Հանրապետությունում գործող կարգավորվող շուկայում առևտրին թույլատրված արժեթղթերում,

4) այն ներդրումային ֆոնդերի թողարկած արժեթղթերում, որոնք վերահսկվում են Կենտրոնական բանկի կողմից,

5) ածանցյալ գործիքներում` միայն հեջավորման նպատակով:

4. Կենտրոնական բանկի նորմատիվ իրավական ակտերով կարող են սահմանվել թողարկողների (ներառյալ՝ բանկերի՝ բանկային ավանդների մասով) և(կամ) դրանց թողարկած արժեթղթերի նկատմամբ նվազագույն չափանիշներ, որոնցում կարող են ներդրվել պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները:

5. Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվները չեն կարող ձևավորվել փոխառու միջոցների հաշվին, բացառությամբ եթե փոխառությունները ներգրավվել են մինչև 3 ամիս մարման ժամկետով, և տվյալ կենսաթոշակային ֆոնդի ակտիվների մինչև 10 տոկոսի չափով, և եթե տվյալ փոխառությունների ներգրավման արդյունքում չեն խախտվում սույն օրենքով նախատեսված սահմանաչափերը:

[Տրիբուն]

Ծլնգ, եթե քո տեղը տնտեսագետ լիներ կմտածեի կամ կայֆ ա բռնում կամ էլ իր ա մասնագիտությունից գլուխ չի հանում: Խուճուճ մուճուճ ճանապարհներով ինչ որ բան ես ուզում բացատրես, բայց չես կարողանում համոզես, թե ք...քի մեջ խրված երկիրը, ոնց կարա մեծ փող դուրս հանի, եթե էդ փողի կարիքն ինքն ունի ու էն էլ մի 40 տարով ու էն էլ հնարավորություն ունենա իր ա տված փողը պետք եղած ժամանակ ցածր տոկոսով հետ ուզի:
40 տարի անց, թե ինչ կլինի էդ փողերի հետ էդ ոչ մեկ չի կարա ասի, չկա տենց մեկը ով կկարողանա հակառակը ապացուցի ու չեմ կարծում էդպիսի երկիր կա, որ տենց ռիսկի դիմեր:
Ծլնգ Պողոսի պահը լրիվ տոչնի ա, որտև Հայաստանը հենց էդ Պողոսն ա ու ներկայումս գտնվելով ճահճի մեջ մտածում ա 40 տարի հետո էդ փողերը հետ կվերձնի ու մի քիչ լավ կլինի փոխանակ էդ փողը հիմա ուրիշ տարբեր ոլորտներում ներդնի ու իր ներկան լավացնի: Իսկ եթե ներկան լավ ա հետևաբար ապագայի լավ լինելու շանսերը շատ ավելի մեծ են:

Արի, ես մի երկու բառով փորձեմ պարզաբանել, պաժալիստա :D

Մինչև բանը հասնի նրան, թե ով իրա փողը ոնց ծախսում կամ պիտի ծախսի, կարևոր նախ էս թոշակային ռեֆորմի փիլիսոփայությունը հասկանալ։

Աշխարհում երկու տիպի թոշակային համակարգ կա․

1) Սերունդների համերաշխության հիման վրա գործող, կամ այսպես կոչված Բիսմարկյան համակարգ: Էս էն ա, ինչ մինչև հիմա գործում էր, ու դեռ պիտի գործի Հայաստանում: Սրա էությունը կայանում ա նրանում, որ աշխատողները եկամուտ ստանալու ընթացքում կենսաթոշակային փոխանցումներ են անում բյուջե, իսկ թոշակառուները բյուջեից թոշակ են ստանում: Հետո աշխատողները հասնում են կենսաթոշակային տարիքի, ու արդեն իրանց ժամանակվա աշխատողները փոխանցումներ են անում, իսկ իրանք թոշակ են ստանում: Լավ մեխանիզմ ա ու շատ տարիներ աշխատել ա: Բայց մի 20-30 տարի առաջվանից սկսեցից պրոբլեմներ առաջ գալ երկու հիմնական պատճառներով (i) թոշակառուները սկսեցին ավեի երկար ապրել, քանի որ կյանքի տևողությունը երկարում ա, հետևապես ավելի երկար են իրանք թոշակ ստանալու; (ii) ծնելիություն սկսեց նվազել, հետևապես նոր աշխատողներն շուկա ավելի քիչ են մտնում, ու հետևապես կենսաթոշակային փոխանցումներ անողները քչանում են, մինչդեռ թոշակ ստացոները ավելանում են։ Համակրգը դառավ բեռ բոլորի համար, քանի որ կամ թոշակները պետք ա նվազեցնել, կամ հատկացումներ ավելացնել, կամ կենսաթոշակային տարիքը ավելացնել։ Հայաստանում սրան գումարած նաև կա արտագաղթի պրոբլեը։

2) Կուտակային համակարգ։ Էս դեպքում աշխատող կուտակում ա իրա համար։ Կուտակումներ համավքում են հատուկ ֆոնդերում, որոնք պետության կողմից լիցենզավորված են նման կուտակումներ հավաքելու ու կուտակածը ներդնելու։ Քանի որ ահռելի գումարներ են հավաքվում, էս ֆոնդերը պիտի լինեն պրոֆեսիոնալ ֆոնդեր, որ կարողանան էտ միջոցները կառավարել։ Հիմա հարց ա առաջանում, իսկ ինչի դու ինքդ չորոշես, ոնց կառավարես քո միջոցները։ Ասենք, կուտակային պարտադիր փոխանցման փոխարեն, բանկում կուտակային հաշիվ բացես, քո համար, երբ ուզում ես փոխանցես, տոկոս ստանաս, կամ բաժնետոմսեր առնես, կամ անշարժ գույք, և այլն։ Ասեմ խի․ պետությունը քեզ չի վստահում։ :D Նախ, մեկը կարող ա կամավոր խնայում ա ապագայի համար, մյուսը չի խնայում։ Էտ չխնայողը վաղը էլի դառնալու ա բեռ պետության համար, քանի որ չեն թողնի, որ ինքը սովից մեռնի։ Երկրորդ, խնայողությունները ճիշտ կառավարելու համար պետք են գիտելիքներ, որը ոչ բոլորը ունեն, ու մասնագիտացված ֆոնդը հաստատ ավելի լավ կկառավարի, քան անհատը։ Երրորդ, ոչ մեկը քեզ չի ասում դու մի խնայի ու մի կառավարի քո սեփական միջոցները։ Բայց դրան զուգահեռ, մի պուճուր մաս էլ քո աշխատավրքից տուր թող ուրիշները անեն, որ հազար տոկոս վստահ լինենք, որ դու առանց փողի չես մնա ծերության ընթացքում։

Հաջորդ խնդիրը․ ի՞նչ օգուտ մեր երկրին էտ փողերից։ Ուրեմն, օրենքի հոդված 39-ը, այլ սահմանափակումներ հետ մեկտեղ սահմանում ա, որ «Պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդերի ակտիվների հաշվին կատարվող՝ արտասահմանյան արժույթով ներդրումների առավելագույն չափը չի կարող գերազանցել տվյալ պարտադիր կենսաթոշակային ֆոնդի ընդհանուր ակտիվների 40 տոկոսը»։ Այսինքն, 60%-ը պիտի դրամային ակտիվներում ներդրվի։ Իսկ դրամային ակտիվներ կան միայն ՀՀ-ում, ուրիշ ոչ մի տեղ։ Հետևապես էս փողերի առնվազն 60%-ը ներդրվում Հայաստանում։ Էս փողերը, տենց շատ ու մի տեղ կուտակված, մեծ քանակությամբ լիկվիդայնություն ա շուկայում, որը նշանակում ա, որ տոկոսները կիջնեն, որը նշանակում ա տնտեսությանը օգուտ, որը նշանակում ա, որ համ պտությունը կարա ավելի էժան ու ազագային արժույթով պարտք վերցնի, համ բիզնեսը կարա էժան վարկեր վերցնեի, համ մենք կարանք էժան վարկեր ակնկալենք, և այլն։ Չեմ ասում վաղվանից, քանի որ էս ահագին երկար պրոցես ա, ու գործոններից մենակ մեկն ա, բայց հաստատ ինքը տնտեսությանն ավելի մեծ օգուտ կարա տա, քան եթե մենք էտ 2.5%-ը ուղղեինք ընթացիկ ծախսերին։

Վերջում, ինչ կլինի եթե էս ֆոնդերի փողը կորի - սենց պարզ ձևակերպենք հարցը։ Ուրեմն, պետությունը նախ 74 թվից հետո ծնված վարձու աշխատողների ու անհատ ձեռներեցների սաղ հատկացումները երաշխավորում ա հարյուր տոկոսով, պլյուս տարեկան ինֆլյացիան։ Երկրորդ, եթե հանկարծ նենց ճգնաժամ լինի, որ էս կարգի մեծ ֆոնդերը սկսեն վարի գնալ, ուրեմն վիճակն ընդհանուր առմամբ էնքան վատ ա, որ էական չի, թե փողերդ որտեղ ես պահել, բանկում, ֆոնդում, արժեթղթերում, թե տատիկի կրծքկալում։

Ամփոփենք, ապեր - ինձ թվում ա էս ռեֆորմը Հայաստանում այլընտրանք չունի ու պետք ա մինչև վերջ տարվի։

[Ծլնգ]

Մանե Թանդիլյան. «Նախարարի կարգավիճակով խնդիրներն ավելի արագ են լուծումներ ստանում» (http://hetq.am/arm/news/90515/mane-tandilyan-nakharari-kargavitchakov-khndirnern-aveli-arag-en-lutsumner-stanum.html)

Ելք կա © :))

[StrangeLittleGirl]

Կուտակայինի թեմայով արագ ասեմ, որ կուտակայինի օրենքը կարգավորում ա, թե որտեղ ինչքան կարան ներդնեն էտ ֆոնդերը։ Մնացած պահերով, թե ինչի կուտակային ու ինչով են էտ փողերը ավելի լավ այլ փողերից, երևի մի քանի օրից կգրեմ, հիմա մի քիչ զբաղված եմ։

Բա ինչու՞ մենակ էս երկրներում։

[Freeman]

Հայաստանի մի խումբ քաղաքացիներ ու սփյուռքահայեր դիմել են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ պահանջելով պաշտոնանկ անել առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանին։
(https://www.aysor.am/am/news/2018/06/25/առողջապահության-նախարար-հրաժարական/1433789)

Հլը պատճառաբանությունները, դեբիլության գրեթե բոլոր ստերեոտիպերին համապատասխանում են։

[Տրիբուն]

Բա ինչու՞ մենակ էս երկրներում։

Ապահով ա:

Սրանք զարգացած ու բարձր ռեյտինգով երկրներն են:

[StrangeLittleGirl]

Ապահով ա:

Սրանք զարգացած ու բարձր ռեյտինգով երկրներն են:

Ռումինիան ապահո՞վ ա։
Բա Ճապոնիան զարգացած չի՞։

[Տրիբուն]

Ռումինիան ապահո՞վ ա։
Բա Ճապոնիան զարգացած չի՞։

Բյուր, ո՞նց որոշեցիր, որ Ճապոնիայում չի թույլատրվում ներդնել:

[StrangeLittleGirl]

Բյուր, ո՞նց որոշեցիր, որ Ճապոնիայում չի թույլատրվում ներդնել:
Ահ, հայերեն անունը EEA֊ի հետ խառնեցի։ Դու մի ասա OECD֊ն ա :))
Վերջը, բա Ռումինիա՞ն, Բուլղարիա՞ն, Հունգարիա՞ն։

[Տրիբուն]

Ահ, հայերեն անունը EEA֊ի հետ խառնեցի։ Դու մի ասա OECD֊ն ա :))
Վերջը, բա Ռումինիա՞ն, Բուլղարիա՞ն, Հունգարիա՞ն։

Դե բա ԵՄ անդամ երկրներ են :) Ուրիշ բան, որ հետդ համայն եմ. ես էլ Բուլղարիայում ու Ռումինիայում փող չէի դնի:

[Chuk]

Հայաստանի մի խումբ քաղաքացիներ ու սփյուռքահայեր դիմել են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ պահանջելով պաշտոնանկ անել առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանին։
(https://www.aysor.am/am/news/2018/06/25/առողջապահության-նախարար-հրաժարական/1433789)

Հլը պատճառաբանությունները, դեբիլության գրեթե բոլոր ստերեոտիպերին համապատասխանում են։

Էն որ անունները չեն գրել, բայց կարաս հատ-հատ ասես ովքեր են նամակի հեղինակները ։ճ

[StrangeLittleGirl]

Էն որ անունները չեն գրել, բայց կարաս հատ-հատ ասես ովքեր են նամակի հեղինակները ։ճ
Ովքե՞ր են

[varo987]

Ինչ հիմնավորումներել են բերեն մեկա կուտակայինը էշությունա:
Մեր պապերին պետությունը արդեն քցելա, ամբողջ կյանքները աշխատել են հիմա 40հազար դրամ թոշակ են ստանում, խնայբանկում դրած ավանդները որ իրանք առանց պարտադիրի կուտակել էին էլի քցումա չի տալիս:
Հիմաել նորից են քցում իրանց թոշակները բարձրացնելու փոխարեն բյուջեյից մի ահագին փող տալիս են ապագա թոշակառուներին:
Բայց դե մեծ հարցա ապագա թոշակառուները կստանան թե իրանցել կքցեն, ոնց որ պապերին քցեցին:

Մի հատ կարևոր պահ ստեղ կա, որ մեր պապերը մեկա էտ 40հազար դրամի հույսին չեն, տղերքի ու թոռների ջանը սաղ:
Այ ստեղա դանիացու ու հայի տարբերությունը: Դանիացին կարողա իրա պապին դեմքով չճանաչիել:

Ուրեմն պետք չի, ամեն ինչ որ դրսում անում են տապոռավարի քոպի անել առանց ազգի մենթալիտետը հաշվի առնելու:

Ամեն մարդ թող իրա համար կուտակի եթե հնարավորություն ունի, թող կամավոր էտ ֆոնդերում կուտակի եթե ուզումա, եթե չունիել չեղած տեղից ոնց կուտակի:
Իսկ ով չի կուտակել, երեխեք ու թոռներնել չունի կամ որդիները եվրոպական մտածելակերպ ունեն իրան շան տեղ չեն դնում, իրա մեղքը իրա վիզը թող 40հազար դրամով յոլա գնա օր ծերության, ոնց ըլնի բարի հարևան կունենան կողքի կօգնեն սովամահ չի լինի:

[Chuk]

Ովքե՞ր են

Օրինակ Ջրբաշյան Գոհար։ Էդ որ ասում եմ անունները կարամ ասեմ, չի նշանակուկ հատ-հատ հիշում եմ։ Ուղղակի իրանց կամպաշկայի ձեռագիրն ա))

[StrangeLittleGirl]

Օրինակ Ջրբաշյան Գոհար։ Էդ որ ասում եմ անունները կարամ ասեմ, չի նշանակուկ հատ-հատ հիշում եմ։ Ուղղակի իրանց կամպաշկայի ձեռագիրն ա))Իմ մտքով էլ իրանք անցան հենց մենակ ձեռագիրը տեսնելով, բայց ստորագրահավաքը սկսել ա ինչ-որ անծանոթ մեկը

[Ծլնգ]

Ի՜նչ ԿԳնախ ունենք, է՜․․․ ոտի վրա ասուլիսը ժամանակ ուսուցիչների ատեստացիա էլ ա անում :love


https://youtu.be/5fjZX44N13Q

[Տրիբուն]

Ի՜նչ ԿԳնախ ունենք, է՜․․․ ոտի վրա ասուլիսը ժամանակ ուսուցիչների ատեստացիա էլ ա անում :love


https://youtu.be/5fjZX44N13Q

Լավ էլ ուրախ խորհրդակցություն են անցկացրել :D Ես էլ մի տեղ կարդացի, նվաստացնել, սենց-նենց ․․․․ հավայի էլի։ Դպրոցի տնօրենն էլ, ցենտր դեմք էր։ Բա, Արայիկի վերջին թենքյու-ն :love

[Ծլնգ]

Լավ էլ ուրախ խորհրդակցություն են անցկացրել :D Ես էլ մի տեղ կարդացի, նվաստացնել, սենց-նենց ․․․․ հավայի էլի։ Դպրոցի տնօրենն էլ, ցենտր դեմք էր։ Բա, Արայիկի վերջին թենքյու-ն :love

հա, ես էլ եմ էդ ասում... բա Աշոծյանը կարա՞ր սենց՝ չէր կարա... ոշմեկ էլ չէր կարա, նախարարներ ունենք՝ աշխարհը չունի, մենակով լրիվ ոլորտը իրենց ուսերին դրած կտանեն :love

[Տրիբուն]

հա, ես էլ եմ էդ ասում... բա Աշոծյանը կարա՞ր սենց՝ չէր կարա... ոշմեկ էլ չէր կարա, նախարարներ ունենք՝ աշխարհը չունի, մենակով լրիվ ոլորտը իրենց ուսերին դրած կտանեն :love
Էս յանի քննադատում ես, հա՞։

[Ծլնգ]

Էս յանի քննադատում ես, հա՞։

ի... բա ամոթ չարի՞ր... հպարտանո՜ւմ եմ, մեծատառ Հ-ով, սարի դպրոցում սովորած Հ-ով...

[ivy]

Լավ էլ ուրախ խորհրդակցություն են անցկացրել :D Ես էլ մի տեղ կարդացի, նվաստացնել, սենց-նենց ․․․․ հավայի էլի։ Դպրոցի տնօրենն էլ, ցենտր դեմք էր։ Բա, Արայիկի վերջին թենքյու-ն :love

Արայիկը ոնց որ թե կարգին հոգնած է. կարելի է հասկանալ, լարված ամիսներ էին: Ու ոնց որ թե հետն էլ ընդգծված բացասական դիրքորոշում ունի դպրոցի տնօրենների հանդեպ: Ամեն դեպքում, կորեկտ պահվածք չէր իր կողմից, հուսով եմ՝ կհավաքի իրեն ու սրանից հետո մարդկանց հետ ավելի հարգալից խոսելու ձև կմշակի:

[Տրիբուն]

Սա հայկական մամուլը էտ տնօրենի տեղը նավաստցաած էր իրան զգացել։ Մինչդեռ, տնօրենը իրոք դուրս շատ էկավ։ Մի վարկյան չհապաղեց, իրան վատ չզգաց, ու ոնց պետքն էր ․․․․ Ուր էր, ժամանակին իմ երեխեքի դպրոցի տնօրենը լիներ․․․․

Խորհրդակցությունն էլ, շատ նորմալ մթնոլորտում անցնում ա, ոնց հասկացա, ոչ մեկը կաշկանդված չի, հարցեր են քննարկում, մեկ ու մեջ էլ կարող ա լյապսեր են լինում։

[Տրիբուն]

Արայիկը ոնց որ թե կարգին հոգնած է. կարելի է հասկանալ, լարված ամիսներ էին: Ու ոնց որ թե հետն էլ ընդգծված բացասական դիրքորոշում ունի դպրոցի տնօրենների հանդեպ: Ամեն դեպքում, կորեկտ պահվածք չէր իր կողմից, հուսով եմ՝ կհավաքի իրեն ու սրանից հետո մարդկանց հետ ավելի հարգալից խոսելու ձև կմշակի:

Ցավոք սրտի կա տենց բան, ու հիմքեր ունի։ :( Դպրոցների հետ ես էլ նենց թեթև կապեր ունեմ, մոտ հարազատներ ուսուցիչ, ուսմասվար կարգի, մի քիչ ներքին խոհանոցից տեղյակ եմ։ Էն որ դպրոցներում վակխանալիայա էս ինչքան ժամակա, էտ փաստ ա, ու որ լիքը տնօրեններ տնօրեն են, քանի որ սրա նրա սիրած-միրած, ընտրակեղծիք, լիքը փողեր, փողով ատեստաներ ու քննություններ, լիքը գրանցված ու դպրոց չգնացող երեխեք, և այլն․․․․․ էս միֆեր չեն։

Բայց դե, խոսքի մեջ զգույշ լինելը ճիշտ բան ա, հատկապես եթե նախարար ես, էն էլ հեղափոխական/բարեփոխիչ նախարար։

Էն զուգարան-թանգարան կոնտեքստում Ծլնգը մի բան ճիշտ ասեց (փաստարոն մեկ ու մեջ իրա մոտ էլ ա ստացվում :D ) որ կրթական համակագը նենց կատաստրոֆիկ վիճակում ա, որ թանգարան-զուգարանը քննարկումը լրիվ անիմաստ ա։

[ivy]

Ցավոք սրտի կա տենց բան, ու հիմքեր ունի։ :( Դպրոցների հետ ես էլ նենց թեթև կապեր ունեմ, մոտ հարազատներ ուսուցիչ, ուսմասվար կարգի, մի քիչ ներքին խոհանոցից տեղյակ եմ։ Էն որ դպրոցներում վակխանալիայա էս ինչքան ժամակա, էտ փաստ ա, ու որ լիքը տնօրեններ տնօրեն են, քանի որ սրա նրա սիրած-միրած, ընտրակեղծիք, լիքը փողեր, փողով ատեստաներ ու քննություններ, լիքը գրանցված ու դպրոց չգնացող երեխեք, և այլն․․․․․ էս միֆեր չեն։

Բայց դե, խոսքի մեջ զգույշ լինելը ճիշտ բան ա, հատկապես եթե նախարար ես, էն էլ հեղափոխական/բարեփոխիչ նախարար։

Էն զուգարան-թանգարան կոնտեքստում Ծլնգը մի բան ճիշտ ասեց (փաստարոն մեկ ու մեջ իրա մոտ էլ ա ստացվում :D ) որ կրթական համակագը նենց կատաստրոֆիկ վիճակում ա, որ թանգարան-զուգարանը քննարկումը լրիվ անիմաստ ա։

Հանրակրթության վիճակն ինձ էլ է լավ ծանոթ՝ հենց քո ասած կապերի միջոցով, ու վերջերս էլ ներգաղթի թեմայում դրա մասին գրառում էի արել (https://www.akumb.am/showthread.php/67771-%D5%86%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B2%D5%A9?p=2578776&viewfull=1#post2578776)՝ որպես Հայաստան վերադառնալուն դեմ խոսող գլխավոր պատճառ․

Ես երևի երբեք էլ հետ չգամ, համենայնդեպս քանի երեխաս անչափահաս է, ու էս պահին ինձ համար ամենակարևոր խնդիրներից մեկը կրթական համակարգի խարխուլ վիճակն է: Դպրոցական համակարգում ընտանիքի անդամ ունենալով՝ ահագին ծանոթ եմ Հայաստանում միջնակարգ կրթության օղակներում տիրող խայտառակ վիճակի մասին: Ես հաստատ չէի ուզի՝ երեխաս էդ համակարգում լիներ: Էս մի տարվա ընթացքում ահագին մանրամասնորեն ծանոթացել եմ նաև էստեղի դպրոցական համակարգին, ու ինձ համար էստեղինը ահագին մոտ է կատարյալին: Թե ինչ հավես տեղ կարող է լինել դպրոցը, ինքս էլ չէի պատկերացնում, մինչև էս վերջին տարին: Ու քանի Հայաստանը կիլոմետրերով հեռու է էդ վիճակից, հետդարձի մասին խոսք էլ գնալ չի կարող՝ դպրոցահասակ երեխա ունենալու դեպքում:
Բայց մեծ հույսեր ունեմ, որ ամեն ինչ քիչ-քիչ դեպի լավն է փոխվելու: Ուղղակի սա ամիսների հարց չի, այլ տարիների:

Իսկ ինչ վերաբերում է մարդկանց ու մամուլի բացասական արձագանքին, ապա մի բան պիտի հասկանանք, որ ստանդարտները փոխվել են․ Աշոտյանի նման պահվածքը գուցե ոչ մեկն էլ առանձնապես չֆիքսեր։ Իսկ հիմա մարդիկ ավելի մեծ ակնկալիքներ ունեն կառավարությունից, արդեն ամեն ինչ էլ նկատվում է, ու սա համարում եմ շատ առողջ տենդենց։ Արայիկից ու կառավարության մյուս անդամներից մարդիկ ուրիշ պահվածք են ակնկալում, և անձնական մակարդակի իջնելը ու անդուր քոմենթներ անելը (թեկուզ և տնօրենների հանդեպ ընդհանուր վերաբերմունքի համար բավականաչափ հիմքեր ունենալու դեպքում) չի տեղավորվում էդ ակնկալիքների մեջ։ Սա ամենևին վատ չեմ համարում, քանի որ սա ցույց է տալիս, որ ստանդարտները բարձրացել են։

[Բարեկամ]

Թե ինչ կապ ուներ՝ իր ասած նախորդ տեքստն անգլերեն ասաց, թե նոր միտք։ Հո սինխրոն թարգմանության թե՞սթ չէր․․․
Կարելի էր կարծել /նախարարի նկատողությունից/, թե տնօրենն իր ասած էդ նոր տեքստը նախօրոք սերտած ու անգիր արած էր եկել ասուլիսին։
Էն որ անպատշաճ էր "վստահ" լինելը /"ես վստահ եմ, որ չեք կարողանա ասել"/, շատ ավելի լուզերական էր հետո հակադարձելը, թե էդ ուրիշ տեքստ ասացիր․․․
Հիասթափվեցի․․․

[Life]

Ստեղ կարելիա հաշվի առնել նաև մանթռաշի գործոնը: Ես, որ 8 տարի ա անգլերեն եմ խոսում հաստատ մի ավելի վատ ապուշություն էի ասելու :esim

Հ.Գ., բայց դե ես տնօրեն էլ չեմ))

[Chuk]

Տրիբուն ձյա, եկամտահարկի համահավասարեցումը կմեկնաբանե՞ս

[Տրիբուն]

Տրիբուն ձյա, եկամտահարկի համահավասարեցումը կմեկնաբանե՞ս

Մեկնաբանեմ, ապեր։

Լիարժեք մեկնաբանելու համար պետք ա օրենքի նախագիծը տեսնել, որ դեռ չկա, բայց Նիկոլի բացատրածի հիման վրա արդեն կարելի ա որոշ ենթադրություններ անել։

Գիտես, եկամտահարկը Հայաստանում, ինչպես նաև շատ այլ երկրներում (իրականում երկների մեծամասնությունում) պրոգրեսիվ ա։ Պրոգրեսիվ նշանակում ա, ինչքան բարձր ա երկամուտդ, էնքան բարձրանում ա հարկադրույքը։ Մեր էսօր գործող Հարկային օրենսգրքով ամսեկան դյուքաչափերը հետևյալն են․
- մինչև 150000 դրամը․ 23%
- 150000-ից մինչև 2000000 դրամը․34500 դրամ՝ գումարած 150000 դրամը գերազանցող գումարի 28%
- 2000000-ից ավել. 552500 դրամ՝ գումարած 2000000 դրամը գերազանցող գումարի 36%

Համահավասար կամ համահարթ հարկ, անգերեն flat tax, էտ մի համակարգ ա, որի դեպքում անկախ եկամտի չափից կիրառվում ա մի դրույքաչափ, ասենք 20%: Որոշ դեպքերում սահմանվում ա նաև չհարկվող մինիմում։ Այսինքն, ենթադրենք մինչև 150000 դրամը չի հարկվում, դրանից բարձր կիրառվում ա 20% դրույքաչափ։

Լիքը երկրներ վերջին մի 10-20 տարիներին կիրառում են էս համակարգը։ Ինչումն ա էս համակարգի պոտենցիալ առավելությունը։ Որպես կանոն հարկային պարտավորություններ կատարելու պատրաստակամությունը մեծանում ա, քանի որ համակարգը պարզ ա ու սաղին հասկանալի ա։ Երկրորդ, պարզության հաշվին հարկային վարչարարությունը հեշտանում ա ու խուսափելը դժվարանում ա։ Նույն պարզության հաշվին հարկային վարչարարությունը պետության վրա ավելի էժան ա նստում։ Քանի որ բարձր եկամուտ ստանալու դեպքում դրույքաչափը չի փոխվում, բարձր եկամուտ ստանալը ինչպե սնաև երկամուտը չթաքցնելը դառնում ա ավելի ձեռնտու, հատկապես եթե թաքցնելու դեքում պատիժը խստացնում են։

էս ամեն ինչի արդյունքում, տեսությունն ասում ա, որ flat tax կիրառելուց սկսում ա գործել Լաֆերի Կորի էֆեկտը (Laffer Curve) այսինքն հարկման բազան ընդլայնվում ա։ Այսինքն, եթե նախկինում պետությունը ամբողջ երկրով մեկ հարկում էր 1000 միավոր եկամուտ, հիմա կարա հարկի 1200 միավոր եկամուտ։

Պռակտիկայում պատկերը մի քիչ խառն ա։ Լիքը երկրներ են կիրառել էս համակարգը, որոշների մոտ իրոք հարկային երկամուտները աճել են, հարկերից խուսափելը կրճատվել ա, վարչարարությունը պարզեցվել ա, իսկ որոշների մոտ պատկերն էնքան էլ հստակ չի։

Հայաստանի դեպքում, ես ինքս դեռ շատ ժամանակ առաջվանից կողմ եմ եղել ես համակարգը ներդնելուն, բայց երկու պարզ պայմանով։ Նախ, որ դրույքաչափը ցածր լինի, մոտ 15-17%-ի սահմաններում։ Երկրորդ, որ բոլորի համար անխտիր մտցվի եկամուտների պարտադիր հայտարարագրում՝ ծախսերի պրոքսիով (էս մի քիչ երկար ու ուրիշ թեմայա ․․․ ) որը մեր մոտ չի կիրառվում։

[Chuk]

Դրույքաչափի ցածր լինելը ոնց-որ չեն քննարկում, բայց իմ հասկանալով էդ շատ կարևոր ա, եթե ոչ ուրիշ հարցում, ապա առնվազն էսօրվա քիչ դրույքաչափով հարկվողներին էլ բոնուո լինելու համար, որ դժգոհության ալիքը մեղմվի։

[Վիշապ]

Երևի պետք է հաշվի առնել, թե բնակչության քանի տոկոսն է միջին ու բարձր եկամուտների զամբյուղի մեջ մտնում, ասենք եթե միջին ու բարձրը զգալի շատ լինեին, պրոգրեսիվ հարկումը երևի թե օպտիմալ ու արդար կլիներ էլ ավելի զարգացնելու երկիրը ու աղքատներին հարուստների հաշվին պահելու: Իսկ հիմա վայթե բնակչության մեծամասնությունը աղքատ է, հետևաբար երևի ավելի ճիշտ է միջին ու բարձր աշխատավարձով աշխատատեղերը խթանել համահավասարեցումով, ասենք IT բիզնեսին վայթե ահագին ձեռնտու կլինի:
Ներգաղթ, բան... մի խոսքով, ես կողմ եմ :Ճ

[Աթեիստ]

Ես ոնց նայում եմ, էս համահարթեցումն ինձ շատ արդար համակարգ ա թվում, բայց ՖԲ-ում Բյուրը, Դավիթն ու Շինարարը խիստ դեմ են արտահայտվում, ու նաև նշում են, որ ներկայումս նորմալ երկրներում կիրառվում ա պրոգրեսիվ համակարգը։

Բայց դեռ տվյալներ չունեմ, թե որ երկիրը ինչից հետո ու ինչ իրավիճակում ա անցել էդ պրոգրեսիվին։ Կարծում եմ պետք ա հաշվի առնել երկրի տվյալ պահի վիճակն ու ըստ դրա որոշել, թե որն ավելի արդյունավետ կլնի։

[Շինարար]

Տրիբուն լիքը երկրները որոնք են։

[Շինարար]

Թե՞ ամաչում ես ասես։

[Տրիբուն]

Թե՞ ամաչում ես ասես։

Ոտի վրա հիշածներից հեռախոսով գրեմ, Լատվիա, Լիտվա, Էստոնիա, ուշոտ կնայեմ կգրեմ:

[Դավիթ]

