Դիտել ողջ տարբերակը : Որքանո՞վ ենք երես տալիս երեխային
Ուլուանա
10.12.2016, 03:45
Շատերը կհամաձայնեն, որ երեխային երես տալը սխալ է։ Իսկ թե որն է երեխայի ցանկությունները կատարելու, նրա համար դրականն ու հաճելին անելու սահմանը, որից այն կողմ նշված գործողություններն արդեն վերածվում են երես տալու, ոչ բոլորի համար է միանշանակ։ Օրինակ, եթե ֆինանսական վիճակը թույլ է տալիս, գնու՞մ եք արդյոք երեխայի համար այն ամենը, ինչ նա ուզում է։ Ծնողներ կան, որ համարում են՝ քանի կարող են ու ինչքան կարող են, պիտի երեխայի ցանկությունները կատարեն, գնեն նրա ուզած ամեն ինչը կամ գրեթե ամեն ինչը, այնպես, որ երեխան ոչ մի բանի պակաս չզգա, իրեն ինչ–որ բանից զրկված չզգա, հնարավորինս անհոգ ու ապահովված մանկություն ունենա, քանի որ, միևնույն է, մեծանալու է, և էդ ամենը վաղ թե ուշ ավարտվելու է, սկսվելու են դժվարությունները, հոգսերը և այլն։ Ծնողներ էլ կան, որ համարում են, որ նույնիսկ եթե էդ պահին հնարավորություն կա, երեխայի բոլոր ցանկությունները կատարելը ճիշտ չէ. երեխան հենց սկզբից պիտի իմանա, որ ամեն ինչ այդքան հեշտ չէ, որ սովորի նաև համակերպվել դժվարության, ինչ–որ բաներ չունենալու հետ, որպեսզի սովորի գնահատել ունեցածը, ինչպես նաև գիտակցել, որ էդ ամենը փող արժե, որ մայրիկն ու հայրիկն աշխատում են, չարչարվում են, որ այդ փողը վաստակեն, որ ուրիշ կարևոր բաներ էլ կան այդ փողով առնելու և այլն, ու միշտ ու ամեն ինչ ունենալ հնարավոր չէ։ Էստեղ խոսքը, բնականաբար, միայն ինչ–որ բաներ գնելու մասին չէ, այլ ընդհանրապես երեխայի ցանկությունները կատարելու, առնվազն այն ցանկություննրը, որոնք ուղղակիորն չեն վնասում այլ մարդկանց։
Հետաքրքիր է, թե Ակումբի ծնողներից ով ինչ մոտեցում ունի էս հարցի վերաբերյալ։ Ինչքանո՞վ եք կատարում երեխաների ցանկությունները, ինչքանո՞վ եք ճիշտ ու կարևոր համարում, որ երեխան հնարավորինս անհոգ մեծանա, ի՞նչ է կարելի ձեր երեխային և ի՞նչ չի կարելի, և ի՞նչ ազդեցություն է ունենում ձեր կիրառած մոտեցումը երեխայի վրա։ Մի բան էլ, որ, կարծում եմ, սերտորեն կապված է տվյալ հարցի հետ. ձեր երեխաները պարտականություններ ունե՞ն տանը, ընտանիքում։ Եթե այո, ի՞նչ պարտականություններ են, ո՞ր տարիքից։ Կա՞ն արդյոք գործողություններ, պարտականություններ, որոնք անում են (պետք է անեն) իրենց ուզածը վաստակելու համար։ Թե՞ համարում եք, որ սխալ է երեխային փոքր տարիքից պարտականություններով ծանրաբեռնելը։
keyboard
10.12.2016, 23:07
Գայուշը ունի էն ամենը ինչ ուզում ա, բայց դրա հետ մեկտեղ, գիտի, որ ասնենք ամեն օր կինդեր առնելը անիմաստ ու անտեղի ծախս ա, ավելի լավ ա էդ 500 դրամը գցել կասը։
Ինքը շատ լավ պատկերացնում ա, թե ինչ ա պետք փող աշխատելու համար ու միշտ մի բան ուզելուց առաջ ճշտում ա, կարելի՞ ա դրա մասին մտածել, թե նախօրոք պիտի որոշվի։
