Մանանեխի սերմը

[Sambitbaba]

Եթե նրանք, ովքեր առաջնորդում են ձեզ,


իսկ նա նկատի ունի հոգևորականներին՝



ասում են ձեզ. Նայե՛ք, արքայությունը երկնքու՛մ է, -
ուրեմն երկնային թռչունները ձեզանից առաջ կհասնեն:

Եթե նրանք ասում են ձեզ,
որ այն` ծովի մեջ է,
ուրեմն ձկները ձեզանից առաջ կհասնեն:


Տերտերները միշտ վստահեցնում են, որ Աստծո արքայությունն ինչ-որ տեղ հեռվում է...

Սկսվեց, ընդ որում, Հնդկաստանից, չէ՞ որ Հնդկաստանը՝ տերտերների ամենահին երկիրն է: Ոչ մի տեղ տերտերներն այնքան հարգված չեն եղել, որքան Հնդկաստանում, - նրանք այնտեղ բրամինների մի ամբողջ կաստա են դարձել: Նրանք ամբողջովին առանձնացել են հասարակությունից, ամեն ինչից սարքել են գաղտնիք, նույնիսկ իրենց լեզուն են թաքցրել հասարակ մահկանացուներից: Ուրիշ ոչ ոք այդպիսի կրթություն ստանալ չէր կարող, քանզի գրագետ մարդն ինքը կարող է կարդալ սուրբ գրերը՝ և այդ ժամանակ արդեն դժվար կլինի ճշմարտությունը նրանից թաքցնել: Բայց գիտելիքների սրբատեղին մոտ էին թողնում միայն տերտերներին և ուրիշ ոչ ոքու:

Երկար հազարամյակներ բրամիններն իշխում էին այդ երկրին: Սկզբում նրանք ասում էին, որ Աստված ապրում է Հիմալայներում՝ որովհետև Հիմալայներն անմատչելի էին: Բայց ժամանակի հետ մարդիկ հասան այնտեղ և ոչ մի աստված չգտան: Այդժամ բրամիններն ասացին. "Ոչ, մենք ոչ թե ա՛յդ Հիմալայների մասին էինք խոսում, այլ ուրիշ, որոնք երկնքու՛մ են: Այստեղի Հիմալայները՝ երկնայինի արտացոլանքն են ընդամենը, իսկ իսկական Հիմալայները, իսկական Կայլաշը՝ այնտեղ է այլ աշխարհում": Նրանք իրենց աստվածներին գաղթեցրել են այլ մոլորակներ, Լուսին և Արև:

Բայց երբ մարդիկ վայրէջք կատարեցին Լուսնի վրա, հնդիկները շատ շփոթվեցին՝ հատկապես ջայները: Արևմուտքը չէր էլ կասկածում անգամ, թե ինչ շփոթմունք դա հրահրեց այստեղ: Արևմուտքում չգիտեին, թե որքան են այստեղ մտածում Լուսնի մասին: Եվ Հնդկաստանում խառնաշփոթ սկսվեց:

Մի շատ կրթված հոգևորական կաշվից դուրս էր գալիս, միայն թե ապացուցի, որ Ոչ ոք Լուսին չի թռել, որ այդ ամենը սարքովի բաներ են իբր: Իսկ ինչու՞: Գոյություն ունի մերկ փաստ. եղել է հեռարշավ: Ինչու՞ դա հերքել: Բայց այն հոգևորականը մի ամբողջ ինստիտուտ հիմնեց, և շատերը նվիրատվություններ էին անում նրան, նրան հարյուր հազարավոր ռուպի տվեցին, միայն թե ապացուցեն, որ Լուսին ոչ ոք չի թռել: Ինչու՞: Որովհետև դրանից շատ բան էր կախված: Եթե մարդ թռել է Լուսին, և այնտեղ ոչ ոքու չի տեսել, ուրեմն ստիպված ես Աստծոն տեղափոխել էլի ինչ-որ տեղ: Իսկ գիտնականները հաստատ մտադրվել են հասնել մինչև Տիեզերքի ամենածածուկ անկյունները: Այժմ խեղճ Աստված ոչ մի տեղ երկարաժամկետ բնակարանավորվել չի կարող, ուր էլ նրան տեղավորես, վաղ թե ուշ մարդն այնտեղ կհասնի: Երկնքում հրթիռներն են, ծովում՝ սուզանավերը: Որոշ սահմանափակ կրոններ վստահեցնում են, որ Աստված ապրում է ծովում, օվկիանոսի խորքերում, մյուսները պնդում են, որ Նա իբր երկնքում է: Ուղղակի տերտերներին անհրաժեշտ է մի բան. համոզել, որ Աստված այստեղ, մեր կողքին չէ՝ քանզի եթե լիներ մեր կողքին, էլ ու՞մ էին պետք տերտերները:

Հոգևորականությունը պետք է որպես միջնորդ: Տերտերը՝ միջնորդ է, միջանկյալ օղակ: Բայց եթե Աստված կողքիդ է, դու ինքդ կարող ես դիմել նրան՝ ինչի՞դ են այդ ժամանակ պետք հոգևորականները: Նրանք պետք են հենց նրա համար, որ Աստված ինչ-որ տեղ հեռվում է, իսկ դու ինքդ ձայնդ նրան հասցնել չես կարող: Նա իր ուղերձները հղում է քրմերի միջոցով, իսկ սրանք էլ բացատրում են քեզ, թե ինչն՝ ինչոց է: Եվ շնորհիվ աստվածային կամքը մեկնաբանելու իրավունքի, քրմերն իշխանություն են ձեռք բերում. նրանք գիտեն, իսկ դու՝ ոչ, նրանք քեզ ճանապարհ են ցույց տալիս, նրանք՝ ուսուցիչներն են, գուգուները, - իսկ դու հասարակ հետևորդ ես:

Տերտերները՝ աշխարհի ամենախորամանկ մարդիկ են: Ինչու են նրանք խորամա՞նկ: Աշխատանքն է այդպիսին. օգտվել ուրիշի պարզամտությունից: Նրանք օգտագործում են յուրաքանչյուրին, ով փնտրում է Աստծոն, ձգտում է դեպի մաքրություն, մղվում է դեպի ճշմարտություն: Եթե խաբում ես նրան, ով ձգտում է փողի, տարբերությունը ձեր մեջ այնքան էլ մեծ չէ. չէ՞ որ դու էլ, ինչպես նա, ձգտում ես հարստանալ, այնպես որ դուք շատ նման եք իրար: Բայց խաբել նրան, ով փորձում է ճշմարտությունն իմանալ, - իսկական նենգություն է, դա ամենաստոր և կեղտոտ բանն է, ինչ կարելի է հորինել: Իրենք տերտերներն իրենց Աստծո ներկայացուցիչներ են համարում՝ նրանք ամբողջ ժամանակ խոսում են այդ մասին, անընդհատ ապացուցում են այդ: Բայց եթե նրանք ծառայում են ինչ-որ մեկին, ուրեմն դա սատանան է: Այսպես թե այնպես, նրանք հաղթել են, դարձել են գլխավորը:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Եթե նրանք, ովքեր առաջնորդում են ձեզ, ասում են ձեզ.
Նայե՛ք, արքայությունը երկնքու՛մ է...


- ուրեմն մի՛ հավատացեք, հակառակ դեպքում այդ արքայությունը հավերժ կորցնելու վտանգի եք ենթարկվում:

" Բայց Արքայությունը ձեր մեջ է..." - ոչ թե հեռու-հեռու ինչ-որ տեղ, այլ հենց այնտեղ, որտեղ հիմա դու՛ք եք, - "և ձեզանից դուրս": Այն և ներսից է, և դրսից: Ներսում՝ կենտրոնն է, դրսից՝ ծայրամասերը:

Ինչի՞ մասին է խոսում Հիսուս: Ներսը և դուրսը՝ դա ամբողջ աշխարհն է: Եթե ներքինը գումարես արտաքինին, կստացվի մի ամբողջ Տիեզերք, ուրիշ ոչինչ չի մնա: Հիսուս ասում է. "Աստված՝ Տիեզերքն է, ամենայն գոյը: Աշխարհում ամեն ինչ աստվածային է: Աստված միաձուլված է իր արարածի հետ": Դա այն նկարիչը չէ, որը նկարել է կտավ ու մի կողմ է քաշվել: Աստված ավելի շուտ պարողի է նման՝ նա պարում է և անբաժան է իր պարից: Իսկ ու՞ր է ինքը պարը: Պարողի մեջ: Նկարիչը և նկարը, պոետն ու պոեմը՝ տարբեր բաներ են, բայց պարն անբաժանելի է պարողից: Ահա թե ինչու հնդիկները Շիվային անվանում են Նաթառաջա, Պարի Արքա, - որովհետև պարողն էլ հենց իր պարն է, նրանք անբաժանելի են:

Եվ եթե հասկանաս պարը, պարողի հոգին էլ կճանաչես: Եթե նկատես պարը, կտեսնես նաև նրան, ով պարում է: Եթե սիրես այս աշխարհը, կսիրես նաև Աստծոն: Նրան կարելի է ճանաչել, ճանաչելով ամենահասարակ ծաղիկն անգամ: Այնտեղ էլ հենց Նա թաքնված է, բայց ոչ թե այն պատճառով, որ ուզում է թաքնվել, այլ այն պատճառով, որ դու չես ցանկանում փնտրել: Դա գաղտնիք է, որը բաց է բոլորի համար: Աստված շուրջբոլորն է, ներսից ու դրսից: Արքայությունը՝ թե ձեր ներսում է, և թե ձեզանից դուրս:




Երբ դուք ճանաչեք ձեզ,
դուք կճանաչվեք և կիմանաք,
որ դուք` կենդանի Հոր զավակներն եք:

Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ,
ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք և դուք` աղքատություն եք:




Լսու՞մ եք: Արքայությունը ձեր ներսու՛մ է: Բայց այդ դեպքում այլևս տաճարներ պետք չեն: Դուք ինքներդ՝ տաճար եք: Դուք՝ եկեղեցի՛ եք: Բայց այդ դեպքում պետք չէ Վատիկանը, պետք չեն Մեքքան ու Մեդինան, Գիրնարն ու Քաշին: Դուք՝ տաճար եք, Աստծո կենդանի տաճարը: Նա՝ ձեր ներսում է: Ինչի՞ են պետք տերտերները, ու՞մ են պետք միջնորդները: Նրանք բացարձակապես պետք չեն: Նա հիմա էլ ապրում է ամեն մեկի մեջ: Նա միշտ ապրել է ձեր մեջ և ապրում է այնտեղ հիմա:

Ռինձային մի անգամ հարցրեցին. "Ի՞նչ անեմ, որ դառնամ այնպիսին, ինպիսին Բուդդան է":

"Ոչինչ, - պատասխանեց Ռինձայը: - Դու առանց այն էլ Բուդդա ես":

Ի՜նչ անհեթեթություն է սա. բուդդան փնտրում է իրեն, բուդդան երազում է բուդդա դառնալ: Դու չեք տեսնում Աստծոն բոլորովին էլ ոչ նրա համար, որ նա հեռու է, նա ներսում է: Բայց ձեր ներսը դուք երբեք չեք նայում, չէ՞ որ տերտերներն ասում են. "Նայիր այնտեղ, որտեղ երկինքն է՝ նա այնտեղ է: Դա հեռու ճանապարհ է, առանց տերտերի ինքդ գլուխ չես հանի":

Հիսուս քարուքանդ է անում բոլոր եկեղեցիների ու տաճարների, կրոնավորների ու միջնորդների հիմքերը, Նա ասում է. "Աստված ներսում է": Բայց նա ոչ միայն այդ է ասում, այլ նաև կատարում է սքանչելի հավելում. "...և դրսում":

[Sambitbaba]

Կրոնների երեք տեսակ գոյություն ունի: Մեկն ասում է. "Աստված դրսում է": Հինդուիզմը, իսլամը հավաստիացնում են, որ Աստված ինչ-որ տեղ այնտեղ է, հեռվում: Ուրիշ կրոններ պնդում են. "Աստված ներսում է": Այդպես են համարում ջայներն ու բուդդիստները. նրանք ասում են, որ Աստված կա ամեն մեկի մեջ, բայց ենթադրում են, որ նա միայն ներսում է: Իսկ Հիսուս ասում է. "Եվ ներսում, և դրսում"՝ դա հոգևորի մեծագույն միասնությունն է, կրոնի բարձրագույն տեսակը: Նա չի ընտրում մի բան միայն, ծայրահեղությունների մեջ չի ընկնում:

Աստված դրսից՝ դա մի ծայրահեղություն է: Մահմեդականները կվիրավորվեն, եթե նրանց ասես, որ Աստված՝ քո մեջ է: Նման բանի համար նրանք կարող են նաև սպանել, չէ որ նրանց համար դա սարսափելի հերետիկոսություն է, կուֆֆա, աստվածանարգանք: Դրա համար սպանեցին Մանսուրին՝ նա պարում էր և երանության մեջ գոչեց. "Անա ալ-Հագ" - Ահամ բրահմասմի, "Ես՝ Աստված եմ": Իսլամի համար դա աստվածանարգանք է՝ մահմեդականներն այդ չեն հանդուրժի, նրանք հավատում են, որ Աստված միայն դրսից է: Նրանց կարծիքով, մոտենալ Աստծոն ինչ-որ կերպ դեռ կարելի է, բայց մարդուն տրված չէ նրա հետ միաձուլվել: Մի՞թե արարվածը կարող է իր արարիչը դառնալ: Արարվողը՝ մի բան է, իսկ արարողը՝ լրիվ այլ բան: Եվ այդ պատճառով մահմեդականները համարում են, որ "Ես՝ Աստված եմ" խոսքերը հարգանքի կատարյալ բացակայություն են նշանակում Աստծո հանդեպ: Իրոք որ, հասարակ կենդանին, ստրուկը, որդը հանկարծ հայտարարում է. "Ես՝ Արարիչ եմ": Դա հերետիկոսությու՛ն է, աստվածանարգա՛նք:

Իսկ ջայնիզմում ամեն ինչ ընդհակառակն է: Այնտեղ համարում են, որ Աստված ներսում է. քո հոգին էլ հենց Աստված է, իսկ ուրիշ աստվածներ չկան: Նրանք մյուս ծայրահեղությունն են ընկել և ընդհանրապես չեն երկրպագում աստվածներին: Երկրպագելը նրանց համար կորցրել է իմաստը, նրանք ընդհանրապես չեն աղոթում: Իսկ ու՞մ աղոթես: Աղոթելը՝ սքանչելի է, բայց նրանք զրկել են այն իմաստից:

Տեսեք, թե ինչպես են աղոթում մահմեդականները՝ դա հրա՛շք է: Նրանք կարող են աղոթել, չէ՞ որ նրանց Աստված դրսում է: Իսլամական աղոթքն անկրկնելի է: Եթե ուզում եք իսկական աղոթք տեսնել, նայեք մահմեդականներին՝ նրանք այնքան անմեղ են դառնում, ամբողջովին տրվում են իրենց աղոթքին: Բայց հենց դրանում է վտանգը: Եթե ասես նրանց, որ դու՝ Աստված ես, նրանք քեզ ուղղակի կսպանեն՝ այն նույն մարդիկ, ովքեր հենց նոր աղոթում էին այդքան ինքնամոռաց:

Ջայներն ընդհանրապես չեն աղոթում, նրանք երկրպագման ծիսակատարություններ էլ չունեն: Աղոթքներն ու ծեսերը վաղուց վերացել են: Նրանց մնացել է միայն՝ խորհրդածել: Խորհրդածում կա՛ նրանց մոտ, որովհետև Աստված ներսում է: Որպեսզի շփվես նրա հետ, բավական է փակես աչքերդ ու խորհրդածես:

Բայց Հիսուս ամենագագաթն է բարձրացել: Նա արտասանեց մեծ ճշմարտություն. Աստված և ներսում է և դրսում: կարելի է և աղոթել և խորհրդածել, կարելի է երանության մեջ գովերգել արտաքինը և լուռ վայելել ներքինը: Աստված ամենուր է: Ինչու՞ հրաժարվել աղոթքից կամ խորհրդածումից: Իսլամում չկա ոչինչ, ինչը կհիշեցներ խորհրդածումը: Այնտեղ չի էլ կարող խորհրդածում լինել, այդպիսի կրոնի մեջ միայն աղոթքն է հնարավոր: Իսկ ջայնիզմում չկան աղոթքներ, կա միայն խորհրդածում: Սրանք ծայրահեղության օրինակներ են:

[Sambitbaba]

Հիսուս ոսկե միջինն է ընտրում: Նա ասում է. "Աստված, Աստծո արքայությունը՝ ձեր ներսում է և ձեզանից դուրս":



Երբ դուք ճանաչեք ձեզ,
դուք կճանաչվեք...


Սա նույնպես ոսկե միջին է: Ջայները համարում են, որ քեզ ճանաչել՝ նշանակում է ճանաչել ամեն ինչ, - և վերջ: Այլևս գնալու տեղ չկա: Մահմեդականներն, ընդհակառակը, ասում են, որ կարելի է ճանաչել Աստծոն և լցվել երանությամբ: Իսլամում անհնար է ճանաչել ինքդ քեզ, որովհետև ինքնաճանաչումը հավասարեցնում է քեզ Աստծո հետ: Իրեն ճանաչում է Աստված միայն, բայց ոչ նրա արարածները: Մարդ կարող է ճանաչել Աստծոն միայն՝ և վերջ: Նա կարող է տեսնել Աստծո փառքը, լցվել լույսով ու երանությամբ, մոտենալ Աստծոն, ոգևորվել շնորհիվ աստվածային ուժի՝ բայց անկարող է ինքն իրեն ճանաչել: Ջայները հավատում են միայն ինքնաճանաչմանը. եթե ճանաչես քեզ, կճանաչես նաև ամենայն գոյը, կճանաչես ամենն, ինչ կարելի է ճանաչել: Բայց Հիսուս ասում է. "Երբ դուք ճանաչեք ձեզ, այդժամ կճանաչվեք..."

Իմաստը շատ նուրբ է: Ի՞նչ է նշանակում. "դուք կճանաչվեք": Երբ ճանաչես ինքդ քեզ, կճանաչի քեզ ամենայն գոյը, Տիեզերքը տեսնում է քեզ, հասկանում է քեզ: Ոչ միայն դու ես ճանաչում աշխարհը՝ աշխարհը նույնպես ճանաչում է քեզ, չէ՞ որ Աստված թե ներսում է և թե քեզանից դուրս:

Երբ ճանաչում ես քեզ, դա միայն ինքնաճանաչում չէ՝ գոյություն ունեցող ամեն ինչ սկսում է ճանաչել քեզ: Դու ճանաչվում ես ինքնաճանաչման դեպքում: Աստված քեզ է նայում ամեն ծաղկի ու տերևի միջից, ցանկացած քարի միջից՝ և, ճանաչելով քեզ, դու զգում ես, որ միայնակ չես: Դու միայնակ ես միայն նախքան քեզ ճամաչելը: Բայց երբ ճանաչում ես ինքդ քեզ, քեզ գիտի նաև ամբողջ աշխարհը: Ճանաչումը՝ անձնական գործ չէ, սոլո չէ, դա օրկեստր է: Երբ ճանաչում ես դու, քեզ էլ են ճանաչում; երբ ճանաչում ես քեզ, և երբ քեզ ճանաչում են, - թե այս ծառը, թե այս քարը, թե այս ճնճղուկը քեզ լրիվ այլ կերպ են տեսնում: Ինչու՞: Որովհետև ներսում և դրսում՝ միևնույն գիտակցությունն է:

Երբ ճանաչում ես քեզ, Տիեզերքը ճանաչում է քեզ և ցնծում է: Այդպես էլ պետք է լինի, չէ՞ որ դու էլ Տիեզերքի մասնիկն ես: Ամենայն գոյն ուրախանում է վերջնական ինքնաճանաչմանը, քանզի ևս մեկ մասնիկ հասավ ճշմարտությանը, մի Քրիստոս կամ Բուդդա ավելացավ, և շնորհիվ դրա ամբողջ աշխարհը հիմա մի քայլով ավելի մոտ է իր գագաթնակետին, բարձրագույն հանդեսին: Տիեզերքը երջանիկ է, ամենայն գոյը շուտով կծաղկի նորովի: Քեզ ճանաչեցին, դու դարձար ճանաչված:

Դու քո ինքնաճանաչման մեջ միայնակ չես լինի՝ դա ամբողջ աշխարհի տոնը կդառնա: Հիսուսի այս իմաստուն խոսքը՝ ամենասքանչելիներից մեկն է. ամենայն գոյն ուրախանում է քո ինքնաճանաչմանը, ամեն ինչ շուրջբոլոր համակված է երանությամբ, քանզի Տիեզերքի ևս մեկ մասնիկ հասավ իր ծաղկունքին:



Երբ դուք ճանաչեք ձեզ,
դուք կճանաչվեք...


Ճանաչված լինել ավելի շատ է ցանկալի, քան ճանաչել ինքդ քեզ: Մենք ցանկանում ենք, որ մեզ ճանաչեն, հոգու խորքում թաքնված է երազանք, որ մեզ ճանաչեն բոլորը: Երբեմն այդ ցանկությունը մեզ ոչ այն կողմ է տանում, ստիպում է համառորեն ուրիշի ճանաչումը փնտրել, բայց այդ երազանքի հիմքում՝ հատուկ, շատ կարևոր սերմ կա: Այն նշանակում է, որ չես հասնի գագաթնակետին, քանի դեռ քեզ ամբողջ աշխարհը չի ճանաչել, քանի դեռ նա չի ուրախացել քեզ համար:

Ցանկանում ես ոչ միայն սիրել, այլ նաև լինել սիրելի: Ցանկանում ես ոչ միայն գիտենալ, այլև դառնալ ճանաչված: Մեզ պետք է արձագանք, հակառակ դեպքում մեր շուրջ ամեն ինչ մեզ մեռած կթվա, հակառակ դեպքում կիմանաս միայն դու, իսկ Տիեզերքն առաջվա պես կլռի, ասես ոչինչ տեղի էլ չի ունեցել: Պատկերացրեք, մարդ դարձել է Քրիստոս՝ իսկ աշխարհն այդ չի նկատում, ուշադրություն չի դարձնում դրա վրա, ոչ ոքու դա չի հուզում, ոչ մի ուրախություն, ասես առանձնահատուկ ոչինչ տեղի չի ունեցել: Մի՞թե հնարավոր է դա: Տիեզերքը պետք է արձագանքի, չէ՞ որ մենք խորթ չենք նրան: Աշխարհը՝ մի ընտանիք է, այստեղ ամեն ինչ փոխկապակցված է: Հայտնվում է մի պայծառացած՝ և լույսը լցվում է բոլորի սրտերը: Նկատում ես դա կամ ոչ, բայց ամենուր սկսվում են հանդեսներ, տոներ:

Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում.



Երբ դուք ճանաչեք ձեզ,
դուք կճանաչվեք և կիմանաք,
որ դուք` կենդանի Հոր զավակներն եք:

[Sambitbaba]

Իսկ ի՞նչ են ասում քրիստոնյաները: Լրիվ այլ բան: Նրանք ասում են, որ Հիսուս Քրիստոս՝ միածին է, - այսինքն որպես Աստծո Որդի՝ միակը: Այդ դավանության մեջ ամենակարևորն այն է, որ միայն նա է այդպիսին: Եթե մենք բոլորս Աստծո զավակներ ենք, ուրեմն ո՞րն է Հիսուսի բացառիկությունը: Ինչո՞վ է նա տարբերվում մնացած բոլորից: Եվ ու՞մ այդ դեպքում պաշտել: Տերտերներն այդպես են ասում նրա համար միայն, որպեսզի Հիսուսին դարձնեն բացառիկ, - բայց դրա հետ մեկտեղ մոռանում են հենց Հիսուսի սեփական խոսքերը, չէ՞ որ նա ասում է.



...և կիմանաք,
որ դուք` կենդանի Հոր զավակներն եք:


Միանգամից երկու ճշմարտություն. նախ, ամենն, ինչ գոյություն ունի Տիեզերքում, - ամբողջի զավակն է, այլ կերպ չի էլ կարող լինել, չէ՞ որ յուրաքանչյուրն այստեղ ծնվել, հայտնվել է Տիեզերքի շնորհիվ: Ամբողջ աշխարհը՝ քո հայրն է, ավելի ճիշտ, մայրը, որովհետև նա է քեզ սնել: Մոր հետ համեմատելն ավելի լավ է, քան հոր հետ, բայց հազիվ թե Հիսուս կարողանար ասել այլ կերպ, քանի որ հրեաները կային և մինչև օրս ամենահայրիշխանական ազգն են մնացել: Նրան դժվար կլիներ խոսել մոր մասին:

Կան ամբողջ ազգեր, որոնք գլխավոր դերը տղամարդուն են հատկացնում: Շատ երկրներում ասում են "հայրենիք"՝ "հայր" բառից: Տղամարդիկ՝ և տղամարդկային ինքնասիրությու՛ն: Ինչու՞ է Աստված՝ անպատճառ Հայր: Ինչու՞ նա չի կարող Մայր լինել: Ինչու՞ ոչ Աստվածուհի: Մայր՝ շատ ճշգրիտ կլիներ, չէ՞ որ մայրը շատ ավելի մեծ դեր է խաղում սերունդների ծննդյան գործում: Հայրը բեղմնավորում է միայն և ուրիշ ոչինչ: Դրանից հետո ամեն ինչ առանց հոր էլ գլուխ կգա:

Նույն բանին կարելի է հասնել արհեստական բեղմնավորմամբ: Հոր դերը կարող է խաղալ սովորական ներարկիչը՝ հայրն այնքան էլ պետք չէ: Բայց առանց մայր մարդ չի կարող ծնվել. մայրն ինն ամիս հասունացնում է սաղմը, սաղմի մարմնում հոսում է մոր արյունը, նրանք կապված են անքակտելիորեն: Իսկ հետո, ծնվելով, մենք ապրում ենք Տիեզերքի գրկում, ինչպես հսկայական արգանդի մեջ:

Եղել են ժողովուրդներ, որոնք Աստծոն Մայր էին անվանում: Եվ դա ավելի ճիշտ է՝ ուղղակի քիչ ավելի ճիշտ է, չէ՞ որ չի կարելի ասել, թե միայն նրանք են ճիշտ: Բանն այն է, որ Աստված՝ թե հայր է, և թե մայր: Նա չի կարող միայն տղամարդու սկիզբ լինել, բայց միայն կանացի էլ լինել չի կարող, - ո՞վ կլինի այդ դեպքում երկրորդը, որը բեղմնավորում է: Աստված՝ մեկը և մյուսն է, արդհանարիշվարան, տղամարդն ու կինը:

Ամեն ինչ հանգամանքներից է կախված: Այն դարաշրջանում, երբ եկավ Հիսուս, նրան դժվար էր ասել. "Աստված՝ Կին է": Ուղղակի նրան ոչ ոք չէր հասկանա: Նա դիմում էր հրեաներին, իսկ նրանք հավատում էին դաժան և վրիժառու Հայր Աստծոն: Վերջինս միշտ պատժում էր նրանց, ովքեր գնում էին իր կամքին հակառակ: Մայրն այդքան չար լինել չի կարող, նա միշտ պատրաստ է ներել, նա միշտ կհասկանա քեզ: Մայրն անառարկելի հնազանդություն չի պահանջում, դա հայրն է սովորաբար ուզում: Մայրը տաս պատվիրանները տալ չէր կարող, դա միայն հայրը կարող էր անել: Պատվիրան՝ այդ բառն ինքն արդեն այլանդակ մի բան է, ասես թե Աստված՝ առաջնորդ է, իսկ Տիեզերքը՝ ինչ-որ համակենտրոնացման ճամբար: Պատվիրա՛ն: Փորձի՛ր միայն չհնազանդվել, փորձի՛ր չլսել:

Հիսուս խոսում է իր դարաշրջանի լեզվով, բայց ես համոզված եմ, որ, եթե նա ունենար ընտրություն, կնախընտրեր խոսել Մոր մասին: Մայրը կարևոր է հորից, մայրը կենտրոնն է, իսկ հայրը՝ ծայրամասը: Սակայն Աստված՝ և մեկն է և մյուսը: Հիշեք սա, չէ որ ես էլ նրա մասին արական սեռով եմ խոսում, բայց միայն հարմարության համար՝ այդպես բոլորի համար ավելի սովորական է: Իսկ իրականում նա՝ թե Հայր է, և թե Մայր:

[Sambitbaba]

Իսկ դուք՝ ...կենդանի Հոր զավակներն եք:

Մեզանից ամեն մեկը՝ երեխա է: Ես նկատի ունեմ ոչ թե այն, ինչի մասին խոսում են տրամաբանները, սոցիոլոգներն ու հոգեբանները: Դա բոլորովին էլ Տիեզերքի մարդկայնացում չէ: Այո, երբ ասում են, որ Աստված՝ հայր է կամ մայր, իսկ դու՝ զավակ, - կարող է թվալ, որ դա մարդկային հարաբերությունների փոխադրումն է ամբողջ Տիեզերքի վրա: Տիեզերական երևույթներն ինչ-որ մեծ ընտանիք են դառնում: Բայց մենք ստիպված ենք մտածել թող նույնիսկ բոլորովին անպատեհ, բայց մեզ համար սովորական հասկացություններով:

Սոցիոլոգներն ու հոգեբանները կարող են հայտարարել, որ դա անտրոպոցենտրիզմ է. մարդը սովոր է իրեն գլխավորը համարել և այդ պատճառով իր հայացքներն ու զգացմունքները տեղափոխում է ամեն ինչի վրա իր շուրջ: Եվ երբ խոսում են անտրոպոցենտրիզմի մասին, միշտ նկատի ունեն ինչ-որ սխալ բան: Բայց նրանք ուղղակի մինչև վերջ գլուխ չեն հանել. այդ դատողություններն անտրոպոցենտրիստական թվում են միայն, այլ կերպ չի էլ կարող լինել, որովհետև մարդ միշտ խոսում է մարդկային բառերով՝ ուրիշը նա ուղղակի չունի: Նույնիսկ օբյեկտիվ ճշմարտությունը միշտ ներկված է բնավորությամբ նրա, ով այն արտահայտում է: Նույնիսկ օբյեկտիվը չի կարող խուսափել սուբյեկտիվի դրոշմից. սուբյեկտիվը միշտ կա, ամեն ինչի մեջ նա իր երանգն է ներդնում:

Նույնիսկ գիտական ճշմարտությունները մինչև վերջ օբյեկտիվ չեն. դրանք արտահայտում են մարդիկ, ուսումնասիրողներն ու նախակարապետները: Օբյեկտիվ ճշմարտությունն անհասանելի է, չէ՞ որ յուրաքանչյուր ճշմարտություն ներկված է իրեն կրողի անձով: Գիտելիքները միշտ մասամբ սուբյեկտիվ են: Եվ ինչ էլ մարդ ասի, դա միշտ մարդկային կլինի, չէ՞ որ դա հենց մարդն է ասում: Եվ այդ դատելու ոչ մի իմաստ չկա՝ ընդհակառակը, դա հրաշալի է:

Երբ Հիսուս ասում է, որ մենք բոլորս՝ Աստծո զավակներն ենք, դա ուղղակի խորհրդանիշ է, համեմատություն: Նա ի՞նչ նկատի ունի: Հարաբերությունները արարողի և արարվածի միջև բոլորովին էլ մեխանիկական չեն, դրանք բնահատուկ են: Նա չի ստեղծում անշունչ առարկա, ինչպես մեքանգետը՝ մեքենան: Մեքենագետը՝ իր ստեղծած իրերի հայրը չէ, նա խուլ է նրանց հանդեպ, անտարբեր: Ահա թե որն է իմաստը. Աստված մեզանից ոչ ոքու հանդեպ անտարբեր չէ: Նա սիրում է մեզ հոր պես; նա կապված է մեզ հետ, հետևում է մեզ, օգնում է, հոգ է տանում, սիրում է, ամբողջ ուժով ջանում է ուրախալի դարձնել մեզ շրջապատող աշխարհը, որպեսզի մենք հնարավորինս շուտ հասնենք գագաթներին:

Ասելով, որ Աստված մեր հայրն է, Հիսուս նկատի ունի, որ Տիեզերքը հոգ է տանում մեր մասին, օգնում է յուրաքանչյուրին: Ոչ թե միայն դուք եք փնտրում Աստծոն, նա էլ՝ փնտրում է ձեզ: Տիեզերքը մեռած չէ, անշունչ չէ, ամեն ինչին նա արձագանքում է նուրբ սրտով: Երբ դու լալիս ես, նա հեկեկում է քեզ հետ միասին, երբ դու ծիծաղում ես՝ նա նույնպես ուրախանում է: Երբ քո մի տեղը ցավում է, տառապում է ամբողջ աշխարհը: Բայց երբ դու երջանիկ ես, հանգիստ է նաև ամենայն գոյի հոգին: Քո և աշխարհի միջև գոյություն ունի կապ՝ և ոչ թե ուղղակի կապ, այլ հոր և զավակի հարաբերություններ:

Ամեն հայր ցանկանում է ապրել իր զավակի մեջ նույնիսկ հետմահու: Նա մնում է զավակի հոգում, զավակը՝ հոր շարունակությունն է: Ահա թե որն է իմաստը. երեխան՝ հոր մարմնացումն է: Հիսուս կրկնում է և ոչ մեկ անգամ. "Ես և իմ Հայրը՝ մեկ ենք": Ինչի՞ մասին է նա խոսում: Որդին՝ հոր մարմնացումն է, և այդ պատճառով նա նույնպես հայր է: Նրանք անքակտելիորեն կապված են, դա ոչ թե երկուսն է, այլ մեկը, նրանց հարաբերությունները բնահատուկ են: Ի՞նչ միայնության մասին կարելի է խոսել:

[Sambitbaba]

Այժմ աշխարհում բոլորը միայնակ են: Ամեն մեկն իրեն օտար է զգում, դժվար է բոլորին: Գալիս են ինձ մոտ ու հարցնում են. "Ինչպե՞ս հարազատ հոգի գտնել": Ձեզ ի՞նչ է պատահել: Դա անսպասելի հարց է, մի երկու հարյուր տարի առաջ ոչ ոքու մտքով անցնել այն չէր էլ կարող: : Իսկ հիմա բոլորը միաբերան հարցնում են. "Ինչպե՞ս գտնել հարազատ հոգի": Մարդկային հարաբերությունները խախտվել են, և դա լրիվ բնական է. եթե չես կարողանում կապ հաստատել ամբողջի հետ, ուրեմն ոչ մեկի հետ չես հաշտվի: Իսկ եթե հաշտ ես ամենայն գոյի հետ, ուրեմն յուրաքանչյուրի հետ ընդհանուր լեզու կգտնես: Հարազատ հորդ հետ հարաբերություններդ լարված կմնան այնքան ժամանակ, քանի չես հարազատացել ամբողջ Տիեզերքի հետ՝ այլ կերպ ոչինչ չի ստացվի, դա է ամենի աղբյուրը: Երբ վերանում է հոգևորը, հարազատ հոգիների մասին խոսք լինել այլևս չի կարող:

Հոգևորը կորցրած երկրում անպայմանորեն կսրվեն մարդկային հարաբերությունները: Առանց հոգևորի ընդհանուր լեզու չես գտնի ոչ կնոջդ, ոչ էլ եղբորդ, քրոջդ, զավակիդ կամ հորդ հետ: Մտերմությունն անհնար է, չէ՞ որ վերացել է ամեն մտերմության հիմքն ինքը: Դու հրաժարվել ես հավատից, դու ասել ես. "Աստված չկա, Աստված մեռել է": Եվ ամբողջ Տիեզերքը երես է դարձնում քեզանից, դու համընդհանուր օտարացվածություն ես զգում, դու կտրված ես աշխարհից, բոլոր կապերդ կտրված են: Դու զրկվել ես արմատներից և ոչ ոքու հոգատարությունն այլևս չես զգում:

Գիտնականների տիեզերքը բոլորովին նման չէ Տիեզերքին նրանց, ով բարեպաշտ է Հիսուսի պես: Գիտնականի համար Տիեզերքը՝ պատահականությունների հավաքածու է. մարդկանց և Տիեզերքի միջև ոչ մի կապ չկա: Աշխարհն օտար է մեզ, ոչ ոքու մասին հոգ չի տանում, մենք բոլորովին չենք հետաքրքրում նրան: Մարդն ինքը՝ պատահականություն է: Վերանա նա՝ աշխարհը չի էլ նկատի: Տիեզերքն ընդհանրապես չի նկատում, որ մենք կանք: Եվ եթե հանկարծ վերանանք, աշխարհն արցունքներ չի թափի:

Գիտնականների տիեզերքը մեռած է: Ասելով Աստված մեռել է, Տիեզերքի անկենդան լինելն ես պնդում: Ի՞նչ խոսք կարող է լինել մեռածի հետ հարաբերությունների մասին: Մենք ապրում ենք անշունչ առարկաների մեջ, որտեղ ամեն ինչ պատահական է, այլ ոչ թե նպատակաուղղված: Այո, այստեղ մենք ինչ-որ կարգուկանոն ենք ներդնում, բայց դա օրգանական միասնություն չէ: Մենք ապրում ենք ինքներս մեզ և ինքներս էլ քարշ ենք տալիս գոյության ամբողջ լուծը: Մենք նման ենք կորած մանկան. մենք բաց ենք թողել մեր հոր ձեռքը, իսկ հիմա գոռում ու լացում ենք՝ բայց ոչ ոք մեզ չի լսում:

Հենց այսպես է իրեն զգում մարդ. հոր ձեռքը բաց թողած և թավուտում կորած մանկան պես: Հոր ձեռքը բռնած, նա քայլում էր աշխարհով մեկ որպես նրա տերը և չէր վախենում ոչնչից: Ինչի՞ց վախենար: Հայրը կողքին էր, նա միշտ կպաշտպաներ, մանուկն անհանգստանալու ոչինչ չուներ: Եվ նա քայլում էր, զմայլվում էր թիթռնիկներով, ծաղիկներով ու երկնքով, ուրախանում էր կյանքին: Կյանքն իրոք սքանչելի էր: Եվ հանկարծ նա հասկացավ, որ հոր ձեռքն այլևս չի զգում՝ հայրն այլևս կողքին չէ: Ակնթարթորեն ինչ-որ տեղ կորան թիթեռներն էլ, ծաղիկներն էլ: Շուրջը միայն սառը, մեռած քար է, ամեն ինչ օտար է, անծանոթ, անշունչ: Ամեն ստվերի մեջ, ամեն ծառի հետևում սարսափելի ինչ-որ բան է թաքնված՝ մակիկը շատ է վախենում զոհվել, չէ որ մահը կարող է հանկարծակի դուրս թռչել հետևից ու սպանել նրան:

Ընդամենը վայրկյան առաջ ամեն ինչ եռում էր կյանքով և համակում էր քնքշանքով: Մանկան ու Տիեզերքի միջև լիակատար փոխըմբռնում էր: Ինչու՞: Շնորհիվ հոր ձեռքի: Տիեզերքը քնքույշ էր թվում հենց հոր շնորհիվ, հայրն էր կենդանի կապը: Հայրն անհետացավ՝ նրա հետ միասին կապն էլ կտրվեց: Հիմա փոքրիկը գոչում է, լաց է լինում, տագնապած է ու վախենում է: Ահա թե ինչպիսի վիճակում է գտնվում ներկայիս մարդը՝ և ամենն այն պատճառով, որ դադարել է Տիեզերքի մեջ իր հորն ու մորը տեսնել: Զարմանալի չէ, որ այսօր այսքան խելացնորնե՛ր կան: Երեխան խելագարվում է, զրկվում է գիտակցությունից: Նրա կրծքում թարմ վերք է, և ամեն հոգևոր շփման դեպքում այն ցավ է պատճառում: Հիմա ոչ մի տեղ նա իրեն տանը չի զգում:

[Sambitbaba]

Նայեք ձեր ձեռքին: Զգու՞մ եք, որ այն՝ Տիեզերքի ափի մեջ է: Եթե ոչ, ուրեմն դուք՝ մոլորված մանուկներ եք: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում. "Աստված՝ մեր հայրն է: Ամբողջ աշխարհը քո հոգն է տանում": Իսկ ինչու՞ ենք մենք ընդհանրապես ապրում: Ինչու՞ է մեզ թույլատրված ապրել: Մեր մասին հոգում է ամբողջ աշխարհը: Աշխարհն է մեզ հասցրել մեր գիտակցության այսօրվա մակարդակին, այդ նա է ցանկանում մեզ ավելի հեռու տանել, դեպի գագաթը, դեպի պայծառացում, - հենց նա է մեզ օգնում ամենում: Նա մեր կողքին է, եթե նույնիսկ քեզ թվում է, թե մոլորվել ես անտառում: Զգա, որ քո ձեռքն առաջվա պես նրա ափի մեջ է՝ և շուրջդ անմիջապես ամեն ինչ կփոխվի:

"Մենք բոլորս՝ Աստծո զավակներն ենք", - ասում է Հիսուս, այլ ոչ միայն նա: Բայց եթե բոլորը հասկանան, որ իրենք նույնպես Աստծո զավակներն են, քրիստոնեությունը կվերանա: Հիսուս կդադարի բացառիկ մեկը լինել: Սակայն նրա "բացառիկությունը" բոլորովին էլ դա չէ: Մեզանից ամեն մեկը՝ Աստծո զավակ է, բայց Հիսուս միևնույն է նման չէ մյուսներին, քանզի նա հասկացել է այդ, իսկ մնացածը՝ դեռ ոչ:

Նրա բացառիկությունը՝ գոյության բնույթը չէ, նրա եզակիությունը գիտակցման բնույթի մեջ է: Հիսուս ճանաչել է ճշմարտությունը, իսկ դուք՝ դեռ ոչ: Հնդիկները միշտ ասել են, որ տարբերությունը պայծառացածի և սովորական մարդու միջև՝ ոչ թե էության մեջ է, այլ վիճակի: Մեկը դեռ քնած է, մյուսն արդեն արթնացել է. երկուսն էլ մարդ են, ուղղակի մեկը երազ է տեսնում, իսկ մյուսն՝ իրականությունը: Եթե քնածի ուսը թափ տաս, ստիպես արթնանալ, նա նույնպես կդառնա այնպիսին, ինչպիսին արթնացածն է, - քունը հօդս կցնդի: Պետք է միայն հրել նրան: Հիսուս արդեն արթնացել է, իսկ դուք դեռևս պինդ քնած եք, ահա ամբողջ տարբերությունը: Նա բացառիկ է միայն այդ իմաստով, էության բնույթն այստեղ կապ չունի: Նա ինքն է ասում. "...դուք` կենդանի Հոր զավակներն եք":

Երկրորդ իմաստային շեշտը նրա վրա է, որ Հայրը կենդանի է: Սովորաբար հայրերը վաղ թե ուշ մահանում են: Մահանում է նրա մարմնական, բիոլոգիական պատյանը, բայց տիեզերական ամբողջությունը կենդանի է միշտ, այն անմահ է, հավերժ:

Մի քանի տասնամյակ առաջ Նիցշեն հայտարարեց, իբր Աստված մեռե՛լ է: Բայց դա չի կարող պատահել, չէ՞ որ Տիեզերքը դեռ չի զոհվել, իսկ Աստված՝ անձ չէ: Նա կարող էր մեռնել, եթե անձ լիներ, քանզի անձը մահկանացու է: Բայց Աստված զուրկ է մարմնից, իսկ վախճանվում են մարմինները միայն: Աստված՝ ամեն ինչ է: Աստծո մեջ մենք ծնվում ենք, Աստծո մեջ մահանում: Ընդունում ենք մարմնական տեսք, հետո կորցնում ենք, բայց ամբողջը մնում է: Ամբողջը չի վախճանվում, չէ որ այն՝ ինքը կյանքն է: Եվ այդ պատճառով մենք ապրում ենք ոչ թե մեռած Տիեզերքում, այլ ապրում ենք Աստծո մեջ, ով մեզ և հայր է, և մայր: Մեր հարաբերությունները նրա հետ խորն են և բնահատուկ: Մեր մասին հոգ են տանում, նրանց աչքը միշտ մեզ վրա է:

Այդ զգացմունքն էլ հենց մեզ հենարան է ծառայում: Եվ երբ այն կա, դու քեզ օտար չես զգում: Դու արդեն օտար չես, սա քո հայրենիքն է, քո տունը:

[Sambitbaba]

Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ,
ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք...


Աղքատության միակ տեսակ կա. ինքդ քեզ չճանաչելը: Այլ աղքատություն չի լինում: Թող դու հաստություն չունես, շքեղ ապարանքներ ու հսկայական արքայություն չունես, այդ ամենը, մեկ է, իսկական հարստություն չեն: Միայն մեկ թանկարժեք բան գոյություն ունի՝ ինքնաճանաչումը, քանզի այն չի մեռնում: Այդ պատճառով է Հիսուս ասում.



Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ,
ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք, -

և դա դեռ ամենը չէ՛, -


և դուք` աղքատություն եք:


Դուք աղքատ եք: Կա միայն մեկ աղքատություն՝ երբ ինքդ էլ չգիտես, թե ով ես: Ինչու՞ է դա աղքատություն: Այն պատճառով, որ իրականում դու՝ արքա ես, կենդանի Աստծո զավա՛կը: Քեզ աշխարհի ամենամեծ հաջողությունն է բախտ վիճակվել, իսկ դու գլխի էլ չես ընկնում, մուրացկանություն ես անում, ասես աղքատ լինես:

Յուրաքանչյուր ցանկություն՝ մուրացկանություն է: Ասում են, եթե ցանկությունները լինեին ձիեր, բոլոր աղքատները հեծյալներ կդառնային: Բայց այդպես էլ կա. ցանկություններն իրոք որ ձիեր են, իսկ աղքատները՝ հեծյալներ: Դուք բոլորդ՝ հեծյալներ եք: Նայեք ձեր նժույգներին. դրանք ձեր ցանկություններն են, ձգտումները, աղերսանքները, պահանջները: Բայց ձեր հոգին արդեն ունի ամենն, ինչ պետք է, ուղղակի դուք ձեր հոգու ներսը երբեք չեք նայում: Բավական է հայացք գցես, և կտեսնես իսկական հարստությունները՝ հավերժական, լիառատ, անսպառ: Եվ երբ դու ինքդ գտնում ես դրանք, ամբողջ աշխարհը քո մեջ ճանաչում է արքային, գոյություն ունեցող ամեն ինչ հասկանում է, թե ով ես դու. դու՝ ամբողջի զավակն ես: Այլևս մուրացկանություն անելու հարկ չկա, դու արդեն հարու՛ստ ես:



Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ,
ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք և դուք` աղքատություն եք:

[Sambitbaba]

Կա այսպիսի մի պատմություն. մի հզոր արքա շատ դառնացած էր իր
որդու վարքով, նրա ապրելակերպով: Դա նրա միակ որդին էր, բայց այնքան վատ էր իրեն պահում, որ հայրը չկարողացավ հանդուրժել այլևս և վռնդեց նրան: Երիտասարդը մեծ արքայի որդի էր և այդ պատճառով կարգին
ոչինչ անել չէր կարողանում, չէ՞ որ նրան ոչ մի արհեստ չէին սովորեցրել: Արքայի ինչի՞ն են պետք արհեստները: Նա ոչինչ անել չգիտեր և կյանքի մասին էլ նրան հայտնի չէր ոչինչ, քանզի նախկինում անմիջապես ստանում էր ամենն, ինչ կուզեր, և նույնիսկ չէր էլ կասկածում, որ մնացած բոլորն այդ ամենի համար ստիպված են աշխատել: Թեև, նա շատ էր սիրում երաժշտություն, նվագում էր սիթար՝ ահա, թերևս ամենն,
ինչ նա կարող էր անել:

Եվ երիտասարդը ստիպված սկսեց մուրացկանություն անել: Նա նվագում էր սիթար ու փող էր մուրում: Երբ արքան կորցնում է իր թագավորությունը, նրան մի բան է մնում անել, ապրել ողորմություն խնդրելով: Եվ դրանում մի սքանչելի բան կա, դա ինքնին ցույց է տալիս, որ հոգու խորքում բոլոր արքաները՝ մուրացկաններ են, ուղղակի ոչ ոք դա չի նկատում, քանի նրանց ձեռքին թագավորություն կա: Իսկ եթե թագավորությունը կորցրած է, արքային ոչինչ չի մնում անել, քան ողորմություն խնդրել: Եվ այն ջահելն աղքատություն արեց ամբողջ տաս տարի: Նա արդեն մոռացել էր նույնիսկ, որ երբևիցէ արքայազն է եղել: Տաս տարին՝ երկար ժամանակ է, շատ բան է մոռացվում: Իսկ եթե այդ ամբողջ ժամանակ արևածագից մինչև մայրամուտ դու մուրացկանություն ես անում, ուրեմն լավ է, որ մոռացել ես՝ դառն է հիշել, որ ժամանակին պալատներում ես ապրել:

Այսպիսով, նա աղքատ էր և նույնիսկ չէր հիշում իր ազնվական ծագման մասին: Այդպիսի հիշողությունները չափազանց սարսափելի են, նրանք կարող են մղձավանջ դառնալ, և այդ պատճառով ավելի լավ է մոռանաս, հակառակ դեպքում ամբողջ ժամանակ խղճալու ես քեզ: Ուզես-չուզես, պղտորելու ես հոգիդ. "Ես, մեծ արքայի որդին, մուրացկա՛ն եմ դարձել": Առանց այն էլ անտանելի է ողորմություն խնդրելը: Եվ այդ պատճառով արքայազնը մոռացել էր ամեն ինչի մասին, ուղղակի ջնջել էր այդ փաստը հիշողությունից:

Տաս տարի անց հոր թախիծը որդու հանդեպ անտանելի դարձավ: Որդին, իհարկե, ինքն էր մեղավոր, նա շատ հանդուգն էր իրեն պահում, բայց և այնպես միակ թագաժառանգն էր: Իսկ հայրը ծերացել էր,նրա օրերը հաշված էին, ժամանակն էր մտածել ժառանգորդի մասին: Արքան հրամայեց գտնել որդուն և վերադարձնել ապարանք, և նրա հավատարիմ խորհրդատուն ճանապարհ ընկավ որոնելու:

Եվ մի անգամ նա հանդիպեց մի տարօրինակ աղքատի: Չնայած արքայազնն ինքը վաղուց մոռացել էր, որ արքայորդի է, չնայած վաղուց հաշտվել էր, որ հասարակ մուրացկան է, բայց ինչ-որ բան մնացել էր՝ ոչ թե հիշողության, այլ հոգու, վարքի մեջ: Մնացել էր քայլվածքը, նախկին վեհասքանչությունը՝ նույնիսկ երբ ողորմությու՛ն էր խնդրում: Նույնիսկ ողորմությունն էլ նա ընդունում էր այնպես, ասես ինչ-որ մեկին շնորհ էր անում: Նա նայում էր բոլորին այնպես, ասես իրեն պարտավոր էին ողորմություն տալ: Եվ քայլում էր արքայավարի, և իր ցնցոտիներն էլ հագնում էր այնպես, ասես դա արքայական պատմուճան լիներ: Նա կեղտոտ էր, չսանրված, բայց միևնույն է երևում էր, որ կեղտի տակ ազնվազարմ դեմք է թաքնված: Իսկ աչքե՛րը: Թող որ նա աղքատ էր, բայց աչքերում նախկին հպարտությունն էր, արքայական ինքնասիրությունը: Գիտակից հիշաղություններ նրա մոտ չէին մնացել, բայց հոգում նա արքայազն էր մնացել, ամենազոր արքայի ժառանգը:

Խորհրդատուն անմիջապես ճանաչեց նրան: Այդ պահին երիտասարդը հենց մուրացկանությամբ էր զբաղված: Ինչ-որ մարդիկ ծառի տաղ նստած թուղթ էին խաղում, իսկ նա նրանցից ողորմություն էր մուրում: Սարսափելի շոգ էր, ամառային կեսօր, իսկ նա բոբիկ էր, քրտնակոխ և մի երկու մետաղադրամ էր խնդրում: "Տվեք գոնե ինչ-որ բան, - նվնվում էր նա: - Ես արդեն երկու օր ոչինչ չեմ կերել": Խորհրդատուն ճանաչեց նրան և կանգնեցրեց կառքը: Նա փռվեց արքայազնի ոտքերի առջև, իսկ վերջինս, զարմացած նայելով նրան, հարցրեց, թե ինչ է պատահել:

"Հայրդ ցանկաում է, որ դու վերադառնաս, բացատրեց խորհրդատուն: - Նա ամեն ինչ ներում է քեզ": Եվ նույն պահին մուրացկանն անհետացավ: Նա ուղղակի անհետացավ հիշողության վերադարձի բռնկման մեջ. "Հա՞յրս: Նա ներե՞լ է ինձ": Արտաքինից արքայազնը չէր փոխվել. նույն կեղտն էր, նույն ցնցոտիները: Փոխվել էր դեմքը միայն՝ այն պայծառացել էր, այն համակված էր վառ լուսապսակով, աչքերը փայլում էին:

Նա անմիջապես սկսեց կարգադրել խորհրդատուին՝ մուրացկանն ասես չէր էլ եղել: "Գնա շուկա, - պահանջեց արքայազնը, - գնիր կոշիկներ ու թիկնոց, և չմոռանաս պայմանավորվել բաղնիքի հաշվո՛վ": Այդ խոսքերով նա բարձրացավ կառք ու գոչեց. "Քշի՛ր դեպի ամենալավ հյուրանոցը": Իսկ խորհրդատուն ստիպված էր կառքի հետևից ոտքով գնալ...