Տրիբունը մի քիչ ավելի բալանսավորված պատասխան ա տվել, հատկապես ցածր աշխատավարձ ստացողին չհարկելը։ Բայց էդ լիքը երկրները մի տեսակ համոզիչ չի։ Մեր մոտ Սթեվեն Ֆորբսը 17 տոկոս ֆլաթ թաքս էր առաջարկում ժամանակին ու նույնիսկ պրեզիդենտական փրայմարին չանցավ։ Ոնց գցում-բռնում ես, պրոգրեսիվ հարկելը ժիշտ ա։

[Դավիթ]

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Flat_tax#Countries_that_had_a_flat_tax_in_the_past

Արցախում 5 տոկոս ֆլաթ թաքս կա՞։

[Տրիբուն]

Վրաստանն էլ հիշեցի ....Ռուսաստանն էլ վրից: :))) Բայց սրանց նորմալ երկիր ասելը դժվար ա:

[Տրիբուն]

Տրիբունը մի քիչ ավելի բալանսավորված պատասխան ա տվել, հատկապես ցածր աշխատավարձ ստացողին չհարկելը։ Բայց էդ լիքը երկրները մի տեսակ համոզիչ չի։ Մեր մոտ Սթեվեն Ֆորբսը 17 տոկոս ֆլաթ թաքս էր առաջարկում ժամանակին ու նույնիսկ պրեզիդենտական փրայմարին չանցավ։ Ոնց գցում-բռնում ես, պրոգրեսիվ հարկելը ժիշտ ա։

Մի երկու ժամից մի քիչ կմանրամասնեմ դիրքորոշումս .... հեռախոսով զոռ ա:

[Դավիթ]

Լատվիան էս տարի անցել ա պրոգրեսիվի։ Նույնը Ալբանիայի պահով։

[Աթեիստ]

Իմ համար անընդունելի ա էն մոտեցումը, որ ասում են շատ ստացողը նույնիսկ որ 20%-ի տեղը ասենք 30% վճարի, իրան էլի շատ կմնա։
Ես էսօր իմ եկամուտի հաշվարկով հիպոտեկ եմ վերցրել, վարկեր, երեխաներին ուղարկել եմ վճարովի դպրոց ու տենց լիքը բաներ, որոնք ենթադրում են որոշակի ամսեկան եկամուտ։

Բայց մարդիկ կան, որ իմ փոխարեն որոշում են, որ ավելի շատ հարկ վճարելով էլ ես կարամ նորմալ ապրեմ։
Ու էդ իրանց «նորմալը» օրինակ բերում ա նրան, որ ես էլ չեմ կարում հիպոտեկս վճարեմ, ու զրկվում եմ տնիցս, ու էլի վարձով եմ ապրում։
Էս էլ դարձավ սոցիալական հավասարություն։ 100.000 վճարողը ունի սեփական տուն, որտև բնիկ Երևանցի ա, իսկ ես վարձով եմ ապրում, որտև իրանից շատ եմ ստանում, պտի գումարայինից բացի, տոկոսով էլ շատ վճարեմ։

[Տրիբուն]

Լատվիան էս տարի անցել ա պրոգրեսիվի։ Նույնը Ալբանիայի պահով։

Անուշ ․․․ :D Չեմ նայել կոնկրետ էս տարի կամ նախորդ տարի ինչ ա տեղի ունեցել․ Լատվիան հիշողությանս մեջ էր վաղուց։ Ու կարևոր չի, թե էս տարի, նախորդ տարի, կամ նախորդ տասնամյակում կոնկրետ երկրներ ինչ են արել։ Ամեն մեկն իր պատճառներն ա ունեցել։ Իմ համար կարևորը էս հարցում սկզբունքը հասկանալն ու քննարկելն ա։

Հ․Գ․ Քանի որ էս հարցը շատ ծավալուն ա ու բազմակողմանի ա, դրա համար մի քանի գրառումով երևի հստակեցնեմ իմ հասկացածն ու դիրքորոշումը։

[Տրիբուն]

Ես ոնց նայում եմ, էս համահարթեցումն ինձ շատ արդար համակարգ ա թվում, բայց ՖԲ-ում Բյուրը, Դավիթն ու Շինարարը խիստ դեմ են արտահայտվում, ու նաև նշում են, որ ներկայումս նորմալ երկրներում կիրառվում ա պրոգրեսիվ համակարգը։


Դանիացին, շոտլանդացին ու ամերիկացին հարկերից են խոսում։ Ոնց որ ես ու դու ճապոնացուն խորոված-քյաբաբից բացատրենք։ :D

Ապեր, պարզ բաներց սկսենք։ Հարկերը մի քանի պայմանների պետք ա բավարարեն․

- Լինեն արդարարացի․ պարզ ասած, շատ ստացողը շատ վճարի, քիչ ստացողը՝ քիչ
- Լինեն որոշակի․ յուրաքանչյուր հարկ վճարով տոշնի իմանա, թե ինչքան հարկ ա վճարելու
- Լինեն հարմար․ բոլոր հարկ վճարողները տոշնի իմանան, երբ, որ պահին, որտեղ են վարում
- Լինեն արդյունավետ․ հարկ հավաքելը պետության վրա չնստի ավելի շատ, քան հավաքված հարկն ա, այսինքն հազար հոքի հարկայինի աշխատող չպահես, որ մեկը հաշվի, մյուստ հաշվածը ստուգի, երրորդը հավաքի, չորրորդը հավաքածը ստուգի, հինգերորդը նախորդ չորսին ստուգի ․․․․

Առանց մանրամասների մեջ խորանալու, ասեմ, որ flat tax-ը գրեթե ամբողջությամբ բավարարում ա չորս պայմանից երեքին։ Արդարացիության հարցն էլ քննարկելու նյութ ա, էտ էլ մյուս գրառումով Չուկին պատասխանում։

[Տրիբուն]

Դրույքաչափի ցածր լինելը ոնց-որ չեն քննարկում, բայց իմ հասկանալով էդ շատ կարևոր ա, եթե ոչ ուրիշ հարցում, ապա առնվազն էսօրվա քիչ դրույքաչափով հարկվողներին էլ բոնուո լինելու համար, որ դժգոհության ալիքը մեղմվի։

Նախ, մինչև օրենքի նախագիծը չտեսնեն, սաղ խոսակցությունները լինելու են սկզբունքների շուրջ՝ առանց կոնկրետության։

Բայց էս պահի դրությամբ ասեմ, որ խնդիրը մենակ դյուքաչափի մեջ չի։ Առնվազն հետևյալ հարցերն ա պետք հածվի առնել․
- Լինելու չհարկվող մինիմում, թե՞ ոչ
- Եթե լինելու ա, ի՞նչ ենք անելու չհարկվող մինիմումից ցածր եկամուտ ստացողների հետ։ Համարելու՞ ենք իրանց անապահով ու նպաստ տանք մինիմումից պակասի չափով, թե՞ ոչ։
- Flat Rate-ը կիրառվելույա բոլոր եկամուտների տեսակների համար, թե՞ ոչ։ Քանի որ աշխատավարձն էլ եկամուտ, նոտարական գործունեությունն էլ, խորհրդատվական գործունեությունն էլ, շահաբաժինն էլ, վիճակախաղից շահումն էլ, տան առք ու վաճառքի տարբերություննից ստացված եկամուտն էլ։
- Լինելույա պարտադիր հայտարարարգրում բոլոր համար, թե՞ ոչ։
- Գանձման մի սխեմայա լինելու, ասենք ամեն ամիս, թե մի քանի, ասենք ամսեկան, կիսամյակային, տարեկան։
- Ու սենց ․․․․

[Դավիթ]

Դե ինձ հաշվի Հայաստանցի, չնայած հարկը ԱՄՆ-ում ա մուծվելու։ Ես խնդիր չունեմ, որ բոլորի հարկերը թեթևանան, բայց 100 հազար ստացողի վրա ճպցնել 1 միլիոն ստացողի տոկոսայինը հեչ արդար չի։

[Տրիբուն]

Դե ինձ հաշվի Հայաստանցի, չնայած հարկը ԱՄՆ-ում ա մուծվելու։ Ես խնդիր չունեմ, որ բոլորի հարկերը թեթևանան, բայց 100 հազար ստացողի վրա ճպցնել 1 միլիոն ստացողի տոկոսայինը հեչ արդար չի։

Դավիթ ջան, արդարությունն էս դեպքում մի քիչ հարաբերական ա։

Դու հարցին սենց նայի․ 20% flat rate-ի դեպքում, 100.000 ստացողը վճարելու ա 20.000, իսկ 1.000.000 ստացողը 200.000։ Արդար չի՞ :D Ինչ պարտադիր ա, որ սահմանային դրույքաչափը աճի։ Հենա հաստատուն դրույքաչափով էլ ա շատ ստացողը շատ վճարում, քիչ ստացողը՝ քիչ։

[Տրիբուն]

Երևի պետք է հաշվի առնել, թե բնակչության քանի տոկոսն է միջին ու բարձր եկամուտների զամբյուղի մեջ մտնում, ասենք եթե միջին ու բարձրը զգալի շատ լինեին, պրոգրեսիվ հարկումը երևի թե օպտիմալ ու արդար կլիներ էլ ավելի զարգացնելու երկիրը ու աղքատներին հարուստների հաշվին պահելու: Իսկ հիմա վայթե բնակչության մեծամասնությունը աղքատ է, հետևաբար երևի ավելի ճիշտ է միջին ու բարձր աշխատավարձով աշխատատեղերը խթանել համահավասարեցումով, ասենք IT բիզնեսին վայթե ահագին ձեռնտու կլինի:
Ներգաղթ, բան... մի խոսքով, ես կողմ եմ :Ճ

Ասեմ, որ հետդ համաձայն եմ, էն առումով, որ եթե բնակչության գերակշիռ մասը ստանում ա 150.000-ին մոտ աշխատավարձ, պրոգրեսիվությունը իմաստը կորցնում ա։

Ամեն դեպքում, հարկային սենց փոփոխության արդյունքները գծային չի, ու պետք չի նայել մենակ մի նեղ տեսանկյունից, թե ինչքան տնօրինվող եկամուտ ա մնում հարկումից հետո տարբեր եկամտային խմբերի մոտ։ Հետևանքները նաև վարքագծային են ու մուլտիպլիկատիվ։ Մի քանի սենց պարզ ենթադրություններ ոտի վրա ես անեմ․
- Լրացուցիչ եկամուտները գնալու են լրիվ սպառման, թե նար խնայողություններ են ավելանալու
- Եթե գնալու են սպառման, ապա ԱԱՀ ա հարկվելու վերջնական սպառման միջոցով,
- Եկամուտները ավելացնելու խթաններ առաջանալու են, թե՞ չէ, ասենք ավելի շատ աշխատելու միջոցով
- Բարձր եկամուտները չթաքցնելու խթաններ առաջանալու են, թե չէ
- Վարչարարության պարզեցումից օգուտներն ինչքա՞ն են լինելու

Արդարության հարցը չնայած կարևոր ա, բայց հարցերից միայն մեկն ա։ Հետո, արդարությունը քնարկելուց ուզենք թե չուզենք ընկնելու ենք սուբյեկտիվ դաշտ։ Ասենք սահմանյին դրույքաչափը եթե պրոգրեսիվ աճում ա, արդա՞ր ա, որ միայն երեք դրույք լինի, թե պետք ա հինգ լինի։ Արդա՞ր ա որ ամենաբարձրը 32% լինի, թե՞ պիտի 42% լինի։ Հարուստները առանց այն էլ բացարձակ առումով շատ են վճարում, ի՞նչ պարտադիր ա, որ հարաբերականորեն էլ շատ վճարեն։

[Դավիթ]

Դավիթ ջան, արդարությունն էս դեպքում մի քիչ հարաբերական ա։

Դու հարցին սենց նայի․ 20% flat rate-ի դեպքում, 100.000 ստացողը վճարելու ա 20.000, իսկ 1.000.000 ստացողը 200.000։ Արդար չի՞ :D Ինչ պարտադիր ա, որ սահմանային դրույքաչափը աճի։ Հենա հաստատուն դրույքաչափով էլ ա շատ ստացողը շատ վճարում, քիչ ստացողը՝ քիչ։
Դե 80 հազարն ուր, 800-ը ուր։

[Գաղթական]

Իսկ հետաքրքիրա՝ հարկատուի ընտանեկան կարգավիճակը հաշվի առնվելուա՞:

Օրինակ Բելգիայում սենց հետաքրքիր բան կա.
Կախված էն հանգամանքից, թե հարկատուն քանի հոգիա իր ուսերին պահում (անչափահաս երեխա, թոշակառու ծնող, հաշմանդամ ընտանիքի անդամ և այլն), համապատասխանաբար մի քանի տոկոսով իրենից գանձվող հարկը պակասումա:

Ի դեպ՝ 5 թե 6 հոգի պահելու դեպքում (կոնկրետ չեմ հիշում), վճարվող հարկն ընդհանրապես հասնումա 0-ի:

[Գաղթական]

- Լինեն արդյունավետ․ հարկ հավաքելը պետության վրա չնստի ավելի շատ, քան հավաքված հարկն ա, այսինքն հազար հոքի հարկայինի աշխատող չպահես, որ մեկը հաշվի, մյուստ հաշվածը ստուգի, երրորդը հավաքի, չորրորդը հավաքածը ստուգի, հինգերորդը նախորդ չորսին ստուգի ․․․․

Բա տենց հզոր IT մասնագետներ ունեցող երկրին պալոժա՞ սենց բանի համար 5 հոգի աշխատող պահել ))

[Շինարար]

Վրաստանն էլ հիշեցի ....Ռուսաստանն էլ վրից: :))) Բայց սրանց նորմալ երկիր ասելը դժվար ա:

Լավ էլի չեմ հիշում։ Մադագասկար Տուլավու Ղազախստան Թուրքմենստան Բելառուս։ Քո սիրած օրինակներն են ուրիշ վաղը երբ պետք ա լինում ինչ որ քաղաքականություն քննադատել։ Գնում միանում ենք։

[Տրիբուն]

Լավ էլի չեմ հիշում։ Մադագասկար Տուլավու Ղազախստան Թուրքմենստան Բելառուս։ Քո սիրած օրինակներն են ուրիշ վաղը երբ պետք ա լինում ինչ որ քաղաքականություն քննադատել։ Գնում միանում ենք։

Շինարար ախպեր, եթե տնտեսությանդ կառուցվածքն ու եկամուտների մակարդակդ Տուվալույա, պիտի հարկային համակարգդ էլ Տուվալու լինի։ Չես կարա տնտեսությամբ Տուվալու լինես, հարկային համակարգով Շվեդիա։

Բայց, լավ հիշացրեցիր, մոռացել էի նայեի, ու ոնց տեսնում եմ վիքիում (https://en.wikipedia.org/wiki/Flat_tax) կա, թե որ երկներ են կիրառում flat tax: Ես պիտի հետ գնայի իմ 2012-13 թվերի նոթերում նայեի, որովհետև սրան մոտ թեմայով վերջին էսեյները էտ թվերին էի գրել։ :D

Վոբշեմ, Էստոնիա, Հունգարիա, Լիտվա, Բուլղարիա, Ռումինիա, բոլորն էլ ԵՄ անդամ երկրներ են, Մակեդոնիա, ԵՄ անդամության թեկնածու։ Սրանք flat taxi-ի օրինակներ են։ Կարանք նաև իրանց հետ համեմատվենք, եթե բանը համեմավելու մեջ ա։

Բայց համեմատվելը երկրորդական ա։ Ես հենց սկզբից էլ գրել էի, որ արդյունքները խառն են ու երկրից երկիր տարբերվում են։ Օրինակ, Ռուսաստանում երբ մտցրել են flat tax-ը, հենց առաջին տարին 25% հարկային եկամուտների աճ ա եղել։ Լավ ա չէ՞՛։ Բայց նույնսիկ էս վստահելի ինֆո չի, քանի որ ոչ մի վերլուծություն չկա, թե էս 25% աճը ինչի ա եղել․ կամավոր հարկային դաշտ մտնելու հաշվին, թե՞ հարկային վարչարարության խստացման հաշվին, որը սենց թե նենց լինելու էր, առանց դրույքը փոխելու։

Երկրորդ, Հայաստանում էս պահին գործում ա 8 հարկատեսակ։ Դրույքներն էլ ցածր չեն։ Համակարգն էլ ահագին բարդ ա։ Բայց ընդհանուր հարկային բեռը, կամ կոպիտ ասած ամբողջ տնտեսության համար էֆեկտվ հարկային դրույքը, շատ ցածր ա։ Նախկին ԽՍՀՄ երկրներից ամենացածրն ա։ Այսինքնմի տեղ պրոբլեմ կա, լուրջ պրոբլեմ, ու ոնց որ էտ պրոբլեմը թաքցնելու կամ վատ վարչարարության հետ ա կապված։ Գումարած, մենք ուղղակի հարկեր վճարելու կուլտուրա չունենք։ Իսկ բարդ հարկային համակարգը նպաստում ա նրան, որ մարդիկ թաքցնեն, կամ հարկայինը անարդյունավետ աշխատի։ Այսինքն, համակագը պարզեցնելը Հայաստանում հավանաբար բերելու ա հարկային եկամուտների աճի։

Գումարած, մեր կարգի տնտեսություն ունեցող երկրներում, շատ հաճախ, արդարացիորեն, հարկային հիմնական բեռը անուղակի հարկերի վրայա (ԱԱՀ, աքցիզ, մաքսատուրք), քանի որ էտ սաղ պիտի վճարեն, քանի որ հարկման կետը սպառումն ա։ Բայց արի ու տես, որ մեր երկրում սուպերմարկետնրը դաժե ԱԱՀ-ից են հասցրել խուսափել, ու՞ր մնաց եկամահարկ ու շահութահարկից։ Հազարներով չգրանցված աշխատողներ կան, հազարներով մարդկանց աշխատավարձը իրականում ստացվողից տաս անգամ քիչ են ցույց տալիս, ու սենց բաներ։ Ու էս ամեն ինչի պատճառը նաև հարկային համակագի բարդ լինելն ա։

Ասածս ինչ ա, ապեր, չի կարելի ա բռնել ու չոր համեմատություն անել․ Դանիան լավ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը պրոգրեսիվ ա, իսկ Տուվալուն վատ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը flat ա, մենք էլ ուզում ենք լավ երկրներին նմանվենք, ուրեմն պետք ա Դանիայի հարկային համակարգին նմանվենք։

[Տրիբուն]

Դե 80 հազարն ուր, 800-ը ուր։

Ճիշտ ա, բա վճարած 20 հազար հարկն ու, 200-ը ուր։

[Շինարար]

Շինարար ախպեր, եթե տնտեսությանդ կառուցվածքն ու եկամուտների մակարդակդ Տուվալույա, պիտի հարկային համակարգդ էլ Տուվալու լինի։ Չես կարա տնտեսությամբ Տուվալու լինես, հարկային համակարգով Շվեդիա։

Բայց, լավ հիշացրեցիր, մոռացել էի նայեի, ու ոնց տեսնում եմ վիքիում (https://en.wikipedia.org/wiki/Flat_tax) կա, թե որ երկներ են կիրառում flat tax: Ես պիտի հետ գնայի իմ 2012-13 թվերի նոթերում նայեի, որովհետև սրան մոտ թեմայով վերջին էսեյները էտ թվերին էի գրել։ :D

Վոբշեմ, Էստոնիա, Հունգարիա, Լիտվա, Բուլղարիա, Ռումինիա, բոլորն էլ ԵՄ անդամ երկրներ են, Մակեդոնիա, ԵՄ անդամության թեկնածու։ Սրանք flat taxi-ի օրինակներ են։ Կարանք նաև իրանց հետ համեմատվենք, եթե բանը համեմավելու մեջ ա։

Բայց համեմատվելը երկրորդական ա։ Ես հենց սկզբից էլ գրել էի, որ արդյունքները խառն են ու երկրից երկիր տարբերվում են։ Օրինակ, Ռուսաստանում երբ մտցրել են flat tax-ը, հենց առաջին տարին 25% հարկային եկամուտների աճ ա եղել։ Լավ ա չէ՞՛։ Բայց նույնսիկ էս վստահելի ինֆո չի, քանի որ ոչ մի վերլուծություն չկա, թե էս 25% աճը ինչի ա եղել․ կամավոր հարկային դաշտ մտնելու հաշվին, թե՞ հարկային վարչարարության խստացման հաշվին, որը սենց թե նենց լինելու էր, առանց դրույքը փոխելու։

Երկրորդ, Հայաստանում էս պահին գործում ա 8 հարկատեսակ։ Դրույքներն էլ ցածր չեն։ Համակարգն էլ ահագին բարդ ա։ Բայց ընդհանուր հարկային բեռը, կամ կոպիտ ասած ամբողջ տնտեսության համար էֆեկտվ հարկային դրույքը, շատ ցածր ա։ Նախկին ԽՍՀՄ երկրներից ամենացածրն ա։ Այսինքնմի տեղ պրոբլեմ կա, լուրջ պրոբլեմ, ու ոնց որ էտ պրոբլեմը թաքցնելու կամ վատ վարչարարության հետ ա կապված։ Գումարած, մենք ուղղակի հարկեր վճարելու կուլտուրա չունենք։ Իսկ բարդ հարկային համակարգը նպաստում ա նրան, որ մարդիկ թաքցնեն, կամ հարկայինը անարդյունավետ աշխատի։ Այսինքն, համակագը պարզեցնելը Հայաստանում հավանաբար բերելու ա հարկային եկամուտների աճի։

Գումարած, մեր կարգի տնտեսություն ունեցող երկրներում, շատ հաճախ, արդարացիորեն, հարկային հիմնական բեռը անուղակի հարկերի վրայա (ԱԱՀ, աքցիզ, մաքսատուրք), քանի որ էտ սաղ պիտի վճարեն, քանի որ հարկման կետը սպառումն ա։ Բայց արի ու տես, որ մեր երկրում սուպերմարկետնրը դաժե ԱԱՀ-ից են հասցրել խուսափել, ու՞ր մնաց եկամահարկ ու շահութահարկից։ Հազարներով չգրանցված աշխատողներ կան, հազարներով մարդկանց աշխատավարձը իրականում ստացվողից տաս անգամ քիչ են ցույց տալիս, ու սենց բաներ։ Ու էս ամեն ինչի պատճառը նաև հարկային համակագի բարդ լինելն ա։

Ասածս ինչ ա, ապեր, չի կարելի ա բռնել ու չոր համեմատություն անել․ Դանիան լավ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը պրոգրեսիվ ա, իսկ Տուվալուն վատ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը flat ա, մենք էլ ուզում ենք լավ երկրներին նմանվենք, ուրեմն պետք ա Դանիայի հարկային համակարգին նմանվենք։

Ոչ մեկն էլ վատ երկիր չի։ Սոցիալական վատ համակարգ ունեն։ Քո նշած նույն Եվրամիության անդամները Եվրամիության ամենակոռումպացված եւ աղքատ երկրներն են։ Բուլղարիա Հունգարիա Ռումինիա։ Ուլտրաաջ իշխանություններով և այլն։ Մի բանի լավ օրինակը չկա չես կարա համոզես։ Նայես ֆեյսբուքյան ստատուսը տակ մեր սիրելի ակումբցիների քոմենթները։ Ուլտրաաջ գաղափարներ։ Ու էս առաջադեմ մարդիկ են։ Եթե էս ուղղությամբ ենք հասարակությունը տանելու մեզ ոչ մի լավ բան չի սպասում։

[Տրիբուն]

Ոչ մեկն էլ վատ երկիր չի։ Սոցիալական վատ համակարգ ունեն։ Քո նշած նույն Եվրամիության անդամները Եվրամիության ամենակոռումպացված եւ աղքատ երկրներն են։ Բուլղարիա Հունգարիա Ռումինիա։ Ուլտրաաջ իշխանություններով և այլն։ Մի բանի լավ օրինակը չկա չես կարա համոզես։ Նայես ֆեյսբուքյան ստատուսը տակ մեր սիրելի ակումբցիների քոմենթները։ Ուլտրաաջ գաղափարներ։ Ու էս առաջադեմ մարդիկ են։ Եթե էս ուղղությամբ ենք հասարակությունը տանելու մեզ ոչ մի լավ բան չի սպասում։

Ես գաղափարականության հետ ոչ մի կապ չեմ տեսնում, բայց վստահ ես ասում, երևի ճիշտ ես ասում։ :D

Մենակ մի օրենսդրական նախագծով սենց եզրահանգումներ անելը ճիշտ չեմ համարում։ Ուզում ես իրոք կարծիք կազմես, թե ինչպիսին ա լինելու քաղաքականությունը պիտի համ նայես թե ոնց ու ումից են եկամուտները հավքում, համ էլ թե ում վրա ու ինչքան են փող ծախսում։ Դրա համար սպասի 2019 թվականի բյուջեի նախագծին, որը պիտի առաջիկա մի ամսվա մեջ ներկայացնի կառավարությունը։ Ու էն ժամանակ կարծիք կազմի։ Թե չէ, սենց sweeping statement-ները հեչ կառուցողական չեն։

Ես ինքս բավականին ձախական հայացքներ ունեմ, բայց տարիներ շարունակ կողմ եմ եղել, որ Հայաստանում եկամտահարկի flat rate կիրառվի։ Ու չեմ հասկանում, թե ինչի եմ ես դառնում կոռումպացված ու ուլտրաաջ։

[Շինարար]

Ես գաղափարականության հետ ոչ մի կապ չեմ տեսնում, բայց վստահ ես ասում, երևի ճիշտ ես ասում։ :D

Մենակ մի օրենսդրական նախագծով սենց եզրահանգումներ անելը ճիշտ չեմ համարում։ Ուզում ես իրոք կարծիք կազմես, թե ինչպիսին ա լինելու քաղաքականությունը պիտի համ նայես թե ոնց ու ումից են եկամուտները հավքում, համ էլ թե ում վրա ու ինչքան են փող ծախսում։ Դրա համար սպասի 2019 թվականի բյուջեի նախագծին, որը պիտի առաջիկա մի ամսվա մեջ ներակայացնի կառավարությունը։ Ու էն ժամանակ կարծիք կազմի։ Թե չէ, սենց sweeping statement-ները հեչ կառուցողկան չեն։

Ես ինքս բավականին ձախական հայացքներ ունեմ, բայց տարիներ շարունակ կողմ եմ եղել, որ Հայաստանում եկամտահարկի flat rate կիրառվի։ Ու չեմ հասկանում, թե ինչի եմ ես դառնում կոռումպացված ու ուլտրաաջ։

Դու չես դառնում երկրիդ կուրսն ա քիչ քիչ դառնում։ Ու երբ մարդկանց հիմնավորումները պետությունը Ռոբին Հուդը չի կամ սոցիալական արդարություն վիձեծի լի-ն ա, կներես եթե ուլտրաաջ գաղափարներ եմ տեսնում նման մեկնաբանություններում։ Բայց եթե դու ուզում ես խնդաս արխային խնդա։

[Տրիբուն]

Հա, Շինարար ախպեր, մոռացա, ես չգիտեմ ով ինչ ակնկալիքներ ունի էս փոփոխություններից ու ֆեյսբուքում ստատուսի տակ ինչեր ա գրում։ Իմ ակնկալիքները շատ պարզ են։ Ես հույս ունեմ, որ հարկային համակարգի պարզեցմանը զուգընթաց վարչարարությունն ու compliance-ը էնքան են լավանալու, որ բյուջեի եկամուտները ահագին աճեն, քանի որ հիմա շաաաաատ ցածր են համեմատած ուրիշ երկրների հետ։ Ու էտ լրացուցիչ եկամուտները ուղղվելու են հիմնականում սոցիալական ոլորտի ծախսերին ու ենթակառուցվածքներին - կրթություն, գիտություն, առողջապահություն, սոցապ, փողոց, կամուրջ, դպրոց, տրանսպորտ։

[Տրիբուն]

Դու չես դառնում երկրիդ կուրսն ա քիչ քիչ դառնում։ Ու երբ մարդկանց հիմնավորումները պետությունը Ռոբին Հուդը չի կամ սոցիալական արդարություն վիձեծի լի-ն ա, կներես եթե ուլտրաաջ գաղափարներ եմ տեսնում նման մեկնաբանություններում։ Բայց եթե դու ուզում ես խնդաս արխային խնդա։

Ջղայինացած ես երևում, հոպար ․․․․ take it easy .... ստատուսներով քաղաքականություն չի ձևավորվի։ Ես չեմ բացառում, որ ահագին մարդ ուրախացել ա, որ իրա եկամուտները քիչ են հարկվելու։ Կարող ա նաև լիքը խառը մեկնաբանություններ ա գրում առանց հասկանալու։ Բայց կրկնում եմ, բուն քաղաքականության մեջ ես ոչ մի ուլտրաաջ վիճակներ չեմ տեսնում։ Հայաստանի հարկային համակարգի պրոբլեմնրը շատ են ու ուրիշ տեղում են, դեռ գաղափարախոսության հետ նույնիսկ հեռավոր կապ չունեն։

Ու ասեմ, եթե տենց ակտիվ քննարկում ա գնում, ուրմեն առողջ մթնոլորտ ա։ Ուրեմն մարդիկ հետաքրքրված են։ Աջ են, թե ձախ են, էտ իմ համար երկրորդական ա։ Երևի իրականում չեն էլ հասկանում ինչ են։

Վերջում, մի անգամ մի թեմայով ասել եմ, Ծլնգի հետ էինք քննարկում, հիմա էլ ասեմ ․․․․ էս լուրջ փոփոխություն ա, ու եթե շատ լայն շերտեր են ընգրկվել քննարկման մեջ, թող հանրաքվեի դնեն։ Համ էլ առաջին փորձը կլինի Նիկոլի ասած ուղիղ ժողովրդավարության։

[Շինարար]

Ջղայնացած չեմ Տրիբուն ջան հիասթափված եմ ընդհանուր մթնոլորտից։ Տեսնենք հետո ոնց կլինի։

[Տրիբուն]

Ջղայնացած չեմ Տրիբուն ջան հիասթափված եմ ընդհանուր մթնոլորտից։ Տեսնենք հետո ոնց կլինի։

Իզուր ապեր։ Քննարկումն ինքնին արդեն առողջ մթնոլորտ ա։ Հայաստանն էլ բազմաշերտ ա, ամեն տեսակի կարծիք կարա լինի։ Հարկային կրթավածությունը զրոյական ա, այսինքն սենց փոփոխության նկատմամ ռեակցիան անկանխատեսելի ա։ Մենակ մի հարկատեսակ քննարկելով գաղափարական ենթադրություններ անելն էլ ճիշտ չի։

Իսկ հետո պիտի լավ լինի, վարյանտ չկա !!!

[Գաղթական]

Իսկ բացի նրանից, որ Տուվալուն ու Թուրքմենստանը վատ տնտեսություն ունեն, մեկ էլ նրանից, որ Հունգարիայի ու Բուլղարիայի կառավարություններն ուլտրաաջ քաղաքականություն են վարում, ուրիշ հիմնավորումներ կա՞ն, թե ինչի ա առայժմ չկարդացված օրինագիծը վատը լինելու Հայաստանի համար:

[Շինարար]

Իսկ բացի նրանից, որ Տուվալուն ու Թուրքմենստանը վատ տնտեսություն ունեն, մեկ էլ նրանից, որ Հունգարիայի ու Բուլղարիայի կառավարություններն ուլտրաաջ քաղաքականություն են վարում, ուրիշ հիմնավորումներ կա՞ն, թե ինչի ա առայժմ չկարդացված օրինագիծը վատը լինելու Հայաստանի համար:

Ես տնտեսագետ չեմ։ Հիմնվում եմ օրինակների վրա։

[Գաղթական]

Ես տնտեսագետ չեմ։ Հիմնվում եմ օրինակների վրա։

Տնտեսագետ ես էլ չեմ:
Իրոք ուզում եմ հասկանալ, թե էդ պրոգրեսիվի լավը որնա:

Հ.Գ. «Մեր հղփացած օլիգարխներին պետքա կզզցնել»-ուց բացի..