Ես դա երես տալ չեմ համարում ու Գայուշը տանը ոչ մի պարտականություն չունի, բացի դասերը, երբեմն կրիային կերակրելը, հավեսի համար ամաններ լվանալը, սեղան գցելը և նման մի շարք առօրեական բաներ։
Ես չեմ համարում, որ պարտականություններ սահմանելը կամ դրանցով «ճնշելը» ինչ որ արդյունք ա տալիս, ես ինքս անհոգ մանկություն եմ ունեցել, բայց ուսանող ժամանակ եղել ա, որ 200 դրամով դասի էլ եմ գնացել։
Ես կարծումեմ, որ ինչքան էլ դժվար աշխատվի փողը, դա դոշակի տակ պահելու համար չի ու ես մի անգամ էլ եմ գրել, որ եթե ես կարամ փողով «երջանկություն առնեմ» ես միշտ կառնեմ։
Էս ամենում նաև իմ «շահը» կա, բացի նրանից, որ ես անհամեմատելի հաճույք եմ ստանում, երբ երեխեքս խանութում ֆռֆռում են ու դեմքիս նայելով մի բան են վերցնում, երբ գլխով եմ անում, հակառակ դեպքում ուղղակի կողքով անցնում են, նաև ինքս իրանց համար անում եմ էն, ինչ կուզեի ինքս։
Դրա համար, քանի իմ երեխեն իմ հայացքից հասկանում ա ինչ պիտի անի, ես իմ երեխուն լկստված ու երես առած չեմ համարում։
Գաղթական
11.12.2016, 03:17
Սկզբից մենք որդեգրել էինք խրախուսման ու պատժի քաղաքականությունը, այսինքն՝ լավ բան արեց՝ խրախուսվում է, վատ՝ պատժվում: ՈՒ երկուսն էլ, հիմնականում, նվերների հետ կապված (կամ ստանում է, կամ՝ չի ստանում):
Հետո զգացինք, որ երեխան սկսում է իրեն լավ պահել, դասը լավ անել, օգնել և այլն, ոչ նրա համար, որ դա նորմալ է համարում ու անհրաժեշտություն, այլ՝ սպասվող նվերի համար..
ասենք կարողա մի բան անելու համար հարցներ, թե ինչ կստանա..
այսինքն՝ մեթոդը զարգացնում էր շահամոլությունը:
մի քիչ փոփոխեցինք ու բացատրեցինք, որ շատ բաներ կան, որն անելու համար պետք չի ինչ որ բանի ակնկալիքով անել, այլ՝ պետք է անել, որովհետև դա է նորմալն ու լավը..
բայց միշտ չի, որ քո շահը հետապնդելը վատ բան ա..
ուրեմն և՝ շատ բաներ էլ կան, որոնք ստանալու համար պիտի մի քիչ ջանք թափվի..
ու պայմաններ կան, որոնք բավարարելու դեպքում, որդիներս գիտեն, որ կարող են ընտրել սրտի ուզածը..
ասենք՝ քառորդը լավ փակելու դեպքում կամ հոբբիի օղակից նոր դիպլոմի դեպքում..
վերջին անգամ էլ՝ բոլոր ատամները բուժելուց հետո..
ավագը շատ էր վախենում ասեղից ու պայմանն էր, որ բոլոր 4 սեանսների ժամանակ ավելորդ շարժումներ չանի ու բժշկին չխանգարի..
էս ամենից զատ իհարկե շատ այլ բաներ են ստանում..
բայց երեխային լավ ճանաչելով գիտես, թե ինչին է սրտատրոփ սպասում, ինչն էլ կուզենա ունենալ, բայց երկրորդական է իր համար..
պարտականություններ էլ իհարկե ունեն..
անձնական հիգիենային հետևելու, տնային աշխատանքներն անելու ու իրենց սենյակը, խաղից հետո, նորից կարգի բերելու շարքից..
