Դիտել ողջ տարբերակը : Հանդուրժողականության սահմաններ
keyboard
02.06.2014, 20:20
Բյուր, ասենք եթե էդ մարդը մի հատ պատասխաներ՝ կներեք, ժող, երևի սխալվել եմ, թեմայի ցանկացած պահի, հետագա քննադատությունների մեծ մասն անիմաստ կդառնար:
Մյուս կողմից, ես չեմ հավատում, որ ինքն իր արարքի ամբողջ հրեշավորությունը գիտակցել է, հակառակ դեպքում ոչ թե կորոշեր այդ երեխայի հետ չաշխատել, այլ, արդեն գիտակցելով սխալը, դա կշտկեր: Հիմա երեխան կմտածի, որ իր մեղքով է հոգեբանն իրենից հրաժարվել (լքված լինելու վախ):
Թե դուք անձամբ ձեր ներսում ինչ եք պայմանավորվում-քննարկում-որոշում, իմ խնդիրը չի, ես անձնական խնդիր ունեմ Գորտուկի հետ: Հավատա ինձ, ես իրեն քարոզ կարդալուց ոչ մի հաճույք չեմ ստանում, ավելին, ես կնախընտրեի, որ ինքն ընդհանրապես իր արարքն արած չլիներ, ու որ, ասենք, մասնագիտություն ընտրելիս որոշեր տնտեսագետ լինել: Ես հիմա միայն անզորության զգացողություն ունեմ, որովհետև վախենում եմ այդ երեխայի համար ու ոչ մի բան նրա համար չեմ կարող անել:
Հայաստանի տրանսների վիճակը տեսե՞լ եք: Մոտեցե՞լ եք, զրուցե՞լ եք իրենց հետ: Ես մոտեցել, զրուցել եմ, իրենցից ոմանց կյանքի պատմությունը գիտեմ արդեն: Իրենք դժոխքում են ապրում, բայց մի ժամանակ հասարակ երեխաներ են եղել: Նույնիսկ ես, որ լիքը բան եմ տեսել, երբեք իմ կյանքն իրենց կյանքի հետ չեմ համեմատի:
Իսկ հիմա պատկերացրեք այս երեխային այդ դժոխքում:
Արդյո՞ք ես երբևէ ձեր Գորտուկին դրական կամ գոնե նեյտրալ կվերաբերվեմ: Երբեք: Մինչև ինքն իր սխալն շտկելու ուժ չգտնի: Որովհետև սխալն արված է, ու այնպիսի սխալ չի, որ ասենք՝ լավ, անցած լինի, բան է՝ եղել է, ամեն մարդու հետ էլ պատահում է:
Կարծում եմ՝ կարիք չկա հիշեցնել, թե ես ինչքան լավ հիշողություն ունեմ ու նման բաներն ինչքան երկար եմ հիշում: Շատ երկար:
Բայ, ես մի անգամ կարծեմ էլի քեզ գրել եմ սրա մասին, բայց հիմա էլ եմ ուզում գրեմ:
Դու՝ "մոռանում", անտեսում, չես հաշվի առնում մի կարևոր հանգամանք, որ Հայսատանում, գոնե ասենք հլա էն հին մնացած սերնդի ու քաղաքական ու ուսումնական մնացորդների ազդեցությունը շատ մեծ ա, այսինքն հիմա մեծամասամբ, էն տարքիր մարդիկ, ովքեր կարող են բանավիճել կամ ինչ-որ բան խոսել, էդ մարդկանցից շատերի համար տրանսը, գեյը, լեզբին կամ չգիտեմ Կոնչիտան անընդունելի ու նորմայից դուրս "երևույթներ" են, այսինքն, մարդն իր բնազդով, որը իրա մեջ սերմանվել ա նեև դաստիարակությամբ անկախ իրանից քլնգում ա տվյալ երևույթը:
Ասենք ակումբում հազար կռիվներ տալով, քեզ ասենք մռութիդ հասցնելու ոճով գրառում անելով անգամ, ես հիմա ասենք քո գրառումներին նորմալ եմ վերաբերվում, որտև հասկացել եմ քո տեսակետը ու քո ձգտումը ազատության և այլն և այլն և այլն:
Բայց այ Բայ ջան, դա եղել ա տարիների ընթացքում, իսկ դու հիմա ուզում ես, որ Գորտուկին, իրան քխ ու սխալ հանելով, իրա վրա խժալով մենք իրան բերենք էն գիտակցության, որ ինքը ասի ես սխալ եմ կներե՞ք, Բայ դա պրակտիկորեն անհնարա իմ կարծիքով, այսինքն՝ էս դեպքում ես ճիշտ եմ համարում Բյուրի մոտեցումը ՓՄ ով խորհուրդ տալը և Գորտուկին բացատրելը, որ հոգեբանությունը էն չի, որ պտի մարդկանց սարքես նենց, ոնց դու ես ուզում կամ ոնց մեծամասնությունն ա, այլ պետք ա մարդուն հասկանաս ու փորձես աջակցես, որ ինքը հենց իրանով իրան մեկուսացված չզգա մնացածից:
Բայց Բայ ջան, ներող, ստեղ քո հետ չեմ համաձայնվի, եթե դու շարունակես Գորտուկին նեղացնել, հաստատ էլի կկռվենք, տվյալ դեպքում Գորտուկի ու քո անձի կարևորությունը չի, այլ երևույթն ու իրավիճակը:
Բայ, դու չես կարա նենց անես, որ ամեն բան թե ակումբում, թե տվյալ մարդու մոտ մանգամից փոխվի ու Գորտուկը դառնա հանդուրժող ու ասենք քո նման գնա տրանսերի հետ խոսա:
Բայ ջան, չեմ ընդունում քո էդ մոտեցումը, եթե դու առանց "պիտակավորման" Գորտուկին ասես, որ ինքը կարա ավելի լավ մասնագետ դառնա, որ հետևի ասենք սրան, նրան ու էն մեկին ու դա անես նենց, որ ինքը ընդունի, մի բան էլ վարկանիշ կտամ, բայց նեղացաց մնալն ու իրան չընդունելը մինչև կներես ասեսլը ես չեմ ընդունում Բայ:
....ասենք, մասնագիտություն ընտրելիս որոշեր տնտեսագետ լինել:
Մի րոպե, էտ ինչի՞ որ:
Քանի այս թեման ակտիվ է և խոսք է գնում այնպիսի համամարդկային կարևորություն ունեցող մոտեցումների և սկզբունքների մասին, ինչպիսին «հանդուրժողականություն» կոչվածն է, մի փոքր-ինչ մակերեսային թվացող հարց ունեմ ակումբցիներին.
Հարցս (թող զարմանալի չթվա). եթե մի սեղանի (կամ թեկուզ տարբեր սեղաններից) շուրջ նստած քյարթանդուխտ արական սեռի ներկայացուցիչն իր դիմաց նստած աղջկան «կպցնում է» էթիկայի կանոններին հակասող այնպիսի նագլի և կեղտոտ գործողություններով, ինչպիսիք են վավաշոտ հայացքը կամ աղջկան ուղղված (օրինակ) լեզվով շրթունքները պարբերաբար լպստելը և միմիկայի ու ծամիչ մկանների այլ շարժումներ կատարելը (մի խոսքո՝ կարծում եմ, հասկացաք), որոնք այդ աղջկա համար խիստ տհաճ են, ապա ըստ ակումբցիների՝ պետք է այդ աղջիկը հանդուրժի՞ այդ ամբողջը: Ըստ ձեզ՝ որոնք պետք է լինեն պատասխան գործողությունները: Ես հասկանում եմ, որ դա խիստ անհատական է, բայց այնուամենայնիվ, կարծում եմ՝ պատասխան գործողություններն էապես իրարից չեն տարբերվի: Տղան փաստացի ֆիզիկական ոչ մի գործողություն չի անում, բայց ամբողջ հոգով սրտով ցույց է տալիս, որ այդ աղջկա նկատմամբ սեռական ցանկություն ունի (ինչը մեկին բնական կթվա, մյուսին՝ «պոշլի»): Մի խոսքով, կարծում եմ՝ հարցս պարզ է և եթե ժամանակ ունեք պատասխանեք:
Սա իհարկե էլի հանդուրժողականության մասին է՝ հանդուրժողականության սահմանների: Ու սրանից հետո մեկ այլ հետաքրքիր երևույթի մասին կխոսեմ, որն ուղղակիորեն կապված է հենց նույնասեռականության հետ:
Mephistopheles
02.06.2014, 20:39
Բյուր, ասենք եթե էդ մարդը մի հատ պատասխաներ՝ կներեք, ժող, երևի սխալվել եմ, թեմայի ցանկացած պահի, հետագա քննադատությունների մեծ մասն անիմաստ կդառնար:
Մյուս կողմից, ես չեմ հավատում, որ ինքն իր արարքի ամբողջ հրեշավորությունը գիտակցել է, հակառակ դեպքում ոչ թե կորոշեր այդ երեխայի հետ չաշխատել, այլ, արդեն գիտակցելով սխալը, դա կշտկեր: Հիմա երեխան կմտածի, որ իր մեղքով է հոգեբանն իրենից հրաժարվել (լքված լինելու վախ):
Թե դուք անձամբ ձեր ներսում ինչ եք պայմանավորվում-քննարկում-որոշում, իմ խնդիրը չի, ես անձնական խնդիր ունեմ Գորտուկի հետ: Հավատա ինձ, ես իրեն քարոզ կարդալուց ոչ մի հաճույք չեմ ստանում, ավելին, ես կնախընտրեի, որ ինքն ընդհանրապես իր արարքն արած չլիներ, ու որ, ասենք, մասնագիտություն ընտրելիս որոշեր տնտեսագետ լինել: Ես հիմա միայն անզորության զգացողություն ունեմ, որովհետև վախենում եմ այդ երեխայի համար ու ոչ մի բան նրա համար չեմ կարող անել:
Հայաստանի տրանսների վիճակը տեսե՞լ եք: Մոտեցե՞լ եք, զրուցե՞լ եք իրենց հետ: Ես մոտեցել, զրուցել եմ, իրենցից ոմանց կյանքի պատմությունը գիտեմ արդեն: Իրենք դժոխքում են ապրում, բայց մի ժամանակ հասարակ երեխաներ են եղել: Նույնիսկ ես, որ լիքը բան եմ տեսել, երբեք իմ կյանքն իրենց կյանքի հետ չեմ համեմատի:
Իսկ հիմա պատկերացրեք այս երեխային այդ դժոխքում:
Արդյո՞ք ես երբևէ ձեր Գորտուկին դրական կամ գոնե նեյտրալ կվերաբերվեմ: Երբեք: Մինչև ինքն իր սխալն շտկելու ուժ չգտնի: Որովհետև սխալն արված է, ու այնպիսի սխալ չի, որ ասենք՝ լավ, անցած լինի, բան է՝ եղել է, ամեն մարդու հետ էլ պատահում է:
Կարծում եմ՝ կարիք չկա հիշեցնել, թե ես ինչքան լավ հիշողություն ունեմ ու նման բաներն ինչքան երկար եմ հիշում: Շատ երկար:
Ռայ, Գորտուկը էս վայրկյանին ոչ մի ռեսուրս չունի էդ երեխայի հետ աշխատելու… ինքն ընդհանրապես "երեկ ա իմացե"լ ինչ ա իրականում կատարվում ու ինքն ահագին բան ունի անելու միչև հասնի էն պահը որ կոնկրետ էդ երեխայի հետ ինքը կարողանա աշխատել ու իր սխալն ուղղել…
…դու պարզապես "իրավունք չունես" իրան էս պահին չհավատալու… դու մարդուն պետք ա շանս տաս, դրանից հաստատ վնաս չկա, բայց օգուտ կարա լինի… քո կարծր դիրքորոշումը չի օգնում գործին, ավելին քեզ դարձնում ա "իրանց պես"… մենք նրանցից դրանով ենք տարբերում…
…եթե դու իրան շանս չես տալիս էն դեպքում որ ինքը գիտակցել ա իրա արածի սխալականությունը, դու դառնում ես սխալ ինչքան էլ որ քո դիրքորոշումն ու վերաբերմունքը ճիշտ լինի…
Սա իհարկե էլի հանդուրժողականության մասին է՝ հանդուրժողականության սահմանների: Ու սրանից հետո մեկ այլ հետաքրքիր երևույթի մասին կխոսեմ, որն ուղղակիորեն կապված է հենց նույնասեռականության հետ:
Միանգամից անդրադառնամ էն հարցին, որը դեռ չես շոշափել Մարկիզ ախպեր :) ))
եթե մի քիչ խմած էղա, շատ հավանական ա, որ էդ գիշեր քաղմասում անցկացնեմ :D
Միանգամից անդրադառնամ էն հարցին, որը դեռ չես շոշափել Մարկիզ ախպեր :) ))
եթե մի քիչ խմած էղա, շատ հավանական ա, որ էդ գիշեր քաղմասում անցկացնեմ :D
Հա, դու հասկացար՝ իմ հաջորդ հարցը որն էր լինելու փաստորեն: :)))
Բայց չէ, առաջ չընկնեմ, ուզում եմ տեսնեմ մեր հասարակության այս գողտրիկ մասնիկում ինչպես կպատասխանեն իմ հարցին: :)
Հա, ու մի բան էլ ասեմ. ես, նկատեցի, որ կարող է տպավորություն ստեղծվել, թե ես այս թեման կանխամտածված (կամ թեկուզ պատահմամբ) շուռ եմ տվել իմ մասնագիտության ուղղությամբ՝ այդպիսով ոտնահարելով ԼԳՏԲ համայնքի շահերը: Իրականում խոսակցությունն այդ ուղղությամբ գնաց իմ կամքից անկախ:
Բացի այդ, ինչպես ԼԳՏԲ-ն, այնպես էլ ազգաբնակչության բազմաթիվ խավեր, խմբեր և համայնքներ ամբողջ առաջադեմ աշխարհում համարվում են ռիսկային և խարանվելու, հետևաբար նաև հասարակությունից օտարվելու հավանականություն ունեցող: Ի դեպ, հանուն արդարության պետք է նշել, որ ԼԳՏԲ-ն, այդ բոլոր խմբերից ամենացածր ռիսկայինն է (սա իմ կարծիքով): Մի քիչ միգուցե ճիշտ չէ այսպես խոսելը, բայց պետք է փաստենք, որ իրենց նորմալ ինտելեկտուալ և ֆիզիկական կարողությունների, հանցավորությունից զերծ կենսակերպի շնորհիվ այդ մարդիկ առավել պակաս են ենթակա ռիսկերին, քան թմրամիջոցներից և ալկոհոլից կախվածություն մարդիկ, հոգեկան հիվանդություններով տառապող մարդիկ, մարմնավաճառները, ազատազրկված անձինք, մանկատներում ապաստանած մանուկներն ու դեռահասները և այլն:
Այնպես որ՝ նեղվելու բան չկա, որ միայն գեյերի իրավունքներից չենք զրուցում, կարծում եմ:
Ուզում եմ ասել , որ էդ բալիկից որ մի դեպքում չեմ հրաժարվելու ու չեմ էլ կարա , որովհետև ինքն ա ինձ ընտրել, ոչ թե ես իրեն: էսօր ուրախությանս չափ ու սահման չկար , եկա ինձ ասում ա .
-Իսկ դու գիտես , որ ես գիտեմ , որ ես տղա եմ , ուղղակի ես թույլ տղա եմ : Պետք ա շատ պարապեմ քեզ հետ , որ ուժեղանամ:
Լացս նենց եկավ: Անընդհատ էսօր ինքնաթիռով էր խաղում , դաժե իրա մայրիկը լաց եղավ ուրախությունից:
Mephistopheles
02.06.2014, 21:27
Ուզում եմ ասել , որ էդ բալիկից որ մի դեպքում չեմ հրաժարվելու ու չեմ էլ կարա , որովհետև ինքն ա ինձ ընտրել, ոչ թե ես իրեն: էսօր ուրախությանս չափ ու սահման չկար , եկա ինձ ասում ա .
-Իսկ դու գիտես , որ ես գիտեմ , որ ես տղա եմ , ուղղակի ես թույլ տղա եմ : Պետք ա շատ պարապեմ քեզ հետ , որ ուժեղանամ:
Լացս նենց եկավ: Անընդհատ էսօր ինքնաթիռով էր խաղում , դաժե իրա մայրիկը լաց եղավ ուրախությունից:
որոշել ես մեզ ել լացացնե՞ս Գորտուկ… չեմ լացելու… not gonna cry…
որոշել ես մեզ ել լացացնե՞ս Գորտուկ… չեմ լացելու… not gonna cry…
Չէ, մի՛ լացիր, ուղղակի կիսիր հետս ուրախությունս:
Ուզում եմ ասել , որ էդ բալիկից որ մի դեպքում չեմ հրաժարվելու ու չեմ էլ կարա , որովհետև ինքն ա ինձ ընտրել, ոչ թե ես իրեն: էսօր ուրախությանս չափ ու սահման չկար , եկա ինձ ասում ա .
-Իսկ դու գիտես , որ ես գիտեմ , որ ես տղա եմ , ուղղակի ես թույլ տղա եմ : Պետք ա շատ պարապեմ քեզ հետ , որ ուժեղանամ:
Լացս նենց եկավ: Անընդհատ էսօր ինքնաթիռով էր խաղում , դաժե իրա մայրիկը լաց եղավ ուրախությունից:
Ուժեղանա, որ իրան ծեծողներին ծեծի: Իմ լացն էլ եկավ :(
Mephistopheles
02.06.2014, 21:46
Չէ, մի՛ լացիր, ուղղակի կիսիր հետս ուրախությունս:
ինքը քեզ էնքան ա սիրում որ քո խաթեր իրա սիրած խաղալիքներից ա հրաժարվում… Գորտնուկ ջան, նենց արա որ ինքն իրեն ազատ զգա քեզ հետ ու քեզ ամեն ինչ պատմի ոչ թե քո սիրու խաթեր սուտ ասի որ չնեղանաս… երեխաները տենց են…
Mephistopheles
02.06.2014, 21:52
Գորտուկ ջան, կարա՞մ քեզ գոնե Գորտ ասեմ… էն ն-ն պատահաբան ա ստացվում միշտ… մենակ էդ չէ ավելորդն էլ եմ ն-ով գրել… հարձակվել են վրես, հես ա ինձ բզկտելու են…
ինքը քեզ էնքան ա սիրում որ քո խաթեր իրա սիրած խաղալիքներից ա հրաժարվում… Գորտնուկ ջան, նենց արա որ ինքն իրեն ազատ զգա քեզ հետ ու քեզ ամեն ինչ պատմի ոչ թե քո սիրու խաթեր սուտ ասի որ չնեղանաս… երեխաները տենց են…
Մեֆ ջան զգացի, որ չի ստում,ինքը բավականին երկար ժամանակ հավեսով խաղում էր ինքնաթիռով ու դա ինձ հենց ուժ տվեց այլ, ոչ խոսքերը: Հիմա էլի կարա գա ու վաղը ասի ես էլի աղջիկ եմ, իրա մեջ դեռ կշարունակվի պայքարը, բայց են որ ինքը արդեն հաճույքով էր խաղում , դա փաստ էր:
ՀԵՏՈ էԼ ՄԻ ՀԱՏ էԼ ԵրԵՎԱԿԱՅԱԿԱՆ թՌչՈՒՆ նկարեց : Երկու գլխանի մեղու էր, ասում ա, որ փղերով ա սնվում ու իրանց տան բաղնիքում ա ապրում:
Գորտուկ ջան, կարա՞մ քեզ գոնե Գորտ ասեմ… էն ն-ն պատահաբան ա ստացվում միշտ… մենակ էդ չէ ավելորդն էլ եմ ն-ով գրել… հարձակվել են վրես, հես ա ինձ բզկտելու են…
Մեֆ կարաս ես գորտերին շատ եմ սիրում , իրանք շատ մաքուր ու բարի երկկենցաղներ են: Ու հետո շատ սիրունիկ աչուկներ ունեն: Բայց կարող ես և Սուսիկ ասել, կամ էլ Սուս:
Գորտուկ ջան, կարա՞մ քեզ գոնե Գորտ ասեմ… էն ն-ն պատահաբան ա ստացվում միշտ… մենակ էդ չէ ավելորդն էլ եմ ն-ով գրել… հարձակվել են վրես, հես ա ինձ բզկտելու են…
ո՞վքեր են :Դ
Գորտուկ, ուրախացա, որ քեզ նորից տեսա էս թեմայում, չգնաս ոչ մի տեղ. համ քեզ լավ կլինի, համ էդ բալիկին, համ էլ մեզ ;)
Ամեն ինչ էլ կարելի է սովորել, մենակ թե ցանկություն լինի։
Ու էնպես չի, որ մենք էստեղ ամեն ինչ գիտենք. մենք էլ ենք «ճշմարտություն փնտրելու» ճանապարհներին։ Կարող ենք միասին փնտրել։ Միացիր մեզ։
Mephistopheles
02.06.2014, 21:57
Մեֆ ջան զգացի, որ չի ստում,ինքը բավականին երկար ժամանակ հավեսով խաղում էր ինքնաթիռով ու դա ինձ հենց ուժ տվեց այլ, ոչ խոսքերը: Հիմա էլի կարա գա ու վաղը ասի ես էլի աղջիկ եմ, իրա մեջ դեռ կշարունակվի պայքարը, բայց են որ ինքը արդեն հաճույքով էր խաղում , դա փաստ էր:
ՀԵՏՈ էԼ ՄԻ ՀԱՏ էԼ ԵրԵՎԱԿԱՅԱԿԱՆ թՌչՈՒՆ նկարեց : Երկու գլխանի մեղու էր, ասում ա, որ փղերով ա սնվում ու իրանց տան բաղնիքում ա ապրում:
Գորտուկ ջան, շատ զգույշ եղի… ես մասնագետ չեմ ու իմ կարծիքը հաշիվ չի, բայց ստեղ կան մարդիկ ովքեր ունեն էդ որակավորումը… իրանք քեզ կօգնեն, դու էլ երեխային…
մի բան միայն, երեխայի ինքնությունը ճզմել ու զսպելը լավ բան չի… էդ գիտեմ մենակ…
Մասնագիտական հարցերով կարող ենք առանձին էլ զրուցել. ես էլ եմ հոգեբան։
Mephistopheles
02.06.2014, 21:59
Մեֆ կարաս ես գորտերին շատ եմ սիրում , իրանք շատ մաքուր ու բարի երկկենցաղներ են: Ու հետո շատ սիրունիկ աչուկներ ունեն: Բայց կարող ես և Սուսիկ ասել, կամ էլ Սուս:
ես էլ եմ գորտերին շատ սիրում, փորք ժամանակ շատ եմ իրենց հետ խաղացել… ինձնից զզվում էին… մողեսներ, գորտեր, խխունջներ, օձեր, լորտուներ, ժուկեր… իմ բարեկամներն են եղել…
…և մորեխներ…
Մասնագիտական հարցերով կարող ենք առանձին էլ զրուցել. ես էլ եմ հոգեբան։
Հարց ունեմ, կա՞ հավականություն, որ երեխան կմեծանա ծայրահեղ հոմոֆոբ ու ագրեսիվ:
Mephistopheles
02.06.2014, 22:03
ո՞վքեր են :Դ
մեկը հանց դու գրել ես …
Մեֆ, եթե դիտմամբ չես գրել ԳորՏնուկ, լավ կանես խմբագրես, թե չէ կգամ ըդտեղ կաշիդ կքերթեմ դհոլ կսարքեմ կեթամ հարսանիքներում կնվագեմ…
Հարց ունեմ, կա՞ հավականություն, որ երեխան կմեծանա ծայրահեղ հոմոֆոբ ու ագրեսիվ:
Արթ, ես էդ երեխային չեմ ճանաչում, չեմ տեսել։
Ամեն ինչ էլ հնարավոր է։ Ուղղակի ես էն կարծիքի կողմնակիցներից չեմ, որ հոմոֆոբիայի հիմքում թաքնված միասեռականությունն է կամ այլ սեռական կողմնորոշումը։
մեկը հանց դու գրել ես …
պարանորմալում արժի դնել, ՀՀ— ԱՄՆ ճամփին ուրվական կա գրառում կեղծող
Mephistopheles
02.06.2014, 22:10
պարանորմալում արժի դնել, ՀՀ— ԱՄՆ ճամփին ուրվական կա գրառում կեղծող
հա գրել ես… հլա էն կեսը չեմ ասում որ ասում ես "ամեն օր նվագելու եմ դհոլս որ մուռս հանեմ, էնքան խփեմ որ մեռած տեղդ էլ զգաս"
հիմա լացելով եմ գրում… վերջը դու ինձ լացացրիր…
Մասնագիտական հարցերով կարող ենք առանձին էլ զրուցել. ես էլ եմ հոգեբան։
Ուրախ եմ , ինձ հաճելի կլինի լսել ևս մեկ կարծիք :
ես էլ եմ գորտերին շատ սիրում, փորք ժամանակ շատ եմ իրենց հետ խաղացել… ինձնից զզվում էին… մողեսներ, գորտեր, խխունջներ, օձեր, լորտուներ, ժուկեր… իմ բարեկամներն են եղել…
…և մորեխներ…
Հաա, ես էլ : Մինջև հիմա էլ խաղում եմ , որ տեսնում եմ ուզում եմ բռնել: Այ որ շատ փոքր էի իրանց բանկանեռի մեջ էի պահում, մեկին էդպես սատկեցրեցի: Բայց մյուսներին բաց էի թողում:
Արթ, ես էդ երեխային չեմ ճանաչում, չեմ տեսել։
Ամեն ինչ էլ հնարավոր է։ Ուղղակի ես էն կարծիքի կողմնակիցներից չեմ, որ հոմոֆոբիայի հիմքում թաքնված միասեռականությունն է կամ այլ սեռական կողմնորոշումը։
Հնարավոր է այո,հնարավոր է և ոչ: Հենց իր միջից վախը մարդկանցից պետք է հանել, ինձ թվում է դա էլ ժամանակի ընթացքում քիչ-քիչ կվերանա: Այնուամենայնիվ ես այստեղ տեղյակ կպահեմ իրա վիճակի մասին: Կգրեմ թե ինչ ձեռքբերումներ ունենք մենք և ինչը դեռ չի կարողանում հաղթահարել, կարելի է ասել օրագրի նման մի բան կկազմեմ ու տվյալները ձեզ ցույց կտամ:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 22:30
Բյուր, ասենք եթե էդ մարդը մի հատ պատասխաներ՝ կներեք, ժող, երևի սխալվել եմ, թեմայի ցանկացած պահի, հետագա քննադատությունների մեծ մասն անիմաստ կդառնար:
Մյուս կողմից, ես չեմ հավատում, որ ինքն իր արարքի ամբողջ հրեշավորությունը գիտակցել է, հակառակ դեպքում ոչ թե կորոշեր այդ երեխայի հետ չաշխատել, այլ, արդեն գիտակցելով սխալը, դա կշտկեր: Հիմա երեխան կմտածի, որ իր մեղքով է հոգեբանն իրենից հրաժարվել (լքված լինելու վախ):
Թե դուք անձամբ ձեր ներսում ինչ եք պայմանավորվում-քննարկում-որոշում, իմ խնդիրը չի, ես անձնական խնդիր ունեմ Գորտուկի հետ: Հավատա ինձ, ես իրեն քարոզ կարդալուց ոչ մի հաճույք չեմ ստանում, ավելին, ես կնախընտրեի, որ ինքն ընդհանրապես իր արարքն արած չլիներ, ու որ, ասենք, մասնագիտություն ընտրելիս որոշեր տնտեսագետ լինել: Ես հիմա միայն անզորության զգացողություն ունեմ, որովհետև վախենում եմ այդ երեխայի համար ու ոչ մի բան նրա համար չեմ կարող անել:
Հայաստանի տրանսների վիճակը տեսե՞լ եք: Մոտեցե՞լ եք, զրուցե՞լ եք իրենց հետ: Ես մոտեցել, զրուցել եմ, իրենցից ոմանց կյանքի պատմությունը գիտեմ արդեն: Իրենք դժոխքում են ապրում, բայց մի ժամանակ հասարակ երեխաներ են եղել: Նույնիսկ ես, որ լիքը բան եմ տեսել, երբեք իմ կյանքն իրենց կյանքի հետ չեմ համեմատի:
Իսկ հիմա պատկերացրեք այս երեխային այդ դժոխքում:
Արդյո՞ք ես երբևէ ձեր Գորտուկին դրական կամ գոնե նեյտրալ կվերաբերվեմ: Երբեք: Մինչև ինքն իր սխալն շտկելու ուժ չգտնի: Որովհետև սխալն արված է, ու այնպիսի սխալ չի, որ ասենք՝ լավ, անցած լինի, բան է՝ եղել է, ամեն մարդու հետ էլ պատահում է:
Կարծում եմ՝ կարիք չկա հիշեցնել, թե ես ինչքան լավ հիշողություն ունեմ ու նման բաներն ինչքան երկար եմ հիշում: Շատ երկար:
Բայ, մենք միասին մի քանի տարբերակ քննարկել ենք: Քանի որ ինքն անփորձ ա, հայկական իրականությունն էլ ագրեսիվ, հրաժարվելն ամենահարմար միջոցն էր՝ երեխայի հետ աշխատելու ծանր գործը թողնելով հոգեբույժի և սեքսոլոգի ուսերին: Բայց ոնց հասկանում եմ, չի հրաժարվել... հեսա իրան էլ կանդրադառնանք:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 22:30
Հնարավոր է այո,հնարավոր է և ոչ: Հենց իր միջից վախը մարդկանցից պետք է հանել, ինձ թվում է դա էլ ժամանակի ընթացքում քիչ-քիչ կվերանա: Այնուամենայնիվ ես այստեղ տեղյակ կպահեմ իրա վիճակի մասին: Կգրեմ թե ինչ ձեռքբերումներ ունենք մենք և ինչը դեռ չի կարողանում հաղթահարել, կարելի է ասել օրագրի նման մի բան կկազմեմ ու տվյալները ձեզ ցույց կտամ:
Գորտուկ ջան, իսկ ի՞նչը պիտի հաղթահարի: Ախր ես քեզ էդքան բացատրեցի էլ տրանսսեքսուալիզմն ինչ ա ու թե ինչու հաղթահարելի չի:
Գորտուկ ջան, իսկ ի՞նչը պիտի հաղթահարի: Ախր ես քեզ էդքան բացատրեցի էլ տրանսսեքսուալիզմն ինչ ա ու թե ինչու հաղթահարելի չի:
Բյուր, դու չգիտես՝ էդ երեխայի մոտ իրականում ինչ է։ Մենք նույնիսկ Գորտուկին չգիտենք, որ իր պատմածներով հաստատ իմանանք։
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 22:36
Բյուր, դու չգիտես՝ էդ երեխայի մոտ իրականում ինչ է։ Մենք նույնիսկ Գորտուկին չգիտենք, որ իր պատմածներով հաստատ իմանանք։
Ռիփ, ինքն ասում ա՝ մասնագետների հաստատած դիագնոզ ա (սեքսոլոգ, հոգեբույժ ու նյարդաբան): Բայց ամեն դեպքում, եթե ինքը իրա կարիերայի հենց սկզբում տենց բարդ դեպքի հետ գործ ունի, ավելի լավ ա հրաժարվի կամ գոնե ավագ մասնագետի հետ խորհրդակցի: Համենայնդեպս, մենք բժիշկներս տենց ենք անում: Չգիտեմ, կարող ա հոգեբանների մոտ ընդունված չի:
Ռիփ, ինքն ասում ա՝ մասնագետների հաստատած դիագնոզ ա (սեքսոլոգ, հոգեբույժ ու նյարդաբան): Բայց ամեն դեպքում, եթե ինքը իրա կարիերայի հենց սկզբում տենց բարդ դեպքի հետ գործ ունի, ավելի լավ ա հրաժարվի կամ գոնե ավագ մասնագետի հետ խորհրդակցի: Համենայնդեպս, մենք բժիշկներս տենց ենք անում: Չգիտեմ, կարող ա հոգեբանների մոտ ընդունված չի:
Ինչ դիագնոզ են դրել։
Հետո ինչու են ուղարկել հոգեբանի մոտ։ Որ օգնի «հաղթահարե՞լ»։ Չասես՝ հա, կգժվեմ :))
ես էլ եմ գորտերին շատ սիրում, փորք ժամանակ շատ եմ իրենց հետ խաղացել… ինձնից զզվում էին… մողեսներ, գորտեր, խխունջներ, օձեր, լորտուներ, ժուկեր… իմ բարեկամներն են եղել…
…և մորեխներ…
Մե՞ֆ, լա՞վ ես ապեր ...
............
Բժիիիիիշկ, բժիիիիիիշկ, հասեք, հորս արև, Մեֆը լավ չի:
Mephistopheles
02.06.2014, 22:41
Մե՞ֆ, լա՞վ ես ապեր ...
............
Բժիիիիիշկ, բժիիիիիիշկ, հասեք, հորս արև, Մեֆը լավ չի:
խի՞…
Rhayader
02.06.2014, 22:42
Ուզում եմ ասել , որ էդ բալիկից որ մի դեպքում չեմ հրաժարվելու ու չեմ էլ կարա , որովհետև ինքն ա ինձ ընտրել, ոչ թե ես իրեն: էսօր ուրախությանս չափ ու սահման չկար , եկա ինձ ասում ա .
-Իսկ դու գիտես , որ ես գիտեմ , որ ես տղա եմ , ուղղակի ես թույլ տղա եմ : Պետք ա շատ պարապեմ քեզ հետ , որ ուժեղանամ:
Լացս նենց եկավ: Անընդհատ էսօր ինքնաթիռով էր խաղում , դաժե իրա մայրիկը լաց եղավ ուրախությունից:
Գրառումներին թունավոր-թունավոր պատասխանելով գալիս էի, հասա քո գրածին: Ու բոլոր նախորդ գրածներս ջնջեցի:
Գորտուկ, ես ուզում էի սա լսել: Հասկանու՞մ ես, ինքը երևի աշխարհում ամենաանպաշտպան էակներից մեկն է: Մի նեղացրու իրեն, խնդրում եմ: Էական չի, ինքն իրեն տղա կհամարի, թե աղջիկ, թե Բետմեն, ինքն իրավունք ունի երջանիկ լինել: Ինքը ոչ մեկի գոյության վրա չի բռնանում, երբ իր վրա հավանաբար ամբողջ կյանքում բռնանալու են:
Եթե օգնության կամ գրականության կարիք լինի, դիմիր: Բացի դրանից, խորհուրդ կտայի դիմել Public Information and Need for Knowledge (PINK Armenia) ՀԿ, որտեղ այդ ոլորտի մասնագետներ ունեն (+374 60 377277), իրենք քեզ կարող են անվճար կոնսուլտացիա անել, թե ինչպես աշխատել նման խնդիրների հետ:
Հուսով եմ՝ ի նկատի ունես այն, ինչ ասացիր: Ապրես:
Գորտուկ ջան, իսկ ի՞նչը պիտի հաղթահարի: Ախր ես քեզ էդքան բացատրեցի էլ տրանսսեքսուալիզմն ինչ ա ու թե ինչու հաղթահարելի չի:
Բյուր ջան մարդկանց հանդեպ վախը պետք ա հաղթահարի ես դրա համար էի գրել:
Մե՞ֆ, լա՞վ ես ապեր ...
............
Բժիիիիիշկ, բժիիիիիիշկ, հասեք, հորս արև, Մեֆը լավ չի:
հա, ես էլ տենց բան մտածեցի, բայց ես ենթադրեցի, որ ոչ թե «լավ չի», այլ «լավ է»: :)
Գորտուկ ջան, իսկ ի՞նչը պիտի հաղթահարի: Ախր ես քեզ էդքան բացատրեցի էլ տրանսսեքսուալիզմն ինչ ա ու թե ինչու հաղթահարելի չի:
Վախը, Բյուր: Գրել ա:
Հ.Գ. Ուշացա ))
Rhayader
02.06.2014, 22:45
Ու վերջին բան՝ վերանայիր սեփական արժեհամակարգդ, եթե ուզում ես հոգեբան լինել: Առաջին գրածիցդ ոգևորվեցի, հետո նորից իջա գետնին («ինքն իրեն կվերանա և այլն»):
Ռիփ, ինքն ասում ա՝ մասնագետների հաստատած դիագնոզ ա (սեքսոլոգ, հոգեբույժ ու նյարդաբան): Բայց ամեն դեպքում, եթե ինքը իրա կարիերայի հենց սկզբում տենց բարդ դեպքի հետ գործ ունի, ավելի լավ ա հրաժարվի կամ գոնե ավագ մասնագետի հետ խորհրդակցի: Համենայնդեպս, մենք բժիշկներս տենց ենք անում: Չգիտեմ, կարող ա հոգեբանների մոտ ընդունված չի: Չեմ հրաժարվի , որովհետև ինքն ա ինձ ընտրել : Ես կօգնեմ իրեն , գրականություններ կքրքրեմ , կսովորեմ ավելի շատ , վերջ ի վերջո դու ինձ խորհուրդ կտաս, մենք միասին կօգնենք իրեն, դու ինձ կօգնես , որ ես օգնեմ ճստիկին:
Ու վերջին բան՝ վերանայիր սեփական արժեհամակարգդ, եթե ուզում ես հոգեբան լինել: Առաջին գրածիցդ ոգևորվեցի, հետո նորից իջա գետնին («ինքն իրեն կվերանա և այլն»):
գրածդ ճիշտն ասած չհասկացա , ինչը կվերանա ինքն իրեն :
խի՞…
Խի, խի ... մի հատ գրածդ նայի ... մեղա-մեղա, վախեցա ապեր:
Մի պահ քեզ պատկերացրեցի, ռոզովի շոռտիկով, պլեչիկներով, բասանոժկեքով, սօլինիշկա-սօլնիշկա երգելով խաղում ես մորեխների, մողեսների, գորտիկներ հետ: Լավ ջհանդամ որ դա անում ես: Բայց դրա մասին ստեղ, էս թեմայում, մեր հետ կիսվելը արդեն անհանգստացնող ա:
Rhayader
02.06.2014, 22:56
Հնարավոր է այո,հնարավոր է և ոչ: Հենց իր միջից վախը մարդկանցից պետք է հանել, ինձ թվում է դա էլ ժամանակի ընթացքում քիչ-քիչ կվերանա: Այնուամենայնիվ ես այստեղ տեղյակ կպահեմ իրա վիճակի մասին: Կգրեմ թե ինչ ձեռքբերումներ ունենք մենք և ինչը դեռ չի կարողանում հաղթահարել, կարելի է ասել օրագրի նման մի բան կկազմեմ ու տվյալները ձեզ ցույց կտամ:
Դիագնոստիկայի մեջ պետք է առաջ քաշել բոլոր հնարավոր տարբերակները, ոչ թե հիմնվել միայն առաջինը միտքը եկածով: Հետո բաժանել ըստ սիմպտոմների: Հետո բացառել ըստ սիմպտոմների/բացակայող սիմպտոմների: Հետո՝ ստուգել ըստ դիագնոստիկ մեթոդների:
Օրինակ՝ կլինիկական դեպրեսսիան, դեմենտիան ու ընթացային (միջուկային) շիզոֆրենիան շատ հեշտ է շփոթել, եթե չիրականացվի լիարժեք դիագնոստիկա:
Դիագնոստիկայի մեջ պետք է առաջ քաշել բոլոր հնարավոր տարբերակները, ոչ թե հիմնվել միայն առաջինը միտքը եկածով: Հետո բաժանել ըստ սիմպտոմների: Հետո բացառել ըստ սիմպտոմների/բացակայող սիմպտոմների: Հետո՝ ստուգել ըստ դիագնոստիկ մեթոդների:
Օրինակ՝ կլինիկական դեպրեսսիան, դեմենտիան ու ընթացային (միջուկային) շիզոֆրենիան շատ հեշտ է շփոթել, եթե չիրականացվի լիարժեք դիագնոստիկա:
Միանշանակ համակարծիքի եմ քեզ հետ:
Գորտուկ, կասե՞ս ինչ դիագնոզ են դրել։ Բառացիորեն ինչ է գրված։
Գորտուկ, կասե՞ս ինչ դիագնոզ են դրել։ Բառացիորեն ինչ է գրված։
երեխայի մոտ նկատվում անձի երկատվածություն և տրանսեքսուալիստության բնորոշ գծեր: Դե բայց քանի որ ինքը 3 տարեկան ա ընդհամենը իրա մոտ դեռ բնորոշ են ու հստակ չգիտենք ինչ կլինի հետագայում: Այ ես իր հետ աշխատելուց թողնում եմ ինքը տանի խաղաթերապիան, ինքը որոշի ինչ դեր է տանելու և ինչով պետք է խաղա: Չեմ ցանկանում միջամտել, որ չստացվի ,որ նա իմ ցանկությամբ է ընտրում իր խաղալիքները: ճստոն հիմա դիսպանսեր հսկողության տակ է:
Գորտուկ, կասե՞ս ինչ դիագնոզ են դրել։ Բառացիորեն ինչ է գրված։
Ինչ ես կարծում ճիշտ եմ անում:8
Գորտուկ, կասե՞ս ինչ դիագնոզ են դրել։ Բառացիորեն ինչ է գրված։
Կներեք իհարկե, որ խառնվում եմ, բայց իմ խիստ համեստ կարծիքով, արժե, որ եթե Գորտուկը դիագնոզն ասելու լինի, ապա այն միայն քեզ ասի, Այվի ջան: Թե չէ որ մի հատ էլ այստեղ ախտորոշում տեղադրեց, ինչքան սիրողական մակարդակի «հոգեբան» ու վիքիպեդիայով հոգեբանական գիտությունների թեկնածու դարձած մարդ կա, հնարավորություն են ստանալու իրենց կարծիքները սփռել այստեղ՝ այդպիսով ավելի խառնելով նոր մասնագիտացող հոգեբանի մտքերը ու գիտելիքները: :)
Rhayader
02.06.2014, 23:12
երեխայի մոտ նկատվում անձի երկատվածություն և տրանսեքսուալիստության բնորոշ գծեր: Դե բայց քանի որ ինքը 3 տարեկան ա ընդհամենը իրա մոտ դեռ բնորոշ են ու հստակ չգիտենք ինչ կլինի հետագայում: Այ ես իր հետ աշխատելուց թողնում եմ ինքը տանի խաղաթերապիան, ինքը որոշի ինչ դեր է տանելու և ինչով պետք է խաղա: Չեմ ցանկանում միջամտել, որ չստացվի ,որ նա իմ ցանկությամբ է ընտրում իր խաղալիքները: ճստոն հիմա դիսպանսեր հսկողության տակ է:
Անձի երկատվածությունն այստեղ ինձ ավելի շատ է անհանգստացնում, տրանսսեքսուալությունը հնարավոր չի հաստատել կամ ժխտել, կարծում եմ, մինչև սեռական հասունացման տարիքը, մինչ այդ շատ երեխաների մոտ է սեռական իդենտիֆիկացիան այս կամ այն կողմ սահում:
Հա, ուշացա.. :))))))))) Դե հարցն էստեղ արդեն կոնկրետ երեխայի հետ տարվող աշխատանքն է, թե չէ դիագնոստիկան կարող է փոխվել:
Անձի երկատվածությունն այստեղ ինձ ավելի շատ է անհանգստացնում, տրանսսեքսուալությունը հնարավոր չի հաստատել կամ ժխտել, կարծում եմ, մինչև սեռական հասունացման տարիքը, մինչ այդ շատ երեխաների մոտ է սեռական իդենտիֆիկացիան այս կամ այն կողմ սահում: Հա իրա մոտ հիմա Եսի ձևավորման փուլն ա , ու հենց հիմա ինքը փորձում է իրեն գտնել:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:19
Անձի երկատվածությունն այստեղ ինձ ավելի շատ է անհանգստացնում, տրանսսեքսուալությունը հնարավոր չի հաստատել կամ ժխտել, կարծում եմ, մինչև սեռական հասունացման տարիքը, մինչ այդ շատ երեխաների մոտ է սեռական իդենտիֆիկացիան այս կամ այն կողմ սահում:
Ռայ, հիվանդությունների միջազգային դասակարգման տասներորդ թողարկման մեջ տրանսսեքսուալիզմի երկու տեսակ կա: Մեկը, որ դիագնոզվում ա երեխաների մոտ, իսկ մյուսը՝ դեռահասների ու չափահասների: Առաջինի դեպքում, երբ դիագնոզը հաստատվում ա (ունի մանրամասն կրիտերիաներ, հիմա ստեղ չգրեմ դրանք), արդեն սկսում են համապատասխան միջամտությունները, մասնավորապես՝ տղային որպես աղջիկ մեծացնելն ու հակառակը: Հետո էդ դիագնոզը պետք ա հաստատվի կամ ժխտվի դեռահասային հասակում: Եթե ժխտվեց, ժխտվեց: Եթե չէ (ավելի հաճախ էս դեպքն ա), ավելի լուրջ միջամտություններ են կատարվում, մասնավորապես՝ հորմոնալ: Շատ ավելի ուշ՝ չափահաս դառնալուց հետո, տվյալ անձը կարա որոշի (կամ փող ունենա) ու վիրահատվի, կամ չէ:
Բայց ինձ ստեղ ավելի շատ անձի երկատվածությունն ա անհանգստացնում... Նախ, էս տարիքին էնքան էլ բնորոշ չի: Երկրորդ, դա ավելի շատ ի հայտ ա գալիս բռնության ենթարկված երեխաների մոտ... Երրորդ, ընդհանրապես չափից դուրս հազվադեպ հանդիպող երևույթ ա:
Դե հարցն էստեղ արդեն կոնկրետ երեխայի հետ տարվող աշխատանքն է, թե չէ դիագնոստիկան կարող է փոխվել:
Դե էդ եմ ասում էլի. նեղ մասնագիտական հարցերով ավելի փորձված մասնագետների հետ խորհրդակցիր, ոչ թե՝ ում հետ պատահի::)
Մի քիչ տարօրինակ դիագնոզ է։
Ինչևէ։
Հետո թե ուզենաս, առանձին կխոսենք։
Մի քիչ տարօրինակ դիագնոզ է։
Ինչևէ։
Հետո թե ուզենաս, առանձին կխոսենք։
Հա մի փոքր անհասկանալի է, իհարկե կքննարկենք: Պարզապես երեխան մեծանում է իր քույրիկի ու մայրիկի հետ, ու չկա իրենց տանը մեկը , որ իր համար տղամարդու օրինակ ծառայի: Ինը անընդհատ իրա թիթիզ քույրիկի հետ ա շփվում,ով շատ կանացի է նաև ու իր քույրիկն է իր օրինակը: Դա էլ կարող է հանգեցնել նրան որ ինքը իրեն տղա չի զգում, ինքը չգիտի որ ուրիշ սեռ էլ գոյություն ունի:
Mephistopheles
02.06.2014, 23:27
Հա մի փոքր անհասկանալի է, իհարկե կքննարկենք: Պարզապես երեխան մեծանում է իր քույրիկի ու մայրիկի հետ, ու չկա իրենց տանը մեկը , որ իր համար տղամարդու օրինակ ծառայի: Ինը անընդհատ իրա թիթիզ քույրիկի հետ ա շփվում,ով շատ կանացի է նաև ու իր քույրիկն է իր օրինակը: Դա էլ կարող է հանգեցնել նրան որ ինքը իրեն տղա չի զգում, ինքը չգիտի որ ուրիշ սեռ էլ գոյություն ունի:
I don't think so…
I don't think so…
Խի՞ Մեֆ
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:30
Հա մի փոքր անհասկանալի է, իհարկե կքննարկենք: Պարզապես երեխան մեծանում է իր քույրիկի ու մայրիկի հետ, ու չկա իրենց տանը մեկը , որ իր համար տղամարդու օրինակ ծառայի: Ինը անընդհատ իրա թիթիզ քույրիկի հետ ա շփվում,ով շատ կանացի է նաև ու իր քույրիկն է իր օրինակը: Դա էլ կարող է հանգեցնել նրան որ ինքը իրեն տղա չի զգում, ինքը չգիտի որ ուրիշ սեռ էլ գոյություն ունի:
Գորտուկ ջան, մի հատ դու բժշկական փաստաթղթերով դիագնոզը ճշտի էլի... էն, ինչ դու ես ասում, ՀՄԴ-10-ում չկա: Իհարկե, չի բացառվում, որ առանց գրանցման դիագնոզ են դրել, հարմարացրել են իրենց ուզածին, համ էլ որ ծնողներն ինֆարկտ չստանան:
Ի՞նչ գիտես, որ չգիտի, որ ուրիշ սեռ գոյություն ունի: Դու էիր ասում, որ ինքն ասում ա՝ ինքը տղա չի: Ուրեմն գիտի: Բայց էրեխեքը մինչև երեք տարեկան ինչպես Եսի, էնպես էլ սեռի կողմնորոշում առանձնապես չունեն: Համենայնդեպս, լավ կլիներ՝ չֆիքսվեիր էդ փաստի վրա, որ տանը տղամարդ չկա, որովհետև գիտությունն էսօր ցույց ա տվել, որ դա ոչ մի կապ չունի սեռական (ինքնա)կողմնորոշման հետ:
Գորտուկ ջան, մի հատ դու բժշկական փաստաթղթերով դիագնոզը ճշտի էլի... էն, ինչ դու ես ասում, ՀՄԴ-10-ում չկա: Իհարկե, չի բացառվում, որ առանց գրանցման դիագնոզ են դրել, հարմարացրել են իրենց ուզածին, համ էլ որ ծնողներն ինֆարկտ չստանան:
Ի՞նչ գիտես, որ չգիտի, որ ուրիշ սեռ գոյություն ունի: Դու էիր ասում, որ ինքն ասում ա՝ ինքը տղա չի: Ուրեմն գիտի: Բայց էրեխեքը մինչև երեք տարեկան ինչպես Եսի, էնպես էլ սեռի կողմնորոշում առանձնապես չունեն: Համենայնդեպս, լավ կլիներ՝ չֆիքսվեիր էդ փաստի վրա, որ տանը տղամարդ չկա, որովհետև գիտությունն էսօր ցույց ա տվել, որ դա ոչ մի կապ չունի սեռական (ինքնա)կողմնորոշման հետ: Լավ , կճշտեմ: Մեկ էլ ես ուղղակի մտածում եմ , որ հոր կամ տղամարդու բացակայությունը ուղղակի ավելի է բարդացրել վիճակը: Դե հիմա ասում ա , որ տղա չեմ, բայց էսօր արդեն ասում ա թույլ տղա եմ :Դե իրա հետ աշխատանք շատ պետք ա տարվի, հիմա շատ բան ասել չենք կարա:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:35
Լավ , կճշտեմ: Մեկ էլ ես ուղղակի մտածում եմ , որ հոր կամ տղամարդու բացակայությունը ուղղակի ավելի է բարդացրել վիճակը: Դե հիմա ասում ա , որ տղա չեմ, բայց էսօր արդեն ասում ա թույլ տղա եմ :Դե իրա հետ աշխատանք շատ պետք ա տարվի, հիմա շատ բան ասել չենք կարա:
Գորտուկ ջան, եթե տրանսսեքսուալիզմի հետ գործ ունենք, ուզում է՝ տանը քսան հատ տղամարդ լինի, միևնույն է, ինքը ներարգանդային կյանքից որոշված է, որ էդպիսին է լինելու: Ուղղակի վաղ մանկական հասակում քանի դեռ Եսը ձևավորված չէ, տղայի ու աղջկա գաղափարը դեռ չգիտի երեխան, ախտանիշները դեռ ի հայտ չեն գալիս:
Ու տրանսսեքսուալիզմը «բարդացած» չի լինում, կամ լինում ա, կամ չէ:
Rhayader
02.06.2014, 23:38
Ռայ, հիվանդությունների միջազգային դասակարգման տասներորդ թողարկման մեջ տրանսսեքսուալիզմի երկու տեսակ կա: Մեկը, որ դիագնոզվում ա երեխաների մոտ, իսկ մյուսը՝ դեռահասների ու չափահասների: Առաջինի դեպքում, երբ դիագնոզը հաստատվում ա (ունի մանրամասն կրիտերիաներ, հիմա ստեղ չգրեմ դրանք), արդեն սկսում են համապատասխան միջամտությունները, մասնավորապես՝ տղային որպես աղջիկ մեծացնելն ու հակառակը: Հետո էդ դիագնոզը պետք ա հաստատվի կամ ժխտվի դեռահասային հասակում: Եթե ժխտվեց, ժխտվեց: Եթե չէ (ավելի հաճախ էս դեպքն ա), ավելի լուրջ միջամտություններ են կատարվում, մասնավորապես՝ հորմոնալ: Շատ ավելի ուշ՝ չափահաս դառնալուց հետո, տվյալ անձը կարա որոշի (կամ փող ունենա) ու վիրահատվի, կամ չէ:
Բայց ինձ ստեղ ավելի շատ անձի երկատվածությունն ա անհանգստացնում... Նախ, էս տարիքին էնքան էլ բնորոշ չի: Երկրորդ, դա ավելի շատ ի հայտ ա գալիս բռնության ենթարկված երեխաների մոտ... Երրորդ, ընդհանրապես չափից դուրս հազվադեպ հանդիպող երևույթ ա:
Ես լինեի՝ նախ կհաստատեի կամ կժխտեի ֆիզիոլոգիան:
Անձի երկատվածության առումով, հենց դա ի նկատի ունեի: Անձի երկատման մեխանիզմները, իմ անցած դասակարգմամբ, հիմա չգիտեմ դրան ինչ են ասում, սովորաբար նևրոտիկ են, ու հաճախ կապված են հիշողությունների արտամղման հետ: Այլ կերպ ասած, ուղեղը ստեղծում է անձնային երկու մոդել՝ հաճախ առանձին հիշողություններով, որոնք համապատասխանում են ամեն մեկին:
Ծնողներին էլ իմաստ ունի ստուգել, միգուցե ես ավելորդ կասկածամիտ եմ, բայց ավելի լավ է ստուգել ու սխալ դուրս գալ, քան բաց թողնել ծնողների գործոնը: Մասնավորապես՝ հորը:
Կներեք, որ անհամեստս խառնվում ա: Չե՞ք կարծում, որ էս վերջին գրառումները, սկսկած մոտ 510-ից (բացառությամբ Մեֆի հետ կապված իմ անհանգստության) համապատասխան թեմա տանելու կամ, եթե այդպիսին չկա, նոր թեմա ստեղծելու ու այնտեղ տեղափոխելու ժամանակն ա:
Գորտուկ ջան, եթե տրանսսեքսուալիզմի հետ գործ ունենք, ուզում է՝ տանը քսան հատ տղամարդ լինի, միևնույն է, ինքը ներարգանդային կյանքից որոշված է, որ էդպիսին է լինելու: Ուղղակի վաղ մանկական հասակում քանի դեռ Եսը ձևավորված չէ, տղայի ու աղջկա գաղափարը դեռ չգիտի երեխան, ախտանիշները դեռ ի հայտ չեն գալիս:
Ու տրանսսեքսուալիզմը «բարդացած» չի լինում, կամ լինում ա, կամ չէ:լավ:), ես ընդունում եմ խելացի բոլոր խորհուրդները և կկիրառեմ անպայման դրանք:
Rhayader
02.06.2014, 23:41
Ահ, փաստորեն՝ հայր չկա: Հիպնոթերապեվտ կա՞ ձեզ մոտ: Երեխայից կարելի է ավելի շատ բան իմանալ, քան թվում է: Փորձեք առանձին խոսել իր տարբեր ասպեկտների հետ, տեսնել, թե հիշողության որ մասերն են արտամղվում անգիտակցական, եթե այդպիսի բաներ իրոք տեղի են ունենում: Մի քիչ «կացին» տարբերակ է, բայց էֆեկտիվ է գործում:
Ժող, չդիմե՞նք, որ այս հարցով քննարկումներն առանձնացվեն որպես ուրիշ թեմա:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:41
Ես լինեի՝ նախ կհաստատեի կամ կժխտեի ֆիզիոլոգիան:
Անձի երկատվածության առումով, հենց դա ի նկատի ունեի: Անձի երկատման մեխանիզմները, իմ անցած դասակարգմամբ, հիմա չգիտեմ դրան ինչ են ասում, սովորաբար նևրոտիկ են, ու հաճախ կապված են հիշողությունների արտամղման հետ: Այլ կերպ ասած, ուղեղը ստեղծում է անձնային երկու մոդել՝ հաճախ առանձին հիշողություններով, որոնք համապատասխանում են ամեն մեկին:
Ծնողներին էլ իմաստ ունի ստուգել, միգուցե ես ավելորդ կասկածամիտ եմ, բայց ավելի լավ է ստուգել ու սխալ դուրս գալ, քան բաց թողնել ծնողների գործոնը: Մասնավորապես՝ հորը:
Մեխանիզմը ճիշտ ես հիշում, տենց ա: Բայց մի քանի խնդիր կա դրա հետ կապված. նախ, մանկական հասակում նկարագրված չի տենց դեպք: Երկրորդ, ահավոր հազվադեպ հանդիպող երևույթ ա: Երրորդ, դիագնոստիկ միակ մեթոդը հիպնոսն ա, էն էլ անընդհատ բազար ա էդ թեմայով՝ հիպնոսի արդյունքում հայտնաբերվու՞մ ա, թե՞ ներշնչվում ա հիվանդությունը: Ու ընդհանրապես, դա գոյություն ունի՞, թե՞ չէ: Վերջը զոռով-շառով մտցրեցին ՀՄԴ-10 անձի դիսոցիատիվ խանգարում անվան տակ:
Ես լինեի՝ նախ կհաստատեի կամ կժխտեի ֆիզիոլոգիան:
Անձի երկատվածության առումով, հենց դա ի նկատի ունեի: Անձի երկատման մեխանիզմները, իմ անցած դասակարգմամբ, հիմա չգիտեմ դրան ինչ են ասում, սովորաբար նևրոտիկ են, ու հաճախ կապված են հիշողությունների արտամղման հետ: Այլ կերպ ասած, ուղեղը ստեղծում է անձնային երկու մոդել՝ հաճախ առանձին հիշողություններով, որոնք համապատասխանում են ամեն մեկին:
Ծնողներին էլ իմաստ ունի ստուգել, միգուցե ես ավելորդ կասկածամիտ եմ, բայց ավելի լավ է ստուգել ու սխալ դուրս գալ, քան բաց թողնել ծնողների գործոնը: Մասնավորապես՝ հորը:
Հենց էդ ա ,որ հիմա դրանք էլ նևրոտիկ չեն համարվում ոնց որ տանսեքսուալիզմը:
Rhayader
02.06.2014, 23:41
Կներեք, որ անհամեստս խառնվում ա: Չե՞ք կարծում, որ էս վերջին գրառումները, սկսկած մոտ 510-ից (բացառությամբ Մեֆի հետ կապված իմ անհանգստության) համապատասխան թեմա տանելու կամ, եթե այդպիսին չկա, նոր թեմա ստեղծելու ու այնտեղ տեղափոխելու ժամանակն ա:
Ահահա, գրում էի դա, ուղարկեցի գրառումը, տեսա՝ գրել ես :D
Mephistopheles
02.06.2014, 23:42
Կներեք, որ անհամեստս խառնվում ա: Չե՞ք կարծում, որ էս վերջին գրառումները, սկսկած մոտ 510-ից (բացառությամբ Մեֆի հետ կապված իմ անհանգստության) համապատասխան թեմա տանելու կամ, եթե այդպիսին չկա, նոր թեմա ստեղծելու ու այնտեղ տեղափոխելու ժամանակն ա:
դրա համար էլ թեմա հես ա կբացեն ու Բյուրն-ու-Այվին ինձնով կզբաղվեն… դու էլ, ապեր…
Մեխանիզմը ճիշտ ես հիշում, տենց ա: Բայց մի քանի խնդիր կա դրա հետ կապված. նախ, մանկական հասակում նկարագրված չի տենց դեպք: Երկրորդ, ահավոր հազվադեպ հանդիպող երևույթ ա: Երրորդ, դիագնոստիկ միակ մեթոդը հիպնոսն ա, էն էլ անընդհատ բազար ա էդ թեմայով՝ հիպնոսի արդյունքում հայտնաբերվու՞մ ա, թե՞ ներշնչվում ա հիվանդությունը: Ու ընդհանրապես, դա գոյություն ունի՞, թե՞ չէ: Վերջը զոռով-շառով մտցրեցին ՀՄԴ-10 անձի դիսոցիատիվ խանգարում անվան տակ:
Բյուր բայց դա հիմա նևրոտիկ ա համարվում՞
Mephistopheles
02.06.2014, 23:43
Խի՞ Մեֆ
դրա պատասխանը Բյուրն ու Իյվին ավելի հիմնավոր կարան տան… ես մասնագետ չեմ Գորտուկ ջան… չեմ ուզում սաղ իրար խառնեմ…
Rhayader
02.06.2014, 23:44
Հենց էդ ա ,որ հիմա դրանք էլ նևրոտիկ չեն համարվում ոնց որ տանսեքսուալիզմը:
Տրանսսեքսուալիզմը շատ վաղուց խանգարում չի համարվում, եթե պաթոլոգիկ բնույթ չի կրում: Հիմա կարծեմ զուտ հոգեբանական մեխանիզմներով պայմանավորված սեռական անոմալիաներն առանձնացնում են սովորական օրիենտացիաներից:
Ինձ թվում է, առանձին թեմա պետք չի տանել, այլ ընդհանրապես արժի դադարեցնել էս երեխայի մասին ֆորումային քննարկումը։
Rhayader
02.06.2014, 23:48
Հորմոնների մակարդակները, հուսով եմ, ստուգել են: Օրինակ՝ եթե ամորձիների դիզֆունկցիա լինի, տեստոստերոնի ոչ բավարար արտազատումը կարող է հոգեբանության վրա արտահայտվել:
Երեխայի հետ գործ ունենալիս միշտ պետք է հաշվի առնել նաև այն տարբերակը, որ նա «հիվանդություն է խաղում»՝ բավականին մոտ է մեծահասակների մոտ հանդիպող Մյունխհաուզենի սինդրոմին:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:49
Բյուր բայց դա հիմա նևրոտիկ ա համարվում՞
Հըմ, Գորտուկ ջան, դե ո՞նց ասեմ, որ նևրոտիկ խանգարումներն ընդհանրապես չկան դասակարգումների մեջ: Բայց դիսոցիատիվ խանգարումներ շարքը հենց նևրոտիկի մի տեսակ ա էղել ժամանակին: Ամեն դեպքում, էդ նևրոտիկ տերմինը մոռացի, դա չկա էլ դասակարգումներում: Կա պսիխոտիկ ու ոչ պսիխոտիկ:
Տրանսսեքսուալիզմը շատ վաղուց խանգարում չի համարվում, եթե պաթոլոգիկ բնույթ չի կրում: Հիմա կարծեմ զուտ հոգեբանական մեխանիզմներով պայմանավորված սեռական անոմալիաներն առանձնացնում են սովորական օրիենտացիաներից:
Բայ, չէ, համարվում ա: Շուխուռ էին արել, որ ԴՍՄ-5-ից հանեն, երկար դեբատներից, դեսուդեն գնալուց հետո պահեցին, բայց անունը դրեցին gender dysphoria, որ disorder բառը չլինի: Բայց դե մեկ ա որպես դիագնոզ կա:
Rhayader
02.06.2014, 23:49
Ինձ թվում է, առանձին թեմա պետք չի տանել, այլ ընդհանրապես արժի դադարեցնել էս երեխայի մասին ֆորումային քննարկումը։
Օքեյ: Բայց Այվ, Բյուր, դրեք լուրջ քննարկեք: Եթե պետք լինեմ (դժվար թե, դուք ինձանից լավ եք այս գործում, բայց դե հիմա), ձայն տվեք:
Ինձ թվում է, առանձին թեմա պետք չի տանել, այլ ընդհանրապես արժի դադարեցնել էս երեխայի մասին ֆորումային քննարկումը։
Չէ, հնարավոր ա, որ պետք ա առանձին թեմա տանել ու շարունակել քննարկումը նեղ մասնագիտական կազմով, քանի դեռ կոնկրետ անուններ, ազգանուններ ու հասցեներ չեն շոշափվում, որը կարա խախտի ինչ-որ մեկի ու հատկապես էտ երեխայի իրավունքները: Իսկ քննարկումը պետք ա շարունակել, քանի որ համոզված եմ, որ էս միակ դեպքը չի ու հարցը կոնկրետ մի բժիշկով կամ մի երեխայով չի սահմանափակվում: Քննարկումը շարունակելու օգուտները հաստատ ավելին են, քան վնասները: Իսկ մեկը ես, ու համոզված եմ իմ նման մնացածը, ուղղակի իրանց անգրագետ քթերը չեն մտցնի էտ քննարկման մեջ:
Rhayader
02.06.2014, 23:50
Բայ, չէ, համարվում ա: Շուխուռ էին արել, որ ԴՍՄ-5-ից հանեն, երկար դեբատներից, դեսուդեն գնալուց հետո պահեցին, բայց անունը դրեցին gender dysphoria, որ disorder բառը չլինի: Բայց դե մեկ ա որպես դիագնոզ կա:
Էլի դիագնոզ ա, բայց խանգարում չի, իմ ասածը դա էր:
Rhayader
02.06.2014, 23:51
Չէ, հնարավոր ա, որ պետք ա առանձին թեմա տանել ու շարունակել քննարկումը նեղ մասնագիտական կազմով, քանի դեռ կոնկրետ անուններ, ազգանուններ ու հասցեներ չեն շոշափվում, որը կարա խախտի ինչ-որ մեկի ու հատկապես էտ երեխայի իրավունքները: Իսկ քննարկումը պետք ա շարունակել, քանի որ համոզված եմ, որ էս միակ դեպքը չի ու հարցը կոնկրետ մի բժիշկով կամ մի երեխայով չի սահմանափակվում: Քննարկումը շարունակելու օգուտները հաստատ ավելին են, քան վնասները: Իսկ մեկը ես, ու համոզված եմ իմ նման մնացածը, ուղղակի իրանց անգրագետ քթերը չեն մտցնի էտ քննարկման մեջ:
Համոզված եմ, որ բժշկական գաղտնիքը չի խախտվի, անկախ ամեն ինչից:
իմ հանդուրժողականության սահմանը այս թեմայի քննարկման հանդեպ սպառվում ա
Չէ, հնարավոր ա, որ պետք ա առանձին թեմա տանել ու շարունակել քննարկումը նեղ մասնագիտական կազմով, քանի դեռ կոնկրետ անուններ, ազգանուններ ու հասցեներ չեն շոշափվում, որը կարա խախտի ինչ-որ մեկի ու հատկապես էտ երեխայի իրավունքները: Իսկ քննարկումը պետք ա շարունակել, քանի որ համոզված եմ, որ էս միակ դեպքը չի ու հարցը կոնկրետ մի բժիշկով կամ մի երեխայով չի սահմանափակվում: Քննարկումը շարունակելու օգուտները հաստատ ավելին են, քան վնասները: Իսկ մեկը ես, ու համոզված եմ իմ նման մնացածը, ուղղակի իրանց անգրագետ քթերը չեն մտցնի էտ քննարկման մեջ:
Կարծեմ ակումբը տենց ֆունկցիա էլ ունի՞, չէ՞, որ թեման հասնաելի լինի միայն էս-էս մարդկանց համար: Ինչո՞ւ չկիրառել:
Rhayader
02.06.2014, 23:54
Կարծեմ ակումբը տենց ֆունկցիա էլ ունի՞, չէ՞, որ թեման հասնաելի լինի միայն էս-էս մարդկանց համար: Ինչո՞ւ չկիրառել:
Նույնիսկ էս-էս մարդկանց հետ առանց պացիենտի կամ խնամակալի համաձայնության բժշկական գաղտնիք քննարկել չի կարելի: Իսկ մնացած առումներով՝ ինչի՞ սահմանափակել հասանելիությունը էս-էս մարդկանցով:
StrangeLittleGirl
02.06.2014, 23:58
Ինձ թվում է, առանձին թեմա պետք չի տանել, այլ ընդհանրապես արժի դադարեցնել էս երեխայի մասին ֆորումային քննարկումը։
Շատ լավ քեյս սթադի ա, որի վրա լիքը բան կարելի ա սովորել: Իսկ քանի դեռ երեխայի անուն-ազգանուն, բնակության վայր և հեռախոսի համար չկա, երեխան չի քննարկվում, այլ կոնկրետ հիվանդության/խանգարման դեպքը:
StrangeLittleGirl
03.06.2014, 00:00
Էլի դիագնոզ ա, բայց խանգարում չի, իմ ասածը դա էր:
Դե դրանք սաղ բառախաղեր են ստիգմայից խուսափելու համար: Հիմա մանրից աուտիզմի մասին էլ են ասում, թե հիվանդություն չի, ապրելակերպ ա:
Չէ, հնարավոր ա, որ պետք ա առանձին թեմա տանել ու շարունակել քննարկումը նեղ մասնագիտական կազմով, քանի դեռ կոնկրետ անուններ, ազգանուններ ու հասցեներ չեն շոշափվում, որը կարա խախտի ինչ-որ մեկի ու հատկապես էտ երեխայի իրավունքները: Իսկ քննարկումը պետք ա շարունակել, քանի որ համոզված եմ, որ էս միակ դեպքը չի ու հարցը կոնկրետ մի բժիշկով կամ մի երեխայով չի սահմանափակվում: Քննարկումը շարունակելու օգուտները հաստատ ավելին են, քան վնասները: Իսկ մեկը ես, ու համոզված եմ իմ նման մնացածը, ուղղակի իրանց անգրագետ քթերը չեն մտցնի էտ քննարկման մեջ:
Ինձ համար հարցն անքննելի է, քանի դեռ երեխային չեմ հանդիպել։ Որոշ բաներ իհարկե կարելի ասել դիագնոզի վերաբերյալ, ինչքանով է կոմպետենտ և այլն։ Կարելի է ընդհանրապես քննարկել տրանսեքսուսլիզմը մանուկ հասակում։
Բայց կոնկրետ էս երեխային քննարկելն առանց իրեն իմանալու ավելի շատ նմանվում է «ով ավելի շատ գիտի» ցուցահանդեսի, այլ ոչ թե մասնագիտական օգնության։ Որովհետև էն, թե իրականում ում ենք քննարկում կամ ինչի հետ գործ ունենք, անհայտ է։
Կարծեմ ակումբը տենց ֆունկցիա էլ ունի՞, չէ՞, որ թեման հասնաելի լինի միայն էս-էս մարդկանց համար: Ինչո՞ւ չկիրառել:
Ընդհակառակը ապեր, թեման պետք հասանելի լինի բոլոր հանդուրժող արարածներին :) Սաղ իմաստը հենց էտ ա, որ մենակ մի հոգի չի, ակումբցի կամ ոչ ակումբից, որ կարա տենց մի հատ թեմայի շնորհիվ լիքը ճիշտ բաներ պարզի: Էս ամեն ինչը ասվում ա ենթադրելով, որ Ակումբի համապատասխան որակ ունեցողները իրոք ունեն էտ որակները ու հավայի գլուխ չեն գովում: Էսի բուլիժնիկ էր մի անգամից մի քանի բախչա: :D
Ինձ համար հարցն անքննելի է, քանի դեռ երեխային չեմ հանդիպել։ Որոշ բաներ իհարկե կարելի ասել դիագնոզի վերաբերյալ, ինչքանով է կոմպետենտ և այլն։ Կարելի է ընդհանրապես քննարկել տրանսեքսուսլիզմը մանուկ հասակում։
Բայց կոնկրետ էս երեխային քննարկելն առանց իրեն իմանալու ավելի շատ նմանվում է «ով ավելի շատ գիտի» ցուցահանդեսի, այլ ոչ թե մասնագիտական օգնության։ Որովհետև էն, թե իրականում ում ենք քննարկում կամ ինչի հետ գործ ունենք, անհայտ է։
Ընգեր, դուք գիտեք թե ինչը ոնց եք քննարկում: Հնարավոր ա, որ քննարկումը սահմանափակվի բազային ինֆորմացիայի փոխանակմամբ, ոչ ավելին: Ոչ մեկը քե զու Բյուրին չի ասում երեխային փրկելու ողջ պատասխանատվությունը վերցրեք ձեր վրա:
StrangeLittleGirl
03.06.2014, 00:03
Ինձ համար հարցն անքննելի է, քանի դեռ երեխային չեմ հանդիպել։ Որոշ բաներ իհարկե կարելի ասել դիագնոզի վերաբերյալ, ինչքանով է կոմպետենտ և այլն։ Կարելի է ընդհանրապես քննարկել տրանսեքսուսլիզմը մանուկ հասակում։
Բայց կոնկրետ էս երեխային քննարկելն առանց իրեն իմանալու ավելի շատ նմանվում է «ով ավելի շատ գիտի» ցուցահանդեսի, այլ ոչ թե մասնագիտական օգնության։ Որովհետև էն, թե իրականում ում ենք քննարկում կամ ինչի հետ գործ ունենք, անհայտ է։
Ռիփ, ուսումնական քեյս-սթադիները հենց սենց են լինում, ոնց որ չգիտես: Տեքստ ա դեմդ դրած, դե արի ու գլուխ հանի: Ու մանավանդ ստեղ որոշ բաներ ավելի հետաքրքրացան հենց դիագնոզի հետ կապված:
Ռիփ, ուսումնական քեյս-սթադիները հենց սենց են լինում, ոնց որ չգիտես: Տեքստ ա դեմդ դրած, դե արի ու գլուխ հանի: Ու մանավանդ ստեղ որոշ բաներ ավելի հետաքրքրացան հենց դիագնոզի հետ կապված:
Արդեն ջղայնացնում եք .. հելեք ռադ եղեք արյա ստուց .... :D :D
Ռիփ, ուսումնական քեյս-սթադիները հենց սենց են լինում, ոնց որ չգիտես: Տեքստ ա դեմդ դրած, դե արի ու գլուխ հանի: Ու մանավանդ ստեղ որոշ բաներ ավելի հետաքրքրացան հենց դիագնոզի հետ կապված:
Քեյս սթադիները լինում են օբյեկտիվ ինֆորմացիոն շարադրանքներ։ Սա դրան էդքան էլ նման չի։
Ինչևէ, սա ընդամենը իմ մոտեցումն էր հարցին։
StrangeLittleGirl
03.06.2014, 00:08
Քեյս սթադիները լինում են օբյեկտիվ ինֆորմացիոն շարադրանքներ։ Սա դրան էդքան էլ նման չի։
Ինչևէ, սա ընդամենը իմ մոտեցումն էր հարցին։
Օբյեկտիվը ո՞րն ա: Լինում ա նաև, երբ քո պրակտիկայից ես ներկայացնում, քեզ հանդիպած դժվար քեյսեր: Արի սա էլ ընդունենք որպես Գորտուկին հանդիպած դժվար քեյս:
Mephistopheles
03.06.2014, 00:11
Արդեն ջղայնացնում եք .. հելեք ռադ եղեք արյա ստուց .... :D :D
Մուրա՛՞դ… չկատաղես…
Արդեն ջղայնացնում եք .. հելեք ռադ եղեք արյա ստուց .... :D :D
Չեմ գնալու, պիտի սուսուփուս ամբողջը կարդամ, տեսնեմ ով ինչ է գրում ու բլոկնոտումս մանրամասն արձանագրեմ. էս էլ իմ քեյս սթադին ա ;)
Mephistopheles
03.06.2014, 00:15
Ժամանակակից ճարտարապետությունն աչքի ընկնում ոչ շինարարական նյութերի նպատակային օգտագործմամբ և նման լուծումների ավելի գլոբալ մոտեցմանբ որն էլ լուծումները դարձնում է ոչ այնքան տեղական, որքան փիլիսոփայական, ինչ որ տեղ կենցաղային… ընդ որում կենցաղայինը քանի գնում, տեղը զիջում է փիլիսոփայականին, հաշվի առնելով ինվֆորմացիայի գեր արագ փախանցման հնարավորություններն ու լայն մասսաներին հասանելիությունը…
Մտածում եմ դասի չգնամ, նստեմ ամբողջ օրը ակումբ կարդամ,, ավելի մասնագետ կդառնամ (պռիտոմ բազմակողմանի), քան անիմաստ օրական երկու հարյուր դրամ ծախսեմ համալսարան գնալու վրա :think
Sagittarius
03.06.2014, 00:18
Տնտեսագիտություն ոչ մեկին պե՞տք չի... Տրիբուն, մի հատ քեյնսական մտի: :))
Sagittarius
03.06.2014, 00:20
Ժամանակակից ճարտարապետությունն աչքի ընկնում ոչ շինարարական նյութերի նպատակային օգտագործմամբ և նման լուծումների ավելի գլոբալ մոտեցմանբ որն էլ լուծումները դարձնում է ոչ այնքան տեղական, որքան փիլիսոփայական, ինչ որ տեղ կենցաղային… ընդ որում կենցաղայինը քանի գնում, տեղը զիջում է փիլիսոփայականին, հաշվի առնելով ինվֆորմացիայի գեր արագ փախանցման հնարավորություններն ու լայն մասսաներին հասանելիությունը…
Լուրջ-լուրջ մինչև վերջ կարդում էի... այ էտ կարգի ավտարիտետ ունես մոտս, Մեֆ :))
Mephistopheles
03.06.2014, 00:20
Լուրջ-լուրջ մինչև վերջ կարդում էի... այ էտ կարգի ավտարիտետ ունես մոտս, Մեֆ :))
Սաջի, լուրջ ա… կարանք քննարկենք… իսկապես տենց ա…
Տնտեսագիտություն ոչ մեկին պե՞տք չի... Տրիբուն, մի հատ քեյնսական մտի: :))
Հայաստանի մակրոտնտեսական ցուցանիշները որևէ ընդհանուր եզր չունեն համաշխարհային տնտեսական իրավիճակի հետ: 1999 թվականին ռուսական ռուբլու դեվալվացիայից հետո, մենք նկատում ենք հայկական դրամի կայուն և մշտական դեֆլորացիա:
Ժամանակակից ճարտարապետությունն աչքի ընկնում ոչ շինարարական նյութերի նպատակային օգտագործմամբ և նման լուծումների ավելի գլոբալ մոտեցմանբ որն էլ լուծումները դարձնում է ոչ այնքան տեղական, որքան փիլիսոփայական, ինչ որ տեղ կենցաղային… ընդ որում կենցաղայինը քանի գնում, տեղը զիջում է փիլիսոփայականին, հաշվի առնելով ինվֆորմացիայի գեր արագ փախանցման հնարավորություններն ու լայն մասսաներին հասանելիությունը…
Արա, էս բժիշկն ու՞ր մնաց ...