[My World My Space]

Դու չես դառնում երկրիդ կուրսն ա քիչ քիչ դառնում։ Ու երբ մարդկանց հիմնավորումները պետությունը Ռոբին Հուդը չի կամ սոցիալական արդարություն վիձեծի լի-ն ա, կներես եթե ուլտրաաջ գաղափարներ եմ տեսնում նման մեկնաբանություններում։ Բայց եթե դու ուզում ես խնդաս արխային խնդա։

ֆու, հազար տարի ա ստեղ չէի գրել, մի բարիեր հաղթահարեցի… :-D
Շին, սաղ խնդիրն էն ա , որ դու սոցիալական արդարություն ասելով սոցիալիստական կարգեր ես հասկանում, որովհետև առանց էն էլ շատ ստացողը շատ ա մուծելու հարկ, մի բան էլ նրանից ավելի շատ գանձել, որովհետև Պողոսն ավելի քիչ ա ստանում, առնվազն արդար չի, որովհետև շատ ստացող Պետրոսը հեչ մեղավոր չի, որ Պողոսը քիչ ա ստանում։ Պետրոսը հասել ա դրան, որ ստանա էդքան, որովհետև ուզում ա լավ ապրի, իսկ իրան ասել, որ դու պիտի քո ուզածի պես լավ չապրես, որովհետև Պողոսը հազիվ ա հացի փող աշխատում, էլի չի լինում։ Ու բացի էդ հլը փաստ չի, Պողոսն իրո՞ք էդքան քիչ ա ստանում, թե՞ թուղթ-թամասուքով էդքան քիչ։

[Գաղթական]

Հիմա երկրորդ աշխատանքս էլի մի առաջավոր ընկերությունումա:
Էնտեղի կադրերի բաժնի աշխատողների հետ էի հենց էս պրոգրեսիվի թեմայով էն օրը խոսում:
3 հոգի բազմամյա փորձով տնտեսագետներ են, ու պիտի ասեմ, որ 3-ն էլ համաձայնեցին, որ դուռակ սիստեմա:

Վռոձի հարուստն ավելի շատ հարկ պիտի վճարի..
Է ախպեր հարուստն ի՞նչա: Եթե ես բավական փող ունենայի, ինչի՞ էի գնում շաբաթական 7 օր աշխատելու:
Սաղ տարին էշի պես ճռում ես ու ամսական հարկերդ վճարում, վերջում հարկայինից մի հատ էլ նամակա գալիս, որ տարեկան վերահաշվարկ են արել ու պարզվելա, որ մի 2-2.5 ամսվա աշխատավարձիդ չափով դու դեռ մինուս ես կանգնել, պիտի հավելավճար անես:
Քյասար, եթե էդքան չճռռայիր ու ավել չաշխատեիր, էդ ավելցուկը պետք էլ չէր լինի վերադարձնել:

ՈՒ սա դեռ էն պայմաններում, որ սկզբերից ամսական 30%-ից ավել հարկ էին քաշում, իսկ 3 երեխա ունենալուց հետո իջել հասել եմ 25%-ի..
Էս 9-10 տարվա մեջ դեռ տենց դեպք չի եղել, որ տարեվերջին մի կլորիկ գումարի հաշիվ չշխկցնեն:

Սոցիալական արդարությունա կոչվում...

[Gayl]

Հիմա երկրորդ աշխատանքս էլի մի առաջավոր ընկերությունումա:
Էնտեղի կադրերի բաժնի աշխատողների հետ էի հենց էս պրոգրեսիվի թեմայով էն օրը խոսում:
3 հոգի բազմամյա փորձով տնտեսագետներ են, ու պիտի ասեմ, որ 3-ն էլ համաձայնեցին, որ դուռակ սիստեմա:

Վռոձի հարուստն ավելի շատ հարկ պիտի վճարի..
Է ախպեր հարուստն ի՞նչա: Եթե ես բավական փող ունենայի, ինչի՞ էի գնում շաբաթական 7 օր աշխատելու:
Սաղ տարին էշի պես ճռում ես ու ամսական հարկերդ վճարում, վերջում հարկայինից մի հատ էլ նամակա գալիս, որ տարեկան վերահաշվարկ են արել ու պարզվելա, որ մի 2-2.5 ամսվա աշխատավարձիդ չափով դու դեռ մինուս ես կանգնել, պիտի հավելավճար անես:
Քյասար, եթե էդքան չճռռայիր ու ավել չաշխատեիր, էդ ավելցուկը պետք էլ չէր լինի վերադարձնել:

ՈՒ սա դեռ էն պայմաններում, որ սկզբերից ամսական 30%-ից ավել հարկ էին քաշում, իսկ 3 երեխա ունենալուց հետո իջել հասել եմ 25%-ի..
Էս 9-10 տարվա մեջ դեռ տենց դեպք չի եղել, որ տարեվերջին մի կլորիկ գումարի հաշիվ չշխկցնեն:

Սոցիալական արդարությունա կոչվում...

Նույն տրամաբանությամբ հարուստների համար ապրանքների գները թող ավելի բարձր լինի:ճճ Նենց անեն մարդ չուզենա բարձր աշխատավարձ ստանա:))

[Gayl]

ֆու, հազար տարի ա ստեղ չէի գրել, մի բարիեր հաղթահարեցի… :-D
Լավագույն տղերքը վերադառնում են...
Հովո ախպեր լյավ ես?

[Գաղթական]

Նույն տրամաբանությամբ հարուստների համար ապրանքների գները թող ավելի բարձր լինի:ճճ Նենց անեն մարդ չուզենա բարձր աշխատավարձ ստանա:))

Հայաստանում կա բայց տենց բան )))))
Եթե չեմ սխալվում, Բարեկամ -ն էր պատմում, որ ուզեցել էր, արձակուրդի ժամանակ, երեխային ինչ-որ խմբակի գրել, ասել էին դրսի հայերդ ավելի շատ փող եք աշխատում, դրա պատճառով ձեր համար ավելի թանկա:
Ընդ որում՝ շեշտադրվել էր ոչ թե օտարերկրյա քաղաքացի լինելը, ինչն ավելի խելքին մոտ կլիներ, այլ հենց ավելի շատ փող աշխատելը )))

[Գաղթական]

Նույն տրամաբանությամբ հարուստների համար ապրանքների գները թող ավելի բարձր լինի:ճճ Նենց անեն մարդ չուզենա բարձր աշխատավարձ ստանա:))

Հա, մեկ էլ՝ սոցիալապես անապահովները հատուկ քարտ ունեն, որով նպաստ են ստանում ու լիքը-լիքը բաներ իրենց համար եռակի-քառակի անգամ ավելի էժանա:
Էսի, ճիշտա, արդեն ուրիշ մուլծիկիցա, բայց դե էդ համակարգն էլ ահագին շատ ճաքեր ունի:
Օրինակ՝ ահագին մարդ հերթագրվումա աշխատանքի տեղավորման բյուրոներում ու ինչ գործ իրա համար գտնում են՝ մի պատճառ բռնելով մերժումա:
Արդյունքում՝ տարիներով գործազուրկա գրանցված, նպաստա ստանում ու իրա համար ամեն ինչ շատ ավելի էժանա..
Վաբշե չաշխատելով սենց նույն ստանդարտի կյանք կարա վարի ինչև սռանդարտ աշխատավարձով ապրող մարդը:

[Ծլնգ]

Էս ի՞նչ ոտ ու ձեռ եք ընկել :D արդարություն, սոցիալիզմ, ծայրահեղ աջ ու ձախ :D

Տնտեսագիտական տեսանկյունից հարկային քաղաքականությունը իրենից օպտիմիզացիայի խնդիր ա ներկայացնում՝ ինչպե՞ս ժողովրդից մաքսիմալ հարկ հավաքել պետական ծախսերի համար։ Ու եթե քիչ ստացողից 20% հավաքել ա մենակ լինում, խի՞ բարձր աշխատավարձ ունեցողից չփորձես մարջինալ ավելի բարձր տոկոսադրույքով էլ գանձես։ Էս ա կասեք՝ արդարություն, տռալի-վալի․․․ այ այդտեղ էլ գալիս ա օպտիմիզացիայի խնդրի հետաքրքրությունը՝ հասարակությունը ինչքան կների «արդարության» ճկում, որ փորձես ավելի բարձր պոկես։ Պրոգրեսիվ հարկային քաղաքականության հիմքում ընկած ա վերջին գանձված կոպեկի գաղափարը, այսինքն եթե քիչ եկամուտ ունեցողից գանջում ես գցենք 1000 դրամ, իսկ շատ ունեցողից գանձում ես՝ 10000, ապա երկու գանձումների վերջին դրամը նույն ցավը պիտի առաջացնի հարկատուների մոտ ու սա էլ ա արդարության ձև՝ տուր պետությանդ այնքան, ինչքան կարող ես մինչև ասենք 3րդ կատեգորիայի ցավը՝ 10 բալանոց համակարգով։ Բայց դե օպտիմիզացիայի խնդրի մեջ կան նաև Տրիբունի բոլոր նշած պայմանները (վարչական ծախսերը, հարկերից խուսափելու գինը և այլն), որով այս խնդիրը զուտ տնտեսագիտական տեսանկյունից ավելի հետաքրքիր ա դառնում, բայց այդ շատ բաների ճշգրիտ գները ոչ ոք էլ չգիտի, ու մենակ կարանք մոտավոր գնահատականներ տանք։ Ու շատ հնարավոր ա, որ միջին խավ չունեցող երկրում ավելի ձեռնտու լինի համահավասարեցումը (տափակ հարկը :))), քան պրոգրեսիվը՝ պետությանը եկող եկամուտի տեսանկյունից, քան պրոգրեսիվը, որտև պրոգրեսիվի դեպքում լիքը այլ ծախսեր են առաջանում, ու արդարությունն այս դեպքում կարելի է փորձել «գնել» ասենք բարձր գույքահարկով։ Թե չէ ինչ տեսակի արդարություն ասես կարանք մեջ բերենք՝ այս կամ այն մոտեցման կողմը նկարազարդելու համար․․․ ասենք այդ նույն պրոգրեսիվի դեպքում՝ ավելի բարձր եկամուտ ունեցողը կարող ա օբյեկտիվորեն ավելի բարձր տոկոսայնությամբ ա օգտվում պետության տված բարիքներից (ասենք պետության պաշտպանությունը իր հավար ավելի թանկ է, քանի որ ավելի շատ կորցնելու բան ունի), ինֆրաստրուկտուրան կարող ա շատ ավելի մեծ տոկոսով մասնակցի իր բարձր աշխատավարձի գոյացման վրա, անվճար կրթության շնորհիվ ստեղծված մասնագետները կարող ա ավելի բարձր տոկոսով նպաստեն իր բարձր եկամուտներին ու տենց, նենց որ կարելի ա լավ էլ արդարացնել, թե ինչու ավելի բարձր եկամուտ ստացողը պիտի ավելի բարձր մարջինալ տոկոսով հարկ մուծի․․․ բայց էլի, ի վերջո սա օպտիմիզացիայի խնդիր ա՝ տնտեսագիտական տեսանկյունից, թե ինչպես անել, որ պետությունը հնարավոր ամենաբարձր եկամուտը ունենա տվյալ հասարակության ու ընդունված «արդարության» զգացողությունների իրավիճակում։

Դե Նիկոլի կողմից էլ սա հանրային քննարկման հարց սարքելը նաև նպաստում ա հասարակության մեջ տարբեր «արդարությունների» գները մոտավոր որոշելու համար։ Նենց որ պիտի ծայրահեղ աջն էլ մասնակցի բազառին, ծայրահեղ ձախն էլ, ու բոլոր կենտրոնականներն էլ, որ տեսնենք վերջում էդ արդարության գինը ինչքան ա, որ պիտի մուծենք՝ պետության եկամուտները հնարավոր ամենաբարձր սարքելու համար։

[Վիշապ]

ֆու, հազար տարի ա ստեղ չէի գրել, մի բարիեր հաղթահարեցի… :-D
Շին, սաղ խնդիրն էն ա , որ դու սոցիալական արդարություն ասելով սոցիալիստական կարգեր ես հասկանում, որովհետև առանց էն էլ շատ ստացողը շատ ա մուծելու հարկ, մի բան էլ նրանից ավելի շատ գանձել, որովհետև Պողոսն ավելի քիչ ա ստանում, առնվազն արդար չի, որովհետև շատ ստացող Պետրոսը հեչ մեղավոր չի, որ Պողոսը քիչ ա ստանում։ Պետրոսը հասել ա դրան, որ ստանա էդքան, որովհետև ուզում ա լավ ապրի, իսկ իրան ասել, որ դու պիտի քո ուզածի պես լավ չապրես, որովհետև Պողոսը հազիվ ա հացի փող աշխատում, էլի չի լինում։ Ու բացի էդ հլը փաստ չի, Պողոսն իրո՞ք էդքան քիչ ա ստանում, թե՞ թուղթ-թամասուքով էդքան քիչ։

Միջին խավի համար, որ հիմնականում կյանքի մեծ մասը գործի տեղն են անցկացնում, լրիվ համաձայն եմ։ Բայց հարուստ խավի համար, որոնց ունեցած փողը ոչ թե ծերը ծերին խնայողություն է, ասենք տուն կամ ավտո առնելու համար, այլ՝ մեծ լծակ է հեշտությամբ ավելի շատ փող աշխատելու, ապա նման հարուստներին հավասար տոկոսաչափերով գանձելը նշանակում է էլ ավելի սրել հարուստների ու միջին խավի տարբերությունը, ու պոտենցիալ ավելացնել մոնոպոլիզացիան։ Քչից շատից օրենքի երկրներում ինչքան հասկանում եմ, փորձում են սրա դեմն առնել հարուստներին սուպերբարձր հարկելով, բայց մյուս կողմից էլ հարուստները իրենց բիզնեսն ու ներդրումները կարող են տեղափոխել ավելի թեթև հարկային տարածք/երկիր։ Հաշվի առնելով, որ Հայաստանի հարուստների գերակշիռ մասը թալանչիներ են, ու ըստ երևույթին հարկերից ինչքան կարողացել խուսափել են, ապա կարելի է ասել, տեսականորեն բանտերը լցնելուց հետո (։Ճ) ՀՀ-ում հարուստ գտնելը պրոբլեմ է լինելու, հետևաբար համահավասարեցումը Հայաստանի համար երևի թե իմաստ ունի, համ ստվերը օրինական դաշտ բերելու տեսակետից, համ էլ երկրի գրավչությունը ավելացնելու դրսից ներդրումների ու բիզնեսի ծավալման առումով։ Օրինակ նույնը չէի ասի Նահանգների համար, որտեղ հարուստներն ենքան փող ունեն, որ ինչքան հարկես, կհարկվեն, հարկային օրենքներն էլ չափազանց խիստ են։ Օրինակ ո՞նց հանգիստ խղճով 20% հարկես Ամազոնին, կամ այլ հիպերմարկետների, որ մենակ ապրանքը արտադրողից սպառողին հասցնելու համար, մեջը ավելի շատ են աշխատում, քան արտադրողները, կամ ֆերմերները։

[boooooooom]

Լավ, ես լրիվ գրառումները չկարդացի, բայց մեկումեջ մի քանի հատը կարդալուց հետո էս միտքն եկավ, որ էս հավասար հարկումը կօգնի ինչ որ իքս մակարդակից ավել աշխատելուց հետո ավելի արագ հարստանալ, ինչը իր հերթին պետք է որ ձգտում առաջացնի էդ մակարդակին հասնելու։ Հայեր, միգուցե ժամանակն եկել ա, որ փորձենք ազգովի հարստանա՞լ. ինձ թվում ա բոլորս էլ արդեն մինչև կոկորդ հոգնել ենք էս քյասիբ "կյանքից":
Կարող ա՞ մի հատ շատ հարուստ մարդուց էս մեր ժողովրդին հասանելիք ամբողջ հարկը վերցնենք, ու էլ ոչ մեկս հարկ չմուծենք. մեկ ա ինքը հարուստ ա, էն տակի մնացած փողով էլ նորմալ կապրի, ինչի՞ն ա պետք էդքան շատ փող :))
Մի խոսքով ինձ թվում ա Ռոբին Հուդիզմը արդար չի։ Էսօր ես ահագին զրկանքների գնով փորձում եմ իմ երեխաների համար (իմ համար) լավ ապագա ստեղծեմ, ու չէի ցանկանա ինձանից բացի այլ մարդ որոշեր թե ինչքան բարի պիտի լինեմ ինձանից ավելի թույլ կամ անհաջողակ մարդկանց նկատմամբ։

[Շինարար]

Ջղայնացած չեմ Տրիբուն ջան հիասթափված եմ ընդհանուր մթնոլորտից։ Տեսնենք հետո ոնց կլինի։


Էս ի՞նչ ոտ ու ձեռ եք ընկել :D արդարություն, սոցիալիզմ, ծայրահեղ աջ ու ձախ :D

Տնտեսագիտական տեսանկյունից հարկային քաղաքականությունը իրենից օպտիմիզացիայի խնդիր ա ներկայացնում՝ ինչպե՞ս ժողովրդից մաքսիմալ հարկ հավաքել պետական ծախսերի համար։ Ու եթե քիչ ստացողից 20% հավաքել ա մենակ լինում, խի՞ բարձր աշխատավարձ ունեցողից չփորձես մարջինալ ավելի բարձր տոկոսադրույքով էլ գանձես։ Էս ա կասեք՝ արդարություն, տռալի-վալի․․․ այ այդտեղ էլ գալիս ա օպտիմիզացիայի խնդրի հետաքրքրությունը՝ հասարակությունը ինչքան կների «արդարության» ճկում, որ փորձես ավելի բարձր պոկես։ Պրոգրեսիվ հարկային քաղաքականության հիմքում ընկած ա վերջին գանձված կոպեկի գաղափարը, այսինքն եթե քիչ եկամուտ ունեցողից գանջում ես գցենք 1000 դրամ, իսկ շատ ունեցողից գանձում ես՝ 10000, ապա երկու գանձումների վերջին դրամը նույն ցավը պիտի առաջացնի հարկատուների մոտ ու սա էլ ա արդարության ձև՝ տուր պետությանդ այնքան, ինչքան կարող ես մինչև ասենք 3րդ կատեգորիայի ցավը՝ 10 բալանոց համակարգով։ Բայց դե օպտիմիզացիայի խնդրի մեջ կան նաև Տրիբունի բոլոր նշած պայմանները (վարչական ծախսերը, հարկերից խուսափելու գինը և այլն), որով այս խնդիրը զուտ տնտեսագիտական տեսանկյունից ավելի հետաքրքիր ա դառնում, բայց այդ շատ բաների ճշգրիտ գները ոչ ոք էլ չգիտի, ու մենակ կարանք մոտավոր գնահատականներ տանք։ Ու շատ հնարավոր ա, որ միջին խավ չունեցող երկրում ավելի ձեռնտու լինի համահավասարեցումը (տափակ հարկը :))), քան պրոգրեսիվը՝ պետությանը եկող եկամուտի տեսանկյունից, քան պրոգրեսիվը, որտև պրոգրեսիվի դեպքում լիքը այլ ծախսեր են առաջանում, ու արդարությունն այս դեպքում կարելի է փորձել «գնել» ասենք բարձր գույքահարկով։ Թե չէ ինչ տեսակի արդարություն ասես կարանք մեջ բերենք՝ այս կամ այն մոտեցման կողմը նկարազարդելու համար․․․ ասենք այդ նույն պրոգրեսիվի դեպքում՝ ավելի բարձր եկամուտ ունեցողը կարող ա օբյեկտիվորեն ավելի բարձր տոկոսայնությամբ ա օգտվում պետության տված բարիքներից (ասենք պետության պաշտպանությունը իր հավար ավելի թանկ է, քանի որ ավելի շատ կորցնելու բան ունի), ինֆրաստրուկտուրան կարող ա շատ ավելի մեծ տոկոսով մասնակցի իր բարձր աշխատավարձի գոյացման վրա, անվճար կրթության շնորհիվ ստեղծված մասնագետները կարող ա ավելի բարձր տոկոսով նպաստեն իր բարձր եկամուտներին ու տենց, նենց որ կարելի ա լավ էլ արդարացնել, թե ինչու ավելի բարձր եկամուտ ստացողը պիտի ավելի բարձր մարջինալ տոկոսով հարկ մուծի․․․ բայց էլի, ի վերջո սա օպտիմիզացիայի խնդիր ա՝ տնտեսագիտական տեսանկյունից, թե ինչպես անել, որ պետությունը հնարավոր ամենաբարձր եկամուտը ունենա տվյալ հասարակության ու ընդունված «արդարության» զգացողությունների իրավիճակում։

Դե Նիկոլի կողմից էլ սա հանրային քննարկման հարց սարքելը նաև նպաստում ա հասարակության մեջ տարբեր «արդարությունների» գները մոտավոր որոշելու համար։ Նենց որ պիտի ծայրահեղ աջն էլ մասնակցի բազառին, ծայրահեղ ձախն էլ, ու բոլոր կենտրոնականներն էլ, որ տեսնենք վերջում էդ արդարության գինը ինչքան ա, որ պիտի մուծենք՝ պետության եկամուտները հնարավոր ամենաբարձր սարքելու համար։

Չգիտեմ ով ա ձեռ ու ոտ ընկել։ Ես ուղղակի արտահայտվում եմ։

[Շինարար]

Ջղայնացած չեմ Տրիբուն ջան հիասթափված եմ ընդհանուր մթնոլորտից։ Տեսնենք հետո ոնց կլինի։


Լավ, ես լրիվ գրառումները չկարդացի, բայց մեկումեջ մի քանի հատը կարդալուց հետո էս միտքն եկավ, որ էս հավասար հարկումը կօգնի ինչ որ իքս մակարդակից ավել աշխատելուց հետո ավելի արագ հարստանալ, ինչը իր հերթին պետք է որ ձգտում առաջացնի էդ մակարդակին հասնելու։ Հայեր, միգուցե ժամանակն եկել ա, որ փորձենք ազգովի հարստանա՞լ. ինձ թվում ա բոլորս էլ արդեն մինչև կոկորդ հոգնել ենք էս քյասիբ "կյանքից":
Կարող ա՞ մի հատ շատ հարուստ մարդուց էս մեր ժողովրդին հասանելիք ամբողջ հարկը վերցնենք, ու էլ ոչ մեկս հարկ չմուծենք. մեկ ա ինքը հարուստ ա, էն տակի մնացած փողով էլ նորմալ կապրի, ինչի՞ն ա պետք էդքան շատ փող :))
Մի խոսքով ինձ թվում ա Ռոբին Հուդիզմը արդար չի։ Էսօր ես ահագին զրկանքների գնով փորձում եմ իմ երեխաների համար (իմ համար) լավ ապագա ստեղծեմ, ու չէի ցանկանա ինձանից բացի այլ մարդ որոշեր թե ինչքան բարի պիտի լինեմ ինձանից ավելի թույլ կամ անհաջողակ մարդկանց նկատմամբ։

Էդ ոնց որոշեցիր որ քեզնից թույլ կամ անհաջողակ են։ Նենց Հայաստանի պայմաններում հեշտ ա մարդկանց դրսևորվելը ով էլ չի կարում ուղղակի թույլ ու անհաջողակ ա։ Էդ խի էիք բա հեղափոխություն անում։ Եթե ամեն մեկը ինքն ա ուզում որոշի սոցիալական պատասխանատվության իր չափը պետությունը ինչ ենք անում հետաքրքիր ա։

[boooooooom]

Էդ ոնց որոշեցիր որ քեզնից թույլ կամ անհաջողակ են։ Նենց Հայաստանի պայմաններում հեշտ ա մարդկանց դրսևորվելը ով էլ չի կարում ուղղակի թույլ ու անհաջողակ ա։ Էդ խի էիք բա հեղափոխություն անում։ Եթե ամեն մեկը ինքն ա ուզում որոշի սոցիալական պատասխանատվության իր չափը պետությունը ինչ ենք անում հետաքրքիր ա։

Շին ջան, եթե մեկը ինձանից 100 դրամով պակաս գումար ա վաստակում, ապա գոնե էդ պահին ու գոնե գումար վաստակելու հարցում, այո, ինքը ինձանից թույլ ա, կամ միգուցե ուժեղ ա, բայց բախտը չի բերել, ինչ որ հարցում հաջողակ չի գտնվել։ Ես էլ իմ հերթին եմ թույլ կամ պակաս հաջողակ ինձանից ավել գումար վաստակողի ֆոնին, ու սա նորմալ ա։

[Աթեիստ]

Էդ ոնց որոշեցիր որ քեզնից թույլ կամ անհաջողակ են։ Նենց Հայաստանի պայմաններում հեշտ ա մարդկանց դրսևորվելը ով էլ չի կարում ուղղակի թույլ ու անհաջողակ ա։ Էդ խի էիք բա հեղափոխություն անում։ Եթե ամեն մեկը ինքն ա ուզում որոշի սոցիալական պատասխանատվության իր չափը պետությունը ինչ ենք անում հետաքրքիր ա։

Շին, հեղափոխությունը հենց էդ անտեր հավասարության համար էր, որ Լֆիկը հարկվի նույն կերպ, ինչ իրա կողքի բուդկեն, ոչ թե մի քանի անգամ քիչ։
Ու Վիշապի բերած հիմնավորման մեջ հաստատ չի մտնում ասենք 1.5մլն ստացող ծրագրավորողը։ Իմ ճանաչած դիզայները, որ երկու տեղ աշխատելուց ստանում ա 1.4մլն, վիզ ա դնում, որ իրա երեխու ապագան ապահովի։ Ու էդ փողից պահված ամեն ավելորդ դրամը երեխու բերանից կտրել ա դիտելու։


Միջին խավի համար, որ հիմնականում կյանքի մեծ մասը գործի տեղն են անցկացնում, լրիվ համաձայն եմ։ Բայց հարուստ խավի համար, որոնց ունեցած փողը ոչ թե ծերը ծերին խնայողություն է, ասենք տուն կամ ավտո առնելու համար, այլ՝ մեծ լծակ է հեշտությամբ ավելի շատ փող աշխատելու, ապա նման հարուստներին հավասար տոկոսաչափերով գանձելը նշանակում է էլ ավելի սրել հարուստների ու միջին խավի տարբերությունը, ու պոտենցիալ ավելացնել մոնոպոլիզացիան։ Քչից շատից օրենքի երկրներում ինչքան հասկանում եմ, փորձում են սրա դեմն առնել հարուստներին սուպերբարձր հարկելով, բայց մյուս կողմից էլ հարուստները իրենց բիզնեսն ու ներդրումները կարող են տեղափոխել ավելի թեթև հարկային տարածք/երկիր։ Հաշվի առնելով, որ Հայաստանի հարուստների գերակշիռ մասը թալանչիներ են, ու ըստ երևույթին հարկերից ինչքան կարողացել խուսափել են, ապա կարելի է ասել, տեսականորեն բանտերը լցնելուց հետո (։Ճ) ՀՀ-ում հարուստ գտնելը պրոբլեմ է լինելու, հետևաբար համահավասարեցումը Հայաստանի համար երևի թե իմաստ ունի, համ ստվերը օրինական դաշտ բերելու տեսակետից, համ էլ երկրի գրավչությունը ավելացնելու դրսից ներդրումների ու բիզնեսի ծավալման առումով։ Օրինակ նույնը չէի ասի Նահանգների համար, որտեղ հարուստներն ենքան փող ունեն, որ ինչքան հարկես, կհարկվեն, հարկային օրենքներն էլ չափազանց խիստ են։ Օրինակ ո՞նց հանգիստ խղճով 20% հարկես Ամազոնին, կամ այլ հիպերմարկետների, որ մենակ ապրանքը արտադրողից սպառողին հասցնելու համար, մեջը ավելի շատ են աշխատում, քան արտադրողները, կամ ֆերմերները։

[Շինարար]

Շին ջան, եթե մեկը ինձանից 100 դրամով պակաս գումար ա վաստակում, ապա գոնե էդ պահին ու գոնե գումար վաստակելու հարցում, այո, ինքը ինձանից թույլ ա, կամ միգուցե ուժեղ ա, բայց բախտը չի բերել, ինչ որ հարցում հաջողակ չի գտնվել։ Ես էլ իմ հերթին եմ թույլ կամ պակաս հաջողակ ինձանից ավել գումար վաստակողի ֆոնին, ու սա նորմալ ա։

Օքեյ եթե նորմալ ա ինչ ասեմ։ Ինձ թվում էր նորմալ չի դրա համար հսկադարձեցի։ Ի միջի այլոց ինչքան գիտեմ դու արհեստավոր ես ու ենթադրում եմ եսիմ ինչ եկամուտներ չունես դրա համար ես գիշեր ցերեկ ի վերջո աշխատում։ Ախր սա հենց քո համար լավ համակարգ չի։ Էն որ որոշ մարդիկ ավելի շատ ժամ են աշխատում դա ուրիշ հարց ա։ Էդ հարցերն ա պետք առաջ քաշել ասենք որ արհեստավորների կամ ստեղծագործական աշխատանքով զբաղվողների համար ուրիշ հաշվարկման համակարգ գործի։ Մյուսների համար ժամավճարի հիման վրա հաշվի։ Ասենք եթե շաբաթը ութսուն ժամ ա աշխատում ցուցանիշը քառասուն ժամով հաշվվի ու եթե յուրաքանչյուր քառասուն ժամում ութսուն հազար դրամ ա վաստակում յուրաքանչյուր ութսուն հազարի համար առանձին հարկվի։ Հաստատ մեխանիզմներ կլինեն ու էս առումով էլ համահարթեցումը որևէ կերպ ճիշտ չի։

[Շինարար]

Շին, հեղափոխությունը հենց էդ անտեր հավասարության համար էր, որ Լֆիկը հարկվի նույն կերպ, ինչ իրա կողքի բուդկեն, ոչ թե մի քանի անգամ քիչ։
Ու Վիշապի բերած հիմնավորման մեջ հաստատ չի մտնում ասենք 1.5մլն ստացող ծրագրավորողը։ Իմ ճանաչած դիզայները, որ երկու տեղ աշխատելուց ստանում ա 1.4մլն, վիզ ա դնում, որ իրա երեխու ապագան ապահովի։ Ու էդ փողից պահված ամեն ավելորդ դրամը երեխու բերանից կտրել ա դիտելու։

Էս գրառմանը ոնց որ պատասխանեցի։ Նենց խնդալու ու տարօրինակ ա որ ըստ էության մեծ եկամուտ չունեցող մարդիկդ եք սենց պաշտպանում մի բան որ հօգուտ ձեզ չի։

[Շինարար]

Ախր արդեն որերորդ ակումբցին ա գրում որ տուն առավ գիշեր ցերեկ անելով հետո ինքնուրույն վերանորոգում ա եւ էլի գիշեր ցերեկ աշխատում։ Ես սենց եմ հասկանում որ եթե սանդղակ գործի դուք էդ սանդղակի ներքևներում եք լինելու ու ոչ վերևներում ու չեմ հասկանում էս ոգևորված պաշտպանելը մի բանի որ ախր սկի ձեզ համար լավ չի։ Հիվանդանոցի տնօրենները ամիսը միլիոնների աշխատավարձ են իրանց նշանակում եւ տալու են նույն չափով հարկ ինչ դուք ձեր գիշեր ցերեկ աշխատելու համար։ Ախր կպել են ութսուն հազար դրամից։ Եթե մի չորս տարի էլ նման աշխատավարձ ա լինելու Հայաստանում մեծ ք երկար չենք գոյատևի։ Դուք ես մենք ոշորս ըստ էության էն խավն ենք լինելու ում շահերի պաշտպանության համար ա պետք էդ սանդղակը։ Ասում եք ես կրթված եմ նա չէ։ Բուհերի դասախոսները կրթված են բայց ռեկտորներից մի երեք անգամ ցածր են վճար ում եթե ոչ ավել ասենք ՄԹ-ում պատկերացնում եմ որ Հայաստանում էլ։ Ու նվիրված դասախոսը ամեն տեղ էլ գիշեր ցերեկ ա անում։ Էդ ոնց ա արդար որ իրեք հազար ֆունտ ստացող դասախոսն էլ նույն տոկոսը վճարի ինը հազար ֆունտ ստացող ռեկտորն էլ։ Օրինակի համար եմ ասում կոնկրետ չգիտեմ ռեկտորի աշխատավարձի չափը։ Բայց եթե նույնիսկ լինի ոչ ինը հազար այլ չորս հազար հինգ հարյուր։ Դա ոչ միայն հիսուն տոկոսով բարձր ա այլև հազար հինգ հարյուր ֆունտով։ Ահագին մեծ գումար ա։ Ախր ես չգիտեմ Հայաստանի ապագան ո ց եք դուք տեսնում որ դեռ ինչքան պիտի ութսուն հազար դրամ աշխատավարձ լինի եւ երկու հարյուր հազար ստացողը քիչ թե շատ միջին խավ պատկերացնի Իրան լավ երկու հարյուր չէ չորս հարյուր։ Էսօրվա պայմաններում ութսուն հազարը ֆափշե պիտի չհարկվի։