Սա սուֆիական առած է: Այն ձեր մասին է. երբ ձեր հայրը, Աստված, ճանաչի ձեզ, մուրացկաններից հետք էլ չի մնա՝ դուք կփոխակերպվեք մեկ ակնթարթու՛մ: Դուք ուղղակի մոռացել եք, թե ով եք, բայց ձեր հոգին հիշում է այդ: Դուք ամբողջ կյանքում ձեզ ուրիշի տեղ էիք դրել, բայց դա մակերեսին էր միայն, մտքի մակարդակի վրա: Հոգու խորքում դուք միշտ Աստծո զավակներ եք մնացել:

Բայց վերհիշել դա կարելի է այն ժամանակ միայն, երբ կճանաչես ինքդ քեզ: Այդ ժամանակ ամբողջ Տիեզերքը կհասկանա, թե ով ես դու, այդ ժամանակ ամեն ինչ քո շուրջ կճանաչի քեզ: Հիսուս ասում է.




Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ,
ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք և դուք` աղքատություն եք:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ՇՏԱՊԻՐ
ԱՌԱՆՑ ՎԱԶՎԶՈՒՔԻ

Զրույց տասնչորսերորդ



Հիսուս ասաց.
Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է.
Նա գտել է կյանքը:

Հիսուս ասաց.
Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է,
որպեսզի չմեռնեք`
փնտրեք տեսնե՛լ նրան:

Եվ դուք չեք կարող տեսնել սամարացու,
ով գառը վերցրել ուսերին և մտնում է Հրեաստան:

Նա ասաց իր աշակերտներին.
Ինչու՞ է նա գառան հետ:

Նրանք ասացին նրան.
Որպեսզի սպանի նրան և ուտի նրան:

Նա ասաց նրանց.
Քանի նա կենդանի է, նա նրան չի ուտի,
բայց միայն եթե նա սպանի նրան,
և գառը դառնա դիակ:

Նրանք ասացին.
Այլ կերպ նա չի կարող հարվածել:

Նա ասաց նրանց.
Դուք նույնպես փնտրեք ձեր համար տեղ հանգստի մեջ,
որպեսզի չդառնաք դիակ և ձեզ չուտեն:

Հիսուս ասաց.
Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա.
Մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա:


Մարդիկ հնուց նույն հարցն են տալիս. ինչու՞ է կյանքն այդքան տանջալից: Եթե Աստված՝ մեր Հայրն է, ուրեմն ինչի՞ց են այսքան տառապանքները: Եթե Աստված մեզ սիրում է, եթե նա կարեկցում է մեզ, ուրեմն ինչու՞ աշխարհում ամեն ինչ դատապարտված է տառապանքների: Պատասխանը դեռևս գտնված չէ: Բայց եթե մենք հասկանանք Հիսուսի խոսքերը, ուրեմն պատասխանն էլ կիմանանք: Կյանքը տառապալի է, որովհետև աճի և մեծանալու այլ ճանապարհ չկա: Մարդը տառապում է, որովհետև միայն տառապանքները կարող են ստիպել նրան ավելի շատ գիտակցել: Իսկ գիտակցման աճը՝ գլխավորն է:

Տեսեք, թե ինչպես է կառուցված կյանքը. երբ դու քեզ լավ ես զգում, թեթև և ուրախ, կորցնում ես զգոնությունդ: Կյանքը սկսում է նմանվել երազի, դու սկսում ես նմանվել լուսնոտի, քայլելիս էլ քնած ես. ման ես գալիս, անում ես ինչ-որ բան, բայց ասես քնի մեջ ես ապրում: Երբ տառապանք չկա, հոգևորն էլ է վերանում: Նույնիսկ տաճար գնալու կարիք չկա, ուղղակի միտքդ էլ չի գալիս. ինչու՞ աղոթես Աստծուն, եթե ամեն ինչ արդեն իսկ լավ է: Ուղղակի պատճառ չկա:

Հենց տառապանքներն են ստիպում գնալ եկեղեցի, հառնել աչքերդ երկնքին, աղոթել մաքուր սրտով: Տառապանքի մեջ ինչ-որ առանձնահատուկ բան է թաքնված՝ այն ստիպում է ավելի լավ գիտակցել, թե ով ես, ինչու ես ապրում և ուր ես գնում: Երբ տառապում ես, ամեն ինչ քո շուրջ առանձնահատուկ սրությամբ է ընկալվում:

[Sambitbaba]

Աշխարհում անիմաստ ոչինչ չկա: Սա Տիեզերք է, այլ ոչ Քաոս: Այլ բան է, որ այստեղ մեզ ոչ ամեն ինչ է հասկանալի, չէ՞ որ մենք միայն պատառիկներ ենք տեսնում, այլ ոչ թե կտավն ամբողջությամբ: Մեր կենսափորձը՝ ամբողջ գրքից վերցրած էջի մի պատառիկ է ընդամենը: Կարող ես կարդալ այդ կտորը, բայց այն քեզ համարյա ոչինչ չի ասի ամբողջ վեպի բովանդակության մասին: Եվ էջի իմաստն էլ պարզ կդառնա այն ժամանակ միայն, երբ ամբողջ պատմությունն իմանաս: Այդ ժամանակ կտորի բովանդակությունն էլ կներգրվի ընդհանուր կտավի մեջ, բացատրություն կստանա:

Ի՞նչ է իմաստավորումը: Դա ունակություն է կապել առանձինն ամբողջի հետ, ընդհանուր կտավի մեջ գտնել պատառիկի տեղը: Խելացնորները, որ թափառում են փողոցներում, ինչ-որ անհասկանալի բաներ են դուրս տալիս, իսկ ինչու՞: Որովհետև նրա խոսքը ձեզ անկապ է թվում, այն կիսատ-պռատ է: Բայց խելագարը ձեզ հետ չի խոսում, նրան ձեր կարծիքը պետք չէ, նա ընդհանրապես չի դիմում կոնկրետ ոչ ոքու: Նրա խոսքը կցկտուր է, նրանից ընդհանուր կտավ չի հավաքվում, ահա թե ինչու է այն կատարելապես անըմբռնելի: Մեկ ուրիշը կարող է արտասանել այդ նույն խոսքերը՝ ճշգրտորեն, - բայց նրա մոտ դրանք իմաստավորված կհնչեն, կձուլվեն ընդհանուր կտավի հետ: Ինչու՞: Խոսքերը նույնն են, ֆրազներն էլ լրիվ միանման, նույնիսկ շարժումներն էլ կարող են համընկնել, բայց մեկը խելագար է, իսկ մյուսը՝ ողջամիտ: Ինչու՞: Որովհետև, այս դեպքում կա կոնկրետ լսող, և մասնակիությունն արդեն այնքան էլ անկապ չէ, դա ավելի մեծ ամբողջի մասն է՝ և այդ պատճառով ունի իմաստ:

Կտրեք մի կտոր Պիկասոյի կտավից՝ այն իմաստազուրկ է, դա կտավի մի պատառ է և մեռած է ինքնին: Վերադրձրեք հետ կտավի վրա՝ և իմաստն անմիջապես ի հայտ կգա, չէ՞ որ հիմա պատառիկն ամբողջի անքակտելի մասը դարձավ: Եվ ձեր կյանքն էլ իմաստ ունի, միայն եթե նա՝ ամբողջի մասնիկ է: Բայց ներկայիս մարդիկ, երևում է, կորցրել են կյանքի իմաստավորության զգացումը, և այն պատճառով միայն, որ հրաժարվել են Աստծոց՝ կամ ուղղակի մոռացել են նրա մասին: Առանց Աստված կյանքն իմաստ ունենալ չի կարող, որովհետև Աստված՝ ամբողջն է, իսկ մարդը՝ մասնիկը: Մեզանից յուրաքանչյուրը՝ բանաստեղծության մի տող է, և առանձին վերցրած՝ ուղղակի անջատ բառերի հավաքածու: Տողի իմաստը հասկանալի է, միայն երբ բանաստեղծությունը կարդում ես սկզբից մինչև վերջ, հասկանալու համար պետք է ամբողջ բովանդակությունն իմանաս: Այդ մասին մի մոռացեք:

[Sambitbaba]

Հիշեցի մի երազ, որը պատմում էր Բերտրան Ռասսելը: Նա աթեիստ էր, Աստծոն չէր հավատում և նրա մտքով անգամ չէր անցնում, որ ամբողջը կարող է ավելի լայն իմաստ ունենալ, քան մասնավորությունները: Եվ ահա թե ինչ էր նա պատմում.
մի անգամ նա երազում տեսավ, որ դուռը թակում են: Նա՝ երազում, - բացեց դուռը և տեսավ Աստծոն: Ռասսելը չհավատաց աչքերին, նույնիսկ քնի մեջ մտածեց. "Չէ որ ես չե՛մ հավատում Աստծոն": Իսկ ծերուկը շեմին այնքան միայնակ էր թվում, ասես ոչ
ոք նրա կարիքը չուներ. հագուստը քրքրված էր, ձեռքերն ու դեմքը կեղտոտ: Նա այնքան զառամյալ էր թվում, ասես գույնը գցած հին լուսանկար լիներ, որի վրա արդեն ոչինչ չես տարբերում: Ռասսելը խղճաց նրան և տուն թողեց,
ընկերական թափ նրա տվեց ուսերն ու ասաց. "Մի՛ վշտանա": Եվ այստեղ երազն ավարտվեց:


Սա այժմեական մտքի խորհրդանիշն է. նրա համար Աստված չափից դուրս հնատարազ է: Մարդիկ կամ ընդհանրապես չեն հավատում նրան, կամ, լավագույն դեպքում, խղճում են: Այո, խղճալով, կարելի է նույնիսկ խրախուսել նրան, բայց Աստված մեզ համար այլևս ոչ մի իմաստ չունի՝ դա հին լուսանկար է, գույնը գցած և անօգուտ: Հնոտի: Նա կամ մեռած է արդեն, կամ մահամերձ: Իսկ եթե նկարը հնացել է ամբողջովին, մի՞թե նրա վրա կարելի է թարմ, առույգ ու երիտասարդ ինչ-որ բան գտնել: Եթե ծառը մեռած է, որտեղի՞ց նրա վրա կենդանի տերև գտնես: Հիմար է մեռած ծառի այն չորացած տերևը, որն իրեն առաջվա պես կենդանի է համարում: Շուտով նա էլ կընկնի, կմեռնի, չէ որ եթե վախճանվել է ծառը, տերևն էլ այլևս կյանք չունի՝ նա անպայման թոշնելու է:

Եթե Աստված մեռած է, ուրեմն մարդն էլ կմեռնի: Մարդիկ արդեն մահամերձ են, որովհետև առանց ամբողջի՝ մասնավորություններն էլ զրկվում են իմաստից: Բայց երբ դու երջանիկ ես՝ թող դա նշույլներ են միայն, այլ ոչ իսկական երջանկություն, - երբ քեզ զգում ես լավ ու թեթև, թվում է, թե գտել ես նպատակդ, ամբողջականացել ես: Բայց դա սխալմունք է... Նոր դժվարություններն անմիջապես ստիպում են զգալ, որ դու ամբողջական չես: Երբ տառապում ես, առավել հստակ ես գիտակցում, որ դու այնպիսին չես, ինչպիսին պետք է լինես, քո մեջ ինչ-որ բան այն չէ՝ ահա թե որն է խոչընդոտը: Պետք է ինչ-որ բան անել, փոխել ինչ-որ բան: Ահա թե ինչ են տառապանքները:

Տառապանքները սրում են գիտակցությունը, տառապանքները մղում են փոփոխոխությունների, վերանորոգման, վերածնվելու անհրաժեշտության մասին մտքին: Քանի այնպիսին ես, ինչպիսին հիմա, քո տանջանքները չեն վերջանա, և այդ պատճառով պետք է ինչ-որ բան անել:



Հիսուս ասաց.
Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է.
Նա գտել է կյանքը:


Տարօրինակ ու անհեթե՛թ է հնչում: "Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է..." Իսկ չէ՞ որ մենք կարծում ենք, որ երջանիկ է նա, ով հոգս չունի՛: Բայց հայտնի՞ է ձեզ գոնե մեկը, ով ոչ մի տառապանք չի ապրել: Եթե այդպիսին կա, ուրեմն նա, անկասկած, հասուն չէ, անփորձ է: Նման մարդը երբեք չի աճի, խորություն ձեռք չի բերի, չի զարգացնի իր գիտակցությունը՝ այդպես երջանիկ են, ըստ երևույթին, ապուշները միայն: Բայց հազիվ թե շատերն են նրանց իրոք երջանիկ համարում:

Դժվարություններից կարող է խուսափել միայն նա, ով վախենում է ապրել և ամբողջ ուժով թաքնվում է կյանքից: Ահա թե ինչու ամենահարուստ ընտանիքներում համատարած հիմարներ են ծնվում. նրանց երեխաներն ապրում են ջերմոցային պայմաններում: Չափազանց խնամակալությունը՝ ոչ թե պաշտպանություն է անախորժություններից, այլ պարսպավորում կյանքից: Ահա թե որն է դժբախտությունը. ջանում ես պաշտպանել երեխայիդ մահացու վտանգներից, բայց դրանով սահմանափակում ես նրան ինքը կյանքից, չէ որ կյանքն անխուսափելիորեն ավարտվում է վախճանով: Ով վախենում է մեռնել, կարգին չի էլ ապրում: Դա տարրական տրամաբանություն է. չես ուզում մեռնել՝ մի ապրիր, հրաժարվիր ամենից, ինչը կապված է լիարժեք կյանքի հետ: Ճիշտ է, այդ ժամանակ ուղղակի բանջարեղեն կդառնաս...

[Sambitbaba]

Հիսուս երբեք բուսակերպ կյանքը երանություն չի անվանի: Եվ ուրիշ մեկն էլ, անշուշտ, այն այդպես չի կոչի: Դա ամենասարսափելի բանն է, որ կարող է պատահել մարդու հետ, որովհետև այդպիսի գոյատևումը երբեք թույլ չի տա զարգացնել գիտակցությունն ու աճել: Գիտակցության բարձր շերտեր ուղղակի չես ունենա, չէ՞ որ նրանք ի հայտ են գալիս կենսական դժվարությունների շնորհիվ միայն: Դժվարությունները՝ փորձություններ են: Յուրաքանչյուր տառապանք՝ կոչ է, դժվարություն, որը պետք է հաղթահարել: Իսկ աճել կարելի է, միայն դժվարությունները հաղթահարելով: Որքան քիչ են հոգսերը, այնքան դանդաղ է աճը: Երբ ամեն ինչ լավ է, կարող ես համարել, որ արդեն չես ապրում, արդեն գերեզմանում ես: Կյանքը՝ վտանգներ են, իսկական կյանքը միշտ այնտեղ է, որտեղ ճանապարհից շեղվելու վտանգ կա: Բայց նա, ով շեղվել է, նորից կարող է իր արահետը գտնել: Անհաջողությունը չի նշանակում, որ այլևս երբեք հաջողության չես հասնի:

Նապոլեոնի բանակը ջարդեցին, և նա սքանչելի խոսքեր գրեց իր օրագրում՝ իմիջիայլոց, խելացնորները երբեմն զարմանալիորեն խորաթափանց են: Ահա թե ինչ նա գրեց. "Տանուլ տված ճակատամարտը՝ դեռևս ամբողջ պատերազմում պարտվել չէ": Եթե ցանկանում ես հաղթել պատերազմում, ստիպված ես շատ առանձին ճակատամարտերում պարտվել: Բայց երբ վախենում ես պարտվել նույնիսկ մեկ կռվի ժամանակ, պատերազմ արդեն չես էլ սկսի՝ դա չափից դուրս վտանգավոր է:

Վերջնական անհաջողություն չի լինում, ամեն ինչ միշտ էլ կարելի է ուղղել: Հաջորդ անգամ դու ուղղակի նախկին սխալները թույլ չես տա, ամեն ինչ ճիշտ կանես: Հաջորդ անգամ արդեն այդքան դժվար չի լինի: Խելոքքները տառապում են հիմարներից ոչ քիչ, ուղղակի նախկին սխալները թույլ չեն տալիս: Սխալներ խելոքները ոչ թե ավելի քիչ են գործում՝ կարող է ավելի շատ նույնիսկ, - բայց, ի տարբերություն հիմարների, մի կրակի վրա երկու անգամ չեն այրվում: Ահա և ողջ տարբերությունը. սխալների քանակը կարող է և ավել է, բայց որակապես նրանք տարբեր են: Ապուշը կարող է ընդհանրապես սխալներ թույլ չտալ, չէ որ նա ոչինչ չի էլ անում: Սխալվում է միայն նա, ով ինչ-որ նոր բաներ է փորձում:

Երբ գնում ես, կարող ես ճանապարհից շեղվել: Մյուս կողմից, տանը նստած, ճամփիցդ չես շեղվի՝ չէ որ տեղիցդ չե՛ս շարժվում: Եթե ոչինչ չես անում, ոչնչում չես սխալվի և միշտ ճշմարիտ կմնաս: Ցավալի է միայն, որ այդ կերպ տեղիցդ չես շարժվում և ժամանակի հետ կդառնաս բանջարեղեն, կնեխես ու կվախճանվես: Մի վախեցեք սխալվել, հիշեք միայն, որ սխալների վրա սովորել է պետք: Ինչու՞ մարդիկ երբեմն նույն սխալներն են գործում: Միայն այն պատճառով, որ առաջին անգամ ոչինչ չսովորեցին: Մինչև չսովորես, նորից ու նորից նույն սխալն ես թույլ տալու: Այդպես շատ հաճախ է լինում. մարդիկ ամբողջ կյանքում նույն սխալներն են կրկնում, ասես քայլում են շրջանագծով: Հենց այդ պատճառով են հնդիկներն այս աշխարհը սանսարա անվանել:

Սանսարան՝ շրջանագիծ է, անիվ. մարդիկ նորից ու նորից նույն սխալներն են գործում: Հանգամանքները փոխվում են, իսկ սխալները նույնն են՝ իմաստը նույնն է: Ի՞նչ է դա նշանակում: Մարդիկ անուշադիր են, հակառակ դեպքում կսովորեին ինչ-որ բան: Ամեն ինչ առաջվա պես է, մինչև մարդ չսովորի: Սովորում են սխալների վրա միայն, իսկ մարդկային սխալները՝ տառապանքներն են: Այդ պատճառով առանց տառապանքների աճ չկա: Հնդիկները համարում են, որ մարդիկ ծնվում են նորից ու նորից հենց այն պատճառով, որ մինչև վերջ չեն հասունացել:

Այս աշխարհից դուրս պրծնել կարող է հասունացածը միայն: Ով չի հասունացել, նորից փոսն է ընկնում՝ նա դեռ սովորելու ինչ-որ բան ունի: Իսկ ուսուցումը՝ դժվար գործ է, նրանում արքայական ճանապարհներ չկան: Դժվարությունն էլ՝ հենց տառապանքներն են: Մի խղճացեք ձեզ և մի խուսափեք դժվարություններից՝ հակառակը, ամբողջ ուժով ջանացեք դրանք հաղթահարել: Ընդունե՛ք մարտահրավերը, կռվե՛ք դժվարությունների հետ: Այլ կերպ չեք աճի: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում. "Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է. Նա գտել է կյանքը": Ով հաղթահարել է չարչարանքները, ավելի զգոն է դարձել, իսկ զգոնությունը՝ կյանքի տաճարի դարպասի բանալին է: Որքան ավելի բարձր է զգոնությունդ, այնքան ավելի բարձր է նաև գիտակցությունդ:

Ի՞նչն է մարդուն տարբերում ծառերից: Ծառերը սքանչելի են, բայց ոչնչով լավը չեն մարդուց, քանի որ նրանք չեն գիտակցում իրենց: Իսկ քարերն ու ժայռերը ծառերից էլ ցածր են, նրանք ավելի անգիտակից են: Քարը նույնպես տառապում է, ուղղակի չի գիտակցում այդ: Ծառին էլ դժվար է, բայց նա այդ չի նկատում: Բայց եթե դուք էլ չեք նկատելու ձեր չարչարանքները, ուրեմն ո՞րն է տարբերությունը: Այդ դեպքում դուք ոչ ավելին եք, քան քայլող ծառ:

Այնտեղ, ձեր հոգու խորքում, դեռ չեն կատարվել փոփոխություններ, որոնք մարդուն մարդ են դարձնում: Մարդը՝ դա նախ և առաջ գիտակցությունն է: Դրանում էլ հենց հմայքն է. երբ գիտակցում ես, չարչարանքներն ինքն իրեն անհետանում են: Տառապանքները սրում են գիտակցությունը, բայց որքան այն բարձր է, այնքան քիչ ես տառապում: Դա օրենք է, և այն պետք է լավ հիշել. երբ գլուխդ ցավում է, ամեն ինչ ավելի սուր ես զգում, սկսում ես գիտակցել, որ գլուխ ունես, - իսկ երբ ցավ չկա, գլխիդ մասին էլ մոռանում ես: Մարմնի մասին հիշում ես միայն, երբ ինչ-որ տեղդ ցավում է:

[Sambitbaba]

Սանսկրիտում տառապանքները պայմանավորվում են վեդանա հրաշալի բառով, որը միանգամից երկու նշանակություն ունի. նախ "տառապանք", և երկրորդը՝ "գիտելիք": Վեդանա և Վեդաներ՝ միևնույն արմատն է: Վեդաները՝ գիտելիքների աղբյուրն է: Նա, ով հորինել է վեդանա բառը, ճանաչել է ճշմարտությունը. տառապանքները՝ գիտելիքներ են, փորձ: Հենց այդ պատճառով է, որ բառն առաջին հայացքից երկու տարբեր իմաստ ունի:

Երբ դժվար է, սկսում ես գիտակցել: Ստամոքսի գոյության մասին հիշում ես, երբ փորդ սկսում է ցավել: Դու, իհարկե, միշտ էլ այն ունեիր, բայց չէիր նկատում: Ահա թե ինչու այուրվեդան, հնդկական բժշկությունը, առողջությունը սահմանում է որպես անմարմնականություն. դու առողջ ես, երբ ընդհանրապես չես նկատում, որ մարմին ունես: Եթե հիշում ես այդ մասին, ուրեմն ինչ-որ բան այն չէ: Վարորդը տագնապում է մեքենայի շարժիչի ռիթմի փոքր-ինչ խախտման դեպքում: Քանի ձայնը հարասարաչափ է, ամեն ինչ կարգին է: Բայց ռիթմի փոքրիկ խախտումը նույնիսկ նշանակում է, որ ինչ-որ խնդիրներ են ծագել, ինչ-որ բան այն չէ: Մենք հենց անճշտություններն ենք նկատում:

Բայց երբ գիտակցում ես իսկապես, նկատում ես ամեն ինչ, սխալ լինի թե ճիշտ: Գիտակցությունն աճում է, դու միշտ զգաստ ես: Եվ երբ ինչ-որ այլ բան է պատահում, շնորհիվ գիտակցվածության դու հասկանում ես, որ հիվանդությունը կա, անհարմարություններ ու դժվարություններ կան՝ բայց նրանք քո ներսում չեն, դա արտաքին բան է, օտար: Կենտրոնում միայն գիտակցություն կա, իսկ տառապանքներն ու դժվարությունները ծայրամասերում են, նրանք կարծես ինչ-որ մեկ ուրիշին են վերաբերվում, այլ ոչ թե հենց քեզ: Այո, գլուխդ ցավում է, բայց դա քո ցավը չէ՝ դա մարմնիդ ցավն է միայն, իսկ դու ընդամենը նկատում ես դա: Մարմինդ դառնում է արտաքին օբյեկտ, իսկ դու՝ սուբյեկտ ես: Քո և մարմնի միջև տարածություն է հայտնվում:

Գիտակցվածությունն ավերում է բոլոր կամուրջները, անանցանելի անդունդով կտրում է քեզ մնացած ամեն ինչից: Դու տեսնում ես. այո, մարմինդ տառապում է, բայց հասկանում ես արդեն, որ դու՝ քո մարմինը չես: Տառապանքները սրում են գիտակցվածությունը, իսկ այն, իր հերթին, ազատում է քեզ կեղծ նույնացումներից՝ դա էլ հենց ճանապարհն է դեպի իսկական կյանք:



Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է.
Նա գտել է կյանքը:

[Sambitbaba]

Խաչված Հիսուս՝ վերջնական, ամենասուր տառպանքի, տանջանքների գագաթնակետի խորհրդանիշն է: Հիսուսի տանջանքներն այնքան սարսափելի էին, որ վերջին պահին նա ինքը նույնիսկ փոքր-ինչ երերաց: Եվ դա ոչ թե ուղղակի մարմնական ցավ էր, դա հուսահատություն էր՝ տառապանքները ոչ միայն ֆիզիկական բնույթ ունեն, այլև հոգեկան: Նա հանկարծ մտածեց. "Մի՞թե Աստված լքել է ինձ: Ինչի՞ համար է ինձ այս ամենը: Ես վատ ոչինչ չեմ արել: Ինչի՞ համար են ինձ սպանում: Հանուն ինչի՞ է այսքան ցավը: Եվ ո՞րն է իմ մեղքը": Եվ նա հարցրեց Աստծուն. "Ինչու՞": Նա ուղղակի հարցրեց...

Դա խորին հուսահատություն էր, երբ հոգում տատանվում է ամեն ինչ, երբ երերում է հավատը: Չափից դուրս սուր ցավ, չափից դուրս ուժեղ նվաստացում. հենց նրանք, հանուն ում նա ապրել էր, ում օգնել ու ապաքինել էր, - հենց նրանք էին սպանում իրեն, ընդ որում առանց մեղքի: Եվ նա հարցրեց Աստծուն. "Ինչու՞: Ինչպե՞ս դա կարող էր պատահել": Եվ այդ ժամանակ նա հասկացավ՝ շնորհիվ այն բանի, որ այդ պահին ամեն ինչ արտակարգ սուր էր ընկալում: Խաչի վրա նա հասավ գիտակցման գագաթնակետին:

Ես միշտ ընդգծում եմ. մինչև խաչվելը նա Հիսուս էր, իսկ հետո դարձավ Քրիստոս: Հենց այդ պահին տեղի ունեցավ լիակատար փոխակերպումը: Առաջ նա ավելի ու ավելի էր մոտենում դրան, հաստատորեն մոտենում էր, բայց վերջին ցատկը հենց մահապատժի ժամանակ կատարվեց. Հիսուս վերացավ, ի հայտ եկավ Քրիստոս՝ դա փոխակերպում էր:

Ի՞նչ տեղի ունեցավ: "Հանուն ինչի՞ եմ ես տառապում: Մի՞թե Դու ինձ լքել ես, - հարցրեց նա Աստծուն: - Ինչու՞ Դու ինձ լքեցիր": Եվ հուսահատության այդ նոպան անմիջապես փոխվեց ճշմարտության ըմբռնմամբ. "Թող Քո կամքը լինի": Նա հնազանդվեց: "Ինչու"-ն հերքում է, այդպիսի հարցը կասկած է նշանակում: Բայց Հիսուս անմիջապես ճանաչեց ճշմարտությունն ու ասաց. "Ես հասկացա՝ և ես պատրաստ եմ: Թող լինի Քո կամքը, այլ ոչ թե իմ, որովհետև իմ կամքը սխալական է": Եվ նա իրեն լավ զգաց, դա վերջնական հանդարտում էր, լիակատար ինքնանվիրում: Մահվան պահին նա հնազանդվեց իր վախճանի հետ էլ՝ և դրա շնորհիվ հավերժական կյանք ձեռք բերեց: Հենց դա էր ձեռք բերած ճշմարտությունը: Այդ պատճառով էլ Հիսուս ասում է. "Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է. Նա գտել է կյանքը":

Մի բողոքեք ձեր դժվարություններից, նրանց պատճառով մի հուսահատվեք: Հետևեք ձեզ, զգացեք ու տեսեք, դիտարկեք տեղի ունեցածն ամենատարբեր տեսանկյուններից: Տառապանքները դարձրեք խորհրդածում, և ինքներդ կտեսնեք. էներգիան, որը սկզբում տանջանք էր պատճառում, կատարելապես փոխվել է, լրիվ նոր հատկություններ է ձեռք բերել՝ այն վերաճել է գիտակցվածության, քանզի մեր ներսում էներգիայի բաժանում չկա, այն միշտ միասնական է: Այն կարելի է ուղղել սեքսի վրա, իսկ կարելի է նաև սիրո ուժ դարձնել: Կարելի է բարձրացնել ավելի վեր ու դարձնել աղոթք, իսկ ավելի վեր՝ արդեն ինքը գիտակցվածություն: Այսպես թե այնպես, այդ ամենը՝ միևնույն էներգիան է:

Տառապելով, էներգիան իզուր տեղն ես ծախսում: Հուսահատությունը՝ ուժերի իզուր ծախս է, էներգիայի կորուստ: Երբ վատ եք զգում, թափ տվեք ձեզ. փակեք աչքերդ և հետևեք ձեր ցավին: Ինչպիսին էլ այն լինի՝ հոգեկան, մարմնական թե մտավոր, - ինչպիսին էլ այն թվա, այն խորհրդածում դարձրեք: Դիտարկեք այն որպես արտաքին ինչ-որ բան:

Երբ դժվարությունների մեջ ինչ-որ արտաքին բան ես տեսնում, նրանք օտար են դառնում, նրանք քոնը չեն արդեն՝ կամուրջը փլվել է: Կամուրջն այլևս չկա, և այդ պատճառով տառապանքները զրկվում են էներգիայի մատակարարումից: Կամուրջը՝ նույնացումն է նրանց հետ: Մեր ինչ-որ տեղը ցավում է, որովհետև մենք մեզ համարում ենք մարմին՝ և այդ ժամանակ էներգիան տեղափոխվում է մարմնի մեջ: Բավական է նույնացնես քեզ ինչ-որ բանի հետ, և անմիջապես էներգիան հոսում է այնտեղ:

Կարող եք ինքներդ հասարակ փորձ կատարել. եթե ունեք սիրելի մեկը, նստեք կողքին և փորձեք պատկերացնել, որ նա՝ դուք եք, իսկ նա թող փորձի պատկերացնել, որ դուք՝ նա է: Ուղղակի նստեք կողք կողքի ու պատկերացրեք: Շուտով դուք էներգիայի սուր հոսք կզգաք, երկուսդ էլ կզգաք, թե ինչպես ձեր մեջ գործուն էներգափոխանակություն է կատարվում: Սերը հաճախ ընկալվում է որպես մյուսից ելնող էլեկտրական լիցքահանում: Յուրաքանչյուր նույնացում դառնում է փոխանցք, որով հոսում է էներգիան:

[Sambitbaba]

Երբ մայրը կրծքով կերակրում է երեխային, նա ոչ միայն կաթ է նրան տալիս: Դա նույնիսկ կենսաբաններն են արդեն նկատել, նրանք մի անբացատրելի փաստի են հանդիպել. մայրը երեխային նախ և առաջ էներգիայով է կերակրում: Կաթը՝ այդ ուժի ընդամենն արտաքին, տեսանելի կողմն է: Ոչ քիչ փորձեր են արվել. երեխային մեծացրել են իդեալական պայմաններում, տվել են ամենալավ սնունդը՝ լավագույնն, ինչ կարող էր հորինել բժշկագիտությունը: Նրան տվել են ամեն ինչ, բայց նա սեր ու փաղաքշանք չի զգացել, չի դիպել իր մորը: Կաթը տվել են մեխանիկական սարքերով, կատարել են անհրաժեշտ սրսկումները, տվել են անհրաժեշտ վիտամինները՝ իդեալական սնունդ է եղել: Իսկ երեխան չի՛ աճում: Նա, ընդհակառակը, նիհարել է, կամաց-կամաց կորցրել է ուժերը: Ո՞րն է պատճառը: Չէ՞ որ նրան տալիս էին ամենն, ինչ կա մայրական կաթի մե՛ջ:

Պատերազմի ժամանակ Գերմանիայում բազմաթիվ որբ-նորածիններ կային: Նրանք ընկնում էին հիվանդանոց և արդեն հաշված շաբաթների ընթացքում մահամերձ էին դառնում: Նրանց կեսն ուղղակի կենդանի չմնաց՝ իսկ նրանց մասին հոգում էին, ամեն ինչ անում էին ըստ գիտության, տալիս էին անհրաժեշտ ամեն բան: Բայց երեխաները, միևնույն է, մահանում էին... Ավելի ուշ մի հոգեբան բացահայտեց, որ երեխաներին անհրաժեշտ է գրկել ու փաղաքշել, նրանց սեր է պետք, նշանակալիության զգացում: Միայն սնունդը քիչ է: Հիսուս ասել է. "Միայն հացով չէ, որ մարդ կենդանի է": Մարդկանց նաև այլ, անտեսանելի ուտելիք է հարկավոր: Այն հոգեբանը մի կարգ մտցրեց. ով էլ որ մտներ նորածինների հիվանդասենյակ՝ դայակը, բժիշկը, նույնիսկ հավաքարարուհին, - ամեն մեկը պետք է գոնե հինգ րոպե այնտեղ անց կացներ. գրկեր փոքրիկներին, շոյեր, խաղար նրանց հետ: Եվ երեխաները դադարեցին հալչե՛լ: Նրանք սկսեցին աճել, զարգանալ: Այն ժամանակներից ի վեր այդպիսի փորձեր շատ են եղել...

Երբ մայրը գրկում է երեխային, էներգիայի հոսանք է ծագում: Այն անտեսանելի է՝ հենց այդ ենք մենք անվանում սեր, ջերմություն, սրտակցություն: Ինչ-որ բան մորից անցնում է մանկանը՝ և ոչ միայն, չէ որ մանկիկն էլ ինչ-որ բան տալիս է մորը: Ահա թե ինչու կինը հատկապես գեղեցկանում է, երբ մայր է դառնում: Մինչ այդ ինչ-որ բան չի հերիքում նրան, նա ավարտուն չէ, շրջանը դեռ չի փակվել: Այն փակվում է, երբ կինը մայր է դառնում, և նրանից, ինչպես ինչ-որ անճանաչելի աղբյուրից, սկսում է երանություն բխել: Բայց ոչ միայն մայրն է սնուցում երեխային՝ նա էլ ինչ-որ բան տալիս է մորը: Մեկմեկու կողքի երջանիկ են երկուսն էլ:

Աշխարհի երեսին ավելի սեղմ հարաբերություններ չկան: Նույնիսկ սիրահարներն այդքան մոտիկ չեն, չէ՞ որ երեխան աշխարհ է գալիս մոր մարմնից՝ նրա մեջ մոր միսն ու արյունն է: Երեխան՝ նրա ծնունդն է, նրա հոգու մասնիկը: Ոչ ոք ավելի մոտ չէ մորը, քան նրա երեխան: Սիրածը կարող է շատ մոտ լինել, բայց երեխան ապրում է մոր սրտում: Խփում է մոր սիրտը՝ և դա երեխայի սրտի բաբախյունն էլ է. նրա երակներում մոր արյունն է հոսում, նա՝ մոր մասնիկն է: Ինն ամիս նա ապրել է մոր մեջ, մոր մարմնի անբաժանելի ու ներդաշնակ մասն է եղել: Մոր կյանքն իր կյանքն է եղել, մոր մահը կործանիչ կլիներ նաև իր համար: Բայց այդ կապը պահպանվում է հետո, ծնունդից հետո էլ. էներգիայի անխախտ, մշտական փոխանակություն...

[Sambitbaba]

Ապրելով տառապանքներ, գիտակցեք դրանք՝ այդ ժամանակ կամուրջը կփլվի, էներգիայի փոխանցումը կդադարի, իսկ դրանից հետո կթուլանան տանջանքներն էլ, չէ՞ որ դրանք՝ ձեր երեխաներն են: Դուք ինքներդ եք նրանց կյանք նվիրել, դուք նրանց գլխավոր պատճառն եք, դուք ինքներդ եք նրանց հացն ու ջուրը, և ձեզանով են նրանք բազմանում, իսկ դուք ավելլի ուժեղ եք տառապում: Դուք գանգատվում եք անհաջողություններից, իսկ ձեր ողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է ձեր չարչարանքների հետ ձեզ նույնացնելու վրա...



Մի անգամ շուկայում երկու ծեր կին հանդիպեցին և մեկը հարցրեց մյուսին, թե ինչպես է նա իրեն զգում՝ վերջինս անընդհատ բողոքում էր ինչ-որ բանից: Գիտեք, կան այդպիսի տիկիններ, որոնք միշտ ինչ-որ խնդիրներ ունեն
առողջության հետ: Նրանց հոգեկանի հետ ինչ-որ բան այն չէ. հարցն այդտեղ հիվանդությունները չեն, դա ինչ-որ հոգեկան թերություն է: Նրանք ուղղակի լավ չեն զգում իրենց, եթե առողջ են, վերքերն արդեն վաղուց միահյուսվել են
նրանց ինքնասիրության հետ: Եվ ահա առաջինը հարցրեց. Ինչպե՞ս ես քեզ
զգում":

Իսկ երկրորդը՝ նա, ով հավերժ հիվանդ էր, - անմիջապես սկսեց գանգատվել իր բախտից. "Ուղղակի սարսափելի՛, - գոչեց նա: - Այսքան վատ երբեք չի՛ եղել: Հոդաբորբս հանգիստ չի տալիս, զարհուրելի գլխացավեր ունեմ,
ստամոքսիս մասին մի էլ հարցրու, իսկ ոտքերս ինչպես են ցավու՜մ..." - և այլն, և այդպես անվերջ:

"Իսկ բժշկի մոտ գնացե՞լ ես", - նրա խոսքը կտրեց առաջինը:

"Բժշկի՞", - հարցը կրկնեց երկրորդը: - Այո, իհարկե, ես անպայման կգնամ բժշկի, հենց ցավս քիչ թուլանա":


Այդպես էլ ստացվում է. բժշկի գնալ պատրաստվում ես այն ժամանակ, երբ ցավդ թողնի, իսկ արդյունքում ոչ մի տեղ չես գնում՝ այլևս ինչու՞ գնաս բժշկի, եթե վիճակդ առանց այդ էլ թեթևացել է: Նրա մոտ գնալ է պետք, երբ քեզ վատ ես զգում: Աղոթքը պետք է դժբախտության դեպքում, խորհրդածումը՝ երբ տառապում ես: Պետք չէ խոստանաս քեզ. "Կխորհրդածեմ, երբ քիչ թեթևանա": Ինքներդ էլ գիտեք, որ դա խաբկանք է. երբ թեթևանա, խորհրդածման մասին չես էլ հիշելու: Ուղղակի բաց ես թողնում ամենաերանելի պահը՝ տառապանքի պահը: Խորհրդածե՛ք, ուշադիր եղեք, զարգացրեք ձեր գիտակցվածությունը: Բաց մի՛ թողեք հարմար պահը, տառապանքները՝ իսկական երանություն են:

Օգտագործեք ձեր դժվարությունները խորհրդածման համար, և շատ շուտով կնկատեք, որ շատ ավելի քիչ է ցավում՝ էներգիան դեպի ներս է շրջվել: Այն այլևս չի ծախսվում ծայրամասերում, տառապանքներին չի կերակրում: Թվում է տարօրինակ, բայց աշխարհի բոլոր միստիկները այդ եզրահանգմանն են եկել. մարդ ինքն է ուժեղացնում իր տանջանքները և նույնիսկ հաճույք է ստանում նրանցից: Երբեմն մարդ ուղղակի չի ուզում, որ լավ լինի, - չէ որ դժբախտությունների վրա նա այդքան աշխատա՛նք է թափել:

[Sambitbaba]

Հիսուս և բուդդաներն ասում էին այդ մասին, բայց ապարդյուն՝ ոչ ոք նրանց չհասկացավ: Նրանք ասում են, որ կա վերջնական երանության ճանապարհ, իսկ դուք լսում եք նրանց և պատասխանում. "Լավ, ես անպայման կփորձեմ, երբ վիճակս քիչ թեթևանա": Բայց ինչի՞դ է երանությունը, եթե առանց դրա էլ երջանիկ ես: Ահա թե ինչու է Բուդդան կրկնում. ամբողջ կյանքը՝ տառապանք է, դուհկհա: Ինչի՞ ես ուրեմն սպասում: Չի՛ լինելու կյանքումդ այն երջանկությունը, որի վրա այդքան հույս ես դրել: Ժամանակն է արթնանա՛լ: Այն, ինչը համարում ես կյանք, - կյանք չէ, այլ համատարած հուսահատություն: Բայց մարդիկ որոշեցին, որ Բուդդան ուղղակի հոռետես է: Ոչ, նա ամեն ինչ սև գույնի մեջ չէր տեսնում, նա ուղղակի ճշմարտությունն էր ասում: Իսկ դուք այնքան եք ընտելացել ձեր տառապանքներին, որ ուրիշ ոչինչ չեք էլ ուզում:

Ինչու՞ է դա հաճելի: Սկսվում է դա հենց ծննդից, մանկությունից: Բոլորը նույն սխալն են թույլ տալիս. երբ երեխան հիվանդ է, նրա մասին հոգում են շատ ավելի խնամքով: Եվ դրա հետևանքով ծագում է սխալ եզրակացություն. հիվանդանալով, դու կարևոր անձ ես դառնում՝ հայրիկն ու մայրիկը քեզ ավելի շատ են սիրում, ընտանիքի բոլոր անդամները միայն քո շուրջ են պտտվում: Քանի առողջ էիր՝ ոչ ոք չէր անհանգստանում՝ դե, առողջ է և լավ է: Հիվանդանալով, երեխան բռնակալ է դառնում. նա միայն հրամաններ է արձակում: Եվ բավական է յուրացնի, որ հիվանդությունն իրեն օգուտ է բերում, նա սկսում է խորամանկել. հիվանդ է ձևանում՝ և իրոք հիվանդանու՛մ է, - երբ ուշադրության կարիք ունի: Իսկ եթե հոգատարություն չես զգում, կարելի է խաղալ քեզ շրջապատողների խղճի վրա: Գլխավորը, ոչ ոք ոչինչ չի ասի. չէ՞ որ չեն սկսի պնդել, որ քո հիվանդության մեջ հենց ի՛նքդ ես մեղավոր:

Երբ երեխան վատ է վարվում, նրան գոնե կարելի է ասել. "Դու ինքդ ես մեղավոր, դու՛ այդպես վարվեցիր": Բայց եթե երեխան հիվադն է, նրան ոչինչ չես ասի. չէ՞ որ նա մեղավոր չէ, որ հիվանդացել է: Ո՞րն է նրա մեղքը: Բայց դուք չգիտեք ճշմարտությունը. տասը հիվանդություններից իննում մեղավոր է ինքը հիվանդը՝ նա ինքն է հրահրել դրանք, որպեսզի ուշադրություն գրավի, շոյի իր ինքնասիրությունը, հոգատարություն զգա: Իսկ երեխան այդ խաբուսիկ ձևը շատ արագ է յուրացնում, չէ որ երեխաները՝ ամնենաանօգնական մարդիկ են: Մանուկն անընդհատ զգում է, որ իր շուրջ ուժեղ մեծերն են, իսկ ինքը ոչինչ չի կարող: Բայց հիվանդությունը նրան իշխանություն է տալիս մեծերի վրա, բոլորից ավելի ուժեղ է դարձնում: Եվ նա շատ արագ հասկանում է դա:

Յուրաքանչյուր նման բան երեխաները հենց թռած տեղն են որսում: Երեխան անմիջապես դատում է. "Երբ ես հիվանդ եմ, հանուն ինձ հայրիկն ու մայրիկը պատրաստ են ամեն ինչի": Հիվանդությունը նրա համար շատ կարևոր և օգտակար երևույթ է դառնում: Երբ նա զգում է, որ իր մասին մոռացել են, կամ առանձնահատուկ սուր զգում է իր անօգնականությունը, անմիջապես սկսվում է հիվանդությունը՝ նա ինքն է այն հրահրում իր մոտ: Եվ դա ծայրահեղ բարդ խնդիր է: Փաստորեն, ի՞նչ կարող են անել ծնողները: Եթե փոքրիկը հիվանդ է, նրան իրոք խնամք է հարկավոր:

Հիմա հոգեբաններն այսպիսի լուծում են առաջարկում. եթե երեխան հիվանդ է, նրան, իհարկե, պետք է խնամել, բայց չափազանց գուրգուրանքը նրան միայն կվնասի: Խնամքը պետք է բժշկական լինի, այլ ոչ հոգեբանական: Չի կարելի նրա մոտ արթնացնել զգացում, որ հիվանդությունն օգտակար է ինչ-որ բանով, հակառակ դեպքում նա ամբողջ կյանքում, ուրիշի ուշադրության պակասի դեպքում հիվանդանալու է: Իսկ կինը երբեք չի ասի, որ նա ինքն է իր հիվանդության մեղավորը: Ընդհակառակը, կինը նրան խղճալու է:

[Sambitbaba]

Տանջանքների իննսուն տոկոսը հրահրված է նրանով, որ նրանք ինչ-որ շահ են բերում: Այդպիսի օգտի մասին պետք է մոռանալ: Ուրիշ ոչ ոք այդ հարցում քեզ չի օգնի. դու ինքդ պետք է գլուխ հանես տառապանքների հաճելի կողմից՝ և հրաժարվես նրանից: Տառապանքները՝ ուժերի իզուր կորուստ է: Պետք չէ նրանց խրախուսել, չարժե մտածել, որ նրանք իրենց ծախսը ծածկում են: Տառապանքները մեն-միակ օգուտ են բերում՝ նրանք ուժեղացնում են գիտակցվածությունը: Դա էլ նրանց շահն է:

Ինչպես մոռանալ տառապանքների թվացյալ օգտի մասի՞ն: Նախ, երբեք մի խոսեք ձեր անհաջողություններից: Մտորիր հոգումդ, բայց պատմել նրանց մասին չարժե: Ի՞նչ իմաստ ունի: Ինչու՞ մարդիկ հենց միայն իրենց դժբախտություններից են խոսում, չնայած դա բոլորի մոտ ձանձրույթից բացի, ուրիշ ոչինչ չի բերում: Ու՞մ է դա հետաքրքիր: Նրանք ուղղակի հանդուրժում են: Երբ սկսում ես դուրս տալ քո ցավերից ու նեղություններից, նրանք ուղղակի չեն ուզում քեզ վիրավորել՝ բայց կամաց-կամաց ցրիվ են գալիս, ամեն հարմար առիթով թաքնվում են քեզանից: Ու՞մ է պետք լսել ուրիշի գանգատները, եթե ինքդ բերնեբերան լիքն ես սեփական խնդիրներով: Ու՞մ են հուզում քո դժվարությունները: Ավելի լավ է նրանց մասին ընդհանրապես չխոսես, բայց չէ որ այնքան հաճելի է ուրիշի կարեկցանքը:

Մի՛ բողոքիր: Բողոքները՝ կարեկցանք, խիղճ, սեր և հոգատարություն խնդրել է: Ողորմություն մի՛ խնդրիր, քո դժբախտություններով առևտուր մի՛ արա՝ թող քո խնայողությունները քե՛զ մնան: Տառապիր լուռ, դարդերդ ուրիշների վրա մի շփիր՝ և այդ զզսպվածությունը յուրովի մենակեցություն կդառնա, իր լավագույն դրսևորումներից մեկում: Բայց նայեք մեր կեղծ բարեպաշտներին. նրանք անպայման իրենց համեստությունը ցուցադրե՛լ են ուզում: Նրանք տառապում են միայն բոլորի աչքի առջև՝ թող բոլորը տեսնեն և կարեկցեն: Իսկ ես հակառակն եմ ասում. թող տառապանքները մնան ներսում, այդ ժամանակ նրանք իսկական զսպվածություն կդառնան: Բայց կեղծ սրբերն անպայման ցուցադրում են իրենց, նրանք անպայման հայտարարում են բոլորին որ երկար սով են սկսում՝ թող բոլորն իմանան ու հիանան:

Դրանք ուղղակի տհասներ են, տարիքանց երեխաներ: Նրանք իրենց ամբողջ կյանքը նվիրաբերել են տառապանքներին. նրանք այնքան են կախված տառապանքներից, որ դրանք իրենց հպարտության առարկա են սարքել: Նրանց ամբողջ հեղինակությունը հենված է այն բանի վրա, թե որքան երկար կարող են ոչինչ չուտել, որքան ժամանակ կկարողանան գրավել երկրի կամ ամբողջ աշխարհի ուշադրությունը: Նրանք սարսափելի խորամանկ են և հմտացել են բռնադատել ուրիշներին իրենց տառապանքների օգնությամբ: Ժամանակ առ ժամանակ այդպես է վարվում մեզանից յուրաքանչյուրը, բայց այդ մարդիկ գաղափարը ծայրահեղության են հասցրել: Մի՛ արեք այդ, նահատակներ մի՛ ձևացեք, դա դատարկ գործ է: Ճշմարիտն ասած, դա ուղղակի էքսհիբիցիոնիզմ է:

Տառապեք լուռ, տանջվեք մենակ՝ այնպես, որ ոչ ոք գլխի չընկնի, որ ձեզ վատ եք զգում: Խորհրդածեք ձեր տառապանքների վրա. դուրս մի շփեք դրանք, թող մնան ներսում: Ուղղակի փակեք աչքերդ ու խորհրդածեք նրանց վրա՝ և կամուրջն անխուսափելիորեն կփլվի:

Ահա թե ինչ նկատի ունի Հիսուս, երբ ասում է. "Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է..." - տառապանքը, դժվարությունները նկատի են առնվում որպես զարգացման միջոցներ: Եվ եթե մարդ օգտագործել է դրանք որպես հատուկ միջոց, նա գտել է կյանքը:

Տառապանքները վերաբերվում են մահվան արքայությանը, գիտակցվածությունը՝ կյանքի ոլորտին: Թող կամուրջը փլվի՝ և դու կիմանաս, որ ինչ-որ բան քո մեջ և քո կողքին շուտով կվախճանվի, քանզի պատկանում է մահին, բայց ինչ-որ այլ բան՝ քո գիտակցությունը, - կապրի և չի մեռնի երբեք, այն անմահ է, քանի որ պատկանում է կյանքին: Ահա թե ինչու տառապանքները՝ կյանքի բանալին են:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է,
որպեսզի չմեռնեք`
փնտրեք տեսնե՛լ նրան:


Դա հատուկ գործելաձև է. "Փնտրեք նրան, ով կենդանի է..." Յուրաքանչյուր մարդու ներսում կա նա, ով կենդանի է, - և նա, ով արդեն մեռած է վաղուց: Ամեն մեկի մեջ երկու աշխարհ են միանում. նյութի աշխարհը և ոգու աշխարհը, իսկ ինքը մարդն ապրում է դրանց սահմանին: Նրա մեջ երկու ոլորտ կա, կյանքի և մահվան արքայությունները, իսկ ինքն ինչ-որ տեղ մեջտեղում է: Եվ եթե ավելի շատ ուշադրություն դարձվում է նրան, ինչը վերաբերվում է մահին, քո մեջ միշտ վախ է լինելու, դու տառապելու և վախենալու ես: Իսկ եթե կենտրոնանաս քո միջուկի վրա՝ իսկ այն պատկանում է հավերժական կյանքի և անմահության արքայությանը, - վախդ կվերանա:

Հիսուս ասում է. "Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է..." Մի՛ ուշացեք, չէ՞ որ մահվան պահին շատ ու շատ դժվար կլինի գտնել նրան, ով կենդանի է...