Mephistopheles
03.06.2014, 00:45
Արա, էս բժիշկն ու՞ր մնաց ...
էլ չեմ ուզում բժիշկ ըլնեմ… մենակ գինեկոլոգ կուզենայի լինել, էն էլ տենց թեմա չկա… կամ էլ կա չեն թողնում մտնեմ (մտնել բառը սխալ չհասկանաս, ուստա)…
Rhayader
03.06.2014, 03:22
Ինձ համար հարցն անքննելի է, քանի դեռ երեխային չեմ հանդիպել։ Որոշ բաներ իհարկե կարելի ասել դիագնոզի վերաբերյալ, ինչքանով է կոմպետենտ և այլն։ Կարելի է ընդհանրապես քննարկել տրանսեքսուսլիզմը մանուկ հասակում։
Բայց կոնկրետ էս երեխային քննարկելն առանց իրեն իմանալու ավելի շատ նմանվում է «ով ավելի շատ գիտի» ցուցահանդեսի, այլ ոչ թե մասնագիտական օգնության։ Որովհետև էն, թե իրականում ում ենք քննարկում կամ ինչի հետ գործ ունենք, անհայտ է։
Այվ, դրա համար էլ ստեղ ոչ մեկս չի փորձում դիագնոզ դնել երեխային: Մեկը ես՝ կարող եմ միայն դիագնոստիկ պրոցեդուրաներ խորհուրդ տալ ու գրականություն:
Ruby Rue
08.07.2014, 16:27
Քիչ առաջ ֆեյսբուքում ոմն-մեկի (https://www.facebook.com/ternakalyan.kostya?fref=ts) ստատուսի տակ ներառական կրթությունից էին խոսում։ Մեկնաբանողները հիմնականում լրագրողներ էին ու ուսուցիչներ։ Սրանց ամեն կոմենտից անհանդուրժողականությունը թափում էր. ձեռքները ճար լիներ, հաշմանդամություն ունեցող երեխեքին կվառեին, ինչ է թե իրենց երեխեքի հետ դպրոց չգնան։ Մի կին, որն ի դեպ դասատու է, գրել էր.
Ստացվում է, որ առողջ երեխաները պիտի սպասեն մինչև հոգեկան խնդիր ունեցող երեխան մի բան հասկանա, եթե հասկանա...Սա առողջ երեխաներին դեգրադացնելու լավագույն միջոց է ի փառս ամերիկաների, պիտի առողջ երեխային ճնշեն, որ նա դայակություն անի, հարմարվի տհասին, ավելի հրեշավոր բան չի կարելի պատկերացնել
Հիմնականում կտուժեն լավ սովորող, ընդունակ երեխաները, կլինի կատարյալ համահարթեցում։
Կարծում եմ պայքարել է պետք այս երևույթի դեմ, ոչ մի երեխա մեղավոր չէ, որ որոշ քանակ խեղված է կամ մտավոր պակաս, ինչու պիտի Ազգին անհրաժեշտ ընդունակ տեսակը հետ ընկնի, կարկամվի, երբ միևնույնն է այդ դժվար երեխաներին ոչ մի օգուտ էլ չի լինելու
Իմ ծանոթը դասավանդում է մի դպրոցում, որտեղ խեղճ դաստիարակների հոգին դուրս է գալիս տհասների հետ դաս պարապելիս ու դեռ նկատողություն են ստանում, որ տհասը վատ է սովորում, նրանց բողոքներին բանի տեղ չեն դնում և այսպես հասնում ենք սերունդ աղավաղելուն, ինչքան էլ խղճամ ու ուզենամ օգնել այդ երեխաներին, Կարևորում եմ ԱԶԳԻ ՀԱՄԱՐ ԱՌՈՂՋ ՄՏԱՎՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴ ՍՏԵՂԾԵԼԸ
Դե արի ու մի ասա, արա, տհասն ու դեգրադացվածը դու´ք եք, որ չեք հասկանում, որ հաշմանդամություն ունեցող երեխեքը միայն մտավոր խնդիրներ ունեցողները չեն, իսկ վերջիններիս համար հատուկ մեթոդներով մշակված կրթություն է պետք, վերապատրաստված մասնագետներ։ Իրենց համար ցանկացած հաշմանդամ, թեկուզ մեկն ով անվասայլակով է տեղաշարժվում, չի տեսնում կամ չի լսում, տհաս է, դեբիլ է, կապ չունի մտավոր խնդիրներ ունի թե չունի։ Մարդ զարմանում է, թե սրանց մեջ էսքան ատելություն որտեղի՞ց, Հիտլերներ են մեծանում մեր երկրում։ Կապ չունի, դիմացինը նույնասեռական է, այլ կրոն է դավանում, կամ հաշմանդամություն ունի, իրենք չեն հանդուրժում էդ մարդկանց։ Մի կողմից ծիծաղելի են էս մեկնաբանությունները, բայց արա, լացելու բան ա։ Ո՞նց կարելի ա մի երկու տողում էսքան ատելություն ու վիրավորանք տեղավորել։ Մտավոր խնդիրներ ունեցող ընկերներ էլ ունեմ, ովքեր շա՜տ ավելի գիտակից ու խելոք են, քան էս հիմարները։
Անահիտ Բախշյանը մի միջոցառման ժամանակ պատմում էր, որ երբ ուզում էր իր տնօրինած` հ. 27 դպրոցը ներառական դարձնել, ուսուցիչներն ասում էին, որ դեբիլներին դաս չեն տալու, իսկ ծնողներն իրենց երեխեքին հանում, ուրիշ դպրոց էին տանում։ Հաշմանդամություն ունեցող երեխեքի ծնողներն էլ վախենում ու ամաչում էին իրենց երեխեքին դպրոց բերել։
Թվում ա, թե հիմա նման բաներ էլ չպիտի լինեն, բայց արի ու տես, մարդկանց ատելությունը չի նվազում։
keyboard
08.07.2014, 16:39
Ռուբի, ես իրա գրածից հասկացա, որ խնդիրը կապված ա կոնկրետ մտավոր կարողությունների թերությունով երեխաների հետ, ես ֆեյսբուքում չկամ, ամբողջը կարդալ չեմ կարող ու չեմ էլ ուզում:
Ճիշտ ա, շատ վատ ա գրել, բայց ընդհանուր միտքը ընդունելի ա, քանզի ոչ թե նման երեխաներին առանձնացնել է պետք հասարակությունից ու ընդհանուր երեխաներից, այլ ընդամենը ուրիշ մոտեցում է պետք, եթե անգամ ողջ դասարանը փայլի հանդուրժողականությամբ ու հոգատարությամբ միևնույնն է, երեխան ինքն է որոշակի ժամանակ անց գիտակցելու, որ ինքը ինչ որ բանով հետ է մնում մյուսներից ու դա իրեն ավելի կճնշի, քան այն, որ նրան ինտեգրեն այդ հասարակությանը այլ եղանակներով, ոչ թե զոռով խցկելով:
Ruby Rue
08.07.2014, 16:44
Լինկը դիր էլի
Վահե, էն լինկով գնա, հենց էդ ստատուսը կտեսնես։ Ստատուսի լինկը դնել չեմ կարում։
Ռուբի, ես իրա գրածից հասկացա, որ խնդիրը կապված ա կոնկրետ մտավոր կարողությունների թերությունով երեխաների հետ, ես ֆեյսբուքում չկամ, ամբողջը կարդալ չեմ կարող ու չեմ էլ ուզում:
Ճիշտ ա, շատ վատ ա գրել, բայց ընդհանուր միտքը ընդունելի ա, քանզի ոչ թե նման երեխաներին առանձնացնել է պետք հասարակությունից ու ընդհանուր երեխաներից, այլ ընդամենը ուրիշ մոտեցում է պետք, եթե անգամ ողջ դասարանը փայլի հանդուրժողականությամբ ու հոգատարությամբ միևնույնն է, երեխան ինքն է որոշակի ժամանակ անց գիտակցելու, որ ինքը ինչ որ բանով հետ է մնում մյուսներից ու դա իրեն ավելի կճնշի, քան այն, որ նրան ինտեգրեն այդ հասարակությանը այլ եղանակներով, ոչ թե զոռով խցկելով:
Հով, քննարկումը գնում էր ընդհանուր ներառական կրթությունից։ Մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաներին ուրիշ մոտեցում, ուրիշ կրթություն ա տրվում նորմալ երկրներում, իսկ մեզ մոտ իրենց տհաս են ասում։ Ոչ ոք չի ասում թող իրենք ու առողջ երեխաները նույն դասարանում սովորեն, որովհետև իրենց համար կրթական ուրիշ մեթոդներ են պետք, սովորական դասատուներն էլ չեն կարող դասավանդել, բայց գտնում ես որ սենց արտահայտվելը նորմա՞լ ա։ Իրա գրածը ծայրից ծայր անընդունելի ա իմ համար։
մարդագայլուկ
08.07.2014, 16:49
Էդ գրողը լրիվ ֆաշիստ ա: Լավ ա մի հատ էլ չառաջարկեց մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխեքին լցնեն մի տեղ վառեն, որ «մտավոր առողջ ազգ ունենանք»:
Իսկ էդ ոմն մեկի նկատմամբ ես ահավոր սուր անտիպատիա ունեմ: Իր ստատուսները միշտ էլ ֆաշիստիկների հավաքատեղի են:
keyboard
08.07.2014, 16:57
Ռուբի, ես գրածի մասին արդեն գրեցի, որ շատ վատ ա գրել, նենց չի, որ իրա գրածը իմ համար փայլուն միտք ա, ես իրա գրածի ոչ թե լավ ու վատն եմ ասում, այլ՝ միտքը:
Ըդամենը միտքը, որ այլ մեթոդներ են պետք կոնկրետ մտավոր թերություններ ունեցող երեխաների համար, մնացածը խոտակերի բառեր ու գաղափարներ են, էս ա իմ ասածը
Դե արի ու մի ասա, արա, տհասն ու դեգրադացվածը դու´ք եք, որ չեք հասկանում, որ հաշմանդամություն ունեցող երեխեքը միայն մտավոր խնդիրներ ունեցողները չեն, իսկ վերջիններիս համար հատուկ մեթոդներով մշակված կրթություն է պետք, վերապատրաստված մասնագետներ։ Իրենց համար ցանկացած հաշմանդամ, թեկուզ մեկն ով անվասայլակով է տեղաշարժվում, չի տեսնում կամ չի լսում, տհաս է, դեբիլ է, կապ չունի մտավոր խնդիրներ ունի թե չունի։ Մարդ զարմանում է, թե սրանց մեջ էսքան ատելություն որտեղի՞ց, Հիտլերներ են մեծանում մեր երկրում։ Կապ չունի, դիմացինը նույնասեռական է, այլ կրոն է դավանում, կամ հաշմանդամություն ունի, իրենք չեն հանդուրժում էդ մարդկանց։ Մի կողմից ծիծաղելի են էս մեկնաբանությունները, բայց արա, լացելու բան ա։ Ո՞նց կարելի ա մի երկու տողում էսքան ատելություն ու վիրավորանք տեղավորել։ Մտավոր խնդիրներ ունեցող ընկերներ էլ ունեմ, ովքեր շա՜տ ավելի գիտակից ու խելոք են, քան էս հիմարները։
Անահիտ Բախշյանը մի միջոցառման ժամանակ պատմում էր, որ երբ ուզում էր իր տնօրինած` հ. 27 դպրոցը ներառական դարձնել, ուսուցիչներն ասում էին, որ դեբիլներին դաս չեն տալու, իսկ ծնողներն իրենց երեխեքին հանում, ուրիշ դպրոց էին տանում։ Հաշմանդամություն ունեցող երեխեքի ծնողներն էլ վախենում ու ամաչում էին իրենց երեխեքին դպրոց բերել։
Թվում ա, թե հիմա նման բաներ էլ չպիտի լինեն, բայց արի ու տես, մարդկանց ատելությունը չի նվազում։
Մեր մոտ էս զիբիլը երեխաների մեջ լցնում են տանից, հետո՝ դպրոցում, փողոցում, հեռուստատեսությունով, ինտերնետում, բանակում և այլն:
Իմ համար որ մտավոր հետամնացների ու հոգեկան հիվանդների հետ շփումն ավելի հաճելի ա, քան սենց ուրագների:
Ռուբի, ես գրածի մասին արդեն գրեցի, որ շատ վատ ա գրել, նենց չի, որ իրա գրածը իմ համար փայլուն միտք ա, ես իրա գրածի ոչ թե լավ ու վատն եմ ասում, այլ՝ միտքը:
Ըդամենը միտքը, որ այլ մեթոդներ են պետք կոնկրետ մտավոր թերություններ ունեցող երեխաների համար, մնացածը խոտակերի բառեր ու գաղափարներ են, էս ա իմ ասածը
keyboard ջան, ես քո ասածը հասկանում եմ։ Իսկապես հոգեկան կամ մտավոր խնդիր ունեցող երեխաների համար պետք է լինի հատուկ կրթական ծրագիր։ Բայց որ դու ասում ես, որ էտ կնոջ ասածի միտքը հենց դա՝ հատուկ կրթական ծրագիրը, կներես, բայց ես համաձայն չեմ։ Որովհետև ըստ իրա մեկնաբանության իրա ասածի բուն էությունը հետևյալն է.
Այդպիսի խնդիր ունեցող մադիկ տհաս են՝
Ստացվում է, որ առողջ երեխաները պիտի սպասեն մինչև հոգեկան խնդիր ունեցող երեխան մի բան հասկանա, եթե հասկանա... պիտի առողջ երեխային ճնշեն, որ նա դայակություն անի, հարմարվի տհասին, ավելի հրեշավոր բան չի կարելի պատկերացնել։ ....Խեղճ դաստիարակների հոգին դուրս է գալիս տհասների հետ դաս պարապելիս
Այպդիսի խնդիր ունեցողները խեղված են ու ՊԱԿԱՍ ՝
ոչ մի երեխա մեղավոր չէ, որ որոշ քանակ խեղված է կամ մտավոր պակաս
Հով ջան, էս մարդու ասածը ընդամենը հետևյալն է՝ հեռու պահեք էտ տհաս պակասներին իմ նորմալ երեխայից։
Իրա ասածի էությունը այն չէ, որ նման երեխաների համար հատուկ կրթական ծրագիր է պետք, այլ այն է, որ նրանք տհաս ու պակաս են, ու իրանց պետք է առանձնացնել հասարակության առողջ խավից՝ հանձին իր առողջ ու խելացի երեխայի։
Իմ համար էս մտքի հետ համաձայնվելն անհնար է։
Նման երեխաների համար հատուկ կրթական համակարգ մշակելը՝ ընդունելի անհրաժեշտություն։
Քիչ առաջ ֆեյսբուքում ոմն-մեկի (https://www.facebook.com/ternakalyan.kostya?fref=ts) ստատուսի տակ ներառական կրթությունից էին խոսում։
Ֆեյսբուքում գրանցված չլինելը օգտակար է առողջությանը և նպաստում է հոգեկան հավասարակշռությանը:
Սենց տհասների ու պակասների գրածները չես կարդում: Առանց էտ էլ ամեն օր երեխեքիս դպրոց գնալուց աղթում եմ, որ հերթական տհաս ու պակաս դասատուն ռաստ չգա՝ անգարգետ, թերուս, ու բոլոր մեղքերիս էլ շովինիստ ու ռասիստ: Չնայած երկրորդը արպես կանոն առաջինի հետևանք ա:
Էս Տեր-Նակալյանը սավոկ չէ՞, սովետի դրոշը ճպցրել ա պատին: Դեռ մի բան էլ բլոգնյուզից ա, էս ամեն ինչ ասում ա իր մասին:
մարդագայլուկ
08.07.2014, 18:46
Էս Տեր-Նակալյանը սավոկ չէ՞, սովետի դրոշը ճպցրել ա պատին: Դեռ մի բան էլ բլոգնյուզից ա, էս ամեն ինչ ասում ա իր մասին:
Պլյուս մոլի անտի-գեյ ա։ Իրանից շատ հոմոֆոբ մեկ էլ էն փիղն ա։
Ruby Rue
08.07.2014, 19:07
Էս Տեր-Նակալյանը սավոկ չէ՞, սովետի դրոշը ճպցրել ա պատին: Դեռ մի բան էլ բլոգնյուզից ա, էս ամեն ինչ ասում ա իր մասին:
Պլյուս մոլի անտի-գեյ ա։ Իրանից շատ հոմոֆոբ մեկ էլ էն փիղն ա։
Ինքն էսօր գնացել ա Աշոծյանի հետ ներառական կրթությունը քննարկելու։ Ինքը, որ հերիք չի մոլի անհանդուրժող ա, դեռ մի բան էլ ոլորտի հետ ընդհանրապես կապ չունի։ Ասենք բլոգնյուզի խմբագրի ասածը տենց որոշի՞չ ա, հա՞։
Հա, ի դեպ, մի բան էլ ավելացնեմ, ներառական կրթության մասին օրենքը, ըստ որի բոլոր սովորական դպրոցներում կարող են նաև հաշմանդամություն ունեցող երեխեք սովորել (հիմա ներառական դպրոցները մի քանիսն են, իսկ սովորական դպրոցում կարող են հանգիստ մերժել անվասայլակով տեղաշարժվող երեխայի), գենդերային օրենքի պես են ընկալել։ Մտավոր խնդիրներ կամ սովորելու վրա անդրադարձող ունեցող երեխաներին բժիշկը քննում է, եթե ինքը կարող է սովորական կրթական ծրագրով սովորել, ուղեգրում է ներառական դպրոց, իսկ եթե չէ՝ հատուկ։ Հիմա բոլոր դպրոցները դառնում են ներառական, այսինքն՝ բոլորում էլ կարող են հաշմանդամություն ունեցող երեխաներ սովորել, եթե նրանք ըստ բժշկական զննման էնպիսին չեն, որ հատուկ դպրոց գնա, իսկ մարդկանց թվում ա, որ բոլոր մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխեքին բերելու են սովորական դպրոց ու ամեն դասարանում պարտադի՜ր հաշմանդամ երեխեք պիտի լինեն, դրա համար էլ վայնասուն են դնում։
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 20:56
Ինձ շատ կտփե՞ք, եթե համարձակվեմ ասել, որ անգամ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաները պետք ա սովորեն սովորական դասարաններում: Բացատրեմ: Նախ սկսենք էդ կնգա ապուշ ասածներից, թե մտավոր խնդիր ունեցողները խանգարում են խելացի էրեխեքին: Հայաստանում շատ տարածված մտածելակերպ ա, թե՝ խելոքներին պետք ա օգնենք, որ բարձունքների հասնենք: Մեր կրթական համակարգը հիմնված ա հենց էդ խելոքների վրա, անգամ միջակները չեն ձգում, ուր մնաց՝ մտավոր խնդիր ունեցողները, մինչդեռ իմ համեստ կարծիքով կրթությունը պետք ա ուղղված լինի բոլորին բավարարելու, հատկապես միջակներին, որովհետև իրանք թվով ամենամեծն են, խելացիներն ու մտավոր խնդիրներ ունեցողները կոնտինուումի երկու ծայրերի բացառություններն են: Հետո, շատ կարևոր ա հենց փոքրուց երեխային սովորեցնելը, որ ինքը հասարակության մի մաս ա, ու իրա ունակությունները ոչ թե նրա համար են, որ ինքը բարձունքներ նվաճի, այլ օր օգնի նրանց, ովքեր իր նման չեն, օրինակ հենց թեկուզ ընկերություն անելով: Բայց իհարկե խնդիրներով էրեխեքը պիտի տարբեր ծրագրերով դասավանդվեն: Կասեք՝ ո՞նց ա դա հնարավոր, երբ նրանք ընդհանուր մի դասարանում են: Եթե նման օրինակ տեսած չլինեի, օդում պիտի կրակեի: Բայց կարամ իմ Պրահայի դպրոցի օրինակը բերեմ: Էնտեղ կոնկրետ մաթեմը բոլորս անհատական ծրագրով էինք անցնում: Մի գիրքը վերջացնելուց հետո անցնում էինք մյուսի: Դասերի ժամանակ էլ դասատուն ոչ թե գրատախտակին բան էր բացատրում, այլ առանձին-առանձին հերթով բոլոր էրեխեքին կանչում, նայում ուր են հասել, նախորդ դասի վարժությունների սխալները քննարկում, եթե պետք էր լինում, նոր բան բացատրում, իսկ էդ ընթացքում մնացած բոլորն իրենց էդ դասի հանձնարարություններն էին լուծում:
Հետո, շատ կարևոր ա ստանալ մի հասարակություն, որտեղ բոլորը բոլորից են սովորում, ոչ թե ուսուցիչը սովորեցնում ա, աշակերտը՝ սովորում: Այսինքն՝ նույն ուսուցիչը պետք ա աշակերտներից սովորի, աշակերտներն էլ միմյանցից: Հիմա սրա հետ կապված մի դեպք պատմեմ:
Մեր կողքը մի գերդաստան ա բնակվում: Իրանք հայտնի են իրանց մեղմ ասած մտավոր ոչ փայլուն կարողություններով: Մտավոր հետամնացությունը կոպիտ տերմին կլինի, բայց կարելի ա ասել, որ նորմայի կոնտինուումի ստորին մասերում էին: Էդ գերդաստանի աղջիկներից մեկն ինձնից մի դասարան ցածր էր: Մինչև դպրոց գնալն էլ մենք իրար հետ ընկերություն անում էինք, բակում խաղում էինք, իրար ծնունդների գնում ու մինչև դպրոցն ավարտելն էլ լավ մոտիկ էինք: Ասենք եթե մեկը չասեր, որ իրանք (կամ հենց թեկուզ իմ էդ ընկերուհին) մտավոր խնդիրներ ունեն, կյանքում մտքովս չէր անցնի (էս էլ քեզ դիսկրիմինացիայի օրինակ. դասատուներն ասում էին, թե՝ ինչ ես Ռիմուշի հետ ընկերություն անում): Ամեն ինչից բացի, էդ աղջիկը հաճախ մեր տուն էր գալիս ու մաթեմի տնայինները դեմ տալիս, որ անեմ: Չէի անում: Նստում, ժամերով բացատրում էի, թողնում, որ ինքը անի: Էնքան էի բացատրում, մինչև իրոք կարողանում էր: Չեք պատկերացնի՝ ոնց էի ուրախանում տենց ժամանակ: Հետո որ մեծացա, մտածեցի՝ ինչքան շատ բան կսովորեր ինքը դպրոցում, եթե դասախոսներն էլ նման վերաբերմունքի արժանացնեին:
Բայց ամեն ինչից բացի, էդ մեր կողքի գերդաստանի կանայք մի շատ կարևոր հատկանիշ ունեին. իրանց ձեռքից ամեն ինչ գալիս էր, տները պլպլում էին, էփած ճաշերը գժանոց համով էին, կարուձևից իրանց նմանը չկար: Բաներ, որոնցից ես՝ ամենայն գերազանցիկս գոնե էդ տարիքում լրիվ զրո էի, հիմա էլ չեմ փայլում: Ու ասենք կարայի, չէ՞, Ռիմուշից դրանք սովորեի (մինչև դպրոց գնալը գոնե տիկնիկի շոր կարել սովորել եմ իրանից): Բայց հենց էդ դիսկրիմինացիան բերել էր նրան, որ տպավորություն էի ստացել, թե նրանից սովորելու բան չունեմ, թե մեջներիցս ես եմ:
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Ինձ շատ կտփե՞ք, եթե համարձակվեմ ասել, որ անգամ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաները պետք ա սովորեն սովորական դասարաններում: Բացատրեմ: Նախ սկսենք էդ կնգա ապուշ ասածներից, թե մտավոր խնդիր ունեցողները խանգարում են խելացի էրեխեքին: Հայաստանում շատ տարածված մտածելակերպ ա, թե՝ խելոքներին պետք ա օգնենք, որ բարձունքների հասնենք: Մեր կրթական համակարգը հիմնված ա հենց էդ խելոքների վրա, անգամ միջակները չեն ձգում, ուր մնաց՝ մտավոր խնդիր ունեցողները, մինչդեռ իմ համեստ կարծիքով կրթությունը պետք ա ուղղված լինի բոլորին բավարարելու, հատկապես միջակներին, որովհետև իրանք թվով ամենամեծն են, խելացիներն ու մտավոր խնդիրներ ունեցողները կոնտինուումի երկու ծայրերի բացառություններն են: Հետո, շատ կարևոր ա հենց փոքրուց երեխային սովորեցնելը, որ ինքը հասարակության մի մաս ա, ու իրա ունակությունները ոչ թե նրա համար են, որ ինքը բարձունքներ նվաճի, այլ օր օգնի նրանց, ովքեր իր նման չեն, օրինակ հենց թեկուզ ընկերություն անելով: Բայց իհարկե խնդիրներով էրեխեքը պիտի տարբեր ծրագրերով դասավանդվեն: Կասեք՝ ո՞նց ա դա հնարավոր, երբ նրանք ընդհանուր մի դասարանում են: Եթե նման օրինակ տեսած չլինեի, օդում պիտի կրակեի: Բայց կարամ իմ Պրահայի դպրոցի օրինակը բերեմ: Էնտեղ կոնկրետ մաթեմը բոլորս անհատական ծրագրով էինք անցնում: Մի գիրքը վերջացնելուց հետո անցնում էինք մյուսի: Դասերի ժամանակ էլ դասատուն ոչ թե գրատախտակին բան էր բացատրում, այլ առանձին-առանձին հերթով բոլոր էրեխեքին կանչում, նայում ուր են հասել, նախորդ դասի վարժությունների սխալները քննարկում, եթե պետք էր լինում, նոր բան բացատրում, իսկ էդ ընթացքում մնացած բոլորն իրենց էդ դասի հանձնարարություններն էին լուծում:
Հետո, շատ կարևոր ա ստանալ մի հասարակություն, որտեղ բոլորը բոլորից են սովորում, ոչ թե ուսուցիչը սովորեցնում ա, աշակերտը՝ սովորում: Այսինքն՝ նույն ուսուցիչը պետք ա աշակերտներից սովորի, աշակերտներն էլ միմյանցից: Հիմա սրա հետ կապված մի դեպք պատմեմ:
Մեր կողքը մի գերդաստան ա բնակվում: Իրանք հայտնի են իրանց մեղմ ասած մտավոր ոչ փայլուն կարողություններով: Մտավոր հետամնացությունը կոպիտ տերմին կլինի, բայց կարելի ա ասել, որ նորմայի կոնտինուումի ստորին մասերում էին: Էդ գերդաստանի աղջիկներից մեկն ինձնից մի դասարան ցածր էր: Մինչև դպրոց գնալն էլ մենք իրար հետ ընկերություն անում էինք, բակում խաղում էինք, իրար ծնունդների գնում ու մինչև դպրոցն ավարտելն էլ լավ մոտիկ էինք: Ասենք եթե մեկը չասեր, որ իրանք (կամ հենց թեկուզ իմ էդ ընկերուհին) մտավոր խնդիրներ ունեն, կյանքում մտքովս չէր անցնի (էս էլ քեզ դիսկրիմինացիայի օրինակ. դասատուներն ասում էին, թե՝ ինչ ես Ռիմուշի հետ ընկերություն անում): Ամեն ինչից բացի, էդ աղջիկը հաճախ մեր տուն էր գալիս ու մաթեմի տնայինները դեմ տալիս, որ անեմ: Չէի անում: Նստում, ժամերով բացատրում էի, թողնում, որ ինքը անի: Էնքան էի բացատրում, մինչև իրոք կարողանում էր: Չեք պատկերացնի՝ ոնց էի ուրախանում տենց ժամանակ: Հետո որ մեծացա, մտածեցի՝ ինչքան շատ բան կսովորեր ինքը դպրոցում, եթե դասախոսներն էլ նման վերաբերմունքի արժանացնեին:
Բայց ամեն ինչից բացի, էդ մեր կողքի գերդաստանի կանայք մի շատ կարևոր հատկանիշ ունեին. իրանց ձեռքից ամեն ինչ գալիս էր, տները պլպլում էին, էփած ճաշերը գժանոց համով էին, կարուձևից իրանց նմանը չկար: Բաներ, որոնցից ես՝ ամենայն գերազանցիկս գոնե էդ տարիքում լրիվ զրո էի, հիմա էլ չեմ փայլում: Ու ասենք կարայի, չէ՞, Ռիմուշից դրանք սովորեի (մինչև դպրոց գնալը գոնե տիկնիկի շոր կարել սովորել եմ իրանից): Բայց հենց էդ դիսկրիմինացիան բերել էր նրան, որ տպավորություն էի ստացել, թե նրանից սովորելու բան չունեմ, թե մեջներիցս ես եմ:
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Ստորագրում եմ գրառմանդ տակ։ Լրիվ համաձայն եմ։
Ստորագրում եմ գրառմանդ տակ։ Լրիվ համաձայն եմ։
Ասեմ ավելին։ Ուշադրություն դարձրու իմ գրառմանը։ Ես առանձին սովորելու մասին ոչ մի բան չեմ նշել։ Որովհետև ինչպես նշել ես կարծում եմ, որ իրենք պետք է մի դասարանում սովորեն։ Ուղղակի ես ինքս իմ աչքով չեմ տեսել դա պրատկիկայում, իսկ դու նմանատիպ բան տեսել ես։
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Լավ ես ասում, իսկ ի՞նչ մտքեր կան, ո՞նց կազմակերպենք «Նոր Հասարակություն»-ը:
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 21:16
Ասեմ ավելին։ Ուշադրություն դարձրու իմ գրառմանը։ Ես առանձին սովորելու մասին ոչ մի բան չեմ նշել։ Որովհետև ինչպես նշել ես կարծում եմ, որ իրենք պետք է մի դասարանում սովորեն։ Ուղղակի ես ինքս իմ աչքով չեմ տեսել դա պրատկիկայում, իսկ դու նմանատիպ բան տեսել ես։
Ժառ ջան, իմ գրառմամբ ընդհանուր միտմանն եմ պատասխանել, կոնկրետ քոնին կպնելու միտք չեմ ունեցել:
Ինչ վերաբերում ա պրակտիկային, ապա իմ բերած օրինակում մտավոր խնդիրներ ունեցող էրեխեք չկային (երևի էլի, կարող ա կային, ես չգիտեի), ուղղակի կային տարբեր մակարդակների էրեխեք, բայց կարծում եմ՝ մտավոր խնդիրներ ունեցողների դեպքում էլ ա հնարավոր նույնը կիրառել: Ավելին ասեմ. Երևանի իմ դասարանում ոչ ավել-ոչ պակաս յոթ-ութ աշակերտ կար մտավոր խնդիր ունեցող: Ի՞նչ էին անում դասատուները: Դեբիլ, այլանդակ, տհաս գոռալով ման էին գալիս, ու էդ էրեխեքը մի կերպ էին դասարանից դասարան քարշ գալիս: Բայց մեկ էլ հիշում եմ, որ եսիմ որ պահին եսիմ ինչ վեհ գաղափարներ էին ծնվել մեջս, ու որոշել էի, որ հերիք չի, որ ես գերազանցիկ եմ: Դասարանում գերազանցիկները պիտի շատանան, հարվածայիններն էլ հնարավորինս շատ լինեն: Ու չգիտեմ ոնց սկսել էի ընկերություն անել մեր «ծույլիկ» աղջիկներից մեկի հետ ու վիզ դրել իրան հարվածային սարքել: Նենց չի, որ դարձավ, բայց մի քանի առարկայից սկսեց «4»-եր ստանալ՝ հավերժ «2»-ների փոխարեն: Իմ զահլան էլ շատ չէր, էդ մի կիսամյակն էր մենակ: Ու ես մտածում եմ՝ էդ էրեխեքն ինչքան կշահեին, եթե իրանց վրա ոչ թե պիտակ կպցնեին, թե՝ դեբիլ ա, չի կարա, այլ իրանց հնարավորությունների մաքսիմումն օգտագործվեր: Այսինքն, ես կարծում եմ, որ դա հնարավոր ա: Բայց էդ հիմա եմ կարծում: Էն ժամանակ կարծում էի՝ իրանք խանգարում են իմ սովորելուն:
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 21:17
Լավ ես ասում, իսկ ի՞նչ մտքեր կան, ո՞նց կազմակերպենք «Նոր Հասարակություն»-ը:
Հայկ ջան, այ էդ հարցում ահավոր-ահավոր, անտանելի հոռետես եմ, որովհետև Հայաստանը լրիվ կործանված եմ համարվում ու հույս չեմ տեսնում:
Հայկ ջան, այ էդ հարցում ահավոր-ահավոր, անտանելի հոռետես եմ, որովհետև Հայաստանը լրիվ կործանված եմ համարվում ու հույս չեմ տեսնում:
Ստեղ հոռետեսության խնդիր չէ, ամեն երկիր գտնվում ա այն վիճակում, որում պիտի գտնվի: Ասեմ, որ ուրիշ ձև ոչ էլ կարող էր լինել ու դա բոլոր երկրներին ա վերաբերվում իրենց լավ ու վատ կողմերի համար:
Բայց դու էլ ես Հայ ու քանի որ Հայերը քիչ են քեզանից էլ ավելի շատ բան ա կախված դառնում: Նենց որ մտածի այդ ուղղությամբ ազատ ժամանակ… է՜ն ամենապարապ ժամանակ:
Հայկ ջան, այ էդ հարցում ահավոր-ահավոր, անտանելի հոռետես եմ, որովհետև Հայաստանը լրիվ կործանված եմ համարվում ու հույս չեմ տեսնում:
Իսկ ես մինչև հիմա կարծում էի, որ էս հարցում Հայաստանը աշխարհի բոլոր զարգացած երկրներին տվել անցել ա: Էլ որտե՞ղ կտեսնեք, որ մտավոր թերիները սենց բարձունքների հասած լինեն: Օրինակ, նորմալ երկրում Տարոն Մարգարյանի ունակություններով մեկը տարրական դպրոցից միջնակարգ դպրոց չէր կարա տեղափոխվեր: Իսկ մեր մոտ հերիք չի քաղաքապետ ա, մի հատ էլ գիտությունների թեկնածու ա:
Ստեղ հոռետեսության խնդիր չէ, ամեն երկիր գտնվում ա այն վիճակում, որում պիտի գտնվի: Ասեմ, որ ուրիշ ձև ոչ էլ կարող էր լինել ու դա բոլոր երկրներին ա վերաբերվում իրենց լավ ու վատ կողմերի համար:
Բայց դու էլ ես Հայ ու քանի որ Հայերը քիչ են քեզանից էլ ավելի շատ բան ա կախված դառնում: Նենց որ մտածի այդ ուղղությամբ ազատ ժամանակ… է՜ն ամենապարապ ժամանակ:
Ես ազատ ժամանակ մտածել եմ ու հանգել եմ ավելի հոռետեսական եզրակացության - պրոբլեմը Հայաստանի մեջ չի, հենց հայերի մեջ ա: Մենք ինքնասիրահարված տգետ ժողովուրդ ենք: Քաքի մեջ լինելը մեր բնական վիճակն ա:
Մեր դասարանում ԴՑՊ -ով աղջիկ կար. համ հենաշարժականն էր վնասված, համ խոսակցականը ,մտավորն էլ մի քիչ ու իր ամեն դաս պատասախնելը դասարանում յուրաքանչյուրիս համար մի նոր ձեռք բերում էր ու մեզանից ոչ մեկի առաջընթացին չի խանգարել ասեմ ավելին նպաստելա մարդ տեսակի ձևավորմանը
Ես ազատ ժամանակ մտածել եմ ու հանգել եմ ավելի հոռետեսական եզրակացության - պրոբլեմը Հայաստանի մեջ չի, հենց հայերի մեջ ա: Մենք ինքնասիրահարված տգետ ժողովուրդ ենք: Քաքի մեջ լինելը մեր բնական վիճակն ա:
Իմ ասածն էլ հենց էտ ա :hands
Իսկ հեյերը ովքե՞ր են: Մեկը ես, մյուսը դու…
Էդ կնոջ ասածին չանրադառնամ, լեզուս չի պտտվում, որ մեկնաբանեմ:
Մի բանն ա հետաքրքիր: Ինչ ա նշանակում մտավոր հետամնաց, հը՞ն: Ուրիշ բան, եթե մարդը ի ծնե կամ ձեռքբերովի այնպիսի հոգեկան հիվանդությամբ ա տառապում կամ թերզարգացած ուղեղ ունի, որ նրան թույլ չի տալիս ոչ միայն սովորել, այլ ընդհանրապես հասկանալ իր իսկ կատարած գործողությունները կամ ղեկավարել դրանք, իհարկե նման երեխաների համար ոչ թե հատուկ ծրագիր այլ հատուկ կրթօջախներ են անհրաժեշտ: Իսկ եթե մարդը ֆիզիակակն որևէ արատի կամ խրոնիկ ծուլության կամ ինչ ինչ մտավոր խնդիրների պատճառով լավ չի կարողանում սովորել, ուշ ա ընկալում, շատ ա դժվարանում և այլն` ինչի մասին ա խոսքը:
Չեմ ընդունում, որ ասում եք մտավոր հետամնաց: Այդ մարդիկ մտավոր հետամնաց չեն:
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 22:29
Էդ կնոջ ասածին չանրադառնամ, լեզուս չի պտտվում, որ մեկնաբանեմ:
Մի բանն ա հետաքրքիր: Ինչ ա նշանակում մտավոր հետամնաց, հը՞ն: Ուրիշ բան, եթե մարդը ի ծնե կամ ձեռքբերովի այնպիսի հոգեկան հիվանդությամբ ա տառապում կամ թերզարգացած ուղեղ ունի, որ նրան թույլ չի տալիս ոչ միայն սովորել, այլ ընդհանրապես հասկանալ իր իսկ կատարած գործողությունները կամ ղեկավարել դրանք, իհարկե նման երեխաների համար ոչ թե հատուկ ծրագիր այլ հատուկ կրթօջախներ են անհրաժեշտ: Իսկ եթե մարդը ֆիզիակակն որևէ արատի կամ խրոնիկ ծուլության կամ ինչ ինչ մտավոր խնդիրների պատճառով լավ չի կարողանում սովորել, ուշ ա ընկալում, շատ ա դժվարանում և այլն` ինչի մասին ա խոսքը:
Չեմ ընդունում, որ ասում եք մտավոր հետամնաց: Այդ մարդիկ մտավոր հետամնաց չեն:
Ինսայդեր ջան, եթե ասում ենք մտավոր հետամնաց, ուրեմն մտավոր հետամնացը նկատի ունենք, ոչ թե միջին վիճակագրականից ցածր մտավոր ունակությունները: Մտավոր հետամնացությունը դիագնոզ ա ու համապատասխան մոտեցում ա պահանջում: Բայց նույնիսկ այդ դեպքում ես կտրականապես դեմ եմ, որ նման երեխաները հատուկ կրթօջախներ ուղարկվեն:
... իհարկե նման երեխաների համար ոչ թե հատուկ ծրագիր այլ հատուկ կրթօջախներ են անհրաժեշտ: ...