[Ծլնգ]

Չգիտեմ ով ա ձեռ ու ոտ ընկել։ Ես ուղղակի արտահայտվում եմ։

Շինարար ջան, ներող, բայց պղտոր ջրում ձուկ ես բռնում․․․ ես flat tax եմ մուծել, որ քթիցս ավելի ա բերել քան որոշ պրոգրեսիվները, ու պրոգրեսիվ էլ եմ մուծել, որ էն քթիցս բերող flat tax-ին կակա էի կանչում․․․ ու էս բոլորը մոտավորապես նույն եկամտային փրոֆայլի վիճակներում։ Ստեղ էնքան լիքը մանրուքներ կան, որ դեռ չգիտես էլ ում համար որն ա լավը լինելու ու վերջնական էֆեկտիվ հարկը ինչ ա լինելու տարբեր մոտեցումների դեպքերում։ Ու դրա պատճառով դեռ հայտնի էլ չի, թե flat tax-ը ավելի ձախակողմյան սոցիալ ճարտարագիտություն կլինի (flat tax-երում էլ կարաս լիքը պրոգրեսիվոտ գործոններ մտցնես), թե պրոգրեսիվը։ Ու ինչ էլ ընդունեն, մեկ ա իդեալ չի լինելու, որտև իդեալական հարկային համակարգ գոյություն չունի․․․ կոպիտ ասած, հլը որ քննարկումը նման ա «քյաբաբն ա լավը, թե խորովածը» գինարբուքային զրույցին։

[boooooooom]

... Ի միջի այլոց ինչքան գիտեմ դու արհեստավոր ես ու ենթադրում եմ եսիմ ինչ եկամուտներ չունես դրա համար ես գիշեր ցերեկ ի վերջո աշխատում...
Դե հա, եսիմինչ չեմ աշխատում, բայց մեծ հույսեր ունեմ ապագայից ու ընդլայնվելու հեռանկար։ Բայց ես տնտեսագետի որակավորում ունեմ, ու կարող էի մտնել ինչ որ ոլորտ ու ինչ որ միջին աշխատավարձով, առանց ինձ ճղելու գոյատևել, բայց դա իմ "գծագրի հետ չի բռնում", ես նշաձողը շատ բարձր եմ դրել (անգամ գիտակցելով, որ հավանականությունը մեծ չի, թե մի օր կհասնեմ): Ու եթե մի օր իմ մոտ ստացվի "բաց տիեզերք դուրս գալ", դա երկար տարիների աշխատանքի արդյունքը կլինի, որին հիմիկվանից պահանջում եմ հարգանքով վերաբերվել :D
Իսկ թե "կիջնեմ ջրի հատակը", նորմալ ա, համարեք ինձ անհաջողակ, ու արժանացրեք համապատասխան վերաբերմունքի (չնայած, նենց չի, որ հիմա... , բայց պրոգրեսի մեջ եմ)։

Ես հասկանում եմ, որ էս ամենը էդքան էլ մարդասիրական չի, ավելի շատ էգոիստություն ա, բայց դե էս ա հիմա, ու սա հեշտ չի կտրուկ փոխելը։ Միգուցե ապագայում նոր հնարավորություններ ստեղծվեն ավելի մարդասիրական մեխանիզմներ ստեղծվեն (Վայ հորս արև էս ու՞ր հասա. ստոպ. գնացի քնեմ :D)

[Շինարար]

Շինարար ջան, ներող, բայց պղտոր ջրում ձուկ ես բռնում․․․ ես flat tax եմ մուծել, որ քթիցս ավելի ա բերել քան որոշ պրոգրեսիվները, ու պրոգրեսիվ էլ եմ մուծել, որ էն քթիցս բերող flat tax-ին կակա էի կանչում․․․ ու էս բոլորը մոտավորապես նույն եկամտային փրոֆայլի վիճակներում։ Ստեղ էնքան լիքը մանրուքներ կան, որ դեռ չգիտես էլ ում համար որն ա լավը լինելու ու վերջնական էֆեկտիվ հարկը ինչ ա լինելու տարբեր մոտեցումների դեպքերում։ Ու դրա պատճառով դեռ հայտնի էլ չի, թե flat tax-ը ավելի ձախակողմյան սոցիալ ճարտարագիտություն կլինի (flat tax-երում էլ կարաս լիքը պրոգրեսիվոտ գործոններ մտցնես), թե պրոգրեսիվը։ Ու ինչ էլ ընդունեն, մեկ ա իդեալ չի լինելու, որտև իդեալական հարկային համակարգ գոյություն չունի․․․ կոպիտ ասած, հլը որ քննարկումը նման ա «քյաբաբն ա լավը, թե խորովածը» գինարբուքային զրույցին։

Եթե մաքուր ջրի տեղը գիտես ասա եւ թե խնդա ասածներիս վրա։ Իսկ եթե չափման միակ միավորը կեղտոտ ջուրն ա ես նայում եմ գոյություն ունեցող օրինակներին։

[Շինարար]

Դե հա, եսիմինչ չեմ աշխատում, բայց մեծ հույսեր ունեմ ապագայից ու ընդլայնվելու հեռանկար։ Բայց ես տնտեսագետի որակավորում ունեմ, ու կարող էի մտնել ինչ որ ոլորտ ու ինչ որ միջին աշխատավարձով, առանց ինձ ճղելու գոյատևել, բայց դա իմ "գծագրի հետ չի բռնում", ես նշաձողը շատ բարձր եմ դրել (անգամ գիտակցելով, որ հավանականությունը մեծ չի, թե մի օր կհասնեմ): Ու եթե մի օր իմ մոտ ստացվի "բաց տիեզերք դուրս գալ", դա երկար տարիների աշխատանքի արդյունքը կլինի, որին հիմիկվանից պահանջում եմ հարգանքով վերաբերվել :D
Իսկ թե "կիջնեմ ջրի հատակը", նորմալ ա, համարեք ինձ անհաջողակ, ու արժանացրեք համապատասխան վերաբերմունքի (չնայած, նենց չի, որ հիմա... , բայց պրոգրեսի մեջ եմ)։

Ես հասկանում եմ, որ էս ամենը էդքան էլ մարդասիրական չի, ավելի շատ էգոիստություն ա, բայց դե էս ա հիմա, ու սա հեշտ չի կտրուկ փոխելը։ Միգուցե ապագայում նոր հնարավորություններ ստեղծվեն ավելի մարդասիրական մեխանիզմներ ստեղծվեն (Վայ հորս արև էս ու՞ր հասա. ստոպ. գնացի քնեմ :D)

Դե հենց էդ հոգեբանությունն ա էլի որ արհեստավորների գործը եսիմ ինչ չի։ Ուրեմն պիտի քիչ վաստակեն նույնքան հարկվեն

[Ծլնգ]

Եթե մաքուր ջրի տեղը գիտես ասա եւ թե խնդա ասածներիս վրա։ Իսկ եթե չափման միակ միավորը կեղտոտ ջուրն ա ես նայում եմ գոյություն ունեցող օրինակներին։

Այ Շինարար ջան, չեմ խնդում ոչ մեկի վրա էլ, մաքուր ջրին էլ արժի մի քիչ սպասենք մինչև կարթերս գործի դնելը։ Իսկ օրինակների պահով․ եթե Հայաստանը նույն տնտեսական իրավիճակում լիներ ինչ զարգացած տնտեսություններով երկրներն են, միգուցե և իրենց հարկային համակարգը մեր չափով ավելի լավ կսազեր, իսկ եթե Բելառուս ենք, բա խի ենք զարմանում, թե Բելառուսի հարկային համակարգը կարող ա մեր համար ավելի արդյունավետ լինի։ Թե չէ քո տրամաբանությամբ հեղափոխություն էլ չպիտի արվեր, թե չէ գիտես էլի, Բենիլյուքս վերջերս չի եղել, խի՞ պիտի մեր մոտ արվեր․․․ հո թշվառ արաբստանների օրինակով մեր գլխին հեղափոխություն չպիտի բերեինք։

Հայաստանում փաստացի չկա բարձր ու վերին միջին խավեր, ում արժի պրոգրեսիվ բարձր դրույքների տակ մտցնել, ինչպես զարգացած երկրներում են անում։ Կան չունեվորներ, ցածր խավ, ստորին միջին ու մի պստիկ էլ միջին միջին խավ և օլիգարխներ։ Իսկ օլիգարխներին դու եկամտահարկով չես կոխացնի, այդտեղ շահույթահարկով ու գույքահարկով ա պետք խրել՝ որոշ հանելի սահմանաչափով, որ ոչ-օլիգարխների վրա բացասական չազդի։ Բայց էլի, սա միայն փիլիսոփայական զրույցի մակարդակով․ մինչև մանրամասները չհրապարակվեն, չենք իմանա առաջարկվածներից համահավասարն ա ավելի ձախական, թե՝ պրոգրեսիվը, քանի որ երկուսն էլ կարելի ա որ կողմ ասես ճկել նենց, որ ում համար ասես ինչ էֆեկտիվ հարկաչափ ուզես կարաս ստանաս։

[StrangeLittleGirl]

Այ Շինարար ջան, չեմ խնդում ոչ մեկի վրա էլ, մաքուր ջրին էլ արժի մի քիչ սպասենք մինչև կարթերս գործի դնելը։ Իսկ օրինակների պահով․ եթե Հայաստանը նույն տնտեսական իրավիճակում լիներ ինչ զարգացած տնտեսություններով երկրներն են, միգուցե և իրենց հարկային համակարգը մեր չափով ավելի լավ կսազեր, իսկ եթե Բելառուս ենք, բա խի ենք զարմանում, թե Բելառուսի հարկային համակարգը կարող ա մեր համար ավելի արդյունավետ լինի։ Թե չէ քո տրամաբանությամբ հեղափոխություն էլ չպիտի արվեր, թե չէ գիտես էլի, Բենիլյուքս վերջերս չի եղել, խի՞ պիտի մեր մոտ արվեր․․․ հո թշվառ արաբստանների օրինակով մեր գլխին հեղափոխություն չպիտի բերեինք։

Հայաստանում փաստացի չկա բարձր ու վերին միջին խավեր, ում արժի պրոգրեսիվ բարձր դրույքների տակ մտցնել, ինչպես զարգացած երկրներում են անում։ Կան չունեվորներ, ցածր խավ, ստորին միջին ու մի պստիկ էլ միջին միջին խավ և օլիգարխներ։ Իսկ օլիգարխներին դու եկամտահարկով չես կոխացնի, այդտեղ շահույթահարկով ու գույքահարկով ա պետք խրել՝ որոշ հանելի սահմանաչափով, որ ոչ-օլիգարխների վրա բացասական չազդի։ Բայց էլի, սա միայն փիլիսոփայական զրույցի մակարդակով․ մինչև մանրամասները չհրապարակվեն, չենք իմանա առաջարկվածներից համահավասարն ա ավելի ձախական, թե՝ պրոգրեսիվը, քանի որ երկուսն էլ կարելի ա որ կողմ ասես ճկել նենց, որ ում համար ասես ինչ էֆեկտիվ հարկաչափ ուզես կարաս ստանաս։
Չիմացողների համար հիշեցնեմ, որ համահարթ հարկմանն անցնելու հետ մեկտեղ Նիկոլ Փաշինյանը նաև առաջարկում էր նվազեցնել շահութահարկը։

[Gayl]

Հետաքրքիրն էն ա ով որ երկրում ապրում ա էդ երկրի օրինակը բերում ճպցնում ա ճակատներիս: Ախպեեեեեր ես ձեր համար եմ ասում, իմ տանձին չի, ես խնդիր չունեմ:
Ուրեմն հարգելի Եվրոպաբնակ և ամերիկահայ հայրենակիցներ ջան ձեր գերզարգացած երկրների օրինակները տեղին մեջբերեք: Այստեղ խնդիրներն այլ են, իսկ ցանկացած խնդիր իրեն համապատասխան լուծում է պահանջում: Կարողա գիտեք մազոխիստ ենք ու չենք ջոկում, որ հազարապատիկ աշխատավարձը շատ ավելի լավ ա: Ես տնտեագետ չեմ ու վապշե գլուխ չեմ հանում էս ամեն ինչից, բայց երևի կայացած պետության աշխատող սիստեմը թելադրել բռնաբարված ու թալանված երկրին մինիմում անմտությունա: Մի հատ փորփրեք հասկացեք էդ երկրներն ինչպես են հասել ներկայիս արդյունքին: Շատ շատերը թղթով 80.000 են ստանում, իսկ իրականում 200.000_ը մեջնա: Վարչապետի ասած 30.000 թոշակ ստացող երկրում ոչինչ չանող 6.000.000 աշխատավարձ ստացող չի լինելու: Եկեք մեր վարչապետին վստահենք ու էդ ձեր Դանիա, Շվեդիա, ԱՄՆ ու վոպշմ աչքներս կոխելու փոխարեն տրամաբանված կարծիք գրեք: Հարցնում ես խի ես էդ կարծիքին ասում ա այ օրինակ Ֆրանսիայում...արա ձյունը լեռներին սա Հայաստանն է:
Ոչ մեկ տնտեսագետ չի, ոչ մեկ ներքին խնդիրներին 50% ով էլ չի տիրապետում, բայց ասում խոսում, կռվում վերջում էլ նեղանում ա: Տրիբուն դու տնտեսագետ ես չէ? ու ինչքանով ես եմ տեղյակ բարձր մակարդակի մասնագետ, հենա մարդը կարծիք ա գրել, կարդացեք ու զարգացեք:ճճ
Ես վապշե գլուխ չեմ հանում, գիտեմ, որ մի քիչ աշխատավարձս կբարձրանա(մի քանի օրվա բենզինի փող ա), բայց եթե վարչապետն ասի եկամտահարկը բարձրացնելու ենք կասեմ ուրեմն գիտի ինչ ա անում:

[Gayl]

Հայաստանում կա բայց տենց բան )))))
Եթե չեմ սխալվում, Բարեկամ -ն էր պատմում, որ ուզեցել էր, արձակուրդի ժամանակ, երեխային ինչ-որ խմբակի գրել, ասել էին դրսի հայերդ ավելի շատ փող եք աշխատում, դրա պատճառով ձեր համար ավելի թանկա:
Ընդ որում՝ շեշտադրվել էր ոչ թե օտարերկրյա քաղաքացի լինելը, ինչն ավելի խելքին մոտ կլիներ, այլ հենց ավելի շատ փող աշխատելը )))
Ստեղի ապրողների հետ էլ նույն կերպ վարվում:ճ

[Տրիբուն]

Չիմացողների համար հիշեցնեմ, որ համահարթ հարկմանն անցնելու հետ մեկտեղ Նիկոլ Փաշինյանը նաև առաջարկում էր նվազեցնել շահութահարկը։

Ես չեմ լսել սենց բան, ու գրեթե համոզված եմ, որ չի նախատեսվում։

Պատճառների մասին կարամ բացատրեմ, բայց ինձ թվում ա, որ ոչ քեզ ոչ էլ Շինարարին չի հետաքրքրում, քանի որ ի սկզբանե, հենվելով Դանիայի ու համանման երկրնրի օրինակի վրա, արդեն եզրակացրել եք, որ սա հակասոցիալական, ուլտրա-աջական նախաձեռնություն ա, որը իրականությունից կիլոմետրերով հեռույա։

[Տրիբուն]

Ձեռի հետ ասեմ, որ հարկային փոփոխությունների մասին կարծքի գրելու, քննարկելու, համաձյն լինել-չլինելու համար հեչ պետք չի տնտեսագետ կամ հաշվապահ լինել։ Էս էն բաներից ա, որ ուղղակիորեն բոլորի եկամուտների ու վարքագծի վրա ազդեցություն ունի, ու մարդիկ, որ գոնե պարզ թվաբանություն կարում են անեն, շատ լավ հասկանում են, թե որ փոփոխությունը իրանց վրա ոնց ա ազդելու ու շատ լավ ու հիմնավորված կարծիքներ են գրում։

Ուրիշ բան, որ աջ-ու ձախը խառնվել ա գործին, ու խառնվել ա առանց դետալներն իմանալու, ու երկու կողմից էլ ծայրահեղական դիրքորոշումներ են հնչում։ Բումը կամ Աթեիստը ասում են իրանց չի հետաքրքրում, թե ոնց են աղքատներն ապրելու, չեն ուզում պատասխանատվություն վերցնել, Շինարան ու Բյուրն էլ կպած ամեն ինչում սոցիալական ուղղվածություն են ուզում տեսնեն։ Ու էս նորմալ քննարկում ա, ու ես չեմ կարծում, որ պետք ա ին-րո բանից հիասթափվել։ Ընդհակառակը, կուտակայինից հետո, էս երկրորդ դեպքն ա, երբ սաղ հասարակությունը ակտիվ քննարկում ա էս քաղաքականությունը։ Հեղափոխությունը համ էլ սրա համար էր, ոչ միայն նրա համար, որ բոլորը միանգամից դառնան բարի, վարդագույն, մանուշակի հոտով ․․․․ էտ թողեք մյուս հեղափոխությանը։ :)

[Շինարար]

Ձեռի հետ ասեմ, որ հարկային փոփոխությունների մասին կարծքի գրելու, քննարկելու, համաձյն լինել-չլինելու համար հեչ պետք չի տնտեսագետ կամ հաշվապահ լինել։ Էս էն բաներից ա, որ ուղղակիորեն բոլորի եկամուտների ու վարքագծի վրա ազդեցություն ունի, ու մարդիկ, որ գոնե պարզ թվաբանություն կարում են անեն, շատ լավ հասկանում են, թե որ փոփոխությունը իրանց վրա ոնց ա ազդելու ու շատ լավ ու հիմնավորված կարծիքներ են գրում։

Ուրիշ բան, որ աջ-ու ձախը խառնվել ա գործին, ու խառնվել ա առանց դետալներն իմանալու, ու երկու կողմից էլ ծայրահեղական դիրքորոշումներ են հնչում։ Բումը կամ Աթեիստը ասում են իրանց չի հետաքրքրում, թե ոնց են աղքատներն ապրելու, չեն ուզում պատասխանատվություն վերցնել, Շինարան ու Բյուրն էլ կպած ամեն ինչում սոցիալական ուղղվածություն են ուզում տեսնեն։ Ու էս նորմալ քննարկում ա, ու ես չեմ կարծում, որ պետք ա ին-րո բանից հիասթափվել։ Ընդհակառակը, կուտակայինից հետո, էս երկրորդ դեպքն ա, երբ սաղ հասարակությունը ակտիվ քննարկում ա էս քաղաքականությունը։ Հեղափոխությունը համ էլ սրա համար էր, ոչ միայն նրա համար, որ բոլորը միանգամից դառնան բարի, վարդագույն, մանուշակի հոտով ․․․․ էտ թողեք մյուս հեղափոխությանը։ :)

Թող դե նորմալ ու համոզիչ բացատրեն թե աղքատի համար ինչով ա սա լավ։ Հարկային քաղաքականության մեջ սոցիալական ուղղվածություն փնտրելը ինձ թվում ա ոչ թե ծայրահեղ դրսևորում ա այլ միակ նորմալ մոտեցումը որ իմ պես շարքային քաղաքացին պիտի դրսևորի։ Ինձ համար պետությունը իմ շահերի պաշտպանն ա, հատկապես հեղափոխությունից հետո ավելի մեծ ակնկալիքներ ունեմ էս առում։ Հավի պես կուրորեն չեմ պատրաստվում ամեն ինչ հալած յուղի տեղ ընդունել ինչ ա թե Նիկոլը ֆեյսում լայվ ա մտել ու իր էն բարի ժպիտով խոսացել։ Եթե իմ ձայնը իրանց պետք ա պիտի համոզեն։ Եթե հույսները դրել են որ հրապարակում իրանց հետ այթիիշնիկներն էին որ համեմատաբար բարձր են ստանում երկար չեն ձգելու որպես ԴԵՄՈԿՐԱՏԱԿԱՆ իշխանություն

[ivy]

Ասեմ, որ ես էլ եմ կողմ Հայաստանում ներկայումս flat tax-ի կիրառմանը․ բացարձակ համեմատելի չի զարգացած երկրների հարկային համակարգի հետ։ Ասենք՝ Գերմանիայում պրոգրեսիվ հարկային համակարգ է, ու հարկերը հասնում են մինչև 45%․ ահավոր քանակությամբ եկամտահարկ ենք վճարում, բայց միևնույն է աշխատավարձն էնքան բարձր է, որ անգամ հարկերից հետո լրիվ հերիքում է կարգին ապրելու համար։ Հիմա Հայաստանում, որտեղ մարդիկ մեծամասամբ աղքատության շեմին են կամ դրանից ասենք մի քանի սանդղակ վերև, որը նույնիսկ լիարժեք միջին խավի չի ձգում, էստեղ ամեն կոպեկը կարևոր է, որ եթե մեկի աշխատավարձը մի հարյուր հազարով ավելանա ժամանակի հետ, ինչը իմ կարծիքով հեչ էլ մի մեծ տարբերություն չի, բայց դրանով գուցե ահագին խնդիրներ թեթևանան իր համար, ապա էստեղ կարևոր է, որ ինքը շարունակի նույնչափ հարկ վճարել և ոչ թե ավել, որ էդ մի քիչ բարձր աշխատավարձն էլ պրոգրեսիվ եկամտահարկով քթից դուրս չգա։
Այ երբ որ էնպիսի զարգացած երկիր դառնանք, որ աշխատավարձի ամեն կոպեկը հաշվելու չլինենք, ապա էդ ժամանակ կսկսենք մտածել պրոգրեսիվ եկամտահարկի համակարգի մասին։
Էս դեպքում պիտի աշխատել բնակչության մեծամասնությունից հնարավորինս քիչ ու միանվագ եկամտահարկ հավաքել, հլը որոշակի եկամտային շեմից ներքև էլ լրիվ հանել հարկերը։
Իմ կարծիքով, պրոգրեսիվ եկամտահարկը էս պահին մենակ վնաս է հայաստանյան բնակչության մեծամասնությանը։ Իսկ օլիգարխները լրիվ ուրիշ թեմա են, ու ընդհանուր բնակչության համամետ չնչին թիվ են կազմում, որ մի հատ էլ իրենցով հարկային համակարգ որոշվի։

[Գաղթական]

Պատճառների մասին կարամ բացատրեմ, բայց ...

Թե ժամանակ գտնես, բացատրի իմանանք էլի հոպար:

[Տրիբուն]

Թող դե նորմալ ու համոզիչ բացատրեն թե աղքատի համար ինչով ա սա լավ։ Հարկային քաղաքականության մեջ սոցիալական ուղղվածություն փնտրելը ինձ թվում ա ոչ թե ծայրահեղ դրսևորում ա այլ միակ նորմալ մոտեցումը որ իմ պես շարքային քաղաքացին պիտի դրսևորի։ Ինձ համար պետությունը իմ շահերի պաշտպանն ա, հատկապես հեղափոխությունից հետո ավելի մեծ ակնկալիքներ ունեմ էս առում։ Հավի պես կուրորեն չեմ պատրաստվում ամեն ինչ հալած յուղի տեղ ընդունել ինչ ա թե Նիկոլը ֆեյսում լայվ ա մտել ու իր էն բարի ժպիտով խոսացել։ Եթե իմ ձայնը իրանց պետք ա պիտի համոզեն։ Եթե հույսները դրել են որ հրապարակում իրանց հետ այթիիշնիկներն էին որ համեմատաբար բարձր են ստանում երկար չեն ձգելու որպես ԴԵՄՈԿՐԱՏԱԿԱՆ իշխանություն

Այվին արդեն ահագին լավ բացատրեց։ Ասեմ, որ կառավարությունն էլ հարկային օրենսգրքի սենց ռադիկալ փոփոխությունները Նիկոլի ֆեյսով չի անցկացնելու, ու չի էլ կարա։ Էս փոփոխություններ նախագիծը, մանրամասն հաշվարներով, հիմնավորումներով, ազդեցության գնահատականով, ու մնացած ֆլան ֆստանով պիտի դեռ հաստատվի Կառավարության կողմից ու պիտի մանրամասն ներկայացվի ու քննարկվի ԱԺ-ում, լիքը մասնագիտական կարծիք ա դեռ գրվելու ու հնչեցվելու, ու հետո նոր Աժ-ում ընդուվելու ա, որ դառնա օրենք։ Թե չէ, ապեր, եթե Հայաստանում հարկային համակարգի փոփոխությունների մասին սկսենք Նիկոլի ֆեյսով առաջնորդվել, կարանք Հայաստանը փակենք։

Ասածս ինչ ա, ՆԻկոլի ֆեյսը առաջին ինֆոն էր, որ նաև ստուգում ա հասարակության տրամադրությունները, իսկ հասարակությունը քսան հոգի այթիշնիկ ա, ու հարյուր հազարներով հրապարակում կանգնած ու չկանգնած լիքը ուրիշ մարդիկ։

Հիմա երկու բառով ասեմ, թե ինչի պետք չի տենց անհանգստանալ, ոնց դու ես անհանգստանում։ Բայց գլխանց ասեմ, որ գրածներիս հիմքում իմ ինտուիցիան ա մեկ էլ ընհանուր գտելիքները, քանի որ, էլի եմ կրկնում, օրենքի նախագիծը իրա մանրամասներով չենք տեսել։

Հայաստանի հարկաբյուջետային համակարգի պրոբլեմը շատ պարզ ու կարճ կարելիա բնութագրել հետևյալ բանաձևով․

- Հարկային պարտավորությունների կատարումը ցածր մակարդակի ա։ Այսինքն, մարդիկ հիմնականում խուսափում են հարկերը վճարելուց։ Պատճառները եկմատահարկի բարձր ու համակարգի բարդ լինելն:
- Բյուջեում փողը քիչ ա, հետևապես պետությունը չի կարում սոցիալական ոլորտի վրա ծախսի էնքան ինչքան պետք ա։ Օրինակ՝ ծայրահեղ աղքատներին տրվող ընտանեկան նպաստը հազիվ մի 25.000 դրամ ա, խայտառակություն։ Էլ չասած, թոշակներ, դպրոցներ, և այլն։
- Միջին ամսական անվանական աշխատավարձը, որը եկմատային հարկի հարկման հիմնական օբյեկտն ա, մոտ 170.000 դրամ ա։ Այսինքն, բնակչության գերակշոռ մեծամասնությունը գտնվում ա «34․500 դրամ + 150.000 դրամը գերազանցող գումարի 28%» միջակայքում։

Հիմա, շատ պարզ, ինչ ա ասում իմ պատկերացմամբ կառավարությունը։ Ասում ա, սահմանում եմ մի դրույք, մի քիչ ցածր էն միջին եկամտի էսօրվա գործող դրույքից ու սահմանում եմ հավասար բոլորի համար, քանի որ փաստացի համարյա բոլորդ գտնվում եք հենց էտ միջակայքում։ Էս բերելու ա նրան, որ․

- միջին եկամուտ ստացողների տնօրինվող եկամուտը (եկամուտը հարկերից հետո) մի թեթև բարձրանալույա
- հարկային պարտավորությունների կամավոր կատարումը բարելավվելույա
- հարկային պարտավորություններ կատարելու բարելավումը բերալույա բյուջեի եկամուտների մեծացման
- բարձր եկամուտները ծախսելու եմ թոշակ, նպաստ, դպրոց, հիվանդանոցի ծախսերը մեծացնելու վրա

Հիմա ասա, ի՞նչը սրա մեջ դուրդ չի գալիս։ Էն որ դոդի եկամու՞տն էլ ա նույն դույքով հարկվելու։ Ապեր, դոդը մենակ ա, կամ իրա նման մի քսան հոգի Հայաստանում, իսկ Աթեիստը, Բումը, Չուկը, ես, գրեթե ողջ բնակչությունն ենք ու ուրախացել ենք։ Դու մեձ չես սիրու՞մ։

Եթե Աթիստն ու Բումը սխալ հռետորաբանություն են կիրառում, որ իրանք չեն ուզում աղքատների համար պատասխանատվություն կրեն, էտ դեռ չի նշանակում, որ սաղ երկրի քաղաքականությունը հանկարծ տենց ա դառել։ Աթեիստն ու Բումը չեն իմանում, որ իրանք ուզեն թե չուզեն իրանց վճարած հարկերը գնում են աղքատների ու սոցիալակն ծախսերի վրա։ Մարդիկ կարծիք են հայտնում իրանց անձնական ժամանակ/աշխատանք/եկամուտ/ծախս/խնայողություն վարքագծի շրջանակներում։ Ու էտ դիրքորոշումը նույնքան valid դիրքորոշում ա, որքան էն որ պետք ա աղքատներին աջակցել, հիվանդներին բուժել, հաշմանդամներին աջակցել, և այլն։

[Տրիբուն]

Թե ժամանակ գտնես, բացատրի իմանանք էլի հոպար:

Պարզ ու արագ, քո խաթեր։

Շահութահարկը Հայաստանում արդեն վաղուց flat ա ու 20% ա։ Այսինքն, եկմատահարկի նույնիսկ ամենացածր միջկայաքի դյուրքաչափի 23%-ից ցածր ա։ Սենց դեպքում գործատուին ձեռ ա տալիս աշխատավարձը որպես ծախս ցույց չտալ, որ եկամտահարկով չհարկվի, ցույց տալ մեծ շահույթ, հարկվել շահութահարկով, հետո հարկումից հետո մնացած շահութից ծրարով աշխատավարձ տալ աշխատողին։

Այսինքն, եթե շահութահարկն էլ զուգահետ իջեցնեն, էս եկմատային հարկի փոփոխությունները մի ահագին մասով իրանց իմաստը կկորցնեն։ Դրա համար էլ ես շատ կասկածում եմ, որ տենց նախագիծ կա։ Համոզված եմ, որ չկա։

[Շինարար]

Այվին արդեն ահագին լավ բացատրեց։ Ասեմ, որ կառավարությունն էլ հարկային օրենսգրքի սենց ռադիկալ փոփոխությունները Նիկոլի ֆեյսով չի անցկացնելու, ու չի էլ կարա։ Էս փոփոխություններ նախագիծը, մանրամասն հաշվարներով, հիմնավորումներով, ազդեցության գնահատականով, ու մնացած ֆլան ֆստանով պիտի դեռ հաստատվի Կառավարության կողմից ու պիտի մանրամասն ներկայացվի ու քննարկվի ԱԺ-ում, լիքը մասնագիտական կարծիք ա դեռ գրվելու ու հնչեցվելու, ու հետո նոր Աժ-ում ընդուվելու ա, որ դառնա օրենք։ Թե չէ, ապեր, եթե Հայաստանում հարկային համակարգի փոփոխությունների մասին սկսենք Նիկոլի ֆեյսով առաջնորդվել, կարանք Հայաստանը փակենք։

Ասածս ինչ ա, ՆԻկոլի ֆեյսը առաջին ինֆոն էր, որ նաև ստուգում ա հասարակության տրամադրությունները, իսկ հասարակությունը քսան հոգի այթիշնիկ ա, ու հարյուր հազարներով հրապարակում կանգնած ու չկանգնած լիքը ուրիշ մարդիկ։