Եթե ամբողջ կյանքումդ ուշադիր ես միայն մահվան արքայության հանդեպ՝ այս, իրերի և նյութի աշխարհի հանդեպ, - եթե քո հայացքը միայն այդ աշխարհին է ուղղված, շատ, շատ դժվար կլինի նայել կյանքի արքայությանը, երբ մեռնում ես կամ արդեն մեռել ես: Կհաջողվի՞ արդյոք հանկարծ հետ նայել, կարո՞ղ ես արդյոք թեքել գլուխդ: Ամենայն հավանականությամբ՝ ոչ, չէ՞ որ դու անշարժ կլինես: Դու ամբողջ կյանքդ միայն արտաքինին ես նայել, և վիզդ կարծրացել է, հետ դառնալ չափից դուրս դժվար է: Եվ այդ պատճառով դեպի անմահության աշխարհ պետք է գնալ, քանի կենդանի ես:



Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է...


Երբ հանգիստ րոպե եք ունենում, փակեք աչքերդ ու նայեք ձեր ներսը՝ թող վզներդ չփայտանա, հակառակ դեպքում մահվան պահին չի ստացվի շուռ տալ գլուխներդ և դուք չեք կարողանա հավերժական կյանքը տեսնել...



...որպեսզի չմեռնեք՝
փնտրեք տեսնե՛լ նրան:


Այն՝ ներսում է, բայց դուք չափից դուրս կաշկանդված եք, չափազանց մոլագարված եք: Պետք է ազատվել արտաքինի հանդեպ մոլագարությունից: Կարիք չկա փախչել անտառներ, դա հազիվ թե կօգնի: Օրն ամբողջ քսանչորս ժամ ունի՝ այնքան էլ դժվար չէ գտնել մի երկու րոպե և նայել ձեր ներսը: Մի՛ ուշացեք: Յուրաքանչյուր ազատ րոպե ուղղակի փակեք աչքերդ ՝ թող մի պահ ընդամենը, - և ձեր մեջ փնտրեք նրան, ով կենդանի է: Նա այնտեղ է՝ նրան տեսնելու համար բավական է մի թեթև վարժվեք, - աչքերը պետք է սովորեն ներքին մթությանը: Բայց այդ հիմա է թվում, որ այնտեղ մութ է, չէ՞ որ դուք արտաքին լույսին եք սովոր:

Եվ երբ աչքերը սովորում են, արտահայտվում է ներքին ճառագումը՝ դա մթություն չէ այլևս, այլ ցրված լույս: Դա լուռ, հանգստացնող, խաղաղեցնող փայլք է, այն վառ չէ, այլ մթնշաղի պես ինչ-որ բան: Արևը դեռ դուրս չի եկել, բայց շուտով արշալույսն է: Դա այն ժամն է, որը հնդիկներն անվանում են բրահմա-մուհուրտա:

[Sambitbaba]

Որտեղի՞ց այդպիսի անվանում՝ բրահմա-մուհուրտա, Աստծո ակնթարթ: Նրան անվանել են այդպես, որովհետև այն ներսում է. երբ նայում ես քո ներսը, դրսի լույսն արդեն կորչում է, իսկ ներքին լույսը դեռ չկա՝ դու դեռ չես սովորել նրան: Դա աղջամուղջ է՝ ոչ լույս է, ոչ մութ: Եվ դրա անունն է բրահմա-մուհուրտա, Աստվածայնության ակնթարթ: Սովորեք այդ աղջամուղջին, ուղղակի նայեք ու սպասեք: Շուտով աչքերդ կընտելանան, և դուք շատ բան կկարողանաք տեսնել:

Դա ոչ թե վառ լույս է, այլ ցրված, չէ որ այն արևից չի գալիս: Դա հոգու բնական փայլքն է, նրա աղբյուրը՝ դու ինքդ ես: Դա քո սեփական լույսն է, ներքին աուրադ: Դատարկ բաների վրա մի ծախսեք ձեր ազատ ժամանակը և ինքներդ կհասկանաք, որ բավական է մի քանի ակնթարթ ընդամենը: Նայեք ձեր ներսն, օրինակ, քնից առաջ. օրն անցել է, մահվան աշխարհը մի կողմ է քաշվել, եկել է հանգստի ժամանակը՝ մի վայրկյան նայեք ձեր ներսը: Եվ առավոտյան, հենց գիտակցում եք, որ արթնացել եք, իմաստ չունի անմիջապես ցատկել անկողնուց ու վազել աշխարհին ընդառաջ: Համբերեք մի փոքր, փակեք աչքերդ ու նայեք ձեր ներսը, ձեր լռության մեջ: Գիշերվա հանգիստը շատ է օգնում, մենք արթնանում ենք թուլացած, և այդ պատճառով ավելի հեշտ է սուզվել քո մեջ:

Ահա թե ինչու բոլոր կրոնները կարգադրում են աղոթել քնից առաջ և առավոտները, հենց որ վերադառնում ես քնի աշխարհից: Դա ամենահարմար ժամանակն է: Երեկոյան չափից դուրս հոգնել ես արտաքին աշխարհից, կուշտ ես մինչև կոկորդդ և ուրախությամբ անցնում ես մեկ այլ բանի: Իսկ առավոտյան թարմ ես՝ և հանգստությունդ շատ է օգնում ընկղմվել ներքինի մեջ: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում.



Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է,
որպեսզի չմեռնեք`
փնտրեք տեսնե՛լ նրան:
Եվ դուք չեք կարող տեսնել սամարացու...


Նա այնտեղ կլինի, բայց դուք չեք տեսնի նրան, որովհետև ամբողջ կյանքներումդ արել եք ոչ այն, ինչ պետք է:



Եվ դուք չեք կարող տեսնել սամարացու,
ով գառը վերցրել ուսերին և մտնում է Հրեաստան:

Նա ասաց իր աշակերտներին.
Ինչու՞ է նա գառան հետ:

Նրանք ասացին նրան.
Որպեսզի սպանի նրան և ուտի նրան:

Նա ասաց նրանց.
Քանի նա կենդանի է, նա նրան չի ուտի,
բայց միայն եթե նա սպանի նրան,
և գառը դառնա դիակ:

Նրանք ասացին.
Այլ կերպ նա չի կարող հարվածել:

Նա ասաց նրանց.
Դուք նույնպես փնտրեք ձեր համար տեղ հանգստի մեջ,
որպեսզի չդառնաք դիակ և ձեզ չուտեն:

[Sambitbaba]

Երբևիցէ ձեր մարմինը կերակուր կդառնա որդերի ու թռչունների համար: Մարմինն՝ ուտելիք է և ուրիշ ոչինչ: Ուրիշ ոչինչ այն լինել չի կարող, քանի որ բաղկացած է նրանից, ինչ ուտում ես: Եթե դադարում ես ուտել, մարմինը նիհարում և հալվում է: Սովելու ժամանակ մարդ օրեկան կորցնում է առնվազն մեկ կիլոգրամ: Ու՞ր է գնում քաշը: Դու ամեն օր մարմինդ լցնում ես ուտելիքով, մարմինդ՝ սնունդի արդյունք է: Իսկ ի՞նչ կպատահի մարմնիդ հետ, երբ մահանաս: Շրջապատող աշխարհը կսնվի նրանով, նրա համար մարմինը սնունդ է: Մարդկանց դա վախեցնում է, նրանց տհաճ է մտածել, որ իրենց ուտելու են: Այդ պատճառով ամբողջ աշխարհում ամենատարբեր խորամանկությունների են դիմում, միայն թե իրենց մեռած մարմինը չուտեն: Ինչպիսի՜ հիմարություն:

Հնդիկներն այրում են մեռածներին մեն-միակ պատճառով. որ մարմինը ոչ ոք չուտի: Մահմեդականները մեռածին թաղում են դագաղի մեջ, որպեսզի գոնե որոշ ժամանակ պահպանեն մարմինը: Նույնն են անում քրիստոնյաներն էլ: Եվ միայն զրադաշտականներն այդպես չէին վարվում. նրանք ուղղակի թողնում էին դիակը, թող կերակուր դառնա: Նրանք ամենաճիշտն էին վերաբերվում հարցին և, ընդ որում, գիտակից էին վարվում, որովհետև ուտելիքը ոչնչացնել չի կարելի: Մենք ամբողջ կյանքներս թռչուններ, կենդանիներ ու մրգեր ենք ուտում: Նրանց շնորհիվ մեր մարմինն ամբողջ ութսուն կիլո քաշ ունի, իսկ մենք վերցնում ու ոչնչացնում ենք այն, ուղղակի այրում ենք: Դա սխալ է; աշխարհի հանդեպ դա սև ապերախտություն է: Վերադարձրեք ձեր մարմինն աշխարհին, թող սնունդ դառնա՝ չէ որ այն հենց սնունդ էլ կա՛:

Միայն պարսերն էին դա ճիշտ հասկանում, բայց նրանք էլ տատանվում էին, չէ որ շուրջը բոլորը պնդում էին. "Ի՛նչ եք անու՜մ: Մարմինները թողնել գետնին... Չէ՛ որ դրանք ձեր հայրերն ու մայրերն են... Ի՜նչ մարդ եք դուք: Ինչպիսի՜ դաժանություն": Իսկ այրել մարմինը՝ դաժան չէ՞: Թաղել հողի մեջ՝ դաժան չէ՞: Պարսերը շատ ավելի են մտածում էկոլոգիայի մասին, նրանք հասկանում են, որ կյանքի շրջանակը պետք է փակ լինի: Հնդիկները, մահմեդականները, քրիստոնյաները նման ոչ մի բանով չեն մտահոգվում՝ և պատռում են շրջանը, իսկ դա սխալ է:

Հիսուս ասում է. "Եթե չտեսնես ներքինը՝ նրան, ով կենդանի է, ով գիտակցում է, - քեզ ուղղակի կուտեն և վերջ": Ամբողջ կյանքդ ապարդյուն կանցնի. դու ամբողջ կյանքումդ կերել ես, աշխատել ես հանուն կերակրի, իսկ հետո կուտեն քեզ՝ այս է ամենը: "Կյանքը՝ հեքիաթ է հիմարի պատմելով: Այն լիքն է ճտճտան բառերով և ոչինչ չի նշանակում..."* Ամբողջ կյանքդ պայքար է դառնում ուտելու համար՝ ինչից հետո ուտում են քեզ: Ո՞րն է դրա իմաստը:

Հիսուս ասում է. "Նախքան կմեռնես ու քեզ կուտեն, գտիր քո մեջ այն, ինչն ուտելիք չէ և ուտելիքից չի ծագել": Եվ այդ դեպքում կհաջողվի էլի ինչ-որ բան հասկանալ...

- - - - - - - - - - -
Շեքսպիր. "Մակբեթ"

[Sambitbaba]

Բոլոր կրոններում գոյություն ունի պահք: Ինչի՞ համար է այն: Երբ սովում ես, սրվում է գիտակցվածությունդ, քանզի գիտակցությունը սնունդից չէ, որ ծագում է: Ճշմարիտն ասած, կշտությունը խեղդում է գիտակցությունը: Երբ սովում ես, ամեն ինչ ավելի սուր ես գիտակցում, չէ՞ որ կուշտ մարդը քնել է ուզում, կերակուրը յուրովի հարբելու է նման: Եթե կուշտ կերել ես, անմիջապես քնել ես ուզում, դա ալկոհոլի է նման՝ բավական է կուշտ ուտես, անմիջապես ննջի մեջ ես ընկնում: Եթե երբևիցէ ծոմ պահել եք, ուրեմն պետք է նկատած լինեք, թե որքան դժվար է այդ ժամանակ քնել: Կարծում եք, սո՞վն է խանգարում: Ոչ, ուղղակի առանց սնունդ գիտակցությունն ուժեղանում է:

Իսկ եթե երկար ես ծոմ պահում, չորրորդ, հինգերորդ օրն արդեն սով չես զգում: Այդ ընթացքում մարմինը մոռանում է ուտելիքի մասին՝ ընդհանրապես նա կարճ հիշողություն ունի: Մի երկու օր նա ըստ սովորության համառորեն ուտելիք է պահանջում, իսկ հետո, երբ հասկանում է, որ իր վրա ուշադրություն չեն բարձրացնում, անցնում է ներքին պաշարներին: Մարմինն ամրության կրկնակի պաշարներ ունի՝ ուղղակի համենայն դեպս: Եվ եթե նրան մի շաբաթ չկերակրես, նա շտապ միջոցներ է ձեռք առնում. սկսում է օգտագործել սեփական մարմինը, ճարպի կուտակած պաշարները...

Յուրաքանչյուր առողջ մարդու մոտ ճարպի պաշարները բավական են ամբողջ երեք ամիս մարմինը սնելու համար: Ճարպը՝ սննդի պաշար է: Երբ մարմինը հասկանում է, որ իրեն ուտելիք չեն տալու, սկսում է սնվել սեփական պաշարներից: Նա ուտում է իր ճարպը, իսկ գիտակցությունը դրա հետ գործ չունի՝ քեզ պետք չէ աշխատել և ուժ ծախսել նրան կերակրելու համար: Ընդ որում, ուտելիքը կուլ տալու և մարսելու համար ծախսվում է մեր համարյա ամբողջ էներգիան: Ահա թե ինչու ուտելից հետո մարդ քնել է ուզում. էներգիան, որը կարող էր օգտագործել գիտակցությունը, ամբողջովին ծախսվել է մարսելու վրա՝ այն ակնթարթորեն ձեր ստամոքսն է հոսել:

Շատակերները բացարձակապես անկարո՛ղ են խորհրդածել: Քնում են նրանք շատ պինդ, իսկ գիտակցության սրություն չունեն: Գիտակցության հետ նրանց հարաբերություններն այնքան էլ լավ չեն... Նրանք՝ ուտելիքի մեծ կտոր են ուղղակի և ուրիշ ոչինչ: Նրանց անկասկած կուտեն, որովհետև նրանք ինքներն իրենց կյանքը սնման շղթա են սարքել: Բայց բոլոր կրոնները վաղուց են նկատել, որ սովելիս սրվում է գիտակցվածությունը. երբ մարսելու ոչինչ չկա, ի հայտ է գալիս ազատ էներգիա: Ստամոքսը դադարում է աշխատել: Մարմնի ֆաբրիկան դադարեցնում է իր աշխատանքը, հաստոցները կանգ են առնում՝ և դու կարող ես քո ամբողջ էներգիան ուղղել քո գիտակցվածությանը: Ահա թե ինչու պահքի ժամանակ այդքան դժվար է քնել:

[Sambitbaba]

Իսկ երբ սովում ես քսան, երեսուն, քառասուն օր, քունդ ընդհանրապես ինչ-որ այլ բան է դառնում. մարմինդ քնած է, իսկ գիտակցությունդ արթուն է: Հենց այդ մասին էր ասում Քրիշնան Արջունային. "Երբ բոլորը քնած են, յոգը չի քնում": Եվ Բուդդան էլ է այդ մասին ասել. "Նույնիսկ երբ ես քնած եմ, ես քնած չեմ, միայն մարմինս է քնած": Մահավիրան էլ քնում էր առանց որևէ շարժման՝ նա երբեք շուռումուռ չէր գալիս, նույնիսկ չէր էլ շարժվում, որովհետև գիտակցությունն արթուն էր: Նա ասում էր. "Չի կարելի կողքից կողք շուռ գալ. կարելի է պատահաբար ինչ-որ միջատ ճզմել": Նա քնում էր մերկ հատակին կամ ծառերի տակ և այդ պատճառով բացատրում էր. "Եթե շուռ ես գալիս, քնիդ մեջ կարող ես բռնություն ցուցաբերել, նույնիսակ չես էլ նկատի: Բայց ես հարավորություն ունեմ խուսափել դրանից..." Եվ նա ամբողջ գիշեր բացարձակապես անշարժ էր քնում. ինչպես պառկում էր, այնպես էլ վեր էր կենում, առանց նույնիսկ մատը շարժելու: Դա հնարավոր է, միայն եթե քնիդ մեջ ամեն ինչ լիովին հասկանում ես, հակառակ դեպքում չես էլ նկատի, թե ինչպես մյուս կողքիդ շուռ եկար:

Եվ երբ սկսում ես գիտակցել, հասկանում ես, որ քո մեջ լրիվ նոր տարածք է բացվել: Տեսանելին վերաբերվում է մահվան աշխարհին, անտեսանելին՝ անմահության:

Հիսուս ասում է.



Դուք նույնպես փնտրեք ձեր համար տեղ հանգստի մեջ, -


ձգտեք հանգստի, անդորրության, լռության, հավասարակշռության, որտեղ կարելի է տեսնել նրան, ով կենդանի է, -



որպեսզի չդառնաք դիակ և ձեզ չուտեն:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա.
Մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա:


Նույն խոսքերը կան նաև Ուպանիշադներում*: Այնտեղ խոսվում է ծառի վրա նստած երկու թռչունների մասին. մեկը նստած է ցածր ճյուղի վրա, մյուսը՝ բարձր: Թռչունը, որը ներքևում է, տագնապի մեջ է, միշտ ինչ-որ բան է ուզում, պահանջում է, կուտակում է, մրցակցում ու պայքարում է; նա անհանգիստ է և վախեցած, անընդհատ ճյուղից ճյուղ է թռչում, ոչ քուն ունի, ոչ հանգիստ: Մյուսը, վերևինը, անշարժ է: Նա այնքան լուռ է նստած, ասես այնտեղ էլ չլինի: Նա ոչ ցանկություն ունի, ոչ երազանք: Նա չի ցանկանում ոչնչի հասնել, կարծես բոլոր նպատակներին արդեն հասել է՝ ասես արդեն ձեռք է բերել ամեն ինչ, նվաճելու ոչինչ այլևս չկա: Նա ուղղակի նստել, ուրախանում է՝ և նայում է ցած, մշտահոգ թռչնակին:

Դրանք երկու տարածքներ են, որոնք կան յուրաքանչյուր մարդու հոգում: Դուք՝ այդ ծառն եք: Նրա ցածրի ճյուղերին միշտ ունայնություն է՝ դա ձեր մարմինն է, ձեր պահանջներն ու ցանկությունները: Եթե մոռանաս քեզ, կխառնվես նրանց հետ: Բայց վերևում, պսակին, ուրիշ թռչուն է նստած՝ լուռ դիտորդը, որն ուղղակի նայում է, թե ինչպես է հիմար թռչնակը թռչկոտում ներքևում, ինչպես է վախենում դատարկ բաներից, ծախսելով իրեն չարության և կրքի վրա: Նա, ով վերևում է, ճանաչել է արդեն ամեն ինչ, և մի բան է միայն նրան մնացել, իր շուրջը նայել: Նա՝ ուղղակի հանդիսատես է: Իսկ դուք՝ ծառն եք ամբողջովին:

Հիսուս նույն բանի մասին է խոսում, ուղղակի պատկերներն են ուրիշ.



Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա...


Մահիճը՝ դու՛ք եք:



Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա...
...մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա:


Դուք՝ մահիճն եք, նրա վրա երկուսն են.



...մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա:


Ամբողջ հարցն այն է, թե նրանցից ո՞ր մեկին ես ավելի շատ ուշադրության արժանացնում: Ո՞վ է ավելի կարևոր, ու՞ր ավելի լավ կլինի ուղղել քո էներգիան: Այդ երկուսից ո՞րն է նպատակ դառնալու:

Սովորաբար նպատակ են դարձնում նրան, ով մեռնելու է: Ահա թե ինչու են մարդիկ այդքան տագնապած. նրանք ավազե ամրոցներ են սարքում: Ավազե տները վաղ թե ուշ կփլվեն: Նրանք փլվելու են նույնիսկ նախքան կավարտես կառուցել: Եվ դուք դողում եք, չէ՞ որ ձեր անունը գրում եք ջրի վրա՝ և տառերն անհետանում են, նախքան կանցնես հաջորդին: Տագնապը հրահրված է նրանով, որ ձեզ հետաքրքրում է մահվան աշխարհը, իսկ կյանքի աշխարհն աննկատ է մնացել: Ամեն մահճի վրա հանգստանում են երկուսը, բայց նրանցից մեկն՝ ուղղակի դիտորդ է:

Ուշադրության արժանացրեք նրան, դարձեք դեպի նա՝ ահա թե ինչ է իսկական հավատ ձեռք բերելը: Դառնալ դեպի հավատը՝ չի նշանակում հինդուիստից դառնալ քրիստոնյա կամ հակառակը: Դա ոչ թե դառնալ է, այլ հիմարություն, դուք ուղղակի պիտակն եք փոխում: Ոչինչ չի փոխվում. ներսում դու նախկինն ես, այնպիսին, իչպիսին կայիր: Դառնալ՝ նշանակում է շուռ գալ մահից դեպի կյանքը: Դա լրիվ շրջադարձ է. դու նկատեցիր դիտորդին և միաձուլվեցիր նրա հետ, կորցրեցիր քեզ նրա մեջ, դարձար մաքուր գիտակցվածություն՝ և արդեն գիտես, որ մահվան դատապարտվածն անխուսափելիորեն կմեռնի: Դա քեզ չի վախեցնում, ոչինչ սարսափելի չէ այլևս՝ գլխավորը, որ դու չես մեռնի, և այդ պատճառով այլևս վախ չկա:

- - - - - - - - - - - - -
* Ուպանիշադներ - Հնդկաստանում հնագույն կրոնափիլիսոփայական բնույնթի գրավոր տեքստեր:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա.
Մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա:


Ընտրեք ինքներդ: Ուզում եք նախկին տագնապները՝ ներքինի վրա մի նայեք: Ուզում եք նախկին անհանգստությունները՝ այդպես էլ մնացեք ծայրամասին, հայացք մի գցեք ձեր ներսը: Բայց եթե հանգիստ եք ուզում, խաղաղ հավերժություն, ճշմարտություն, եթե ուզում եք, որ բացվեն դարպասները երկնային, - ներս նայեք: Այո, դժվար է դա, որովհետև նուրբ գործ է: Այնտեղ տեսանելին բախվում է անտեսանելիին, այնտեղ նյութը հանդիպում է ոգուն՝ և նրանց միջի սահմանը շատ է բարակ: Նյութը տեսանելի է, ոգին անտեսանելի, աչքերով նրան չես նկատի: Տեսնել կարելի է միայն սահմանը, որտեղ վերջանում է տեսանելին, - իսկ հետո ոչինչ չի երևում:

Ուրեմն ի՞նչ անել: Մնալ սահմանին և չնայել նրան, ինչը տեսանելի է, - ուղղակի նայել այլ կողմ: Եվ որոշ ժամանակ անց դու կզգաս անտեսանելին: Դա զգացում է, այլ ոչ թե հասկացում. այն չի երևում, բայց դու զգում ես, որ այն այստեղ է: Ճիշտ ինչպես թեթև քամին՝ դու նրան զգում ես, չնայած և չես տեսնում: Դա ինչպես երկինքն է՝ այն կա, թող որ չես էլ կարող ցույց տալ, թե կոնկրետ որտեղ է, թող որ այն չես էլ շոշափի: Այն միշտ այնտեղ է, ուղղակի նրան ձեռք տալ չի կարելի:

Կանգ առնել տեսանելի աշխարհի ծայրին, բայց նայել այլ կողմ՝ ահա թե ինչ է խորհրդածումը: Երբ ազատ րոպե է ընկնում, փակեք աչքերդ և հետևում թողեք ձեր մարմինը, նրա հոգսերն ու մահվան ամբողջ աշխարհը. աղմկոտ շուկան, գործարար հիմնարկությունները, կնոջդ ու երեխաներիդ, թող մնան հետևում: Հաշվի առեք, որ առաջին անգամ հազիվ թե ներսում զգաք ինչ-որ բան:

Յումն ասել է. "Շատերն առաջարկում են ներս նայել, բայց ես փորձել եմ և երբեք այնտեղ չեմ գտել ոչինչ, լողացող մտքերից, ցանկություններից, հույսերից բացի՝ համատարած խառնաշփոթ": Ձեր մոտ էլ սկզբում այդպիսի զգացում կլինի: Բայց եթե որոշեք, որ ոչ մի իմաստ չկա նորից ու նորից նայել հոգևոր քաոսին, ուրեմն գլխավորը բաց կթողնեք:

Սկզբում միայն խառնաշփոթն է տեսանելի, աչքերը միայն նրան են ընդունակ նկատել՝ աչքերին ընտելանալ է պետք: Քիչ երկար մնացեք, ձեր առջև լողացող այդ պատրանքները դիտեք կրկին: Նրանք թռչում են, ինպես ամպերը երկնքում, բայց երբեմն նրանց միջից նկատելի է կապույտը: Երբեմն ամպերը մի պահ հեռանում են իրարից և նրանց հետևում տեսանելի է երկինքը: Մի շտապեք, սպասեք դրան: Չէ որ իզուր չեն ասում. շտապես՝ մարդկանց կզվարճացնես:

Շտապեք, բայց առանց վազվզուքի: Ուղղակի սպասե՛լ է պետք: Գնացեք այնտեղ, նստեք և սպասեք: Որոշ ժամանակ անց անտեսանելիի նոր աշխարհն ավելի հստակ կդառնա, կհայտնվի: Դուք կընտելանաք նրան՝ և անպայման կլսեք նրա բարեգեղ մեղեդին, չէ որ լռությունն էլ իր երաժշտությունն ունի: Այն հնչում է միշտ, ուղղակի այնքան է ցածր, որ հղկված լսողություն է պետք: Չէ որ դա ոչ թե աղմուկ է, այլ լռություն: Ներքին երաժշտությունն անձայն է, ներքին ձևերը զուրկ են ուրվագծերից: Այնտեղ, ներսում, ոչ տարածություն կա, ոչ ժամանակ՝ իսկ ամենն, ինչ դուք գիտեք, կապված է այդ երկուսի հետ: Առարկաները գոյություն ունեն տարածության մեջ, իրադարձությունները՝ ժամանակի, իսկ հիմա ֆիզիկոսներն ասում են, որ դրանք նույնիսկ տարբեր կատեգորիաներ էլ չեն. ժամանակը՝ դա ուղղակի չորրորդ տարածքն է:

Բայց ձեզ հայտնի են միայն տարածությունն ու ժամանակը, իրերի և իրադարձությունների աշխարհը: Աշխարհը, որտեղ ապրում է դիտորդը, ձեզ բացարձակապես անհայտ է, որովհետև այն տեսանելի չէ, այն սահմանափակված չէ տարածության մեջ և կապ չունի ժամանակի հետ: Տևականություն՝ բայց ժամանակից դուրս, չափեր՝ բայց առանց երկարության, բարձրության և լայնության: Դա լրիվ այլ աշխարհ է: Նրան ընտելանալ է պետք, այնպես որ մի շտապեք: Անհամբերությունն՝ ամենամեծ խոչընդոտն է: Ես վաղուց եմ դա հասկացել. երբ մարդիկ սկսում են աշխատել ներքինի հետ, նրանց ամենաշատը հենց շտապողականությունն է խանգարում: Ամեն ինչ կարող է տեղի ունենալ արդեն մեկ վայրկյան անց, բայց դրա համար անսահման համբերություն է պետք:

Երբ տառապում ես, երկար կյանքերի ընթացքում էլ կարող ես նպատակիդ չհասնել. շտապողականոթյունը խանգարում է անդորր գտնել՝ հանգստի այն տեղը, որի մասին ասում է Հիսուս: Փոքրիկ հույսն անգամ՝ արդեն իսկ խոչընդոտ է: Երբ ակնկալում ես, որ շուտով ինչ-որ արտակարգ բան է տեղի ունենալու, առանձնահատուկ ոչինչ չի կատարվում: Եթե սպասում և հուսում ես, պայծառացումը չես տեսնի, մի էլ երազի՛ր: Երազանքները պատկանում են վախճանի աշխարհին, ժամանակի և տարածության արքայությանը:

Ներքինը նպատակներ չի հանդուրժում: Դեպի ներքինը չկա այլ ճանապարհ, բացի սպասումն ու անսահման համբերությունը: Հիսուս ասել է. "Նայիր և համբերիր": Եվ մի սքանչելի օր դու հանկարծ՝ պայծառացել ես: Մի սքանչելի օր ամեն ինչ իր տեղը կգա՝ պայծառացումը գալիս է, երբ դու պատրաստ ես: Մութը ցրվում է, և քեզ համակում է կյանքը, կյանքը հավերժական, որը չի վախճանվում:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ՀԱՎԻՏԵՆԱԿԱՆԸ
ԳՈՎԵՐԳՈՂԸ

Զրույց տասնհինգերորդ


Հիսուս ասաց.
Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է:
Ես` ամեն ինչ եմ.
Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից
և ինձ է վերադառնում:

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Հիսուս ուսում է ստացել ամենահնագույն դպրոցներից մեկում՝ եսեյների դպրոցում: Եսեյների ուսմունքը՝ մաքուր վեդանտա է, ահա թե ինչու քրիստոնյաները չունեն գրություններ այն մասին, թե ինչ է արել Հիսուս մինչև երեսուն տարեկանը: Մի երկու խոսք է ասված մանկության մասին, բայց հիմնականում պատմությունը նկարագրում է նրա կյանքը երեսունից մինչև երեսուներեք տարեկան հասակը, երբ նրան խաչեցին: Այնքան էլ շատ չէ: Բայց Հիսուսի նմանները պատահաբար չեն հայտնվում՝ երկար նախապատրաստություն է հարկավոր, չէ՞ որ պայծառացած չեն ծնվում:

Մինչև երեսուն տարեկանը Հիսուս սովորել է. սկզբում Եգիպտոսում, հետո Հնդկաստանում: Եգիպտոսում նա յուրացրել է գաղտնի ուսմունքների հնագույն ավանդույթները, իսկ Հնդկաստանում ծանոթացել է բուդդիզմի գաղափարների, Վեդաների և Ուպանիշադների հետ: Դա երկար նախապատրաստություն էր: Նրա կյանքի այդ ժամանակահատվածի մասին ոչ ոք ոչինչ չգիտի, որովհետև Հիսուս ուղղակի անհայտ աշակերտ էր: Իսկ քրիստոնյաներն այդ տեղեկությունները դեն են նետել դիտավորյալ. նրանք չէին ուզում, որ մարդիկ իմանան, որ Աստծո Որդին ինչ-որ մեկի մոտ սովորել է: Նրանց տհաճ էր նույնիսկ միտքն այն մասին, որ նրան նույնպես պետք էր սովորել, նախապատրաստվել՝ ասես դրանում ինչ-որ նվաստացնող բան կա: Նրանց դուր էր գալիս մտածել, որ Աստծո Որդին ուսուցման կարիք չունի: Բայց ոչ ոք այս աշխարհ կատարելապես պատրաստված չի գալիս: Նա, ով սովորելու բան չունի, ընդհանրապես չի գա այստեղ:

Այս աշխարհում ամեն ինչ ոչ կատարյալ է: Կատարյալն անմիջապես անհետանում է այստեղից: Կատարյալն այս աշխարհից չէ, դա դեմ է բոլոր կանոններին: Երբ մարդ հասնում է կատարելության, նրա ամբողջ կյանքն ուղղահայաց տարածք է տեղափոխվում: Հասկանու՞մ եք, թե ինչի մասին եմ խոսում: Ձեր զարգացումը հորիզոնական է տեղի ունենում. Ա-ից դեպի Բ, Բ-ից՝ Գ, Դ և այլն, մինչև վերջ: Դա հորիզոնական գիծ է. անցյալից, ներկայի միջով՝ դեպի ապագա: Այդպես է ապրում ոչ կատարյալ հոգին. դա առվակներ ու գետեր են, որ բլուրներից ու հարթավայրերից հոսում են դեպի օվկիանոս մի ուղղությամբ, հորիզոնական, մի մակարդակի վրա:

Իսկ կատարյալն ուղղահայաց հարթության վրա է ապրում: Ա-ից այն անցնում է ոչ թե Բ-ին, այլ բարձրանում է Ա-ից վեր Ա, հետո ավելի վեր, հետո ավելի: Եվ նրանց համար, ովքեր մնում են հորիզոնականին, կատարյալն ասես թե կորչում է տեսադաշտից: Այն ուղղակի տեսանելի չէ, քանզի ոչ կատարյալը միայն անցյալն ու ապագան է տեսնում: Կարելի է հետ նայել, բայց կատարելությունն այնտեղ չէ, և առջևում է նա չկա: Դա վեր բարձրանալու անտեսանելի գիծն է և, կողքերդ նայելով, նրան չես տեսնի: Կատարյալ մարդն ավելի ու ավելի վեր է բարձրանում: Նա ապրում է ոչ թե ժամանակի, այլ հավերժության մեջ:

Հավերժությունն ուղղահայաց է, ահա թե ինչու է այն միշտ "հիմա": Հավերժն ապագա չունի: Ապագա ունի նա միայն, ով հորիզոնականով է քայլում; Եթե Ա-ից հետո գալիս ես դեպի Բ, ուրեմն Բ-ն՝ ապագան է: Եվ, երբ Բ-ն դառնում է ներկա, Ա-ն հեռանում է անցյալ, իսկ ապագայում հայտնվում է Գ-ն: Մարդիկ ապրում են անցյալի և ապագային միջև, ներկան նրանց համար՝ ընդամենն անցման շրջան է. այստեղ Ա-ն դառնում է Բ և այդպես շարունակ: Դառնալով ներկա, նախկին ապագան անցնում է անցյալ: Ներկան՝ ընդամենը կարճ ակնթարթ է, գծի աննշան հատվածը: Մինչև նրան կգիտակցես, այն վաղուց արդեն անցյալ է դարձել: Բայց կատարյալ հոգին շարժվում է բացարձակապես այլ տարածքում. Ա-ից նա անցնում է դեպի Ա-1, հետո դեպի Ա-2, Ա-3՝ դա հավերժությունն է: Այդպիսի հոգին ապրում է հավերժական "այժմ"-ում: Ահա թե ինչու է այն վերանում այս աշխարհից:

Այստեղ ընկնելու համար պետք է ոչ կատարյալ լինել: Հին գրերում ասվում է. որպեսզի հնարավորություն ունենան նորից վերադառնալ այս աշխարհ և օգնել մարդկանց, կատարյալ մարդիկ՝ իսկ նրանք շատ են եղել, - անպատճառ իրենց մեջ ինչ-որ թերություն են թողնում:

[Sambitbaba]

Պատմում են, օրինակ, որ Ռամաքրիշնան ուտել շատ էր սիրում: Նա համարյա համակված էր ուտելու մասին մտքով և իրեն պահում էր այնպես, ասես օրեր շարունակ ուրիշ ոչնչի մասին
չէր էլ մտածում: Պատահում էր, զրուցում էր աշակերտների հետ, բայց առիթ էր փնտրում իրեն խոհանոց գցելու համար: Մտնում, և անպայման հարցնում էր կնոջը. "Ինչի՞ հոտ է գալիս: Այսօր ինչ-որ նոր բա՞ն ես պատրաստում":
Դրանով նա հաճախ կնոջն անհարմար վիճակի մեջ էր դնում, և կինը հաճախ հանդիմանում էր նրան. "Պարամահա՛սա Դէվա: Դա ուղղակի անպարկե՛շտ է": Իսկ նա միայն ծիծաղում էր:

Մի անգամ կինը վերջապես դուրս եկավ ափերից ու գոչեց. "Ի՞նչ ես դու անում: Քեզ վրա նույնիսկ աշակերտներդ են ծիծաղում: Էլ ի՞նչ պայածառացած քեզանից, Պարամահասա, եթե դու միայն ուտելիքի մասին ես մտածում": Երբ Շարդան,
նրա կինը, նախաճաշ էր բերում, նա անմիջապես վեր ՝էր թռչում տեղից ու նայում էր բոլոր թասերի մեջ: Նա ամբողջովին մոռանում էր վեդանտայի ու Բրահմանի մասին: Երբեմն դա այնքան հիմար բան էր թվում. շուրջը մարդիկ էին՝
և նրանք ցնցվում էին, նրանք պատկերացնել անգամ չէին կարող, որ...
Եվ մի անգամ Շարդան համբերությունը կորցրեց: "Ինչպե՞ս դու կարող ես քեզ այդպես պահել, - զայրացավ նա: - Ո՞րն է դրա պատճառը":

Իսկ Ռամաքրիշնան պատասխանեց. "Գիտեցիր, որ եթե երբևիցէ ես այդպես չանեմ, ուրեմն օրերս հաշված են: Ուրեմն ապրելու եմ երեք օրից ոչ ավելի: Ուտելիքի հադեպ հետաքրքրությանս կորուստը կնշանակի,
որ երեք օր հետո ես հեռանում եմ":

Կինն ու աշակերտները, լսելով այդ խոսքերը, ծիծաղեցին միայն: "Գտա՛վ բացատրություն՞, - նետեց կինն ու դուրս եկավ: Նրանք չկարողացան հասկանալ, թե նա ինչ նկատի ունի:

Բայց այդպես էլ պատահեց: Մի անգամ Ռամաքրիշնան հանգստանում էր մահճի վրա, իսկ կինն, ինչպես միշտ, բերեց նախաճաշը: Տեսնելով ափսեները, նա լուռ շուռ եկավ դեպի պատը, չնայած սովորաբար
անմիջապես վեր էր թռչում ու վազում սեղանի մոտ: Եվ այդ պահին կինը հիշեց նրա խոսքերը: Նրա ձեռքերը թուլացան, սկուտեղն ընկավ ձեռքից: Շարդան հեկեկաց, իսկ Ռամաքրիշնան ասաց նրան. "Տեսնու՞մ ես,
հիմա վերջիվերջո այնպես է, ինչպես բոլորն էին ուզում: Մի վշտանա, մենք դեռ ամբո՛ղջ երեք օր ունենք": Երրորդ օրը նա մահացավ, իսկ մահվանից առաջ խոստովանեց, որ ուտելու հանդեպ կիրքը մտադրված թերություն էր,
անկատարյալության մասնիկ, որը թույլ էր տալիս հապաղել այս աշխարհում և օգնել ուրիշներին:

[Sambitbaba]

Շատ ուսուցիչներ են այդպես վարվել: Բավական էր զգային, որ շուտով կատարյալ են դառնալու, անմիջապես ընտրում էին ինչ-որ թերություն, որպեսզի հոգում անկատարյալության ինչ-որ մասնիկ մնա: Հակառակ դեպքում նրանք չէին կարողանա մնալ այս ափին: Երբ կտրված են բոլոր խարիսխների թոկերը, հոսանքն ինքն է նավը հեռացնում ափից: Եվ այդ պատճառով պայծառացածները որևէ խարիսխ թողնում էին. ոմանց համար դա կապվածությունն էր կնոջը, ուրիշների համար՝ մարդկային այս կամ այն թուլություն: Նրանք ուղղակի թույլ չէին տալիս, որ այդ թերությունը վերանա: Եվ այդ դեպքում շրջանը չէր փակվում, մնում էր փոքրիկ ճեղքվածք, որի շնորհիվ պայծառացած մարդիկ դեռ կարող էին մնալ այստեղ: Հինդուիստները, բուդդիստները, ջայները շատ լավ գիտեն, որ կատարյալությունն՝ այս աշխարհից չէ, որովհետև նրանց վիճակվել է ճանաչել բազում մեծագույն ուսուցիչների: Երբ շրջանը փակվում է, ուսուցիչն անմիջապես անհետանում է: Նրան այլևս չես տեսնի, նա թաքնվել է տեսադաշտից, նա ինչ-որ տեղ վերևում է, ուր սովորական մարդն անկարող է նայել:

Բայց քրիստոնյաները պնդում են, որ Հիսուս կատարյալ էր ի ծնե: Եվ այդ ընդգծելու համար նրանք դեն են նետել նրա ուսումնական կյանքի մասին բոլոր տեղեկությունները: Բայց Հիսուս ժամանակին զբաղվել է նույնպիսի որոնումներով, եղել է մանանեխի նույնպիսի սերմ, ինչպես դուք: Այո, ավելի ուշ նա ծառ դարձավ, որտեղ ապաստան գտան հազարավոր երկնային թռչուններ, - բայց սկզբում նա էլ ուղղակի սերմ էր: Հիշեք. և՛ Մահավիրան, և՛ Բուդդան, և՛ Քրիշնան ոչ կատարյալ են աշխարհ եկել, չէ՞ որ կատարյալ չի ոչինչ, ինչ ծնվում է: Կատարյալը ծնվելու կարիք այլևս չունի. անցումներ այլևս չկան, շրջանը փակվել է:

[Sambitbaba]

Հիսուս սովորել է սկզբում Եգիպտոսում, հետո Հնդկաստանում: Սկզբում եգիպտական գաղտնի միությունները, հետո բուդդիզմի և վեդանտայի դպրոցները: Դա օտարացրեց նրան հուդայականների համար: Ինչու՞ հրեաները չկարողացան հասկանալ նրան: Ինչու՞ նրան չընդունեցին: Ի՞նչը չներեցին նրան: Հաշվի առեք, որ չեն ներել մինչև օ՛րս: Ո՞րն էր գլխավոր պատճառը: Այն, որ նա իրենց ինչ-որ օտար, անծանոթ բան բերեց: Նա բացահայտեց մի գաղտնիք, որը հրեական ազգն անկարող էր հասկանալ: Դրա համար էլ նրան խաչեցին:

Հնդիկները հանդուրժում էին Բուդդային. որքան էլ վտանգավոր հնչեին նրա խոսքերը, դրանք օտար չէին թվում նրանց: Հնարավոր է, դրանք հակասում էին հինդուիզմին, բայց միայն մակերեսային մակարդակի վրա: Չնայած հակասություններին, Բուդդան ապացուցում է, որ իր հիմքում հինդուիզմը ճշմարիտ է: Նա ասում է, որ կրոնական վերնախավը շեղվել է իր ուղուց, որ հինդուիզմի համալսարանը փչացել է և նրա համախոհները քիչ բան են հասկանում, բայց կոնկրետ հինդուիզմի մասին Բուդդան երբեք վատ ոչինչ չի ասել: Եվ ինչ էլ նա ասեր, հինդուիստները նրան հասկանում էին, դրանք օտարերկրյա գաղտնիքներ չէին, նա նրանց հետ նույն լեզվով էր խոսում: Ճիշտ նույնպես հնդիկները հանդուրժում էին Մահավիրայի խոսքերն էլ: Նա, կարող է և խռովարար էր, բայց մնում էր հնդիկ: Նա, հնարավոր է և կորուսյալ, բայց այնուամենայնիվ որդի էր, - և այդ պատճառով հնդիկներն այնքան էլ չէին անհանգստանում:

Բայց Հիսուս ոչ միայն խռովարար էր, նա նաև հեռացել էր իր ժողովրդից: Ինչու՞ այդպես պատահեց, ինչու՞ նա հեռացավ հրեաներից: Քրիստոնյաներն այդ բացատրել չեն կարողանում: Որտեղի՞ց նա բերեց իր անհասկանալի ուսմունքները: Հնդկաստանից ու Եգիպտոսից:

[Sambitbaba]

Հնդկաստանը՝ բոլոր կրոնների աղբյուրն է: Հնդկաստանում են ծնվել բոլոր կրոնները՝ նույնիսկ նրանք, որոնք հակասում են հինդուիզմին: Բայց ինչու՞ է հենց Հնդկաստանը բոլոր կրոնների աղբյուրը եղել: Դա հնագույն քաղաքակրթություն է, և նրա ամբողջ պատմության ընթացքում լավագույն մտքերն անդադրում քրտինք են թափել կրոնական խնդիրների վրա: Հնդկաստանում բացահայտել են բոլոր գաղտնիքները՝ չի մնացել հավատի և ոչ մի խնդիր, որն այստեղ չլուծվեր: Ընդհանուր առմամբ, Հնդկաստանում արդեն մի քանի հազար տարի որևէ հոգևոր գաղտնիք անհնար է բացահայտել՝ առանց այդ էլ բոլորին ամեն ինչ հայտնի է: Այստեղ ուսումնասիրել են ամեն ինչ, հնդիկները հոգևոր ճանապարհը սկզբից մինչև վերջ են անցել: Այդ պատճառով կարելի է չկասկածել, որ ամենասքանչելին, ինչ կա կրոններում, եկել է այստեղից: Հունական միտքը՝ բոլոր գիտությունների աղբյուրն է: Յուրաքանչյուր գիտություն հենված է հունական մտքի, տրամաբանական դատողությունների, արիստոտելեսյան տրամաբանության վրա: Իսկ յուրաքանչյուր միստիցիզմի աղբյուրը հնդկական միտքն է եղել: Աշխարհի երեսին մտածողության երկու տիպ կա միայն. հնդկական և հունական:

Մաքուր հունական մտքով Հնդկաստանը չես հասկանա՝ այստեղ ամեն ինչ անհեթեթ կթվա: Դատողություններն արտաքինից անապացուցելի են, անիմաստ և հակասական: Արիստոտելեսին Հնդկաստանում դժվար կլիներ. նա չափից դուրս հիմնվում էր ճշգրիտ նախորոշումների և մի բանը մյուսից բաժանող հստակ սահմանների վրա: Նա հավատում էր հակադրությունների օրենքին. հակադրություններն անհամատեղելի են: "Ա"-ն չի կարող միաժամանակ նաև ոչ-"Ա" լինել, ուղղակի այդպես չի լինում. մարդ չի կարող լինել միաժամանակ և կենդանի և մեռած: Տեսնվա՞ծ բան է դա արդյոք: Առաջին հայացքից, Արիստոտելեսը ճիշտ է:

Բայց հնդիկները հակասությունների համատեղումը հնարավոր են համարում: Նրանք ասում են, որ մարդ իրոք որ միաժամանակ թե կենդանի է և թե մեռած, չէ՞ որ կյանքն ու մահը՝ նույն բանն են, նրանց միջև սահման չկա: Հունական միտքը հենվում է թվաբանության, իսկ հնդկական միտքը՝ միստիցիզմի վրա: Ցանկացած միստիցիզմ ծագում է Հնդկաստանից: Միստիցիզմն, ինչպես և արևը, ծագում է Արևելքում, իսկ Հնդկաստանը՝ Արևելքի սիրտն է: Որպեսզի գլուխ հանեք Հիսուսի խոսքերից, կարդացեք Ուպանիշադները: Արմատներն՝ այնտեղ են: Ոչ Հին Կտակարանում, ոչ էլ ուրիշ հին հրեական գրերում նման ոչինչ չեք գտնի: Ահա թե ինչու հրեաներն ուղղակի չէին կարող հասկանալ, թե ինչ է Հիսուս ասում:

[Sambitbaba]

Հիսուս համառորեն կրկնում էր. "Ես ոչ թե հին ավանդը քարուքանդ անելու, այլ ի կատար ածելու համար եմ եկել": Բայց թե ինչ ավանդի մասին էր խոսում, ինչ գրերի, նա ինքը երբեք չի ճշտել: Բոլորը մտածում էին, թե խոսքը Հին Կտակարանի մասին է, բայց ուրեմն այդ ամենը ճշմարիտ չէ, որովհետև Հիսուս համարյա ամենում հերքում էր այն: Հին Կտակարանը հենվում է վրեժխնդրության գաղափարի վրա. Հայր Աստված դաժան է և վրիժառու: Վախեցնել՝ ահա թե ինչն է հինկտակարանային հավատի հիմքը: Բարեպաշտ մարդը պետք է աստվածավախ լինի: Իսկ Հիսուս ասում էր. "Աստված՝ սեր է": Իսկ ո՞վ կվախենա սիրուց: Այնտեղ, որտեղ սերն է, վախ չկա: Եվ ո՞վ կարող է սիրել, եթե վախենում է: Վախը մերժում է սերը, կործանում է այն: Կարելի՞ է արդյոք սիրել նրան, ումից վախենում ես: Վախը կարող է գերաճել ատելության, միայն ոչ թե սիրո:

Այսպիսով, հինկտակարանային բարեպաշտը վախենում է Աստծոց, իսկ նորկտակարանայինը՝ սիրում է: Բայց սերն ու վախը՝ իրար հետ չհատվող տարածքներ են: Հիսուս ասել է. "Ասված է. ով կխլի քո մի աչքը, նրա երկուսը խլիր: Բայց ես ասում եմ. եթե քո մի այտին հարվածեն, մյուսն էլ դեմ տուր": Հրեաներին դա ուղղակի անհասկանալի էր, նրանց ավանդույթներում նման ոչինչ չէր եղել: Ուրեմն ի՞նչ նկատի ունի Հիսուս, երբ ասում է. "Ես եկել եմ ավանդը կատարելու": Եթե նա արտասաներ այդ խոսքերը Հնդկաստանում, նրան հիանալի կհասկանային. այստեղ ավանդը՝ հինդուիստի համար Ուպանիշադներն են, իսկ բուդդիստի համար՝ "Դհամմապադան", Բուդդայի ասացվածքները: Հենց դրանք էլ Հիսուս եկել էր կատարելու, չէ որ թե մեկ, թե մյուս տեքստերը խոսում են սիրո և կարեկցանքի մասին:

Բայց հին հրեական գրերի հետ դա ոչ մի կապ չուներ: Այնտեղ խոսվում է ոչ թե սիրո, այլ վախի և պատժի մասին: Ահա թե ինչու Հիսուսին չհավատացին, չէ՞ որ նա ոչ թե հրեական գրերն էր եկել կատարելու...



Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է:
Ես` ամեն ինչ եմ.
Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից
և ինձ է վերադառնում:

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Հին Կտակարանում նման ոչինչ չես գտնի, այնինչ Ուպանիշադներում, "Բհագավատգիտայում", "Դհամմապադայում" հազարավոր այդպիսի ասույթներ կան: Ուրեմն ի՞նչ պատգամ էր նա եկել կատարելու: Օտար գրե՛ր, օտա՛ր ավանդույթ: Ըստ ոգու հզորության նրա խոսքերը՝ մաքուր Վեդանտա են, և այդ պատճառով նախ և առաջ պետք է ծանոթանալ Վեդանտային, և միայն այդ ժամանակ կկարողանանք հասկանալ, թե ինչի մասին է նա ասում:

[Sambitbaba]

Հիսուս ծնվել և մեռել է որպես հրեա, բայց դա միայն մարմնին էր վերաբերվում: Ոգով նա հնդիկ էր: Դժվար է Հիսուսից ավելի ուղղահավատ հնդիկ գտնել, քանզի Ուպանիշադները նրա ոգու անբաժան մասը դարձան: Նրանց հիման վրա են կառուցված նրա բոլոր գաղափարները, և, որպեսզի նրան հասկանաս, հարկ է սկզբում արմատները հասկանալ:

Հուդայականներն ասում են. "Աստված՝ արարիչ է, այս աշխարհն արարել է նա, բայց արարողն ու արարվածը՝ նույն բանը չեն: Չի կարելի հավասարեցնել կտավը՝ նկարչին, բանաստեղծությունը՝ պոետին: Դրանք տարբեր բաներ են: Կտավը իրավունք չունի հայտարարել, որ ինքը հենց նկարիչն է որ կա: Աստված՝ արարիչն է, իսկ մարդը՝ նրա արարածը: Նրանց միջև անդունդն անհաղթահարելի է, տարբերությունն անխուսափելի է: Մարդ կարող է Աստծոն մոտենալ, բայց երբեք չի կարող դառնալ Աստված": Սա հուդայականության հիմքն է: Իսլամն ընդօրինակել է դա հրեաներից: Մահմեդականներն, ի միջիայլոց, շատ ավելի մոտ են հուդայականներին, քան Հիսուս: Նրանում, ինչ վերաբերվում է մտածելակերպի կառուցվածքին և աշխարհայացքին, իսլամին շատ ավելի հասկանալի է Մովսեսը: Հնդկաստանից իսլամը քիչ բան է փոխառել:

Իսկ Վեդանտան այլ կերպ է դատում. "Աստված և նրա արարած աշխարհը՝ նույն բանն են, չկա ոչ մի տարբերություն: Նա Տիեզերքը ստեղծում է բոլորովին ոչ այնպես, ինչպես բանաստեղծը բանաստեղծություններ է գրում: Դա, ավելի շուտ, պարողի և պարի հարաբերություններն են իրար հետ. նրանք գոյություն ունեն մեկը մյուսի մեջ: Կանգ առնի պարողը՝ կանհետանա պարը, չլինի պարը՝ պարողն էլ չի լինի, այդ մարդուն անհնար կլինի պարող համարել: Տիեզերքը մասնատված չէ, այն ամբողջություն է: Այն չի ծագել ինչ-որ ժամանակ անցյալում, արարումն ավարտված չէ: Աշխարհը ստեղծվում է ամեն ակնթարթ, քանզի գոյությունը՝ Աստծո էությունն է: Ինչպես մարդն է ապրում, երգում և սիրում, այնպես էլ Աստված է արարում՝ ամեն ակնթարթ, անդադրում: Եվ նրա արարումն անբաժան է արարչից: Այն՝ արարչի կյանքն է, նրա պարը": Ահա թե ինչու Ուպանիշադներում ամբողջ ժամանակ կրկնվում է. "Ահամ Բրահմասմի": Իմաստունները, որոնք ճանաչել են այդ ճշմարտությունը, Ուպանիշադներում գրել են. "Ես՝ Աստված եմ": Եվ Հնդկաստանում ոչ ոք դա աստվածանարգանք չի համարում, այնտեղ դա մաքուր ճշմարտություն է:

Հրեաները երբեք նման բան չեն ասի: "Ես՝ Աստված եմ", - դա աստվածանարգանք է, սարսափելի հերետիկոսություն, ավելի վատը չես հնարի: Դու՝ և հանկարծ Աստվա՞ծ: Անասուն, որն իրեն Աստծո տե՞ղ է դրել: Ստրուկ, որը փորձում է տիրոջ իրավունքնե՞ր ստանալ: Ինչպիսի՜ գոռոզամտություն: Այն, ինչը Վեդանտան իսկական հավատ է համարում, հուդայականների ու մահմեդականների համար գոռոզամտություն է: Վեդանտան բացատրում է. այստեղ ոչ մի կասկած չկա, չէ՞ որ մարդ հասկանում է, որ ինքն Աստված է, երբ անձն ամբողջովին անհետանում է: Դու այլևս չկաս, տունն ազատ է, նավակը դատարկ է, - և միայն այդ ժամանակ հանկարծ գիտակցում ես, որ դու՝ Ամենայն Գոյն ես: Քանի դու կաս, դու՝ ընդամենը դու ես: Քանի դու կաս, դեռ մնացել է սահման, քիծ քո և մնացած ամեն ինչի միջև, - և այդ ժամանակ նման խոսքերը սուտ են: Դու քեզ ամեն ինչ ես զգում, միայն երբ "դու" այլևս չկաս, երբ անձը վերացել է: Հիսուսի ասացվածքը հենվում է Ուպանիշադների վրա:

[Sambitbaba]

Ահա թե ինչ պետք է հիշել. Արարիչն ու Արարվածը՝ տարբեր չեն, դրանք նույն բանն են: Նախ, միայն թվաբանության մեջ է, որ մասը երբեք հավասար չէ ամբողջին: Միայն մեխանիզմներին է վերաբերվում. կա ամբողջ մեքենան՝ և կան նրա դետալները: Ակնհայտ է, որ դետալն ամբողջ մեքենան չէ: Մարդը և նրա ձեռքը նույնպես՝ նույն բանը չեն: Մասը չի կարող ամբողջը լինել՝ այդպես, ծայրահեղ դեպքում, հուշում է սովորական տրամաբանությունը: Եվ եթե աշխարհը մեխանիկական դետալների հավաքածու լիներ, այդ օրենքը կլիներ ճիշտ:

Բայց Վեդանտան ասում է, որ Տիեզերքը բնահատուկ է, այլ ոչ թե մեխանիկական: Օրգանական միասնությունն այլ բնույթ ունի, և թվաբանությունն էլ է այստեղ ուրիշ. մասը հավասա՛ր է ամբողջին: Թվում է, թե անհեթեթությու՛ն է: Բայց հարցն այն է, որ հենց այդպես էլ ասում են. "Ես՝ Աստված եմ, չէ՞ որ ես՝ մասնիկն եմ, իսկ Աստված՝ ամբողջը": Ինչպե՞ս մասնիկը կարող է միանգամից ամբողջն էլ լինել: Եթե մեր հարաբերությունները Տիեզերքի հետ մեխանիկական լինեին, դա սուտ կլիներ, բայց մեր միասնությունն օրգանական է, և այդ պատճառով ամեն ինչ համընկնում է: Աշխարհը՝ օրգանական միասնություն է:

Մարդը՝ առանձին, անկախ միավոր չէ, ո՛չ: Մենք կղզու վրա չենք ապրում, մենք՝ ալիքներ ենք օվկիանոսում, մենք անքակտելի կապված ենք նրա հետ, միասնական ենք. օվկիանոսն ապրում և շնչում է, որովհետև կանք մենք, "ալիքներս": Մենք, իհարկե, առանց օվկիանոս չենք էլ լինի, բայց, եթե խորը մտածենք, օվկիանոսն էլ առանց մեզ չի լինի՝ մենք անբաժանելի ենք: Կարելի է ասել, որ օվկիանոսը՝ ամեն մի ալիքի մեջ է, կարելի է ասել, որ օվկիանոսը՝ բոլոր ալիքների հանրագումարն է: Բայց ալիքն ինքնություն չէ, ալիքին օվկիանոսից դուրս չես կորզի, նրան չես կարող տանել տուն ու ցույց տալ երեխաներիդ: Պատկերացրեք, գալիս եք տուն և ասում եք. "Գիտեք, ես օվկիանոսի ափին էի և այնտեղից ձեզ ալի՛ք եմ բերել": Ալիքը չես բերի, եթե միայն ջուրը բերես, բայց դա բոլորովին էլ ալիք չի, որպես ալիք այն արդեն մեռած է:

Կանգնեք ափին. ալիքները կենդանի են, քանզի ինքն օվկիանոսն է կենդանի: Ալիքները մետրերով վեր են բարձրանում, ձգվում են դեպի երկինք՝ դա ոչ միայն նրանք են, դա ամբողջ օվկիանոսն է դեպի վեր ձգտում: Դուք, կարող է, ամբողջ օվկիանոսը չեք էլ տեսնում, տարբերում եք ալիքները միայն, բայց նրանց իրարից բաժանել անհնար է: Օվկիանոսն ու ալիքները օրգանապես միաձուլված են:

Վեդանտան ասում է, որ արարվածն օրգանապես միասնական է Արարչի հետ, այսինքն աշխարհը չի կարող գոյություն ունենալ առանց Աստծո: Հուդայականներն ու մահմեդականները սա դեռ կարող են հասկանալ: Բայց հնդիկները մեկ բան էլ են ավելացնում, այսինքն մյուս կողմն էլ կա. Աստված նույնպես առանց Տիեզերք գոյություն ունենալ չի կարող: Եվ հուդայականների համար սա արդեն՝ աստվածանարգանք է: Ինչպիսի՜ անհեթեթություն: Այդ ինչպե՞ս Աստված չի կարող գոյություն ունենալ առանց իր ստեղծած աշխարհի: Այո, չի՛ կարող: Եթե նա՝ արարիչ է, ուրեմն ստեղծելը՝ նրա բնական էությունն է: Եվ եթե չկա Տիեզերքը, նա՝ մեռած է: Էլ ի՞նչ արարիչ, եթե արարվածը չլինի: Աշխարհն, իհարկե, հենված է Աստծո վրա, բայց Աստված նույնպես հենված է Տիեզերքի վրա, դա փոխադարձ կախվածություն է: Դա խորին փոխադարձ սեր է, նրանք կախված են մեկը մյուսից, լրացնում են իրար, նրանք՝ մեկ են: Եվ այնքան անտարրալուծելի են նրանք, որ մեկը մյուսից չես բաժանի, ոչ մի սահման հաստատել չես կարող:

Այս բանը հասկացող իմասունն իրավունք ունի ասել. "Ահամ Բրահմասմի, Անա ալ-Հագ, Ես՝ Աստված Եմ": Նա ուղղակի ասում է. "Ես և աշխարհն իմ շուրջ մեկ ենք": Նա պնդում է. "Ուր էլ գնաս, ես ամենուր եմ, ամեն տեղ ինձ կգտնես: Հիսուս էլ նույն բանն է ասում. "Կտրիր ծառը, ես՝ այնտեղ եմ..." Որտեղի՞ց Հիսուս ծառի մեջ լինի: Խոսքն այստեղ արտաքին տեսքը չէ, այնտեղ, ծառի ներսում, Մարիամի և հյուսն Հովսեփի որդին ինչ խոսք, որ չկա: Ի՞նչ է ուրեմն այնտեղ: Այնտեղ էությունն է, բնույթը: "Ես՝ էությունն եմ, - ասում է Հիսուս: - Փոխվում է մարմինը միայն, բայց ոչ թե բովանդակությունը":



Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:

[Sambitbaba]

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Դա մաքուր Վեդանտա է, օրգանական միասնության գաղափար: Ահա թե ինչու հնդիկները՝ միակ ժողովուրդն են աշխարհում, ում հատուկ տաճարներ պետք չեն, նրանք կարող են տաճար դարձնել աշխարհիս երեսին ամեն ինչ: Բավական է ծառի տակ մի քար դնեն՝ հասարակ մի քար, առանց որևէ զարդարանքի, - և ահա քեզ Աստված, կարելի է երկրպագել: Հենց ինքը ծառն էլ արդեն բավական է, գետը, սարը, - հարմար է ամեն ինչ, չէ՞ որ "կտրիր ծառը՝ ես այնտեղ եմ; բարձրացրու քարը, և կգտնես ինձ այնտեղ", ուրեմն ին՞չ կա անհանգստանալու:

Միայն հնդիկներն են, որ դեն են նետում իրենց կուռքերին: Արձանիկը դնում են երկու-երեք շաբաթով, երկրպագում են նրան, հետո կուռքը ծովն են նետում: Դժվար է պատկերացնել, որ հրեաները կամ մահմեդականներն այդպես վարվեին: Այդ ի՜նչ եք անում: Աստծոն ծովն եք նետու՜մ: Աստվածանարգա՜նք: Խելքներդ գցե՜լ եք: Միայն հնդիկները կարող են այդպես վարվել իրենց աստվածների հետ, չէ որ նրանց համար ծովը՝ նու՛յնպես Աստված է: Ինչու՞ պահել կուռքերին: Երբ նրանք իրենց դերն արդեն կատարել են, ավելի հեշտ է դեն նետել՝ Աստված առանց այն էլ ամենուր է, նրան կարելի է ընտրել նորից ու նորից, երբ ուզես, նա թաքնված է ամեն քարի մեջ: Հիսուսի ոչ թե դեմքը, էությունն է ամենուր: Ահա այդ էությունն էլ հենց Աստված է:

Երբ ծաղկում է ծառը, ծաղկում է Աստված: Երբ սերմը ծիլ է տալիս, այդ Աստված է արթնանում: Ոչ թե գետն է հոսում, այլ գետի մեջ թաքնված Աստված: Աստված՝ անձ չէ: Եթե նա անձ լիներ, ահագին բարդություններ կծագեին: Բայց հրեաները հավատում են, որ Աստված՝ անձ է: Ոչ, այդպես չէ, նա՝ մաքուր գոյատևություն է, ինքը լինելությունն է, նա՝ ամենում է, ինչ կա, բայց մասնավորապես ոչ մի տեղ չէ: Նա հատուկ կացարան չունի, մշտական հասցե չունի, նրան նամակ չես գրի, նրա դուռը չես թակի: Նա ոչ մի տեղ չէ՝ հենց այն պատճառով, որ ամենուր է: Չի կարելի ցույց տալ. "Նա այստեղ է", չի կարելի ասել. "Ահա նա, Աստված", - չի ստացվի: Ցուցադրել կարելի է միայն այն, ինչը մարմին ունի՝ դա էլ հենց տարբերում է մի բանը մյուսից, դա էլ հենց թույլատրում է մատնացույց անել առարկան: Բայց ինչպե՞ս ցույց տաս այն, ինչը զուրկ է մարմնից, սփռված է ամենուր և թաքնված է ամեն ինչի մեջ:

Բայց հրեական աստված օժտված է վառ բնավորությամբ, իսկ որտեղ բնավորություն, այնտեղ էլ անձը: Հրեական աստված շատ եսասեր է, անհավանականորեն փառամոլ: Բավական է գնաս նրա կամքին հակառակ, և մի ամբողջ հավերժություն այրվելու ես դժոխքում: Իրոք որ լուրջ հարց է. Աստծոն սարքել են բռնակալ, իսկ Տիեզերքը նրան ստրկության են տվել: Ազատությունը՝ մարդկանց համար չէ, ազատություն ունի Աստված, այլ ոչ թե մարդը, մարդու բախտը՝ ստրկությունն է:

Բայց Հիսուս լրիվ հակառակն է ասում. Աստված՝ անձ չէ, այլ էներգիա, ինքը կյանքի ուժը, այն, ինչը Բերգսոնն անվանել է "կյանքի բռնկում", գոյությունն ինքը որպես այդպիսին: Ինչ էլ գոյություն ունենա, միայն Աստված է դա, որովհետև ուրիշ ոչինչ գոյություն չունի: Ահա թե որն էր դժվարությունը, ահա թե ինչու հրեաները չհասկացան Հիսուսին ու խաչ հանեցին նրան: Նրա ասածը, որ նա՝ Աստծո Որդի է, նրանք դեռ ինչ-որ կերպ կներեին, բայց նա ավելի հեռուն գնաց, նա Աստված անվանեց հենց իրեն:

[Sambitbaba]

Նա գնաց ավելի հեռու, երբ տեսավ, որ աշակերտներն սկսել են ավելի շատ հասկանալ:

Այստեղ նա ասում է.



Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է...


Նա արդեն ոչ թե Որդի է անվանում իրեն, այլ ինքը Հայր: "Ես՝ լույս եմ, որ ամենի վրա է: Ես՝ ամեն ինչ եմ..." Ի՞նչ է սա նշանակում: Սա նշանակում է. "Ես որդին չեմ, ես հայրն եմ":



Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից
և ինձ է վերադառնում:

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Ահա թե ինչ է նա ասում. "Ես՝ Աստված եմ, այլ ոչ թե ուղղակի Աստծո Որդի": Նախկին հանդգնությունը դեռ կարող էին ներել նրան, չէ՞ որ ինչ-որ տարբերություն դեռ մնում էր. գոյության աղբյուրը մնում էր Հայրը, իսկ Որդին՝ ինչ-որ երկրորդական բան էր: Հարաբերություններն, ինչ խոսք շատ մոտ են, բայց որդին որդի է, իսկ հայրը հայր: Տարբերություն այնուամենայնիվ կա. որդին պարտավոր է ենթարկվել հորը: Դա արդեն ստրուկ և տեր չեն, այլ որդի և հայր՝ ազգակցական հարաբերություններ են, բայց միևնույն է, նրանք երկու հոգի են, նշանակում է, նրանք՝ նույն դեմքը չեն:

Աստվածաշնչում, իմիջիայլոց, այդ խոսքերը չկան: Անհնար էր դրանք այնտեղ թողնել: Հնարավոր է նաև, որ Հիսուս դա միայն աշակերտներին ասաց. հիմա, երբ կապը նրանց հետ ավելի սերտ էր, նրանք ինչ-որ բան կարող էին հասկանալ: Այդպիսի բանը հրապարակավ չես ասի: Մնացած բոլորին նա ասում էր. "Ես՝ Աստծո Որդին եմ", բայց միայն աշակերտներին. "Ես՝ ինքը Աստված եմ, այլ ոչ թե որդին: Ես՝ ամենի աղբյուրն եմ, ալֆան և օմեգան: Ինձանից է ամեն ինչ ելնում և ինձ է վերադառնում":

Դա մաքուր Վեդանտա է: Գիտայից և Ուպանիշադներից բացի, նման խոսքեր ուրիշ ոչ մի տեղ չես հանդիպի: Նույն բանն Արջունային Քրիշնան է ասում. "Ես՝ ամեն ինչ եմ, ես՝ ամեն ինչի աղբյուրն եմ: Ամեն ինչ իմ մեջ է ծնվում և վախճանվում: Մոռացիր քեզ և խոնարհվիր իմ ոտքերի առջև": Հիսուսի խոսքերը հնչում են այնպես, ասես դրանք Քրիշնան է արտասանում:

[Sambitbaba]

Կա մի սքանչելի տեսություն՝ չգիտեմ, կարելի՞ է արդյոք դա ապացուցել, բայց միևնույն է այն սքանչելի է, ապացուցել էլ պետք չէ... Ըստ այդ տեսության Հիսուս և Քրիշնան՝ նույն դեմքն են: Դա շատ ճշմարտանման է. Բենգալում Քրիշնային այսօր էլ անվանում են "Քրիստո": Ինքը "քրիշնա" բառը՝ կոնկրետ մարդու անուն չէ, այլ վերջնական ազատության նշում, ճիշտ ինչպես "բուդդա": "Բուդդա"՝ հատուկ անուն չէ, այլ պայծառացածների ընդհանուր անվանումը: "Բուդդա" նշանակում է "արթնացած": Իսկ ի՞նչ է նշանակում "քրիշնա": "Նա, ով Տիեզերքի կենտրոնն է դարձել": "Քրիշնան"՝ ձգող, հրապուրող միջուկն է, ամբողջ Տիեզերքի կենտրոնը: Նույն նշանակությունն ունի նաև "քրիստոս" բառը: Մարիամն իր որդուն անվանեց Հիսուս, իսկ Քրիստոս սկսեցին կոչել նրան այն բանից հետո, երբ նա Տիեզերքի կենտրոնը դարձավ: Եվ նա ինքն էլ է այդ պնդում, նա ասում է. "Ես՝ կենտրոնն եմ, ես՝ ամեն ինչ եմ: Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից և ինձ է վերադառնում: Յուրաքանչյուր ոք հեռանում է ինձանից, որպեսզի հետո նորից գա ինձ մոտ": Լիովին հնարավոր է, որ "քրիստոս"՝ իրոք, "քրիշնա" բառի մեկ այլ ձև է, առավել ևս, որ Գիտայում Քրիշնայի խոսքերը լիովին համընկնում են Հիսուսի ասացվածքների հետ:

Վեդանտայում կա նաև մի երրորդ գաղափար, որն անհրաժեշտ է պարզել: Վեդանտան ամեն մեկին ընդունում է, ինչպիսին նա կա, քանի որ հերքել ինչ-որ բան կնշանակեր դատել իրեն Աստծոն: Հերքումը նշանակում է, որ ինչ-որ բան պետք է փոխել, որ դու հիմա բավական լավը չես՝ մի բանից պետք է ազատվես, իսկ մեկ այլ բան ձեռք բերես: Իսկ առայժմ դու կատարյալ չես, վատն ես չափից դուրս: Փոխվիր սկզբից՝ հետո միայն քեզ կընդունեն:

Բայց Վեդանտան այլ կերպ է համարում. քեզ կընդունեն, ինչպիսին էլ լինես: Պետք չէ ոչինչ անել՝ գործունեության գաղափարն ինքը հենց պատճառն է բոլոր դժբախտությունների: Ինչ-որ բան անելու, փոխելու ձգտումը՝ հենց աղբյուրն է տառապանքների, չէ՞ որ յուրաքանչյուր արարք քեզ ավելի է ներքաշում այս աշխարհի մեջ: Ահա թե ինչու են հնդիկներն ասում, որ մենք այստեղ ենք կարմայի պատճառով, իսկ "կարմա" հենց նշանակում է "գործունեություն": Կարման միայն վատ արարքները չեն, դա ընդհանրապես գործունեությունն է: Եվ դուք այստեղ եք, այս աշխարհում, որովհետև չափից դուրս գործուն եք:

Պետք չէ անել՝ ուղղակի եղեք: Մտածեք ոչ թե այն մասին, թե ինչ արժե անել, այլ այն մասին, թե ով եք դուք: Վեդանտան բարոյականությունից վեր է. նրա համար կապ չունի, բարեպաշտ են քո գործերը, թե անբարոյական: Նա չունի տաս պատվիրաններ, չի դնում ոչ մի պայման, նա ընդհանրապես չի համարում, թե մարդ պարտք է ինչ-որ բան: Ամեն ինչ այլ կերպ է. դու առանց այդ ամենի էլ սքանչելի ես: Եվ դժբախտությունն այն չէ, որ ինչ-որ մեկը դատում է քեզ, - դու ինքդ ես քեզ դատում: Իսկ երբ քեզ մեղադրում ես ինչ-որ բանում, ընկնում ես անելանելի դրության մեջ: Ուզում ես ավելի լավը դառնալ, բայց լավացնելու բան չկա, դու առանց այն էլ Աստված ես: Ինչ-որ բան փոխելու փորձերը միայն անհաջողություններ են բերում, չէ՞ որ այլևս ոչինչ ավելի լավը չես դարձնի:

[Sambitbaba]

Ձեզանից յուրաքանչյուրն արդեն իսկ աստվածային է: Կարելի՞ է արդյոք կատարելագործել կատարյալը: Բայց այն կատարելագործելու ձեր ցանկության հետ դուք կյանքից կյանք եք անցնում: Ջանում եք, ջանում եք, բայց իրականում ոչինչ չի փոխվում, դուք մնում եք նախկինը: Դրանք ցատկեր են տեղում՝ բայց քեզ թվում է, թե դու առաջ ես սլանում, չէ՞ որ քրտինքդ թափվում է անձրևի պես և շնչել էլ դժվար է արդեն, ցատկոտելն այնքա՜ն ուժ է խլում... Եվ քեզ թվում է, թե դու վազում ես, մոտենում ես ինչ-որ բանի՝ չնայած իրականում դու ցատկում ես տեղում:

Ձեր ամբողջ կյանքը՝ տեղում ցատկեր են: Ոչ մի տեղ չեք վազում, չէ որ վազելու տեղ չկա: Ոչինչ չի փոխվում, քանզի կատարյալն անհնար է կատարելագործել: Այն բարձրագույնը, որ թաքնված է ձեր հոգում, կատարելագործել չի կարելի՝ նրա համար ոչ "ավելի լավ" կա, ոչ "ավելի վեր": Ահա թե ինչ է ասում Վեդանտան. դու արդեն իսկ աստվածային ես: Դա պետք է հասկանալ հոգով, այլ ոչ թե մտքով. բավական է նայել քո ներսն ու հասկանալ, թե ով ես դու: Ցավն այն չէ, որ դու մեղավոր ես, այլ այն, որ չես ցանկանում քո ներսը նայել: Բանը հասկանալն է, այլ ոչ թե գործելը: Դա տեսակետի ընտրության խնդիր է, այն տեսակետի, որտեղից դու կարող ես իսկապես նայել ինքդ քեզ:

Պատկերացրեք, որ ադամանդին սովորեցնում են, թե ինչպես թանկարժեք քար դառնա, իսկ նա համակվում է այդ մտքով և ամբողջ ուժով ջանում է դառնալ գանձ: Ավելի լավը դառնալու գաղափարն ինքն այստեղ խոչընդոտ է դառնում: Բայց ադամանդի բոլոր ջանքերն իզուր կլինեն, չէ՞ որ նա արդեն իսկ աշխարհի ամենաթանկարժեք քարն է: Եվ, երբ ադամանդը հասկանա իր ջանքերի ողջ անիմաստությունը, նա կդադարի տառապել և ուղղակի կհասկանա, թե ինչ է իրենից ներկայացնում: Եվ այդ ժամանակ նրա բոլոր խնդիրները կվերանան ինքնին:



Ահա մի պատմություն. մի անգամ հոգեբույժի ընդունարան մտավ մի այցելու և գոչեց. "Բժի՛շկ, օգնե՛ք ինձ, Ուժ չունե՛մ այլևս: Հիշողությունս շատ վատ է: Ես չեմ հիշում, թե ինչ է եղել երե՛կ, նույնիսկ այսօր առավոտյա՛ն: Դա ինձ խելագարեցնու՛մ է":

"Իսկ ե՞րբ է դա սկսվել, - հետաքրքրվում ք բժիշկը: - Ե՞րբ առաջին անգամ կորուստներ հայտնվեցին ձեր հիշողության մեջ":

Այցելուն զարմացած նայեց բժշկին ու հարցրեց. "Ի՞նչ կորուստներ":


Ահա թե ինչն է ցավը. դուք հիշողության կորուստ ունեք, դուք մոռացել եք, թե ով եք դուք: Ահա թե որն է խնդիրը:

Ինչ էլ դուք անեք, կարման բազմապատկվում է միայն: Կարման՝ շրջան է, անիվ: Մի կարման հրապուրում է մյուսին. Ա-ից դեպի Բ, Բ-ից դեպի Գ: Դուք ուղղակի վազում եք շրջանագծով: Դա անիվ է, և այն միշտ պտտվում է, ոչ մի պահ կանգ չի առնում: Կարման ազատություն բերել չի կարող, որովհետև բոլորն առանց այն էլ ազատ են: Դա շատ դժվար է հասկանալ, բայց դուք բոլորդ արդեն իսկ ազատ եք:

[Sambitbaba]

Ինձ մոտ շատ մարդ է գալիս, և ամեն մեկին ես առաջարկում եմ այս կամ այն բանն անել՝ չէ՞ որ նրանք չեն հասկանում, որ արդեն ազատ են: Եվ ես ստիպված եմ խորհուրդներ տալ այն մասին, թե ինչ անել, ինչպես վարվել: Բայց ես մի նպատակ ունեմ միայն. թող մարդ հոգնի, թող այնպես սպառի իր ուժերը, որ մի սքանչելի օր նորից գա ինձ մոտ ու ասի. "Չե՛մ ուզում այլևս ոչինչ անել": Եվ այդ ժամանակ ես ինքս էլ կասեմ, որ ոչինչ պետք էլ չէ անել: Բայց սկզբում, երբ նա նոր է գալիս, նա ստիպված է աշխատել: Եթե ես անմիջապես առաջարկեմ նրան ընդհանրապես ոչինչ չանել, նա կգնա ուրիշ մեկի մոտ, ով ինչ-որ կոնկրետ բաներ կառաջարկի:

Բայց ոչինչ անել պետք չէ: Առանց այն էլ ամեն մեկն աստվածային է: Դա Վեդանտա է: Դա բարոյականություն չէ, այլ մաքուր հոգևորություն: Հենց այդ պատճառով է, որ աշխարհում այնքան էլ շատ չեն վեդանտիստները՝ դա լրիվ բնական է: Վեդանտան չի կարող դառնալ այնքան մասսայական, ինչպես քրիստոնեությունը կամ իսլամը, - երբեք չի դառնա, որովհետև մարդու մեջ ապրում է գործելու ժլատ ձգտումը: Եթե նույնիսկ քեզ ասեն. "Պետք չէ ոչինչ անել, առանց այն էլ դու Բրահման ես, Աստված ես", դու միևնույն է չես լսի, կմտածես միայն. "Ի՜նչ հիմարություն է սա դուրս տալիս": Իսկ պատճառը մեկն է. դու դեռ չես հաշտվել քեզ հետ, դու քո մեջ ինչ-որ բան դատապարտում ես, ուզում ես ինչ-որ նպատակի հասնել:

Ո՞րն է պատճառը: Մեր միտքը փչացած է դեռ մանկուց, իսկ մանկութունը համարյա բոլորի մոտ միանման է անցնում, տարբերությունը մանրուքներում է միայն: Երեխաների դաստիարակության մեջ մի ընդհանուր հատկանիշ կա, և պատճառը հենց դա է. ոչ մի երեխայի չեն ընկալում այնպիսին, ինչպիսին նա կա: Մանուկն աշխարհ է գալիս, և բոլորը նրա շուրջ՝ հասարակությունը, ծնողները, քույրերն ու եղբայրները, բարեկամները, - բոլորը սկսում են փոխել նրան, դարձնել ավելի լավը, ավելի բարեպաշտ, ավելի կատարյալ: Ասես երեխան բավարար լավը չէ, ոչ, նրան անպայման պետք է վերաձևել, փոխել ըստ քո ճաշակի:

Եվ երեխան կամաց-կամաց սկսում է հասկանալ, որ իրեն դեռևս այնքան էլ չեն գնահատում: Նրան գովում են, երբ իրեն լավ է պահում, պատժում են, երբ վատ բան է անում: Նրան սիրում են, երբ նա լսող է, և զայրանում են, երբ հակառակվում է: Եվ նա հաստատորեն յուրացնում է մի բան. կարևոր է, թե ինչպես ես դուք քեզ պահում, այլ ոչ այն, թե ինչպիսին ես դու: Վարվիր ինչպես ընդունված է՝ և քեզ կսիրեն. հակառակ դեպքում կբարկանան քեզ վրա, կպարսավեն ու կպատժեն: Իսկ թե ինչպիսին ես դու՝ դա չէ գլխավորը: Կարևոր է վարվել այսպես և այսպես՝ և աշխարհը սիրալիր կլինի քո հանդեպ: Բավական է ինչ-որ բան անես ոչ այնպես՝ և դռները կփակվեն: Նույնիսկ հայրդ ու մայրդ կարող են երես թեքել քեզանից, էլ ինչ խոսենք այս անհասկանալի աշխարհի մասին: Նույնիսկ նրանք, ովքեր ազնվորեն սիրում են փոքրիկին, անկարող են նրա իսկական էությունը տեսնել...

Եվ երեխան յուրացնում է այս աշխարհում կյանքի համար գլխավոր կանոնը. պահիր քեզ լավ, վարվիր ճշմարիտ և վատ ոչինչ մի արա: Այդ պատճառով նա սկսում է դատապարտել ինքն իրեն, չէ՞ որ վատը նույնպես դուրս է սողոսկում, և ըմբռնումից, որ բնավորությանդ ինչ-որ գիծ այնքան էլ լավը չէ, այն բոլորովին էլ չի անհետանում: Այն մնում է, և փոքրիկը դրանում մեղադրում է իրեն, նա ինքը սկսում է նախատել իրեն: "Ես վատն էմ, - ասում է նա իրեն: - Ես վատն եմ..." Բայց ամենն, ինչ վատն ենք անվանում, նույնպես լրիվ բնական է՝ բնությունից է տրված, դրանից չես ազատվի, այդ գծերն էլ մնում են միշտ:

Որոշակի հասակում ամեն երեխա սկսում է խաղալ իր սեռական օրգանների հետ: Դա հաճելի է, մարմինը դրանից հաճույք է ստանում: Բայց բավական է երեխան ձեռք տա նրանց, մեկնումեկն անմիջապես կասեցնում է նրան՝ և շուրջը բոլորն ամաչում են: Ծնողներն արգելում են, երբեմն նրանք պատրաստ են նույնիսկ երեխայի ձեռքերը կապել, միայն թե նա իրեն ձեռք չտա: Բայց փոքրիկը ոչինչ չի հասկանում, նրա համար դա հսկայական հանելուկ է: Ինչու՞ են իրեն հանդիմանում: Նրան դուր է գալիս այդ հաճելի զգացումը, նա ուրախանում է, լավ է զգում իրեն, բայց այդ հաճույքը չգիտես ինչու արգելված է: Նա՝ վատն է, դրա համար պատժում են: Ծնողները՝ իշխանություն են, ի՞նչ անել ուրեմն:

"Ինչու՞ է իմ միտքը միայն վատ բան գալիս, - խորհում է փոքրիկը: Երևում է, միայն ես եմ այդքան վատ պահում ինձ, ուրիշներն այդպես չեն վարվում:" Բայց նա դեռ չգիտի, որ այդպես է լինում բոլորի հետ, և այդ պատճառով նրան կեղեքում է մեղքի զգացումը. "Բոլորը լավն են իմ շուրջ, միայն ես եմ վատը": Եվ դա մեծ դժբախտություն է:

[Sambitbaba]

Երբեմն փոքրիկն ախորրժակ չունի, չէ որ նա մեծերից շատ ավելի լավ է զգում իր քաղցը: Բայց մեծերը հետևում են բժիշկների պատվիրաններին, իսկ վերջիններս համարում են, որ ամեն երեք ժամ պետք է նորածիններին կերակրել: Այդպես է գրված ծնողների համար հորինած խելոք գրքերում: Հայրիկն ու մայրիկը կարդացել են դրանք և հիմա ամեն ինչ գիտեն. ճիշտ երեք ժամ անց, րոպեն րոպեին, փոքրիկին պետք է նորից կերակրել: Նայեք երեխաներին, որոնց ուժով են կերակրում. նրանք դիմադրում են, շուռ են գալիս, սեղմում են ծնոտները, կաթը ծորում է կզակով, - նրանք ուղղակի չեն ուզում: Նրանք ժամով չեն ապրում, նրանք կոպիտ կարգուկանոն չունեն, նրանք տեղեկագրքեր չեն կարդացել: Նրանք ուղղակի ուտել չեն ուզում, ահա և վերջ, - իսկ նրանց ստիպողաբար լցնում են ուտելիքով: Իսկ երբ երեխան քաղցած է և լաց է լինում, նրան, ընդհակառակը, չեն կերակրում՝ դեռ ժամը չէ: Բայց ո՞վ է իրավասու այդ մասին դատել, ծնողնե՞րը, թե փոքրիկն ինքը:

Երբ բոլոր որոշումներն ընդունում են ծնողները, փոքրիկի մոտ մեղքի զգացում է ծագում: Նա համոզված է, որ իրեն վատ է պահում. "Ես ուզում եմ ուտել, երբ չի կարելի: Իսկ երբ անհրաժեշտ է, չգիտես ինչու չեմ ուզում": Օգոստինոս Երանելին ասել է. "Ների՛ր ինձ, Տեր: Լավը չեմ անում, իսկ վատն անում եմ":

Բայց դա յուրաքանչյուր երեխայի գաղտնի աղո՛թքն է: Ծնողները որոշում են, թե ինչն է լավ, ինչը վատ, իսկ նա իրեն մեղավոր է զգում: Նա զուգարան չի ուզում, իսկ նրան ստիպում են: Գիշերանոթը՝ հարկադրանքի համարյա ամենագլխավոր գործիքն է: Ծնողներն իրենք չեն էլ պատկերացնում իրենց արածը. գոշերանոթը փոքրիկի մոտ մեղքի կսկծալի զգացում է հրահրում: Ինչպե՞ս նա կարող է նստել միզանոթին, եթե նույնիսկ չի էլ զգում, որ ուզում է: Ինքնե՛դ փորձեք, երբ դրա կարիքը չունեք: Նա ուղղակի չի ուզում, իսկ նրան ստիպում են, հարկադրում են շողոքորթելով ու կաշառքով՝ ամեն հնարավոր միջոցներով: Այդպես երեխաներին ներշնչում են մեղքի զգացում. նրան թվում է, թե ինքը վատ է վարվում:

Մի կողմից նա մեղքի զգացում է ապրում, իսկ մյուս կողմից՝ դրա հետ ոչինչ անել չի կարող: Նա ուղղակի չգիտի, թե ինչ անի, - նրա մարմինն ապրում է իր կյանքով, նրա մեջ ամեն ինչ ինքնաբերաբար է: Երեխան չի նկատում, որ արդեն քնելու ժամանակն է, - նա առույգ է, նա ցանկանում է դեռ թռչկոտել տանը կամ վազվզել այգում, բայց ծնողները պնդում են. "Մտիր անկողին": Իսկ դուք ի՞նչ կանեիք, եթե ձեզ ուժով ստիպում են քնել, երբ դուք չեք ուզում: Կարելի է, իհարկե, փակել աչքերը, բայց հետո ուղղակի պառկել անքուն կատարյալ միայնության մեջ: Եվ ինչպե՞ս այդ դեպքում հնազանդվել: Ինչպե՞ս, հարցնում եմ, լավ երեխա լինել:

Նրան մեղքի զգացում են ներշնչում, կամաց-կամաց թունավորում են: Փոքրիկն արագորեն գիտակցում է. "Ես վատն եմ: Ինչ էլ անում եմ, ինչ-որ բան այնպես չէ": Խաղալը վատ է՝ երեխան աղմկում է և խանգարում է բոլորին: Իսկ եթե լուռ նստում է մի անկյունում, սկսում են քաշքշել նրան, հարցնում են. "Ի՞նչ է պատահել, դու չե՞ս հիվանդացել": Փոքրիկը սխալ է միշտ՝ միայն այն պատճառով, որ անօգնական է, ամբողջ իշխանությունը ծնողների ձեռքին է: Նա անընդհատ շփոթմունքի մեջ է, արդեն անկարող է հասկանալ, թե ինչն է կարելի, ինչը՝ ոչ: Եվ այդ պատճառով ջանում է դեն նետել ամբողջ "վատը" և ստիպում է իրեն միայն "լավը" անել: Նա դիմակ է հագնում, բայց մանուկ հասակում ստացած վերքերը մնում են նրա ենթագիտակցության մեջ ամբողջ կյանքի ընթացքում:

[Sambitbaba]

Եվ երբ ես ասում եմ. "Դու արդեն հիմա էլ՝ Աստված ես", մարդը չի հավատում: նա իրեն նույնիսկ լավը չի համարում, էլ ի՛նչ խոսենք Աստծո մասին: Աստված՝ բարձրագույն բարիք է: Իսկ դու դեռ լավ մարդ անգամ չես դարձել, ինչպե՞ս ուրեմն կարող ես Աստված ձևանալ: Եվ մարդիկ ինձ չեն լսում, նրանց ավելի հեշտ է գտնել ուսուցչի, որը կսկսի դատապարտել իրենց, մեղադրել բոլոր մեղքերում: Այդպես իրոք որ ավելի հանգիստ է. նա բացարձակապես ճիշտ է, չէ՞ որ դու ինքդ էլ միշտ այդ գիտեիր: Ահա թե ինչու սովորաբար հարգում են հենց նրան, ով ամենից շատն է քեզ պախարակում, ով քո մեջ կեղտոտ և այլանդակ մարդու է տեսնում, այլ ոչ թե Աստծո: Կեղծ սրբերի հանդեպ համընդհանուր հարգանքը մի պատճառ ունի. նրանք հայհոյում են ամենը և ամեն ինչ: Նրանք ճչում են. "Դուք բոլորդ մեղավորնե՛ր եք: Եթե չլսեք ինձ՝ վառվելու եք դժոխքու՛մ": Եվ նրանք եռանդագին հավատում են իրենց ճշմարտությանը, չէ՞ որ դուք ինքներդ էլ եք դրան հավատում, կեղծ սրբերն ուղղակի համաձայնվում են ձեզ հետ: Ձեզ հաճելի էլ է յուրովի, երբ ձեզ դատապարտում են:

Որքա՛ն հիմար և անհեթեթ բան է դա: Իսկ երբ քեզ գովում են, ինչ-որ անհարմար ես զգում: Քեզ անհեթեթություն է թվում, երբ ես ասում եմ. "Դու լավն ես, դու ինձ դուր ես գալիս այնպիսին, ինչպիսին կաս: Աստված հենց այդ ճանապարհն ու դեմքն է ընտրել, գոյության հենց այդ կերպարը: Նա ապրում է քո մեջ՝ և ինձ դա դուր է գալիս, ես ոչինչ քո մեջ չեմ դատապարտում: Ինձ դուր է գալիս նաև քո սեռական դյուրագրգռությունը, և քո չարությունը, նախանձն ու ատելությունը: Ինձ դուր են գալիս քո բնավորության բոլոր գծերը, որովհետև միասնությունն՝ ամբողջականության մեջ է, իսկ այն վեր է նախանձից, չարությունից և ժլատությունից: Ժլատությունից որպես այդպիսին ազատվել անհնար է՝ պետք է ուղղակի ընդունել այն, և այդ ժամանակ լիակատար փոխակերպում տեղի կունենա:

Հրեաները չներեցին Հիսուսին, որովհետև նրանք բոլորից ավելի լավ են կարողանում իրենց մոտ մեղքի զգացում հրահրել: Դրանով զբաղված են բոլորն աշխարհում, բայց հրեաները գերազանցեցին բոլորին: Նրանց կարծիքով, ամբողջ աշխարհը գոյություն ունի Ադամի և Եվայի առաջին մեղքի պատճառով: Նրանցից սկիզբ առավ մարդկային ցեղը, և մեզանից յուրաքանչյուրի վրա այդ մեղքի դրոշմն է դրված: Մարդիկ ծնվում են մեղավոր: Մեղքը՝ ամենագլխավորն է, որ մտահոգում է հրեաներին: Մի՞թե նրանք կարող են ընդունել, որ յուրաքանչյուրն՝ արդեն իսկ Աստված է: Աստծոն հազիվ մոտենալ է կարելի, և դա էլ այն դեպքում միայն, եթե մեղանչես, փոխվես և այլևս մեղք չգործես: Միայն այդ ժամանակ Աստված քեզ կընդունի, այլ կերպ հույս էլ մի դիր նույնիսկ՝ նա կպատժի քեզ, իրենից հեռու կնետի:

Բայց ո՞րն էր Ադամի ու Եվայի մեղքը: Նրանք չկատարեցին հրամանը: Ինչու՞, հարց է ծագում, Աստծոն այդքան անհանգստացնում էր նրանց հնազանդությունը: Միայն այն պատճառով, որ բոլոր հայրերն իրենց հենց այդպես են պահում, իսկ հրեական աստված՝ ուղղակի հայր է ամբողջ Տիեզերքի չափսով: Ինչու՞ այդ երկուսի անհնազանդությունն այդպես վրդովեց նրան: Մի՞թե նա չէր կարող բավարարվել կատակով: Թող խղճար իր զավակներին, որոնք մի թեթև չարաճճիություն էին արել: Մի՞թե դրան պետք էր այդքան լրջորեն վերաբերվել: Եվ ի՞նչ մեծ բան էր նրանց արածը: Ընդամենը խնձոր էին կերել ծառից, որին Աստված արգելել էր մոտենալ: Հրեական աստված սարսափելի ինքնասեր է, որովհետև ուրիշի անհնազանդությունը միայն հիվանդ ինքնասիրությանն է վրդովում: Եսամոլությունը հրամայում է. "Եկեք իմ հետևից, ես եմ գլխավորը: Իսկ եթե չլսեք ինձ, ես կնեղանամ": Բայց իսկական Աստված անձ չունի՝ և, նշանակում է, ինքնասեր լինել էլ չի կարող: Նա ոչ ոքուց հնազանդություն չի պահանջում: Հնազանդները տերտերներին են պետք, այլ ոչ թե Աստծոն: Այդ ամբողջ պատմությունը սկզբից մինչև վերջ տերտերներն են հորինել:

Նրանց պատճառով է, որ մեղքի հավերժական զգացում ես ապրում. չէ՞ որ մեղքի մեջ ես ծնվել, մեղավոր ես ի ծնե, մեղանչել ես նրանով արդեն, որ լույս աշխարհ ես եկել: Քեզ մի բան է մնում միայն, ուղղվել, փոխել քեզ, հնարավորինս լավը դառնալ:

Իսկ Վեդանտան ոչ ոքու մեղավոր չի համարում՝ եթե միայն տգետ լինեն մարդիկ, բայց ոչ մեղավոր: Դա կատարելապես այլ մոտեցում է. Աստված բոլորովին էլ քեզ դեմ չէ, այդ դու ես, հնարավոր է, լարել քեզ Աստծո դեմ, բայց դրա համար նա քեզ պատժելու մտադրություն չունի: Դու ուղղակի չգիտես և ինքդ քո գլխին դժբախտություններ ես բարդել: Լրիվ այլ մոտեցում է. անտեղյակությունը՝ ահա թե ինչն է քո ձախորդությունների պատճառը: Եվ եթե հարցնեք հնդիկներին, նրանք կասեն, որ մարդն իր գլխին փորձանք բերեց, ուտելով տգիտությա՛ն, այլ ոչ թե իմացության պտուղը: Այո, մարդիկ հաճախ են անիմաց՝ այդպես էլ կա, նրանք չեն գիտակցում իրենց, չգիտեն, թե ով են իրենք, - և ամեն վատը դրանից է: Բայց դա մեղք չէ:

Հոգևոր լինելը՝ լույս է, գիտելիքներ և գիտակցվածություն, այլ ոչ թե բարձր բարոյականություն ու բարեպաշտություն: Առաքինությունն՝ ընդամենը կողմնակի հետևանք է: Երբ ավելի շատ ես գիտակցում, բարեպաշտությունը գալիս է ինքն իրեն, այն ստվերի պես հետևում է գիտակցությանը: Իսկ երբ քիչ ես գիտակցում, հետևիցդ ստվերի պես վատն է սողում, որովհետև տգիտությունն ընդունակ է միայն սխալներ գործել:

Մեղքն ինչ-որ բանով նման է սովորական վրիպումի: Դա նույնն է, ինչ երկուսին գումարես երկու և ստանաս հինգ՝ դա սխալ է, այլ ոչ թե մեղք: Մի՞թե մարդ արժանի է մի ամբողջ հավերժություն այրվել դժոխքում այն բանի համար միայն, որ երկուսին գումարել է երկու և սխալմամբ ստացել է հինգ... Դա սխալմունք է հաշվարկներում, այլ ոչ թե մահացու մեղք: Մարդուն կարելի է թվաբանություն սովորեցնել, ցուցադրել իրերի հանդեպ ճշմարիտ հայացք՝ իսկ առայժմ նա ուղղակի չգիտի թվաբանության այբն ու բենը:

Վեդանտան ասում է, որ դու ուղղակի չգիտես, չես գիտակցում քեզ: Իսկ իրականում դու՝ Աստված ես, և քեզանից բացի ուրիշ Աստված չկա: Եվ դա բոլորովին էլ փքված ինքնահավանություն չէ, չէ՞ որ դա տեղի է ունենում այն բանից հետո միայն, երբ "ես"-ը, անձը, վերանա և "դու"-ն դառնա "ամեն ինչ":

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է:
Ես` ամեն ինչ եմ.
Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից
և ինձ է վերադառնում:

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Սա աշխարհի ամենապոետիկ ասույթներից մեկն է: Ես կասեի, որ այնպիսք, ինչպիսին Հիսուսն է, ավելի շուտ պոետ են, քան փիլիսոփաներ, աստվածաբաններ կամ մեթեմաթիկոսներ: Նրանց մեջ պոետից ավելի շատ բան կա: Եվ եթե ուշադրություն չդարձնես այս խոսքերի պոեզիային, ոչինչ չես հասկանա: Բանաստեղծությունները սովորաբար բանի տեղ չեն դնում: Լսում ես բանաստեղծի խոսքերն ու մտածում ես. "Հետո ինչ, չէ որ սա ուղղակի պոեզիա է": Բայց երբ սուրբն է ինչ-որ բան ասում, ակամա ականջ ես դնում՝ այստեղ ամեն ինչ կարևոր է, ամեն ասած խոսք:

Հիսուս՝ պոետ է, նա գովերգում է հավերժը: Բոլորը, ովքեր հասել են ամենավերջին, - պոետներ են: Թվաբանության լեզուն չափազանց աղքատ է, նրա օգնությամբ շատ բան չես արտահայտի: Այն չափից դուրս ճշգրիտ է՝ այստեղից էլ սահմանափակությունը: Իսկ պոեզիան հստակ չէ, մշուշոտ է, և հենց դա էլ թուլ է տալիս այդքան շատ բան ասել: Բայց, լսելով յուրաքանչյուր պոետի, պետք է հիշել. նա միշտ գաղտնի բանի մասին է խոսում:

Հնդկաստանում պայծառացածներին երբեք չէին սպանում: Ինչու՞ դա տեղի է ունեցել ամենուր, Հնդկաստանից բացի: Ուղղակի այն պատճառով, որ հնդիկները հասկանում էին. պայծառացածի ցանկացած ասացվածք՝ ճշմարտության արտահայտման պոետիկական միջոց է: Եվ եթե փորձես այն քննարկել մաս առ մաս, անիմաստություն կդառնա: Կարելի է, օրինակ, գալ Հիսուսի մոտ և ասել. "Ահա դու հայտարարում ես, որ լույս ես, որն ամեննի վրա է: Հետո հայտարարում ես, որ դու՝ ամեն ինչ ես, չէ՞ որ ասում ես. "Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից և ինձ է վերադառնում": Բայց ապացուցի՛ր հիմա, բացատրի՛ր: Հրաշք ցույց տուր. թող հիմա արևը մայր մտնի կամ գիշերը թող երկու լուսին լինեն՝ այդ ժամանակ մենք կհավատանք": Դա հիմարություն է, և նշանակում է, որ դու ոչինչ չհասկացար: Նրա խոսքերը՝ պոեզիա են, այլ ոչ թե խիստ գիտական փաստ:

Իմիջիայլոց, քրիստոնյաները հենց այդ պատճառով էլ կաշվից դուրս են գալիս, միայն թե ապացուցեն, որ Հիսուս հրաշքներ էր գործում՝ քարերը հաց էր դարձնում, վերակենդանացնում էր մեռյալներին, ինչ-որ սխրանքներ էր կատարում, կույրերին տեսողություն էր վերադարձնում ու բուժում էր բորոտներին: Որտեղի՞ց այդպիսի ուշադրություն հրաշքների հանդեպ: Հնդիկներին երբեք չի հուզել, հրաշագո՞րծ էր արդյոք Բուդդան, ոչ ոք չէր կպչում նրան, պահանջելով հրաշք գործել: Ինչու՞ են ուրեմն Հիսուսից այդ ուզում: Եթե մեկնումեկն ապացուցի, որ նա հրաշքներ չի գործել, ամեն ինչ փուլ կգա՝ քրիստոնեությունը կվերանա:

Տերտերներին ոչ թե ինքը Հիսուս է պետք, այլ նրա հրաշքները: Եվ եթե մի սքանչելի օր մեկնումեկը վստահորեն ապացուցի, որ նա մեռյալներին չի վերակենդանացրել և կույրերին ու բորոտներին չի ապաքինել, քրիստոներությունը քարուքանդ կլինի: Ոչ Եկեղեցի կմնա, ոչ պապ, ոչինչ չի մնա, որովհետև այդ կրոնում գլխավորը՝ ոչ թե Հիսուս է, այլ նրա հրաշքները: Հենց հրաշքներն էլ ապացուցում են իբր, որ նա Աստծո Որդի է:

[Sambitbaba]

Իսկ իրականում ոչինչ հրաշքները չեն ապացուցում, եթե միայն տգիտությունը նրանց, ում վրա տպավորություն են թողնում: Որքան ինձ հայտնի է, Հիսուս երբեք հրաշքներ չի գործել: Նա այդքան հիմար չէր, որ էժանագին հնարանքներով համոզեր ուրիշներին: Նրա շուրջ ինքնին ուրիշ, շատ ավելի կարևոր հրաշքներ էին կատարվում: Այո, կույրերն իրոք սկսում էին տեսնել, բայց խոսքը մարմնական աչքերի մասին չէ՝ դրանք ասույթներ են հոգևոր պայծառացման մասին: Այո, մեռյալները հարություն էին առնում, բայց խոսքը քայլող դիակների մասին չէ, այլ նրանց, ով մեռած էր, չնայած իրեն կենդանի էր համարում: Հիսուս կենդանացրեց շատ-շատերին, շատերին իսկական կյանքի վերադարձրեց կիսամեռած վիճակում գոյատևելուց հետո: Ահա դրանք են իսկական հրաշքները, իսկ մնացած ամեն ինչ այսօր սովորական բժշկությունն էլ կարող է անել: Այնքան էլ հեռու չէ օրը, երբ գիտությունը կսովորի մեռածներին էլ վերակենդանացնել:

Մեջ մեջ ասած, դա արդեն անում են: Սովետական Ռուսաստանում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ կյանք վերադարձրեցին վեց սպանվածների: Մեծ հաջողություն է՝ նրանցից երկուսը թե երեքը մինչև օրս կենդանի՛ են: Իսկ այսօր բժիշկները կենդանացնում են մեռածներին ամենուրեք: Եվ եթե գիտությունն ընդունակ է այդ անել, ուրեմն ինչո՞վ է աչքի ընկնում ձեր Հիսուս-հրաշագործը: Կարող է նա ուղղակի տաղանդավոր բժի՞շկ էր, հանճարեղ գիտնակա՞ն, և բոլորովին էլ ո՞չ պայծառացյալ:

Աչքերը կարելի է բուժել, կույրին կարելի է տեսողությունը վերադարձնել: կարևոր է ոչ թե մարմինը՝ մարմնի մասին կարելի է չանհանգստանալ անգամ: Հիսուս իրոք գործում էր հրաշքներ, բայց հրաշքներ հոգևոր, վերաբերվող հոգուն: Դուք բոլորդ կույր եք, որովհետև չեք տեսնում ձեզ: Ու՞ր են ձեր աչքերը: Ի՞նչ տեսողության մասին կարելի է խոսել, եթե մարդ ինքն իրեն չի տարբերում:

Իսկ Հիսուս օգնեց տեսնել, նրա օգնությամբ մարդիկ իրենց ներսը նայեցին: Նա վերադարձրց նրանց տեսողությունը՝ բայց բոլորովին ոչ այն աչքերը, որոնցով դուք ձեր շուրջն եք նայում: Հասկացեք սա: Նա քարերը հաց չի դարձրել՝ դա ուղղակի հիմարություն կլիներ: Բայց նրա հետևորդներին հրաշքներ էին անհրաժեշտ, չէ՞ որ պայծառացած, աստվածային Քրիստոսին նրանք տեսնել չէին կարողանում: Եվ միայն հաց դարձած քարեր կարող էին տեսնել: Նրանք հավատում էին միայն նրան, ինչը կարելի էր շոշափել, և այդ պատճառով նյութական վկայություններ էին պահանջում: Ահա թե ինչու մեզ մոտ ավելի հաճախ կախարդներին են հավատում, քան պայծառացածներին. էժանագին աճպարարություն անողների հետևից շատ ավելի հաճույքով են գնում: Բայց նման հնարանքներն անօգուտ են, դրանք ոչինչ չեն ապացուցում: Դրանք վկայում են միայն ձեր տգիտության մասին, դրանք ապացուցում են, որ աճպարարը շատ ավելի հնարամիտ է ձեզանից և սովորել է դրանից օգուտ քաղել:

Բայց Հիսուս չի խորամանկում, մեկ ուրիշ այդքան անկեղծ մարդ ուղղակի չես գտնի: Նա չէր խարդախում, իրենից հրաշագործ չէր սարքում՝ և ոչ էլ կախարդ էր: Նա ձեր տգիտությունից օգուտ չէր կորզում: Մտածեք ինքներդ, եթե նա իրոք արած լիներ այն ամենն, ինչ իրեն վերագրում են, - քարերը հաց դարձներ, իսկ ջուրը՝ գինի...

[Sambitbaba]

Մի կին արտասահման էր գնում, իսկ պայուսակում վիսկիի մի տափակաշիշ ուներ: Սահմանապահները հարցրեցին, թե ինչ է այնտեղ, և նա պատասխանեց. "Սուրբ ջուր": Բայց մաքսավորը շատ մանդախնդիր էր, նա ասաց.
"Թույլ տվեք ստուգել: Գիտեք, ես այնքան էլ չեմ վստահում մարդկանց, ովքեր ամենուր իրենց հետ սուրբ ջուր են տանում: Ինչու՞ ոչ ուղղակի ջուր: Ինչու՞ հենց սուրբ ջուր":
Նա բացեց կափարիչը, հոտ քաշեց և վրդովված գոչեց. "Սա վի՛սկի է":

Իսկ կինը աչքերը հառեց երկնքին և հիացմունքով գոչեց. "Տե՛ր իմ: Դու նորից հրաշք գործեցիր":



Մի՞թե Հիսուս ջուրը վիսկի է դարձրել: Մի՞թե նա մեռելներ է կենդանացրել: Մի՞թե Ղազարոսն իրոք վեր է կացել մահվան մահճից: Եվ կույրերը սկսել են տեսնել: Հաշմանդամները սկսում էին քայլել, կույրերը տեսնում էին, խուլերի լսողությունն էլ հետ էր վերադառնում: Եթե այդպիսի հրաշքներ տեղի ունենային, հրեաներն իսկույն կհավատային, որ իրենց առջև Աստծո մարդ է կանգնած: Հրեաներն էլ՝ նույնքան նյութապաշտ են, որքան մնացած բոլորը: Եթե այդ ամենը ճշմարիտ լիներ, նրանք Հիսուսին կպահպանեին աչքի լույսի պե՛ս: Նրանք, թերևս, մյուս ժողովուրդներից շատ ավելի գործնական են՝ դժար է հավատալ, որ նրանք այդ մարդու վրա ոչ մի ուշադրություն չդարձրեցին:

Այդպիսի հրաշագործի հետևից ամբոխնե՛ր կքայլեին: Բոլորը հիվանդ են, բոլորը վախենում են մահից, բոլորը վատ են ապրում՝ իսկ նա կկենդանացնի քեզ, եթե մեռնես, կապաքինի, երբ վատ զգաս, փողի պետք ունենաս՝ քարերը մետաղադրամ կդարձնի, - նա կարող է ամեն ի՛նչ: Լիներ այդպես, բոլոր հրեաները կհետևեին նրան ստվերի պես, - իսկ նրան, ընդհակառակը, խաչեցի՛ն:

Ինչու՞: Որովհետև հրաշքներ հնարավոր են, բայց անտեսանելի հրաշքներ, և զգալ դրանք կարող էին միայն նրանք, ովքեր մոտ էին Հիսուսին: Ճիշտ է Ղազարոսը մեռել էր՝ նա նույնպիսի մեռյալ էր, ինչպես դուք հիմա: Բայց, եթե ես վերակենդանացնեմ ձեզ, այդ մասին կիմանանք դուք և ես, ուրիշ ոչ ոք ոչինչ չի նկատի: Այդ մասին ռադիոն և հեռուստատեսությունը չե՛ն հաղորդի: Ոչ ոք չի էլ նկատի, եթե ես կյանք վերադարձնեմ ձեզ ձեր հոգու աշխարհում՝ դա մեր գաղտնիքը կլինի: Եվ ձեր ամբողջ ցանկությամբ դուք ուրիշ մեկին այդ ապացուցել չեք կարող, չէ՞ որ ամեն ինչ ներսում է կատարվում: Այո, հրաշքներ հնարավոր են, բայց Հիսուսի աշակերտները չկարողացան այդ ապացուցել, ամեն ինչ սովորական հայացքի համար աննկատելի էր անցնում: Աշակերտները կարողանում էին ներսը տեսնել, բայց իչպե՞ս ապացուցել դա ուրիշներին: Լուսանկարել չես կարող, վկաներ չես կանչի...

[Sambitbaba]

Եվ այդ ժամանակ աշակերտները սկսեցին ման գալ երկրով մեկ և ասել մարդկանց. "Մենք իսկական հրաշքնե՛ր ենք տեսել: Կույրերը սկսել են տեսնե՛լ, մեռյալները հարությու՛ն են առել": Եվ հրեաներն անհանգստացան, բոլորը սկսեցին գոչել. "Իսկ դուք ապացուցե՛ք: Հապա՞ եկեք սպանենք նրան. եթե նա իրոք Աստծո Որդի է և հրաշագործ, եթե նա կարողանում է կենդանացնել մեռյալներին, ուրեմն իրեն էլ կկենդանացնի՝ մենք նրան կսպանենք, իսկ նա նորից կկենդանանա՛: Եթե նրան հայտնի է անմահության գաղտնիքը, եթե նա այդքան վարպետ բժիշկ է, ծածկենք նրա մարմինը վերքերով և տեսնենք, արյունաքամ կիլնի՞ նա արդյոք, թե ոչ":

Իսկ այդ ամենն աշակերտների հիմարության պատճառով եղավ՝ չէ որ նրանք խոսում էին իսկական հրաշքների մասին, որոնք ներսում են կատարվում: Այսպես թե այնպես, հիմա ամբողջ երկիրը միայն Հիսուսի մասին էր խոսում: Բոլորը համարում էին, որ նա կեղծ մարգարե է, այլ ոչ թե իսկական Փրկիչը: Այդ ստուգելու համար տեսանելի հրաշք էր հարկավոր՝ իսկ այն տեղի չունեցավ: Ոչինչ տեղի չունեցավ, նա ուղղակի մահացավ, ինչպես այն երկու ավազակները, ում խաչեցին նրա հետ միասին: Նա մեռավ, ինչպես կմեռներ յուրաքնչյուր ուրիշը: Աստվածային ոչինչ, ոչ մի լույս՝ երկնքից իջնող, ոչ մի երկրաշարժ, ոչ մի նախանշան, ոչ էլ զայրացած Աստծո ձայնն ամպերի միջից, - բացարձակապես ոչի՛նչ: Որդուն խաչեցին, իսկ Հայրը լռությունը չխախտեց:

Ահա թե ինչու հրեաները Հիսուսի մասին գրառումներ չունեն. նրանց համար նա խաբեբա էր, որովհետև մեռնելիս չկարողացավ ապացուցել, որ նա՝ իսկական Մեսիա է: Խաչ հանելը փորձություն էր, այդպես ցանկացան ստուգել, իրոք՞ նա Աստծո մարդ է: Բայց նրանք, ովքեր կարողացան տեսնել, մեծ հրաշք տեսան: Քրիստոնյաները դրա վրա մեծ ուշադրություն չեն դարձրել, իսկ հրեաներն ընդհանրապես ոչինչ չնկատեցին՝ բոլորն ինչ-որ տեսանելի հրաշքներ էին սպասում: Իսկ երբ հրաշք տեղի չունեցավ, նրա մասին ուղղակի մոռացան՝ նա այդպես էլ նրանց համար ինքնակոչիկ մնաց:

Իսկ քրիստոնյաներն ուշադրություն չդարձրին գլխավորի վրա, ինչ տեղի ունեցավ մահապատժի ժամանակ: Այդ նկատեցին միայն քչերը նրանցից, ով իր աչքերով էր ամեն ինչ տեսել. մարդը խաչի վրա հաշտվեց իր ճակատագրի հետ՝ ահա՛ թե որն է հրաշքը: Նա տառապեց և հաշտվեց, նա տանջվում էր, բայց առաջվա պես լիքն էր սիրով, նա ներեց բոլորին՝ ահա՛ թե որն է հրաշքը: Նա աղոթում էր նույնիսկ նրանց համար, ովքեր տանջում և սպանում էին իրեն, - ահա այն, իսկական հրաշքը, հրաշքը հրաշքներից, ամենամեծ հրաշքն ամբողջից, ինչ միայն տեղի է ունեցել երկրի վրա:

[Sambitbaba]

Ահա թե ինչ ասաց Հիսուս մինչև մահը. "Տեր, ներիր նրանց, չէ՞ որ նրանք չգիտեն, թե ինչ են անում: Մի պատժիր նրանց, նրանք ուղղակի չգիտեն"... Հենց այդ է խաչելության մեծագույն հրաշքը. մարմինը ջղաձգվում է ցավերի մեջ, մարդը մեռնում է՝ և միևնույն է լիքն է սիրով: Վրդովմունքն ավելի հեշտ կլիներ հասկանալ: Ոչ ոք չէր դատապարտի նրան, եթե նա անիծեր բոլորին ու գոչեր. "Տեր իմ, տե՛ս, թե ինչ են անում նրանք Քո Որդու հետ: Սպանի՛ր անհավատներին": Այդպես կպահեր իրեն սովորական մարդը, բայց Հիսուս աստվածային էր: Հատկապես մահապատժի ժամանակ նա ապացուցեց, որ իրոք Աստծո Որդի է՝ նա չկորցրեց իր կարեկցանքը: Նրա սերն անհնար էր սպանել, նրա աղոթքն անհնար էր կասեցնել, նրա սիրտն անհնար էր ոտնակոխ անել: Ինչպես էլ նրա հետ վարվեին, նա հասկանում և ներում էր բոլորին: Մարդկանց մեջ նա չէր դատապարտում ոչինչ, նա չատեց նրանց նույնիսկ իր տանջանքների ու ցավի գագաթնակետին: Նա ուղղակի ասաց. "Ներիր նրանց, քանզի չգիտեն, թե ինչ են անում"...

Հրաշքներ պատահում են, բայց աչքով դրանք չես տեսնի՝ դրանք կարելի է միայն զգալ հոգո՛վ: Նա կախարդ չէր: Լիներ նա հրաշագործ, որն իրոք քարերից հաց է սարքում և ապաքինում է բորոտներին, մեծ արժեք չէր ունենա: Ինձ, ծայրահեղ դեպքում, դա այնքան էլ չէր անհանգստացնի: Օգուտն այդպիսի հրաշքներից՝ առանձնապես մեծ չէ:

Բայց խոսքը հոգևոր կուրության մասին է այստեղ, սրտի բորոտության: Դուք այնքան այլանդակ եք՝ և ինքներդ էլ պարգևատրե՛լ եք ձեզ այդ այլանդակությամբ: Ձեր հոգում՝ մեղքի զգացում է միայն, վախ, նախանձ ու չարություն: Դա էլ հենց բորոտությունն է: Այն խժռում է ձեր հոգին, նրա պատճառով ձեր սիրտը վերքերով է պատված: Հիսուս ապաքինում էր ոչ թե մարմինն, այլ հոգին, և կողքից այդ չես տեսնի: Ուսուցչի և աշակերտի միջև հարաբերությունները սրբազան են. ուրիշ ոչ ոք նրանց մասին չգիտի: Նույնիսկ աշակերտն ինքը միայն հետո է գիտակցում, թե ինչ է տեղի ունեցել: Իսկ ուսուցինչ անմիջապես գիտի, որ վերքը փակվել է, հիվանդությունն անցել է: Աշակերտին դրա համար ժամանակ է հարկավոր, դեռ երկար նա շարունակում է մտածել, որ հոգին դեռևս ցավում է: Այսպես թե այնպես, ուրիշ ոչ ոք այդ նկատել չի կարող...

Հիսուս ասում է. "Ես՝ ամեն ինչ եմ": Դուք էլ՝ ամեն ինչ եք: Հիսուս ուղղակի բացատրում է այն, ինչ ամեն մեկին հետևում է իմանալ, ինչ վաղ թե ուշ զգալու է յուրաքանչյուրը: Դուք՝ ամեն ինչ եք, դուք՝ ամեն ինչի աղբյուրն եք և ամեն ինչ ձեզանից է ելնում: Հիսուս՝ ուղղակի մարմնավորումն է յուրաքանչյուր մարդու: Իր մասին չէ, որ նա խոսում է, նա խոսում է ամեն մեկի մասին: Դուք՝ դեռևս մանանեխի սերմեր եք, իսկ նա արդեն լայնասաղարթ ծառ է դարձել և հիմա պատմում է այն մասին, թե ինչ է ձեզ սպասվում: Նա ասում է. "Ես՝ ամեն ինչ եմ": Ի՞նչ է դա նշանակում: Որ դուք նույնպես կարող եք դառնալ ամեն ինչ: Ճիշտն ասած, դուք արդեն ամեն ինչ եք, մնացել է միայն դա հասկանալ:

Դժբախտությունն այն է, որ մարդիկ իրենց չեն հիշում: Պետք է միայն վերհիշել, թե ով ես դու, - և ուրիշ ոչինչ: Պետք է ավելի շատ գիտակցել, սեփական գիտակցությունը հասցնել գագաթնակետին, որտեղից արդեն տեսանելի է ամեն ինչ: Այդ պահին էլ հենց գալիս է պայծառացումը. հոգու մեջ ոչ մի մութ անկյուն չի մնում այլևս, քո ամբողջ էությունը բռնկվում է լույսով: Եվ այդ ժամանակ հասկանում ես Հիսուսին, հասկանում ես Բուդդային ու Քրիշնային: Այդ ժամանակ դուք կհասկանաք ինձ էլ, չէ որ իմ միակ նպատակն է՝ օգնել ձեզ հասկանալ, թե դուք ով եք:

Հիշեք այս խոսքերը: Թող նրանք նորից ու նորից ցնցեն ձեր հոգին՝ շնորհիվ նրանց սերմը կարթնանա և կծլարձակի:



Հիսուս ասաց.
Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է:
Ես` ամեն ինչ եմ.
Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից
և ինձ է վերադառնում:

Կտրիր ծառը`
ես այնտեղ եմ;
բարձրացրու քարը,
և կգտնես ինձ այնտեղ:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ՍՏՈՒԳԻՐ ԳՈՐԾՈՎ

Զրույց տասնվեցերորդ



Հիսուս ասաց.
Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին,
և ով հեռու է ինձանից,
հեռու է արքայությունից:

Հիսուս ասաց.
Եկեք ինձ մոտ,
քանզի իմ լուծը` բարիք է
և իշխությունն իմ հեզահամբույր է...

Հիսուս ասաց.
Նա, ով խմել է իմ շուրթերից,
կդառնա ինձ նման:
Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա,
և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:


Մարդը ծնվում և ամբողջ կյանքում մնում է ստրուկ՝ ստրուկ ցանկությունների կամ կրքերի, ստրուկ մարմնի կամ մտքի: Բայց ինչ էլ նրան տիրի, դա լուծ է: Ստրկության դեմ երկար պայքարը ձգվում է ծննդից ընդհուպ մինչև մահ: Իսկ լինել հոգևոր՝ նշանակում է լինել ազատ: Հոգևորը՝ ազատությունն է, ազատագրումը ստրկությունից: Բայց ավելի հաճախ մարդիկ խաբում են իրենց, ձևանում են ազատ՝ այդպես ավելի հեշտ է:

Շատ դժվար է բացարձակապես ազատ լինել: Դրա համար ամուր միջուկ է պետք, անսասան կենտրոն: Հիմա ձեր մեջ կենտրոն դեռ չկա, ձեր էությունը դեռ չի ամրացել՝ ձեր ներսում լիակատար քաոս է: Դուք ավելի շուտ հավաքույթի, ամբոխի եք նման, այլ ոչ թե միասնական անձի: Եվ այդ հավաքույթում նախագահում է մեկ այս, մեկ այլ ամենակուլ ցանկությունը: Մի րոպե անց գլուխ է բարձրացնում մի նոր ցանկություն, և հին նախագահը մնում է հետին պլանում: Իսկ մարդիկ ուղղակի նույնացնում են իրենց տիրապետող ցանկության հետ: "Ես՝ նա եմ", - համարում են նրանք:

Երբ նախագահի բազկաթոռին նստած է սեքսը, դու սեքսի մարմնավորում ես դառնում: Երբ ցասումն է նստում գահին, քո մեջ արդեն ցասումից բացի, ուրիշ ոչինչ չկա: Երբ սերն է այնտեղ՝ դու ինքը նրբությունն ես: Եվ երբեք չես հիշում, որ իրականում ոչ մեկն ես, ոչ մյուսը, ոչ երրորդը՝ ոչ սեքսը, ոչ ցասումը, ոչ սերը: Ո՛չ: Նրանք՝ դու չես, բայց կարևոր է բազկաթոռը, և դու հպատակվում ես յուրաքանչյուրին, ով հիմա բազմած է այնտեղ: Իսկ նախագահներն անընդհատ փոխարինում են մեկմեկու, չէ՞ որ բավական է երազանքը մի պահ իրականանա, և նրան անմիջապես հրում են բազկաթոռից՝ և այդ ժամանակ գլխավոր է դառնում հաջորդ ցանկությունը. քաղցը, ծարավը, մեկ այլ պահանջ: Իսկ մարդիկ նույնացնում են իրենց նրանցից յուրաքանչյուրի հետ, նրանք պատրաստ են ծառայել ցանկացած տիրոջ:

Հենց նույնացումն է յուրաքանչյուր ստրկության արմատը: Եվ քանի այն չի վերացել, ազատություն չես տեսնի: Ազատությունը նշանակում է, որ դու քեզ այլևս ոչ մարմին, ոչ միտք, ոչ սիրտ, ոչ էլ մի ինչ-որ այլ բան չես համարում: Սա գլխավորն է, որ պետք է հասկանալ. մարդը՝ ստրուկ է, նա ծնվում է որպես ստրուկ, նա նույնիսկ լույս աշխարհ էլ գալիս է դժգոհության ճիչով: Ծնվելով, յուրաքանչյուր նորածին առաջին հերթին լաց է լինում: Եվ դա շարունակվում է ամբողջ կյանքում. մեկ այս, մեկ այլ բանի հասնելու համար մարդ միշտ ճչում է: Ճչալով երեխան կաթ է պահանջում, իսկ մեծերը թնկթնկում են, երազելով ապարանքների, ավտոմեքենայի կամ էլի ինչ-որ բանի մասին: Այսպես թե այնպես, բոլորը լալիս են, և այդ հեծկլտոցները կտրվում են մահվան պահին միայն:

Ձեր ամբողջ կյանքը՝ երկարաձիգ լաց է, ահա թե ինչու են մարդիկ այդքան տառապում: Հոգևորը տալիս է ազատության բանալին, բայց դուք՝ ստրուկներ եք, իսկ կյանքը լծի տակ ավելի հարմար ու տաքուկ է: Եվ դուք հորինում եք կեղծ հավատ, որը ոչ մի ազատություն չի բերում, դա ուղղակի ստրկության մի այլ ձև է: Քրիստոնեությունը, հինդուիզմը, բուդդիզմը, իսլամը որպես եկեղեցական համալսարաններ՝ ուղղակի ստրկացման ևս մեկ տեսակ են:

[Sambitbaba]

Հիսուս՝ ազատություն է, Մուհամեդը՝ ազատություն է, Քրիշնան՝ ազատություն է, Բուդդան՝ ազատություն է, բայց ոչ թե քրիստոնեությունը, ոչ թե իսլամը, ոչ թե հինդուիզմը: Դրանք՝ քմծիծաղ են ազատության վրա: Այդպես էլ ծնվում է նոր լուծը. այսուհետև դուք ճորտերն եք ոչ միայն ձեր մտքերի, ցանկությունների, բնազդների ու զգացմունքների, այլև ծառաներն եք տերտերների: Ձեր ստախոս կրոններից ավելի շատ է ճնշումը, իսկ ներսում նրանք ոչինչ չեն փոխում:



Ահա թե մի անգամ ինչ պատմություն պատահեց. Խոջա Նասրեդինը մինչև ականջները խրվել էր պարտքերի մեջ: Նա ահագին փող էր պարտք, իսկ հիմա չգիտեր, թե ինչպես է տակից դուրս գալու, և գնաց իր փաստաբանի մոտ:
Սա, ինչպես դրված է փաստաբանների մոտ, խորամանկ բան առաջարկեց. "Գիտես Նասրեդին, ես միայն մի ելք եմ տեսնում. կազմակերպիր կեղծ թաղում, թող բոլորը մտածեն, թե դու մեռել ես: Ամբողջ քաղաքն
այդ մասին կիմանա, իսկ դու գաղտնի կփախչես այստեղից: Պարտատերերդ կմտածեն, թե դու մեռել ես, իսկ մեռածից ի՞նչ վերցնես":

Միտքը պարզ էր և հրապուրիչ: Նասրեդինն այդպես էլ արեց. մտավ դագաղ ու մեռած ձևացավ: Ամբողջ քաղաքը հավաքվել էր թաղմանը: Սկզբից մի պարտատեր տխուր հրաժեշտ տվեց հանգուցյալին, հետո մյուսը, երրորդը...
Ամեն ինչ խաղաղ էր, մինչև դագաղին մոտեցավ իններորդը: Նա գրպանից հանեց ատրճանակն ու գոչեց. "Հե՜յ, Նասրեդին, ափսո՜ս, որ դու մեռար, բայց ես միևնույն է, ինձ չեմ զրկի քեզ վրա մի երկու գնդակ արձակելու հաճույքից": Նասրեդինն ակնթարթորեն դուրս թռավ դագաղից ու աղերսեց. "Սպասի՛ր: Քեզ ես կվերադարձնեմ ամենն, ինչ պա՛րտք եմ":


Մահվան հետ չեն կատակում, նրան չես խաբի: Ստի մեջ դեռ կարելի է ապրել, բայց մեռնել ստիպված ես իսկապես: Իսկ եթե ձևի համար մեռնել չես կարող, ուրեմն ձևականորեն ապրել էլ չի ստացվի: Դրանից միայն ավելի շատ անախորժություներ ես ունենում, խաբելով ոչնչի չես հասնի. ամեն ինչ ուղղակի ավելի խճճված է դառնում:

Եվ քո քլուխկոտրուկները լուծելու փորձերի հետ մեկտեղ, ավելի ու ավելի ես ցնորվում, չէ՞ որ հոգուդ խորքում հասկանում ես, թե որքան կեղծ է այդ ամենը: Դու գնում ես եկեղեցի... բայց դուք գոնե մեկ անգամ այնտեղ եղե՞լ եք: Այդ կեղծ կրոնը... բոլորը գալիս են ցուցադրելու միայն իրենց սարքովի աստվածավախությունը: Բայց ի՞նչ է դա տալիս: Տաճարը նույնպես լուծ է դառնում: Յուրաքանչյուր արարողություն՝ ստրկություն է: Տերտերները բռնադատում են քեզ, որովհետև լավ գիտեն մարդկային թուլությունները:

Կրոնը՝ աշխարհի ամենալուրջ խաղն է, իսկ նրա իմաստն այն է, թե ինչպես ազատությունից շղթաներ ձուլես: Ահա թե ինչու այնպիսիք, ինչպիսիք են Հիսուս և Քրիշնան, չափազանց վտանգավոր են. չէ՞ որ նրանք հորինած կյանք չեն առաջարկում, նրանք մի ինչ-որ իսկական բան են տալիս:

Հիսուս ասում է.



Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին...

[Sambitbaba]

Հիսուս ասում է.



Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին...


Ի՞նչ նա նկատի ունի, կրակ ասելով: Դա այն հուրն է, որի մեջ այրվում ես առանց մնացորդի: Թաթախվելով նրա մեջ, վերանում ես անհետ: Ամբոխը, որը ձեզանից ամեն մեկի մեջ է, լքել անհնար է՝ հենց այն է տառապանքներ բերողը, հենց նրա պատճառով էք դուք ձեզ վատ զգում: Ամբոխը պետք է այրվի, վերանա, զիջի իր տեղը կարծրացած միջուկին:

Կրակն՝ ալքիմիկական հասկացություն է. ամենն, ինչ պետք է կարծրանա, անց են կացնում կրակի միջով: Եթե ցանկանում ես ոսկուց ինչ-որ բան սարքել, մետաղը սկզբում պետք է հալեցնել: Միայն հալումն է մետաղը մաքրում խառնուրդներից, միայն այդպես կարելի է մաքուր ոսկի ստանալ՝ իսկ հետո արդեն կսարքես նրանից ինչ ուզես: Բայց սկզբում այն պետք է հալեցնել հնոցի մեջ: Նույն բանը տեղի է ունենում աշակերտի հետ. ուսուցիչը՝ կրակն է, և դու նախ և առաջ պետք է հալվես նրա մեջ, որպեսզի ազատվես ավելորդ ամեն ինչից և թողնես միայն անհրաժեշտը, դառնաս մաքուր, ամբողջական: Դրանից հետո կսկսվի կարծրացումը:

Սկզբում ուսուցիչը՝ կրակ է, բայց հետո նա անսահման զովություն է բերում: Սակայն ամենասկզբում նա շիկացնում է, և դա հրահրում է վախ: Տերտերների հետ շատ ավելի հեշտ է, չէ՞ որ նրանք նույնպիսի ձևացնողներ են, ինչպես դուք: Ոչ մի վտանգ չկա, և դու դա գիտես: Ծես կատարելը շատ հեշտ բան է, չէ՞ որ բոլորը հասկանում են, որ դա ձևականություն է: Շատ ավելի դժվար է մոտենալ Հիսուսին. նրանից կրակ է ժայթքում, և որքան ավելի ես մոտենում, այնքան ավելի շոգ է: Իսկ երբ աշակերտն արդեն կողքին է՝ հենց այդպես է վարվում իսկական աշակերտը. հավաքում է իր ամբողջ խիզախությունը և ու ավելի է մոտենում, դիմանում է կրակի շոգին, - և երբ աշակերտը շատ է մոտեցել, նա ընկնում է հնոցը: Հիսուս՝ հնոց է:

Բայց փոխարենը հետո, դուրս գալով կրակից, աշակերտն ամբողջովին փոխակերպված է. խառնուրդներ այլևս չկան, նա ուրիշ, մաքրված մետաղ է դարձել: Գունավոր մետաղները թանկարժեք են դարձել, երկաթը փոխակերպվել է ոսկու՝ դա էլեմենտների վերածում է: Մարդու մեջ վերածում՝ նշանակում է խզում անցյալի հետ: Քանի դեռ անցյալը կարևոր է, ուրեմն վերածում տեղի չի ունեցել, դա ուղղակի արտաքին տեսքի փոփոխություն է: Հենց դրանով դուք միշտ պետք է զբաղվեք:

Դուք ընդամենը փոքր-ինչ ձևափոխում եք ձեզ մեկ այստեղ մեկ այնտեղ: Կարկատաններ եք քաշում, բայց կարկատան անելը՝ հեղափոխություն լինելուց շատ է հեռու: Վերջին հաշվով դա ոչինչ չի տալիս. կարկատանը կարկատան է, իսկ պատռվածքը նրա տակ մնացել է: Իհարկե, մակերեսին ինչ-որ բան փոխվում է, բայց էությունը նույնն է: Ընդ որում անցյալն այնքան հզոր է, որ նույնսկ նորն էլ ոչ այնքան երկար է շնչում նորությամբ: Վաղ թե ուշ այն կձուլվի անցյալի հետ և հինավուրց կդառնա: Դու բարելավում ես քեզ, բայց բարելավումները դեպի հոգևորը չեն բերի: Հոգևորը նրանց հետ ընդհանուր ոչինչ չունի: Ու՞մ ես բարելավում: Դու հիվանդ ես, դու՝ ինքը հիվանդությունն ես, և դու ուղղակի սրում ես այն: Կարող ես փայլ տալ, կարող ես ներկել քեզ վառ, կարող ես թաքնվել նոր դեմքի տակ, որպեսզի այլանդակությունն այնքան վանող չլինի, բայց հիվանդությունը կմնա:

Վերածումը՝ ոչ թե ուղղակի կարկատան է, այլ լիակատար պառակտում անցյալի հետ: Դու հալվում ես ամբողջովին, ինչ-որ այլ բան ես դառնում: Ահա թե ինչի մասին է ասում Հիսուս՝ վերածննդի, հարության: Նախկինը գնում է, հայտնվում է լրիվ նորը: Եվ այդ նորը կարկատած չէ հնի վրա, նոր է ամեն ինչ՝ ահա թե ինչու է դա նոր ծնունդ: Դա ոչ թե հնի ձևափոխում է, ո՛չ: Անցյալը վերանում է անհետ, իսկ նրա տեղը գալիս է այն, ինչ առաջ երբեք չի եղել: Դա թռիչք է. անցյալը նահանջում է, գալիս է նորը, իսկ պատճառական կապ նրանց միջև չկա: Դա դժվար է հասկանալ, քանի որ մարդկանց մտքի գիտական խառնվածքը մարդկանց մոտ պատճառա-հետևանքային կապերից համակվածություն է հրահրել:

[Sambitbaba]

Մենք համոզված ենք, որ ամեն ինչ պատճառ ունի՝ նույնիսկ Բուդդան ու Քրիստոս: Մեզ թվում է, որ անցյալում նրանք ինչ-որ պատճառ են ունեցել: Ո՛չ: Եթե դուք մտածում եք, որ Բուդդան ծնվել է անցյալից, ուրեմն ոչինչ չեք հասկանում: Նրա համար անցյալ չկա, Բուդդան՝ կատարելապես նոր մարդ է, առաջ նա ընդհանրապես չի եղել: Եղել է Գաուտամա Սիդդհարթհա, բայց մինչև պայծառանալը Բուդդայից ոչինչ նրա մեջ չի եղել: Նախկինը կորչել է անէության մեջ, իսկ նորը հայտնվել է ոչ մի տեղից: Նորը հնի մեջ չի ծնվել, այն ուղղակի փոխարինել է նրան, որովհետև հինն այլևս չկա, նրա տեղում դատարկություն է միայն: Նորը հայտնվեց անհայտ է որտեղից, իսկ հինը գնաց չգիտես թե ուր: Նորն իր համար տեղ էր փնտրում, գտավ դատարկություն ինչ-որ սրտում և լցրեց այն իրենով:

Դա նույնն է, ինչ մութ սենյակը. ամուր փակված է, լուսամուտները վարագուրված են, նշույլ չի երևում: Բացում ես դուռը՝ և մութն անմիջապես վերանում է, շուրջբոլորը լույս է, դռնից ներխուժել է արևը: Կարելի՞ է արդյոք ասել, որ լույսի և արևի պատճառը քիչ առաջ սենյակում թագավորող ականակույր խավարն էր: Մի՞թե այդ լույսը մթից է ծնվել: Ո՛չ: Մութն ուղղակի վերացավ, իսկ նրա փոխարեն հայտնվեց լույսը: Նա ոչ մի կերպ կապված չէ մթի հետ, նա՝ հետևանք չէ, նա ուղղակի ինչ-որ նոր բան է: Լույսը սպասում էր դռան հետևում և, երբ այն բացվեց, նա անմիջապես ներս մտավ՝ նրան ընդամենը մուտք էր հարկավոր:

Խորհրդածումը, աղոթքը՝ սրանք բացված դռներ են: Նրանց շնորհիվ նախկինը՝ մու՛թը, - վերանում է և ամեն ինչ ողողվում է լույսով: Շողափայլ լույսը կապ չունի անցյալի հետ, մթի հետ նա ընդհանուր ոչինչ չունի: Նրանց մեջ կա ճեղքվածք, դրանք ուղղակի տարբեր տարածքներ են, իրարից անկախ բաներ: Դա պետք է հասկանալ, հենց դրանում է այն հրաշքը, որն անդավաճանորեն խոստանում է իսկական հոգևորը: Գիտությունն անօգնական է այստեղ, այն աշխատում է տարատեսակության, ձևերը փոխելու, անընդհատականության հետ: Իսկ հոգևորը գործ ունի ճեղքումների, թռիչքների, ակնթարթային վերածման հետ:

Դու, անձդ, երբեք Հիսուս կամ Բուդդա դառնալ չես կարող՝ ճանապարհին ինքը անհատն է կանգնած, դու ինքդ: Պետք է այրվել մինչև վերջ, վերանալ, հալվել: Երբ քո ներս թափանցի Հիսուս, դու այլևս այնտեղ չես լինի: Անցյալը վաղեմի երազ կթվա, ասես նույնիսկ այդ ամենը քեզ հետ չի եղել. անցյալի հետ նույնացում այլևս չկա:

Այդ պատճառով է, որ Հիսուս նման է կրակի: Մոտենալով նրան, պատրաստ եղիր զոհվել, չէ՞ որ Հիսուս քեզ համար՝ անխուսափելի մահ է: Վերածնվելու համար՝ սկզբում պետք է մեռնել: Եվ նրանք, ովքեր վախենում են մահից, փախչում են Հիսուսից, ինչպես կրակից: Սարսափելի է մոտենալ նրան՝ նա վտանգավոր է, ինչպես անդունդ. երբ նայում ես ցած, գլուխդ պտտվում է և դու կարող ես ընկնել:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց. Նա, ով իմ կողքին է, մոտ է կրակին... - մահվան կողքին, երբ հինը կործանվում է և հանքաքարը հալվում է: Բայց նա էլի որոշ բան է ավելացնում այդ խոսքերին... եթե հաջողեցնես հանդուրժել Հիսուսի, Բուդդայի կամ Քրիշնայի կրակի ջերմությունը, կբացվեն նոր հնարավորություններ.



Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին,
և ով հեռու է ինձանից,
հեռու է արքայությունից:


Եթե անցնես Հիսուսի հնոցի միջով... Երբ աշակերտը դիմանում է ուսուցչի կրակին, նրա առջև անմիջապես նոր աշխարհ է սփռվում. Աստծո արքայությունը, անմահության, հավերժության և իսկական կյանքի արքայությունը:

Եվ այդ պատճառով Հիսուս ասում է. "Ով մոտ է ինձ, կրակի մոտ է, իսկ ով հեռու է, հեռու է այդ արքայությունից": Փախչելով Հիսուսից, հեռանում ես նվիրական արքայությունից, որը կարող էր քոնը դառնալ: Այդ է դժբախտությունը. ուսուցիչը միաժամանակ և հրապուրում, և վախեցնում է: Ուզում ես մոտենալ, տեսնել արքայությունը՝ բայց բավական է մի քայլ անես, և քեզ այրում է բոցը և ուզում ես հեռու փախչել:

Պայծառացածի կողքին գտնվելն ամբողջ կյանքի խնդիր է դառնում. մեկ ուզում ես մոտենալ, մեկ փախչել, որքան ոտքերումդ ուժ կա: Երբ նա հեռու է, երազում ես նորից կողքին լինել և մոտենալ արքայությանը, չէ՞ որ հեռվից ջերմությունը չի զգացվում, իսկ արքայություն ընկնել ուզում ես, դա վերջնական նպատակ է: Քանի այն հասանելի չէ, ոչինչ չի իրականանա, ոչ մի բանի կյանք տալու անընդունակ անպտուղ արգանդ կմնա: Առանց այդ նպատակի ամեն ինչ իզուր կլինի և անիմաստ, առանց նրա կյանքդ կդառնա անմիտ մղջավանջ: Իսկ ուսուցչի կողքին անմիջապես զգում ես, որ կարող ես ծաղկել և բերք տալ:

Դա կարելի է զգալ նրա կողքին միայն, ով ինքն արդեն ծաղկել է: Միայն այնտեղ է, որ քո սերմը սկսում է նեղվել, անհարմար զգալ նրա պիրկ գրկում: Այն սկսում է շուռումուռ գալ, պայքարել ճնշող հումքի հետ, այն դուրս է պրծնում իր վանդակից և ընդվզում է հողից դեպի արև: Բայց դա հնարավոր է, միայն եթե դու պատրաստ ես անցնել կրակի միջով: Հենց այդ է աշակերտի գլխավոր դժվարությունը. ուսուցչին մոտենալու հետ միասին նրա միտքն ու մարմինը ցանկանում են փախչել հեռու: Իր փախուստի համար աշակերտն ամենատարբեր արդարացումներ է գտնում: Հոգում նա ամբողջ ժամանակ համոզում է իրեն, որ այդ մարդուց պետք է փախչել, նա չափազանց վտանգավոր է: Բայց բավական է աշակերտը գնա, և անմիջապես արթնանում է նախկին երազանքը...

Պետք է ինչ-որ բան որոշել, և այդ որոշումը պետք է վերջնական դառնա, որովհետև հետդարձի ճանապարհ չկա: Մտնելով հնոցը, անցյալն այլևս չես վերադարձնի: Հալվելով Հիսուսի մեջ, այլևս նախկինը չես դառնա: Դա անվերադառնալի քայլ է, չէ՞ որ արքայության բոցկլտումներն արտահայտվում են արդեն ձուլման պահին: Եվ այդ դեպքում կրակն այլևս չի այրում, քեզ հաճելի է և ուրախալի: Դու երախտապարտ ես նրան, ով քեզ համար ալքիմիկական հնոց դարձավ: Արքայությունը մոտ է, այն այլևս սարերի հետևում չէ...

Բավական է նկատես արքայության ցոլքերը, և կրակն այլևս կրակ չէ՝ այն արդեն չի այրում, այլ խաղաղեցնում է: Ընդհանուր առմամբ, աշխարհում դրանից ավելի հաճելի բան չկա: Բայց եթե հրաշունչ հնոց մուտք գործելուց քայլ առաջ շուռ գաս, փորձանքից չես խուսափի՝ ամեն ինչ առաջվանը կդառնա:

[Sambitbaba]

Դուք այստեղ առաջին անգամը չեք, ձեզանից ամեն մեկը երկրագնդի վրա ապրում է ոչ թե առաջին անգամ: Դուք հին եք, ինչպես այս աշխարհը, դուք ավելի մեծ եք, քան այս մոլորակը, որովհետև ուրիշ մոլորակների վրա էլ եք ապրել: Տարիքով դուք՝ Տիեզերքի հասակակիցներն եք: Դուք եղել եք միշտ, չէ՞ որ ամենն, ինչ գոյություն ունի մեկ անգամ, գոյություն ունի հավերժ՝ Գոյը ինքը Գոյն է: Դուք Տիեզերքի անքակտելի մասնիկն եք: Դուք եղել եք շատ բուդդաների, հիսուսների և մուհամմեդների կողքին: Եվ ձեր փորձով հասկացել եք, թե որքան դժվար է նրանց կողքին լինել:

Սկզբում նրանք ձեզ հրապուրում էին: Դուք հեռու էիք, շատ հեռու՝ և նրանք գրավում էին դեպի իրենց, ձգում էին մագնիսի պես: Բայց որքան ավելի էիք մոտենում, այնքան ավելի սարսափելի էր դառնում՝ դուք զգում էիք կրակի ջերմությունը: Առաջ դուք միշտ փախչում էիք հեռու, այդ պատճառով մինչև օրս թափառում եք Երկրի վրա: Բայց վաղ թե ուշ կհամարձակվեք և կմտնեք կրակի մեջ, քանզի այլընտրանք չկա: Առաջ դուք հաճախ էիք օգտվում կեղծ ուսուցիչներից, որոնց մեջ կրակ չկար. գնում էիք տերտերների մոտ, աղոթում էիք տաճարներում, մզկիթներում ու եկեղեցիներում, կատարում էիք ծեսեր և ձեր ժամանակն էիք ծախսում ամենատարբեր կեղծ բաների վրա, միայն թե մոռանաք Հիսուսի ու Քրիշնայի մասին: Հոգու խորքում դուք գիտեք, որ միայն նրանք են ինչ-որ իսկական բան տալիս, բայց դրա համար պետք է թաթախվել կրակի մեջ:

Պետք է մաքրվել, ամբողջովին լուծվել, որպեսզի հայտնվի դատարկությունը, որտեղ կարող է ներթափանցել արարման ճառագայթը, Աստծո լույսը: Եվ, երբ այն լցնի քեզ, չի մնա ոչ չարիք, ոչ դուկհի, ոչ տառապանք: Դու կընկնես երանելի հավերժություն, որտեղ երջանկությունից բացի ուրիշ ոչինչ չկա: Եվ դա կգա ոչ թե դրսից, այն արդեն քո բնության մեջ է, հենց քո էության մեջ: Ինչ-որ արտաքին բանով հրահրված երջանկությունը չի կարող լինել հավերժ, չէ՞ որ արտաքինը կարելի է կորցնել: Այդպիսի երանությունը միշտ անցողիկ է:

Հավերժական, երկար, անդադար երջանկություն կարող է լինել այն դեպքում միայն, երբ դու հասկացել ես, որ դա՝ քո էությունն է, և ոչ ոք ի վիճակի չէ այն քեզանից խլել: Բայց դրա համար սեփական էությունը պետք է վերաձուլել ալքիմիկական հնոցի մեջ, մաքրել՝ և թողնել, որ այն կարծրանա: Նախկինը պետք է փոխարինվի նորով, անցյալը պետք է զոհվի և ճանապարհ տա գալիքին: Ահա թե ինչ գլխավոր որոշում պետք է ընդունի աշակերտը...