Բախտ եմ ունեցել երկու տարբեր երկրներում, մեկը մեկից ու Հայաստանից բեթար, հայտնվել նման հատուկ կրթօջախներում: Գլխանց ասեմ, որ ամեն մուտքից հետո երկու ամիս դեղերով եմ քնել: Ավելի լավ էր էտ երեխեքին մեչետեներով մորթած լինեին, քան դատապարտեին էտ աներևակայելի տառապանքներին:
Ասածս ինչ ա, insider հոպար, երեխաներին ցանկացած «հատուկ» օջախ ուղարկելը, կլինի կրթօջախ, ճռթօջախ, թե ազգային հայրենասիրական օջախ, անընդունելի ա: Ցանկացած հատուկ օբյեկտում նմանատիկ երեխաներին կենտրոնացնելը նշանակում ա ինստիտուցիոնալացում, հետևապես՝ հասարակությունից մեկուսացում: Մեկուսացված երեխան, որին տալիս ես ինչ-որ անհասկանալի դատիարակների ձեռքը, որոնք իրենք դաստիարակության կարիք ունեն, էտ երեխաներին դարձնում ա սարսափելի խոցելի: Էտ երեխեքը, որպես կանոն շատ արագ ու հեշտ դառնում են ամեն տեսակի ծաղրի առարկա: Ծաղրողներ հաճախ իրենք էլ չեն գիտակցում, որ ծաղրում են էտ երեխեքին, քանի որ չունեն համապատասխան մասնագիտական պատրաստվածություն:
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 22:54
Ի դեպ, մի բան էլ ասեմ, հատուկ կրթօջախներին դեմ եմ նաև դրանց «դրական» իմաստով, այսինքն՝ երբ խելացի էրեխեքին են հավաքում մի տեղում: Կարծում եմ՝ գոնե մինչև ավագ դպրոց երեխաները պետք ա հնարավորինս բազմազան շրջապատում սովորեն:
Ruby Rue
08.07.2014, 22:54
Բյուր, ասածներիդ հետ լրիվ համաձայն եմ, երբ ասում էի հատուկ կրթական ծրագիր է պետք մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխեքի համար, նկատի չունեի, որ իրենց պետք է այլ դպրոցներ տանել. ուղղակի պետք են նորմալ մանկավարժներ, ովքեր ամեն ինչ կանեն, որ էդ երեխաները սովորեն իրենց ուժերի ներածին չափով, ոչ թե գրատախտակ կմաշեն` ով հասկացավ, խելացի է, ով չէ` տհաս սկզբունքով: Ուղղակի էսօրվա դրությամբ, սովորական դպրոցի շարքային ուսուցիչը ոչ միայն չի նպաստի, որ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխան սովորի, զարգանա, այլ ընդհակառակը:
Մենք դասարանում մտավոր խնդիրներ ունեցող մի աղջիկ ունեինք: Ինքը միշտ նստում էր շարքի ամենավերջում, դասերին չէր մասնակցում, երբեք որևէ ուսուցիչ չէր հիշում նրա գոյության մասին: Երբ նոր ուսուցիչ պետք է դաս տար, իրեն զգուշացնում էին, որ Հասմիկին դաս չհարցնի: Մի անգամ էլ եկեղեցու պատմության, ում չէին զգուշացրել, դաս հարցրեց իրեն ու երբ ինքը չկարողացավ պատասխանել, սկսեց դասարանով մեկ գոռալ, որ դեբիլ է ու տհաս: Նենց էի տխրում էդ աղջկա համար, երբեք որևէ դասատու չէր փորձում իրեն օգնել, որ սովորի, ուղղակի անտեսում էին իրեն ու երեքներ շարում: Ութ տարի սովորեցի հետը, բայց էդպես էլ ձայնը չէի լսել:
Ես վստահ եմ, որ եթե դասատուները փորձեին իրեն օգնել, այլ ոչ թե անտեսեին, ինքը կաշխատեր, ահագին բան կսովորեր:
Նախ պետք ա մի հատ դասատուներին կրթել, եթե իհարկե բան կհասկանան: Մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների իրավունքների տեսանկյունից էլ նայելով, պետք չէ, որ նրանց էդպիսի ուսուցիչներ դաս տան, ում ձեռքին ոչ միայն էդ երեխեքը չեն սովորում, այլ ավելի են կոմպլեքսավորվում ու մեկուսանում: Էսպես արտահայտվող կինն էլ էր մանկավարժ. պատկերացնու՞մ եք, թե ինքը ոնց կվերաբերեր մտավոր խնդիրներ ունեցող աշակերտին:
Ես մի ՀԿ-ում լրագրության ու մեդիա դասերի էի գնում ու մեզ հետ տարբեր տեսակի հաշմանդամություն ունեցող երեխաներ էլ էին գալիս. սկսած հենաշարժողական, վերջացրած մտավոր խնդիրներ ունեցողներով: Մտավոր թերզարգացած երեխեքի մեջ նենց հավես ու հետաքրքրիր դեմքեր կային. մեկը փայտի վրա սիրուն քանդակում էր, մյուսը` լողի չեմպիոն էր, ոմանք էլ թատրոնում էին խաղում: Իրենք պատմում էին, որ դպրոցում իրենց և՛ դասատուներն են նեղացնում, և՛ երեխեքը: Մեր հետ շփվելով, էդ կես տարվա ընթացքում իրենք ահագին բացվել էին, ավելի մարդամոտ դարձել: Մի անգամ Հակոբը, ով մտավոր խնդիրներ ուներ, մեզ իր ծնունդին հրավիրեց: Երբ բոլորով գնացինք, իրա մաման ուրախությունից լաց էր լինում, ասում էր, որ չենք պատկերացնի, թե ինչ մեծ բան է իր համար, որ իր տղան ընկերներ ունի, ուրախանում էր, որ ինքն ահագին դեպի լավն է փոխվել էդ շփման ընթացքում:
Ես իրենցից շատ բան եմ սովորել, ու ոչ միայն դեմ չէի լինի, այլև կուզենայի, որ իմ երեխան հաշմանդամություն ունեցողների հետ, այդ թվում` նաև մտավոր, նույն դասարանում սովորեր ու կուզեի, որ էս անտակտ ու հիմար ուսուցիչների փոխարեն լավ մասնագետներ լինեին: Բայց արի ու տես, որ լիքը ծնողներ իրենց երեխաներին հանում են էն դասարաններից, որտեղ հաշմանդամ երեխաներ կան` նույն էս կնոջ տրամաբանությամբ: Հիմա ո՞վ ա տհասը. երեխան, ով մտավոր խնդիրներ ունի, բայց անհրաժեշտ կրթական միջավայրում կարող է սովորել, թե՞ այն ծնողը ով վախենում է, որ իր երեխան կդեգրադանա նրանց հետ շփվելով:
Sambitbaba
08.07.2014, 22:55
Ինձ շատ կտփե՞ք, եթե համարձակվեմ ասել, որ անգամ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաները պետք ա սովորեն սովորական դասարաններում: Բացատրեմ: Նախ սկսենք էդ կնգա ապուշ ասածներից, թե մտավոր խնդիր ունեցողները խանգարում են խելացի էրեխեքին: Հայաստանում շատ տարածված մտածելակերպ ա, թե՝ խելոքներին պետք ա օգնենք, որ բարձունքների հասնենք: Մեր կրթական համակարգը հիմնված ա հենց էդ խելոքների վրա, անգամ միջակները չեն ձգում, ուր մնաց՝ մտավոր խնդիր ունեցողները, մինչդեռ իմ համեստ կարծիքով կրթությունը պետք ա ուղղված լինի բոլորին բավարարելու, հատկապես միջակներին, որովհետև իրանք թվով ամենամեծն են, խելացիներն ու մտավոր խնդիրներ ունեցողները կոնտինուումի երկու ծայրերի բացառություններն են: Հետո, շատ կարևոր ա հենց փոքրուց երեխային սովորեցնելը, որ ինքը հասարակության մի մաս ա, ու իրա ունակությունները ոչ թե նրա համար են, որ ինքը բարձունքներ նվաճի, այլ օր օգնի նրանց, ովքեր իր նման չեն, օրինակ հենց թեկուզ ընկերություն անելով: Բայց իհարկե խնդիրներով էրեխեքը պիտի տարբեր ծրագրերով դասավանդվեն: Կասեք՝ ո՞նց ա դա հնարավոր, երբ նրանք ընդհանուր մի դասարանում են: Եթե նման օրինակ տեսած չլինեի, օդում պիտի կրակեի: Բայց կարամ իմ Պրահայի դպրոցի օրինակը բերեմ: Էնտեղ կոնկրետ մաթեմը բոլորս անհատական ծրագրով էինք անցնում: Մի գիրքը վերջացնելուց հետո անցնում էինք մյուսի: Դասերի ժամանակ էլ դասատուն ոչ թե գրատախտակին բան էր բացատրում, այլ առանձին-առանձին հերթով բոլոր էրեխեքին կանչում, նայում ուր են հասել, նախորդ դասի վարժությունների սխալները քննարկում, եթե պետք էր լինում, նոր բան բացատրում, իսկ էդ ընթացքում մնացած բոլորն իրենց էդ դասի հանձնարարություններն էին լուծում:
Հետո, շատ կարևոր ա ստանալ մի հասարակություն, որտեղ բոլորը բոլորից են սովորում, ոչ թե ուսուցիչը սովորեցնում ա, աշակերտը՝ սովորում: Այսինքն՝ նույն ուսուցիչը պետք ա աշակերտներից սովորի, աշակերտներն էլ միմյանցից: Հիմա սրա հետ կապված մի դեպք պատմեմ:
Մեր կողքը մի գերդաստան ա բնակվում: Իրանք հայտնի են իրանց մեղմ ասած մտավոր ոչ փայլուն կարողություններով: Մտավոր հետամնացությունը կոպիտ տերմին կլինի, բայց կարելի ա ասել, որ նորմայի կոնտինուումի ստորին մասերում էին: Էդ գերդաստանի աղջիկներից մեկն ինձնից մի դասարան ցածր էր: Մինչև դպրոց գնալն էլ մենք իրար հետ ընկերություն անում էինք, բակում խաղում էինք, իրար ծնունդների գնում ու մինչև դպրոցն ավարտելն էլ լավ մոտիկ էինք: Ասենք եթե մեկը չասեր, որ իրանք (կամ հենց թեկուզ իմ էդ ընկերուհին) մտավոր խնդիրներ ունեն, կյանքում մտքովս չէր անցնի (էս էլ քեզ դիսկրիմինացիայի օրինակ. դասատուներն ասում էին, թե՝ ինչ ես Ռիմուշի հետ ընկերություն անում): Ամեն ինչից բացի, էդ աղջիկը հաճախ մեր տուն էր գալիս ու մաթեմի տնայինները դեմ տալիս, որ անեմ: Չէի անում: Նստում, ժամերով բացատրում էի, թողնում, որ ինքը անի: Էնքան էի բացատրում, մինչև իրոք կարողանում էր: Չեք պատկերացնի՝ ոնց էի ուրախանում տենց ժամանակ: Հետո որ մեծացա, մտածեցի՝ ինչքան շատ բան կսովորեր ինքը դպրոցում, եթե դասախոսներն էլ նման վերաբերմունքի արժանացնեին:
Բայց ամեն ինչից բացի, էդ մեր կողքի գերդաստանի կանայք մի շատ կարևոր հատկանիշ ունեին. իրանց ձեռքից ամեն ինչ գալիս էր, տները պլպլում էին, էփած ճաշերը գժանոց համով էին, կարուձևից իրանց նմանը չկար: Բաներ, որոնցից ես՝ ամենայն գերազանցիկս գոնե էդ տարիքում լրիվ զրո էի, հիմա էլ չեմ փայլում: Ու ասենք կարայի, չէ՞, Ռիմուշից դրանք սովորեի (մինչև դպրոց գնալը գոնե տիկնիկի շոր կարել սովորել եմ իրանից): Բայց հենց էդ դիսկրիմինացիան բերել էր նրան, որ տպավորություն էի ստացել, թե նրանից սովորելու բան չունեմ, թե մեջներիցս ես եմ:
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Էստեղից (ավելի աաջը չեմ կարդացել:) ) մինչև առայժմ վերջին գրառմանդ համար, Բյուր ջան, կոշիկներով մտար աչքս::hands:love
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 23:00
Ռուբի ջան, իհարկե համաձայն եմ, որ պետք ա դասատուներին կրթել: Բնական ա, ծրագրերը փոխելն ու մշակելը քիչ ա, մի հատ էլ պետք ա դասատուներին փոխել ու մշակել:
Ծնողների հարցն ավելի հեշտ լուծվող ա: Եթե դասատուներն ու տնօրենները համապատասխան պատրաստվածություն ունեն, կարան շատ հեշտ բացատրեն ծնողին, որ քո երեխայի համար լավ ա, որ հաշմանդամություն ունեցող էրեխեք են հետը սովորում: Ավելին՝ եթե խնդիրը համակարգային լուծում ստանա, ծնողն ինչքան ուզում ա, թող իրա էրեխուն հանի, ուրիշ դպրոց տանի. էնտեղ էլ հաստատ կլինեն հաշմանդամություն ունեցող էրեխեք:
Բախտ եմ ունեցել երկու տարբեր երկրներում, մեկը մեկից ու Հայաստանից բեթար, հայտնվել նման հատուկ կրթօջախներում: Գլխանց ասեմ, որ ամեն մուտքից հետո երկու ամիս դեղերով եմ քնել: Ավելի լավ էր էտ երեխեքին մեչետեներով մորթած լինեին, քան դատապարտեին էտ աներևակայելի տառապանքներին:
Ասածս ինչ ա, insider հոպար, երեխաներին ցանկացած «հատուկ» օջախ ուղարկելը, կլինի կրթօջախ, ճռթօջախ, թե ազգային հայրենասիրական օջախ, անընդունելի ա: Ցանկացած հատուկ օբյեկտում նմանատիկ երեխաներին կենտրոնացնելը նշանակում ա ինստիտուցիոնալացում, հետևապես՝ հասարակությունից մեկուսացում: Մեկուսացված երեխան, որին տալիս ես ինչ-որ անհասկանալի դատիարակների ձեռքը, որոնք իրենք դաստիարակության կարիք ունեն, էտ երեխաներին դարձնում ա սարսափելի խոցելի: Էտ երեխեքը, որպես կանոն շատ արագ ու հեշտ դառնում են ամեն տեսակի ծաղրի առարկա: Ծաղրողներ հաճախ իրենք էլ չեն գիտակցում, որ ծաղրում են էտ երեխեքին, քանի որ չունեն համապատասխան մասնագիտական պատրաստվածություն:
Տրիբուն ձյա համաձայն եմ, լրիվ: Ես էլ եմ տեսել սեփական աչքերով ու ոչ մի անգամ: Խոսքս ոչ թե Հայաստանի վայ ինտերնատների մասին ա, որ ոնց որ մեկուսարան լինեն, այլ որպես դպրոց` սովորելու տեղ, որ գնան ու գան էդ մարդիկ, որ այնտեղ լինեն հատուկ պատրաստված մասնագետներ, հատուկ ուսուցման ծրագիր ... որ ավելի հեշտ լինի երեխաների համար էդ ամեն ինչը մարսելը:
Ինսայդեր ջան, եթե ասում ենք մտավոր հետամնաց, ուրեմն մտավոր հետամնացը նկատի ունենք, ոչ թե միջին վիճակագրականից ցածր մտավոր ունակությունները: Մտավոր հետամնացությունը դիագնոզ ա ու համապատասխան մոտեցում ա պահանջում: Բայց նույնիսկ այդ դեպքում ես կտրականապես դեմ եմ, որ նման երեխաները հատուկ կրթօջախներ ուղարկվեն:
Բյուր ջան, չեմ կարող վիճել, թե որն ա մտավոր հետամնացը /դիագնոզով/, բայց եթե երեխան, թեկուզ դժվարությամբ, բայց ի վիճակի ա նորմալ դպրոցում բոլորի կողքին ուսանել ու ուսանում ա ... Անձամբ ճանաչում ու շփվում եմ նման մի մարդու հետ, չգիտեմ ինչ դիագնոզ ա իրանը, հաստատ մի վատ բան կլինի, երբեք չեմ հարցրել, բայց նաև, թեկուզ մտքում, երբեք նրան մտավոր հետամնաց չեմ ասել: Եսիմ: Երևի էդ հետամնաց բառն ա մեջս ամեն ինչ խառնում իրար:
StrangeLittleGirl
08.07.2014, 23:11
Բյուր ջան, չեմ կարող վիճել, թե որն ա մտավոր հետամնացը /դիագնոզով/, բայց եթե երեխան, թեկուզ դժվարությամբ, բայց ի վիճակի ա նորմալ դպրոցում բոլորի կողքին ուսանել ու ուսանում ա ... Անձամբ ճանաչում ու շփվում եմ նման մի մարդու հետ, չգիտեմ ինչ դիագնոզ ա իրանը, հաստատ մի վատ բան կլինի, երբեք չեմ հարցրել, բայց նաև, թեկուզ մտքում, երբեք նրան մտավոր հետամնաց չեմ ասել: Եսիմ: Երևի էդ հետամնաց բառն ա մեջս ամեն ինչ խառնում իրար:
Եթե երեխան, անկախ նրանից մտավոր հետամնաց ա, թե ոչ, դպրոցում սովորելու դժվարություններ ունի, խնդիրը ոչ թե երեխայի, այլ կրթական համակարգի մեջ ա, ու պետք ա ծրագիրը նենց լինի, որ հնարավորինս ընդգրկի բոլոր երեխաներին: Իհարկե, կան մտավոր հետամնացության ծայրահեղ դրսևորումներ, երբ երեխան խիստ հակասոցիալական վարք ա ցուցաբերում, խոսքը չի զարգանում, տակը չիշիկ ա անում, ու իրանց ներկայությունը դասերին իրոք կարա խնդիր լինի, բայց դա նորից համակարգային խնդիր ա. պետք ա լուծում մտածել իրանց էլ ընդգրկելու մասին:
Իսկ ինչ վերաբերում ա դպրոցում «դժվարությամբ սովորելուն», ապա հայկական (Սովետից ժառանգություն մնացած) կրթական համակարգի ահավոր լուրջ բացերից ա դա, որ դպրոցում դժվարությամբ չի սովորում մենակ աշակերտների 5%-ը, որոնք ներքին մոտիվացիա ունեն սովորելու ու բարդ բանը կարան իրանց ստիպեն, հազար անգամ կարդան, միջինից շատ բարձր մտավոր ունակություններ ունեն: Մնացած բոլոր աշակերտներն էս կամ էն աստիճանի դժվարություն ունենում են: Ու ցանկացած երեխա էլ ի վիճակի կլինի նորմալ դպրոցում ուսանել, եթե հարցը ճիշտ դրվի: Եթե մենք ուզում ենք հասարակության մեջ ներառել իրանց, ուրեմն պետք ա մեր առաջ խնդիր դնենք ու լուծումներ փնտրենք, եթե ի վիճակի չի «նորմալ» դպրոցում ուսանել, ուրեմն ավելի «նորմալացնենք» դպրոցը: Մեկուսացնելը, անկախ նրանից, թե ինչ դրախտավայրում ա դա արվում, շատ հեշտ ու ալարկոտ լուծում ա:
... Մի անգամ Հակոբը, ով մտավոր խնդիրներ ուներ, մեզ իր ծնունդին հրավիրեց: Երբ բոլորով գնացինք, իրա մաման ուրախությունից լաց էր լինում, ասում էր, որ չենք պատկերացնի, թե ինչ մեծ բան է իր համար, որ իր տղան ընկերներ ունի, ուրախանում էր, որ ինքն ահագին դեպի լավն է փոխվել էդ շփման ընթացքում:
...
Այստեղից եզրահանգում - մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաներին պետք չի հատուկ կրթություն կամ հատուկ դաստիարակություն, կարող ա ընդհանրապես պետք չի կրթություն՝ իրա ուղղակի 2+2=4 իմաստով: Իրանց պետք ա, որ իրանք լիարժեք ինտեգրված լինեն հասարակության մեջ, որ շրջապատ ունենան, ընկերներ ունենան, շփվեն մարդկանց հետ ու իրանց վերաբերվեն այնպես ինչպես ուրիշներին: Դրա համար էլ, մի անգամ էլ իմ կողմից ստորագրում եմ Բյուրի գրածների տակ: Հատուկ կարիքներով երեխաները պիտի գնան նույն դպրոցները ինչ մնացած երեխաները, էտ համ իրանց ա լավ, համ էլ մյուս երեխաներին, որոնք սովորում են լինել ավելի մարդկային ու հանդուրժող, ու հասկանում են, որ հատուկ կարիքներ ունեցող երեխա չի նշանակում մարգինալացված ու մեկուսացված երեխա, նշանակում ա ուղղակի հատուկ կարիքներ ունեցող երեխա:
Տրիբուն ձյա համաձայն եմ, լրիվ: Ես էլ եմ տեսել սեփական աչքերով ու ոչ մի անգամ: Խոսքս ոչ թե Հայաստանի վայ ինտերնատների մասին ա, որ ոնց որ մեկուսարան լինեն, այլ որպես դպրոց` սովորելու տեղ, որ գնան ու գան էդ մարդիկ, որ այնտեղ լինեն հատուկ պատրաստված մասնագետներ, հատուկ ուսուցման ծրագիր ... որ ավելի հեշտ լինի երեխաների համար էդ ամեն ինչը մարսելը:
Չէ եղբայր, հենց էտ ա որ չի կարելի: Նույն պրոբլեմներով երեխեքին դու հավաքում ես իրար գլխի մի տեղ, որը ուզես թե չուզես դառնում ա գետո - հենց սա էլ նշանակում ա հասարակությունից մեկուսացում ու մարգինալացում: Կրկնեմ ընկեր, խնդիրը նրանում չի, որ էտ երեխեքը պարտադիր պիտի մաթեմատիկա կամ աշխարհագրություն սովորեն ինչ-որ կերպ, հատուկ մեթոդով կամ առանց դրա: Խնդիրը նրանում ա, որ էտ երեխեքը պիտի հասարակության ինտեգրալ մասը լինեն:
Էտ, ստեղ մի քանի անգամ կրկնված inclusive education ասվածը կատակ բան չի: Նորմալ երկրները մի քանի տասնամյակում են եկել էտ եզրակացության, որ համանման խնդիրենրով երեխեքին իրար գլխի մի տեղ հավաքելով խնդիրը ավելի ա խորանում ու սրվում: Էտ երեխեքը տեսնում են միայն իրանց նման կամ իրանցից քիչ տարբերվող երեխեքի, իրանք սկսում են արագ հասկանալ, որ իրանք նորմայից դուրս են ու իրանց արհեստականորեն առանձնացրել են մնացածից: Իրանք, առանց որևէ մեկի օգնության սկսում են արագ կտրվել հասարակությունից, ինքնա-մարգինալացվում են, դառնում են խնդիր իրանք իրանց ու մոտ հարազատների համար:
Եթե երեխան, անկախ նրանից մտավոր հետամնաց ա, թե ոչ, դպրոցում սովորելու դժվարություններ ունի, խնդիրը ոչ թե երեխայի, այլ կրթական համակարգի մեջ ա, ու պետք ա ծրագիրը նենց լինի, որ հնարավորինս ընդգրկի բոլոր երեխաներին: Իհարկե, կան մտավոր հետամնացության ծայրահեղ դրսևորումներ, երբ երեխան խիստ հակասոցիալական վարք ա ցուցաբերում, խոսքը չի զարգանում, տակը չիշիկ ա անում, ու իրանց ներկայությունը դասերին իրոք կարա խնդիր լինի, բայց դա նորից համակարգային խնդիր ա. պետք ա լուծում մտածել իրանց էլ ընդգրկելու մասին:
Իսկ ինչ վերաբերում ա դպրոցում «դժվարությամբ սովորելուն», ապա հայկական (Սովետից ժառանգություն մնացած) կրթական համակարգի ահավոր լուրջ բացերից ա դա, որ դպրոցում դժվարությամբ չի սովորում մենակ աշակերտների 5%-ը, որոնք ներքին մոտիվացիա ունեն սովորելու ու բարդ բանը կարան իրանց ստիպեն, հազար անգամ կարդան, միջինից շատ բարձր մտավոր ունակություններ ունեն: Մնացած բոլոր աշակերտներն էս կամ էն աստիճանի դժվարություն ունենում են: Ու ցանկացած երեխա էլ ի վիճակի կլինի նորմալ դպրոցում ուսանել, եթե հարցը ճիշտ դրվի: Եթե մենք ուզում ենք հասարակության մեջ ներառել իրանց, ուրեմն պետք ա մեր առաջ խնդիր դնենք ու լուծումներ փնտրենք, եթե ի վիճակի չի «նորմալ» դպրոցում ուսանել, ուրեմն ավելի «նորմալացնենք» դպրոցը: Մեկուսացնելը, անկախ նրանից, թե ինչ դրախտավայրում ա դա արվում, շատ հեշտ ու ալարկոտ լուծում ա:
Ըհն, աբրիս, բա ես ինչ եմ ասում: Իմ մյուս ասածը, որ Տրիբուն ձյան ցիտել ա, հենց ծայրահեղ դեպքերին և հոգեկան ծանր հիվանդությամբ տառապող երեխաներին ա վերաբերվում, ոչ թե հաշմանդամ կամ մտավոր հետամնաց երեխաներին: Մի հատ էլ օրինակ բերեմ: Մեր նախկին հարևանի երեխան չգիտեմ ինչ հոգեկան խանգարում ուներ, որ եկավ դպրոցի ժամանակ, ծնողները ծանրութեթև արեցին ու ի վերջո չտարան դպրոց, որովհետև էդ անտեր հիվանդության պատճառով նույնիսկ չեր կարողանում նորմալ խոսել: Հասարակ բաներ ուղղակի ի վիճակի չէր ընկալել ... մեկ մեկ էլ շատ ագրեսիվ էր դառնում: Չնայած հայաթում, բոլորին հավասար, իրեն համար խաղում էր ... ոչ մի բանից էլ չէին զրկում էդ երեխուն:
Չէ եղբայր, հենց էտ ա որ չի կարելի: Նույն պրոբլեմներով երեխեքին դու հավաքում ես իրար գլխի մի տեղ, որը ուզես թե չուզես դառնում ա գետո - հենց սա էլ նշանակում ա հասարակությունից մեկուսացում ու մարգինալացում: Կրկնեմ ընկեր, խնդիրը նրանում չի, որ էտ երեխեքը պարտադիր պիտի մաթեմատիկա կամ աշխարհագրություն սովորեն ինչ-որ կերպ, հատուկ մեթոդով կամ առանց դրա: Խնդիրը նրանում ա, որ էտ երեխեքը պիտի հասարակության ինտեգրալ մասը լինեն:
Էտ, ստեղ մի քանի անգամ կրկնված inclusive education ասվածը կատակ բան չի: Նորմալ երկրները մի քանի տասնամյակում են եկել էտ եզրակացության, որ համանման խնդիրենրով երեխեքին իրար գլխի մի տեղ հավաքելով խնդիրը ավելի ա խորանում ու սրվում: Էտ երեխեքը տեսնում են միայն իրանց նման կամ իրանցից քիչ տարբերվող երեխեքի, իրանք սկսում են արագ հասկանալ, որ իրանք նորմայից դուրս են ու իրանց արհեստականորեն առանձնացրել են մնացածից: Իրանք, առանց որևէ մեկի օգնության սկսում են արագ կտրվել հասարակությունից, ինքնա-մարգինալացվում են, դառնում են խնդիր իրանք իրանց ու մոտ հարազատների համար:
Տրիբուն ձյա, Հայաստանում էդ երեխեքի մեծ մասին իրանց սեփական ծնողներն էն մեկուսացնում ու տանում ինտերնատ, ոչ թե օրենքով են դնում մեկուսացնում: Այսինքն ծնողը չի պահում նման երեխուն, ինքն իրանից ա առաջինը մեկուսացնում, ուր թե մնաց դպրոց տա ...