Հիմա երկու բառով ասեմ, թե ինչի պետք չի տենց անհանգստանալ, ոնց դու ես անհանգստանում։ Բայց գլխանց ասեմ, որ գրածներիս հիմքում իմ ինտուիցիան ա մեկ էլ ընհանուր գտելիքները, քանի որ, էլի եմ կրկնում, օրենքի նախագիծը իրա մանրամասներով չենք տեսել։

Հայաստանի հարկաբյուջետային համակարգի պրոբլեմը շատ պարզ ու կարճ կարելիա բնութագրել հետևյալ բանաձևով․

- Հարկային պարտավորությունների կատարումը ցածր մակարդակի ա։ Այսինքն, մարդիկ հիմնականում խուսափում են հարկերը վճարելուց։ Պատճառները եկմատահարկի բարձր ու համակարգի բարդ լինելն:
- Բյուջեում փողը քիչ ա, հետևապես պետությունը չի կարում սոցիալական ոլորտի վրա ծախսի էնքան ինչքան պետք ա։ Օրինակ՝ ծայրահեղ աղքատներին տրվող ընտանեկան նպաստը հազիվ մի 25.000 դրամ ա, խայտառակություն։ Էլ չասած, թոշակներ, դպրոցներ, և այլն։
- Միջին ամսական անվանական աշխատավարձը, որը եկմատային հարկի հարկման հիմնական օբյեկտն ա, մոտ 170.000 դրամ ա։ Այսինքն, բնակչության գերակշոռ մեծամասնությունը գտնվում ա «34․500 դրամ + 150.000 դրամը գերազանցող գումարի 28%» միջակայքում։

Հիմա, շատ պարզ, ինչ ա ասում իմ պատկերացմամբ կառավարությունը։ Ասում ա, սահմանում եմ մի դրույք, մի քիչ ցածր էն միջին եկամտի էսօրվա գործող դրույքից ու սահմանում եմ հավասար բոլորի համար, քանի որ փաստացի համարյա բոլորդ գտնվում եք հենց էտ միջակայքում։ Էս բերելու ա նրան, որ․

- միջին եկամուտ ստացողների տնօրինվող եկամուտը (եկամուտը հարկերից հետո) մի թեթև բարձրանալույա
- հարկային պարտավորությունների կամավոր կատարումը բարելավվելույա
- հարկային պարտավորություններ կատարելու բարելավումը բերալույա բյուջեի եկամուտների մեծացման
- բարձր եկամուտները ծախսելու եմ թոշակ, նպաստ, դպրոց, հիվանդանոցի ծախսերը մեծացնելու վրա

Հիմա ասա, ի՞նչը սրա մեջ դուրդ չի գալիս։ Էն որ դոդի եկամու՞տն էլ ա նույն դույքով հարկվելու։ Ապեր, դոդը մենակ ա, կամ իրա նման մի քսան հոգի Հայաստանում, իսկ Աթեիստը, Բումը, Չուկը, ես, գրեթե ողջ բնակչությունն ենք ու ուրախացել ենք։ Դու մեձ չես սիրու՞մ։

Եթե Աթիստն ու Բումը սխալ հռետորաբանություն են կիրառում, որ իրանք չեն ուզում աղքատների համար պատասխանատվություն կրեն, էտ դեռ չի նշանակում, որ սաղ երկրի քաղաքականությունը հանկարծ տենց ա դառել։ Աթեիստն ու Բումը չեն իմանում, որ իրանք ուզեն թե չուզեն իրանց վճարած հարկերը գնում են աղքատների ու սոցիալակն ծախսերի վրա։ Մարդիկ կարծիք են հայտնում իրանց անձնական ժամանակ/աշխատանք/եկամուտ/ծախս/խնայողություն վարքագծի շրջանակներում։ Ու էտ դիրքորոշումը նույնքան valid դիրքորոշում ա, որքան էն որ պետք ա աղքատներին աջակցել, հիվանդներին բուժել, հաշմանդամներին աջակցել, և այլն։
Ախր լավ ես ասում Դոդը մենակ ա կամ իր նման քսան հոգի, բայց եկամուտի քանի՞ տոկոսն ա էդ մի քսանը ստանում, էդ էլ ասա: Ես քեզ էլ եմ սիրում, Աթեիստին էլ, Բումին էլ: Քեզ չգիտեմ՝ մեկ-մեկ գլուխ ես իհարկե գովում որ դու մեծ եկամուտներ ունես, բայց Աթեիստն ու Բումը իմ պատկերացմամբ սկի միջին խավ չեն, կոպիտ չհնչի, մենք բոլորս էլ նորմալ հաշվարկներով աղքատ են, լավ՝ իրանք գուցե աղքատ ենք, ես չքավոր, ու էն որ իրանք չեն ուզում տեսնել իրենցից ավելի հարուստների սոցիալական պարտավորությունները նաև իրենց հանդեպ, որ աղքատ են, ու հատկապես իմ հանդեպ, որ չքավոր եմ, սա խնդիր ա: Ու ես ինձ պարտավորված եմ զգում, նույնիսկ եթե մեծ չի վտանգը, բայց վտանգի ամենաչնչին հնարավորություն կա, սոցիալական պարտավորության դիսկուրսը գոնե իմ ընկերական, իմ շփման շրջանակում շրջանառել:

Մի բան էլ ասեմ: Ես ավելի լավ ա հիմա դժգոհեմ, գոռգոռամ, արտահայտվեմ, հետո պարզվի սխալ էի, քան ոգևորվեմ ու ձենս կտրեմ, մյուսներին էլ լռեցնեմ, ու հետո պարզվի սխալ էի:

[StrangeLittleGirl]

Ես չեմ լսել սենց բան, ու գրեթե համոզված եմ, որ չի նախատեսվում։

Պատճառների մասին կարամ բացատրեմ, բայց ինձ թվում ա, որ ոչ քեզ ոչ էլ Շինարարին չի հետաքրքրում, քանի որ ի սկզբանե, հենվելով Դանիայի ու համանման երկրնրի օրինակի վրա, արդեն եզրակացրել եք, որ սա հակասոցիալական, ուլտրա-աջական նախաձեռնություն ա, որը իրականությունից կիլոմետրերով հեռույա։
Իհարկե, որտև ես ինչ ասում եմ, սուտ եմ ասում, օդից եմ հորինում։
Էս (https://www.azatutyun.am/a/29475744.html) հոդվածը, եթե ալարում ես լայվը նայել, էս էլ քեզ լայվը (https://www.youtube.com/watch?v=582P7gmHFuQ)։ Մարդը հայերեն ասում ա, որ շահութահարկը նվազեցնելու ա։

[Տրիբուն]

Ախր լավ ես ասում Դոդը մենակ ա կամ իր նման քսան հոգի, բայց եկամուտի քանի՞ տոկոսն ա էդ մի քսանը ստանում, էդ էլ ասա:

Շինարար ջան, չգիտեմ դոդի եկամուտները ՀՀ սաղ եկամոտների քանի տոկոսն ա։ Չկա տենց վիճակագրություն։ Բայց եթե լինի էլ, չես կարա երկրի հարկային համակարգը կառուցես մի հոգու ռազմերով։ Եթե դոդի պես ՀՀ մի 10% հարուստ խավ լիներ, ասենք հա, պիտի հարկային համակարգը իրանց լիարժեք capture անի։ Իսկ դու ուզում ես, որ ես, Աթեիստը ու Բումը տուժենք, ինչ ա Դոդը շատ մուծի։

Դոդին շատ մուծացնելու ուրիշ ձևեր կան։ Ծլնգն արդեն ասեց․ գույքահարկը մեկ։ Էն զռլաման գեղցի տունը որ սարքել ա, է, դա պիտի գույքահարկով նենց հարկվի, որ Երևանի մետրոյի հարցը լուծվի մենակ էտ մի հարկով :D Էն առաջին գրառմանս մեջ էլ գրել էի, որ պիտի նաև ծախսերի պրոքսի ապագայում մտցնեն, որ երբ դոդը ցույց ա տալիս որ վնասով ա աշխատել, եկամուտ չի ստացել, որ հարկեը թաքցնի, ամեն Բենթլին առնելուց հարկային գա ու կանգնի գլխլին, ասի, հոպ արա, էս քեզ որտեղի՞ց էսքան փող։

[Տրիբուն]

Իհարկե, որտև ես ինչ ասում եմ, սուտ եմ ասում, օդից եմ հորինում։
Էս (https://www.azatutyun.am/a/29475744.html) հոդվածը, եթե ալարում ես լայվը նայել, էս էլ քեզ լայվը (https://www.youtube.com/watch?v=582P7gmHFuQ)։ Մարդը հայերեն ասում ա, որ շահութահարկը նվազեցնելու ա։

Բյուր, էլի չեմ տեսնում որ շահութահարկը իջեցնում են։ Ասեմ, հիմա շահութահարկը 20%-ա։ ՄԻ հատ խնդրում եմ կոնկրետ մեջբերում արա, որտեղ շահութահարկն իջեցնում են։

[Տրիբուն]

Վերջ Նիկոլի լայվը նայեցի, գոնե սկիզբը։ :D Մարդը դաժե բացատրում ա, թե ինչի հնարավոր չի շահութահարկն իջեցնել։

[StrangeLittleGirl]

Բյուր, էլի չեմ տեսնում որ շահութահարկը իջեցնում են։ Ասեմ, հիմա շահութահարկը 20%-ա։ ՄԻ հատ խնդրում եմ կոնկրետ մեջբերում արա, որտեղ շահութահարկն իջեցնում են։

շահութահարկ պլյուս դիվիդենտը հիմա 25% ա, սարքում ա 23%: Նայի էլի լայվը։ Ես չեմ կարա հատ֊հատ ման գամ սաղ թերթերում, թե ով ոնց ա սղագրել։ Փաստացիորեն թերթերն էդ մասը բաց են թողել։ Լայվը նայի, կտեսնես։

[Տրիբուն]

շահութահարկ պլյուս դիվիդենտը հիմա 25% ա, սարքում ա 23%: Նայի էլի լայվը։ Ես չեմ կարա հատ֊հատ ման գամ սաղ թերթերում, թե ով ոնց ա սղագրել։ Փաստացիորեն թերթերն էդ մասը բաց են թողել։ Լայվը նայի, կտեսնես։

Դրա համար էլ ասում եմ, պիտի մանրամասները տեսնել, նոր կարծիք կազմել։ Թերթերը բաց են թողել, քանի որ էտ պահը Նիկոլը որպես վերլուծական մաս ա ներկայացրել, ոչ թե որ կազմակերպության շահույթն ու անհատների դիվիդենտը միացնում են իրար։ Էտ աբսուրդ ա, տենց բան չի լինում։

Դիվդենտը եկմատի տեսակ ա, կոռպոռատիվ շահույթ չի։ Հարկվում ա առանձին, ու ընկնում եկամտային հարկի տակ։ ՀՀ ռեզիդետների համար 5%:

Եթե կոնկրետ շահութահարկը սահմանում են 23%, շահութահարկը դառնում ա 23%: Թե դիվիդենտի մասին ինչ են որոշելու, էտ էլ դեռ կտեսնքն։ Ինչ ա լինելու, դիվիդենտը դառնալու ա չհարկվող եկամու՞տ։ Թե մտնելու ա մնացած եկամուտների մեջ ու գանձվի եկամտային հարկադրույքով։

Նենց որ, մի խառնվի, շահութահարկը չեն իջեցնելու։ Էլի եմ ասում, էտ աբսուրդ կլինի, քանի որ եկամտահարկից խուսափելու պատուհաններից մեկը չի փակվի էտ դեպքում։

[Տրիբուն]

․․․․Քեզ չգիտեմ՝ մեկ-մեկ գլուխ ես իհարկե գովում որ դու մեծ եկամուտներ ունես․․․

Նոր նկատեցի հա։ Էտ ես ե՞րբ եմ գլուխ գովացել։ Ես էլ սաղի պես ընկնում եմ շահողների միջակայքում։ Նպաստ չեմ ստանում, թու թու թու, բայց սաղի պես ես էլ նույն չափով շահելու եմ, եթե եկամտային հարկը հարթեցնեն ու սարքեն գոնե 20%: Լավ կլինի 15 սարքեն ․․․․

Հ․Գ․ Լավ կլինի վաբշե հարկ չմուծենք ․․․ բլին ․․․ էտ երբվանի՞ց հարկ մուծելը լավ բան դառավ :D

[Gayl]

Բյուր, էլի չեմ տեսնում որ շահութահարկը իջեցնում են։ Ասեմ, հիմա շահութահարկը 20%-ա։ ՄԻ հատ խնդրում եմ կոնկրետ մեջբերում արա, որտեղ շահութահարկն իջեցնում են։

Ասում ա շահույթահարկի ու դիվիդենտի հարկի հշագումարը իջեցվի 23%: Այսինք, եթե եկամտահարկը 23% ա,իսկ շահույթահարկի և դիվիդենտի հարկի գումարը նույնպես 23% է ապա իմաստ չունի աշխատավարձի իրական թիվը կեղծել: Ճիշտ եմ հասկացել? Էսքան պարզա մեխանիզմը?

[StrangeLittleGirl]

Չնայած էս քննարկմանը մասնակցելու ցանկություն առանձնապես չունեի, բայց տեսնելով, թե ինչ ա կատարվում էստեղ՝ ուզում եմ ամեն դեպքում մի երկու բառ ասել։

Նախ, էկեք տեսնեք, թե Նիկոլի առաջարկած համահարթ մոդելով ով ա շահում ու ով ոչինչ չի շահում (իսկ էդ մոդելն ինքը լայվում առաջարկել ա, չեք կարա ասեք՝ տենց չի, հույս ունեմ՝ հանրային քննարկումների արդյունքում կփոխվի, բայց էս պահին էդ տարբերակն ա առաջարկել)։

Ուրեմն անցնելով 23% համահարթ հարկման ի՞նչ ա տեղի ունենում։ Էս պահին պրոգրեսիվ ա, չէ՞։ Ու ամենացածր բրակետը՝ մինչև 150 000 ստացողը, վճարում ա 23%։ Անցնելով համահարթի՝ մինչև 150 000 ստացողը զրո օգուտ ա ունենալու։ Հասկանու՞մ եք դա։ Զրո օգուտ, ոչ մի բան չի շահելու։ Նիկոլը լայվի մեջ էլ ա ասում, որ ցածր ստացող խավը ոչինչ չի շահելու։ Միջին բրակետը չափավոր շահելու ա։ Միջին բրակետում հավանաբար ակումբցիներն են ու մեր ծանոթներից շատերը։ Էդ օքեյ ա, դրա դեմ բան չունեմ, թող իջնի իրանց վճարած հարկը։ Բայց էկեք նայենք բարձր բրակետին՝ երկու միլիոնից բարձր ստացող։ Այ էս բրակետը գերշահույթ ա ունենալու։ Իրանց 36% հարկը կտրուկ իջնելու ա մինչև 23%։ Հասկանու՞մ եք դա։ Ու գիտե՞ք ովքեր են էդ բրակետի մեջ։ Այ էդ 150 000 դրամ ու պակաս աշխատավարձ սահմանողներն են։ Հիվանդանոցների գլխավոր բժիշկներ, թերթերի խմբագիրներ, սիթիների գլխավոր մենեջերներ և այլն, և այլն։ Ստեղ հարցը մի հատ դոդի Գագո չի, այլ էն խավն ա, որը մնացածներին շահագործում ա։ Ու իրանց կյանքը, փաստորեն, ավելի կայֆ ա դառնալու։ Ինչի՞ համար։

Եթե ձեզ դա դզում ա, ի՞նչ ասեմ։

Հետո, ասում եք՝ ուրիշ երկրների օրինակներ չբերեք, բայց բերելու եմ։ Վրաստանը 2003֊ին անցել ա համահարթի։ Հիմա տեսել են բան դուրս չի գալիս, ուզում են անցնել պրոգրեսիվի, քաքն են ընկել, որտև վախտին Սահակաշվիլին համահարթը սահմանադրությամբ ամրագրել ա, հիմա որ անցնեն պրոգրեսիվի, պիտի սահմանադրություն փոխեն։

Էստոնիան ա ԵՄ֊ից համահարթ, բայց իրանք եկամտահարկի վրայից սոցհարկ ունեն, որը պրոգրեսիվ ա, ու պլյուս անընդհատ խոսակցություններ կան պրոգրեսիվի անցնելու մասին։

Հունգարիան ա ԵՄ֊ից համահարթ, բայց Հունգարիան համահարթ դարձել ա ներկայիս իշխանությունների ձեռին, որն իրանց գլխին ՀՀԿ ա դառել, ու չգիտեն՝ ոնց ազատվեն։ Ու էս ամենի պատճառով Հունգարիայի՝ ԵՄ֊ում գտնվելը վտանգված ա։

Ասենք կարա՞ք մի երկրի օրինակ բերեք, որը համահարթի ա անցել ու շահել ա, որտեղ սոցիալական անհավասարությունը չի մեծացել։

Ինչ վերաբերում ա պարզ ու բարդ պրոցեսներին։ Բերելու եմ Դանիայի օրինակը։ Ստեղի հարկային համակարգն անտանելի բարդ ա։ Հասարակ մահկանացուն գլուխ չի հանում, բայց հարկ չվճարող չկա, որտև համակարգը նենց ա ստեղծված, որ հարկայինից չես կարա փախնես։ Մանր֊մունր խաբեություններ հնարավոր ա անել, բայց ոչ ավելին։

Ու էս բարդ հարկային համակարգի հետ մեկտեղ հասարակ մահկանացուի համար ահավոր հեշտ ա։ Մտնում ես, սիրուն մուտքագրում ես տվյալները, ինքը հաշվարկում ա ինչ հարկ պիտի մուծես, ուղարկում գործատուիդ։ Իսկ բարդ դեպքերում (բարդ ասելով հասկացեք էն դեպքերը, երբ ավելի քիչ պիտի մուծես) աշխատանք ա պահանջվում քաղաքացուց, մասնավորապես՝ զանգում ես հարկային, իրանք քեզ օգնում են, ճիշտ լրացնում ես ամեն ինչ։ Ասենք նման համակարգ ներդնելը դժվար չի։ Ինչ ա թե հարկայինն իրա գործը նորմալ չի կարում անի, համահարթեցնում են ու մեծացնում սոցիալական անհավասարությունը, որովհետև հա՛, 23% մուծելուց հետո 100 000 ստացողի մոտ շատ ավելի քիչ փող ա մնալու, քան երկու միլիոն ստացողի մոտ, հետևաբար մեծանալու ա դասակարգային անդունդը, քան մինչև հիմա էր։

[Gayl]

Իհարկե, որտև ես ինչ ասում եմ, սուտ եմ ասում, օդից եմ հորինում։
Էս (https://www.azatutyun.am/a/29475744.html) հոդվածը, եթե ալարում ես լայվը նայել, էս էլ քեզ լայվը (https://www.youtube.com/watch?v=582P7gmHFuQ)։ Մարդը հայերեն ասում ա, որ շահութահարկը նվազեցնելու ա։

Էդպիդի բան չի ասել, եթե հայերենա ասել գնա մի հատ էլ նայի:
Շահույթահարկի ու դիվիդենտի հանրագումարն ա 23% իջեցվում, իսկ դա չի նշանակում, որ շահույթահարկը 18% ա դառնում:

[StrangeLittleGirl]

Դրա համար էլ ասում եմ, պիտի մանրամասները տեսնել, նոր կարծիք կազմել։ Թերթերը բաց են թողել, քանի որ էտ պահը Նիկոլը որպես վերլուծական մաս ա ներկայացրել, ոչ թե որ կազմակերպության շահույթն ու անհատների դիվիդենտը միացնում են իրար։ Էտ աբսուրդ ա, տենց բան չի լինում։

Դիվդենտը եկմատի տեսակ ա, կոռպոռատիվ շահույթ չի։ Հարկվում ա առանձին, ու ընկնում եկամտային հարկի տակ։ ՀՀ ռեզիդետների համար 5%:

Եթե կոնկրետ շահութահարկը սահմանում են 23%, շահութահարկը դառնում ա 23%: Թե դիվիդենտի մասին ինչ են որոշելու, էտ էլ դեռ կտեսնքն։ Ինչ ա լինելու, դիվիդենտը դառնալու ա չհարկվող եկամու՞տ։ Թե մտնելու ա մնացած եկամուտների մեջ ու գանձվի եկամտային հարկադրույքով։

Նենց որ, մի խառնվի, շահութահարկը չեն իջեցնելու։ Էլի եմ ասում, էտ աբսուրդ կլինի, քանի որ եկամտահարկից խուսափելու պատուհաններից մեկը չի փակվի էտ դեպքում։
Ինքը ոչ մի տեղ չի ասում, որ շահութահարկն ա հենց 23% դառանալու, ասում ա՝ շահութահարկ, պլյուս դիվիդենտ, ու էդտեղ անհասկանալի ա, թե ինչքանն ա շահութահարկը։

[Տրիբուն]

Ասում ա շահույթահարկի ու դիվիդենտի հարկի հշագումարը իջեցվի 23%: Այսինք, եթե եկամտահարկը 23% ա,իսկ շահույթահարկի և դիվիդենտի հարկի գումարը նույնպես 23% է ապա իմաստ չունի աշխատավարձի իրական թիվը կեղծել: Ճիշտ եմ հասկացել? Էսքան պարզա մեխանիզմը?

Ասեմ, հա․․․ մոտ սենց։ Բայց ամեն ինչ էսնքան պարզ չի, էլի։

Շահութահարկը հարկի մի տեսակ ա, իրա հարկման օբյեկտը ու բազան մի բան ա։ Դիվիդենտը՝ ուրիշ։

Որ պարզ լինի, սենց օրինակ բերեմ։ Դոդը ունի զավոդ, որի 70%-ի սեփականատերը ինքնա։ Ես ու դու էլ 10+10 ունենք, գուարած մի քսան գոի էլ էն տակի մնացած 10%-ն ունի։ Դոդը կառավորւմ ա էտ զավոդը, վերջում հաշվակում ա շահույթը, շահութահարկ ա վճարում, տակի մնացածն էլ շահաբաժիներով տալիս ա ինքը իրան ու ինձ ու քեզ ու մանացածին՝՝ ըտս մեր ունեցած փայերի։ Մեր համար էտ մեր ստացածները դառում ա դիվիդենտի տեսքով ստացված եկամուտ, ու գնում ենք 5% եկամտային հարկ են տալիս։ Ես ու դու ու մնացածը կարանք վաբշե խաբար էլ չլինեն, թե ոնց են շահութահարկը հաշվարկել ու վճարել։ Մեզ էլ սաղի հետ կարող ա խաբում քցում են։ Բայց որպես ստացող մենք ստանում ենք դիվիդենտ, որպես եկամուտ գնում ենք ու 5% եկամտային հարկ ենք վճարում, առանց շահութահարկի մասին մտածելու։

[Gayl]

Ասեմ, հա․․․ մոտ սենց։ Բայց ամեն ինչ էսնքան պարզ չի, էլի։

Շահութահարկը հարկի մի տեսակ ա, իրա հարկման օբյեկտը ու բազան մի բան ա։ Դիվիդենտը՝ ուրիշ։

Որ պարզ լինի, սենց օրինակ բերեմ։ Դոդը ունի զավոդ, որի 70%-ի սեփականատերը ինքնա։ Ես ու դու էլ 10+10 ունենք, գուարած մի քսան գոի էլ էն տակի մնացած 10%-ն ունի։ Դոդը կառավորւմ ա էտ զավոդը, վերջում հաշվակում ա շահույթը, շահութահարկ ա վճարում, տակի մնացածն էլ շահաբաժիներով տալիս ա ինքը իրան ու ինձ ու քեզ ու մանացածին՝՝ ըտս մեր ունեցած փայերի։ Մեր համար էտ մեր ստացածները դառում ա դիվիդենտի տեսքով ստացված եկամուտ, ու գնում ենք 5% եկամտային հարկ են տալիս։ Ես ու դու ու մնացածը կարանք վաբշե խաբար էլ չլինեն, թե ոնց են շահութահարկը հաշվարկել ու վճարել։ Մեզ էլ սաղի հետ կարող ա խաբում քցում են։ Բայց որպես ստացող մենք ստանում ենք դիվիդենտ, որպես եկամուտ գնում ենք ու 5% եկամտային հարկ ենք վճարում, առանց շահութահարկի մասին մտածելու։

Ես էլ ասում եմ դիվիդենտն ինչ ա?ճճճճ
Այսինքն խելքին մոտ չի շահույթահարկն իջացնի, որտև կսկսեն էլի խաբել: Եթե դիվիդենտի հարկը 5% ից սարքի 3% արդյունքում մենք շահում ենք, իսկ աշխատավարձի թվերն էլ չեն կեղծում:

[Տրիբուն]

Ինքը ոչ մի տեղ չի ասում, որ շահութահարկն ա հենց 23% դառանալու, ասում ա՝ շահութահարկ, պլյուս դիվիդենտ, ու էդտեղ անհասկանալի ա, թե ինչքանն ա շահութահարկը։

Բյուր ջան, կրկնեմ ցավդ տանեմ․ շահույթն ու դիվեդենտը հարկվում են երկու տարբեր մեխանիզմներով․ հարկման օբյեկտը, բազան ու մեխանիզմը տարբեր ա։ Մեկը շահութահարկ ա, մյուսը՝ եկամտի տեսակ ա, ու հարկվում ա եկամտային հարկով։ Ոչ մի մեխանիզմ չկա դրանք միավորելու։

Նիկոլի ասածը վերաբերվել ա նրան (երևի) որ երբ ես 100% որևէ ֆիրմայի սեփականատեր եմ, ապա իմ համար տարբերություն չկա, թե որ պահին եմ հարկվում, դրա համար էլ կարամ գումարեմ իրար ու հանրագումարի մեջ եմ վարքագիծ ձևավորում՝ որը վճարեմ, որից խուսափեմ։

Բայց, մի անգամ էլ, էլի, մինչև նախագիծը չտեսնենք, բան չենք կարա ասենք։ Նիկոլը խառը խշտիկ բաներ ա ասում լիքը, սրա հիման վրա վերջնական կարծիք ձևավորել ու ասել, ախպեր, երկիրը սարքում են ուլտրա-աջ ծայրահեղ լիբերալ, անտի-սոցիալական երկիր, լուրջ չի։

[StrangeLittleGirl]

Ասեմ, հա․․․ մոտ սենց։ Բայց ամեն ինչ էսնքան պարզ չի, էլի։

Շահութահարկը հարկի մի տեսակ ա, իրա հարկման օբյեկտը ու բազան մի բան ա։ Դիվիդենտը՝ ուրիշ։

Որ պարզ լինի, սենց օրինակ բերեմ։ Դոդը ունի զավոդ, որի 70%-ի սեփականատերը ինքնա։ Ես ու դու էլ 10+10 ունենք, գուարած մի քսան գոի էլ էն տակի մնացած 10%-ն ունի։ Դոդը կառավորւմ ա էտ զավոդը, վերջում հաշվակում ա շահույթը, շահութահարկ ա վճարում, տակի մնացածն էլ շահաբաժիներով տալիս ա ինքը իրան ու ինձ ու քեզ ու մանացածին՝՝ ըտս մեր ունեցած փայերի։ Մեր համար էտ մեր ստացածները դառում ա դիվիդենտի տեսքով ստացված եկամուտ, ու գնում ենք 5% եկամտային հարկ են տալիս։ Ես ու դու ու մնացածը կարանք վաբշե խաբար էլ չլինեն, թե ոնց են շահութահարկը հաշվարկել ու վճարել։ Մեզ էլ սաղի հետ կարող ա խաբում քցում են։ Բայց որպես ստացող մենք ստանում ենք դիվիդենտ, որպես եկամուտ գնում ենք ու 5% եկամտային հարկ ենք վճարում, առանց շահութահարկի մասին մտածելու։

Հա բայց ինչու՞ Նիկոլը չի ասում 23% շահութահարկ, ասում ա՝ 23% շահութահարկ պլյուս դիվիդենտ։ Ի՞նչ ա սա նշանակում։ Ամեն դեպքում չի նշանակում, որ շահութահարկը դառնում ա 23% ու պըրծ։

[Տրիբուն]

Հա բայց ինչու՞ Նիկոլը չի ասում 23% շահութահարկ, ասում ա՝ 23% շահութահարկ պլյուս դիվիդենտ։ Ի՞նչ ա սա նշանակում։ Ամեն դեպքում չի նշանակում, որ շահութահարկը դառնում ա 23% ու պըրծ։

Լավ, համոզեցիր ․․․ ոռիյա ․․․․ :D

[Gayl]

Լավ, համոզեցիր ․․․ ոռիյա ․․․․ :D
Ապեր լսի հլա, եթե շահույթահարկը 3% ով ցածրա եկամտահրկից բա էդ դեպքում էլի կփորձեն թվեր նկարել: Ոնց հասկանում եմ գոնե պիտի հավասար լինեն իրար, որ էդպիսի փորձեր չարվի:

[Տրիբուն]

Ասում ա շահույթահարկի ու դիվիդենտի հարկի հշագումարը իջեցվի 23%: Այսինք, եթե եկամտահարկը 23% ա,իսկ շահույթահարկի և դիվիդենտի հարկի գումարը նույնպես 23% է ապա իմաստ չունի աշխատավարձի իրական թիվը կեղծել: Ճիշտ եմ հասկացել? Էսքան պարզա մեխանիզմը?