Քանի որ սա աչքովս ընկած միակ թեման է, որտեղ երեխաներին մեծացնելու հարցում նաև փողային հարցեր են քննարկվում, ուզում եմ հարցս էստեղ գրել։
Ո՞նց եք կարգավորում երեխաներին փող տալ-չտալու հարցը։ Դե խոսքը փոքր երեխաների մասին չի, այլ ավելի մեծ, ասենք՝ 12+։
Ամսական կամ շաբաթական որոշակի գումա՞ր եք տալիս, թե մենակ էն ժամանակ, երբ դրա անհարժեշտությունը կա, թե ընդհանրապես չեք տալիս։
Էստեղ ընդունված է երեխաներին շաբաթական ֆիքսված փոքր գումար տալ, էսպես ասած՝ գրպանի փող, որն իրենք են տնօրինում՝ ինչի վրա, երբ ու ոնց ծախսեն կամ չծախսեն՝ հավաքեն։ Ու ահագին վաղ տարիքից էլ սկսում են էս մեթոդը կիրառել։ Ասում են՝ էսպես երեխաները սովորում են փողի հանդեպ վարվեցողությունն ու պատասխանատվությունը։
Ես որ էսպես չեմ մեծացել․ շաբաթական ֆիքսված գումարների մասին խոսք չի եղել, ու ոնց որ թե երբեք էլ փողի հանդեպ անպատասխանատու լինելու խնդիր չեմ ունեցել։
Մյուս կողմից էլ հասկանում եմ, որ ֆիքսված գումարով հնարավոր է որոշակի սահմաններ դնել, որ դրանից ավելը քննարկումից դուրս է։
Ձեզ մոտ ո՞նց է էս հարցի հանդեպ վերաբերմունքը կամ պրակտիկ կիրառումը։
Հետաքրքիր է ինչպես երեխաներ ունեցողների, էնպես էլ չունեցողների կարծիքը։
մարդ եղած վախտ
30.10.2023, 00:11
Ինձ շաբաթական կամ նույնիսկ ամսեկան ֆիքսված գումարի միտքը դուր ա գալիս։
Տենց մարդը սովորում ա սահմանափակ ռեսուրս կառավարել փողի տեսքով ու հետո էդ մտածելակերպը ժամանակի վրա էլ ավելի հեշտ գուցե տարածվի։ Այսպես ասած ստիպված կլինի trade off-ների հետ աշխատել։
Ինքնուրույն փողային (ու ոչ միայն) որոշումներ կայացնելու գցել-բռնելը սովորելու լավ առիթ ա։
Էդ ֆորմատը կարա ստիպի խնայել սովորել։
Ինչ-որ նյութական բան ուզելու դեպքում կարա ուշադրությունը ուղղվի ոչ թե` ոնց կարելի ա ավելի լավ համոզել (չնայած համոզելու հմտություն էլ օգտակար ա) էդ բանի համար փող ստանալ, այլ թե ոնց կարելի ա դրան եղած ռեսուրսներով հասնել։ Ստեղծագործականության, ալտերնատիվ լուծումներ գտնելու խթան կարա լինի։
Ուլուանա
30.10.2023, 02:48
Իմ ընտանիքում մեզնից ոչ մեկին ֆիքսված գումար չեն տվել դպրոցական տարիքում: Չգիտեմ` եթե դրա հնարավորություն լիներ, կտային, թե չէ, բայց փաստն էն է, որ չեն տվել: Քանի որ դպրոցական տարիքից հաճախակի տարբեր աշխատանքներ ենք արել փող աշխատելու համար, մեր ընտանիքում էսպիսի կանոն կար, որն ի սկզբանե ես էի առաջարկել, մեր ընտանեկան խորհուրդն էլ հաստատել էր, ու տարիներ շարունակ գործում էր. ամեն մեկիս աշխատած ցանկացած գումարի 10%-ը մեզ էր հասնում, այսինքն` գումարը վաստակողին, մնացածը գնում էր ընդհանուր ընտանեկան բյուջե: Քանի որ մեր ֆինանսական վիճակը լավ չէր, բոլորը համաձայն էին, որ էդպես արդար է, չնայած գիտեինք, որ առնվազն մեզ ծանոթ մյուս ընտանիքներում եթե