StrangeLittleGirl
09.07.2014, 00:01
Ըհն, աբրիս, բա ես ինչ եմ ասում: Իմ մյուս ասածը, որ Տրիբուն ձյան ցիտել ա, հենց ծայրահեղ դեպքերին և հոգեկան ծանր հիվանդությամբ տառապող երեխաներին ա վերաբերվում, ոչ թե հաշմանդամ կամ մտավոր հետամնաց երեխաներին: Մի հատ էլ օրինակ բերեմ: Մեր նախկին հարևանի երեխան չգիտեմ ինչ հոգեկան խանգարում ուներ, որ եկավ դպրոցի ժամանակ, ծնողները ծանրութեթև արեցին ու ի վերջո չտարան դպրոց, որովհետև էդ անտեր հիվանդության պատճառով նույնիսկ չեր կարողանում նորմալ խոսել: Հասարակ բաներ ուղղակի ի վիճակի չէր ընկալել ... մեկ մեկ էլ շատ ագրեսիվ էր դառնում: Չնայած հայաթում, բոլորին հավասար, իրեն համար խաղում էր ... ոչ մի բանից էլ չէին զրկում էդ երեխուն:
Ինսայդեր, ստեղ հարց ա՝ ո՞րն ա էդ «ծայրահեղ» դեպքը: Իմ նկարագրա՞ծը, որ չի կարողանում չիշիկ պահի, խոսի, վարքը հակասոցիալական ա, թե՞ Դաունի համախտանիշով երեխան (երկուսն էլ մտավոր հետամնաց են):
Իսկ քո բերած օրինակի դեպքում, երբ ծանրութեթև էին անում... ստեղ հարց ա առաջանում՝ ինչու՞ չէր կարողանում նորմալ խոսել: Հակառակը, հենց էդ պատճառով պետք ա տանեին դպրոց, որ խոսքը զարգանար: Խոսքի նորմալ չզարգանալու պատճառը ոչ միայն մտավոր հետամնացությունը կարա լինի, այլև էդ խոսքն ուղղակի չօգտագործելը: Ու շատ տխուր ա, որ ծնողներն իրենց երեխայի համար էդպիսի բան են որոշել:
Ինսայդեր, ստեղ հարց ա՝ ո՞րն ա էդ «ծայրահեղ» դեպքը: Իմ նկարագրա՞ծը, որ չի կարողանում չիշիկ պահի, խոսի, վարքը հակասոցիալական ա, թե՞ Դաունի համախտանիշով երեխան (երկուսն էլ մտավոր հետամնաց են):
Իսկ քո բերած օրինակի դեպքում, երբ ծանրութեթև էին անում... ստեղ հարց ա առաջանում՝ ինչու՞ չէր կարողանում նորմալ խոսել: Հակառակը, հենց էդ պատճառով պետք ա տանեին դպրոց, որ խոսքը զարգանար: Խոսքի նորմալ չզարգանալու պատճառը ոչ միայն մտավոր հետամնացությունը կարա լինի, այլև էդ խոսքն ուղղակի չօգտագործելը: Ու շատ տխուր ա, որ ծնողներն իրենց երեխայի համար էդպիսի բան են որոշել:
Բյուր ջան, էդ հենց դուք` մասնագետներդ կասեք, որոնք են ծանր դեպքերը: Քո էլ, Տրիբուն ձյաի էլ ասածը ընդունում եմ, էդ inclusive education շատ լավ հասկանում եմ ինչ ա: Բայց նաև չես ժխտում չէ՞, որ կան նման հիվանդություններ և որ նման հիվանդությամբ տառապող մարդը ոչ թե inclusive education-ի, այլ նաև ուղղակի, խնամքի ու հոգատարության կարիք ունի: Որ մեր երկրում նման շատ երեխաների ոչ թե կրթությամբ ու խնամքով ուզում են զբաղվեն ծնողները, բայց դրա հնարավորությունը չունեն, այլ հենց իրենք են առաջինը հրաժարվում նման երեխաներից ու հանձնում պետության խնամքին ու ասում դե պահի: Սա էլ պակաս կարևոր հարց չի:
StrangeLittleGirl
09.07.2014, 00:39
Բյուր ջան, էդ հենց դուք` մասնագետներդ կասեք, որոնք են ծանր դեպքերը: Քո էլ, Տրիբուն ձյաի էլ ասածը ընդունում եմ, էդ inclusive education շատ լավ հասկանում եմ ինչ ա: Բայց նաև չես ժխտում չէ՞, որ կան նման հիվանդություններ և որ նման հիվանդությամբ տառապող մարդը ոչ թե inclusive education-ի, այլ նաև ուղղակի, խնամքի ու հոգատարության կարիք ունի: Որ մեր երկրում նման շատ երեխաների ոչ թե կրթությամբ ու խնամքով ուզում են զբաղվեն ծնողները, բայց դրա հնարավորությունը չունեն, այլ հենց իրենք են առաջինը հրաժարվում նման երեխաներից ու հանձնում պետության խնամքին ու ասում դե պահի: Սա էլ պակաս կարևոր հարց չի:
Ինսայդեր ջան, դա մենակ նեղ մասնագետի որոշելիքը չի, դա համընդհանուր հասարակական խնդիր ա: Նայի, նեղ մասնագետը կարա բռնի, ասի՝ ADHD-ով էրեխեն էլ չի կարա դպրոցում սովորի, որտև ինքը չի կարում կենտրոնանա, հա շարժվում ա, մյուսներին խանգարում ա: Բայց արի ու տես, որ էս էրեխեքը մտավոր խնդիրներ չունեն: Ասենք, Այնշտայնն էլ ա ունեցել ADHD: Որպեսզի հարցն ավելի պարզ դառնա, ոչ մտավոր խնդրով երեխայի վրա բերեմ օրինակը: Նայի, անվասայլակով, քայլել չկարողացող երեխա ա: Երկու մոտեցում կա. իրան չտանել սովորական դպրոց, որովհետև անվասայլակի հարմարություններ չունի էդ դպրոցը, այլ տանել դպրոց, որը կառուցված ա հատուկ անվասայլակով էրեխեքի համար, ու մենակ իր նմաններն են սովորում: Երկրորդ տարբերակը սովորական դպրոցներն անվասայլակներին հարմարացնելն ա: Հասարակության ճիշտ զարգացման, առաջընթացի համար ես կարծում եմ, որ երկրորդն ա ճիշտը:
Իսկ կրթության կարիք բոլորն ունեն, չկա նենց մարդ, որ չունենա, անկախ նրանից՝ ինչ աստիճանի են մտավոր և ֆիզիկական ունակությունները տուժած: Այլ հարց ա, որ մենք՝ որպես հասարակություն չենք կարողանում այդ մարդկանց կրթության կարիքը հոգալ: Ինչ վերաբերում ա քո ասած դեպքերին, երբ ծնողները հրաժարվում են, միշտ չի, որ «ծայրահեղ ծանր» դեպքեր են: Մի հարյուր տարի առաջ Դաունի հիվանդությամբ մարդը համարվում էր մենակ «խնամքի ու հոգատարության» կարիք ունեցող: Էսօր իմ աչքով եմ տեսել, թե ոնց են Դաունի հիվանդությամբ մարդիկ տարբեր տեղերում աշխատում, դաշնամուր նվագում, զանազան արհեստներով զբաղվում, անգամ համալսարան ընդունվում: Ուրեմն արդեն էդ «ծայրահեղ ծանր» դեպքի շեմքն իջել ա: Մեր խնդիրը պիտի լինի էդ շեմքը հնարավորինս իջացնելն ու ի վերջո վերացնելն ա, ոչ թե որոշելը, թե որն ա «ծայրահեղ ծանր», որը՝ չէ:
Ինչ վերաբերում ա «պետության խնամքին» հանձնելը, ապա անբաշար պետությունից ա, որ էդպես ա: Նորմալ պետությունը նախ ֆինանսական մեծ օգնություն ցույց կտար այդ երեխաներին (ի դեպ, եթե մի երեխայի վրա ծախսվող ինտերնատի փողը փոխանցվի ծնողներին, գուցե շատ ավելի քիչ ծնողներ թողնեն իրենց երեխաներին): Հետո, կաներ ամեն ինչ, որ իրա վրա «էժան նստի», այսինքն՝ կզբաղվեր էդ երեխաների կրթությամբ, որ հետո կարողանան աշխատել: Ու տարօրինակ կերպով Հայաստանի նման աղքատ երկրներում են նման երեխաներն ինտերնատներում հայտնվում: Հարուստ երկրներում սովորաբար նրանք աշխատում են, երբեմն նույնիսկ առանձին ապրում:
keyboard
09.07.2014, 01:57
Ինձ շատ կտփե՞ք, եթե համարձակվեմ ասել, որ անգամ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաները պետք ա սովորեն սովորական դասարաններում: Բացատրեմ: Նախ սկսենք էդ կնգա ապուշ ասածներից, թե մտավոր խնդիր ունեցողները խանգարում են խելացի էրեխեքին: Հայաստանում շատ տարածված մտածելակերպ ա, թե՝ խելոքներին պետք ա օգնենք, որ բարձունքների հասնենք: Մեր կրթական համակարգը հիմնված ա հենց էդ խելոքների վրա, անգամ միջակները չեն ձգում, ուր մնաց՝ մտավոր խնդիր ունեցողները, մինչդեռ իմ համեստ կարծիքով կրթությունը պետք ա ուղղված լինի բոլորին բավարարելու, հատկապես միջակներին, որովհետև իրանք թվով ամենամեծն են, խելացիներն ու մտավոր խնդիրներ ունեցողները կոնտինուումի երկու ծայրերի բացառություններն են: Հետո, շատ կարևոր ա հենց փոքրուց երեխային սովորեցնելը, որ ինքը հասարակության մի մաս ա, ու իրա ունակությունները ոչ թե նրա համար են, որ ինքը բարձունքներ նվաճի, այլ օր օգնի նրանց, ովքեր իր նման չեն, օրինակ հենց թեկուզ ընկերություն անելով: Բայց իհարկե խնդիրներով էրեխեքը պիտի տարբեր ծրագրերով դասավանդվեն: Կասեք՝ ո՞նց ա դա հնարավոր, երբ նրանք ընդհանուր մի դասարանում են: Եթե նման օրինակ տեսած չլինեի, օդում պիտի կրակեի: Բայց կարամ իմ Պրահայի դպրոցի օրինակը բերեմ: Էնտեղ կոնկրետ մաթեմը բոլորս անհատական ծրագրով էինք անցնում: Մի գիրքը վերջացնելուց հետո անցնում էինք մյուսի: Դասերի ժամանակ էլ դասատուն ոչ թե գրատախտակին բան էր բացատրում, այլ առանձին-առանձին հերթով բոլոր էրեխեքին կանչում, նայում ուր են հասել, նախորդ դասի վարժությունների սխալները քննարկում, եթե պետք էր լինում, նոր բան բացատրում, իսկ էդ ընթացքում մնացած բոլորն իրենց էդ դասի հանձնարարություններն էին լուծում:
Հետո, շատ կարևոր ա ստանալ մի հասարակություն, որտեղ բոլորը բոլորից են սովորում, ոչ թե ուսուցիչը սովորեցնում ա, աշակերտը՝ սովորում: Այսինքն՝ նույն ուսուցիչը պետք ա աշակերտներից սովորի, աշակերտներն էլ միմյանցից: Հիմա սրա հետ կապված մի դեպք պատմեմ:
Մեր կողքը մի գերդաստան ա բնակվում: Իրանք հայտնի են իրանց մեղմ ասած մտավոր ոչ փայլուն կարողություններով: Մտավոր հետամնացությունը կոպիտ տերմին կլինի, բայց կարելի ա ասել, որ նորմայի կոնտինուումի ստորին մասերում էին: Էդ գերդաստանի աղջիկներից մեկն ինձնից մի դասարան ցածր էր: Մինչև դպրոց գնալն էլ մենք իրար հետ ընկերություն անում էինք, բակում խաղում էինք, իրար ծնունդների գնում ու մինչև դպրոցն ավարտելն էլ լավ մոտիկ էինք: Ասենք եթե մեկը չասեր, որ իրանք (կամ հենց թեկուզ իմ էդ ընկերուհին) մտավոր խնդիրներ ունեն, կյանքում մտքովս չէր անցնի (էս էլ քեզ դիսկրիմինացիայի օրինակ. դասատուներն ասում էին, թե՝ ինչ ես Ռիմուշի հետ ընկերություն անում): Ամեն ինչից բացի, էդ աղջիկը հաճախ մեր տուն էր գալիս ու մաթեմի տնայինները դեմ տալիս, որ անեմ: Չէի անում: Նստում, ժամերով բացատրում էի, թողնում, որ ինքը անի: Էնքան էի բացատրում, մինչև իրոք կարողանում էր: Չեք պատկերացնի՝ ոնց էի ուրախանում տենց ժամանակ: Հետո որ մեծացա, մտածեցի՝ ինչքան շատ բան կսովորեր ինքը դպրոցում, եթե դասախոսներն էլ նման վերաբերմունքի արժանացնեին:
Բայց ամեն ինչից բացի, էդ մեր կողքի գերդաստանի կանայք մի շատ կարևոր հատկանիշ ունեին. իրանց ձեռքից ամեն ինչ գալիս էր, տները պլպլում էին, էփած ճաշերը գժանոց համով էին, կարուձևից իրանց նմանը չկար: Բաներ, որոնցից ես՝ ամենայն գերազանցիկս գոնե էդ տարիքում լրիվ զրո էի, հիմա էլ չեմ փայլում: Ու ասենք կարայի, չէ՞, Ռիմուշից դրանք սովորեի (մինչև դպրոց գնալը գոնե տիկնիկի շոր կարել սովորել եմ իրանից): Բայց հենց էդ դիսկրիմինացիան բերել էր նրան, որ տպավորություն էի ստացել, թե նրանից սովորելու բան չունեմ, թե մեջներիցս ես եմ:
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Սրա համար քեզ տփելը չգիտեմ, բայվ Հայաստանից վտարել ա պետք, լավ ա դու քո ոտով գնացիր: Այլևս դու հայ չես, դավաճան
boooooooom
09.07.2014, 15:47
Եթե ներառված երեխաների թիվը կամ նրանց դասավանդումը դժվար է մեկ ուսուցչի համար, ապա պետք է դասարանին կցել հավելյալ ուսուցիչ(ներ)։ 60000 դրամ աշխատավարձ ստացող ուսուցչուհուց պահանջել, որ նա անձնազոհ աշխատի? Էս ոլորտում լուրջ ֆինանսավորում է պետք, եթե ուզում ենք գոնե մի 30 տարի հետո "ավելի որակյալ պտուղներ քաղենք"։ Սա իմ համար ավելի լուրջ խնդիր է , քան էլեկտրոէներգիայի, Աֆրիկյանների տան, կամ նախագահի փոփոխության խնդիրը։ Եթե մենք ուզում ենք փոփոխություն, պետք է սկսենք մանկապարտեզներից, դպրոցներից։ Ակտիվիստներին էդ ուղղությամբ է պետք ակտիվացնել։
Տրիբուն ձյա, Հայաստանում էդ երեխեքի մեծ մասին իրանց սեփական ծնողներն էն մեկուսացնում ու տանում ինտերնատ, ոչ թե օրենքով են դնում մեկուսացնում: Այսինքն ծնողը չի պահում նման երեխուն, ինքն իրանից ա առաջինը մեկուսացնում, ուր թե մնաց դպրոց տա ...
Հոպար, մենք ընդհանուր առմամբ տգետ հասարակություն ենք: Մեր ծնողներն էլ են տգետ, մենք սաղս տգետ ենք ու անկիրթ: Կրթության կարիք մենակ հատուկ դպրոցների ուսուցիչները չունեն, ծնողներն էլ ունենք, քանի որ իրանք էլ չեն իմանում, թե ինչպես ա պետք վարվել նման երեխայի հետ: Մեր մոտ ծնողը ամաչում ա, որ իրա երեխեն խնդիրներ ունի, դրա համար էլ իրա ձեռով երեխուն մեկուսացնում ա, կամ ավելի վատ, տանում թողնում ա ինչ-որ հաստատությունում ու ինչ-որ ժամանակ հետո ընդհանրապես լքում ա: Էս մի հատ գլոբալ խնդիր ա ու չի սահմանափակվում մենակ կրթությամբ - սոցիալական ասպեկտը կա, տնտեսական ասպեկտը կա, ամբողջ հասարակության ընկալունակության ասպեկտը կա; Հազար խնդիր կա:
Վոբշեմ, Բյուրը մի բան ճիշտ ասեց, մենք շատ հեռու ենք դեռ նրանից, որ էս հարցում, ու շատ այլ խոցելի խմբերի հարցում, մոտակա մի 50-100 տարում մենք կարանք խելքին մոտ բան անենք: Առավելագույնը որին կարելի հասնել էն ա, որ գոնե էտ կարգի երեխեքին նորմալ վերաբերվեն, ծաղրի առարկա չդարձնեն, մարդկային լինեն ..... ու սենց շարքային տրիվիալ մտքեր ....
Հոպար, մենք ընդհանուր առմամբ տգետ հասարակություն ենք: Մեր ծնողներն էլ են տգետ, մենք սաղս տգետ ենք ու անկիրթ: Կրթության կարիք մենակ հատուկ դպրոցների ուսուցիչները չունեն, ծնողներն էլ ունենք, քանի որ իրանք էլ չեն իմանում, թե ինչպես ա պետք վարվել նման երեխայի հետ: Մեր մոտ ծնողը ամաչում ա, որ իրա երեխեն խնդիրներ ունի, դրա համար էլ իրա ձեռով երեխուն մեկուսացնում ա, կամ ավելի վատ, տանում թողնում ա ինչ-որ հաստատությունում ու ինչ-որ ժամանակ հետո ընդհանրապես լքում ա: Էս մի հատ գլոբալ խնդիր ա ու չի սահմանափակվում մենակ կրթությամբ - սոցիալական ասպեկտը կա, տնտեսական ասպեկտը կա, ամբողջ հասարակության ընկալունակության ասպեկտը կա; Հազար խնդիր կա:
Վոբշեմ, Բյուրը մի բան ճիշտ ասեց, մենք շատ հեռու ենք դեռ նրանից, որ էս հարցում, ու շատ այլ խոցելի խմբերի հարցում, մոտակա մի 50-100 տարում մենք կարանք խելքին մոտ բան անենք: Առավելագույնը որին կարելի հասնել էն ա, որ գոնե էտ կարգի երեխեքին նորմալ վերաբերվեն, ծաղրի առարկա չդարձնեն, մարդկային լինեն ..... ու սենց շարքային տրիվիալ մտքեր ....
Տրիբուն ձյա, լրիվ ճիշտ էս, մենք պետք ա փոխվենք, ոտից գլուխ, էս համակարգի փտած ժառանգությունն էլ, որ մեզ անցել ա՝ էտ էլ հետը: Թե չէ էս կոսմետիկ բարեփոխումները սաղ իմիտացիա են:
Հ.Գ. Իմ ախպոր կնոջ ծնողները խուլ ու համր են: Որ պետք ա ամուսնանար, բնականաբար լիքը դեմ մարդ կար: Բնական բան ա, ժառանգաբար փոխանցվելու մտավախություն կար: Բայց մարդը իրա որոշումը կայացրեց՝ մի հատ ասլան տղա ունի մի հատ էլ թագուհի աղջիկ: Երեխեքը որ փոքր էին, հա հարցնում էին, բա ինչի՞ տատին, պապին չեն խոսում, բան ենք ասում՝ չեն լսում: Ծնողները էնքան ճիշտ դաստիարակություն տվեցին, որ հիմա երկուսն էլ, չնայած իրանց դպրոցական տարիքին, հանգիստ խուլ ու համրերի թարգմանիչ կարան աշխատեն, մեր կենացներն էլ սեղանի վրա հավեսով թարգմանում են ճտերը: Էն մի պապուց տատուց էլ, հաստատ, պակաս չեն սիրում: Իմ համար էլ հազար լսողից ու խոսացողից լավն են՝ մարդ հաճույք ա ստանում իրանց հետ շփումից ...
Rhayader
09.07.2014, 16:36
Չէ եղբայր, հենց էտ ա որ չի կարելի: Նույն պրոբլեմներով երեխեքին դու հավաքում ես իրար գլխի մի տեղ, որը ուզես թե չուզես դառնում ա գետո - հենց սա էլ նշանակում ա հասարակությունից մեկուսացում ու մարգինալացում: Կրկնեմ ընկեր, խնդիրը նրանում չի, որ էտ երեխեքը պարտադիր պիտի մաթեմատիկա կամ աշխարհագրություն սովորեն ինչ-որ կերպ, հատուկ մեթոդով կամ առանց դրա: Խնդիրը նրանում ա, որ էտ երեխեքը պիտի հասարակության ինտեգրալ մասը լինեն:
Էտ, ստեղ մի քանի անգամ կրկնված inclusive education ասվածը կատակ բան չի: Նորմալ երկրները մի քանի տասնամյակում են եկել էտ եզրակացության, որ համանման խնդիրենրով երեխեքին իրար գլխի մի տեղ հավաքելով խնդիրը ավելի ա խորանում ու սրվում: Էտ երեխեքը տեսնում են միայն իրանց նման կամ իրանցից քիչ տարբերվող երեխեքի, իրանք սկսում են արագ հասկանալ, որ իրանք նորմայից դուրս են ու իրանց արհեստականորեն առանձնացրել են մնացածից: Իրանք, առանց որևէ մեկի օգնության սկսում են արագ կտրվել հասարակությունից, ինքնա-մարգինալացվում են, դառնում են խնդիր իրանք իրանց ու մոտ հարազատների համար:
Իրականում լիմիտ կա դրա համար ու լիքը ֆակտորներ: Մեկը՝ եթե երեխան չի հասցնելու ընդհանուր կրթական ծրագրի հետևից, կամ պիտի ընդհանուր կրթական ծրագրի մակարդակն իջեցնել, ինչից մնացած երեխաներն են տուժելու, կամ էլ ինքն ամբողջ դպրոցի ընթացքում պայքարելու է սեփական թերարժեքության զգացողության դեմ: Մյուսը՝ բուլլիինգ, որն էլի լուրջ խնդիր է նույնիսկ առանց մտավոր խնդիրների երեխաների համար: Երրորդը՝ հատուկ խնամք ու ուշադրություն այդ երեխաների նկատմամբ, քանի որ իրենց համար նախատեսված անվտանգության նորմերն ավելի խիստ են, քան մյուս երեխաների համար:
Դե ֆակտո, դպրոցը, բացի կրթական հաստատությունից, գոյության պայքար է: Ու չգիտեմ, թե ինչքանով է ճիշտ այդ պայքարի մեջ մտցնել երեխաների, որոնք պարզապես չեն կարող գոյատևել: Իրենք կամ միշտ լինելու են կախյալ/ճնշված ստատուսում, կամ պայքարը պիտի վերացնի, ինչը կնշանակի բոլոր երեխաներին պարտադրել լինել միջակություններ: «Եթե Աշոտի խելոքությունից Գևորիկն իրեն ստորացված է զգում, պետք է ստիպել Աշոտին այլևս խելոք չլինել» մեխանիզմով:
Դրա համար էլ սկզբուն նշեցի լիմիտի մասին: Եթե, ասենք, Ասպերգերի սինդրոմով կամ դիսլեքսիայով երեխան ընդհանուր դեպքում կարող է նորմալ կրթական ծրագրով առաջ գնալ՝ հնարավոր է, դպրոցական հոգեբանի և ուսուցչի օգնությամբ, ավելի լուրջ դեպքերը գործնականում ագրեթե անլուծելի խնդիրներ են ավելացնում:
Երեխայի հոգեբանական մեխանիզմները դիտարկենք: Եթե երեխային միաժամանակ ցույց տանք երկու նորմա՝ իր համար նախատեսված ավելի խիստ ու պահանջկոտը, որն իրենից պահանջում է խելացի լինել, ակտիվ, համագործակցող, ու մյուս երեխայի համար նախատեսված ներողամիտ, գերուշադիր, չպահանջողը, իր պոտ կոգնիտիվ դիսոնանս կառաջանա, որը կարող է լուծվել երկու հնարավոր ձևերով. երեխան կամ կսկսի նմանվել մտավոր խնդիրներովին, որպեսզի իր վրա էլ ավելի փափուկ նորմաների համակարգ տարածվի, կամ երեխան իր մեջ կամրագրի, որ խնդիրներովը թերի է ու իրենից ցածր: Երկրորդ լուծումից հետևում է նաև ենթագիտակցական անտիպատիա «թերի» մարդու նկատմամբ, որը տորթի իրենից լավ կտոր է ստանում: Այս կոնտեքստում, նույնիսկ բարությունը «թերի» անձի նկատմամբ ընդամենը սեփական դոմինացիան ֆիքսելու միջոց է, ինչպես բուլլիինգն ու ատելությունը:
Փաստորեն, վերևում մենք ունենք փոփոխականների մեծ մասը: Փորձենք դիտարկել խնդրի լուծումները:
Հատուկ դպրոցներ խնդիրներով երեխաների համար՝ նշանակում է իրենց իզոլացնել հասարակությունից ու դե ֆակտո իրենց վրա խաչ քաշել որպես հասարակության անդամներ: Իմ կարծիքով, սա տրագիկ, բայց անհրաժեշտ լուծում է միայն ծայրահեղ դեպքերի համար:
Երկրորդ լուծումն ավելի վատ է՝ թուլացնել կրթական համակարգն այնպես, որ այն տարածվի ավելի մեծ քանակությամբ երեխաների վրա: Դե ֆակտո, եթե գեղեցիկ բառերը մի կողմ թողնենք, ստացվում է, որ բոլորին պետք է վերաբերվել որպես խնդիրներով երեխաներ: Այս լուծման ամենամեծ խնդիրն իր անտրամաբանականությունն է՝ չօգտագործենք ապուշություն բառը: Եթե երեխաների մտավոր ունակությունները դիտարկենք որպես X առանցք, ու համակարգից շահելը՝ որպես Y առանցք, կարող ենք տեսնել մոտավորապես այսպիսի կոր (չստացվեց ճիշտ նկարել, ցավոք, կներեք).
http://s3.postimg.org/xf0gjyqsj/graph.png
Կարմիրով նշված են խիստ խնդիրներով երեխաները, նարնջագույնով՝ տարածված խնդիրներով երեխաները, դեղինով՝ առանց խնդիրների, բայց միջինից ցածր մտավոր ունակություններով երեխաները, կանաչով՝ միջին վիճակագրականը, կապույտով՝ միջինից բարձրերը:
Առաջին խումբն այդպիսի համակարգից չի շահի, երկրորդն ու երրորդը կշահեն ու կհասնեն իրենց ամենաբարձր կետին, չորրորդ խմբի վրա գրաֆիկը կսկսի ընկնել, ու չորրորդ խմբի վերին մասն ու հինգերորդ խումբը ոչ միայն չեն շահի նման համակարգից, այլ նույնիսկ կտուժեն դրանից:
Սա գրեմ, որ իմ լուծումը փորձեմ առաջարկել:
Rhayader, շնորհակալություն հետաքրքիր մտքերի համար։ Մասամբ համաձայն եմ, մասամբ՝ ոչ։ Նայի՛ր.