Գայլ ջան, հա, ես էլ տենց հասկանում ․․․․․

Ասում եմ, եկեք սպասենք օրենքի նածագիծը տեսնենք։ Մի հատ էլ կրկնեմ․ սենց օրենքի նախագիծը պիտի ԱԺ մտնի հիմնավորումներով, բացատրություններով, հաշվարկներով։ Տո մինչև ԱԺ մտնելը e-draft.am ում պիտի դրվի նախագիծը ու հանրային քննարկում ա լինելու։ Հաստատ ահագին մասնագիտական կարծիք ա լինելու։ Մենք ստեղ ընդհանուր սկզբունքներն ենք քննարկում, էն էլ Աստված գիտի, թե ինչքանով ճշմարտության հետ կապ ունեցող։

[Տրիբուն]

Լավ, համոզեցիր ․․․ ոռիյա ․․․․ :D

StrangeLittleGirl ջան, նեղացա՞ր էլի :D

Ինչ-որ եքա բան էիր գրել, ջնջեցիր։ Ես էլ ուզում էի ասել, որ ըհըն, շատ հիմնավոր կարծիք ա, համաձայն եմ հետդ, ու ավելացնեի, որ հենց ամենասկզբի գրառումով ես ինքս էլ գրել եմ երեք պայման, որի դեպքում ես էս համակարգի սոցիալական պլյուսները ավելի լավ կտեսնեմ։

- Սահմանեն չհարկվող մինիմում
- Դյուրքաչափը իջացնեն էսօրվա ամենացածր միջակայքից ներքև, որ ցածր եկամուտ ունեցողները շահեն, իսկ միջիններն ավելի շատ շահեն
- Մտցնեն եկամուտների պարտադիր հայտարարագրում սաղի համար, ու լավ կլինի ծախսային պրոքսիով, որ դոդը չասի, եկամուտ չունեմ, բայց բենթլի քշի։

Հ․Գ․ Ու հա, իրոք, արդյունքները տարբեր երկրներում էս համակարգը մտցնելու խառն ա, չես կարա վստահ ասես, որ միանշանակ դրական արդյունքի ա բերել։

[StrangeLittleGirl]

StrangeLittleGirl ջան, նեղացա՞ր էլի :D

Ինչ-որ եքա բան էիր գրել, ջնջեցիր։ Ես էլ ուզում էի ասել, որ ըհըն, շատ հիմնավոր կարծիք ա, համաձայն եմ հետդ, ու ավելացնեի, որ հենց ամենասկզբի գրառումով ես ինքս էլ գրել եմ երեք պայման, որի դեպքում ես էս համակարգի սոցիալական պլյուսները ավելի լավ կտեսնեմ։

- Սահմանեն չհարկվող մինիմում
- Դյուրքաչափը իջացնեն էսօրվա ամենացածր միջակայքից ներքև, որ ցածր եկամուտ ունեցողները շահեն, իսկ միջիններն ավելի շատ շահեն
- Մտցնեն եկամուտների պարտադիր հայտարարագրում սաղի համար, ու լավ կլինի ծախսային պրոքսիով, որ դոդը չասի, եկամուտ չունեմ, բայց բենթլի քշի։

Հ․Գ․ Ու հա, իրոք, արդյունքները տարբեր երկրներում էս համակարգը մտցնելու խառն ա, չես կարա վստահ ասես, որ միանշանակ դրական արդյունքի ա բերել։
Ուրեմն սկսենք նրանից, որ թարգեք էդ նեղանալ֊մեղանալը։ Ես չեմ նեղանում, զահլաս գնում ա, գնում եմ ժամանակս ավելի արդյունավետ ծախսելու։

Հետո, գրառումս չեմ ջնջել, էս (https://www.akumb.am/showthread.php/67702-%D5%93%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?p=2580380&viewfull=1#post2580380) ա։

Ու վերջում. չհարկվող մինիմումը լավ բան ա, բայց առայժմ Նիկոլը նման մտադրություն չունի։ Լայվը եթե նայել ես, էնտեղ հստակ ասում ա, որ ցածր եկամուտ ունեցողը ոչինչ չի շահելու։ Ու գրողը տանի, հենց էդ խումբը եթե ոտքի չկանգներ, դժվար հեղափոխություն լիներ, որտև այթիիշնիկներն ու մնացած միջին եկամուտ ունեցողները հա էլ ոտի են, ոչ մի բան դուրս չէր գալիս։
Հետո, դրույքաչափն իջեցնելով էլի էդ միլիոններ աշխատողները շահելու են, ու ասենք Նաիրիի գլխավոր բժշկի ու Բումի եկամուտների տարբերությունը մեծանալու ա, միջին խավ չի ձևավորվելու։ Եկամուտների հայտարարագրումն էլ լավ բան ա, համաձայն եմ, ու մենակ դրանով էլ կարելի ա ստվերի դեմը հանգիստ առնել՝ առանց միլիոններ աշխատողներին լրացուցիչ արտոնություններ տալու։

[Տրիբուն]

Հետո, գրառումս չեմ ջնջել, էս (https://www.akumb.am/showthread.php/67702-%D5%93%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8?p=2580380&viewfull=1#post2580380) ա։


Կորցրել էի, նեղվել էի ․․․․ :D

[Տրիբուն]

Ու վերջում. չհարկվող մինիմումը լավ բան ա, բայց առայժմ Նիկոլը նման մտադրություն չունի։ Լայվը եթե նայել ես, էնտեղ հստակ ասում ա, որ ցածր եկամուտ ունեցողը ոչինչ չի շահելու։ Ու գրողը տանի, հենց էդ խումբը եթե ոտքի չկանգներ, դժվար հեղափոխություն լիներ, որտև այթիիշնիկներն ու մնացած միջին եկամուտ ունեցողները հա էլ ոտի են, ոչ մի բան դուրս չէր գալիս։
Հետո, դրույքաչափն իջեցնելով էլի էդ միլիոններ աշխատողները շահելու են, ու ասենք Նաիրիի գլխավոր բժշկի ու Բումի եկամուտների տարբերությունը մեծանալու ա, միջին խավ չի ձևավորվելու։ Եկամուտների հայտարարագրումն էլ լավ բան ա, համաձայն եմ, ու մենակ դրանով էլ կարելի ա ստվերի դեմը հանգիստ առնել՝ առանց միլիոններ աշխատողներին լրացուցիչ արտոնություններ տալու։

Ընկեր, սկզբուքնորեն ճիշտ ես ասում։

Բայց, Հայաստանում, որտեղ տնտեսության ու եկամուտների կառուցվածքը նախնադարյան ա, շատ դժվար ա ճիշտ բալանսը գտնել հարկի երկու հատկանիշների մեջ․ մի կողմից պարզություն/էֆեկտիվություն, մյուս կողմից՝ արդարացիություն։ Ու դու տես, որ ստեղի քննարկողները վեց հոգի են, յոթ կարծիք կա արդեն, Նիկոլի ասածներն էլ ամեն մեկս մի ձևի ենք հասկացել։

Էլ չեմ ասում, որ դաժե զարգացած երկրներում հարկայինի մասնագետը մի հատ էլ վարձով հարկայինի մասնագետ ա պահում, որ իրա տեղը առանց սխալի հաշվի, թե ինչքան հարկ պիտի տարվա վերջին վճարի։ Իսկ մենք ուզում ենք Նիկոլի լայվի վրա զմիմյանս գաղափարական սնանկության ու հակահեղափոխականության մեջ մեղադրենք :D

[Ծլնգ]

այ եղբայրք ու քույրեր, նենց էլ բան չէինք ջոգում, հիմա էլ թվեր խառնիք բազառին վաբշե քաքը ընկանք :D

Տրիբունը մի բան ասեց․․․


Բայց, մի անգամ էլ, էլի, մինչև նախագիծը չտեսնենք, բան չենք կարա ասենք։ Նիկոլը խառը խշտիկ բաներ ա ասում լիքը, սրա հիման վրա վերջնական կարծիք ձևավորել ու ասել, ախպեր, երկիրը սարքում են ուլտրա-աջ ծայրահեղ լիբերալ, անտի-սոցիալական երկիր, լուրջ չի։

Մեֆի ասած, է՛ս ա, մանավանդ երկրորդ նախադասությունը :D ու սա վերաբերում ա ամեն ինչին, սկսած «անցումային փուլի արդարադատությունից» ու վերջացրած հարկային քաղաքականությանը, թե չէ ջուրը հլը չեն լցրել, բայց փորձում ենք լողավազանում լող տալ հերիք չի, մի հատ էլ վատերպոլոյի դիմացի թմին կզցնենք։ :D

Սրա հետ միասին մի հատ ծանրակշիռ կարծիք էլ ես ասեմ․․․ ինչ տիպի ու ձևի հարկ ասես չասես կյանքումս մուծել եմ, ու թե Բյուրը համարում ա, որ Դանիան բարդ համակարգ ունի, ասեմ որ նոր նայեցի ու լավ էլ հավեսով պարզ ու հասկանալի հարկային դաշտ ա էնտեղ։ Էս երկու օրը Հայաստանի գործող հարկային օրենսդրությունն եմ թեթևակի նայում ու նատուռի տակս անում եմ։ Որ Տրիբունը ասում ա 5 հոգի ա պետք հարկ հաշվելու համար՝ սուտ ա ասում, իմ գնահատմամբ չյոտկի հաշվելու համար առնվազն 9 հոգի ա պետք՝ Տրիբունի ասածները, պլյուս մի հատ խրոնիկ շիզոֆրենիկ, որ հարկեր հաշվողները իրենց հոգեվիճակը չափելու էտալոն ունենան, մի հատ հոգեբան, որ այդ չափելու արդյունքները հաստատի, մի հոգի որ ավտոմատը ձեռը հսկի որ ակամայից խելքը կորցրած հաշվողները ագրեսիվ չդառնան, երկու հոգի էլ աթանդա կանգնեն, որ հարկային բարդություններից բեսամթ օգտվող ու գերշահույթներ հետապնդողները ավազակային հարձակում չանեն՝ գերշահույթները պաշտպանելու համար։ Էն որ Ռուբեն Վարդանյանը ասում ա, որ Հայաստանում 28 տիպի հարկ կա, ի համեմատ Վրաստանի 5-ի, աչքիս ինքն էլ ա թերագնահատում, բայց ինձ հարցեր չտաք՝ դեռ գարշոկիս չեմ հասել։ :D

Ու էս ցնորքը վերացնելու համար ես երկու ձեռքով ու երկու ոտքով ու ձեռքումս բռնած զուգարանի թղթի ռուլոնով կողմ եմ անցումային հարկային դաշտին։ Էն որ Նիկոլը ասում ա սաղ երկրով ընկած չենք կարում կարտոլի կիլոյի ինքնարժեքը հաշվենք, այ կարծում եմ լրիվ տենց վիճակներ ա․ ոչ մեկ չգիտի տնտեսության մեջ ինչ կա ու ինչքան կա ու որտեղ ա նստած ու ինչպես ա պետք դա հարկել։ նենց որ եկեք մի հատ Վրաստան դառնանք, հետո որ հասկանանք ինչը որտեղ ա, կարանք փորձենք դառնալ Էստոնիա, դե մի 10 տարի Էստոնիա լինելուց հետո էլ համաձայն եմ Բյուրենց բարդ հարկերին, բայց մեկ ա մարդիք թող կրթվեն, թե ինչը ինչի դիմաց են տալիս ու ինչու, ոչ թե Բյուրի նկարագրած չիմացաբար պետությանն ու հաշվապահներիվ վստահելով հարկ են մուծում։

Հ․Գ․
Եթե վիդեոն չեք տեսել, խորհուրդ եմ տալիս․․․

https://www.youtube.com/watch?v=V6BwVXB04aQ

Հ․Հ․Գ․
Շահութահարկի մասով էլ էի ուզում բան ասեմ, բայց դժվար լսող լինի։ :))

[StrangeLittleGirl]

Ծլնգ, չգիտեմ՝ ինչ ես նայել Դանիայի հարկային համակարգի հետ կապված, բայց երևի ընդամենը երեք բրակետներն ես նայել, քեզ բավական պարզ ա թվացել։ Էդ երեք բրակետների միջև էլ հազար ու մի բան փոխվում ա կախված նրանից, թե աշխատավայրդ տնիցդ ինչքան հեռու ա, ամուսնացած ես, թե չէ, էրեխա ունես, թե չէ, եկամուտդ արտասահմանից ա, թե չէ։ Ասենք եթե աշխատավայրից հեռավորությունը մենակ վերցնես, լիքը բան փոխվում ա կախված նրանից աշխատանքային պայմանագիրդ մինչև երկու տարով ա, թե երկու տարուց շատ, գործի գնացքով ես գնում, թե ավտոյով, կամուրջ ես անցնում, թե նավ ես նստում, գիշերը մնում ես գործիդ տեղի քաղաքում, թե չես մնում, եթե մնում ես, հյուրանոց ա, թե մշտական վարձած սենյակ։

Եթե աստված հեռու տանի, արտասահմանից եկամուտ ունես, էլի լիքը բաներ փոխվում են կախված նրանից, թե էդ եկամուտը ստանալիս քանի օր ես Դանիայում գտնվել, Դանիայի սոցհամակարգում գրանցված ես, թե չէ, ԵՄ քաղաքացի ես, թե չէ, մյուս երկիրը ԵՄ ա, թե չէ, Դանիան հարկային համաձայնագիր ունի տվյալ երկրի հետ, թե չէ։ Եվ այլն, և այլն։ Ու էս բոլոր պարամետրերը նվազեցնում են քո ստանդարտ վճարվող հարկը, ոչ թե ավելացնում (ուղղակի տարբեր չափերով են նվազեցնում)։ Դրա համար քաղաքացին լավ էլ գլուխ ա դնում սրանց հետ, որովհետև գիտի՝ վերջում շահող ա դուրս գալու։ Մեկը ես մոտ մի տարի տևեց, մինչև իմ դրսի եկամտի հարցերը լուծեցի, բայց վերջում 23 000 կրոն (3000 եվրոյից մի քիչ ավել) հետ ստացա։

Ասենք ի՞նչն ա խանգարում Հայաստանում էլ սենց պարզ համակարգ ներդնել. եթե մինչև 150 000 ա եկամուտդ, չես հարկվում։ Եթե 150 000֊ից երկու միլիոն ա, էդ նույն 23%֊ն ես հարկվում (կամ մի քիչ ավելի շատ), երկու միլիոնիվ ավել՝ 36% կամ մի բան էլ ավել։ Ինձ թվում ա՝ տոկոս հաշվել սաղ էլ կարան։ Ու հետո էլ կախված զանազան հանգամանքներից հարկային թեթևացումներ ստանաս, որտեղ հարկայինը կարա օգնի։ Ուղղակի էս սաղ աշխատացնելու համար հարկայինդ պիտի նորմալ ըլնի։

[Գաղթական]

Բայց զգում ե՞ք ինչա կատարվում:

Սա միայն ՀՀԿ-ի ու համակարգի դեմ հեղափոխություն չէր:
Նաև ժողովուրդնա հեղափոխվում:

Ամեն ինչ սկսվեց առավոտից գիշեր ԱԺ նիստ նայելուց:
Հիմա արդեն ազգն իրավագիտություն ու հարկային դաշտա ուսումնասիրում:

ՈՒ սա դեռ միայն սկիզբնա..

Անձնագրատերը Քաղաքացի ա դառնում:

[Տրիբուն]

Հ․Հ․Գ․
Շահութահարկի մասով էլ էի ուզում բան ասեմ, բայց դժվար լսող լինի։ :))

Ես կլսեմ ․․․

[Տրիբուն]

Հ․Գ․
Եթե վիդեոն չեք տեսել, խորհուրդ եմ տալիս․․․



Ռուբեն Վարդանյանի հարցի մասը հանած ա, բայց ոնց նորություններում կարդացել եմ, հարցնում ա, թե տարբեր ճյուղերում եկամտաբերությունն ինչքան ա, որ մարդիկ գան ներդրում անեն։

Ես Ռուբեն Վարդանյանի գործունեությանը ծանոթ եմ Դիլիջանի դպրոցով, Ավրորայով, մեկ էլ գիտեմ որ փիս հարուստ ա ու բոլորն իրան ասել օօօօօօ․․․․․․

Բայց դե Ռուսաստանում կամ Հայաստանում հարստացածն էլ երևի տենց պիտի լինի, էլի։ Ասենք, որ կառավարություննա դնում բիզնեսի տեղը հաշվում, թե որտեղ եկամտաբերությունն ինչքան ա, այ հարգելիս, դե արի ու մի ասա։ Բա բիզնեսն ի՞նչ անի։ Մենակ լիքը փող ունի, բերի դնի, փող առնի՞։ Դրա համար էլ Ռուսաստանը փողերի մեջ լողումա, բայց երկիր չի դառնում, քանի որ բիզնեսն էտ ա։ Պուտինն ասի որտեղից ա շատ փող գալիս, իրանք տանեն փող դնեն, փող առնեն, ջան ասեն։

[Gayl]

Բայց զգում ե՞ք ինչա կատարվում:

Սա միայն ՀՀԿ-ի ու համակարգի դեմ հեղափոխություն չէր:
Նաև ժողովուրդնա հեղափոխվում:

Ամեն ինչ սկսվեց առավոտից գիշեր ԱԺ նիստ նայելուց:
Հիմա արդեն ազգն իրավագիտություն ու հարկային դաշտա ուսումնասիրում:

ՈՒ սա դեռ միայն սկիզբնա..

Անձնագրատերը Քաղաքացի ա դառնում:

Ես սաղ շյանքս օնլայն կառավարիւթյան նիստ նայած չկայի, իսկ հիմա աշխատում եմ բացթողում չլինի:ճճ

[Chuk]

իսկ Աթեիստը, Բումը, Չուկը, ես, գրեթե ողջ բնակչությունն ենք ու ուրախացել ենք։ Դու մեձ չես սիրու՞մ։


Ես քեզ էլ եմ սիրում, Աթեիստին էլ, Բումին էլ:

Լավ, Շինարար տղա, սաղ պարզ ա :beee

[Շինարար]

Լավ, Շինարար տղա, սաղ պարզ ա :beee

Չուկը հետո ա ավելացրել որ ինձ պրոբլեմի մեջ քցի։ Ընկել եմ էս կապիտալիստների ձեռը :D

[Ծլնգ]

Բյուր ջան, լիքը բաների ես անդրադարձել ինձ պատասխանելիս, արի հատ-հատ պատասխանեմ, բայց հետդ, բնականաբար, կռիվ չեմ անում...

Ծլնգ, չգիտեմ՝ ինչ ես նայել Դանիայի հարկային համակարգի հետ կապված, բայց երևի ընդամենը երեք բրակետներն ես նայել, քեզ բավական պարզ ա թվացել։

Արի փորձենք մյուսի արած-նայածների-մտածացածների մասին ենթադրություններով չառաջնորդվել՝ զրույցը կտրուկ կտախտկանա։



Էդ երեք բրակետների միջև էլ հազար ու մի բան փոխվում ա կախված նրանից, թե աշխատավայրդ տնիցդ ինչքան հեռու ա, ամուսնացած ես, թե չէ, էրեխա ունես, թե չէ, եկամուտդ արտասահմանից ա, թե չէ։ Ասենք եթե աշխատավայրից հեռավորությունը մենակ վերցնես, լիքը բան փոխվում ա կախված նրանից աշխատանքային պայմանագիրդ մինչև երկու տարով ա, թե երկու տարուց շատ, գործի գնացքով ես գնում, թե ավտոյով, կամուրջ ես անցնում, թե նավ ես նստում, գիշերը մնում ես գործիդ տեղի քաղաքում, թե չես մնում, եթե մնում ես, հյուրանոց ա, թե մշտական վարձած սենյակ։

Եթե աստված հեռու տանի, արտասահմանից եկամուտ ունես, էլի լիքը բաներ փոխվում են կախված նրանից, թե էդ եկամուտը ստանալիս քանի օր ես Դանիայում գտնվել, Դանիայի սոցհամակարգում գրանցված ես, թե չէ, ԵՄ քաղաքացի ես, թե չէ, մյուս երկիրը ԵՄ ա, թե չէ, Դանիան հարկային համաձայնագիր ունի տվյալ երկրի հետ, թե չէ։ Եվ այլն, և այլն։ Ու էս բոլոր պարամետրերը նվազեցնում են քո ստանդարտ վճարվող հարկը, ոչ թե ավելացնում (ուղղակի տարբեր չափերով են նվազեցնում)։ Դրա համար քաղաքացին լավ էլ գլուխ ա դնում սրանց հետ, որովհետև գիտի՝ վերջում շահող ա դուրս գալու։ Մեկը ես մոտ մի տարի տևեց, մինչև իմ դրսի եկամտի հարցերը լուծեցի, բայց վերջում 23 000 կրոն (3000 եվրոյից մի քիչ ավել) հետ ստացա։


Ըհը... ասեմ որ լավ էլ պարզ նկարագրեցիր։ :)) որ նախորդ ասածս հասկանալի լինի, պարզաբանեմ, որ քո այստեղ նկարագրածի խորանարդով ռեգուլյար հարկ հաշվելուս հետ էի համեմատում, ու դու հլը միմիայն եկամտահարկի մասին ես այստեղ նշել, ու ոչ էլ հեռվից կպել ես մնացած տիպի հարկերին ու դրանց փոխկապակցությանը եկամտահարկին (օրինակ թե ինչքանն են ենթակա եկամուտից հանմանը մինչև եկամտահարկի հաշվումը ու տենց), ու որոշ տարիներ այդ խորանարդի քառակուսիով էլ եմ ստիպված եղել հաշվել։ Նենց որ քո նկարագրածը լավ էլ հավեսին պարզ հարկային համակարգ ա՝ եկամտահարկի տեսանկյունից, բայց դե իհարկե ամենապարզը չի։

Թե ուզում ես հասկանալ որտեղ ա գտնվում Դանիան իր հարկային դաշտով նման երկրների ցանկում, կարաս հարկային դաշտերի համեմատական ինդեքսներին նայել։ Դրանցից մի քանիսը կան, իմ իմացած ամենահեղինակավորը taxfoundation-ի International tax competitiveness index (https://files.taxfoundation.org/20171030112339/TaxFoundation-ITCI-2017.pdf)-ն ա, որով OECD-ի 35 երկներից Դանիան հարգարժան 20-րդ տեղում ա ընդհանուր հարկային դաշտով (անհատական եկամտահարկով ցածերում ա, բայց դա նաև գալիս ա նորդիկ երկրների բարձր հարկային բեռից և ոչ միայն հարկային համակարգի խրթինությունից)։ Ու հաշվի առ, որ Դանիայից շատ ավելի ցածր հարկային բեռով զարգացած երկրներ այդ մրցակցական ինդեքսով Դանիայից ավելի ցածր են, այսինքն խրթինությամբ Դանիային մի երեք կրուգ ֆոռա կտան։ :))

Բայց նաև նկատի, թե ընդհանուր ինդեքսի առաջին տեղում որ երկրին է, որը նաև բոլոր անհատական հարկերի տեսանկյունից առաջին տասնյակի մեջ ա միշտ մնում՝ Դանիայից շատ ավելի առաջ լինելով։ Ու որ չստացվի թե flat tax-եմ գովաբանում, ասեմ, որ չնայած Թուրքիան էլ ունի flat tax, ու ինդեքսում միջինից լավ տեղեր ա ընկնում, իրականում Թուրքիան մինչև վերջերս compliance-ի տեսանկյունից համարվում էր աշխարհի ամենախայտառակ երկներից մեկը, բայց կարծես դավթարներով հարկ հաշվելուց սկսել են հեռանալ, ու վերջին երկու տարում կտրուկ վեր են թռել ինդեքսներում։



Ասենք ի՞նչն ա խանգարում Հայաստանում էլ սենց պարզ համակարգ ներդնել. եթե մինչև 150 000 ա եկամուտդ, չես հարկվում։ Եթե 150 000֊ից երկու միլիոն ա, էդ նույն 23%֊ն ես հարկվում (կամ մի քիչ ավելի շատ), երկու միլիոնիվ ավել՝ 36% կամ մի բան էլ ավել։ Ինձ թվում ա՝ տոկոս հաշվել սաղ էլ կարան։ Ու հետո էլ կախված զանազան հանգամանքներից հարկային թեթևացումներ ստանաս, որտեղ հարկայինը կարա օգնի։ Ուղղակի էս սաղ աշխատացնելու համար հարկայինդ պիտի նորմալ ըլնի։

Կզարմանաս, բայց միջինում մարդիկ հարկեր հասկանալուց ահավոր վատ են։ Տրիբունի ասած որ հարկային քաղաքականության մասնագետը հաշվապահ ա վարձում, որ իր տարեկան հարկերը վերջում հաշվեն լրիվ իրական բան ա, ոչ թե հումորա-խնդալիք։ Համոզված եմ, որ նույն Դանիայում բնակչության կեսից ավելը մի պարզ մարջինալ հարկի գաղափարը չի հասկանում, իսկ Հայաստանում՝ վաբշե մոռացի։ Ասում ես տոկոս հաշվել սաղ էլ կարան... ներիր, բայց սա իրականությունից էնքան հեռու ա, որ ծիծաղելու էլ չի։ Վերջին մի երկու տարվա հարցումներին չեմ հետևել, բայց զարգացած աշխարհում հասուն տարիքի հասած բնակչության մի 70% տոկոս հաշվել չգիտի։

Հիմա ինչի՞ չի կարա սենց լինի... եսի՞մ, ու կասկածում եմ, որ հայաստանի բոլոր տնտեսագետներին էլ հավաքես, իրենք էլ չեն կարա ասեն ինչու չի կարա լինի։ Նորից, հարկային համակարգի քաղաքականությունը իրենից ներկայացնում ա օպտիմիզացիայի խնդիր՝ ինչպես ամենաշատ հարկը հավաքել։ Ու դրա մեջ ամեն ինչ մտնում ա, սկսած միջին խավի ստեղծումից ու վերջացրած նրանով, որ մարդիկ փողերը ոչ թե դոշակի տակ պահեն այ զվարճանալու ու այլ ծառայությունների վրա ծախսեն։ Բայց էդ անտերը երկրում մի կիլո կարտոլի ինքնարժեք հաշվելու համար բավական ինֆորմացի չունենք, ինչ մնաց այս օպտիմիզացիոն խնդրի լավ լուծում գտնելու համար։ Դրա համար էլ եթե ոչ մի բան չգիտենք, իմաստ ունի ամենահեշտ համակրգը ներմուծել ու այդ անցումային փուլում աղքատների կարիքները սոց փաթեթների կարկատելով լուծել, մինչև հասկանանք բողկը որ կողմով ա բուսնում էդ մինչև հիմա անտիրության թողնված տնտեսությունում։ Այնպես որ ի պատասխան հարց. ինչո՞ւ չդնենք մի հատ պարզ Էստոնիայի նման բոլորից 20% հարկենք, ու դոդերի, մկների ու մնացած առնետների եկամտա-շահույթների մինչև հիմա չհարկվող 90%-ը մի հատ ջրի երես բերենք, ու տեսնենք տնտեսության մեջ ինչ կա չկա, ու կարգին ինֆորմացված համակարգ ստեղծենք։

Բայց էլի, ես հլը առաջարկի մասնրամասներ չեմ տեսել, որ իմանամ առաջարկված համահավասարն ա լավը, թե պրոգրեսիվը, քանի որ երկուսն էլ կարելի ա նենց ախտոտել, որ պրոգրեսիվ հարկով Բրազիլիա էլ կարաս լինես, համահավասար հարկով Թուրքմենիստան էլ։

[Ծլնգ]

Ես կլսեմ ․․․

քո համար դժվար ասածներս նորություն լինի, բայց դե ասելու էի էն, որ հուսով եմ անհատների ու ՓՄՁ-ի էֆեկտիվ շահութահարկերն էլ են ի վերջո նվազեցվելու (երևի չհարկվող մինիմումի կամ հարկային տարատեսակների բաժանման միջոցով), որտև ուժեղ վերին միջին ու բարձր խավին նպաստող ունեցվածքի գեներացման ամենանպաստավոր ձևերից մեկը հենց անհատական ու ձեռնարկատիրական շահույթն ա, որ մարդիկ իրենց կայուն աշխատավարձից հետ գցած փողերն ուզենան շահութաբեր ներդնել, ոչ թե անկապ սպառել կամ դոշակի տակ պահել։ Սակայն դեռ սրա վախտը չի, մինչև վերին միջին ու բարձր խավ ստեղծելը նախ պետք ա ուժեղ միջին միջին խավ ստեղծել, ինչը մեծամասամբ եկամտահարկի քաղաքականության ոլորտում ա։

Բայց դե հա, կորպորատիվ շահութահարկի նվազեցումը Հայաստանում լրիվ անիմաստ ա, քանի որ չենք կարող հավակնել ոչ Իռլանդիա դառնալ, ոչ էլ օֆֆշոր, նենց որ մրցակցային տեսանկյունից շատ ցածր կորպորատիվ շահութահարկը մենակ պետական եկամուտներն ա քամելու՝ առանց գերկապիտալների ներհոսքի որևէ հեռանկարի։

[Ծլնգ]

Ռուբեն Վարդանյանի հարցի մասը հանած ա, բայց ոնց նորություններում կարդացել եմ, հարցնում ա, թե տարբեր ճյուղերում եկամտաբերությունն ինչքան ա, որ մարդիկ գան ներդրում անեն։

Ես Ռուբեն Վարդանյանի գործունեությանը ծանոթ եմ Դիլիջանի դպրոցով, Ավրորայով, մեկ էլ գիտեմ որ փիս հարուստ ա ու բոլորն իրան ասել օօօօօօ․․․․․․

Բայց դե Ռուսաստանում կամ Հայաստանում հարստացածն էլ երևի տենց պիտի լինի, էլի։ Ասենք, որ կառավարություննա դնում բիզնեսի տեղը հաշվում, թե որտեղ եկամտաբերությունն ինչքան ա, այ հարգելիս, դե արի ու մի ասա։ Բա բիզնեսն ի՞նչ անի։ Մենակ լիքը փող ունի, բերի դնի, փող առնի՞։ Դրա համար էլ Ռուսաստանը փողերի մեջ լողումա, բայց երկիր չի դառնում, քանի որ բիզնեսն էտ ա։ Պուտինն ասի որտեղից ա շատ փող գալիս, իրանք տանեն փող դնեն, փող առնեն, ջան ասեն։

Հա, ափսոս հանել էին իր հարցերը։ Չէ, իր հարցերը մի քիչ ավելի լայն էին, բայց ինքը այդ հարցերը տալիս էր ոչ թե իր ներդրումային քաղաքականությունը պայմանավորելու համար, այլ որ ասենք ռուսահայ բիզնեսմենները իմանան՝ քիթները արժի խոթել Հայաստան, թե չէ։ Փոքր մասշտաբի բիզնեսմենի համար դժվար ա քո ասած վերլուծական բաներն անելը, իսկ երկրի ներդրումային քաղաքականությունը սենց բաներ պիտի ընդգրկի, որ ասենք այ էս բնագավառները երկրի համար առաջնային են, ու սենց տիպի ROI-ներ են սպասվում այդ բնագավառում, ու սենց տիպի աջակցություն ենք պատրաստ ցույց տալ։ Թե չէ Ռուբեն Վարդանյանը բոլորի օրոք էլ անում էր ներդրումներ ու ոչ միայն ռուսաստանա-հայաստանում, ու դեռ տասը տարուց ավել առաջ Նուբար Աֆեյանի հետ իրենց Արմենիա2020 ծրագրով ավելի շատ տնտեսական հեռանկարային վելուծություն են արել քան ամբողջ անկախ Հայաստանը իր պատմության մեջ :D (ի դեպ ռուսաստանյան իրականության մեջ իր բիզնեսները լրիվ ուրիշ մակարդակի վրա են, ինքը փաստորեն ռուսաստանի առաջին արևմտյան մակարդակի իվենստիցիոն բանկի ստեղծմամբ էր հարստացել, բայց հետո Ալֆայի հետ միացան ու խառը բաներ սկսեց, ինքն էլ հեռացավ բիզնեսից իմ իմանալով ու հիմա մեծամասամբ հենց մասնագիտական ֆիլանթրոպիայով ա զբաղվում)։ Կոպիտ ասած իր ասածի կորիզը էն էր, որ պոպուլիզմը հրապարակում ա լավ, իսկ թե ուզում ես հաջողակ բիզնեսմենների ներդրումներ Հայաստան բերես, պիտի մի քիչ խոսալուդ մակարդակը փոխես, թվերով խոսաս, ձեր առաջարկածը ոչ թե երկնքում նկարվող ամրոցներ լինեն, այլ կոնկրետ պայմաններ ու տենց։ Բայց դե Նիկոլն էլ դրան երկար-բարակ հրապարակային մակարդակի հեղափոխական լեզվով պատասխանեց (դրա համար էլ էի դրել վիդեոն, ահագին զվարճանալու բան կա մեջը)։ Դե համ էլ մի քիչ մուննաթ էր նկատվում Ռուբենի ասածների մեջ, որ իր կազմակերպությունների հետ համագործակցությամբ ստեղծված ՊՈԱԿ են փակել, առանց իրենց մի բերան տեղյակ պահելով։ Բայց դե հետաքրքիր էր նաև Նիկոլի humility-ն վերջում տեսնել, որ թեկուզ սխալ էլ անենք, մեր վրա խաչ մի քաշեք, այլ մեզ էլ կրթեք ու երկխոսություններն եկեք պահպանենք։

[Գաղթական]

Ասենք՝ Գերմանիայում պրոգրեսիվ հարկային համակարգ է, ու հարկերը հասնում են մինչև 45%․ ահավոր քանակությամբ եկամտահարկ ենք վճարում, բայց միևնույն է աշխատավարձն էնքան բարձր է, որ անգամ հարկերից հետո լրիվ հերիքում է կարգին ապրելու համար։

Եթե արդեն գերմանացիք լավ մեջքներն ուղղել են, էդ շատ լավա:
Թե չէ շուտ-շուտ հանդիպում էին հոդվածներ, որ մի քանի տարի առաջվա մեծ կրիզիսը խիստ նոսրացրել էր հատկապես Գերմանիայի ու սկանդինավյան երկրների միջին խավի շարքերը ու դեռ ամեն ինչ չի, որ հին դիրքերինա հետ եկել:

Ամեն դեպքում՝ թարմ հոդված (https://m.nieuwsblad.be/cnt/dmf20180828_03687901//?utm_source=facebook&utm_medium=social&utm_term=nieuwsblad&utm_content=article&utm_campaign=seeding) առ այն, որ աշխատող բելգիացիներից 6-ից 1-ը, խնայողություններ ընդհանրապես չունենալով, ի վիճակի չի 1 ամիս էլ գոյատևել, եթե նախորդ ամսվա աշխատավարձը չստանա:

[StrangeLittleGirl]