[Sambitbaba]

Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին,
և ով հեռու է ինձանից,
հեռու է արքայությունից:


Հիշեք. զգալով ջերմությունը, ընդունեք որոշում՝ հենց նրա՛ մեջ արժե թռնել: Իսկ եթե ուսուցիչը հանգստացնում է միայն, փախեք նրանից որքան ուժ ունեք՝ նա, հնարավոր է, լավ տերտեր է, բայց բոլորովին ուսուցիչ չէ: Հանգստացնում են տերտերները միայն, դրա համար էլ մարդիկ նրանց մոտ են գալիս:

Տերտերների մոտ գալիս են սփոփանքի հետևից, չէ՞ որ կյանքն այնքան զարհուրելի է: Տերտերը՝ հոգեբան է, նա ուղղակի հույս է տալիս: Նա լսում է քեզ և ասում է. "Մի վախեցիր, որդյակս: Ուղղակի աղոթիր, հույսդ դիր Աստծո վրա": Նա պնդում է. "Մի վախեցիր, Աստված գթասիրտ է և կների քո մեղքերը": Եթե վախենում ես մահից, նա կասի. "Մի վախեցիր, մեր հոգին հավերժ է, այն չի վա-խճանվում", իսկ եթե քեզ տանջում է խիղճդ, տերտերը կբացատրի, թե ինչպես ազատվես մեղքի զգացումից:
Ահա թե ինչ կասի նա. "Նվիրաբերիր ինչ-որ բան տաճարին ու եկեղեցուն: Բարեգործությունը՝ շատ լավ բան է, այն թեթևացնում է հոգիդ և մաքրում է մեղքերից: Բարի գործեր կատարիր. փողիդ մի մասը տուր դպրոցին կամ հիվանդանոցին, օգնիր ուրիշներին, ողորմություն տուր աղքատներին, տկարներին ու խեղճերին":

Դա ուղղակի սփոփանք է, նրանք չեն պահանջում, որ դու իսկապես փոխվես: Կարող ես բարձիթողի անել կրպակդ և աշխատել հանուն հասարակության, կարող ես քարոզիչ դառնալ աստծո մոռացված երկրում, բայց ինքդ կմնաս նախկինը, անցյալից այդքան հեշտ չես ազատվի: Առաջ դու բռնանում էիր ուրիշների վրա, հիմա օգնում ես նրանց, բայց ինքդ ոչ մի կերպ չես փոխվել՝ չկա թռիչք և ամեն ինչ շարունակվում է անընդմեջ:

Առաջ ժլատորեն փող էիր կուտակում, իսկ հիմա բաժանում ես նվիրատվությունների համար, բայց հոգուդ խորքում ամեն ինչ նույնն է: Դու, հավանաբար, ինքդ էլ ես հոգնել քո ժլատությունից և որոշել ես նոր բան փորձել՝ հիմա բաժանում ես փողդ: Գլխավորը, որ դու նշույլ անգամ չես փոխվել, քո էությունը չի փոխակերպվել: Այո, քեզ գնահատում են, շուրջդ բոլորը հիանում են. "Տե՛ս, ասես փոխե՛լ են նրան", - բայց դրանք իսկական փոփոխություններ չեն: Դու ուղղակի հարթում ես մեղքերդ, խիղճդ սկսել է քեզ տանջել:

Բարեգործությունը թեթևություն է բերում՝ զգացում, որ դու այնուամենայնիվ լավն ես, չնայած դա խաբուսիկություն է միայն: Դու ուղղակի փորձում ես հավասարակշռել կշեռքի նժարները, չէ որ նախկինում վատ էիր վարվում: Այսպես թե այնպես, դու ինքդ չես փոխվում՝ թվաբանության, հաշվապահության հասկացություններով մտածող նույն հաշվենկատ միտքն ես: Ի՞նչ է քո մեջ փոխվում: Այն գլխավորն էր, երբ դու կուտակում էիր, բայց ոչ պակաս կարևոր է հիմա էլ՝ ահա թե ինչու ես դու այդպես հպարտանում, որ բաժանում ես այն:

Առաջ դու հավատում էիր, որ ինչ-որ լավ բան ես անում. համառորեն աշխատում ես և հարստություն ես կուտակում, չէ՞ որ դա քեզ համար ամենակարևոր բանն էր: Դու համակված էիր փողով: Բայց փողը հիմա էլ սևեռուն գաղափար է մնացել. դու բաժանում ես այն և համոզված ես, իբր դրանով շատ օգնում ես մարդկանց: Այսպես թե այնպես, փողը բարձրագույն արժեք է մնացել: Փոխվել է ուղղվածությունը միայն. ժլատությունը փոխակերպվել է շռայլության: Բայց դու ինքդ ոչնչով չես փոխվել, մնացել ես նույնը, ինչպիսին կայիր, ուղղակի բնավորությունդ սկսել է արտահայտվել այլ կերպ:

Առաջ դու պաշտում էիր սեքսը և ամբողջ կյանքդ նվիրել էիր դրան: Հիմա դու դարձել ես բրահմաչարի և լիակատար չափավորություն ես ցուցաբերում: Կուշտ ես կանացից մինչև կոկորդդ, դրան վերջ ես տվել հավերժ... Մի՞թե: Դու ուղղակի մի ծայրահեղությունից մյուսն ես նետվել: Հիշեք, անցումը մի ծայրահեղությունից մյուսը միշտ էլ իսկական փոփոխությունների կեղծ զգացում է հրահրում: Բայց դա նույնն է, ինչ ոտքից՝ գլխի վրա կանգնես. միևնուն է, մարմինդ նախկինն է: Առաջ դու ոտքիերիդ վրա էիր կանգնած՝ և դա ավելի բնական բան էր, սեքսը՝ բնական երևույթ է: Իսկ հիմա կանգնել ես գլխիդ և ենթադրում ես, իբր ամեն ինչ միանգամից փոխվեց: Բայց դիրքդ փոխելը քեզ՝ փոխե՞լ է: Այո, դու ծոմ ես պահում, բայց հոգում նախկինն ես, կաթիլ անգամ չես փոխվել:

[Sambitbaba]

Աբդուլան, Խոջա Նասրեդինի ընկերը, վաղուց պատրաստվում էր կատարել հաջ՝ ուխտագնացություն Մեքքա: Նա արդեն երիտասարդ չէր, բայց վերջերս ամուսնացել էր մի պատանի գեղեցկուհու հետ: Իհարկե, նա չէր էլ մտածում իր հաջը չկայացնել, բայց վախենում էր ջահել կնոջը թողնել միայնակ՝ իսկ ի՞նչ, եթե նա հանկարծ դավաճանի ամուսնուն: Ի՞նչ անել: Նա գնեց կուսության գոտի և հագցրեց կնոջ վրա: Մի բան էր վատ՝ ինչպե՞ս վարվել բանալու հետ: Հետը ուխտագնացության վերցնել, այնքան էլ գեղեցիկ բան չէր, դա անվերջ խղճի խայթ էր հարուցելու՝ տհաճ էր ընդունել փաստը, որ կնոջդ չես վստահում: Եվ հետո բանալին հիշեցնելու է կանացի թովչանքների մասին, անարժան մտքեր է հարուցելու... Մտածեց Աբդուլան ու գնաց իր ընկեր Նասրեդինի մոտ:

Նասրեդինն արդեն զառամյալ էր, համարյա հարյուր տարեկան, և կարելի էր չկասկածել, որ կանայք վաղուց նրան չեն հրապուրում: Իսկ նրանք, ում կանայք չեն հրապուրում, առանձնահատուկ հաճույքով են դատում զսպվածության մասին: Եվ Նասրեդինը նույնպես սիրում էր խոսել այն մասին, թե որքան բարեպաշտ է ինքը և որքան սանձարձակ են նրանք, ովքեր ավելի ջահել են: "Ինչի՞ վրա եք ծախսում ձեր ժամանակը, - լինում էր, հանդիմանում է նա: - Չէ՞ որ դա անիմաստություն է, ուժերի իզուր ծախսում: Դա ոչինչ չի տալիս":

Աբդուլան եկավ նրա մոտ և ասաց. "Նասրեդին, ինձ օգնություն է հարկավոր: Դու գիտես, որ ես երիտասարդ կին ունեմ, նրանից աչք թողնել չի կարելի, իսկ ինձ ժամանակն է Մեքքա գնալու: Ես կուսության գոտի եմ գնել, միայն թե չգիտեմ, թե ում վստահեմ բանալին: Դու՝ իմ լավագույն ընկերն ես, դու՝ կողմնակից ես զսպվածության: Թող բանալին քեզ մոտ լինի: Իսկ ես մի երեք ամսից կվերադառնամ":

"Ես շատ ուրախ եմ, որ դու առաջին հերթին իմ մասին ես մտածել, - շնորհակալություն հայտնեց Նասրեդինը: -Ես միշտ պատրաստ եմ օգնել ընկերոջս: Հավաստիացնում եմ քեզ, որ դու չէիր կարող բանալին ավելի վստահելի ձեռքերում թողնել: Մի՛ անհանգստացիր, քո պատիվը չի տուժի":

Աբդուլայի սիրտը հանգստացավ: Նա գիտեր, որ խնդիրը լուծված է. նախ, իր ընկերն արդեն իննսունն անց է, և երկրորդ, արդեն մոտ քսան տարի ջերմեռանդորեն զսպվածություն է քարոզում: Երջանիկ իր այդքան հաջող ընտրությունից,Աբդուլան ճանապարհ ընկավ: Բայց մի ժամ էլ չէր անցել, երբ հետևից էշի սմբակների ձայն լսվեց: Մեծ զարմանքով Աբդուլան տեսավ, որ հետևից, շնչասպառ ու քրտնած, սլանում է Նասրեդինը:

"Աբդուլա՜, Աբդուլա՜, - գոռում էր Նասրեդինը: - Դու շփոթել ես բանալի՜ն":


Ահա թե ինչ է լինում ծայրահեղությունից ծայրահեղություն ընկնել սիրող մտքի հետ: Բացասականը դրականի հետ փոխելով, հեշտությամբ կվերադառնաս նախկինին, չէ՞ որ մեկն առանց մյուսի գոյություն չունի: Զարմանալի չէ, որ բրահմաչարիները, վանականներն ու ճգնավորներն ամբողջ ժամանակ մտածում են սեքսի մասին, - եթե նրանք անխոնջ դատապարտում են այն, նշանակում է, միայն այդ մասին էլ մտածում են, չէ՞: Եթե հրաժարվում ես, ուրեմն երկու ծայրահեղություններից էլ, բայց մարդիկ ընդունակ չեն դրան՝ նրանք միշտ ընտրում են մեկը, իսկ մյուսը դեն են նետում: Բայց դեն նետածը միշտ վերադառնում է, ճնշվածը՝ ընդարձակվում է:

Ավելի լավ է դեն նետես երկուսն էլ, դա իրոք հնարավոր է, բայց այդ դեպքում դու արդեն ոչ բրահմաչարի ես, ոչ էլ սեքսի մոլագար՝ դու ուղղակի խուսափում ես ծայրահեղություններից: Ճիշտ նույնպես կարելի դառնալ ոչ տղամարդ և ոչ կին: Ահա թե ինչ նկատի ուներ Հիսուս, երբ խոսում էր "Աստծո ներքինիների" մասին՝ դա նրանց մասին է, ովքեր երկու ծայրահեղությունն էլ դեն են նետել: Հակառակ դեպքում երկուսն էլ կմնան. ժլատը հանակարծակի կարող է բարեգործությամբ զբաղվել, բայց նրա հոգու ժլատությունը ոչ մի տեղ չի կորել: Ես շատ ժլատների եմ տեսել, շատ-շատերի... Եվ նրանք միշտ երկու ծայրահեղություններից մեկին էին պատկանում. կամ կուտակում էին, կամ շռայլորեն ցրիվ էին տալիս իրենց փողերը: Սովորական կծծին իր փողերը գուլպայի մեջ է պահում՝ և հասարակությունը դեմ է դրան. շուռ տված ժլատը բաժանում է փողերն աջ ու ձախ, և շուրջը բոլորը գոհ են: Բայց երկուսն էլ աշխարհում ամենից շատ փողն են սիրում:

[Sambitbaba]

Մեռավ Խոջա Նասրեդինը, իսկ կես տարի անց նրա կնոջ ժամանակն էլ եկավ: Իսկ այդ զույգն ամենաժլատն էր շրջապատում: Խոջայի մահամերձ կինը կանչեց հարևանուհուն և ասաց.
"Լսիր, Ռեհամա, ես ուզում եմ, որ ինձ թաղեն սև մետաքսե զգեստով: Բայց այդ զգեստս համարյա նոր է, կտորը սարսափելի թանկ, ափսոս է գերեզման տանել: Դու վարվիր ահա թե ինչպես.
զգեստը երկու կես արա: Հետևի մասը պահիր քեզ, կձևես ինչ-որ բան քեզ համար, իսկ ինձ ուղղակի կծածկես դեմի կեսով: Չէ՞ որ ես մեջքի վրա պառկած եմ լինելու դագաղում՝
ոչ ոք չի նկատի":

Հարևանուհին ականջներին չհավատաց: Նախ, որ նրա ասածը սարսափելի հիմարություն էր, - բայց հարևանուհուն ավելի շատ ցնցեց, որ Խոջայի կինը նման շռայլություն է ցուցաբերում իր հանդեպ:

"Այստեղ, կարող է և, ոչ ոք չի նկատի, - հակաճառեց հարևանուհին, - բայց ի՞նչ կլինի դրախտի դռների առջև, երբ դուք Խոջայի հետ վեր բարձրանաք ոսկե աստիճաններով: Հրեշտակները կծիծաղե՛ն ձեզ վրա":

Խոջայի կինը բարձր հռհռաց: "Այդ մասին կարող ես չանհանգստանալ, - հավաստիացրեց նա: - Ինձ վրա ոչ ոք չի էլ նայի, բոլորի աչքերը մեխված կլինեն Խոջայի վրա՝ չէ՛ որ ես նրան առանց վարտիք եմ թաղել":


Ժլատը մնում է ժլատ, Չարը՝ չար, մոլագարը՝ մոլագար: Ծայրահեղությունից ծայրահեղություն անցնելը ոչինչ չի տալիս, հիշե՛ք: Դրանից էլ հենց օգտվում են ստախոս կրոնները, նրանք միշտ հակադրությունն են ընդգծում: Եթե դու լիքն ես զայրույթով, նրանք ասում են քեզ. "Սովորիր կարեկցել, սիրիր մերձավորիդ, ինչպես քեզ: Եղիր բարյացկամ, ոչ ոքու հանդեպ չարամիտ մի եղիր՝ և քեզ կփոխհատուցվի՛": Եթե դու ժլատ ես, քեզ կասեն. "Զսպիր ժլատությունդ, հակառակ դեպքում այն աշխարհում վարձահատույց ես լինելու": Բայց դա նորից նույն ժլատության կոչն է՝ չէ՞ որ խոսքը գնում է արդարացի հատուցման մասին: Տուր ողորմություն, բարեգործություն արա՝ ամեն ինչ կփոխհատուցվի՛: Այստեղ տալիս ես ռուպի՝ այն աշխարհում միլիո՛ն կստանաս: Դա կեղծ բարեպաշտության սովորությունն է. քեզ ուղղակի օգնում են մյուս ծայրահեղության մեջ ընկնել՝ և հոգիդ թեթևանում է:

[Sambitbaba]

Միտքը սիրում է այս ու այն կողմ ընկնել, չէ՞ որ միօրինակությունը շուտով սկսում է ձանձրացնել: Մյուս ծայրահեղությունը վերադարձնում է զգացումների սրությունը, նրա շնորհիվ հեշտ է ինքդ քեզ խրախուսել: Շատակերը վաղ թե ուշ զգում է, որ մինչև կոկորդը կուշտ է: Կերակրից համ էլ չես զգում արդեն, քաղց չկա, ուտելիքն առաջվա ուրախությունը չի բերում: Այստեղ է, որ սկսում է գլուխդ մտնել սովելու մասին միտքը... Բանն այն չէ, որ ազատվել ես վատ սովորությունից՝ ոչ, ուղղակի ժամանակավորապես սովելը նրան հետ կբերի նախկին երջանկությունը, հետ կվերադառնա ուտելու հանդեպ սիրելի ագահությունը: Սովելը հենց նրանց համար էլ նախատեսված է, ով իրեն ոչնչում չի արգելում: Երկու օր ծոմ ես պահում՝ և ախորժակդ վերադարձել է, նորից կարելի է փորդ լցնել ինչով հասնի:

Սեքսից հետո մարմինը ժամանակավորապես հանգստանում է՝ իհարկե, ընդամենը մեկ օրով, ոչ ավելի, բայց հիմա նա բավարարված է և ոչ մի սեքս չի ուզում: Սեքսից հետո և տղամարդիկ և կանայք միտք են անում, դեն չնետե՞ն արդյոք այդ հիմարությունը: Չէ՛ որ դա անիմաստություն է: Զգացուների գագաթնակետն անցնում է, ամեն ինչ շուրջդ գորշանում է, և քեզ թվում է, որ հիմա արդեն դու վերջնական որոշում ես ընդունել: Բայց այդպես չէ՛: Կանցնի մեկ օր ընդամենը, և մարմնումդ նորից կհայտնվի էներգիա, կվերադառնա քաղցը՝ և դու կդադարեցնես քո կարճատև ինքնազսպումը: Սեքսը մեկօրյա ինքնազսպման վրա է հիմնված: Որքան ավելի ես մեծանում, այնքան ավելի շատ ժամանակ է անհրաժեշտ ուժերդ վերականգնելու համար: Բայց երբ այն կուտակում ես, քեզ համակում է նախկին զգացումդ:

Դրանք ծայրահեղություններ են: Թվացյալ և իսկական հոգևորի մեջ մի մեծ տարբերություն կա. առաջինն օգնում է մի ծայրահեղությունից քեզ մյուսը գցել, չնայած դա քո էությունը չի փոխում, իսկ երկրորդն օգնում է ընդհանրապես ազատվել ծայրահեղություններից: Ահա թե ինչու իսկական հոգևորը կրակի է նման: Հիսուս ասում է.



Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին,
և ով հեռու է ինձանից,
հեռու է արքայությունից:


Արքայությունն այնտեղ է, որտեղ դեպի ոչ մի ծայրահեղության ձգողություն չկա: Այն ինչ-որ տեղ հեռվում չէ, այն միշտ կողքիդ է, ներսումդ: Ուղղակի ցանկություններդ քողարկում են նրան, ահա և վերջ:

Ցանկությունները մշուշապատում են հայացքդ, բայց երբ դու սեքսին ոչ դեմ ես ոչ կողմ, երբ քեզ չեն հրապուրում ոչ շատակերությունը, ոչ սովելը, երբ քեզ ուղղակի ոչինչ պետք չէ, աչքերիդ մշուշը ցրվում է, տեսողությունդ հստականում է՝ և դու տեսնում ես: Այդ հստակության մեջ էլ ուրվագծվում է արքայությունը: Այն միշտ քո մեջ էր, բայց դու նրան չէիր նկատում՝ քո տեսողությունը լիքն էր ցանկություններով, ինչպես արցունքներով: Իմիջիայլոց, հենց ցանկություններն են թախիծ ու արցունքներ բերում, չէ որ դրանք՝ չիրականացված երազներ ու հույսեր են: Քո աչքերի առջև՝ համատարած ցանկություններ են, դրա համար էլ հայացքդ հստակ չէ: Իսկ երբ աչքերումդ ոչ ձգտումներ կան, ոչ հույսեր, ոչ հիասթափություններ՝ հայացքդ հստակ է, - և դու առաջին անգամ տեսնում ես արքայության առկայծումները...

[Sambitbaba]

Հիսուսի կողքին, պայծառացածի կողքին անցնում ես կրակի միջով: Նրա մեջ այրվում են քո բոլոր ցանկությունները, բոլոր ծայրահեղությունները՝ այն, ինչ այս աշխարհից է և նրա հետևանքը: Այրվում են բոլոր հույսերը, քանզի ցանկությունները հույսերով են կենդանի: Այդ կրակի մեջ այրվում են անցյալը և ապագան, մնում է միայն "այժմ և այստեղ". չկա ոչ անցած, ոչ գալիք: Ամբողջ էներգիան ուղղվում է ներս՝ և տեղի են ունենում փոփոխություններ: Դուրս նայելու իմաստ չկա այլևս. անցյալը զրկվում է իմաստից, այն մեռած է, իսկ ապագան դեռ չի եկել, չկա, - ուրեմն ինչի՞ն նայես: Մնում է միայն ընկղմվել քո ներսը: Էներգիան պետք է շարժվի: Չգտնելով ելք, այն ներս է ուղղվում՝ այնտեղ, որտեղ Աստծո արքայությունն է:



Հիսուս ասաց.
Եկեք ինձ մոտ,
քանզի իմ լուծը` բարիք է
և իշխությունն իմ հեզահամբույր է...


Սրանից պետք է մի լավ գլուխ հանել: Հիշեք այս խոսքերը, նրանք ձեզ շատ կօգնեն:

Երբ հանդիպում ես այնպիսի մեկին, ինչպիսին Հիսուս է, գլխումդ ակամա հարց է ծագում. "Ինչու՞ ես պետք է նրան հավատամ: Լիակատար վստահությունը ստրկության է նման": Ներքին հակասության զգացում է ծագում, չէ՞ որ Հիսուս ասում է. "Ես կօգնեմ քեզ դառնալ ազատ: Ես եկել եմ քեզ լիակատար ազատություն տալու համար", - բայց անմիջապես պահանջում է ամբողջովին ենթարկվել իրեն: Ինչ-որ հակասական բան է ստացվում. "Ինչու՞ հպատակվել: Ինչու՞ ես պետք է ենթարկվեմ ինչ-որ մեկին: Մի՞թե դա ազատություն է": Ինչ-որ բան չի համընկնում և դու մտածում ես. "Թող հենց հիմա՛ ինձ ազատություն տա: Ես ընդհանրապես ոչ ոքու չե՛մ ուզում հպատակվել: Ինչու՞ նա պետք է իմ տերը դառնա: Ինչու՞ բոլոր գուրուները, բոլոր ուսուցիչները ցանկանում են իմ հոգու տիրակալը դառնալ":

Հիսուս ասում է.



Եկեք ինձ մոտ,
քանզի իմ լուծը` բարիք է
և իշխությունն իմ հեզահամբույր է...


"Այո, ես հասկանում եմ, թե դու ինչ ես զգում, - դրանով ասում է նա: - Քեզ թվում է, թե սա հերթական ստրկություն է": Բայց մինչև Հիսուս չազատագրի քեզ, դու չես իմանա ուղղակի, թե ի՛նչ է ազատությունը:

Մեզ միայն ստրկությունն է հայտնի: Որտեղ էլ լինես, դու՝ ստրուկ ես: Դու հպատակվում ես ուրիշին հանուն սիրո: Սերը գայթակղում է ազատության խոստովանությամբ, բայց երբեք այն չի բերում: Նայեք ցանկացած ամուսնական զույգին՝ դա փոխադարձ ճնշում է, ծանր լուծ: Դու աշխարհ ես եկել ազատություն որոնելու, բայց ամենուր բանտեր են միայն: Քողարկվելով "ազատություն" բառով, մարդիկ ուղղակի ստրկացնում են իրար. ազգությունը՝ լուծ է, ռասայական պատկանելիությունը՝ ճնշում, կրոնը՝ ստրկություն: Նույնիսկ սերը՝ իհարկե, կոչեցյալ "սերը", - նույնպես ստրկություն է: Մենք մեր ուսերին ուժից վեր բեռ ենք կրում: Իսկ հետո հայտնվում է Հիսուս՝ և նա նույնպես ուզում է, որ հպատակվեն իրեն: Բնականաբար, անմիջապես ծագում է միտք. "Այդ ինչու՞: Ինձ նորից ուզում են ստրկացնել":

Բայց Հիսուս այդ չի էլ հերքում. այս պահին, քանի դեռ չես հասունացել, ուղղակի անկարող ես հասկանալ, թե ինչ բան է ազատությունը: Դրա համար էլ նա ասում է. "Եկեք ինձ մոտ, քանզի իմ լուծը՝ բարիք է..." Ոչինչ ավելի նա չի խոստանում: Նա չի ասում. "Դու ազատ կդառնաս հենց հիմա": Այո, դա նույնպես հնարավոր է, բայց նա այդ չի խոստանում: Նա ասում է ազնվորեն. "...իմ լուծը բարիք է և իշխանությունն իմ՝ հեզահամբույր":

[Sambitbaba]

Այս աշխարհում լուծը միշտ ծանր է. մեզ ամենուր շրջապատում են ինչ-որ տերեր, որոնք ինչ-որ բան են պահանջում: Նրանք վտանգավոր են ու կատաղի, նրանք նման են առյուծների, որոնք ցատկում են քեզ վրա և սպառնում են վիզդ ոլորել: Բայց Հիսուս ազնվորեն ասում է. "Առայժմ ես խոստանում եմ միայն այն, ինչ դու ի վիճակի ես հասկանալ. իմ լուծը չի ծանրաբեռնի քեզ, այն բարիք է": Եվ եթե մտածում ես, թե պե՞տք է արդյոք հպատակվել, նշանակում է, որ դու դեռևս պատրաստ չես ազատ լինել: Դու ուղղակի գերադասում ես նախկին ստրկությունդ ազատության դիմակի տակ, որովհետև քո գլխավոր ստրկատերերը քո միտքը, քո ցանկություններն են: Ինքդ, առանց կողքից օգնության, նրանց ճնշումից չես ազատվի:

Դու այնքան երկար ես ապրել բանտում, որ ընտելացել ես այն քո հարազատ տունը համարել: Իսկ այդ բանտը շատ զգոն են հսկում, և այդ պատճառով առանց կողմնակի օգնության այնտեղից անհնար է փախչել: Պետք մեկը, ով ինքը կարողացել է դուրս պրծնել այնտեղից և գիտի փախուստի ճանապարհը:

Հենց այդ էլ խոստանում է ուսուցիչը. նա ասում է, որ նույնպես ապրել է այդ բանտում, բայց հաջողեցրել է դուրս պրծնել, նա գտել է գաղտնի անցքը, կարողացել է գտնել կողպեքների բանալիները, հորինել է իր փախուստի ծրագիրը՝ և փախել է: Հիմա նա կարող է օգնել նաև քեզ: Երբ պինդ քնած ես, ստիպել ինքդ քեզ արթնանալ՝ չես կարող: Պետք է, որ ինչ-որ մեկն արթնացնի քեզ՝ թող նույնիսկ հասարակ զարթուցիչը, բայց դա նույնպես արտաքին ինչ-որ բան է: Թեև, զարթուցիչի վրա առանձնապես պետք չէ հույս դնել. դու կարող ես երազումդ տեսնել, ասենք, եկեղեցի, և դու կարող ես ենթադրել որ դա ուղղակի զանգերի ղողանջն է: Զաեթուցիչը երազիդ մասը կդառնա, և դու չես արթնանա: Այդ պատճառով պետք է ոչ թե ինչ-որ բան, այլ ինչ-որ մեկը, ոչ թե մեխանիկական ինչ-որ սարք, այլ կենդանի ուսուցիչ՝ նա, ով ինքը քնած չէ և քեզ էլ երազներ տեսնել թույլ չի տա, ով կթափահարի ուսերդ:

Հիսուս ասում է. "Վաղ թե ուշ դու այդ ազատությունը կստանաս, բայց հիմա ես կարող եմ միայն մի բան խոստանալ. իմ լուծը՝ բարիք է, իմ ճնշումը՝ թեթև է, և իշխանությունս՝ հեզահամբույր..."

Հպատակվել՝ նշանակում է դեն նետել հազար ու մի բնազդների ու ցանկությունների բեռը և քո միակ տերը ուսուցչիդ դարձնել: Եվ այդ իշխանությունը հեզահամբույր է՝ բազում պատճառներով: Նախ և առաջ դա ուսուցիչ է: Մեկ տեր ունենալը միշտ էլ ավելի լավ է: Նույնիսկ երկու տերն՝ արդեն իսկ խառնաշփոթ է, էլ ի՞նչ խոսենք հազարների մասին: Դու ստանում ես միլիոն իրար հակասող կարգադրություններ, քեզ միանգամից տարբեր կողմեր են քաշքշում. լիակատար խառնաշփոթ: Հենց այդպես են խելագարվում. խեղճն ուղղակի չգիտի, ինչ անի, ում լսի, ում հետևից գնա: Ժլատությունը կարգադրում է. "Կուտակիր փողերդ", հաճույքը պնդում է. "Մի՛ խնայիր ոչինչ հանուն սեքսի": Դա էլ հենց դժբախտությունն է՝ ու՞մ լսես, եթե կարգադրությունները հակասում են իրար:

Եվ այդպիսի ցանկությունները լիքն են, և բոլորը չեն համընկնում մեկը մյուսին: Չարությունը ֆշշացնում է. "Սպանի՛ր նրան, ծեփիր պատի վրա", իսկ վախը թոթովում է. "Ի՞նչ ես խոսում: Եթե սպանես, քեզ մահապատժի կենթարկեն: Համբերիր, ժպտա ուղղակի": Ուրեմն ի՞նչ ընտրես: Տերերը շատ են, դու մեկը, իսկ սիրաշահել պետք է բոլորին:

Այդ պատճառով ավելի լավ է մեկ տեր ունենալ: Դու կմոռանաս հազար ձայները և միայն Հիսուսին կլսես: Ծայրահեղ դեպքում, ամբողջ պատասխանատվությունը կարող ես նրա վրա դնել: Առավել ևս, որ նա ասում է, որ իր լուծը՝ բարիք է...

Ինչու՞ է բարիք: Նա քեզ առաջարկում է հնազանդվել իրեն միայն նրա համար, որպեսզի դու ազատվես ուրիշ տերերի լծից: Բավական է ազատվես ցանկություններիցդ, և նա քեզ իր լծից էլ կազատի: Դա միայն ժամանակավոր համաձայնություն է, այն հավերժ չէ: Երբ ցանկություններ չմնան, պետք չի լինի ենթարկվել ոչ ոքու: Ուսուցիչն ինքը քեզ կասի. "Հիմա կարող ես դեն նետել իմ լուծն էլ, չէ՞ որ դու պայծառացել ես, դու քո սեփական լույսն են ձեռք բերել, հիմա դու ինքդ ես քո տերը":

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Եկեք ինձ մոտ,
քանզի իմ լուծը` բարիք է
և իշխությունն իմ հեզահամբույր է...

Հիսուս ասաց.
Նա, ով խմել է իմ շուրթերից,
կդառնա ինձ նման:
Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա,
և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:


Ժամանակավորապես ենթարկվելը՝ անցումնային փուլ է: Այն գործում է այնքան ժամանակ, մինչև աշակերտն ինքը ուսուցիչ կդառնա: Եվ, երբ ամբողջովին հանձնում ես քեզ քո ուսուցչին, դու միաձուլվում ես նրա հետ, կորչում է դիմադրության գաղափարն անգամ: Դու այլևս չկաս, ինքնասիրությանը վերջ է տրված, այն դեն է նետված: Իսկ երբ դու չկաս, ահա թե ինչ է նշանակում հնազանդությունը. "Ես չկամ, կաս միայն դու, առաջնորդիր ինձ ուր պետք է... Ոչ թե ես եմ որոշում, այլ դու: Ես ուղղակի ստվերի պես գալիս եմ քո հետևից: Ես հավատում եմ քեզ, ինչպես կույրն է հավատում ուղեվարին: Եթե նույնիսկ կարգադրես ինձ ինքնասպան լինել, ես առանց կասկածի կնետվեմ անդունդը: Ինձանից երբեք չես լսի "ոչ", այսուհետև ես ասում եմ միայն. "այո՛, այո՛, այո՛": Այդ վճռական "այո"-ն էլ հենց լիակատար ինքնանվիրումն է:

Ի՞նչ է դա նշանակում: Դա նշանակում է, որ այսուհետև քո ինքնասիրությունը լուռ է, այն զրկվել է իմաստից և աջակցությունից: Եվ եթե քեզ հաջողվի, մի պահ, երբ դու արդեն անհետացել ես, դուռը կբացվի՝ և քո մեջ կթափանցի Հիսուս, քեզ կհամակի Բուդդայի փայլքը...

Ինչու՞ այդքան սարսափելի է հավատ ընծայելը: Ուղղակի, երբ քո դռները լայն բացվեն, դու չափազանց խոցելի կդառնաս: Դու վախենում ես քեզ շրջապատող աշխարհից. ամբողջ կյանքդ կողպված նստել ես քո մռայլ խցիկում, և աչքերդ սովոր են մթությանը՝ հիմա դու վախենում ես վառ լույսից: Թերևս, երբ դուռը բացվի, հնարավոր է, սկզբում դու ընդհանրապես ոչինչ չես տեսնի: Լույսն այնքան կուրացնող է, որ դու կկոցես աչքերդ: Վախը հրահրված է նրանից, որ դու ոտք ես դնում անծանոթ արահետի վրա, իսկ գիտակցությունդ աշխարհում ամենից շատ հենց անհայտությունից է վախենում: Բայց անհայտը՝ Աստվա՛ծ է, անհայտը՝ Հիսու՛ս է: Նա՝ անճանաչելիի պատգամաբերն է, անտեսանելի արևի ճառագայթը: Արևը շատ է հեռու, բայց նրա շողն արդեն թակում է քո դուռը: Եվ հպատակվել նշանակում է բացել այն...

[Sambitbaba]

Նա, ով խմել է իմ շուրթերից...


Այս խոսքերը խորհրդանշական են և լիքն են իմաստով: Իրար շուրթերից խմում են միայն սիրահարվածները: Դա էլ հենց համբույրն է. համբուրելով սիրելիիդ, նրա շուրթերից ըմպում ես մարմնի հյութը: Եվ դա արբեցնում է, դա ամենահզոր թմրադեղն է, ալկոհոլը դրա հետ չես համեմատի: Նման մի բան կա նաև հոգևոր մակարդակի վրա. աշակերտը խմում է իր ուսուցչի շուրթերից: Դա ոչ թե մարմնական կապ է, այլ ամենախորին. աշակերտը սեղմվում է ուսուցչի էությանն իր ամբողջ էությամբ, դա թե գրկախառնություն է և թե նուրբ համբույր: Ահա թե ինչ նկատի ունի Հիսուս...



Նա, ով խմել է իմ շուրթերից,
կդառնա ինձ նման:
Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա,
և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:


Ընդհանրապես, ուտելիքի և խմելիքի խորհրդանիշներից Հիսուս հաճախ է օգտվում: Նա ասում է. "Համտեսիր ինձ, խմիր ինձ, ներծծիր ինձ ամբողջովին": Ահա թե որտեղից է այդպիսի համեմատությունը. նա ցանկանում է, որ դու ներծծես իրեն քո մեջ, յուրացնես առանց մնացորդի, քո սեփական էության մասը դարձնես՝ և այդ ժամանակ ոչ աշակերտ ոչ ուսուցիչ չի լինի, տարբերությունն ամբողջովին կջնջվի: Չեն լինի տեր ու ծառա՝ և, նշանակում է, ստրուկն էլ ինքն իր տերը կդառնա: Այդ ճամանակ Հիսուսը՝ դու ես, ես էլ՝ դու ես: Մենք դարձել ենք դու, դու դարձել ես մենք. այլևս տարբերություն չկա: Հիսուսի համար այն առաջ էլ չկար, տարբերությունը միայն քո աչքին էր երևում:

Հնազանդությունը նշանակում է, որ դու նույնպես հրաժարվում ես տեսնել այդ տարբերությունը՝ դու պատրաստ ես միաձուլվել: Դա սիրահարություն է, չէ որ նույնիսկ սովորական, երկրային սիրո մեջ ստիպված ես զոհաբերել ինքնասիրությունդ՝ գոնե մեկ ակնթարթ: Թող միայն մի պահ, բայց դու միաձուլվում ես սիրելի մարդու հետ: Ձեր մարմինները մի պահ մի ամբողջություն են դառնում, շրջանը փակվում է: Նրանք անքակտելիորեն միահյուսվում են, միաձուլվում են իրար, զրկվում են անկախությունից: Մի ակնթարթ հետո ամեն ինչ առաջվա պես է, չէ՞ որ մարմնով հավերժ չես կարող միաձուլվել՝ դա միայն հոգով է հնարավոր: Մարմինները նյութական են, նրանք կարող են միայն անվերջ մոտենալ, բայց միաձուլում տեղի չի ունենում:

Իսկ հոգիները եթերային են, անմարմին: Նրանք՝ ինչպես մոմի լույսն է. վառում ես մեկը՝ և սենյակում լույս է, երկրորդը՝ և լույս է ավելի: Կարելի՞ է արդյոք առաջին լույսը բաժանել երկրորդից: Ոչ, լույսը մեկն է, այն միաձուլվել է միասնական պայծառության մեջ: Հոգևորը՝ լույս է:

Երբ աշակերտը ուսուցչին թույլ է տալիս ներթափանցել իր մեջ... Այո, դա ինչ-որ բանով նման է սեռական միահյուսմանը, բայց շատ ավելի բարձր մակարդակի վրա: Այդ ժամանակ աշակերտը կանացի սկիզբ է դառնում: Ահա թե ինչու է խոսքը գնում հնազանդության մասին. կինը հասնում է գագաթնակետին, երբ տրվում է ամբողջովին, նրա համար հենց դա է սերը: Նա տալիս է իրեն, նա ագրեսիվ չէ, նրա դերը պասսիվ է: Նվաճողականությունը՝ տղամարդկային բնագիծ է, այդ տղամարդն է նվաճում, ներթափանցում: Իսկ աշակերտը պետք է կին դառնա. պասսիվ, դիմադրություն չցուցաբերող: Նա պետք է ամբողջովին տրվի ուսուցչին: Ուսուցիչը՝ տղամարդկային սկիզբն է: Եթե խորը մտածես, հենց այդ է պատճառը, որ աշխարհում այդքան քիչ են կին ուսուցիչները: Դա հազվադեպ երևույթ է, նման բան պատահել է մի երկու անգամ ամբողջ պատմության ընթացքում՝ բայց այդպիսի կանանց մեջ կանացին քիչ էր:

Նման բան եղել է, օրինակ, Քաշմիրում: Այնտեղ մի կին էր ապրում Լալլա անունով: Այդպիսի ասացվածք կա, որ Քաշմիրում, իբր, միայն երկու անուն գիտեն. Ալլահ ու Լալլա: Եվ ուրեմն, նա նշանավոր կին էր, միայն թե... Դժվար է պատկերացնել, բայց կանացի քիչ բան կար նրա մեջ. նա ամբոպղջ կյանքը մերկ էր ման գալիս: Կանայք սովորաբար թաքցնում են իրենց մարմինը, նրանք ամաչկոտ են, համեստ՝ իսկ Լալլան նրանցից չէր: Կանացի մարմնի մեջ բնության ինչ-որ քմահաճույքով տղամարդկային ոգի էր հայտնվել: Նա շատ աշակերտներ ուներ, բայց ընդհանուր առմամբ նման բան հազվադեպ է պատահում:

[Sambitbaba]

Կանայք հազվադեպ են ուսուցիչ դառնում՝ դա նրանց համար դժվար է, համարյա անհնար: Բայց դրա փոխարեն աշակերտների մեջ կանայք չորս անգամ ավելի շատ են, քան տղամարդիկ: Հենց այդպիսին է հարաբերությունը. չորսը մեկին: Մահավիրան ավելի քան հիսուն հազար հետևորդ ուներ, բայց վանականները թվով հազիվ թե տաս հազար լինեին: Մնացած բոլորը միանձնուհիներ էին: Ավելին, կանայք՝ շատ ավելի ընդունակ աշակերտներ են: Տղամարդն ամբողջությամբ դժվար է տրվում, չէ՞ որ տղամարդու միտքն ավելի հրամայելու է հակված, այլ ոչ թե հպատակվելու: Կնոջն ավելի հեշտ է հանձնվել, դա ստացվում է ինքնիրեն՝ դա նրա էության մասն է: Կանայք շատ ավելի են նախատրամադրված աշակերտությանը, իսկ տղամարդկանցից, ընդհակառակը, ուսուցիչներ են ստացվում: Այդպես էլ պետք է լինի, չէ՞ որ ծայրահեղությունները միշտ իրենց տարբեր կերպ են արտահայտում, անկախ մակարդակից:

Նյութական մակարդակի վրա խոսքը սիրահարների մասին է. կինը տրվում է, առաջնությունն ամբողջովին տալիս է տղամարդուն: Առաջարկությունը պետք է տղամարդուց բխի. նա՛ պետք է նպատակասլացը լինի: Իսկ կինն իրեն պահում է որպես անմեղության մարմնավորում, ասես չի էլ հասկանում, թե ինչի մասին է խոսքը, - չնայած իրականում ամեն ինչ արդեն կանխամտածել է և ուղղակի սպասում է, մինչև տղամարդն ինքը կգա նրա մոտ...



Մի անգամ Խոջա Նասրեդինը կնոջ հետ նստած էին այգու նստարանին, արմավենիների շուքի տակ: Մյուս կողմից մոտեցավ սիրահարների մի զույգ. Խոջային ու կնոջը նրանք չնկատեցին: Պատանին անմիջապես ինչ-որ
ռոմանտիկական զրույց սկսեց, հետո որոշեց արտասանել բանաստեղծություն սիրո մասին: Նասրեդինի կինն իրեն անհարմար զգաց, և նա շշնջաց ամուսնու ականջին. "Երևում է, նրանք մեզ չեն նկատել: Տղան այնքան սիրահարված է,
որ ինձ թվում է, թե շուտով բարձրաձայն կխոստովանի: Լսիր, գուցե հազայի՞ր, ինչ է"...

"Մտքո՛վս էլ չի անցնի, - կտրեց Խոջան: - Երբ ես քեզ սեր էի խոստովանում, ինձ նախազգուշացնելու համար ոչ ոք չհազա՛ց":


Կինը սպասում է, նա ընդունում է: Նրա մարմինն ու հոգին՝ պասիվության ու սպասման մարմնացում են: Նույն բանը տեղի է ունենում նաև ամենաբարձր, հոգևոր մակարդակի վրա. այնտեղ նույնպես կինը համբերատար սպասում է: Ամեն աշակերտ պետք է կին դառնա: Նրան պետք է անմոռաց սիրել իր ուսուցչին՝ միայն այդ ժամանակ հնարավոր կդառնա միաձուլումը, նրանց հոգևոր էությունների միացումը: Եվ այդ միացումն ինչ-որ բանով սեքսի է նման. թող ոչ մարմնական, բայց դա էլ՝ ներթափանցում է, լիացում: Եվ այդ միացման շնորհիվ աշակերտը վերածնվում է նորից. նրա ներսում ծագում է նոր կյանքի պտուղը, նա սկսում է կրել իր մեջ ինքն իրեն: Նրա ներսում՝ նրա սեփականն էությունն է աճում: Ուսուցման ժամանակաշրջանը, մոտիկությունն ուսուցչի հետ՝ աշակերտի հղիությունն է: Բայց դրա համար խորին վստահություն է անհրաժեշտ: Կասկածներն աշակերտին անպտուղ են դարձնում. նա դիմադրում է, պաշտպանում է իրեն, չի տրվում:

[Sambitbaba]

Նա, ով խմել է իմ շուրթերից,
կդառնա ինձ նման:
Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա,
և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:


Երբ տրվում ես ամբողջովին, ուսուցիչը քեզ համար դուռ է դառնում: Քո առջև բացվում է լույսի, կյանքի և երանության անճանաչելի աշխարհը՝ սաթ-չիթ-անանդան, ինչպես անվանում են այն հնդիկները: Դա իսկական կյանքն է, իսկական գիտակցությունը, իսկական երանությունը՝ մի խոսքով՝ սաթ-չիթ-անանդա: Ուսուցիչը դառնում է դուռ, իսկ դու, անցնելով այդ դռնով, - պայծառանում ես: Այսուհետև դու նույնպես կարող ես օգնել ուրիշներին անցնել կրակի միջով: Հիմա դու նույնպես ի վիճակի ես օգնել մարդկանց հայացք նետել անվերջության մեջ, ձեռք բերել հավերժություն՝ և տարրալուծվել նրա մեջ:

Բայց, նախքան կդառնաս ուսուցիչ, պետք է սովորել իսկական աշակերտ լինել: Նախքան սովորեցնել կարողանալը պետք է ինքդ կարողանաս սովորել: Նախքան կարողանաս օգնել, պետք է սովորել ընդունել ուրիշի օգնությունը: Թող օգնեն քեզ, միայն թե դու մի՛ խանգարիր: Քեզ իսկապես կարելի է օգնել միայն, երբ դու չկաս: Դու հենց ինքդ՝ արգելք ես, խոչընդոտ: Անհայտի հանդեպ վախի պատճառով դու անդադար շրջապատում ես քեզ պաշտպանող պատերով: Քանի դեռ կառչում ես հայտնիից, ուսուցչի հետ դուք չեք հանդիպի, չէ՞ որ նա՝ անճանաչելին է: Դու ապրում ես մի աշխարհում, իսկ ուսուցիչը՝ լրիվ այլ: Բայց դուք կարող եք ձեր հանդիպումը սկսել խաչմերուկին. այդպես հայտնին հանդիպում է անհայտի հետ: Եվ այդ ժամանակ հայտնին տարրալուծվում է, այրվում, վերանում անհետ՝ ճիշտ ինչպես գիշերը, երբ նա հանդիպում է արևածագի հետ:

Ուսուցչի առջև գիշեր դարձեք՝ հնազանդ, գիտակցող սեփական անթափանց կուրությունը, պատրաստ տրվել և հնազանդորեն սպասել: Այդ ժամանակ Հիսուս և Բուդդան կկարողանան փոխակերպել ձեզ: Ճշմարիտն ասած, նրանք՝ ուղղակի մղիչ ուժ են, կատալիզատոր, չէ՞ որ դուք ինքներդ եք փոխում ձեզ ձեր ինքնանվիրմամբ: Նրանք՝ պատճառ են ընդամենը, առիթ: Քո մասին կարող ես մոռանալ առանց Հիսուսի ու Բուդդայի էլ: Կարելի է տրվել ամբողջ Տիեզերքին՝ և նույն բանը կստացվի: Բայց այդպես ավելի դժվար է, որովհետև կոնկրետ մեկը չկա, ում կարող էիր լիովին վստահել: Այդպես շատ ավելի դժվար է, ահա թե ինչու եմ ես ասում, որ Հիսուոս և Բուդդան՝ հարմար առիթ են միայն:

[Sambitbaba]

Իսկ հիմա ես ցանկանում եմ մի տարօրինակ բան բացատրել. երբեմն լինում է այնպես, որ վստահում ես ոչ այն մարդուն, բայց միևնույն է պայծառանու՛մ ես:

Դա կեղծ ուսուցիչ է, այլ ոչ պայծառացած, բայց լինում է նաև այնպես, որ գլխավորն է՝ կարողանալ վստահել: Փոփոխությունները հրահրվում են հենց հնազանդությամբ, ուսուցիչն այստեղ ասես գործ էլ չունի: Իսկական է նա թե ոչ՝ բոլորովին էլ ամենագլխավորը չէ:

Երբ տրվում ես ինչ-որ մեկին, դուռն ինքնիրեն է բացվում: Այնպես որ մի մտածեք, արդյո՞ք ճիշտ մարդու եք տրվել, ավելի լավ է մտածեք այն մասին, թե ինչպես ավելի շատ բացվեք՝ թող ձեր առջև նույնիսկ քարե կուռք լինի, նույնիսկ համր ծառ: Ընդ որում, մի անգամ հենց այդպես էլ պատահեց՝ դա տեղի ունեցավ բոդհի ծառի տակ, և այն ժամանակներից բուդդիստները պահպանում են այն, չէ՞ որ պատճառը հասարակ ծառը դարձավ: Բավական է գիտենալ, թե ինչի հասավ Բուդդան, - և դու պատրաստ ես տրվել նույնիսկ ծառին:

Մոռանալ սեփական անձը՝ ահա թե ինչն է կարևոր, մնացած ամենը՝ պատճառ են ընդամենը: Չես գտել իսկական ուսուցի՞չ, ոչինչ, պետք չէ անհանգստանալ: Տրվիր նրան, ինչը գլխավորն է քեզ համար, որպեսզի հնազանդվես ամբողջովին, հակառակ դեպքում քեզ չեն օգնի նույնիսկ Բուդդան ու Հիսուս միասին: Իսկ եթե վստահում ես ամբողջովին, առանց նրանց էլ ամեն ինչ կստացվի, քեզ բավական է նույնիսկ ամենահասարակ մարդը:

Ամուր հիշեք սա, չէ՞ որ միտքն ամենաճկուն խորամանկությունների է ընդունակ: "Ինչու՞ ես դու այդքան վստահ, որ դա իսկական ուսուցիչ է, - շշնջում է նա: - Եվ ինչպե՞ս կարող ես հավատալ նտան, եթե ես կասկածում եմ": Նման բաներում հարյուր տոկոսով համոզված լինել անհնար է՝ ուղղակի չե՛ս կարող ճշմարտությունն իմանալ: Եթե ուզում ես համոզվել, փորձիր գործով: Չհամտեսելով շիլան, չես իմանա, համով է այն թե ոչ: Այլ կերպ ինչպե՞ս: Այլ կերպ չի ստացվի:

Որպեսզի գիտենաս, պետք է համտեսես Հիսուսին, խմես նրան՝ այլ ճանապարհ չկա: Փոխակերպվում ես միայն այն ժամանակ, երբ վստահում ես, հավատում և ամբողջովին ապավինում ես նրան: Միայն այդ ժամանակ քո առջև թաքնված տարածքներ կբացվեն: Կյանքը, որը հայտնի է քեզ, - բոլորովին էլ ամենը չէ, դա նրա չնչին մասնիկն է միայն, աննշան հյուլե հսկայական Տիեզերքում: Քո ճաշակած հաճույքները՝ հեչ բան են, նրանց մեջ երանության կաթիլ անգամ չկա նրանից, ինչը հասանելի է քեզ, ինչը քոնն է քո ծննդյան իրավունքով:

Ամենը, ինչ դու գիտես, - աննշան բան է, չէ որ քո մեջ իսկական գանձ է թաքնված: Դու ամբողջ կյանքդ ողորմություն ես խնդրում, չնայած քո հոգում ապրում է արքան: Ահա թե ինչն է Հիսուս անվանում արքայություն: Մուրացկանություն մի արա, պահիր քեզ արքայավայե՛լ: Բայց դրա համար համարձակություն է անհրաժեշտ: Աղքատն ուղղակի վախենում է, իսկ արքա դառնալու համար արիություն է հարկավոր, փոխակերպման պատրաստակամություն: Իսկ դեպի փոփոխություն տանող դարպասն է՝ անվերապահ հնազանդությունը:

Վերջում մեկ անգամ ևս կրկնեմ.



Հիսուս ասաց.
Նա, ով մոտ է ինձ,
մոտ է կրակին,
և ով հեռու է ինձանից,
հեռու է արքայությունից:

Հիսուս ասաց.
Եկեք ինձ մոտ,
քանզի իմ լուծը` բարիք է
և իշխությունն իմ հեզահամբույր է...