Դե ֆակտո, դպրոցը, բացի կրթական հաստատությունից, գոյության պայքար է: Ու չգիտեմ, թե ինչքանով է ճիշտ այդ պայքարի մեջ մտցնել երեխաների, որոնք պարզապես չեն կարող գոյատևել: Իրենք կամ միշտ լինելու են կախյալ/ճնշված ստատուսում
Այս մտքի հետ ամբողջությամբ համաձայն եմ։ Կարծում եմ, որ երբ օրինակ Հայաստանում մտցնեն նման բարեփոխում, էտ դեպքում մինիմում առաջին սերունդը (խնդիրներ ունեցող երեխենաերի) բախվելու է այս խնդրի հետ։
Մյուս կողմից էլ ես կարծում եմ, որ եթե գործընթացը սկսվի մսուր-մանկապարտեզից, ապա երեխան հասնելով դպրոցական տարիքի արդեն նման երեխաներին դիտելու է որպես իրեն հավասար մարդու։ Գուցե նաև որպես ընկերոջ։ Օրինակ վերցնենք այն երեխաներին, ովքեր փոքր հասակից շփվել են մտային խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ։ Նրանք նրանց դիտում են, որպես եղբոր, ընկերոջ։
Իսկ եթե ավելի գլոբալ նայենք՝ հաշվի առնելով մարդկային հիմնական բնազդները, ապա այո՛, այսօրվա դրությամբ կոնկրետ Հայաստանում այդպիսի մարդիկ միշտ լինելու են ճնշված։ Ու նրանք ճնշված են լինելու կյանքում, ոչ միայն դպրոցում։ Բայց իրանց մսուր-մանկապարտեզ-դպրոցից սկսած նման շրջապատ գցելով հասարակության մեջ ավելի շատ ինտեգրված լինելու շանսերը բարձրանում են։ Դե համենայն դեպս իմ կարծիքով։
Ու այստեղ իրականում իմ գրածները շատ հարաբերական են։ Որովհետև օրինակ նույն հասարակություն կոչվածը հարաբերական երևույթ է։ Որովհետև էն ինչ էսօր մարդիկ անվանում են քաղաքակրթություն կամ հասարակություն իմ համար դա ուղղակի վայրենի բնազդներով օժտված, շրջապատը քանդող, մարդկանց ստրկացնող մարդկանց հավաքածոն է։
Բայց կարծում եմ, որ նման երեխաների մասին ասածս ընդհանուր առմամբ հասկանալի է։
կամ պայքարը պիտի վերացնի, ինչը կնշանակի բոլոր երեխաներին պարտադրել լինել միջակություններ: «Եթե Աշոտի խելոքությունից Գևորիկն իրեն ստորացված է զգում, պետք է ստիպել Աշոտին այլևս խելոք չլինել» մեխանիզմով:
Այսպես կարող է պատահի ու շանսերը բավական մեծ են, բայց պարտադիր չէ, որ հենց այսպես լինի։ Այսինքն սա անլուծելի խնդիր չէ ու միակ հնարավոր տարբերակ՝ արդյունքը չէ, իմ կարծիքով։
Ուղղակի այսպես չլինիելու համար հարկավոր է փոխել կրթական համակարգի մի քանի հիմնավոր սկզբունք։
Կարծում եմ, որ ես ինքս չունեմ մտային շեղում։ Համենայն դեպս բժշկության էսօրվա զարգացվածության փուլում բժշկության տեսանկյունից ես մտային շեղումներ չունեմ։
Բայց դպրոցի մթնոլորտում տիրող մթնոլորտը՝ թե՛ հասակակիցների կողմից ճնշումները և թե՛ դասատուների անհամբեր լինելը շատ-շատ է ազդել կոնկրետ իմ ընկալման մակարդակի վրա։
Հետո մի անգամ այստեղ ներկա գտնվեցի տեղի ամերիկյան դպրոցներից մեկի դասընթացին ու նախանձով լցվեցի, որ մեր ժամանակներում տենց չի եղել։ Ուրեմն էտ դասարանում կային երեխաներ, ովքեր անգլերենի անգամ տարրական գիտելիքներ չունեին։ Բայց ուսուցիչները շատ մեծ սիրով, պատրաստակամությամբ օգնում էին իրենց։ Ու ըստ ուսուցիչների ու ծնողների խոսքերի դա ոչ մի ձև չի ազդում իրենց երեխաների ուսման մակարդակի վրա։ Լավ սովորողը միշտ ապրում է առաջընթաց, լեզուն չիմացող կամ վատ սովորողն էլ միշտ ապրում է առաջընթաց՝ իր մակարդակին համապատասխան։ Ու էտ բոլորը ՄԻ ԴԱՍԱՐԱՆՈՒՄ ԵՆ սովորում։ Ու էտ դպրոցում կան երկու աուտիստ երեխաներ։ Երևի չես հավատա ասածիս, բայց դասամիջոցին երբ տեսա, թե էտ երեխաների հետ ոնց են շփվում, ոնց են ներգրավում իրենց խաղերի մեջ, ուղղակի հիացած էի։
Դե էս դպրոցը ավելի շատ բացառություն է, որովհետև այստեղ նորմալ ընտանիքների երեխաներ են։ Ամիսը մոտ 1500 դոլար է վարձը։ Այսինքն էն ծնողների երեխաներն են սովորում, ովքեր մեծ նշանակություն են տալիս երեխաների կրթությանը, քանի որ էտ գումարը փոքր չի էս երկրում ապրող մարդու համար։
Բայց կարծում եմ, որ էս փոքր օրինակով պարզ երևում է, որ հնարավոր է նման ինեգրում։
Ու ես մտածում եմ, որ հա՛, ճիշտ է, էտ աուտիզմով երեխաները հավանաբար միշտ էլ կմնան էտպիսին, բայց ստեղ խնդիրն ավելի շատ ոչ թե իրենց ուսումն է, այս ա) իրենց սովորացնել հասարակության մեջ ապրելու և բ) իրանց դասարանցիներին սովորեցնել շփվել և ընկերություն անել նման մարդկանց հետ։
Եթե երեխային միաժամանակ ցույց տանք երկու նորմա՝ իր համար նախատեսված ավելի խիստ ու պահանջկոտը, որն իրենից պահանջում է խելացի լինել, ակտիվ, համագործակցող, ու մյուս երեխայի համար նախատեսված ներողամիտ, գերուշադիր, չպահանջողը, իր պոտ կոգնիտիվ դիսոնանս կառաջանա, որը կարող է լուծվել երկու հնարավոր ձևերով. երեխան կամ կսկսի նմանվել մտավոր խնդիրներովին, որպեսզի իր վրա էլ ավելի փափուկ նորմաների համակարգ տարածվի, կամ երեխան իր մեջ կամրագրի, որ խնդիրներովը թերի է ու իրենից ցածր:
Իսկ հնարավոր չի՞, որ բոլորից էլ միշտ պահանջվի։
Օրինակ՝ ես քարտուղար եմ ու շեֆս միշտ բողոքում է իմ աշխատանքից, միշտ գտնում է թերացումներ, ստիպում, որ ես լուծեմ։
Մեր գործադիր տնօրենը դա տեսնում է։ Իսկ ես էլ տեսնում եմ, թե ինչպես է շեֆս իրանից էլ անընդհատ դժգոհ, անընդհատ գտնում է թերացումներ, ստիպում, որ նա բարելավի իր աշխատանքը։
Հիմա մեզանից ո՞ւմ մոտ կառաջանա կոգնիտիվ դիզոնանս։
Կարծում եմ, որ եթե բոլորի առջև դրված լինեն հստակ պահանջներ՝ ամեն մեկին իր փայ պատասխանատվություններով, ապա նման իրավիճակի հավանականությունը բավական կքչանա։
Rhayader
11.07.2014, 19:21
Jarre եթե մի երեխայից պահանջում ես, որ ինքը բազմապատկման աղյուսակ անգիր ասի, իսկ մյուսից՝ որ ռետինը չուտի կամ մատիտը քիթը չմտցնի, դժվար թե իրենք տարբերությունը չզգան: Դպրոցում աշխատանքի բաշխում չկա, որ պահանջները տարբեր լինեն, ամեն դասարանում ամեն երեխայի նույն դասն են կարդում, նույն տնայինները հանձնարարում, նույն ստուգողականները գրում: Ու փաստացի դու չես կարող հասնել, որ IQ60-ով աշակերտը նույն առաջադիմությունն ու գնահատականներն ուենա, ինչ IQ100-ովն ու IQ160-ովը:
Իմ ասածն այն էր, որ թույլերին զոհաբերելը հանուն ուժեղների բավականին դաժան որոշում է, բայց ուժեղներին հանուն թույլերի զոհաբերելը պարզապես հրեշավոր է:
Խնդիրները «ոչ սովորական» երեխաների մոտ շատ տարբեր են ու չի կարելի բոլորին ընդհանրացնել ու բոլորին անցկացնել նույն կրթական մեխանիզմով, ասենք` առանձին դպրոցում/դասարանում, կամ «սովորական» երեխաների հետ միասին։
Երբեմն անհրաժեշտ է յուրաքանչյուրին անհատական վերաբերմունք ցույց տալ։ Կան ինչ–ինչ խնդիրներով երեխաներ, որոնք ոչ մի խնդիր չունեն «սովորական» երեխաների հետ նույն դասարանում սովորելու, ուստի և չարժի նրանց առանձնացնել։ Օրինակ ասենք հենաշարժողական համակարգի հետ խնդրիներ ունեցողները (առնվազն ապուշություն է նրանց առանձնացնելը)։ Բայց օրինակ հենաշարժողական համակարգի հետ խնդրիներ չունեցող, բայց առանձնահատուկ կռվարար ու ագրեսիվ երեխաներին տանել ու «սովորական» երեխաների հետ նստեցնելը կարող է ահագին բացասական հետևանքներ ունենալ։ Օրինակ էդ մասին ԱՄՆ–ում կարծես թե ահագին մտածել են ու ինչ–որ կանոնակարգեր են մշակել, թե ինչպիսի դեպքերում ինչպես է պետք անել, որ համ երեխայի համար շահավետ լինի, համ` հասարակության։ Ու այն դեպքերում, երբ հարմար չի տվյալ երեխային դպրոցում կրթել, ապա տվյալ երեխան կրթվում է մասնավոր ուսուցչի մոտ, կամ մասնավոր դպրոցում, կամ տանը` կախված հանգամանքներից։ Ուսուցիչը ինչ–ինչ խնդիրներ ունեցող մեկ երեխայի հետ հնարավոր է կարիք ունենա ավելի շատ աշխատելու (որպեսզի ադեկվատ արդյունքեր լինեն), քան թե մի ամբողջ դասարանի հետ։
Այն որ երեխան կարող է սոցիալապես կտրվել կամ կարող է խտրականություն առաջանալ, ապա այդ հարցերը լուծվում են երեխաներին սոցիալացնող առանձին ծրագրերով, որովհետև միշտ չի, որ ստացվում է ուսումն ու սոցիալացումը համատեղել։
ԱՄՆ–ում այդ մեխանիզմները աշխատում են, ու կան հայտնի մարդիկ, որոնք բարդ մանկություն են ունեցել ու հատուկ կրթություն են ստացել ու դրա շնորհիվ են դարձել հայտնի մարդիկ։
Պետք չի սա խառնել խտրականության հետ, այսինքն իրավունքներն ու հնարավորությունները պետք չի խառնել իրար։ Օրինակ ինչ–ինչ խանգարումներ ունեցող երեխան իհարկե իրավունք ունի Ստենֆորդի համալսարան ընդունվել, իհարկե եթե կարողանա հանվաքել անհրաժեշտ բալերը։ Եթե երեխան ինչ–ինչ շեղումներ ունի, որոնք սակայն նրան չեն խանգարում անհրաժեշտ առարկաներից փայլուն բալեր հավաքել, ապա մասնավորապես ԱՄՆ–ում եթե այդ երեխան ու մեկ այլ «սովորական» երեխա հավաքեն նույն բալերը, ապա առավելությունը կտրվի առաջինին։
Իսկ ընդհանուր առմամբ դպրոցներում երեխաներին այնպես են կրթում, որ ոչ մեկ ինչ–որ խնդիրներ ունեցող երեխաներին կամ մարդկանց առանձնահատուկ չվերաբերվի կամ իրենից ցածր չդասի, խտրականության մասին օրենքը շատ խիստ է, իրավաբանական համակարգն էլ` զարգացած։
Մակերեսայնորեն, առանց երկար աշխատելու երեխային որակել մտավոր հետամնաց, առաձնացնել ու սահմանափակել հնարավորությունները, դա ստորություն է։ Մյուս կողմից էլ, մակերեսայնորեն, առանց երկար աշխատելու, զուտ «դեմոկրատիայի» համար բարդ խնդիրներ ունեցող երեխային տանել ու նստեցնելը սովորական դասարանում, էլի դեբիլություն է։
Rhayader
12.07.2014, 02:45
Դե հա, դրա համար էլ ես առանձնացրել էի սովորելու ունակության հետ կապված խնդիրները :) մնացածը, ասենք, կույր երեխային Բրայլի այբուբենով դասագիրք տալը կամ դասը խուլ ու համրերի լեզվով բացատրելը միայն տեխնիկայի հարց է:
Jarre եթե մի երեխայից պահանջում ես, որ ինքը բազմապատկման աղյուսակ անգիր ասի, իսկ մյուսից՝ որ ռետինը չուտի կամ մատիտը քիթը չմտցնի, դժվար թե իրենք տարբերությունը չզգան: Դպրոցում աշխատանքի բաշխում չկա, որ պահանջները տարբեր լինեն, ամեն դասարանում ամեն երեխայի նույն դասն են կարդում, նույն տնայինները հանձնարարում, նույն ստուգողականները գրում: Ու փաստացի դու չես կարող հասնել, որ IQ60-ով աշակերտը նույն առաջադիմությունն ու գնահատականներն ուենա, ինչ IQ100-ովն ու IQ160-ովը:
Իմ ասածն այն էր, որ թույլերին զոհաբերելը հանուն ուժեղների բավականին դաժան որոշում է, բայց ուժեղներին հանուն թույլերի զոհաբերելը պարզապես հրեշավոր է:
Բայանդուր ջան, պարտադիր չի, որ քո ասած տարբերակը լինի։ Բնականաբար, դա անընդունելի է։ Բայց ԱՄՆ-ի որոշ նահանգներում, Եվրոպայում և անգամ արդեն Ռուսաստանում մշակվում են ուսման եղանակներ, երբ աուտիստ երեխաները հատուկ դպրոց այցելելու փոխարեն այցելումն են սովորական միջնակարգ դպրոցներ և սովորում այսպես կոչված և համարվող նորմալ երեխաների հետ։
Եթե իսկապես հետաքրքիր է, թե ինչ ուսման մեթոդներ են կիրառում նման դպրոցներում կարող ես տարբեր օֆիցիալ վեբկայքերից գտնես այդ ինֆորմացիան։ Իսկ եթե սպասեք, ես ինքս ժամանակ կգտնեմ և կանեմ։
Rhayader
13.07.2014, 16:06
Բայանդուր ջան, պարտադիր չի, որ քո ասած տարբերակը լինի։ Բնականաբար, դա անընդունելի է։ Բայց ԱՄՆ-ի որոշ նահանգներում, Եվրոպայում և անգամ արդեն Ռուսաստանում մշակվում են ուսման եղանակներ, երբ աուտիստ երեխաները հատուկ դպրոց այցելելու փոխարեն այցելումն են սովորական միջնակարգ դպրոցներ և սովորում այսպես կոչված և համարվող նորմալ երեխաների հետ։
Եթե իսկապես հետաքրքիր է, թե ինչ ուսման մեթոդներ են կիրառում նման դպրոցներում կարող ես տարբեր օֆիցիալ վեբկայքերից գտնես այդ ինֆորմացիան։ Իսկ եթե սպասեք, ես ինքս ժամանակ կգտնեմ և կանեմ։
Ես վերևում նշել եմ իմ մտավախություններն այս հարցի շուրջ: Միակ լուծումը, որ տեսնում եմ, դեղին ու կանաչ խմբերի (առողջ դեբիլներին ու միջակություններին) առանձնացնելն է: Կապույտները կարող են նարնջագույնների (խելացիները՝ տարածված խնդիրներով երեխաների) հետ սովորել ու նույնիսկ ընդգրկվել կրթական պրոցեսի մեջ՝ կարելի է ասել, մանկավարժական փորձ ձեռք բերել, օգնելով նարնջագույններին յուրացնել նյութը: Ի միջի այլոց, այս պրակտիկան, թեև ոչ մասսայական, բայց կիրառվում է ԱՄՆ-ում (ուժեղների՝ խնդիրներով երեխաներին մասնավոր պարապմունքներ դասերից հետո տալը):
Խնդիրները հիմնականում առաջացնում են առողջ դեբիլներն ու միջակությունները: Սորրի, որ այդ խմբի մասին կոպիտ եմ արտահայտվում, մոխրագույն մասսայի նկատմամբ երբևէ սեր կամ կարեկցանք չեմ զգացել:
Դե ֆակտո, ընդգծելով տարբերությունը խելացի ու խնդիրներով երեխաների միջև (երբ երեխան ոչ թե զգում է իր՝ նորմայից թույլ լինելը, այլ դիմացինի՝ նորմայից ուժեղ լինելը, ուղղորդում ըստ դրական հատկանիշի, ոչ թե բացասական), մենք կստանանք համակարգ, որտեղ երկու առավել խոցելի խմբեր (թե՛ խելացիները, թե՛ խնդիրներով երեխաները բուլլիինգի հաճախակի զոհեր են) սովորում են գոյակցել ու երկուսն էլ դրանից շահում են:
Վստահ չեմ կարող ասել առանց փորձնական արդյունքների, բայց այս համակարգում նարնջագույն խմբի երեխաների առաջադիմությունը կարող է ավելի բարձր լինել, քան դեղին խմբինը:
Կարմիր խմբի առոմով ոչ մի լուծում չեմ տեսնում, բացի հատուկ ուսհաստատություններից, հաշվի առնելով, որ այս խմբի երեխաները հաճախ անընդհատ հսկողության ու խնամքի կարիք ունեն, որը սովորական կրթական հաստատություններում անհասանելի է:
Որ շնորհակալություններ եմ շարում, նենց չի, որ համաձայն եմ բոլորի հետ: Ուղղակի տրամաբանված ու հիմնավորված գրառումներն են դուրս գալիս: Մի քիչ զբաղված եմ էս օրերին: Ազատվեմ, խոստանում եմ իմ ոչ պակաս լուսավոր մտքերն էլ փոխանցել հարգարժան քննարկողներին :D
Իրականում լիմիտ կա դրա համար ու լիքը ֆակտորներ: Մեկը՝ եթե երեխան չի հասցնելու ընդհանուր կրթական ծրագրի հետևից, կամ պիտի ընդհանուր կրթական ծրագրի մակարդակն իջեցնել, ինչից մնացած երեխաներն են տուժելու, կամ էլ ինքն ամբողջ դպրոցի ընթացքում պայքարելու է սեփական թերարժեքության զգացողության դեմ:
Ռայմոնդ հոպար, դու հենց սկզբից սահմանում ես հետևյալ ելակետային դրույթը «բոլոր երեխաները իրավունք ունեն ստանալ կրթություն ու մատուցվող կրթությանը որակն ու ակնկալվող արդյունքը պիտի նույնը լինի բոլոր երեխաների համար»:
Իսկ ես սահմանում եմ հետևյալ ելակետային դրույթը. «Բոլոր երեխաները, անկախ մտավոր ու ֆիզիկական ունակություններից, իրավունք ունեն լիարժեք ինտեգրվելու հասարակության մեջ: Կրթական համակարգը հասարակությանն ինտեգրվելու լավագույն ու ամենաուղղակի միջոցն ա»:
Մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների համար ստացված կրթության որակը ու ակնկալվող արդյունքը երկրորդական ա: Հետևապես ոչ մի կարիք չկա կրթական ծրագրերը փոխելու, որի արդյունքում ուժեղ երեխեքը պիտի տուժեն: Մտավոր խնդիր ունեցող երեխու համար բացարձակապես մեկ ա, թե ինքը 2+2-ով սահմանափակվելու, թե լոգարիթմով ու պրոգրեսիայով:
Բնականաբար խոսքը չի գնում ծայրահեղ դեպքերի մասին, երբ երեխան լրիվ կախվածության մեջ ա խնամողից: Բայց հարյուրավոր դեպքեր կան, երբ երեխան մինիմում հասարակական ու սոցիալական վարք կարում ա ապահովի, բայց մտավոր կամ ֆիզիկական խնդիրներ ունի: Ու էս երեխեքին ինստիտուցիոնալացնելը հանցագործություն ա:
Rhayader
16.07.2014, 21:24
Տրիբուն, դու դիտարկում ես երեխաներին որպես պասիվ, ակցեպտոր դիրքով կրթական համակարգի օբյեկտներ, բայց իրենք սուբյեկտներ են:
Մյուս կողմից, նորից կրկնեմ, իմ դրած կարմիր խմբի երեխաները ցանկացած պահի կարող են, ասենք, մկրատ կուլ տալ: Իրենք անընդհատ հատուկ խնամքի կարիք ունեն: Ինչ-որ կետ կա, որից հետո երեխան լիարժեք չի կարող գործել հասարակության մեջ, ինչքան էլ մենք դա չցանկանանք:
Տրիբուն, դու դիտարկում ես երեխաներին որպես պասիվ, ակցեպտոր դիրքով կրթական համակարգի օբյեկտներ, բայց իրենք սուբյեկտներ են:
Ռայ ջան, մտքիդ էս փայլատակումը չհասկացա: Իմ հետ պարզ տերմիններով խնդրում եմ. ես մտավոր թույլ ունակություններ ունեմ, չեմ կրթվում, միայն փորձում եմ ինտեգրվել թեմային:
Մյուս կողմից, նորից կրկնեմ, իմ դրած կարմիր խմբի երեխաները ցանկացած պահի կարող են, ասենք, մկրատ կուլ տալ: Իրենք անընդհատ հատուկ խնամքի կարիք ունեն: Ինչ-որ կետ կա, որից հետո երեխան լիարժեք չի կարող գործել հասարակության մեջ, ինչքան էլ մենք դա չցանկանանք:
Ընգեր, խոսքը չի գնում նրանց մասին, որոնք մշտական խնամքի կարիք ունեն: Դրա մասին նշել էի: Էտ տիպի երեխաներին ամենայն հավանականությամբ իրոք հատուկ մոտեցում ա պետք:
Ինչևէ, ես ոլորտի մասնագետ չեմ ու գիտելիքներս խիստ մակերեսային են: Միայն կարող եմ ասել, որ աշխատանքի ու կյանքի բերումով ծանոթ եմ երկու ծանոթ եմ երկու ծայրահեղ դեպքերին էլ՝ երկու իրարից խիստ տարբեր կոնտեքստներում: Առաջին դեպքում, նույնիսկ մի քիչ նորմայից շեղված երեխաները հայտնվում էին հատուկ կրթական հաստատություններում՝ բոլոր բացասական հետևանքներով: Երկրորդ դեպքում, արդեն մի 20 տարի ա, նոր մեթոդներ էին ներդվում, ու փորձ էր արվում առավելագույնս բոլոր տեսակի շեղումներով երեխաներին ներգրավել նորմալ հանրակրթական դպրոցներում: Ինչպես արդեն մի անգամ գրել եմ, առաջին դեպքի հետ մոտիկից ծանոթանալուց հետո, մոտ երկու ամիս գիշերային կաշմառներ եմ ունեցել: Երկրորդից հետո, բերանս մինչև ականջներս բաց, երջանիկ դեմքով քնել եմ:
Ամեն դեպքում, իմ իմանալով էս էն խնդիրն ա, որին վերջնական լուծում դեռ տրված չի նույնիսկ շատ զարգացած երկրներում: Դեռ լիքը հետազոտություններ են կատարվում, լիքը քննարկումներ են լինում, պիլոտներ են անում, և այլն, և այլն:
Ամեն դեպքում, իմ իմանալով էս էն խնդիրն ա, որին վերջնական լուծում դեռ տրված չի նույնիսկ շատ զարգացած երկրներում: Դեռ լիքը հետազոտություններ են կատարվում, լիքը քննարկումներ են լինում, պիլոտներ են անում, և այլն, և այլն:
Նայած զարգացած երկիր ։Ճ Իմ կարծիքով ԱՄՆ–ում ռացիոնալ մոտեցնումեր կան սույն խնդրի շուրջ ։ampagorgor
Դպրոցները ունեն ստանդարտներ ու մինիմում շեմեր, որոնց կրթվող երեխաները պետք է համապատասխանեն։ Եթե երեխան հետ է ընկնում սրանդարտներից, ապա ուսումնասիրվում են պատճառները ու առաջարկվում է լրացուցիչ ունենալ անհատական մասնավոր պարապմունքներ, որ երեխան հասնի մյուսներին և/կամ առաջարկվում են տարբեր լրացուցիչ կրթական ծրագրեր, անհատական, կամ ոչ անհատական։ Հաշմանդամ երեխաների վրա դրվող սրանդարտներն էլ շատ բարձր են ու խիստ, նենց չի որ այս երեխաներին մեղմ են վերաբերվում ու թույլ են տալիս անգրագետ կամ անօգնական մնալ։ Ստեղի հաշմանդամները հաճախ առողջներից շատ ավելի ուժեղ անհատներ են։
Եթե հետաքրքիր է, նայեք ԱՄՆ օրենքները ու կարգերը հաշմանդամ երեխաների կրթության հետ կապված` The Individuals with Disabilities Education Act (http://idea.ed.gov/)
Լիքը ինֆորմացիա կա, թե երբ, ինչ, ոնց, որտեղ։
Նայեք ՀՀ կայքը` ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԸ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏՈՒԿ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ԿԱՐԻՔ ՈՒՆԵՑՈՂ ԱՆՁԱՆՑ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ (http://edu.am/index.php?id=97&topMenu=-1&menu1=85&menu2=89&arch=0)
Լրիվ սովետ ա, հավայի անիմաստ նախադասություններ, բարի ցանկություններ։