Կզարմանաս, բայց միջինում մարդիկ հարկեր հասկանալուց ահավոր վատ են։ Տրիբունի ասած որ հարկային քաղաքականության մասնագետը հաշվապահ ա վարձում, որ իր տարեկան հարկերը վերջում հաշվեն լրիվ իրական բան ա, ոչ թե հումորա-խնդալիք։ Համոզված եմ, որ նույն Դանիայում բնակչության կեսից ավելը մի պարզ մարջինալ հարկի գաղափարը չի հասկանում, իսկ Հայաստանում՝ վաբշե մոռացի։ Ասում ես տոկոս հաշվել սաղ էլ կարան... ներիր, բայց սա իրականությունից էնքան հեռու ա, որ ծիծաղելու էլ չի։ Վերջին մի երկու տարվա հարցումներին չեմ հետևել, բայց զարգացած աշխարհում հասուն տարիքի հասած բնակչության մի 70% տոկոս հաշվել չգիտի։

Հիմա ինչի՞ չի կարա սենց լինի... եսի՞մ, ու կասկածում եմ, որ հայաստանի բոլոր տնտեսագետներին էլ հավաքես, իրենք էլ չեն կարա ասեն ինչու չի կարա լինի։ Նորից, հարկային համակարգի քաղաքականությունը իրենից ներկայացնում ա օպտիմիզացիայի խնդիր՝ ինչպես ամենաշատ հարկը հավաքել։ Ու դրա մեջ ամեն ինչ մտնում ա, սկսած միջին խավի ստեղծումից ու վերջացրած նրանով, որ մարդիկ փողերը ոչ թե դոշակի տակ պահեն այ զվարճանալու ու այլ ծառայությունների վրա ծախսեն։ Բայց էդ անտերը երկրում մի կիլո կարտոլի ինքնարժեք հաշվելու համար բավական ինֆորմացի չունենք, ինչ մնաց այս օպտիմիզացիոն խնդրի լավ լուծում գտնելու համար։ Դրա համար էլ եթե ոչ մի բան չգիտենք, իմաստ ունի ամենահեշտ համակրգը ներմուծել ու այդ անցումային փուլում աղքատների կարիքները սոց փաթեթների կարկատելով լուծել, մինչև հասկանանք բողկը որ կողմով ա բուսնում էդ մինչև հիմա անտիրության թողնված տնտեսությունում։ Այնպես որ ի պատասխան հարց. ինչո՞ւ չդնենք մի հատ պարզ Էստոնիայի նման բոլորից 20% հարկենք, ու դոդերի, մկների ու մնացած առնետների եկամտա-շահույթների մինչև հիմա չհարկվող 90%-ը մի հատ ջրի երես բերենք, ու տեսնենք տնտեսության մեջ ինչ կա չկա, ու կարգին ինֆորմացված համակարգ ստեղծենք։

Բայց էլի, ես հլը առաջարկի մասնրամասներ չեմ տեսել, որ իմանամ առաջարկված համահավասարն ա լավը, թե պրոգրեսիվը, քանի որ երկուսն էլ կարելի ա նենց ախտոտել, որ պրոգրեսիվ հարկով Բրազիլիա էլ կարաս լինես, համահավասար հարկով Թուրքմենիստան էլ։


Նայի, հենց քո ասածին էլ անդրադառնալով բեռը դնելով հարկայինի վրա՝ սաղ հարցերը լուծվում են։

Սկսենք նրանից, որ էդ տոկոս հաշվելն էլ կարաս թողնես հարկայինի վրա։ Հենց Դանիայում դու ոչ մի բան չես հաշվարկում, սաղ քո տեղը հարկայինն ա անում։ Դու մենակ պիտի տվյալներդ մուտքագրես. աշխատավարձ, ընտանեկան կարգավիճակ, աշխատավայր, բնակության հասցե, անշարժ գույք ունես, թե չէ ու էլի մի քանի անձնական տվյալ ու պըրծ։ Հարկայինն ավտոմատ քեզ ասում ա՝ քանի տոկոս ես հարկ մուծելու, ընդ որում՝ էսքանից հետո էլ դու չես մուծողը, գործատուն ա իրա հաշվապահներով ու մնացած թաշախուստով էդ հարցը լուծում։

Դանիայում դու չես կարա որևէ տեսակի կլորիկ գումար ստանալ քո հաշվի վրա, ու հարկայինը չիմանա դրա մասին, որովհետև հարկայինը ելումուտ ունի քո հիմնական բանկային հաշիվ (այսինքն, ոչ թե ամբողջ բալանսի մասին ինֆո, այլ թե ինչ գումար ա մտնում քո հաշիվ), ու հենց մի մեծ գումար ես ստանում, որը չի հարկվել, անմիջապես կարմիր դրոշ ա հայտնվում հաշվիդ վրա, որ պիտի հայտարարագրես էդ գումարը։

Կարաս ասես՝ կարելի ա սաղ հարցերը քեշով լուծել ու բանկային հաշվի հետ գործ չունենալ։ Չես կարա, որտև գործատուն աշխատավարձը պարտավոր ա բանկային հաշվիդ փոխանցի, ընդ որում՝ էն հաշվին, որին հարկայինը ելումուտ ունի, քո գործարքներից շատերն էլ չերեզ բանկ ա կատարվում (տան վարձ մուծելուց սկսած, վերջացրած հասարակ ինքնաթիռի կամ գնացքի տոմս առնելով), ու մենակ մանր֊մունր գործարքներ են, որ հնարավոր ա քեշով անել, ու հետևաբար մանր֊մունր խաբեություններն են մենակ քեշով հնարավոր։ Կարամ օրինակ բերեմ. մեր ծանոթներից մեկի բոյֆրենդը մահացել էր, ու ահագին փող էր մնացել որպես ժառանգություն իրա ընտանիքին։ Ընտանիքը դրա մի կլորիկ մաս տվել էր մեր ծանոթին, բայց որպեսզի հարկերից խուսափեն, քեշ էին տվել։ Էդ մեր ծանոթն էլ էդ փողով ասենք պիվա֊միվա էր առնում կամ էլ սուպերմարկետում գնում անում, ավելի մեծ գործարք չէր կարա աներ։

Ու հիշու՞մ ես, որ տարիներ առաջ էն սոցքարտերը ներդրեցին Հայաստանում։ Դանիայում էլ տենց քարտ կա ու տենց համար կա, ու էդ համարն ա, որ քո մասին ամեն տեսակի ինֆո պարունակում ա (սկսած վճարածդ հարկերից, վերջացրած նրանով, թե բժիշկդ ինչ դեղեր ա նշանակել կամ որ գրադարաններում ես բաժանորդագրված)։

Որպես կանոն, Դանիայում հարկային կծիկների մեջ հայտնվում են մենակ սեփական բիզնես ունեցողներն ու դրսից եկամուտ ունեցողները, որտև էստեղ մի քիչ շատանում են քո ձեռքով արած հաշվարկները, բայց էլի վերջում վերջնական հաշվարկ անող ու եզրակացնողը հարկայինն ա։ Օրինակ բերեմ. ես հենց Ֆինլանդիայի եկամուտս ու էնտեղ վճարածս հարկերը մուտքագրեցի դանիական համակարգ, հաջորդ օրը նամակ էկավ, թե էսքան հարկ պիտի մուծես։ Ուշացրեցիր, տոկոս ա գալու վրադ։ Բայց հենց խառը հաշվարկներով, որոնք թեև քո աչքին ահագին պարզ ա թվում, բայց գործնականում էնքան էլ պարզ չի, որտև լիքը խուճուճ ու անհասկանալի տեղեր կան (անգամ դանիական սոցհամակարգին պատկանում ես, թե չէ տիպի հարցին հստակ պատասխան տալը բավական բարդ էր, ու մնացած հարցերն էլ էին էսպես լիքը երկիմաստ մեկնաբանություններով)։

Բայց ասենք ինչու՞ հնարավոր չի էս բոլորը Հայաստանում էլ ներդնել, ու հարկ վճարելու բեռը քաղաքացուց տեղափոխել հարկային, որ ոչ թե գործատուն կամ աշխատողը գլուխ ջարդի, թե ոնց վճարի կամ չվճարի, հարկայինը գնա, կանգնի գլխներին ու ասի՝ էսքան հարկ պիտի վճարես։ Ընդ որում, հարկայինից կարելի ա բոբո ձյաձյայի փոխարեն սարքել արդար ձյաձյա, այսինքն՝ ամեն տարվա վերջում վերահաշվարկ կատարվի, ու եթե շատ ես մուծել, վերադարձվի, եթե քիչ՝ հաշիվ ներկայացվի։ Անցնելով համահարթեցման՝ կարող ա բյուջեն ի վերջո լցնեն (չնայած ես խիստ կասկածում եմ), բայց սոցիալական անդունդը մեծանալու ա, իսկ դա կարա կատաստրոֆիկ հետևանքների բերի։

Ինչ վերաբերում ա Նիկոլի առաջարկին, էլի եմ ասում. լայվը նայեք։ Ի դեպ, ինքը երկրորդ առաջարկ էլ ուներ՝ պրոգրեսիվ երկու բրակետով։ Ըստ պրոգրեսիվի, ուզում էր դարձնել մինչև 250 000 (կարծեմ 20% հարկով, չեմ հիշում թվերը) ու 250 000֊ից բարձր (կարծեմ 25%)։ Էս դեպքում ցածր աշխատավարձ ունեցողը շա՜տ թեթևակի շահելու էր։ Բայց էլի ինքը փաստացիորեն երկու միլիոնից շատ ստացողի բեռն ա թեթևացնում։

Ու երբ էս բոլորը համադրում ես, հարց ա առաջանում. արդյոք Նիկոլն իրա առաջ խնդիր ա դրել հնարավորինս շատ հա՞րկ հավաքել, թե՞ շատ ստացողների կյանքը թեթևացնել (կոպիտ ասած՝ ստվերն օրինականացնել)։ Ու կարծում եմ բոլոր տեսակի քննարկումները ստեղից պետք ա սկսել։

[Վիշապ]

Հարկային արդարություն ապահովելու համար առաջին հերթին նախ
վստահություն ա պետք ստեղծել պետության նկատմամբ, այնպես որ հարկատուները հավատան, որ իրենց վճարած հարկերը արդյունավետ են օգտագործվում, երկրորդ հերթին էլ՝
նորմալ տվյալների բազա ու հանրամատչելի միջոցներ բոլոր հարկատուների համար, հարկերը հեշտ հաշվելու, նախահաշվելու ու պլանավորելու, երրորդ հերթին էլ՝
հուսալի վերահսկողական համակարգ, որ նենց չստացվի, որ միլիոնների ստվերային եկամուտներ ունեցող օլիգարխներին թողած, կամ նրանցից կաշառված, հարկահավաքները գալիս գլխվում են հացի բուդկա դրածի գլխին, որ թղթաբանական պլանները կատարեն ու ձևական մրոտած թղթեր ցույց տան:
Հետևաբար առաջին հերթին պետք է սկսել պարզ ու չմո հարկային համակարգ աշխատացնելուց, հակառակ դեպքում հենա 20 տարի թղթերի վրա ՀՀ-ն պրոգրեսիվ հարկային սիստեմ էր, իսկ իրականում՝ 17-րդ դարի աղաների ու գյուղացիների հարկային հարաբերություններ, ԽԾԲ-կաշառք, «80% մեզ, 20% կասսա» հաշվապահություն:

[Վիշապ]

Նայի, հենց քո ասածին էլ անդրադառնալով բեռը դնելով հարկայինի վրա՝ սաղ հարցերը լուծվում են։

Սկսենք նրանից, որ էդ տոկոս հաշվելն էլ կարաս թողնես հարկայինի վրա։ Հենց Դանիայում դու ոչ մի բան չես հաշվարկում, սաղ քո տեղը հարկայինն ա անում։ Դու մենակ պիտի տվյալներդ մուտքագրես. աշխատավարձ, ընտանեկան կարգավիճակ, աշխատավայր, բնակության հասցե, անշարժ գույք ունես, թե չէ ու էլի մի քանի անձնական տվյալ ու պըրծ։ Հարկայինն ավտոմատ քեզ ասում ա՝ քանի տոկոս ես հարկ մուծելու, ընդ որում՝ էսքանից հետո էլ դու չես մուծողը, գործատուն ա իրա հաշվապահներով ու մնացած թաշախուստով էդ հարցը լուծում։

Դանիայում դու չես կարա որևէ տեսակի կլորիկ գումար ստանալ քո հաշվի վրա, ու հարկայինը չիմանա դրա մասին, որովհետև հարկայինը ելումուտ ունի քո հիմնական բանկային հաշիվ (այսինքն, ոչ թե ամբողջ բալանսի մասին ինֆո, այլ թե ինչ գումար ա մտնում քո հաշիվ), ու հենց մի մեծ գումար ես ստանում, որը չի հարկվել, անմիջապես կարմիր դրոշ ա հայտնվում հաշվիդ վրա, որ պիտի հայտարարագրես էդ գումարը։

Կարաս ասես՝ կարելի ա սաղ հարցերը քեշով լուծել ու բանկային հաշվի հետ գործ չունենալ։ Չես կարա, որտև գործատուն աշխատավարձը պարտավոր ա բանկային հաշվիդ փոխանցի, ընդ որում՝ էն հաշվին, որին հարկայինը ելումուտ ունի, քո գործարքներից շատերն էլ չերեզ բանկ ա կատարվում (տան վարձ մուծելուց սկսած, վերջացրած հասարակ ինքնաթիռի կամ գնացքի տոմս առնելով), ու մենակ մանր֊մունր գործարքներ են, որ հնարավոր ա քեշով անել, ու հետևաբար մանր֊մունր խաբեություններն են մենակ քեշով հնարավոր։ Կարամ օրինակ բերեմ. մեր ծանոթներից մեկի բոյֆրենդը մահացել էր, ու ահագին փող էր մնացել որպես ժառանգություն իրա ընտանիքին։ Ընտանիքը դրա մի կլորիկ մաս տվել էր մեր ծանոթին, բայց որպեսզի հարկերից խուսափեն, քեշ էին տվել։ Էդ մեր ծանոթն էլ էդ փողով ասենք պիվա֊միվա էր առնում կամ էլ սուպերմարկետում գնում անում, ավելի մեծ գործարք չէր կարա աներ։

Ու հիշու՞մ ես, որ տարիներ առաջ էն սոցքարտերը ներդրեցին Հայաստանում։ Դանիայում էլ տենց քարտ կա ու տենց համար կա, ու էդ համարն ա, որ քո մասին ամեն տեսակի ինֆո պարունակում ա (սկսած վճարածդ հարկերից, վերջացրած նրանով, թե բժիշկդ ինչ դեղեր ա նշանակել կամ որ գրադարաններում ես բաժանորդագրված)։

Որպես կանոն, Դանիայում հարկային կծիկների մեջ հայտնվում են մենակ սեփական բիզնես ունեցողներն ու դրսից եկամուտ ունեցողները, որտև էստեղ մի քիչ շատանում են քո ձեռքով արած հաշվարկները, բայց էլի վերջում վերջնական հաշվարկ անող ու եզրակացնողը հարկայինն ա։ Օրինակ բերեմ. ես հենց Ֆինլանդիայի եկամուտս ու էնտեղ վճարածս հարկերը մուտքագրեցի դանիական համակարգ, հաջորդ օրը նամակ էկավ, թե էսքան հարկ պիտի մուծես։ Ուշացրեցիր, տոկոս ա գալու վրադ։ Բայց հենց խառը հաշվարկներով, որոնք թեև քո աչքին ահագին պարզ ա թվում, բայց գործնականում էնքան էլ պարզ չի, որտև լիքը խուճուճ ու անհասկանալի տեղեր կան (անգամ դանիական սոցհամակարգին պատկանում ես, թե չէ տիպի հարցին հստակ պատասխան տալը բավական բարդ էր, ու մնացած հարցերն էլ էին էսպես լիքը երկիմաստ մեկնաբանություններով)։

Բայց ասենք ինչու՞ հնարավոր չի էս բոլորը Հայաստանում էլ ներդնել, ու հարկ վճարելու բեռը քաղաքացուց տեղափոխել հարկային, որ ոչ թե գործատուն կամ աշխատողը գլուխ ջարդի, թե ոնց վճարի կամ չվճարի, հարկայինը գնա, կանգնի գլխներին ու ասի՝ էսքան հարկ պիտի վճարես։ Ընդ որում, հարկայինից կարելի ա բոբո ձյաձյայի փոխարեն սարքել արդար ձյաձյա, այսինքն՝ ամեն տարվա վերջում վերահաշվարկ կատարվի, ու եթե շատ ես մուծել, վերադարձվի, եթե քիչ՝ հաշիվ ներկայացվի։ Անցնելով համահարթեցման՝ կարող ա բյուջեն ի վերջո լցնեն (չնայած ես խիստ կասկածում եմ), բայց սոցիալական անդունդը մեծանալու ա, իսկ դա կարա կատաստրոֆիկ հետևանքների բերի։

Ինչ վերաբերում ա Նիկոլի առաջարկին, էլի եմ ասում. լայվը նայեք։ Ի դեպ, ինքը երկրորդ առաջարկ էլ ուներ՝ պրոգրեսիվ երկու բրակետով։ Ըստ պրոգրեսիվի, ուզում էր դարձնել մինչև 250 000 (կարծեմ 20% հարկով, չեմ հիշում թվերը) ու 250 000֊ից բարձր (կարծեմ 25%)։ Էս դեպքում ցածր աշխատավարձ ունեցողը շա՜տ թեթևակի շահելու էր։ Բայց էլի ինքը փաստացիորեն երկու միլիոնից շատ ստացողի բեռն ա թեթևացնում։

Ու երբ էս բոլորը համադրում ես, հարց ա առաջանում. արդյոք Նիկոլն իրա առաջ խնդիր ա դրել հնարավորինս շատ հա՞րկ հավաքել, թե՞ շատ ստացողների կյանքը թեթևացնել (կոպիտ ասած՝ ստվերն օրինականացնել)։ Ու կարծում եմ բոլոր տեսակի քննարկումները ստեղից պետք ա սկսել։

Բյուր Հայաստանի բնակչության կեսից ավելին վայթե ընդհանրապես բանկային հաշիվ չունի ոչ մի բանկում, մնաց եկամուտների վերահսկողություն, թափնցիկություն ու ֆլան ֆստան լինի, դու ուզում ես ՀՀ-ն երկու ամսվա մեջ Դանիա դառնա:

[Տրիբուն]

Ու երբ էս բոլորը համադրում ես, հարց ա առաջանում. արդյոք Նիկոլն իրա առաջ խնդիր ա դրել հնարավորինս շատ հա՞րկ հավաքել, թե՞ շատ ստացողների կյանքը թեթևացնել (կոպիտ ասած՝ ստվերն օրինականացնել)։ Ու կարծում եմ բոլոր տեսակի քննարկումները ստեղից պետք ա սկսել։

Լավ հարց ա։ Ինձ թվում ա երկու խնդիրն էլ դրված ա։

Նախ, տենց կառավարություն չկա, որ չուզենա շատ հարկ հավաքի։ Պռոստը նախկին իշխանությունները չուզելով էին դա անում, քանի որ համ հավաքողն էին իրանք, համ վճարողը։ Ասենք, ոնց կարար Խաչատրյան Գագոն շատ հարկ ուզենար հավաքեր, հո ինքը չէ՞ր վճարելու սաղ հարկերը :D

Երկրորդ, compliance-ը իրոք ամենամեծ խնդիրին ա, ու ամենա մեծ խուսափողները հենց ամենաշատ փող ունեցողներն են։ Թող մի հատ ցածր հարկերով բացահայտվեն, հետո կտենանք ոնց ենք իրանց հարկում։ Մեկա հիմա իրանք վաբշե չեն հարկվում։ Մեր եկամտահարկը մինչև հիմա գործում ա որպես պարզ աշխատավարձային հարկ, քանի որ մենակ իրանց արպես աշխատավարձ ստացած եկամուտներն ա, որպես եկամուտ պարզ երևում։ Մանացած եկամուտները, ասենք capital gains-ը կամ interest income-ը, դիվիդենտները ․․․․ ֆիգ թե մի տեղ դրանք երևում են։ Էլ չեմ ասում, որ Հարկ Վճարողի Հաշվառման Համար ունենալը պարտադիր չի, ու եթե ոչ մի տեղ պաշտոնապես գրանցված չես որպես վարձու աշխատող պռոստը ՀՎՀՀ չունես, եթե ինքդ չես դիմել։ Իսկ քանի՞ հոգի ա կամավոր դիմել ու կամավոր հարկ վճարում։ Տո դաժե եթե գրանցված ես որպես աշխատող, կարող ա էլի ՀՎՀՀ չունենաս, քանի որ գործադուդ քո փոխարեն քեզ թաքցնում ա, համ պետությունից, համ էլ ինքդ քեզանից։

Հետո, գույքահարկը, մի հատ էլ ասենք, չնայած արդեն մի քանի անգամ ասել ենք։ Մինչև հիմա հարկման օբյեկտը գույքի կադաստրային արժեքն ա։ Ես չեմ զարմանա, որ ասենք դոդի տան գույքահարկը Արաբկիրում երկու սենյականոց տան գույքահարկի չափ լինի, քանի որ հողի կատեգորիան, տեղը, դիրքը նենց ա, որ էտ տան կադաստրային արժեքը խոսքի 470 դրամ ա։ :D

Էս վերջերս մի հատ գործ ա հարուցվել, Լիսկայի տան վրով, որ սաղ Երևանի աչքի առաջ կառուցված էն զռլամա տունը Մանումենտի գագաթին մինչև 2018 թվի հունիս սկի շին-թույլտվություն չի ունեցել, ուր մնաց գույքահարկ վճարեին։

Ասածս ինչ ա, էսօր գլխավոր պրոբլեմը compliance-ն ա, ու մեկ էլ շահութահարկի ու եկամտահարկի հարկային բազան ընդլայնելը, որ սաղ ընգրկվեն համակարգում ու խելոք հարկ վճարեն։ Իսկ դու ուզում ես, որ մեր մոտ Դանիային վայել ֆունկցիա կատարի հարկային համակարգը։

[Տրիբուն]

․․․Փոքր մասշտաբի բիզնեսմենի համար դժվար ա քո ասած վերլուծական բաներն անելը, իսկ երկրի ներդրումային քաղաքականությունը սենց բաներ պիտի ընդգրկի, որ ասենք այ էս բնագավառները երկրի համար առաջնային են, ու սենց տիպի ROI-ներ են սպասվում այդ բնագավառում, ու սենց տիպի աջակցություն ենք պատրաստ ցույց տալ։ ։

Չգիտեմ ․․․կառավարությունն էլի հայտարարում ա առաջնային ոլորտները որոնք են, ու որտեղ ոնց ա աջակցելու, բայց ակնկալվող ROI հրապարակել, մի քիչ իմ համար աբսուրդ ա։ Ես որ տենց բան չեմ տեսել։ Տենց բաներ կարան անեն վերլուծական ինչ-որ կենտրոններ, ասենք հենց նույն փակված կամ փակվելիք Ռազմավարական Հետազոտությունների Կենտրոնը։

Որ ուզում ես իմանաս, էս գործարարների հետ հանդիպել ու ասել էկեք ներդրում արեք, բան-ման, իմ համար էլի աբսուրդ ա։ Սովետոտ բան կա մեջը։ Կարեն Կարապետյանն էր սիրում սաղ օրը ներդրումներից խոսալ, ներդրողների ակումբ ենք բացել, չորս միլիարդ, քսան միլիարդ ․․․․ բլա բլա բլա ․․․․ ներդրում տերմինը նենց չորս կողմից բոլոր ծակերից բռնաբարեցին, որ վերջում արդեն իրանք էլ չէին հասկանում ոնց թիվ-բան ցույց տան, որ երևա յանի ներդրումներ են արվում երկրում - Վճարային հաշվեկշռում FDI ցույց տան, բյուջեի կապիտալ ծախսերը ցույց տան, gross capital formation ցույց տան․․․․ Ասածս ինչ ա, սենց սովետոտ մոտեցումը, որ կառավորությունը ընկած ստեղ ընդեղ ներդրումներ ա գոռում, ոչ մի լավ տեղ չի տանելու։ Կառավարությունը պիտի իրա հիմնական ֆունկցիաները նորմալ իրականացնի, ու ներդրումներ իրանց ոտով կգան։

Իսկ ներդրումները գնում այնտեղ որտեղ իրավիճակը կանխատեսելի ա, արդարադատությունը գործում ա, սեփականությունը պաշտպանված ա, մակրոտնտեսական վիճակը կայուն ա, ենթակառուցվածքները նպաստող են, որակյալ աշխատուժ կա ․․ ու սենց։ Էս դեպքում, նույնիսկ բարձր հարկերը խոչընդոտ չեն, որ ներդրումներ լինեն։ Թե չէ, վարչապետը գնաց, ասեց մեր մոտ սաղ լավ ա, ես գառանտիա եմ տալիս, հորս արև ես մեջը փող չունեմ, էս ինչ ոլորտում էլ շահութաբերությունը 160% ա ․․․ լուրջ չի։

[Աթեիստ]

Ստեղ, որ GG-ի ու yandex taxi-ի վարորդների հետ խոսում ես, մեծ մասը ընդհանրապես քարտ ու բանկային հաշիվ չունի։ Դրա համար, որ քարտից էս վճարում նեղվում են։
Ես էլ մտածում եմ, թե էկող տարվանից ոնց եմ դիվիդենտների եկամտահարկ վճարելու նախորդ տարվա տվյալներով։
Հեշտացրել, սարքել էին շրջհարկ, որ չսկսեի ամեն ծախսածդ կոպեկի համար թուղթ հավաքել, ու հիմի կանգնելու եմ փաստի առաջ։

[Ծլնգ]

Նայի, հենց քո ասածին էլ անդրադառնալով բեռը դնելով հարկայինի վրա՝ սաղ հարցերը լուծվում են։

Սկսենք նրանից, որ էդ տոկոս հաշվելն էլ կարաս թողնես հարկայինի վրա։ Հենց Դանիայում դու ոչ մի բան չես հաշվարկում, սաղ քո տեղը հարկայինն ա անում։ Դու մենակ պիտի տվյալներդ մուտքագրես. աշխատավարձ, ընտանեկան կարգավիճակ, աշխատավայր, բնակության հասցե, անշարժ գույք ունես, թե չէ ու էլի մի քանի անձնական տվյալ ու պըրծ։ Հարկայինն ավտոմատ քեզ ասում ա՝ քանի տոկոս ես հարկ մուծելու, ընդ որում՝ էսքանից հետո էլ դու չես մուծողը, գործատուն ա իրա հաշվապահներով ու մնացած թաշախուստով էդ հարցը լուծում։

Դանիայում դու չես կարա որևէ տեսակի կլորիկ գումար ստանալ քո հաշվի վրա, ու հարկայինը չիմանա դրա մասին, որովհետև հարկայինը ելումուտ ունի քո հիմնական բանկային հաշիվ (այսինքն, ոչ թե ամբողջ բալանսի մասին ինֆո, այլ թե ինչ գումար ա մտնում քո հաշիվ), ու հենց մի մեծ գումար ես ստանում, որը չի հարկվել, անմիջապես կարմիր դրոշ ա հայտնվում հաշվիդ վրա, որ պիտի հայտարարագրես էդ գումարը։

Կարաս ասես՝ կարելի ա սաղ հարցերը քեշով լուծել ու բանկային հաշվի հետ գործ չունենալ։ Չես կարա, որտև գործատուն աշխատավարձը պարտավոր ա բանկային հաշվիդ փոխանցի, ընդ որում՝ էն հաշվին, որին հարկայինը ելումուտ ունի, քո գործարքներից շատերն էլ չերեզ բանկ ա կատարվում (տան վարձ մուծելուց սկսած, վերջացրած հասարակ ինքնաթիռի կամ գնացքի տոմս առնելով), ու մենակ մանր֊մունր գործարքներ են, որ հնարավոր ա քեշով անել, ու հետևաբար մանր֊մունր խաբեություններն են մենակ քեշով հնարավոր։ Կարամ օրինակ բերեմ. մեր ծանոթներից մեկի բոյֆրենդը մահացել էր, ու ահագին փող էր մնացել որպես ժառանգություն իրա ընտանիքին։ Ընտանիքը դրա մի կլորիկ մաս տվել էր մեր ծանոթին, բայց որպեսզի հարկերից խուսափեն, քեշ էին տվել։ Էդ մեր ծանոթն էլ էդ փողով ասենք պիվա֊միվա էր առնում կամ էլ սուպերմարկետում գնում անում, ավելի մեծ գործարք չէր կարա աներ։

Ու հիշու՞մ ես, որ տարիներ առաջ էն սոցքարտերը ներդրեցին Հայաստանում։ Դանիայում էլ տենց քարտ կա ու տենց համար կա, ու էդ համարն ա, որ քո մասին ամեն տեսակի ինֆո պարունակում ա (սկսած վճարածդ հարկերից, վերջացրած նրանով, թե բժիշկդ ինչ դեղեր ա նշանակել կամ որ գրադարաններում ես բաժանորդագրված)։

Որպես կանոն, Դանիայում հարկային կծիկների մեջ հայտնվում են մենակ սեփական բիզնես ունեցողներն ու դրսից եկամուտ ունեցողները, որտև էստեղ մի քիչ շատանում են քո ձեռքով արած հաշվարկները, բայց էլի վերջում վերջնական հաշվարկ անող ու եզրակացնողը հարկայինն ա։ Օրինակ բերեմ. ես հենց Ֆինլանդիայի եկամուտս ու էնտեղ վճարածս հարկերը մուտքագրեցի դանիական համակարգ, հաջորդ օրը նամակ էկավ, թե էսքան հարկ պիտի մուծես։ Ուշացրեցիր, տոկոս ա գալու վրադ։ Բայց հենց խառը հաշվարկներով, որոնք թեև քո աչքին ահագին պարզ ա թվում, բայց գործնականում էնքան էլ պարզ չի, որտև լիքը խուճուճ ու անհասկանալի տեղեր կան (անգամ դանիական սոցհամակարգին պատկանում ես, թե չէ տիպի հարցին հստակ պատասխան տալը բավական բարդ էր, ու մնացած հարցերն էլ էին էսպես լիքը երկիմաստ մեկնաբանություններով)։

Բայց ասենք ինչու՞ հնարավոր չի էս բոլորը Հայաստանում էլ ներդնել, ու հարկ վճարելու բեռը քաղաքացուց տեղափոխել հարկային, որ ոչ թե գործատուն կամ աշխատողը գլուխ ջարդի, թե ոնց վճարի կամ չվճարի, հարկայինը գնա, կանգնի գլխներին ու ասի՝ էսքան հարկ պիտի վճարես։ Ընդ որում, հարկայինից կարելի ա բոբո ձյաձյայի փոխարեն սարքել արդար ձյաձյա, այսինքն՝ ամեն տարվա վերջում վերահաշվարկ կատարվի, ու եթե շատ ես մուծել, վերադարձվի, եթե քիչ՝ հաշիվ ներկայացվի։ Անցնելով համահարթեցման՝ կարող ա բյուջեն ի վերջո լցնեն (չնայած ես խիստ կասկածում եմ), բայց սոցիալական անդունդը մեծանալու ա, իսկ դա կարա կատաստրոֆիկ հետևանքների բերի։

Ինչ վերաբերում ա Նիկոլի առաջարկին, էլի եմ ասում. լայվը նայեք։ Ի դեպ, ինքը երկրորդ առաջարկ էլ ուներ՝ պրոգրեսիվ երկու բրակետով։ Ըստ պրոգրեսիվի, ուզում էր դարձնել մինչև 250 000 (կարծեմ 20% հարկով, չեմ հիշում թվերը) ու 250 000֊ից բարձր (կարծեմ 25%)։ Էս դեպքում ցածր աշխատավարձ ունեցողը շա՜տ թեթևակի շահելու էր։ Բայց էլի ինքը փաստացիորեն երկու միլիոնից շատ ստացողի բեռն ա թեթևացնում։