որևէ երեխա փող էր վաստակում (չնայած էն ժամանակվա մեր ծանոթների մեջ էդպիսիք համարյա չկային) կամ ինչ-որ կերպ գումար էր ընկնում ձեռքը, այն ամբողջությամբ իրենն էր լինում: Մեզ` երեխաներիս էր մնում նաև ամենօրյա ընտանեկան գնումներ անելուց մնացած մանրը` հիմնականում շատ փոքր գումար (ասենք, մնացած 10-դրամանոցները, ինչքան որ լինեին), բայց դրանք, որոշ ժամանակ կուտակվելով, քիչ թե շատ շոշափելի գումար էր ստացվում, որով մենք` երեխաներս, հոգում էինք ոչ միայն մեր մանր-մունր հաճույքների ու կարիքների, այլև մեր ընտանիքի անդամների ծննդյան օրերի և որոշ այլ տոների նվերների ծախսը: Իհարկե, ճոխ նվերների մասին խոսք լինել չէր կարող, բայց կարողանում էինք իրար ուրախացնել: Մի խնդիր էլ կար. երբ ընտանեկան բյուջեի գումարը վերջանում էր, ով ինչքան գումար ուներ, պիտի հաներ ու տրամադրեր ընտանիքի ընդհանուր տարրական ծախսերի համար: Դա ամենադաժան ու տհաճ պահերից էր, բայց էդ ժամանակ տված գումարը պարտք էր համարվում ու աշխատավարձերի ստացման հետ վերադարձվում էր մեզ: Հենց աշխատավարձը ստացվում էր, ամեն մեկս, ցուցակներն առած, գալիս էինք մեր պարտքերը ստանալու :)): Նույնիսկ արդեն չափահաս տարիքում, քանի դեռ միասին էինք ապրում, ու քանի դեռ մեր ընտանիքի ֆինանսական վիճակը չէր բարելավվել էնքան, որ արդեն կոպեկները չհաշվեինք, տարիներ շարունակ բոլորիս վաստակած գումարները, բացի մեր 10%-ից, էլի գնացել են ընդհանուր ընտանիքի ծախսերին, այսինքն` էնքան ժամանակ, քանի դեռ դրա կարիքը կար: Չգիտեմ, ինձ թվում է, որ էդ ծանր պայմաններն ու անընդհատ փողը հաշվելու անհրաժեշտությունը նպաստել են, որ փողի հետ խնամքով վարվել սովորենք երեքս էլ, անտեղի ծախսեր չանենք, չվատնենք` անկախ նրանից, թե ինչքան եկամուտ ու հնարավորություն ունենք:
Մեր երեխաներին դեռ ֆիքսված գումար/գրպանի փող չենք տալիս, բայց արդեն մտածում ենք` մեծ տղայիս (համարյա 13 տարեկան) ինչ-որ գումար տալ պարբերաբար, դեռ չենք որոշել` ինչքան ու ինչքան ժամանակի համար: Մինչև հիմա ֆիքսված գումար տվել ենք միայն դպրոցում տոնավաճառների դեպքում, որ էդ գումարի սահմաններում ինչ ուզեն` առնեն: Հա, մեկ էլ ատամի փերին է պարբերաբար բերում: Բայց դե մեծ տղայիս արդեն չի բերում, էդ առումով իր եկամուտը կրճատվել է: Մի ուրիշ կանոն էլ ունենք: Իրենք ընդհանրապես շաբաթական որոշակի քանակությամբ պիտի հայերեն կարդան ու պարապեն, այսինքն` դա իրենց պարտականությունների մեջ է մտնում, հակառակ դեպքում համակարգչային ժամերը/օրերը կրճատվում են համապատասխանաբար: Բայց ցանկության դեպքում միշտ կարող են պահանջվածից ավելին կարդալ, ու որոշակի թվով էջերի դիմաց որոշակի գումար ստանալ: Բայց ճիշտն ասած` էդ հնարավորության մասին հիշում են միայն էն դեպքերում, երբ ինչ-որ իրենց հետաքրքրող խաղալիք, խաղ կամ գիրք են ուզում առնել, որը մենք չենք համարում, որ արժե առնել, ու շտապ գումար է պետք, որ իրենց հաշվին առնեն:
Կարծում եմ` մոտավորապես 12 տարեկանից սկսած շաբաթական որոշակի գումար տալը լավ միտք է, եթե գումարի չափը շատ ճոխ չլինի: )))
Երբեք երեխաներիս ֆիքսված գրաֆիկով ֆիքսված գումարներ չեմ տվել, տվել եմ ըստ պահանջի ու անհրաժեշտության, դրանով, ըստ ինձ, չնպաստելով սևեռվածության, կանոնավոր սպասելիքների զարգացմանը դրամի հանդեպ, ու դա, կարծում եմ, հաջողվել է։ Ուշ դեռահասության տարիքում, աղջիկս սկսեց աշխատել, ու ոչ այնքան դրամ վաստակելու, որքան որպես կենսաձևի մաս (սիրում է աշխատել, շփվել մարդկանց հետ աշխատանքային մթնոլորտում․ ձրի էլ կաշխատեր), ու երբ դպրոցի վերջում տարում (որն այս տարի էր) ասացինք, որ պետք է թողնի աշխատանքը, որպեսզի կենտրոնանա ավարտական քննությունների վրա, ամուսինս նշանակեց շաբաթական այսպես կոչված թոշակ (allowance)՝ փոխհատուցելու դրամական հոսքի ընդհատումը, որին արդեն վարժվել էր և որով հոգում էր իր գրպանի ծախսերը, այդ թվում՝ հագուստի և այլ սեփական օգտագործման պարագաների գնումը իր համար։ Այս շաբաթ վերջին քննությունն է հանձնելու, որից հետո նորից հաճույքով անցնելու է աշխատանքի, մինչև համալսարանի դասերը սկսվելը մի քանի ամսից, ու հավանաբար, համալսարանում սովորելուն զուգահեռ էլ կաշխատի։ Իսկ թե այդ ժամանակ ամուսինս կընդհատի շաբաթական թոշակը, թե ոչ, չգիտեմ ճիշտն ասած, հավանաբար չի ընդհատի՝ ցույց տալու համար, որ ընտանիքում դրամի իմ ու քո հստակ առանձնացումներ չպիտի լինեն։
Կարծեմ էստեղ մի տեղ պատմել եմ։
Ուրեմն, տղաս երբ փոքր էր, երևի 2-րդ-3-րդ դասարան, մի ռուս ընկեր ուներ՝ Մաքսիմը, դպրոցից։ Մի անգամ Մաքսիմի տուն էր գնացել դասերից հետո խաղալու, երեկոյան գնացի վերցնելու նրանց տնից, ու երբ առաջացա դեպի Մաքսիմի սենյակը, որտեղ տղաները խաղում էին, դռան վրա մի թուղթ նկատեցի փակցրած․ ցուցակ էր հետևյալ բովանդակությամբ՝
- փոշեկուլով տունը մաքրել - $2
- աղբը թափել - $1
- խաղալիքները հավաքել - $1.50
- ...
Մաքսիմի մայրը նկատեց, որ ցուցակն եմ ուսումնասիրում, ամաչեց մի տեսակ ու սկսեց արդարանալ։
Ինձ ավելի շատ զարմացրեց ոչ թե նման ցուցակի առկայությունը, այլ որ մայրն ամաչում է, բայց ցուցակը կախել է։ Դեռ մինչև հիմա էլ լավ չեմ հասկանում էդ հակասությունը։
Ուլուանա
30.10.2023, 05:24
Ուրեմն, տղաս երբ փոքր էր, երևի 2-րդ-3-րդ դասարան, մի ռուս ընկեր ուներ՝ Մաքսիմը, դպրոցից։ Մի անգամ Մաքսիմի տուն էր գնացել դասերից հետո խաղալու, երեկոյան գնացի վերցնելու նրանց տնից, ու երբ առաջացա դեպի Մաքսիմի սենյակը, որտեղ տղաները խաղում էին, դռան վրա մի թուղթ նկատեցի փակցրած․ ցուցակ էր հետևյալ բովանդակությամբ՝
- փոշեկուլով տունը մաքրել - $2
- աղբը թափել - $1
- խաղալիքները հավաքել - $1.50
- ...