Հիսուս ասաց.
Նա, ով խմել է իմ շուրթերից,
կդառնա ինձ նման:
Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա,
և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ՇԱՐԺՈՒՄ ԵՎ ՀԱՆԳԻՍՏ

Զրույց տասնյոթերորդ


Հիսուս ասաց.
Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները,
քանզի դուք կգտնեք արքայությունը,
քանզի դուք այնտեղից եք
և նորից այնտեղ կվերադառնաք:

Հիսուս ասաց.
Եթե ձեզ ասում են.
Որտեղի՞ց եք սերում. –
ասացեք նրանց.
Մենք եկել ենք լույսից,
այնտեղից, որտեղ լույսը գոյացավ ինքն իրեն:

Եթե ձեզ հարցնում են;
Ո՞րն է ձեր Հոր նշանը, որը ձեր մեջ է, -
ասացեք նրանց.
Դա շարժումն է և հանգիստը:


Մարդու նվիրական երազանքն է՝ ազատությունը: Ազատությունը, մոկշան, - ահա գլխավոր նպատակը: Հիսուսը դա Աստծո արքայություն է անվանում. դու՝ խորհրդանշաբար, իհարկե, - դառնում ես արքա: Դու դեն ես նետում այս աշխարհի բոլոր շղթաները, ոչ կապանքներ, ոչ սահմաններ այլևս չկան, - դու ապրում ես անվերջությամբ, ոչինչ քեզ չի պահում... ապրում ես այնպես, ասես քեզանից բացի, ուրիշ ոչ ոք չկա:

Ազատությունն ու միայնությունը՝ մեդալի երկու կողմերն են: Ահա թե ինչու Մահավիրան ազատության իր գաղափարը "կայվալյա" անվանեց: Դա նշանակում է լիակատար միայնություն, ասես շուրջդ ոչ ոք չկա: Եթե ոչ ոք չկա, ուրեմն ո՞վ կխանգարի: Ու՞ր է ուրիշը, եթե քեզանից բացի, ոչինչ գոյություն չունի: Եվ նա, ով ձգտում է ազատության, պետք է հարմարվի գալիք միայնության հետ, պետք է ձգտի դեպի այն, գտնի դեպի այդ միայնությունը տանող ձևեր, միջոցներ, ուղիներ:

Մարդ ծնվում է որպես այս աշխարհի մասնիկ, ընտանիքի և հասարակության անդամ: Նրան ոչ թե որպես մենակյաց են դաստիարակում, մանկությունից նա ընտելանում է շփմանը: Դաստիարակությունը, կրթությունը, մշակույթը՝ ամեն ինչ ուղղված է նրան, որպեսզի երեխային հասարակության արժանի անդամ դարձնես, սովորեցնես լեզու գտնել շրջապատի հետ: Հոգեբանները դա սոցիալական հարմարվածություն են անվանում, իսկ յուրաքանչյուր մենակյացի համարում են աննորմալ:

Հասարակությունը՝ սարդոստայն է, ամբոխ, շատերի փոխհարաբերություններ: Նրա մեջ ազատության հույս չունենաս՝ համենայն դեպս, այն ունենալու համար թանկ գին ես վճարելու: Դու ազատ ես, քանի հնազանդվում ես հասարակությանը և հաշվի ես առնում ուրիշներին: Ազատությունը միայն նրանց է տրվում, ովքեր ստրուկներ են դարձել: Բայց դա ողորմածություն է, այդպիսի ազատությունը ցանկացած պահի կարող են հետ վերցնել: Ու նաև թանկ արժի այն. դու ստիպված ես հարմարվել ուրիշների հետ, անպայման սահմանափակել քեզ:

Հասարակության մեջ լիակատար ազատություն լինել չի կարող: Ուրիշների ներկայությունն արդեն իսկ խանգարում է: Սարտրն ասել է. "Ուրիշները՝ դա մղձավանջ է"; նա ճիշտ է, իրոք ճիշտ է, չէ՞ որ հենց շրջապատողներն են քեզ խանգարում, նրանց պատճառով է, որ դու այդքան տագնապներ ունես: Բախումներն անխուսափելի են, չէ՞ որ ուրիշներն էլ, ինչպես դու, լիակատար ազատություն են ուզում: Այդ մասին երազում է ամեն մեկը, բայց կատարյալ ազատ կարող է միայն միայնակը լինել:

Նույնիսկ երկրի արքաները մինչև վերջ ազատ չեն: Բոլորին թվում է, իբր ում-ում, բայց արքային ոչ ոք կարգադրել չի կարող, բայց դա մոլորություն է. նրանց էլ պաշտպանություն է պետք, նրանք շատ կախված են ուրիշներից: Նրանց ազատությունը՝ խաբուսիկ բան է: Բայց ձգտումը դեպի ազատություն, միևնույն է, մարդկանց ստիպում է երազել արքա դառնալու մասին: Արքայական տիտղոսը ազատության կեղծ տպավորություն է թողնում: Բոլորը ցանկանում են հարուստ լինել, չէ՞ որ մարդկանց թվում է, թե հարուստներն ազատ էն: Աղքատին որտեղի՞ց ազատություն: Նա սահմանափակված է միջոցներով, իր ցանկությունների իրականացման համար նա փող չունի: Ամեն տեղ և ինչում նա դեմ է առնում խուլ պատի:

Այդ պատճառով բոլորին հմայում է հարստությունը: Այդ երազանքների հիմքն է՝ ձգտումը դեպի լիակատար ազատությունը, դա ընդհանրապես բոլոր ցանկությունների պատճառն է: Բայց դուք սխալ կողմ եք գնում: Իհարկե, դուք գնում եք ինչ-որ տեղ, բայց այդպես նպատակիդ չես հասնի, չէ՞ որ ընտրածդ ուղղությունը սխալ է ի սկզբանե: Սխալ էր առաջին քայլդ արդեն:

[Sambitbaba]

Հին հրեական լեզվում "մեղք" բառը հրաշալի իմաստ ունի: Բառացիորեն այն նշանակում է. "վրիպել": Նման նշանակությամբ այն մեղքի ոչ մի զգացում չի ներշնչում: Մեղավոր է նա, ով վրիպել է ուղղակի, շեղվել է ճանապարհից: Իսկ լինել հոգևոր, նշանակում է վերադառնալ ճշմարիտ ճանապարհին, որն ուղիղ դեպի նպատակ է տանում: Նպատակը՝ լիակատար ազատությունն է, իսկ հոգևորը՝ դրա միջոցն է ընդամենը: Ահա թե ինչու հոգևորն էստ էության հակահասարակական է. հասարակության մեջ լիակատար ազատություն չի լինում:

Հոգեբանությունը նույնպես ծառայում է հասարակության խնդիրներին: Հոգեբաններն ամբողջ ուժով ջանում են ընտելացնել մեզ ուրիշների մեջ ապրելուն: Հոգեբանը՝ հասարակության հավատարիմ ծառան է: Նա քեզ մի կաթիլ ազատություն է տալիս, որպեսզի հետո ստրուկ դարձնի: Դա ազատություն չէ, այլ կաշառք, բայց ցանկացած պահի այն կարող են հետ վերցնել: Եթե քեզ պահես այնպես, իբր լրիվ ազատ ես, արդեն մի երկու ժամ անց զնդանում կհայտնվես: Քաղաքականությունը, հոգեբանությունը, մշակույթը, լուսավորությունը՝ այս ամենը հասարակության ծառաներն են: Խռովահույզ է միայն հոգևորը: Բայց հասարակությունն այստեղ էլ է հասցնում քեզ խաբել, հոգևորը նա փոխարինում է հորինած կրոնով. քրիստոնեությամբ, հինդուիզմով, բուդդիզմով, մահմեդականությամբ: Դա ուղղակի խորամանկություն է: Ինքը Հիսուս դեմ էր հասարակությանը:

Նայեք նրան. նա բոլորովին էլ հարգարժան քաղաքացի չէր, ոչ մի դեպքու՛մ: Նա, ընդհակառակը, ընկերություն էր անում ինչ-որ կասկածելի, հակահասարակական տարրերի հետ, ինքն էլ շրջմոլիկություն ու մուրացկանություն էր անում՝ այդ ամենը ճիշտ է, նա հասարակությանը ոչ մի արժեք չէր տալիս և չէր էլ պատրաստվում որևէ բանի հետ հարմարվել: Նա ստեղծեց սեփական համայնք, համախոհների ոչ մեծ մի խումբ: Աշրամը՝ դա ընդհանրապես հակահասարակական ուժ է: Բայց, իհարկե, ոչ բոլորը, չէ՞ որ հասարակությունն անվերջ փորձում է մեզ ինչ-որ կեղծ բաներ դեմ տալ: Հարյուր աշրամի մեջ հազիվ թե մի իսկականը գտնվի: Իսկական աշրամում սեփական, առանձնահատուկ հասարակություն է ձևավորվում, որը դեմ է սովորական հասարակությանը, դեմ է նրանց, ում Հիսուսն անվանում է "նրանք", - դեմ է անդեմ, անանուն ամբոխին:

Գոյություն են ունեցել ամբողջ միավորումներ՝ օրինակ, Բուդդայի մենաստանը Բիհարում, - որտեղ փորձում էին ստեղծել հասարակություն, սովորականից լիովին տարբերվող: Այնտեղ մտածում էին, թե ինչպես մարդուն կատարելապես ազատ դարձնել՝ առանց սահմանափակումների, առանց պայմանների և դաժան կանոնների: Այնտեղ մտածում էին, թե ինչպես մարդուն անսահման, ամենայն գոյ դարձնել:

[Sambitbaba]

Հիսուս հակահասարակական է, Բուդդան հակահասարակական է, բայց քրիստոնեությունն ու բուդդիզմը՝ լրիվ այլ բան են: Հասարակությունը շատ խելամիտ է. այն ամեն ինչ շուռ է տալիս իր օգտին, նույնիսկ հակահասարակականը հաջողեցնում է իր մասը դարձնել: Հասարակությունը վարպետորեն կեղծ արտաքին է սարքում, ձեռքդ կեղծ դրամ է կոխում՝ իսկ դու գոհ ես ինչպես մանուկը, ում մայրական կրծքի փոխարեն ռետինե ծծապտուկ են տվել: Մանուկը ծծում է այն՝ և ուրախ է, նրան թվում է, թե ինքը կշտանում է: Դա հանգստացնում է և նա հանգիստ քուն է մտնում:

Երբ փոքրիկը լալիս է, մեծերը նրան ուղղակի ռետինե ծծապտուկ են տալիս, կեղծ կուրծք: Եվ նա ծծում է ռետինի կտորը, ազնվորեն հավատալով,որ դա իրեն կկշտացնի: Նա ծծում ու ծծում է՝ համաչափորեն, ասես ծամոն է ծամում: Ստամոքս ոչինչ չի մտնում, բայց դա կախարդում է, ինչպես մանտրա: Իսկ հետո փոքրիկը քուն է մտնում. միօրինակությունից քունդ տանում է: Բուդդիզմը, քրիստոնեությունը, հինդուիզմը՝ այսպես կոչված պաշտոնական կրոնները, - ուղղակի ռետինե ծծապտուկներ են: Նրանք սփոփանք են բերում, խոր քուն են ներշնչում և անվրդով կյանքի տպավորություն են թողնում, չնայած շուրջբոլորը ստրկության տանջանքների փոթորիկներ են: Գլխավորը, ներշնչել մարդկանց, որ ամեն ինչ կարգին է, որ ամեն ինչ ընթանում է իր հերթին: Այդ կրոնները՝ ուղղակի հանգստացուցիչներ են, յուրատեսակ թմրադեղեր:

Թմրադեղը՝ չէ՞ որ դա միայն LCD չէ: Քրիստոնեությունը նույնպես թմրադեղ է, բուդդիզմը նույնպես, ընդ որում նրանց ազդեցությունը շատ ավելի բարդ է և հնարամիտ, չէ՞ որ այն կուրություն է հարուցում: Դու արդեն չես տեսնում, թե ինչ է կատարվում, չես զգում, որ կյանքդ անցնում է դատարկ: Դու չես նկատում, թե որքան հիվանդություններ են կուտակվել քո մեջ բազմաթիվ կյանքերի ընթացքում: Նստել ես վառոդի տակառի վրա այնպիսի տեսքով, ասես ամեն ինչ նորմալ է. երկնքում Աստված է, երկրի վրա՝ պետությունը, թող նրանք էլ քո մասին մտածեն: Իսկ տերտերները կրկնում են ականջիդ. "Մի՛ վախեցիր, մենք կողքիդ ենք: Վստահիր մեզ, մենք կհոգանք քո մասին թե այս աշխարհում, և թե այն": Դու հավատում ես՝ և հենց դրանից են քո դժբախտությունները:

[Sambitbaba]

Հասարակությունն ի վիճակի չէ մարդուն ազատություն տալ, քանի որ միանգամից բոլորն ազատ լինել չեն կարող: Ի՞նչ անել ուրեմն: Ինչպե՞ս դուրս պրծնել հասարակության մամլակի տակից: Ահա հոգևորության գլխավոր հարցը: Թվում է, թե դա անհնարին է. հասարակությունն ամենուր է, փախչես մեկից, կընկնես մյուսը, հասարակություն միշտ էլ կա: Թեկուզ Հիմալայներում թաքնվիր՝ հասարակությունն այնտեղ էլ հետևիցդ կհասնի: Վաղ թե ուշ կսկսես զրուցել ծառերի հետ, չէ՞ որ դու սովոր չես մենակ լինել: Ընկերություն կհաստատես թռչունների հետ և յուրահատուկ ընտանիք կստեղծես... Ուղղակի կընտրես մի ինչ-որ թռչնակի և կսկես առավոտներն անհամբեր սպասել, ե՞րբ վերջապես նա կսկսի երգել:

Դուք ինքներդ էլ չեք գիտակցում, թե որքան ուժեղ է այդ կախվածությունը. ուրիշները մեզ ուղղակի անհրաժեշտ են: Եթե ծանոթ թռչնակը չերևաց, սիրտդ տագնապով է լցվելու: Ինչու՞ նա չկա: Կարող է, դժբախտությու՞ն է պատահել: Անհանգստությունն ուժեղանում է՝ և այդ զգացմունքն այնքան էլ չի տարբերվում կնոջ ու երեխաների հանդեպ տագնապից: Տարբերությունը մեծ չէ, չե՞ որ հիմքը մեկն է. քեզ պետք է ուրիշը: Նույնիսկ փախչելով Հիմալայներ, դու կշրջապատես քեզ ինչ-որ հասարակությամբ:

Հասկացեք դա. հասարակությունը ձեր շուրջը չէ, այն ներսում է: Եվ քանի դեռ չի վերացել նրա արմատը, որը գտնվում է հոգում, հասարակությունն ամենուր հասնելու է քո հետևից: Կարող ես հիպպի դառնալ՝ դա նույնպես հասարակություն է, սոցիալական շարժում: Կփակվես աշրամում՝ հասարակությունն այնտեղ է որ կա: Բայց այդ նա չէ, որ հետևում է քեզ, դու ես նրան քարշ տալիս քո մեջ: Դու ինքդ ես ստեղծում քո շրջապատը, դու՝ նրա արարիչն ես: Քո մեջ է գտնվում այն սերմը, որից ինքնին ծլարձակում է հասարակությունը: Եվ դա հստակորեն ցույց է տալիս, որ, քանի դեռ ամբողջովին չես փոխվել, հասարակությունից չես թաքնվի, անգամ անգամի հետևից դու վերաստեղծելու ես նրան: Ընդ որում հասարակության բոլոր ձևերը նույնն են. տեսքը կարող է տարբեր լինել, բայց էությունը նույնն է:

Ինչու՞ չի կարելի ապրել առանց հասարակության: Այն շփու՛մ է տալիս: Քեզ նույնիսկ Հիմալայներում պետք է ինչ-որ մեկը. կնստես ծառի տակ ու կսպասես ճամփորդի, որսորդի՝ միևնույն է թե ում: Եվ յուրաքանչյուր կենդանի արարածի հայտնվելու դեպքում անմիջապես կուրախանաս: Միայնությունը թախծոտ է, իսկ պատահական մարդու հետ կարելի է շաղակրատել, կարելի է իմանալ, թե ինչ է կատարվում աշխարհում, ինչ են լրագրերում գրում: Ինչու՞: Պետք է պատճառը հասկանալ:

Իսկ պատճառը մեկն է. մարդը ցանկանում է ինչ-որ մեկին անհրաժեշտ լինել: Հոգում կա անհրաժեշտ լինելու այդ կրքոտ զգացումը: Երբ ինչ-որ մեկին պետք ես, քեզ ոչ այնքան անօգտակար ես զգում, քո կյանքը դադարում է քեզ անիմաստ թվալ: Դա քեզ նշանակալիություն է տալիս: Դու պնդում ես քեզ. "Ես պարտավոր եմ հոգ տանել կնոջս ու երեխաներիս մասին", - և ասում ես դա այնպես, ասես ծանր բեռ ես քարշ տալիս: Բայց դա ճշմարիտ չէ: Դա ուղղակի պարտականություն է, իսկ դու ցույց ես տալիս, իբր դա հսկայական պատասխանատվություն է: Սու՛տ է: Պատկերացրու, իսկ ի՞նչ կլինի, եթե հանկարծ ընտանիքդ անհետանա: Քո կյանքն անմիջապես կկորցնի իմաստը, չէ՞ որ դու պետք էիր նրանց: Երեխաներդ սպասում էին, թե երբ ես վերադառնալու գործից, և դա քեզ իմաստավորություն էր տալիս սեփական աչքերում: Եթե քեզ ոչ ոք չի սպասում, դու ասես ավելի փոքր ես դառնում: Երբ ոչ ոքու պետք չես, ոչ ոք քեզ վրա ուշադրություն էլ չի դարձնի: Կաս դու աշխարհում թե ոչ՝ դա ոչ ոքու այլևս չի անհանգստացնում:

[Sambitbaba]

Բավական տարօրինակ մի հոգեվերլուծաբան՝ նրանք, մեր մեջ ասած, բոլորն էլ տարօրինակ են, - մի անգամ աշխատում էր մի խելագարի հետ: Մի երկու տարվա հոգեվերլուծությունից հետո նա բողոքեց ընկերոջը. "Այս տղան սոսկալի խնդիրներ ունի: Ես խոսում եմ, խոսում, իսկ նա ոչ մի անգամ բառ անգամ չի ասել, նույնիսկ գլխով էլ չի արել՝ երկու՜ տարվա ընթացքում: Նա ուղղակի նստում և լռում է: Այլևս չգիտեմ, թե ինչ անեմ: Ես խոսում եմ անդադար, իսկ նա ուղղակի լսում է, և այդպես արդեն երրորդ տարի՛ն: Ի՞նչ անեմ":

"Իսկ դու չե՞ս փորձել ձայնդ կտրել", - հարցրեց ընկերը:

Բայց լռել հոգեվերլուծաբանը չգիտեր: Իսկ շուտով նրա հիվանդը մահացավ: Եվ բժիշկը նորից գանգատվեց ընկերոջը. "Միայն դա էր պակաս... Սկզբում նա լռում էր, ես այդպես էլ չկարողացա գլուխ հանել, թե ինչպես է գնում բուժումը, ես օգնու՞մ եմ նրան, թե ոչ: Նա սլում էր միայն: Իսկ հիմա վերցրեց ու մեռավ՝ և ի՞նչ անեմ հիմա ես":

"Բայց նա միևնույն է լռում էր, - գոչեց ընկերը, - քեզ ի՞նչ տարբերություն: Նստիր ու խոսիր ինքդ քեզ հետ":
"Հա, բայց առաջ գոնե մեկը լսու՜մ էր ինձ", - առարկեց հոգեվերլուծաբանը:


Հոգեվերլուծությունն ու նման բաները պետք են նրա համար միայն, որպեսզի ինչ-որ մեկը քեզ լսի: Առանձնահատուկ ոչինչ նրանցում չկա, այդ հոգեվերլուծությունը՝ լրիվ դատարկ բան է, հիմար հնարանք: Եվ ուրեմն ինչու՞... Հոգեբանի մոտ գնում են միայն այն բանի համար, որպեսզի ինչ-որ մեկը քեզ լսի: Քեզ ուշադրության են արժանացնում՝ և ո՜վ: Հարգարժան մի անձ, ճանաչված հոգեվերլուծաբան, մի կույտ խելոք գրքերի հեղինա՛կը: Նա մի խումբ հայտնի մարդկա՛նց է բուժել՝ և դա շոյում է քո ինքնասիրությունը: Ուրիշ ոչ մեկը քեզ չի լսի, նույնիսկ կինդ արդեն դադարել է լսել: Դու աշխարհով քայլում ես անմարմին ստեվերի նման՝ դու ոչինչ ես և ոչ ոք: Այդ պատճառով մարդիկ հոգեվերլուծաբաններին խրձով փող են բաշխում: Հոգեվերլուծությունը՝ ճոխություն է, այդ կարող են իրենց թույլ տալ միայն հարուստ մարդիկ:

Բայց նրանց ինչի՞ն է այդ պետք: Նրանք ուղղակի պառկում են թախտին ու շատախոսում, իսկ հոգեվերլուծաբանը լսում է՝ բայց նա այնուամենայնիվ լսում է, քեզ ուշադրություն է հատկացնում: Իհարկե, դա փող արժի, բայց միևնույն է հաճելի է: Հաճելի է արդեն այն, որ ինչ-որ մեկը պատրաստ է քեզ լսել: Բժշկի կաբինետից լրիվ փոխակերպված ես դուրս գալիս. ոտքերդ ասես պարում են ինքնիրեն, տրամադրությունդ հոյակապ է, դու քթիդ տակ ինչ-որ բան ես դնդնում: Թող որ հոգեկան վերելքը երկարատև չէ՝ արդեն մի շաբաթ անց դու նորից հետ ես վերադառնալու, որպեսզի հերթական անգամ բժշկից լսես. "Դուք՝ արժանապատիվ մարդ եք, ձեզ լսելը շա՜տ է հետաքրքիր": Նա քեզ հետ չի ձանձրանում, այդպես, ամեն դեպքում, թվում է քեզ: Հոգեվերլուծաբանը հազվադեպ է խոսում, բայց դա, ճիշտն ասած, նույնիսկ լավ է...

[Sambitbaba]

Մարդը շատ է ցանկանում օգտակար լինել: Երբ ոչ ոքու պետք չես, ասես թե ոտքերիդ տակի հողը փախել է՝ քեզ հասարակություն է անհրաժեշտ: Թող նույնիսկ հայհոյում են քեզ, սարսափելի չէ, միևնույն է դա ավելի լավ է, քան միայնությունը: Եթե հայհոյում են, ուրեմն նկատում են, ծայրահեղ դեպքում դու թշնամիներ ունես՝ և նրանք անտարբեր չեն քո հանդեպ:

Երբ սիրահարվում եք, ուշադրություն դարձրեք դրա վրա: Իսկ ավելի լավ է սիրահարներին դիտել կողքից, չէ՞ որ երբ մարդ ինքն է սիրահարված, ինչ-որ բան դժվարությամբ է նկատում: Այդպիսի վիճակում ինքնադիտարկումներ դժվարությամբ են հաջողվում. դու ասես խելքդ գցել ես, ասես ինքդ դու չլինես: Այնպես որ նայեք ցանկացած այլ սիրահարված զույգի վրա: Նրանք պնդում են մեկմեկու. "Ես սիրում եմ քեզ", բայց հոգու խորքում այլ բան են ուզում՝ որ հենց իրենց սիրեն: Գլխավորը ոչ թե քո սերն է, այլ որ քեզ սիրեն: Եվ ամենից հաճախ մարդիկ սիրում են իրար հանուն այդպիսի շահի: Ամենից առաջ մարդուն անհրաժեշտ է, որ ինչ-որ մեկը սիրի իրեն:

Ահա թե ինչու սիրահարները հաճախ բողոքում են. "Դու ինձ այնքա՛ն էլ չես սիրում": Ուրիշի սերը միշտ էլ քիչ է, մարդն անհագ է, նրա սիրո պահանջը սահման չունի: Այդ պատճառով էլ ուժեղ են նաև շղթաները, դրանցից պրծում չունես: Ինչ էլ քո սիրելին անի, քեզ միշտ թվում է, թե քիչ է, դու միշտ էլ ավելիի հույս ունես, երևակայությունդ ոչնչի վրա կանգ չի առնում: Այդ պատճառով անբավարարվածության և, հետևաբար, նաև վրդովմունքի զգացմունք է ծագում: Ամեն մեկը մտածում է. "Ես ինքս նրան ավելի շատ եմ սիրում, քան նա ինձ": Բնականաբար, նույնը մտածում է դիմացինն էլ: Ինչու՞մ է բանը:

Բանն այն է, որ իրականում դա սեր չէ: Մինչև Հիսուս կամ Բուդդա չդառնաս, սիրել չես սովորի: Սիրել կարող է միայն նա, որ ազատվել է ինչ-որ մեկին անհրաժեշտ լինելու ցանկությունից:

Իր "Հիսուս, Մարդկային Որդի" գրքում Հալիլ Ջեբրանը պատմում է մի հորինած, բայց շատ գեղեցիկ պատմություն՝ պետք է ասել, որ հնարովի բանը հաճախ փաստից էլ արժանահավատ է լինում:



Մարիամ Մագթաղենացին դուրս է նայում պատուհանից ու տեսնում է, որ այգում պատի տակ նստած է Հիսուս: Մարիամը շատ գեղեցիկ է: Նա ճանաչել է շատ տղամարդկանց, չէ՞ որ նա ճանաչված պոռնիկ էր, նրա դուռը հաճախ նույնիսկ արքաներն էին թակում: Նա սքանչելի էր, ինչպես ծաղիկ: Բայց երբ նա տեսավ այդ մարդուն... Իսկ Հիսուսի նման մարդկանց միշտ անդրաշխարհային, անտեսանելի գեղեցկության պսակ է շրջապատում: Քայլվածքն ինքը, դիրքն արդեն ցույց է տալիս, որ դա արքա է աղքատի հնոտիների մեջ...

Հիսուս այնքան հրաշալի տեսք ուներ, որ Մագթաղենացին անմիջապես կարգադրեց ծառաներին տուն կանչել նրան, բայց Հիսուս հրաժարվեց: "Ինձ այստեղ էլ շատ լավ է, ասաց նա: -Այս ծառի շուքի տակ սքանչելի զով է":

Ստիպված Մագթաղենացին ինքը դուրս եկավ նրա մոտ: Նա անձամբ հրավիրեց Հիսուսին ներս՝ և շատ զարմացավ, երբ նա նորից հրաժարվեց, չէ՞ որ մինչև այդ նրան ոչ ոք չէր մերժել: "Գնանք, իմ հյուրը եղիր", - խնդրում էր նա:

"Ես արդեն քո հյուրն եմ, արձագանքեց Հիսուս: - Առանց այն էլ ես այստեղ եմ, իսկ ավելին ինձ պետք չէ":

Մարիամը մոլորված էր: "Ոչ, մտիր ներս, մի վիրավորիր ինձ: Ինձ դեռ երբեք ոչ ոք չի մերժել: Մի՞թե այդքան դժվար բան է դա: Եղիր իմ հյուրը, ճաշիր ինձ հետ, գիշերիր":

"Ես ընդունեցի քո հրավերը: Բայց հիշիր. ով ասել է, որ քեզ ոչնչում չի մերժի, նա ամեն ինչում մերժել է քեզ: Ով ասել է, որ սիրում է քեզ, երբեք քեզ չի սիրել: Բայց ես՝ ես սիրում եմ քեզ, և միայն ես եմ ընդունակ քեզ սիրել":

Տուն նա այդպես էլ չմտավ. հանգստացավ ստվերում և գնաց իր ճանապարհով:


Ի՞նչ նա նկատի ուներ: Նա ասաց. "Միայն ես եմ ի վիճակի քեզ սիրել: Մնացած բոլորը, որվքեր պնդում են, որ սիրում են քեզ, իրականում չեն սիրում, չէ՞ որ սերը՝ ոչ թե գործ է, ոչ թե զբաղմունք, այլ հոգու հատկություն":

[Sambitbaba]

Դուք առայժմ սիրելու ընդունակ չեք: Առայժմ ձեր սերը՝ կեղծություն է: Դուք միայն ձև եք թափում, իբր սիրում եք, - այն բանի համար միայն, որպեսզի ձե՛զ սիրեն: Բոլորն են այդպես անում, ահա թե ինչու սիրահարների համար միշտ դժվար է. երկուսն էլ խաբում են իրար և իրենց խաբված են զգում: Ինչ վերաբերվում է իրենց, իհարկե, նրանք չեն նկատում: Մի՞թե դուք ինչ-որ մեկին իրոք սիրել եք: Կարո՞ղ եք ազնվորեն պնդել, որ սիրել եք: Մեղավոր է միշտ ուրիշը, իսկ ինքդ քեզ վրա դու կարգին չես էլ նայում:



Լրացավ Խոջա Նասրեդինի իննսունինը տարին, նա ամենածերն էր շրջանում, և նրա մոտ եկավ տեղական թերթի մի լրագրող: Հարցազրույցից հետո լրագրողն ասաց. "Հուսով եմ մեկ տարի հետո ևս ձեզ հետ հարցազրույց վարել,
երբ լրանա ձեր հարյուր տարին: Հուսով եմ, ինձ կհաջողվի ձեզ այցելել":

Խոջան զարմացած նայեց նրա վրա և ասաց. "Իսկ ի՞նչը կարող է քեզ խանգարել, երիտասարդ: Արտաքինից դու առողջ ես ցլի պես, այնպես որ ևս մեկ տարի հաստատ կձգես":


Ինքն իր վրա ոչ ոք չի նայում. հայացքը միշտ ուրիշներին է ուղղված, ականջներն ուրիշների խոսքերն են որսում, ձեռքը ձգվում է ուրիշի մարմնին: Իր ներսը ոչ ոք չի այցելում, իրեն չի ունկնդրում: Սիրել կարող ես, երբ քո մեջ ամրացած միջուկ է հայտնվել: Ինքնասիրությունը սեր չի հանդուրժում, նրան միայն մի բան է պետք. որ իրեն սիրեն, դա նրան ամրացնում է: Եվ այդ պատճառով ուրիշներին սիրում ես նրա համար միայն, որպեսզի ինչ-որ մեկին պետք լինես: Այո, ծնում ես սերունդ, բայց ոչ այն պատճառով, որ երեխաներ ես սիրում, - դու ուղղակի ցանկանում ես անհրաժեշտ լինել, պատճառ ունենալ հպարտությամբ ասելու. " Տեսե՛ք, թե ինչ պատասխանատվություն է ընկած ինձ վրա: Ես այնքա՜ն հոգսեր ունեմ: Ես՝ հայր եմ, ես՝ մայր եմ..." Ամեն ինչ արվում է հանուն ինքնասիրության:

Եվ քանի չես ազատվել անհրաժեշտ լինելու ցանկությունից, երբեք միայնակ չես դառնա: Կուզես Հիամալայները գնա՝ այնտեղ էլ հասարակություն կգտնես: Իսկ եթե անհրաժեշտ լինելու կարիքը կորչի, ապրիր որտեղ կուզես, նույնիսկ քաղաքի կենտրոնի աղմկոտ շուկայում, - դու միշտ միայնակ կլլինես:

[Sambitbaba]

Եկեք հիմա փորձենք հասկանալ Հիսուսին.



Հիսուս ասաց.
Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները,
քանզի դուք կգտնեք արքայությունը,
քանզի դուք այնտեղից եք
և նորից այնտեղ կվերադառնաք:


Խորհեք ամեն խոսքի վրա. "Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները"... Ո՞վ են նրանք, այդ միակները: Նրանք, ովքեր ազատվել են անհրաժեշտ լինելու ցանկությունից, ով մնացել է մենակ և գոհանում է իրենով, ում պետք չէ, որ ուրիշներն իրենց համոզեն, որ իրենք կարևոր են: Նրանք արժեք ունեն իրենք իրենց համար: Նրանց արժեքավորությունը կախված չէ օտար կարծիքներից՝ նրանք հավանություն չեն խնդրում, գովասանք չեն պահանջում: Նրանք արժեքավոր են իրենք իրենց համար: Նրանք՝ աղքատներ չեն, նրանք բավարարում են իրենց:

Ձեզ ուժ չի հերիքում, որ հաշտ ապրեք ձեզ հետ: Միայնության մեջ դուք զգում եք ձեզ ինչպես օտար ափսեում, անմիջապես ինչ-որ շփոթություն է ծագում, անհարմարություն, հոգեկան խուճապ: Ի՞նչ անել: Ու՞ր փախչել: Պանդոկ, եկեղեցի, թատրոն՝ ուր ասես, միայն թե տեսնես ուրիշ մարդկանց: Կարելի է ուղղակի թափառել խանութներում:

Ինքդ քեզ հետ մենակ լինելը շատ է դժվար: Դա անսովոր է և տարօրինակ: Որտեղի՞ց է շփման այդ ձգտումը: Միայնության մեջ դու կորցնում ես սեփական նշանակալիության զգացումը: Ավելի հեշտ է մտնել խանութ ու մի աննշան բան գնել. ծայրահեղ դեպքում վաճառողը քեզ վրա ուշադրություն կդարձնի՝ և բանը հենց այդ է, չէ՞ որ գնածդ անպետք մի բան է: Բայց վաճառողը կամ խանութպանը քեզ վրա այնպիսի հայացք է գցում, ասես իսկական արքա է տեսել: Նրանք իրենց շողոքորթաբար են պահում, և դա հաճելի է, չնայած դու ինքդ էլ շատ լավ գիտես, որ դա սուտ է: Բայց հենց դրանից էլ օգտվում է վաճառողը. իրականում նա թքել է քեզ վրա, նրա ժպիտը՝ լիակատար կեղծիք է, այդպես նա ժպտում է բոլորին, այլ ոչ միայն քեզ: Բայց նման մանրուքները դու չես նկատում: Նա ժպտում է քեզ, ուրախ ողջունում է և ընդունում է թանկագին հյուրի պես: Եվ դու քեզ լավ ես զգում, վաճառողը հաստատ անհամբեր քեզ էր սպասում. դու՝ կարևոր դեմք ես, քեզանից ինչ-որ բան է կախված:

[Sambitbaba]

Եվ դու ամբողջ ժամանակ փնտրում ես օտար աչքեր, որոնք քեզ կարևորություն կտային: Մի կին հայացք գցեց քեզ վրա - և դու անմիջապես դրան ինչ-որ ենթատեքստ ես վերագրում: Հոգեբաններն արդեն գիտեն, որ, եթե կինը երկու անգամ հայացք է գցել քեզ վրա, ուրեմն նա պատրաստ է գայթակղվել: Եթե մտնում ես ինչ-որ շինություն՝ օդանավակայանի, կայարանի կամ հյուրանոցի սպասասրահ, - և անծանոթ կինը նայի քեզ վրա միայն մեկ անգամ, կարող ես նույնիսկ չփորձել, ուղղակի մոռացիր նրա մասին: Հոգեբաններն այդպիսի դեպքեր նույնիսկ նկարահանել են տեսաժապավենի վրա, ուշադիր ուսումնասիրել են և ճշգրիտ ապացուցել. եթե կինը հայցք է գցում քեզ վրա երկրորդ անգամ, ուրեմն նա դեմ չէ, որ իր վրա ուշադրություն դարձնեն:

Դու մտնում ես ռեստորան, իսկ ինչ-որ կին քեզ վրա թռուցիկ հայացք է գցում: Եթե չհետաքրքրեցիր, երկրորդ անգամ նա էլ չի նայի: Լովելասները հասկացել են դա շատ վաղուց, հարյուրամյակներ առաջ, բայց հոգեբաններն ապացուցեցին միայն այժմ, երբ սկսեցին ուսումնասիրել մարդկային աչքերը: Եթե կինը նայում է տղամարդու վրա ևս մեկ անգամ, ուրեմն նա հետաքրքիր է նրան: Հիմա ամեն ինչ քո ձեռքերում է. նա ակնարկել է, նա պատրաստ է սիրահետել, մտերմանալ: Բայց եթե երկրորդ հայացք չկա, դուռը պինդ փակված է, ավելի լավ է ուրիշ դուռ թակիր, իսկ այս մեկին չմոտենաս անգամ:

Գնահատող կանացի հայացքը քեզ նշանակալիություն է տալիս, տալիս է վստահություն: Այդ պահին դու քեզ առանձնահուկ մեկն ես զգում: Ահա թե ինչու սերը թևավորում է, հրահրում է ուժերի կուտակում և լցնում է կյանքն ուրախությամբ:

Բայց դրանում նաև ինչ-որ դժբախտություն կա. երբ օր օրի հետևից քեզ վրա է նայում միշտ միևնույն կինը, դրա օգուտը քիչ է: Վաղ թե ուշ կանայք և ամուսինները ձանձրացնում են իրար՝ չէ՞ որ չի կարելի նորից ու նորից ոգեշնչում ստանալ միևնույն աչքերից: Դու ուղղակի ընտելանում ես. դա քո կինն է, նրան գայթակղելու իմաստ չկա: Հենց այդպես էլ դառնում են բայրոններ, դոն-ժուաններ, այդ պատճառով էլ սկսում են ձեռնոցների պես փոխել կանանց: Դա բոլորովին էլ սեռական հակում չէ, դա սեքսի հետ ընդհանրապես ոչ մի կապ չունի: Սեռական հաճույքն ուժեղանում է, երբ դու ընդամենը մի կին ունես. այդ ժամանակ սեքսը փոխակերպվում է սեղմ մտերմության: Իսկ դոն-ժուանությունը՝ դա ոչ սեքս է ոչ էլ սեր, քանզի իսկական սերը ավելի ու ավելի է ցանկանում միևնույն մարդուն, այն ոչ թե ծավալվում է, այլ գնում է ներս:

Իսկ դոն-ժուանությունը ոչ սեր է և ոչ էլ նույնիսկ սեքս, այլ լրիվ այլ բան. դա մաքուր ինքնասիրություն է: Ամեն օր նվաճելով նոր կնոջ, դու քեզ ուժեղ մեկն ես զգում: Ծագում է հավերժական հաղթողի կերպարը: Բայց բավական է նվաճես մեկին, և դու քարանում ես տեղում. էլ ոչ ոք քեզ վրա ուշադրություն չի դարձնում, օտար աչքերում դու նորից դարձել ես ոչինչ, վերջդ եկել է: Ահա թե ինչու ամուսնական զույգերն այդքան անկյանք տեսք ունեն, ահա թե ինչու նրանց աչքերի մեջ փայլք չկա: Մի հայացքը բավական է, որպեսզի հասկանաս, ամուսնացա՞ծ է արդյոք քեզ մոտեցող զույգը: Տարբերությունը միշտ զգացվում է. չամուսնացածներն ուրախ են, նրանք ծիծաղում են, շաղակրատում և ուրախանում են իրենց շփմանը: Իսկ ամուսինն ու կինը մռայլ են, նրանք ուղղակի հանդուրժում են մեկմեկու:



Խոջա Նասրեդինի ամուսնության քսանհինգերորդ տարեդարձին նա ամբողջ օրը տանը չէր: Դա շատ վիրավորեց նրա կնոջը, չէ՞ որ նա հույս ուներ, որ այդ օրն առանձնահատուկ կլինի,
իսկ ամեն ինչ գնաց սովորականի նման: Եվ երբ նա վերադարձավ գործից, կինը հարցրեց. "Նասրեդին, մի՞թե դու մոռացել ես, թե ինչ օր է այսօր":

"Հիշում եմ, հիշում", - արձագանքեց նա:

"Ուրեմն եկ ինչ-որ առանձնահատուկ բան հորինենք", - առաջարկեց կինը:

Քիչ մտածելուց հետո Խոջան ասաց. "Ի՞նչ, եթե մի երկու րոպե լռենք":

[Sambitbaba]

Եթե դու զգում ես, որ կյանքը կանգնել է տեղում, ուրեմն, ամենայն հավանականությամբ, քեզ ընդամենը թվացել է, թե դա սեր էր... Իրականում դա ոչ թե սեր էր, այլ մաքուր ինքնասիրություն. նոր մարդիկ, նոր տղամարդկանց կամ կանանց նվաճելու ծարավ, ամեն օր էլի ինչ-որ մեկին անհրաժեշտ լինելու ձգտում: Համբավն ինչ-որ ժամանակ երջանկություն էր բերում, դու քեզ երևելի մարդ էիր զգում: Դրանում է հենց ամփոփված քաղաքականության գայթակղությունը, չէ՞ որ քաղաքական գործիչը համարում է, որ ինքն անհրաժեշտ է ամբողջ երկրի՛ն: Իսկ ինչի՞ էր ձգտում Հիտլերը: Նա ցանկանում էր անհրաժեշտ լինել ամբողջ աշխարհի՛ն:

Բայց այդպիսիս ձգտումը միայնակ լինել թույլ չի տա: Քաղաքական գործիչն ըստ էության հոգևոր լինել չի կարող. նա լրիվ այլ կողմ է գնում: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասել. "Ավելի հեշտ է, որ ուղտն անցնի ասեղի ծակից, քան հարուստն Աստծո արքայություն մտնի": Ինչու՞ է այդպես: Հարուստը փող է կուտակում, որպեսզի երևելի դառնա շնորհիվ իր ունեցվածքի: Նա ցանկանում է կարևոր անձ լինել, իսկ յուրաքանչյուրի համար, ով ցանկանում է լինել ինչ-որ մեկը, Աստծո արքայության դռներն ամուր գոցված են:

Այնտեղ մուտք ունեն միայն "ոչնչությունները"՝ նա, ով հասել է նրան, որ հասկացել է, որ ինքը ոչինչ է և ոչ ոք, ում նավակը դատարկվել է, ով գիտակցել է ինքնասիրության ամբողջ ապարդյունությունն ու ունայնությունը, ով դադարել է փառաբանել իրեն, քանզի դա անիմաստ է՝ ընդ որում, ոչ միայն անօգուտ է, այլև վնասարար: Ինքնասիրությունը կարող է խելքից գցել, բայց այն, միևնույն է, չես հագեցնի:

Ո՞վ է միայնակ մարդը: Նա, ով պիտանի լինել այլևս չի ցանկանում, ով ուրիշների հաշվին իր ինքնասիրությունը չի ուռճացնում, ով ուրիշների աչքերի մեջ գովասանք չի փնտրում: Եթե նրան սիրում են, նա ազնվորեն երախտապարտ է, իսկ եթե ոչ, ոչնչից չի բողոքում՝ այդպես էլ է լավ: Կգան հյուրեր՝ նա ուրախ է, բայց եթե ոչ ոք չգա էլ, նա չի տխրի: Նա իրեն հարմարավետ է զգում հավասարապես թե ամբոխի մեջ, և թե լեռնային քարանձավում:

Միայնակը դժբախտ չի լինում, որովհետև սովոր է բավարարվել և ուրախանալ իրենով: Նա ինքնաբավ է: Ահա թե ինչու մոտիկ մարդկանց երբեք դուր չի գալիս, երբ իրենցից մեկը հոգևոր է դառնում: Եթե հանկարծ ամուսինը սկսում է խորհրդածել (մեդիտացիա), կինը տագնապում է: Բայց ինչու՞: Նա, կարող է, ինքն էլ չգիտի, թե ինչ է տեղի ունենում, չի նկատում սեփական անհանգստությունը: Եվ եթե կինն էլ սկսում է աղոթել, դիմել Աստծոն, ամուսինն է անհանգստանում: Ինչու՞:

Գիտակցություն է ներխուժում ենթագիտակցական վախ, որ քեզ մոտիկ մարդն ինքնաբավ կդառնա: Ահա թե որն է պատճառը: Եվ այդ պատճառով յուրաքանչյուր կնոջ ավելի ձեռք է տալիս, որ ամուսինը նույնիսկ հարբեցող դառնա, միայն թե խորհրդածումով չզբաղվի: Եթե նա կարողանար որոշել, թե ով ամուսինը դառնա, սանյասին կամ մոլագար, նա կընտրեր երկրորդը:

Սանյասինն ինքնաբավ է, նրան ոչ ոք պետք չէ, նա ոչ ոքուց կախված չէ: Եվ դա մոտիկներին վախ է ներշնչում. նրանք զգում են իրենց սեփական անօգտակար լինելը: Առաջ իրենց կյանքերն անքակտելիորեն կապված էին, նա ուներ իր մոտիկների կարիքը, իսկ հիմա, երբ մոտիկներն այլևս պետք չեն, նրանք դառնում են ոչինչ, նրանց կյանքը կորցնում է իմաստը, դառնում է անպտուղ անապատ: Ծաղիկներ այնտեղ աճում էին այն պատճառով միայն, որ դա պետք էր ինչ-որ մեկի: Եվ, երբ գիտակցում ես, որ ինչ-որ մեկը կարող է ծաղկել միայնության մեջ, դա դիպչում է ինքնասիրությանդ՝ հոգիդ սկսում է տագնապել:

[Sambitbaba]

Բայց ո՞վ է միայնակը: Հիսուս ասում է. "Երանի միակներին..." Դրանք մարդիկ են, որոնք ապրում են մենության մեջ այնպիսի թեթևությամբ, ասես նրանց ներսում մի ամբողջ աշխարհ լինի: Նրանք գոհ են իրենցից, ինչպես փոքրիկ երեխաներ:

Մանուկներն ամբողջովին գոհ են իրենցից: Ֆրոյդը նրանց համար նույնիսկ հատուկ հասկացություն է հորինել. պոլիմորֆներ: Մանուկներն ուրախանում են իրենց, խաղում են սեփական մարմնի հետ, նրանք սիրահարված են իրենց, նրանց բավական է սեփական մատը ծծել: Եթե նրանց նույնիսկ պետք է ինչ-որ մեկը, դա էլ՝ մաքուր մարմնական պահանջ է. կաթ տվեք նրան, շուռ տվեք մյուս կողքին, փոխեք հագուստը՝ դրանք մաքուր մարմնական կարիքներ են: Ուրիշներից հոգեբանական կախվածություն նրանք չունեն: Նրանց համար մեկ է, թե ինչ են մտածում իրենց մասին շրջապատողները, նրանք ոչ ոքու դուր գալ չեն ջանում: Ահա թե ինչու մանուկներն այդքան սքանչելի են՝ օտար կարծիքը նրանց բոլորովին հոգս չի պատճառում:

Ոչ մի երեխա այլանդակ աշխարհ չի գալիս: Նրան այլանդակում են մեծերը: Փոխարենը, գեղեցիկ ծերունիներ համարյա չես հանդիպի՝ նրանք նույնքան հազվադեպ են, որքան այլանդակ երեխաները: Բոլոր երեխաները գեղեցիկ են, իսկ ծերունիներն այլանդակ՝ ո՞րն է պատճառը: Եթե մարդը ծնվում է գեղեցիկ, ուրեմն այդպիսին էլ պետք է մեռնի՛: Բայց կյանքն ինչ-որ բան է անում մեզ հետ...

Երեխաներն ինքնաբավ են՝ ահա նրանց գեղեցկության գաղտնիքը: Նրանք՝ լույս են իրենց անձի համար: Իսկ ծերունիներն անօգուտ են, նրանք վաղուց հասկացել են, որ ոչ ոքու պետք չեն: Եվ որքան ավելի ես ծերանում, այնքան ավելի սուր է անօգտակարության այդ զգացումը: Նրանք, ում իրենք պետք էին, վաղուց արդեն հեռացել են. երեխաները մեծացել են և ապրում են իրենց կյանքով, ամուսինը կամ կինն արդեն գերեզմանում են: Աշխարհը կորցրել է հետաքրքրությունը նրանց հանդեպ. ոչ ոք հյուր չի գալիս, չկա մարդ, մի բարի խոսք ասես: Առաջ այդ ծերուկը կարևոր դեմք էր, մեծ կեղավար, բանկի կառավարիչ, իսկ հիմա նրա վրա ոչ ոք ուշադրություն չի դարձնում, օտար հայացքներն անտարբերաբար սահում են նրա դեմքի վրայով: Դու ոչ ոքու պետք չես... Դու՝ ոչինչ ես, մնացել է ուղղակի սպասես մահվանդ: Եվ նույնիսկ երբ մեռնես, ոչ ոք լաց էլ չի լինի, ոչ ոքու դա չի հուզի: Նույնիսկ մահդ կլինի այլանդակ...

Ավելի լավ է մտածես, որ քեզ միլիոններն են սգալու՝ նույնիսկ այդ միտքն ուրախություն է բերում: Մարդիկ ցանկանում են, որ իրենց թաղմանը հազարավոր ողբացողներ հավաքվեն:

[Sambitbaba]

Ամերիկայում այսպիսի պատմություն է եղել. ամբողջ պատմության ընթացքում մեկ մարդու հաջողվեց իմանալ, թե մահից հետո մարդիկ ինչ կասեն իր մասին: Իր մահվան մասին
հայտարարել էր նախօրորք: Բժիշկներն ասել էին, որ նրան մնացել է ապրել տեսներկու ժամից ոչ ավելի, իսկ նա կարգադրեց անմիջապես հայտարարել, որ ինքն արդեն մեռել է: Այդ մարդը կրկեսների,
պատկերասրահների և գովազդային գործակալությունների ցանց ուներ: Ինչ-ինչ, բայց գովազդել նա գիտեր: Արդեն մեկ ժամ անց նրա օգնականը շեֆի մահվան մասին տեղեկացրեց բոլոր լրագրերին,
ռադիո և հեռուստատեսային ալիքներին: Լրագրողներն իրենց գցեցին մահախոսականներ գրելու, ջրի պես հոսեցին ցավակցությունները՝ մի խոսքով, հսկայական խառնաշփոթ բարձրացավ: Իսկ նա
պառկած կարդում ու նայում էր ամեն ինչ՝ ամբողջ խառնաշփոթը նրան սարսափելի դուր էր գալիս:


Մարդկանց միշտ հաճելի է, երբ ինչ-որ մեկը մահանում է, - հանգուցյալն անմիջապես հրեշտակ է դառնում, չէ՞ որ մեռածների մասին ընդունված չէ վատ խոսել: Քանի կենդանի էիր, ոչ ոք քո մասին խոսք անգամ չէր ասում: Հիշեք. ձեզ կսիրեն միայն հետմահու՛: Ձեզ կսիրեն միակ բարի գործի համար, որ հասցրեցիք կատարել. մեռնե՛լ: Ձեզ կհարգեն, ինչը ձեր կենդանության օրոք երազներումդ էլ չէիք տեսել, դուք կունենաք ամեն ինչ. լուսանկար թերթերում, մահախոսականներ, սրտառուչ խոսքեր: Եվ այն մագնատը լիովին հաճույք ստացավ այդ ամենից: Նա մեռավ երջանիկ, քանի որ իր մահն իրեն մեծ բավարարություն պարգևեց:

Օտար ուշադրությունը մեզ պետք է ոչ միայն մեր կյանքի օրօք, այլև հետմահու... Խորհեք ձեր մահվան մասին. նրա մասին կցավան ընդամենը մի երկու մոտիկ մարդ, չհաշված ծառաներն ու սիրելի շունը: Ուրիշ ոչ ո՛ք: Մտերիմները նույնիսկ հազիվ թե գան ձեր թաղմանը: Ուղղակի բոլորը թեթևացած շունչ կքաշեն. մի հոգս պակասեց: Եվ երբ մարդիկ խորհում են այդ մասին, և այդքան թախծալի է դառնում...