Ու երբ էս բոլորը համադրում ես, հարց ա առաջանում. արդյոք Նիկոլն իրա առաջ խնդիր ա դրել հնարավորինս շատ հա՞րկ հավաքել, թե՞ շատ ստացողների կյանքը թեթևացնել (կոպիտ ասած՝ ստվերն օրինականացնել)։ Ու կարծում եմ բոլոր տեսակի քննարկումները ստեղից պետք ա սկսել։

Շնորհակալություն լեկցիայիդ համար, պրոֆեսոր Իշխանյան ջան։ :)) Ներիր, բայց մի քիչ մենսփլեյնություն արիր։ Մենակ ասեմ, որ նորից, Դանիայի հարկային դաշտը եքյա պարզ բան ա, դե համեմատական սանդղակով, էլի :D

Արի մի համեմատություն անեմ քո մասնագիտականից, որ հասկանալի լինի թե քո հարկային դաշտին մոտեցումը հիմա ինչպիսին ա։ Պատկերացրու Նիկոլը լայվ ա մտնում, ու ասում ա.
— Ժողովուրդ ջան, ԲՈՒՀերում կաշառք-մաշառք ա, ուսում չեն տալիս, դիպլոմավորված դիվանագետներին ստիպված ենք մի հատ էլ կրթենք, որ Ավստրիան Ավստրալիայից տարբերեն, սփյուռքահայությունն էլ չի ուզում գալ մեր ԲՈՒՀերում սովորելու։ Հիմա ինչ ենք մտածում, ուրեմն երկու տարբերակ կա։ Առաջինը՝ դպրոցի շրջանավարտներից լավագույն հազարին ընտրենք ու ԲՈՒՀերի լավագույն դասախոսների հետ անվճար մասնավոր պարապելով 4 տարվա մեջ մարդ սարքենք՝ վերջում դիպլոմ տանք ու սաղ կյանքները եկամուտի 10 տոկոսը հավելյալ հարկի ձևով գանձենք, մնացածներին էլ ղրգենք կամ տեխնիկում, որ մի երկու բը-մը անգլերեն սովորեն՝ տուրիզմի ծարայություններում աշխատելու համար, կամ էլ՝ կարտոլ հավաքելու։ Երկրորդը՝ բոլորին ընդունենք բուհեր, բայց վերջում միջազգային փորձագետների աչքի տակ հրապարակային թափանցիկությամբ քննություններ անցկանցնենք՝ հուսալով, որ մի 1000 հոգի դիպլոմի արժանի կլինի։

Ու դու էլ գալիս սրան ասում ես.
— Դանիայում ցենտր ԲՈՒՀեր են, մարդիկ քննություն են տալիս ընդունվում են, դասախոսները իրենց գործը անում են, ուսանողները առաջին կուրսում Ա, Բ, Գ առարկաներն են սովորում, երկրորդ կուրսում՝ Դ, Ե, Զ, երրորդ կուրսում մասնագիտական պրակտիկա են ացնում, ու ինտերվյուների մասնակցելու խորհուրդ լսում, վերջում էլ ավարտում, դիպլոմ են ստանում ու գործի են ընդունվում։ Ինչո՞ւ Հայաստանում պարզ ԲՈՒՀեր չեն ստեղծում, լավ դասախոսների գործի ընդունում, ուսանողներին քննություններով ընդունում, ամեն ինչ դանիական մոդելի նման անում, վերջում էլ ուսանողները դանիական աշխատավարձով գործի անցնում։

Բայց էդ անտերը՝ the devil is in the details։ Ու ասեմ քեզ, որ լավ հարկային դաշտ ստեղծելը լավ ԲՈՒՀական համակարգ ստեղծելուց շատ ավելի հեշտ չի, էլի. աշխարհում ցենտր ԲՈՒՀական համակարգ ունեցող մի սուրու երկրներ կան, որտեղ սաղ օրը ներքին կռիվ են տալիս, թե ինչու ա իրենց հարկային համակարգը սենց խառնուշիտակ։

Իսկ Նիկոլի դիմացը դրված խնդիրները... ստվերը օրիկանացնելուց բոլորն են շահելու, ու դրանից էլ ա եկամտային բազան ավելանալու։ Իսկ ես կարծում եմ, որ քննարկումները պետք է սկսել մի հատ հասկանալուց, որ ունքը սարքելու փոխարեն աչքը հանելը լրիվ հնարավոր ա, մանավանդ որ ունքը սարքելը փորձում ենք կուվալդով անել, ինքան էլ այդ կուվալդը Դանիա-ԱՄՆ-Շոտլանդիա-մյուս-Հայաստանից-տնտեսական իրավիճակով-լուսային-տարիներով-հեռու-երկրներում արտադրված չլինի։

[Տրիբուն]

Ես էլ մտածում եմ, թե էկող տարվանից ոնց եմ դիվիդենտների եկամտահարկ վճարելու նախորդ տարվա տվյալներով։
Հեշտացրել, սարքել էին շրջհարկ, որ չսկսեի ամեն ծախսածդ կոպեկի համար թուղթ հավաքել, ու հիմի կանգնելու եմ փաստի առաջ։
Ժամանակից շուտ մի վախեցի ․․․․ ասում են, որ փոքր ու միկրո բիզնեսի համար ահագին հետաքրքիր նորություններ են լինելու։ Մանրամասները չեմ հիշում, բայց խելքս բան չի կտրում, որ քեզ մտցնեն ԱԱՀ-շահութահարկ-դիվիդենտ-եկամտահարկ կառուսելի մեջ։

[Տրիբուն]

Թաղեմ ես սրանց խաղացած ֆուտբոլը :angry

[Ծլնգ]

Չգիտեմ ․․․կառավարությունն էլի հայտարարում ա առաջնային ոլորտները որոնք են, ու որտեղ ոնց ա աջակցելու, բայց ակնկալվող ROI հրապարակել, մի քիչ իմ համար աբսուրդ ա։ Ես որ տենց բան չեմ տեսել։ Տենց բաներ կարան անեն վերլուծական ինչ-որ կենտրոններ, ասենք հենց նույն փակված կամ փակվելիք Ռազմավարական Հետազոտությունների Կենտրոնը։


Ըստ իս, սրանով պիտի զբաղվի պաշտոնական վիճակագրության հիման վրա վարչապետին ենթակա «ներդրումային քաղաքականությամբ» զբաղվող փոքր ծառայություն։ Իսկ փոխարենը արի գնանք կառավարության կայքում Տնտեսական զարգացումների ու ներդրումների նախարարի էջը (http://www.gov.am/am/structure/231/), ու կտցննենք http://investmentprojects.am/ հղման վրա, ու 65 միլիոն դոլար արժողությամբ «արվեստի հյուրանոցի» նախագծի նկարով զմայլվենք (http://investmentprojects.am/en/85), հետո նկատենք 19% IRR, ու լոզերներս թափելով investment plan (http://investmentprojects.am/media/2017/02/154.pdf)-ի վրա կտացնենք, ու փորերներս բռնած ղժժալով աթոռից գետնին ընկնենք... ջոգո՞ւմ ես հիմա Ռուբենի ուզածը ինչ ա :D որ մի հատ տնտեսագիտական կրթությամբ մեկը ասի՝ վայթե էն ոլորտի շահույթները մոտավորապես էսքան տոկոս են, էն մյուսն էլ նոր են փորձում զարգացնել, բայց հլը որ շահույթներ չկան։ Իսկ սրանք 65 միլիոն դոլար արժողությամբ հյուրանոցի նորդրումային ծրագիր են իրենց կառավարական հիմնադրամի կողմից ստեղծված էջում ռեկլամ անում... ու վաբշե, Արծվիկի նախարարությունը քացով փակել ա պետք։



Որ ուզում ես իմանաս, էս գործարարների հետ հանդիպել ու ասել էկեք ներդրում արեք, բան-ման, իմ համար էլի աբսուրդ ա։ Սովետոտ բան կա մեջը։ Կարեն Կարապետյանն էր սիրում սաղ օրը ներդրումներից խոսալ, ներդրողների ակումբ ենք բացել, չորս միլիարդ, քսան միլիարդ ․․․․ բլա բլա բլա ․․․․ ներդրում տերմինը նենց չորս կողմից բոլոր ծակերից բռնաբարեցին, որ վերջում արդեն իրանք էլ չէին հասկանում ոնց թիվ-բան ցույց տան, որ երևա յանի ներդրումներ են արվում երկրում - Վճարային հաշվեկշռում FDI ցույց տան, բյուջեի կապիտալ ծախսերը ցույց տան, gross capital formation ցույց տան․․․․ Ասածս ինչ ա, սենց սովետոտ մոտեցումը, որ կառավորությունը ընկած ստեղ ընդեղ ներդրումներ ա գոռում, ոչ մի լավ տեղ չի տանելու։ Կառավարությունը պիտի իրա հիմնական ֆունկցիաները նորմալ իրականացնի, ու ներդրումներ իրանց ոտով կգան։

Իսկ ներդրումները գնում այնտեղ որտեղ իրավիճակը կանխատեսելի ա, արդարադատությունը գործում ա, սեփականությունը պաշտպանված ա, մակրոտնտեսական վիճակը կայուն ա, ենթակառուցվածքները նպաստող են, որակյալ աշխատուժ կա ․․ ու սենց։ Էս դեպքում, նույնիսկ բարձր հարկերը խոչընդոտ չեն, որ ներդրումներ լինեն։ Թե չէ, վարչապետը գնաց, ասեց մեր մոտ սաղ լավ ա, ես գառանտիա եմ տալիս, հորս արև ես մեջը փող չունեմ, էս ինչ ոլորտում էլ շահութաբերությունը 160% ա ․․․ լուրջ չի։

Հա դե Ռուբենն էլ ա էլի նույնը ասում, որ կայունություն ու կանխատեսելիություն չկա, մենակ պոպուլիզմ եք ցանում ու ասում՝ եկեք՝ պետք կլինի՝ կօգնենք։ Նիկոլն էլ ասում ա՝ ո՞նց չկա, ես կաշառք չեմ վերցնելու, ժողովուրդն էլ երկրին տեր ա։ :D

Բայց դե սենց հանդիպումների իմաստը ավելի շատ ես տեսնում եմ նեթվորքինգի մեջ, որ խոսքի վարչապետը ասի՝ սաղ լավ ա, բոլորդ էլ գիտեք, որ էսինչ-էնինչ բաների վրա աշխատում ենք, էս ու էն արդեն արել ենք, սա էլ փոխվարչապետն ա, էն էլ ներդրումային քաղաքականությամբ իմ խորհրդականը, դուխով եկեք, որ հարց լինի, իրենց կդիմեք։ Բայց դե, հա, իտոգում ունենում ենք սովետ, չնայած ռուսաստանում բիզնես անողների համար դա էլ ա լավ տեղին։ :))

[StrangeLittleGirl]

Բյուր Հայաստանի բնակչության կեսից ավելին վայթե ընդհանրապես բանկային հաշիվ չունի ոչ մի բանկում, մնաց եկամուտների վերահսկողություն, թափնցիկություն ու ֆլան ֆստան լինի, դու ուզում ես ՀՀ-ն երկու ամսվա մեջ Դանիա դառնա:
Հայաստանում բոլոր գրանցված աշխատողներն ունեն բանկային հաշիվ։ Եթե Հայաստանում անգամ թոշակառուները բանկային հաշիվ ունեն (թոշակները հաշվեհամարի վրա են ստանում) ու եթե ցանկացած պետական հիմնարկում գրանցված աշխատողի ստիպում են բանկային հաշիվ բացել, ինձ թվում ա՝ հեչ դժվար չի լինի դա ընդլայնել ու տարածել նաև մասնավոր սեկտորի վրա, որտեղ էլ հենց ստվերը ծլում֊ծաղկում֊բարգավաճում ա ու որտեղ էլ չգրանցված աշխատողների ու ծրարով աշխատավարձերի խնդիրը կա։


Շնորհակալություն լեկցիայիդ համար, պրոֆեսոր Իշխանյան ջան։ :)) Ներիր, բայց մի քիչ մենսփլեյնություն արիր։ Մենակ ասեմ, որ նորից, Դանիայի հարկային դաշտը եքյա պարզ բան ա, դե համեմատական սանդղակով, էլի :D

Արի մի համեմատություն անեմ քո մասնագիտականից, որ հասկանալի լինի թե քո հարկային դաշտին մոտեցումը հիմա ինչպիսին ա։ Պատկերացրու Նիկոլը լայվ ա մտնում, ու ասում ա.
— Ժողովուրդ ջան, ԲՈՒՀերում կաշառք-մաշառք ա, ուսում չեն տալիս, դիպլոմավորված դիվանագետներին ստիպված ենք մի հատ էլ կրթենք, որ Ավստրիան Ավստրալիայից տարբերեն, սփյուռքահայությունն էլ չի ուզում գալ մեր ԲՈՒՀերում սովորելու։ Հիմա ինչ ենք մտածում, ուրեմն երկու տարբերակ կա։ Առաջինը՝ դպրոցի շրջանավարտներից լավագույն հազարին ընտրենք ու ԲՈՒՀերի լավագույն դասախոսների հետ անվճար մասնավոր պարապելով 4 տարվա մեջ մարդ սարքենք՝ վերջում դիպլոմ տանք ու սաղ կյանքները եկամուտի 10 տոկոսը հավելյալ հարկի ձևով գանձենք, մնացածներին էլ ղրգենք կամ տեխնիկում, որ մի երկու բը-մը անգլերեն սովորեն՝ տուրիզմի ծարայություններում աշխատելու համար, կամ էլ՝ կարտոլ հավաքելու։ Երկրորդը՝ բոլորին ընդունենք բուհեր, բայց վերջում միջազգային փորձագետների աչքի տակ հրապարակային թափանցիկությամբ քննություններ անցկանցնենք՝ հուսալով, որ մի 1000 հոգի դիպլոմի արժանի կլինի։

Ու դու էլ գալիս սրան ասում ես.
— Դանիայում ցենտր ԲՈՒՀեր են, մարդիկ քննություն են տալիս ընդունվում են, դասախոսները իրենց գործը անում են, ուսանողները առաջին կուրսում Ա, Բ, Գ առարկաներն են սովորում, երկրորդ կուրսում՝ Դ, Ե, Զ, երրորդ կուրսում մասնագիտական պրակտիկա են ացնում, ու ինտերվյուների մասնակցելու խորհուրդ լսում, վերջում էլ ավարտում, դիպլոմ են ստանում ու գործի են ընդունվում։ Ինչո՞ւ Հայաստանում պարզ ԲՈՒՀեր չեն ստեղծում, լավ դասախոսների գործի ընդունում, ուսանողներին քննություններով ընդունում, ամեն ինչ դանիական մոդելի նման անում, վերջում էլ ուսանողները դանիական աշխատավարձով գործի անցնում։

Բայց էդ անտերը՝ the devil is in the details։ Ու ասեմ քեզ, որ լավ հարկային դաշտ ստեղծելը լավ ԲՈՒՀական համակարգ ստեղծելուց շատ ավելի հեշտ չի, էլի. աշխարհում ցենտր ԲՈՒՀական համակարգ ունեցող մի սուրու երկրներ կան, որտեղ սաղ օրը ներքին կռիվ են տալիս, թե ինչու ա իրենց հարկային համակարգը սենց խառնուշիտակ։

Իսկ Նիկոլի դիմացը դրված խնդիրները... ստվերը օրիկանացնելուց բոլորն են շահելու, ու դրանից էլ ա եկամտային բազան ավելանալու։ Իսկ ես կարծում եմ, որ քննարկումները պետք է սկսել մի հատ հասկանալուց, որ ունքը սարքելու փոխարեն աչքը հանելը լրիվ հնարավոր ա, մանավանդ որ ունքը սարքելը փորձում ենք կուվալդով անել, ինքան էլ այդ կուվալդը Դանիա-ԱՄՆ-Շոտլանդիա-մյուս-Հայաստանից-տնտեսական իրավիճակով-լուսային-տարիներով-հեռու-երկրներում արտադրված չլինի։
Ծլնգ, օրինակդ համեմատելի չի, որտև ես ստեղ չեմ ասում, որ նույն համակարգը ներդրվի Հայաստանում (նույնը չի էլ կարա լինի երկու երկրների մի շարք առանձնահատկություններից ելնելով), բայց հարկման նույն մեխանիզմը, այսինքն՝ հարկելու պատասխանատվությունը հարկայինի վրա դրվի, ոչ թե քաղաքացու, ով տոկոս հաշվել չգիտի։ Ու հատկապես որ էսքան գլուխ են գովում ՏՏ ոլորտում ունեցած հաջողությունների մասին, պիտի որ դա ընդհանրապես խնդիր չլինի, որովհետև սա ՏՏ֊ով լուծվող խնդիր ա։

Մեկ էլ կասե՞ս ստվերն օրինականացնելուց 80 000 դրամ աշխատավարձ ստացողը ոնց ա շահելու։ Իրա կյանքը ո՞նց ա փոխվելու։

[Տրիբուն]

Չիմացողների համար հիշեցնեմ, որ համահարթ հարկմանն անցնելու հետ մեկտեղ Նիկոլ Փաշինյանը նաև առաջարկում էր նվազեցնել շահութահարկը։

Բյուրը ճիշտ էր։ Ես սխալվեցի։ :D

ՊԵԿ նախագահի էսօրվա հարցազրույցից․ (https://news.am/arm/news/470228.html)


Առաջին խումբ փոփոխությունների վերաբերյալ վարչապետը ներկայացրեց իր ելույթում, որը ենթադրում էր շահութահարկի ու եկամտային հարկի նվազեցում:

Դեռ չեմ հասկանում ոնց են անելու, բայց որ ասում են, երևի մի բան գիտեն։

[Ծլնգ]

Ծլնգ, օրինակդ համեմատելի չի, որտև ես ստեղ չեմ ասում, որ նույն համակարգը ներդրվի Հայաստանում (նույնը չի էլ կարա լինի երկու երկրների մի շարք առանձնահատկություններից ելնելով), բայց հարկման նույն մեխանիզմը, այսինքն՝ հարկելու պատասխանատվությունը հարկայինի վրա դրվի, ոչ թե քաղաքացու, ով տոկոս հաշվել չգիտի։ Ու հատկապես որ էսքան գլուխ են գովում ՏՏ ոլորտում ունեցած հաջողությունների մասին, պիտի որ դա ընդհանրապես խնդիր չլինի, որովհետև սա ՏՏ֊ով լուծվող խնդիր ա։

Գիտե՞ս էդ դանիականի տիպի համակարգը ինչու Հայաստանում չի ներդրվի։ Որտև դրա ստեղծելու ու շահագործելու գինը ավելի բարձր ա լինելու, քան Հայաստանում մի քանի տարվա հավաքագրվող հարկերը։ Դու մի հատ համեմատի այդ համակարգը, ու ասենք մեր կառավարական կայքէջերը... Ու էդ քո «գլուխ են գովում ՏՏ ոլորտի մասին» մեջբերումդ նման ա նրան, որ իմ հիպոթետիկ օրինակում ես քեզ ասեի, որ քո ասածները աբսուրդ են, դու էլ հակադարձեիր թե ԲՈՒՀական կրթությունը ֆիզիկական շենքերում ա տեղի ունենում, մենք էլ Հայաստանում հպարտանում ենք մեր պատշարներով։ Գիտե՞ս Հայաստանի ՏՏ ոլորտի ամենամեծ խնդիրը որն ա։ Աշխատուժը։ ՏՏ ոլորտը հեշտ ա զարգացնելը, քանի որ այլանդակ մեծ ներդրումներ չի պահանջում, ոնցոր ասենք ծանր մեքենաշինությունը ու նման, դրա համար էլ պոչից բռնած ասում ենք՝ առաջնային ոլորտ ա մեր համար, բայց այդ հեշտությունը նաև անեծք ա, քանի որ այդ ոլորտի աշխատուժը շատ բարձր մոբիլություն ունի, ու Հայաստանը ուղղակի չի կարողանում լավ մասնագետներ պահել, որտև այդ մակարդակի աշխատավարձներ չի կարողանում ապահովել։ Կարող ա ապշես, բայց քո դանիական աշխատավարձով Հայաստանում հնարավոր ա դժվար լինի լավ ՏՏ մասնագետ պահելը (իմ քո աշխատավարձի մասին մոտավոր պատկերացումներից ելնելով)։ Էդ որ ասում ենք պիտի միլիոնանոց աշխատավարձով մարդ չլինի, երբ կան 80000 ստացողներ... ուրեմն այստեղ հայ համայնքում լիքը այթիշնիկներ կան, ու ամեն տարի Հայաստանից գալացողների հաշվին մի քանի տոկոսով ավելանում են (տոկոս հաշվել իմացողը կհասկանա թե սա ինչ տիպի աճ ա)։ Ու սրանք բոլորն էլ Հայաստանում միլիոնանոց աշխատավարձներով առաջարկներ ունեն (ամսեկան 2.5 մլն դրամի կարգի), բայց ոչ մեկը տեղից շարժվել չի ուզում, որտև այդ գումարով իրենք Հայաստանում նույն կյանքի որակը չեն ունենա, ինչ իրենց այստեղի աշխատավարձներով։ Ու ասեմ քեզ, որ այստեղի cost of living-ը Հայաստանում մղձավանջներում էլ չեն տեսնում։ Ու սա հետհեղափոխական նոր Հայաստանում չի դադարելու (թե չէ գիտես խի՞ Վիշապը, Ներսեսը, Արշակը... ճամպրուկները չեն հավաքում. ի տարբերություն քեզ ու ասենք Այվիին, իրենց համար հայաստանյան ամենաբարձր աշխատավարձներին մոտ աշխատավարձներով գործ ճարելը խնդիր չի լինելու)։ Եթե էն դրածս վիդեոն չես նայել, խորհուրդ կտամ նայես, ու մի երկու բան էլ ասեմ դրա մասին... Նիկոլը ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոն ա փակում, ասելով որ այնտեղ միլիոնանաց աշխատավարձներ ունեցողներ կան, բայց կարտոլի կիլոյի ինքնարժեքը չեն հաշվել։ Համոզված եմ այդտեղ էլ կոռուպցիա կլիներ, բայց այդ միլիոններ ստացողներից մի երկուսին հեռվից ճանաչում եմ, ու ասեմ քեզ, որ իրենք pay cut-ով էին այդ միլիոններով գործերին համաձայնվել, ու իրենց գործը ոչ թե կարտոլի կիլոյի ինքնարժեք հաշվելն էր՝ դա նախարարության պեշկեն էլ պիտի իմանա անել, եթե տվյալները լինեն, այլ «թարգմանիչ» լինելը նույն Ռուբեն Վարդանյանների ու հայաստանյան իրականության միջև։ Ու ասեմ քեզ, որ ինչքան էլ աշխատավարձ չէին ստանում այդ մարդիկ, իրենց որակավորման համար մեկ ա քիչ էր։ Ու սենց մարդկանց Նիկոլը կողքից որ նայի, հա, կասի սրանք գործ չեն անում, բայց միլիոններ են ստանում, որտև ոչ էլ կհասկանա թե դրանց գործի բնույթը ինչ ա, ու բացատրեմ թե խի. այդ նույն կարտոլի կիլոյի պատասխանի մեջ, որտեղ Նիկոլը փորձում էր ինչ-որ տեղ արդարանալ, թե ինչու տվյալներ չունեն ու չեն կարողանում ունենալ, նաև ասում ա, որ եթե լավ մասնագետներ կան, թող գան կնշանակենք փոխնախարար, նախարար ու տենց։ Ու զգում ես, թե այդտեղի նստածները երևի պիտի հազիվ ծիծաղի պոռթկոցները զսպելուց լինեն, որտև Ռուբեն Վարդանյանին Նիկոլը ասում ա՝ թե լավ մասնագետ ա, ղրգի նախարար նշանակենք, բայց դրանից մի րոպե առաջ ասում էր՝ բա ո՞նց պետական կառույցներում աշխատողներին ասենք, որ ՊՈԱԿ-ում միլիոնների աշխատավարձով մարդիկ կան։ Ու Ռուբեն վարդանյանն էլ իրա լավ մասնագետին պիտի ուղարկի նախարարական աշխատավարձով, ներող արտահայտությանս համար, ոռ տալու, թե ինչ ա Հայաստանում լավ մասնագետ չկա։ Հիմա հասկանո՞ւմ ես, թե Նիկոլը ինչքա՜ն ձախական ա, ու it's not even funny։



Մեկ էլ կասե՞ս ստվերն օրինականացնելուց 80 000 դրամ աշխատավարձ ստացողը ոնց ա շահելու։ Իրա կյանքը ո՞նց ա փոխվելու։

Մի երկու ձև ասեմ, թե ոնց կարա դա լինի, բայց լիքը ուրիշ ձևեր էլ կան, ու իմ ասած ձևերը լիքը խարաբ անելու ձևեր էլ կան, սրա մասին էլ թեթև կասեմ։ Մասնավոր սեկտորում. եթե ճիշտ հարկաչափեր սահմանես, կարող ա նենց ստացվի, որ ձեռնարկատիրոջը ավելի շահավետ լինի աշխատավարձ բարձրացնելը, քան դրա փոխարեն շահույթ ձևակերպելը, ինչը կբերի աշխատավարձների օրգանական աճին։ Ստվերը օրիկանացնելուց նաև պետ եկամուտներն են աճելու, ու պետական սեկտորի աշխատողների աշխատավարձները դրա հաշվին կարելի կլինի բարձրացնել, մանավանդ որ պիտի մրցես մասնավոր սեկտորի բարձրացող աշխատավարձների հետ։ Նաև պետ եկամուտների աճի հաշվին կարող ես սոցիալական ծրագրեր իրականացնել, որով ցածր ախատավարձ ունեցողներին նյութական աջակցություն կցուցաբերես։ Ու այս ամենը նաև ցույց ա տալիս խնդրի բարդությունը, թե ոնց կարա մի երկու տոկոս էս կողմ-էն կողմը ամբողջ տնտեսությունը տակնուվրա անի։ Մի պարզ օրինակ բերեմ, ասենք կարող ա որպես ֆեմինիստ ուզենաս նենց անել, որ հղի կանանց ստիպողական ժամկետից շուտ դեկրետ չուղարկեն, հետո սպիսատ անեն, տեղը ուրիշին նշանակեն, ու հղի կանանց շտատում պահելը խրախուսելու համար իրենց եկամտահարկի զեղջեր սահմանես։ Վրոձի լավ բան ես ուզում արած լինես, բայց մեկ էլ մի երկու ամիս հետո կպարզվի, որ Լֆիկի շտատի 90% հղի կանայք են, իսկ ոչ հղիները գործ չեն կարում գտնեն, ու դնես փորձես այդ նախորդ կարկատանդ մի ուրիշ կարկատանով շտկել ու տենց գնա-գալիս եմ... դրա համար էլ շատ զարգացած երկրներում հարկ ճիշտ հաշվելու համար մի քանի հատ Ph.D. պիտի ունենաս, որտև հարկային փոփոխությունները քաղաքապես ավելի հեշտ ա անել, քան հասարակությունը հեղափոխող լայնամասշտաբ ծրագրեր իրականացնելը, դրա համար էլ հարկային դաշտը սոցիալական հարցերի լուծելու ավազարկղ ա դառնում, ու տարիների ընթացքում նենց ա բռնաբարվում, որ վերջում ոչ մեկ չի ջոգում էդ ճահիճից ոնց դուրս գան, որ էլ ավելի մեծ ճահիճի մեջ չընկնեն։ Ու քեզ հենց հիմա էլ կարամ ասեմ, որ այս բոլոր հետևանքները լավ կանխատեսող մասնագետ չկա Հայաստանում, որտև էս կալիբրի մասնագետները վարչապետի աշխատավարձի հարյուրապատիկի գին ունեն, դե իսկ Հայաստանում միլիոնների աշխատավարձ չպիտի լինի, քանի 80000 աշխատավարձով մարդ կա։

Հ.Գ.
Ես գիտեմ, դու ուզում ես որ ինձ հակահեղափոխական քարոզչության համար ակումբից լարեն։ :D

[Ծլնգ]

Բյուրը ճիշտ էր։ Ես սխալվեցի։ :D

ՊԵԿ նախագահի էսօրվա հարցազրույցից․ (https://news.am/arm/news/470228.html)

Դեռ չեմ հասկանում ոնց են անելու, բայց որ ասում են, երևի մի բան գիտեն։

Թե դիվիդենտի հետ խմբելով էր ներկայացնում, հավանաբար հենց անհատական շահութահարկի մասին էր խոսքը, ինչը հա, լավ կանեն նվազեցնեն, ինչպես ասել էի։ Բայց կորպորատիվ շահութահարկի հետ սա կարող ա կապ էլ չունենա։

[Տրիբուն]

Գիտե՞ս էդ դանիականի տիպի համակարգը ինչու Հայաստանում չի ներդրվի։ Որտև դրա ստեղծելու ու շահագործելու գինը ավելի բարձր ա լինելու, քան Հայաստանում մի քանի տարվա հավաքագրվող հարկերը։ Դու մի հատ համեմատի այդ համակարգը, ու ասենք մեր կառավարական կայքէջերը...

Վերջին տասնամյակում, ՏՏ զարգացմանը զուգընթաց, փիս մոդայա դառել պետական կառավարման համակարգում կառավարման ինֆորմացիոն համակարգեր ներդնելը ու փիս ռեկլամ են անում հենց մեծ ՏՏ ֆիրմաները, սենց կոչված GIFMIS-ները, Government Integrated Financial Management Systems: Թանկ հաճույքներ են, Հայաստանի կարգի երկրում, եթե ասենք պետական ֆինանսական կառավարման բոլոր էլեմենտները ներառի, սկսած հարկերը հավաքելուց, բյուջեն պլնավորելուց, մինչև պետական գնումներ, աշխատողների ու աշխատավարձերի կառավարում և այլն, կարող ա 100 միլիոն դոլարի կարգի բան ստացվի, ու հեչ պարտադիր չի, որ վերջում ինքը բոլոր պահանջները բավարարի ու նորմալ աշխատի։ Ահագին երկներ կան, դաժե վարկեր են վերցրել, որ ներդնեն, ու քաշվել են, քանի որ համակարգն էնքան բարդ ա, որ ասենք HP-ի կարգի կամպանիան, Հայաստանի կարգի մի երկրում հինգ տարի ներդրեց, 30 միլիոն փող ծախսվեց, վերջում պարզվեց որ դաժե 50%-ով չի աշխատում։ Հետո, supporting IT-ն մի բան ա, բիզնես պրոցեսը որի վրա էտ IT-ն կառուցված ա ուրիշ բան ա։ Որ պրոցեսը քաք եղավ, վրեն կառուցվածն էլ քաք կլինի։ Այսինքն, եթե հարկային համակարգդ անհասկանալի ու բարդ ա, վրեն ինչ soft ուզում ես դիր, ոչ մի բանով չի օգնելու․ bullshit in, bullshit out ...

Հայաստանում էս առումով վիճակն ահագին լավ ա։ Մերոնք անոռուգլուխ չեն գնացել ֆիրմաչների մոտից թանկանոց բաներ առնելու, ու հիմնականում custom made, տեղական ուժերով սարքած համակարգեր են օգտագործում։ Ասենք, մեր գանձապետական վճարումների համակարգը ու բյուջեի կազմելու ծրագրը հայերն են գրել, ու աշխատում ա, գրեթե առանց սխալներին։ Գնումներինը կարծեմ նույնպես։ Լիքը էլեկտրոնային payment and settlement համակարգեր կան, որ ցենտր աշխատում են։ Ես շատ մակերեսային եմ պատկերացնում տեխնիկան կողմը էս խնդիրների, բայց միշտ տպավորություն եմ ունեցել, որ մերոնք կարան լավ ու օգտակար բաներ անեն։ Այսինքն, որ հարկային համակարգն ու օրենսդրությունը կարգավորվի, դրա վրա մի հատ լավ օնլայն համակարգ կառուցելը, որ ասենք բոլորս տարին մի անգամ օնլայն հարկային հայտարարգիր գրենք ու համակարգը ինքը հաշվի մեր հարկային պարտավորությունները, կարող ա էտքան էլ դժվար բան չլինի։