Մաքսիմի մայրը նկատեց, որ ցուցակն եմ ուսումնասիրում, ամաչեց մի տեսակ ու սկսեց արդարանալ։
Ինձ ավելի շատ զարմացրեց ոչ թե նման ցուցակի առկայությունը, այլ որ մայրն ամաչում է, բայց ցուցակը կախել է։ Դեռ մինչև հիմա էլ լավ չեմ հասկանում էդ հակասությունը։
Երևի էդ պահին առաջին անգամ կողքից տեսավ իրավիճակը ու ինտուիտիվ զգաց, որ մի բան էն չի: )))
Ես սենց եմ մտածում. երեխաները` որպես ընտանիքի անդամներ, պիտի տանը որոշակի պարտականություններ ունենան, ու չպիտի մտքներով անցնի, թե իրենց պարտականությունները կատարելու դիմաց պիտի գումարով վաձատրվեն: Օրինակ, սեփական թափածը հավաքելը կամ տան հետ կապված այլ` թեկուզ անմիջականորեն իրենց հետ կապ չունեցող որոշ տնային գործեր անելը չպիտի դիտարկվի որպես ինչ-որ հատուկ ծառայություն, որի դիմաց ծնողները պիտի իրենց վճարեն: Դա, ըստ իս, շահամոլություն ու եսասիրություն ա սերմանում երեխայի մեջ, ու բացի պարտականություններ ունենալու գիտակցման բացակայությունից, նաև` այլոց համար անշահախնդիր որևէ բան անելու անընդունակություն ու անպատրաստակամություն: Բայց, ցավոք, բավական տարածված մոտեցում ա:
Արդեն երևի մի տարի կլինի, որ մեծերին ամեն շաբաթվա համար տալիս ենք մարդա 2000 դրամ, ու ասում, որ ոնց ուզում են, կարան տնօրինեն։ Վերջերս Տրդատին էլ 1000 դրամ ենք տալիս։ Բոլորի դպրոցի մոտ էլ փոքր խանութներ կան, որտեղ իրանք առնում են էն, ինչը ես օրինակ չէի առնի :D (Ասենք էն շատ թթու կոնֆետներից)։
Նաև, որպեսզի սովորեն ինչ որ բանի համար փող աշխատել, հանձնարարում ենք, որ մեր մանկական կայքերի համար նյութեր սարքեն (կամ պարզապես թարգմանեն) ու դրա համար վարձատրվեն։ Բայց դեռ փողի էֆեկտը չեն հասկանում, սրանով հեչ չեն շահագրգռվում։
Աստղը նաև սովորել ա օնլայն խանութների տեղերը, ու երբեմն ինքն ա ինչ որ բան գտնում, ու համոզում, որ իր համար պատվիրենք։ Ինքը ձեռագործ տարբեր բաներ ա փորձում, մենք էլ դա ամեն կերպ փորձում ենք խրախուսել, ու հիմնականում չենք մերժում ։)
Տղերքը լրիվ անտարբեր են փողի ու գնումների նկատմամբ։
Երևի էդ պահին առաջին անգամ կողքից տեսավ իրավիճակը ու ինտուիտիվ զգաց, որ մի բան էն չի: )))
Ես սենց եմ մտածում. երեխաները` որպես ընտանիքի անդամներ, պիտի տանը որոշակի պարտականություններ ունենան, ու չպիտի մտքներով անցնի, թե իրենց պարտականությունները կատարելու դիմաց պիտի գումարով վաձատրվեն: Օրինակ, սեփական թափածը հավաքելը կամ տան հետ կապված այլ` թեկուզ անմիջականորեն իրենց հետ կապ չունեցող որոշ տնային գործեր անելը չպիտի դիտարկվի որպես ինչ-որ հատուկ ծառայություն, որի դիմաց ծնողները պիտի իրենց վճարեն: Դա, ըստ իս, շահամոլություն ու եսասիրություն ա սերմանում երեխայի մեջ, ու բացի պարտականություններ ունենալու գիտակցման բացակայությունից, նաև` այլոց համար անշահախնդիր որևէ բան անելու անընդունակություն ու անպատրաստակամություն: Բայց, ցավոք, բավական տարածված մոտեցում ա:
Տան գործեր կատարելու համար վճարելը իմ կարծիքով դաստիարակության մեջ հնարավոր էական սխալներից մեկն է։ Դա առաջին հերթին կտրում է երեխային այսպես կոչված ընտանեկան մտածելակերպից, և եթե նույնիսկ ընտանեկան հարցերում երեխային դարձնում են հաշվենկատ, ապա կյանքի մնացած հարցերում է՛լ ինչքան հաշվենկատ կդառնա մարդը՝ անշահախնդիր հարաբերություններին անհաղորդ, լինի ընկերության մեջ, թե աշխատանքում, թե առհասարակ որևէ մեկի հանդեպ։