Ինչ-որ մեկին պիտանի լինելու ցանկությունը մնում է մինչև մահ... Մի՞թե դա կյանք է: Մի՞թե ուրիշի կարծիքը կարևոր է քո սեփական կարծիքից: Մի՞թե քո սեփական կյանքն ինքնին քեզ համար ոչ մի արժեք չունի:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասում է. "Երանի միակներին..." Ու՞մ նա նկատի ունի: Նրանց, ով երջանիկ է միայնության մեջ և հեշտությամբ կարող է ապրել անմարդաբնակ կղզում: Ի՞նչ կպատահի, եթե ամբողջ աշխարհը վերանա Երրորդ համաշխարհայինում՝ իսկ դա, ընդ որում, կարող է պատահել ցանկացած պահի, - և դու աշխարհում մեն-մենակ մնաս: Ի՞նչ անել, չհաշված անմիջապես ինքնասպան լինելը: Իսկ միայնակը կարող է ուղղակի նստել ծառի տակ և բուդդա դառնալ: Միայնակը մեկ է, երջանիկ կլինի, նա ինքն իրեն երգեր կերգի, կպարի ինքն իր համար՝ լավ տրամադրությունը չի էլ պակասի: Նրա ոգու վիճակն անփոփոխ է, նրա հոգևոր մթնոլորտի վրա արտաքին ոչինչ չի ազդում:

Հիսուս ասաց. "Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները..." Միայնակներն իրոք որ ընտրյալ են, չէ՞ որ նա, ում ամբոխ է պետք, նորից ու նորից իրեն ամբոխի մեջ է նետում՝ նա ինքն է այդպես ուզում, և նրա ցանկությունը կատարվում է: Աստված ի կատար է ածում մեր բոլոր երազանքները, և ամենն, ինչ դու ստանում ես, - քո սեփական ցանկությունների իրականացումն է: Պետք չէ մեղադրել ոչ ոքու ոչ մի բանում. դու ինքդ ես դա ցանկացել, ինքդ ես խնդրել: Լավ հիշեք, որովհետև դա կյանքի ամենասարսափելի օրենքն է. ինչ էլ ցանկանաս, ամենը կկատարվի:

Հարյու՛ր անգամ մտածեք, նախքան ինչ-որ բան ցանկանալը: Ավելի շուտ, ձեր ցանկությունը կիրականա՝ և դուք ինքներդ էլ կտուժեք: Հենց այդպես է ստացվում հարուստների հետ. առաջ, աղքատության մեջ, նրանք երազում էին հարստության մասին՝ և այնքան ուժեղ, որ երազներն իրականացան: Իսկ հիմա նրանք իրենց վատ են զգում, նրանք արցունք են թափում ու գանգատվում են. "Ես ամբողջ կյանքս հիմարության վրա ծախսեցի, ես այնքա՜ն դժբախտ եմ": Բայց չէ՞ որ իրենք էին այդ ցանկացել: Ուզում ես գիտելիքներ՝ կլինեն գիտելիքներ, գլուխդ օտար խոսքերով լիքը գրադարանի կնմանվի: Բայց վերջիվերջո դու միևնույն է կտրտմես. "Խոսքեր, խոսքեր, խոսքեր՝ և ոչ մի իմաստ նրանցում: Ինչի՞ վրա գնաց ողջ կյանքս":

Թող ձեր ցանկությունները լինեն գիտակցված, չէ՞ որ բոլոր երազանքները վաղ թե ուշ կատարվում են: Ոչ միշտ անմիջապես, ցանկությունների կատարման հերթը բավականաչափ երկար է, նրանք ոչ միայն դուք ունեք, այնպես որ ավելի հաճախ ստիպված եք սպասել: Երբեմն երազանքներն իրագործվում են միայն հաջորդ կյանքում, բայց յուրաքանչյուր ցանկություն անպայման կկատարվի: Եվ դա շատ վտանգավոր օրենք է... Հարյու՛ր անգամ մտածեք, նախքան ինչ-որ բան ցանկանալը: Մի՛ շտապեք, մտածե՛ք: Հիշեք, որ յուրաքանչյուր երազանք անպայման կատարվում է՝ բայց արդյո՞ք դրա համար դուք ստիպված չեք լինի վճարել:

Միայնակն ընտրյալ է դառնում. նրան ընտրում է ինքն Աստված: Ինչու՞: Որովհետև միայնակին այս աշխարհում ոչինչ պետք չէ: Նա արդեն ճանաչել է ամենն, ինչին այստեղ կարելի էր սովորել: Նա ավարտել է դպրոցը, մեծացել է, մի աստիճան վեր է բարձրացել: Նա միայնակ գագաթ է դարձել ամպերի մեջ՝ ընտրյալ, Գուրիշանկարա, Էվերեստ: Հիսուս և Բուդդան՝ միայնակ գագաթներ են: Դրանում է հմայքը. նրանք ապրում են իրենց, առանձնահատուկ կյանքով:

Միայնակը՝ ընտրյալ է: Իսկ ի՞նչ է նա ինքն ընտրել: Միայն սեփական էությունը: Երբ ընտրում ես ինքդ քեզ, ստանում ես ամբողջ Տիեզերքը, չէ՞ որ քո էությունն ու ամենայն Գոյը՝ միևնույն բանն է: Ընտրելով քեզ, ընտրում ես Աստծոն, և երբ ընտրում ես Աստծոն, նա նույնպես ընտրում է քեզ՝ դու ընտրյալ ես դառնում:



Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները,
քանզի դուք կգտնեք արքայությունը,
քանզի դուք այնտեղից եք
և նորից այնտեղ կվերադառնաք:

[Sambitbaba]

Միայնակը, սանյասինը՝ իսկ հենց այդ է նշանակում "սանյանին" բառը. միայնակ, թափառական, իրենից գոհ մեկը... Եթե մեկնումեկը քայլում է կողքովդ՝ լավ է, ոչ մի վատ բան չկա դրանում: Բայց եթե ուղեկիցդ անհետացել է, նույնպես սարսափելի ոչինչ չկա: Միայնակը ոչ ոքու չի սպասում և երբեք հետ չի նայում: Նրա միայնությունը՝ լիություն է, ամբողջականություն: Նրա էությունը փակ շրջան է կազմել. սկիզբը միաձուլվել է վերջի հետ, ալֆան ու օմեգան դարձել են մեկ: Միայնակը՝ ուղիղ հատված չէ: Դուք՝ հատվածներ եք, ում ծայրամասերը հեռու են իրարից, իսկ միայնակը՝ շրջանագիծ է, նա ոչ վերջ ունի, ոչ սկիզբ: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում. "...քանզի դուք այնտեղից եք և նորից այնտեղ կվերադառնաք": Դուք միաձուլված եք սկզբնաղբյուրի հետ և երբեք նրանից չեք բաժանվի. ելքը նաև վերադարձ է նշանակում:

Հիսուս սրա նման այլ խոսքեր էլ է ասել. "Դու կդառնաս Աստված, երբ սկիզբը միաձուլվի վերջի հետ": Դուք, հավանաբար, տեսել եք այդ նկարը՝ այն պատկերում էին եգիպտական գաղտնի ընկերությունների հնագույն կնիքների վրա. սեփական պոչը կուլ տվող օձը: Ահա թե ինչ է նշանակում սկզբի և վերջի միաձուլումը՝ դա վերածնունդ է, դու նորից նորածին ես դառնում: Դու փակում ես շրջանը, վերադառնում ես սկզբին, գալիս ես այնտեղ, որտեղից հայտնվել ես:



Հիսուս ասաց.
Եթե ձեզ ասում են...


Կոնկրետ ո՞վ կասի: Ովքե՞ր եմ այդ "նրանք": Հասարակությունը, ամբոխը՝ նրանք, ում դեռ չեն ընտրել, ով առաջվա պես կարիք ունի ոււրիշների: "Եթե ձեզ ասում են..."՝ իսկ նրանք անպայման կասեն, ուրիշի ինքնաբավ լինելն անտանելի է նրանց համար: Նրանք հետապնդում են միայնակներին, ստիպում են հետ վերադառնալ ամբոխ: Նրանք ցանկացած գնով ուզում են քեզ նորից բանտարկել. անտանելի է միտքն անգամ, որ քեզ հաջողվել է այնտեղից փախչել... Միայնակի տեսքից միայն նրանք իրենց վատ են զգում: Ինչու՞: Ուղղակի նրա հայտնվելն անգամ ստիպում է նրանց մտածել սեփական կյանքի մասին՝ այստեղից էլ վրդովմունքը:

Երբ հայտնվում է Հիսուս, բոլորը շփոթմունքի մեջ են. եթե նա ճիշտ է, ուրեմն դու սխալվում ես՝ իսկ նա, դատելով ամենից, այնուամենայնիվ ճիշտ է... Եվ ի՞նչ անել հիմա: Բավական է Հիսուս հայտնվի՝ և հասարակության մեջ իրարանցում է տեղի ունենում. այդ մարդը երջանիկ է, չնայած այն բանին, որ ոչ ոք նրան պետք չէ: Նա այնքա՜ն միայնակ է՝ և այնքա՛ն երջանիկ: Բոլորն ուղղակի խելագարվում են նրա շուրջ, մարդիկ լիակատար շփոթմունքի մեջ են:

Այդ դու՛ք եք տարօրինակը, ոչ թե նա: Ձե՛ր հետ է դժբախտությունը, այլ ոչ թե նրա: Բայց դուք ամբողջ ուժով ապացուցում եք, իբր սխալը նա է: Հիսուսի մասին բազում դատապարտող գրքեր են գրել. իբր նա խելագար էր, աննորմալ: Ամբողջ գրքեր են նվիրված նրա հոգեկան խանգարումներին: Ո՞վ է դրանք գրում: Հենց այն "նրանք"՝ և "նրանք" մինչև օրս չեն կարողանում հանգստանալ, մինչև չապացուցեն, որ Հիսուս սխալվում էր, որ նա ուղղակի հոգեկան հիվանդ էր: Բայց ճշմարտությունը շատ պարզ բան է. եթե նա ճիշտ էր, ուրեմն սխալվում է հասարակությունը...

Որտեղի՞ց այդպիսի եռանդ: Եթե նույնիսկ նա հոգեկան հիվանդ է՝ ի՞նչ դրանից: Ինչու՞ է պետք դա ապացուցել: Ինչու՞ այդքան անհանգստանալ: Ի՞նչ է դա փոխում: Ահա թե որն է պատճառը. նա ձեզ ստիպում է կասկածել ինքներդ ձեզ: Ահա՛ թե ինչու այդպիսի մարդկանց տանել չեն կարողանում: Նրանց վարկաբերկում են թե կյանքի ընթացքում և թե հետմահու՝ հատկապես հետմահու, երբ կարելի է ասել ինչ ասես, ինչպիսի պատկեր ասես կարելի է նկարել...

Նայեք քրիստոնեական Հիսուսի դեմքին: Դա նույնիսկ ծաղրանկար էլ չէ, մուլտիպլիկացիոն սիրունիկ դեմք էլ չէ՝ նա լրիվ անբնական դեմք ունի: Քրիստոնեաները պնդում են, որ նա երբեք չի ծիծաղել, իսկ ես անձամբ նրան առանց ժպիտ չե՛մ պատկերացնում: Նա հումորի սքանչելի զգացում ուներ՝ և կարևոր չէ, որ դրա ապացույցներ չեն մնացել: Նա հավանաբար հաճախ ծիծաղում էր, ուրախությունն աղբյուրի պես բխում էր նրանից և ուրախացնում էր իր շուրջ ամեն ինչ: Բայց քրիստոնեական սրբապատկերների վրա՝ ամենաթթված դեմքն է, որը միայն կարելի է պատկերացնել: Նրանց վրա Հիսուս այնքան մռայլ է, որ նման ուղեկցի մասին միտքն անգամ արդեն սարսուռ է պատճառում: Ուղղակի մտեք ցանկացած քրիստոնեական եկեցեի և ինքներդ նայեք: Կարո՞ղ էիք արդյոք նման մարդու հետ գոնե մեկ օր անց կացնել նույն սենյակում: Ոչ մի դեպքու՛մ, նույնիսկ քրիստոնյաները հազիվ կարողանում են հանդուրժել կիրակնօրյա առավոտը: Մի ամբողջ օ՞ր: Նման մտքից միայն քեզ վատ ես զգում՝ մահացու թախիծը կպատի քեզ... Առանց այն էլ տխուր է, իսկ այդպիսի ուղեկցի հետ կախվե՛լ կարելի է:

[Sambitbaba]

Հիսուսի խորհրդանիշը քրիստոնյաները խաչն են սարքել՝ և դրանով իսկ ցույց են տվել, որ գլխավորն այդպես էլ չհասկացան: Այո, Հիսուս խոսում էր խաչի մասին ու խաչ էլ հանվել է, բայց այդ պատկերը լրիվ այլ իմաստ ունի: Քրիստոնեական խաչը մարմնավորում է նրա տառապանքները: Մարդիկ այնքան ուժեղ են տառապում, որ անկարող են հավատալ ծիծաղող Հիսուսի: Տանջահար Հիսուսին հավատալը շատ ավելի հեշտ է՝ այդպես նա ավելի է մեզ նման, այդպես նա մեզանից մեկն է դառնում, չէ՞ որ նա մեզանից ավելի շատ է տառապել: Տանջանքները՝ այ դա մենք հասկանում ենք, տառապանքների և մահվան լեզուն հարազատ է մեզ: Չենք հասկանում մենք միայն ինքը կյանքը: Ահա թե ինչու կա քրիստոնեություն, իսկ քրիշնաիզմ չկա՝ ուրախ Քրիշնայի շուրջ եկեղեցի չես ստեղծի:

Հնդիկները երկրպագում են Քրիշնային, բայց ինչ-որ նախանձով՝ նա չափից դուրս զատվում է մեզ համար սովորական կյանքի ֆոնի վրա: Նա ուղղակի դուդուկ է նվագում, պարում է աղջիկների հետ, նա միշտ ուրախ է, միշտ ժպիտը դեմքին: Նա այնքան է հակասում կյանքի մասին մեր պատկերացումներին, որ նրան անհնար է հասկանալ: Ինչպե՞ս կարելի է հասկանալ հավերժ պարող մարդու: Մենք ընդունակ ենք հասկանալ միայն մահը, մահապատիժը, տանջանքները՝ իսկ այդ դուդուկներն ու պարերը մեզ համար չեն:

Քրիստոնեությունը հրդեհի պես տարածվել է աշխարհով, իսկ Քրիշնան ոչ մի հետևորդ չունի: Նույնիսկ նրանք, ովքեր նրան երկրպագում են, իրականում ոչինչ չեն հասկանում, դա բարդ է նրանց համար: Նրանք մեկ մի, մեկ ուրիշ բան են հորինում, միայն թե փոքր ինչ փոխեն Քրիշնայի բնավորությունը: Նրանք ուղղակի չեն կարողանում հավատալ, որ նա կարող էր վազվզել աղջիկների հետ և որ նա տասնվե՛ց հազար ընկերուհի է ունեցել: Ոչ, ի՜նչ եք ասում: Պետք է որ դրանում մի ինչ-որ այլ միտք լինի դրված: Ու Քրիշնային այլափոխում են ինչպես ասես. իբր, խոսքը ոչ թե իսկական աղջիկների, այլ ներվային համակարգի մասին է: Այդ այլաբանությունն իբր նկատի ունի տասնվեց հազար ներվային վերջավորություններ: Բայց ահա թե ինչ կասեմ ես ձեզ. նա իրոք որ տասնվեց հազար ընկերուհի է ունեցել, նա իրոք երգել է, պարել և ուրախացել՝ նա ինքը հենց ուրախության մարմնավորու՛մ էր: Այդպիսին էր նաև Հիսուս, այդ պատճառով էլ ինձ թվում է, որ "Քրիստոս" անունը ծագել է "Քրիշնա" անունից:

Հիսուս էլ ճիշտ այդպիսին էր, նա երբեք թթված դեմքով ման չի եկել: Բայց ծիծաղի լեզուն անհասկանալի է ձեզ՝ այո, դեռևս անհասկանալի է: Ձեր հոգիներն առայժմ անկարող են ընդունել պարող Աստծո: Ձեր աշխարհում նա դեռևս տեղ չունի: Քրիշնան ձեզ ինչ-որ անհնար բան է թվում, իսկ իսկական Հիսուս ձեր համար ընդհանրապես աշխարհի վերջը կդառնար:

Նրա խորհրդանիշը դարձավ խաչելությունը, խաչը, չնայած կոնկրետ իր, Հիսուսի համար խաչը լրիվ այլ նշանակություն ուներ: Հիմա ես կպատմեմ ձեզ, թե ինչ էր խաչը նրա համար:

Խաչը՝ դա երկու գիծ է, երկու սովորական հատվածներ. մեկը երկարությամբ, մյուսը լայնքով, - ուղղահայաց և հորիզոնական: Դա էլ հենց խաչն է. խաչաձևումը, խաչմերուկը: Հորիզոնական գիծը նշանակում է ժամանակ. անցյալը, ներկան և ապագան, ժամանակի հաջորդական ընթացքը: Այդ գծի վրա ապրում եք դուք: Ուղղահայաց գիծը՝ հավերժությունն է, անփոփոխ "ներկա պահը": Դա հավերժական ներկան է. այն չունի ոչ անցյալ, ոչ ապագա: Այն ուղղակի ձգվում է վեր ու վար, բայց երբեք կողմ չի թեքվում:

Ժամանակն ու հավերժությունը հանդիպում են այնտեղ, որտեղ խաչեցին Հիսուսին; և պահը, երբ նա զոհվեց, - ներկան է: Եթե զոհվում ես ներկայում, անմիջապես ծնվում ես նորից, հարություն ես առնում: Մահ քեզ համար ուղղակի չկա, չէ՞ որ ժամանակն անհետացել է՝ դու հավերժ ես:

Խաչը՝ դա ժամանակի և հավերժության հանդիպման խորհրդանիշն է, իսկ նրանց խաչաձևման կետը՝ ձեր մահը:

Ուրիշ էլ ի՞նչ դա կարող է լինել: Լքելով ժամանակի աշխարհը, հավերժության մասնիկ ես դառնում: Իսկ որտե՞ղ են խաչվում այդ գծերը: Հենց այստեղ և հիմա, հենց այս պահին:

"Ներկա պահը"՝ ահա թե որտեղ գոյություն ունի խաչը: Եվ եթե շարունակես գնալ այդ գծով՝ այնտեղ, ապագա, - բաց կթողնես կարևորը: Իսկ եթե հենց հիմա շարժվես ուղղահայացով, կհայտնվես խաչի վրա. դու՝ այնպիսին, ինչպիսին կայիր, - կզոհվես և անմիջապես հարություն կառնես, կծնվես նորից, լիովին նորացած: Դա ծնունդ է, և այդ պատճառով մահ չկա՝ կյանքը հավերժ է: Հիսուսի համար խաչը ժամանակի խորհրդանիշն էր. դա ժամանակի՝ հավերժության հետ հանդիպման նշանն է: Իսկ քրիստոնյաների մոտ այն չգիտես ինչու տառապանքների ողբալի խորհրդանիշը դարձավ:

Եթե Հիսուս չգնար հրեաների մոտ, այլ մնար Հնդկաստանում... Եթե նա այնտեղ տաներ իր խաչը, խաչի իմաստը ոչնչով չէր փոխվի, ուղղակի Հիսուս իրեն այլ կերպ կպահեր: Նա ճիշտ Քրիշնայի պես կլիներ՝ երջանիկ, ուրախ, անփոփոխ ժպիտով, ինքը երանությունը: Երբ վերանում է ժամանակը, դու զոհվում ես անցյալի և ապագայի աշխարհի համար և ծնվում ես հավերժության աշխարհում՝ իսկ դա երանությունն է: Դա հենց այն է, ինչը հնդիկներն անվանում են սամադհի:

Բայց քրիստոնյաներն այդ չհասկացան: Ինքը միտքն այն մասին, որ Հիսուս կենդանի է, անհարմարություն կծներ, որդի պես կհյուծեր հոգին: Քրիստոնյաներն ուզում էին հանգստանալ, և Հիսուսի մահից հետո նրանք ամեն ինչ ձևափոխեցին ինչպես իրենց է հարմար, սկսեցին նկարել Հիսուսին այնպիսին, ինչպիսին իրենք էին ցանկանում նրան տեսնել: Իսկ արդյունքում սովորական մարդ ստացվեց, այնպիսի, ինչպես բոլորը:

[Sambitbaba]

Եթե ձեզ ասում են. - իսկ ձեզ կասեն, անպայմա՛ն կասեն, -
Որտեղի՞ց եք սերում. –
ասացեք նրանց.
Մենք եկել ենք լույսից,
այնտեղից, որտեղ լույսը գոյացավ ինքն իրեն:


Մենք սերում ենք Աստծոց: Մենք՝ Աստծո զավակներն ենք, մենք հայտնվել ենք ամենայն գոյի սկզբնաղբյուրից: Իսկ մինչ այդ ոչ մի այլ աղբյուր չի եղել՝ նա ինքն իրենից է ծագել, ինքն է իրեն ծնել: Հայրն՝ այլ հայր չի ունեցել, Արարչին ոչ ոք չի արարել՝ դա ինքնաարարիչ ուժ է:



Մենք եկել ենք լույսից,
այնտեղից, որտեղ լույսը գոյացավ ինքն իրեն:
Եթե ձեզ հարցնում են;
Ո՞րն է ձեր Հոր նշանը, որը ձեր մեջ է...


Այդ մասի՛ն էլ նրանք կհարցնեն: "Դու հասել ես պայծառացմա՞ն, - կհարցնեն նրանք: - Եվ ու՞ր են դրա նշանները: Դու ճանաչել ես Հո՞րը: Ու՞ր է նրա նշանը: Ցու՛յց տուր մեզ": Նրանք ոչինչ չեն տեսնում, նրանց անպայման ապացույցներ են հարկավոր՝ նրանք ի վիճակի չեն մտնել քո հոգին: Բուդդայից էլ էին նրանք նշաններ պահանջում, Հիսուսից էլ: "Ապացուցիր մեզ, ցույց տուր նշան, որ մենք հասկանանք": Լսե՛ք, ձեր առջև ինքը Հիսուսն է կանգնած: Մի՞թե դա քիչ է: Ոչ, դուք դա հասկանալ չեք կարող, դա բարձր է մարդկային ըմբռնումից:

Գալիս էին Հիսուսի մոտ ու հարցնում էին. "Իսկ դու իրո՞ք նա ես, ում մենք սպասում ենք: Դու՝ հենց այն ընտյա՞լն ես": Նրանք հարցնում էին նրա՛ն: Աշակերտներին նրանք չկռահեցին դիմել, որովհետև "նրանք" միշտ դեմ են աշակերտներին: Ուսուցիչներին "նրանք" չեն հավատում, իսկ աշակերտները նրանց ուղղակի կատաղեցնում են, չէ՞ որ աշակերտներն ավելի մոտ են "նրանց": Աշակերտներին անվերջ խարդախ հարցեր են տալիս: "Ո՞րն է ձեր Հոր նշանը, որը ձեր մեջ է: Հապա, գինի դարձրու ջուրը՝ այդ ժամանակ կհավատանք: Վերակենդանացրե՛ք մեռյալին, մի ինչ-որ հրա՛շք գործեք": Միայն այդ ժամանակ նրանք կհավատան...

Ի՞նչ ասաց ուրեմն աշակերտներին Հիսուս: Կարգադրեց հրաշքներ գործել ու մարդկանց նշաննե՞ր ցույց տալ: Ոչ, նա արտասանեց ամենահրաշալի ճշմարտություններից մեկը.



... ասացեք նրանց.
Դա շարժումն է և հանգիստը:


Ահա՛ այն, Հոր նշանը, որը մեր մեջ է, - շարժում և հանգիստ:

Դժվար է հասկանալ, ճի՞շտ է: Ի՞նչ կարող է դա նշանակել: Հիսուս ասում է. "Մենք շարժվում ենք, բայց և այնպես գտնվում ենք հանգստի մեջ: Մեր մեջ այդ հակասությունը կորչում է: Մենք՝ բոլոր հակասությունների միաձուլումն ենք. մենք խոսում ենք՝ և պահպանում ենք լռություն, սիրում ենք՝ բայց ի պատասխան սեր չենք պահանջում, քանզի ազատվել ենք ուրիշի սիրո կարիքից: Մենք միայնակ ենք՝ բայց մարդկանց մեջ, որովհետև ոչինչ մեր միայնությունը խախտել չի կարող: Մենք ամբոխի մեջ ենք, բայց ամբոխի մասը չենք՝ ամբոխը մեզ չի հուզում: Մենք ապրում ենք այս աշխարհում և անում ենք ինչ-որ բան, շարժվում ենք, - բայց մենք այս աշխարհից չենք: Մենք նրա մեջ ենք, իսկ նա՝ մեր մեջ չէ":

Ահա թե ինչ է նա ասում. "Նայեք մեզ վրա. մենք շարժվում ենք, բայց այդ շարժման մեջ լարում չկա: Մենք քայլում ենք, բայց մեր միջուկն անշարժ է, քանզի մեր հոգում չկան ինչ-որ տեղ գնալու ցանկություն ու մղումներ՝ մենք արդեն տեղում ենք, արդեն եկել ենք... Ահա՛ այն, Հոր նշանը: Նայեք հենց մե՛զ: Ձգտումներ չկան, բայց մենք անում ենք ինչ-որ բան: Ցանկություններ չկան, իսկ մենք ապրում ու շնչում ենք: Նայե՛ք մեզ վրա. հակասությունները վերացել են: Մենք քայլում ենք, չնայած մնացել ենք տեղում; մենք թե ապրում ենք և թե չենք ապրում: Ուղղակի դուք տեսնում եք մեզ ժամանակի շրջանակներում, բայց ժամանակի ընթացք մեզ համար այլևս չկա՝ մենք գտնվում ենք հավերժության մեջ: Դա էլ հենց կատարյալ ուսուցչի նշա՛նն է: Եթե ցանկանում եք իմանալ, արդյո՞ք նա իսկական ուսուցիչ է, փնտրեք այդ նշանը. շարժում և հանգիստ:

[Sambitbaba]

Շատ ավելի հեշտ է, երբ ուսուցիչդ անում է ինչ-որ բան՝ օգնում է մարդկանց, փոխում է հասարակության բարքերը, որևէ ուտոպիստական նպատակով հզոր շարժում է ստեղծում: Գանդիի ընտանիքից յուրաքանչյուրին շատ ավելի հեշտ է հասկանալ. դա մշտական գործունեություն է՝ քաղաքական, հասարակական, կրոնական, հոգևոր: Շա՜տ ավելի հեշտ է մահաթմային, "մեծ հոգուն", Գանիդիի մեջ նկատել: Ինչու է ավելի հե՞շտ: Որովհետև այստեղ կա միայն շարժում՝ շարժում հանուն ուրիշների: Դա ծառայություն է մարդկանց. նա ոչ թէ ի հաճո սեփական անձի է ապրում և գործում, այլ հանուն շրջապատի: Նույնպիսի թեթևությամբ նկատելի է նաև մյուս ծայրահեղությունը, երբ մարդ հեռանում է գործերից, հրաժարվում է աշխարհից, մեկուսանում է լեռնային քարանձավում՝ և լռում է, պահպանում է լռություն, նստել է տեղում, չի գործում: Ոչ օգնություն է ցուցաբերում, ոչ կրոնական պրոպագանդա է վարում, ոչ ինչ-որ ծեսեր է կատարում՝ ուղղակի նստել և լռում է: Եվ դա նույնպես ավելի հեշտ է հասկանալ. դա՝ հանգիստն է:

Բայց դրանք ծայրահեղություններ են: Այդ մարդիկ, հնարավոր է, նաև լավն են յուրովի՝ իսկ ես նրանց մասին ուրիշ ոչինչ չեմ էլ ասի, նրանք իրոք որ լավն են, - բայց և այնպես նրանք կատարյալ չեն: Նրանց մոտ բացակայում է Հոր նշանը, իսկ կատարելությունը միշտ նշված է այդպիսի նշանով: Այդպիսի նշան ուներ Հիսուս. շարժում, բայց կատարյալ հանգիստ...

Շարժում և հանգիստ. դու ապրում ես աշխարհում, բայց ամբողջովին հրաժարվում ես նրանից: Հավերժն այնտեղ է, որտեղ միաձուլվում են ծայրահեղությունները: Ընտրելով մեկը կամ մյուսը միայն, , ոչնչի չես հասնի, կվիպես՝ կմեղանչե՛ս: Պետք չէ՛ ընտրել: Ահա թե ինչի մասին էին ասում Լաո-Ձին, Հիսուս և մնացած բոլորը. "Պետք չէ՛ ընտրել որևէ բան": Բավական է ընտրես՝ և նպատակդ բաց ես թողել ձեռքիցդ: Մի՛ ընտրիր, թող լինի և շարժում, և հանգիստ: Թող նրանք գոյություն ունենան միաժամանակ: Դարձիր սիմֆոնիա, այլ ոչ թե առանձին նոտաների հավաքածու: Մի նոտան՝ հեշտ է, բայց նրանից ոչ մի օգուտ չկա:


Այսպիսի մի պատմություն կա Նասրեդինի մասին. մի անգամ նա մի ջութակ գնեց, բայց նվագում էր նրա վրա մեկ նոտա միայն: Ընտանիքն ու հարևանները խառնվեցին իրար, նա սաստիկ զզվեցրել էր նրանց: "Մի՞թե դա երաժշտություն է, - ճչում էին նրանք: - Ուզում ես նվագել սովորել, գնա՛, սովորի՛ր: Բայց ի՜նչ ես ամբողջ ժամանակ միևնույն նվվացող նոտան ձգում: Տանջալի տաղտկություն է, բոլորը քնու՛մ են ոտրի վրա":

Կինը հայտարարեց նրան. "Հերի՛ք եղավ: Մենք արդեն երկրորդ ամիսն է լսում ենք դա, մեր համբերությունը կորե՛լ է: Սրա՛ն տեսեք, երաժիշտ է դարձել: Ի՜նչ ես գլխներիս սարքել , ասա՛":

"Հասկանու՞մ ես, բոլորը ոչ մի կերպ չեն կարողանում իրենցը գտնել, - արդարացավ Խոջան: - Ուրիշ երաժիշտներ տարբեր նոտաներ են նվագում, որովհետև ամբողջ ժամանակ փնտրում են, իսկ ես գտել եմ իմ նոտան և ուրիշ ոչ մի նոտա ինձ պետք չէ":


Մեն-միակ նոտան՝ շատ հեշտ է, նույնիսկ սովորելու կարիք էլ առանձնապես չկա: Բայց մեկ նոտայով երաժշտության ամբողջ գեղեցկությունը չես փոխանցի, չէ՞ որ որքան բարդ է այն, այնքան ավելի գեղեցիկ է: Իսկ Աստված՝ ամենաբարդ բանն է աշխարհում. նա ամբողջ աշխարհն է իր մեջ ընդգրկում, նրա մեջ՝ ողջ Տիեզերքն է: Ի՞նչն ուրեմն կարող է Հոր նշանը լինել: Միայն ծայրահեղությունների միաձուլումը, միայն սիմֆոնիան, որտեղ բոլոր նոտաները տարրալուծվում են իրար մեջ...

Շարժում և հանգիստ... Դա ուղղակի խորհրդանիշ է: "Ասա նրանց. շարժում և հանգիստ..."

Աշխատեք դա հասկանալ, աշխատեք ապրել հենց այդպես: Շատ ավելի հեշտ է ծայրահեղությունից ծայրահեղություն նետվել. զբաղվում ես մի բանով՝ և մոռանում ես քեզ աշխատանքի մեջ, վերջացրեցիր գործդ՝ և հանգստանում ես: Բայց դա ծայրահեղություններից միայն մեկի ընտրություն է: Այդ դեպքում դու բացարձակապես հեռու ես Աստծոց, որովհետև ինքն Աստված ոչինչ չի հերքում, ոչնչից չի հրաժարվում:

Նա՝ ամեն ինչում է, նա՝ ամեն ինչ է: Եվ եթե դու էլ միանգամից ամեն ինչ դառնաս, եթե ոչնչի նախընտրություն չտաս և պարունակես քո մեջ ամեն ինչ, քո մեջ կարտահայտվի Հոր նշանը, հավերժության նախանշանը:

Խուսափե՛ք ծայրահեղություններից: Դրանք վտանգավոր արահետներ են, դժվար չէ անդնունդն էլ ընկնել: Թող ծայրահեղությունները միաձուլվեն, այդ ժամանակ մի նոր բան կստացվի՝ շատ ավելի նուրբ, բարդ և գեղեցիկ...

Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ՎՏԱՆԳԱՎՈՐ ՋՐԵՐ

Զրույց տասնութերորդ



Սիմոն Պետրոսն ասաց.
Թող Մարիամը հեռանա մեզանից,
քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի:

Հիսուս ասաց.
Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան,
որպեսզի սարքեմ այր,
որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա,
ինչպես դուք, այրերդ:
Քանզի յուրաքանչյուր կին, ով իրեն այր կդարձնի,
կմտնի Երկնային Արքայություն:


Այսօր մեզ սպասվում է ընթանալ վտանգավոր ջրերով: Շատ հարցեր պետք է պարզաբանել՝ գլխավորը, վերաբերվել առանց կանխակալության, հակառակ դեպքում անհնար կլինի որևէ բան հասկանալ:

Նախ և առաջ տղամարդն ու կինը շատ են տարբեր: Նրանք ոչ միայն նման չեն, նրանք՝ լիակատար հակադրություններ են: Դրանով էլ հենց բացատրվում է նրանց փոխադարձ ձգողականությունը: Միանում են ծայրահեղությունները միայն. նմանը նմանին չի ձգում: Այդ գիտեն բոլորն անկախ իրենց սեռի: Տղամարդու համար կինը՝ հավերժական հանելուկ է: Նա մագնիս է, նա ձգում է դեպի իրեն, գրգռում է հետաքրքրությունդ: Իսկ կանանց անհասկանալի են տղամարդիկ: Տղամարդկանց կարծիքով, այս աշխարհում Աստված ապրում է կանացի մարմնում, չէ՞ որ Աստված՝ գաղտնիք է: Կանանց համար ամեն ինչ հակառակն է. աստվածային է տղամարդը, քանզի նա անհասկանալի է: Ահա թե որն է հակառակ կողմի հրապուրանքը:

Այսպիսով, նախ և առաջ պետք է հասկանալ, որ նրանք ոչ թե ուղղակի տարբեր են, նրանք՝ հակադրություններ են : Բացի այդ, նրանք հավասար չեն, բայց միևնույն ժամանակ հավասար են: Տարբերություն կա, հակադրվածություն կա, դրանք տարբեր ծայրահեղություններ են, բայց նրանք միաժամանակ թե հավասար են, և թե հավասար չեն: Ծայրահեղությունները միշտ հավասար են իրենց կարևորությամբ, հակառակ դեպքում նրանք ուղղակի մեկմեկու դիմակայել չէին կարող:

Պետք է հասկանալ ևս մեկ բան. տղամարդու և կնոջ մարմինները նախատեսված են բացարձակապես տարբեր նպատակների համար: Կենսաբանորեն, ֆիզիոլոգիապես, քիմիականորեն նրանք բոլորովին նման չեն: Մի խոսքով, նրանք ուղղակի տարբեր աշխարհներ են:

Կինն ունի արգանդ: Դա շատ կարևոր օրգան է, կարևոր է մնացած բոլորից, չէ՞ որ հենց այնտեղ է նոր կյանք ծնվում: Այդ օրգանի միջով անցնում է կենդանի ամեն ինչ, դա դարպաս է, որը դեպի մեր աշխարհ է տանում: Հենց այդ պատճառով կինը՝ ընդունող սկիզբ է, գործունյա լինել նա չի կարող: Կինը ստեղծված է, որպեսզի ընդունի, ծառայի որպես պահոց, ամփոփի իր մեջ անճանաչելին: Նա տանտիրուհի է, իսկ տղամարդը՝ նրա հյուրը:

Արգանդի պատճառով կինն իր հոգեբանությունն ունի. կանայք փափկամիտ են և անգործունյա, նրանք հազվադեպ են իրենց հարցադրում և կասկածում ինչ-որ բանում, որովհետև հարցախուզությունը՝ ակտիվության եզրերից մեկն է: Տղամարդը կասկածում է, մտորում է, որոնում, իսկ կինն ուղղակի սպասում է: Նա սպասում է, մինչև տղամարդն իրեն կգտնի: Նա իր վրա գործունյա դեր չի վերցնում և ուղղակի սպասում է՝ իսկ նրա համբերությունն անսահման է:

Շատ կարևոր է հիշել, որ կանայք կարողանում են սպասել, - դա էական է: Կնոջ հոգևոր ճանապարհն ամբողջովին տարբերվում է տղամարդու ճանապարհից: Տղամարդը գործունյա է, նա կասկածում է, փորփրում-հասնում է գլխավորին, ուսումնասիրում է բոլոր արահետները, փորձում է ամեն ինչ պահել իր ձեռքերում: Այլ կերպ չի էլ կարող լինել, չէ՞ որ նա ծեփված է համառության խմորից: Նրա ամբողջ մարմինը՝ սեռական էներգիայի մարմնացում է, որը փնտրում է նպատակ և թափանցում է նրա մեջ:

[Sambitbaba]

Մարդու հորինած ցանկացած զենք՝ նույնիսկ ատոմային ռու՛մբը, - տղամարդկային ուժի մարմնավորում է, առնանդամի խորհրդանիշ: Նետը, հրացանը, հրթիռը՝ այդ ամենը խոցում է, հաղթահարելով մեծ տարածություններ: Այնքան էներգիա կա, որ հերիքեց նույնիսկ Լուսին թռչելու համար... Իսկ կանայք ծիծաղում են միայն և մտածում, թե ինչ հիմարություն է այդ ամենը, - իչների՞դ է պետք ընդհանրապես այնտեղ թռչել: Բայց տղամարդը պատրաստ է վտանգի ենթարկել կյանքը, միայն թե ներթափանցի հերթական գաղտնիքի մեջ՝ նա որքան ուժ ունի, խոցում է կյանքի գաղտնիքները:

Եվ որքան ավելի հեռու է նպատակակետը, այնքան ավելի գրավիչ է: Տղամարդիկ բարձրացել են Էվերեստ, իջել են Լուսնի վրա, իսկ հայացքը նրանց արդեն ավելի հեռուներն է ձգտում: Տղամարդուն չես կասեցնի, նրան ոչինչ հետ չի պահի: Հայտնին նրա համար անմիջապես կորցնում է իր հմայքը: Մեկ անգամ ճանաչածն այլևս հետարքիր չէ նրան: Աշխարհում դեռևս շատ գաղտնիքներ կան, Տիեզերքը՝ ամենահանելուկային կինն է: Տղամարդուն ամեն կերպ պետք է թափանցել նրա մեջ և ճանաչել:

Գիտությունը տղամարդիկ են ստեղծել: Կանայք հակված չեն գիտելիքներին, նրաց մոտ չկա գլխավորը դրա համար՝ հարցասիրությունը: Նրանք կարող են երազել միայն, քանզի հույսը՝ դա սպասում է, արգանդի բնական հատկությունը: Բայց կին-գիտնականներ հազվադեպ են հանդիպում, նրանք այնքան էլ տրամաբանական չեն, չէ՞ որ տրամաբանությունը՝ նույնպես համառամտություն է: Կինը չգիտի ոչ կասկածել, ոչ խորը միտք անել, սակայն կարողանում է իսկապես վստահել և հավատալ՝ դա բնական է, դա նույնպես արգանդի բնույթն է: Կնոջ մարմինը կառուցված է այնպես, որ ամենաապահովը արգանդն է պաշտպանված: Մնացած օրգանները նպատակաուղղված են նրան ծառայելու համար: Բնությանը հենց արգանդն է անհրաժեշտ, որովհետև այնտեղ նոր կյանք է ծնվում: Եվ այդ պատճառով կանայք ապրում են բոլորովին ոչ այնպես, ինչպես տղամարդիկ:

Կնոջ համար հոգևորը՝ սիրո ձև է, այլ ոչ թե ճշմարտության որոնումներ: Ինքը "ճշմարտության որոնումներ" արտահայտությունը տղամարդկային սկզբի ցուցանիշ է: Կնոջ համար դա սիրելիին սպասումն է: Աստված նրա համար՝ ամուսինն է կամ որդին, բայց ոչ մի դեպքում ճշմարտությունը: Ճշմարտությունը չափից դուրս չոր, մերկ, մեռած տեսք ունի, դա ինչ-որ անկյանք հասկացություն է: Տղամարդու համար, իհարկե, ամեն ինչ այլ կերպ է: Նրա համար այդ խոսքը լիքն է խորին իմաստով: "Ճշմարտությունը՝ Աստված է, - համարում է նա: - Ճանաչես ճշմարտությունը՝ կճանաչես ամեն ինչ": Եվ տղամարդու ուղին՝ նվաճողի ուղի է. առջևում սփռված է բնությունը, այն պետք է նվաճել:

Այդ տարբերության պատճառով միշտ խնդիրներ են ծագել: Դրանք ունեցել է, օրինակ, Բուդդան, քանի որ նրա մոտեցումը նախասահմանված էր տղամարդկանց համար: Այլ կերպ լինել չէր էլ կարող, չէ՞ որ մեթոդի մշակումը՝ տղամարդու գործ է: Գիտությունը՝ համառություն է, յոգան նույնպես համառություն է, չէ՞ որ նրանց գլխավոր նպատակը՝ գաղտնիքը բացահայտելն է, պատասխանը գտնելը, Տիեզերքի գաղտնիության քողը պատռելը: Դա էլ հենց ճանաչումն է. բավական է ճանաչես, և խորհրդավորությունը հօդս է ցնդում:

Եվ, քանի գաղտնիքը չի գտնվել, տղամարդը չի հանգստանա: Տիեզերքը պետք է ճանաչել, ոչինչ գաղտնի չպետք է մնա: Եվ այդ պատճառով ճանաչման բոլոր ձևերը նրանք, տղամարդիկ են հորինել. Բուդդան, Հիսուս, Զրադաշտը, Մահավիրան, Քրիշնան ու Լաո-Ձին՝ բոլորը տղամարդիկ էին: Աշխարհում դեռևս չի եղել կին, ով կարող էր համեմատվել նրանց հետ մեթոդներ մշակելու գործում: Այո, եղել են պայծառացած կանայք, բայց նույնիսկ նրանց դա չի հաջողվել: Որովհետև մեթոդներ, պրակտիկ քայլեր որոնելու համր համառոտ, տղամարդկային միտք է անհրաժեշտ:

Իսկ կանայք կարողանում են սպասել՝ սպասել անսահման երկար, նրանց համբերությունն անսպառ է: Այդպես էլ պետք է լինի, չէ՞ որ նրանք ամբողջ ինն ամիս իրենց մեջ երեխա են կրում: Ամեն թրվա հետ պտուղը ծանրանում է, կնոջն ավելի դժվար է դառնում: Ինչ անես, ստիպված ես համբերել ու սպասել: Պետք է սիրես քո բեռը, սպասես ու երազես այն մասին, թե ինչպիսին կլինի քո երեխան: Նայեք, կնոջը, որը շուտով մայր է դառնալու. նա սքանչելի է, նա ծաղկել է պտուղին սպասելիս: Նա առանձնահատուկ նրբություն ունի, նրան յուրահատուկ լուսապսակ է համակել, նա մոտ է բարձունքին՝ նրան տրված է շուտով իրագործել իր մարմնի գլխավոր խնդիրը, նախասահմանված բնության կողմից: Նա ծաղկել է, և շատ շուտով բերք կտա...

[anslov]

Իսկ Օշոն տեղյա՞լ էր. որ կան մարդիկ/երեխաներ, որոնք ոչ կին են, ոչ էլ տղամարդ: Չունեն սեռ, ինչպես ասում է հոլիվուդակիր Շակիրան, իր քրոջ երեխայի համար:
Թե՞ Օշոն տեղյակ էր նրանց գոյության մասին, բայց իրանց որպես մարդ չէր դիտարկում:

[Sambitbaba]

Իսկ Օշոն տեղյա՞լ էր. որ կան մարդիկ/երեխաներ, որոնք ոչ կին են, ոչ էլ տղամարդ: Չունեն սեռ, ինչպես ասում է հոլիվուդակիր Շակիրան, իր քրոջ երեխայի համար:
Թե՞ Օշոն տեղյակ էր նրանց գոյության մասին, բայց իրանց որպես մարդ չէր դիտարկում:

Անսլոու ջան, ես չգիտեմ, թե Շակիրան ինչ է ասել... Բայց եթե քիչ ավելի կոնկրետացնես հարցդ, կփորձեմ պատասխանել:
Դու կոնկրետ մանուկների՞ն նկատի ունես:

[anslov]

Ոչ միայն մանուկներին, որոնց իրանց ծնողները համարում են անսեռ անձինք, քանի դեռ իրանք չեն որոշել թե ինչ սեռի են:
Ու հասկանալի է, որ էտ մանուկները տեսականորեն կարող են մինչև իրանց կյանքի վերջն էլ չորոշեն թե ինչ սեռի են իրանք:
նաև lgbtqia+ համայքից: ասենք տրանսներին, որոնք պրակտիկորեն ունենալով առնանդամանման ինչ որ օրգան, իրենց համարում են ոչ առնանդամակիր:
կամ lgbtqia+ -ից

Asexual
An asexual is an individual who is is not sexually attracted to either men or women.
կամ Queer- ով հայտարարագրում է , որ փոխում է իր սեռական պատկանելությունը, տարբեր գործոններից կախված:

Ինչքան հասկացա, Օշոն սրանց որպես մարդկային տեսակ չի դիտարկու՞մ

[Sambitbaba]

Ոչ միայն մանուկներին, որոնց իրանց ծնողները համարում են անսեռ անձինք, քանի դեռ իրանք չեն որոշել թե ինչ սեռի են:
Ու հասկանալի է, որ էտ մանուկները տեսականորեն կարող են մինչև իրանց կյանքի վերջն էլ չորոշեն թե ինչ սեռի են իրանք:
նաև lgbtqia+ համայքից: ասենք տրանսներին, որոնք պրակտիկորեն ունենալով առնանդամանման ինչ որ օրգան, իրենց համարում են ոչ առնանդամակիր:
կամ lgbtqia+ -ից

կամ Queer- ով հայտարարագրում է , որ փոխում է իր սեռական պատկանելությունը, տարբեր գործոններից կախված:

Ինչքան հասկացա, Օշոն սրանց որպես մարդկային տեսակ չի դիտարկու՞մ

Օք:

Քանի որ քեզ պատասխանելու եմ իմ հասկացածով, ուրեմն թույլ տուր նախ և առաջ հիշեցնել, որ Օշոն՝ անցած դարաշրջանի մտածող է և քսանմեկերորդ դարի մեր գիտակցության փոխակերպումն անծանոթ էր նրան: Եվ այդ պատճառով, կարծում եմ, նրա կատակը շատ լավ կպատասխանի առնանդամակիրների և ոչ առնանդամակիրների վերաբերյալ տվածդ հարցին, որ.

Եթե Աստված համարեր, որ դա է ճիշտը, նա ոչ թե Ադամ և Եվա կստեղծեր, այլ Ադամ և Իվան:

Կարծում եմ, որ սա նշանակում է, որ մնացած բոլոր տարբերակները Օշոն նորմալ չէր համարում, և ըստ այդմ էլ հիշատակածդ մարդկանց, շատ հնարավոր է, համարում էր ոչ նորմալ, այսինքն հիվանդ, իսկ իր փիլիսոփայության մեջ նա խոսում է իր հասկացած նորմալ մարդկանց մասին:

Իսկ մանուկներին, ամենայն հավանականությամբ, համարում էր դեռևս անսեռ հրեշտակներ::)

[anslov]

քսանմեկերորդ դարի մեր գիտակցության փոխակերպումն անծանոթ էր նրան
Ու՞մ գիտակցության փոփոխությանը:
Մեր ասելով դու ու՞մ ինկատի ունես: հուսով եմ որ ոչ ինձ:
............

Փաստորեն Օշոն ոչ միայն սեքսիտ է եղել, այլ նաև հոմոֆոբ

[Sambitbaba]

Ու՞մ գիտակցության փոփոխությանը:
Մեր ասելով դու ու՞մ ինկատի ունես: հուսով եմ որ ոչ ինձ:
............

Փաստորեն Օշոն ոչ միայն սեքսիտ է եղել, այլ նաև հոմոֆոբ

Օշոյի այս գիրքը հրատարակվել է 1975 թվականին: Եթե դու այն ժամանակներում նույնիսկ կայիր, պետք է գիտենաս ուրեմն, որ ասածդ lgbtqia+ համայնքի անդամներին այն ժամանակներում կամ հիվանդ էին համարում, կամ նստացնում էին: Այդպիսին էր գիտակցությունը 40+ տարի առաջ: Ու մարդիկ, չեմ կարծում, թե գիտեին անգամ, թե ինչ ասել է սեքսիստ կամ հոմոֆոբ կամ, առավել ևս՝ lgbtqia+ համայնք...

Ու ներողություն, որ քեզ էլ նկատի ունեի, երբ խոսում էի մարդկության գիտակցության փոխակերպման մասին: Մի նեղացիր, խնդրում եմ: Լավ, թող քո գիտակցությունն այն ժամանակից ի վեր չի փոխվել...

[anslov]

Օշոյի այս գիրքը հրատարակվել է 1975 թվականին: Եթե դու այն ժամանակներում նույնիսկ կայիր, պետք է գիտենաս ուրեմն, որ ասածդ lgbtqia+ համայնքի անդամներին այն ժամանակներում կամ հիվանդ էին համարում, կամ նստացնում էին: Այդպիսին էր գիտակցությունը 40+ տարի առաջ: Ու մարդիկ, չեմ կարծում, թե գիտեին անգամ, թե ինչ ասել է սեքսիստ կամ հոմոֆոբ կամ, առավել ևս՝ lgbtqia+ համայնք...

Ի՞նչ ինկատի ունես այս գրամամբ: Որ Օշոն եթե հիմա գրեր իր քո վերևի թարգմանածը, ապա այնտեղ ոչ միայն կնշեր առնանդամով տղամարդուն ու արգանդով կանանց, որոնք այդ ամենը օգտագործում են նոր սերունդ աշխարհ տալու համար, այլև առանձին առանձին որպես տեսակներ կհիշատակեր նաև գեյ-լեզբի-տրանս ու մնացած lgbtqia+ համայնի ներկայացուցիչների՞ն

[anslov]

Ու ներողություն, որ քեզ էլ նկատի ունեի, երբ խոսում էի մարդկության գիտակցության փոխակերպման մասին: Մի նեղացիր, խնդրում եմ: Լավ, թող քո գիտակցությունն այն ժամանակից ի վեր չի փոխվել...
Մարդկության գիտակցությունը փոխակերպվել է՞
ու հիմա ինչ գիտակցություն է մարդկությանը ուղեկցու՞մ , կապիկի՞՞՞ , միգուցէ գեր-Մարդու՞՞՞

Իսկ միգուցէ մարդկության զգալի քանակի մոտ ընդամնեը գիտակցությանը մթագնու՞մ է, այսինքն գիտակցության մասնակի կամ ամբողջական կորուստ՞

[Sambitbaba]

Ի՞նչ ինկատի ունես այս գրամամբ: Որ Օշոն եթե հիմա գրեր իր քո վերևի թարգմանածը, ապա այնտեղ ոչ միայն կնշեր առնանդամով տղամարդուն ու արգանդով կանանց, որոնք այդ ամենը օգտագործում են նոր սերունդ աշխարհ տալու համար, այլև առանձին առանձին որպես տեսակներ կհիշատակեր նաև գեյ-լեզբի-տրանս ու մնացած lgbtqia+ համայնի ներկայացուցիչների՞ն
Չգիտեմ: Հնարավոր է: Կամ ոչ: Դու որոշիր:

[Sambitbaba]

Մարդկության գիտակցությունը փոխակերպվել է՞

Այո: Այն ժամանակներում սահմանափակ էր, իսկ հիմա սահմաններ չունի:


ու հիմա ինչ գիտակցություն է մարդկությանը ուղեկցու՞մ , կապիկի՞՞՞ , միգուցէ գեր-Մարդու՞՞՞
Թե սահմանափակ, և թե անսահմանափակ վիճակներում գիտակցությունը պահպանել է իր ամենակարևոր գործիքը՝ ընտրության իրավունքը. ընտրիր որը կուզես, կապիկինը կամ գեր-Մարդունը:


Իսկ միգուցէ մարդկության զգալի քանակի մոտ ընդամնեը գիտակցությանը մթագնու՞մ է, այսինքն գիտակցության մասնակի կամ ամբողջական կորուստ՞
Օրինակ, իմ մո՞տ...;)

[Sambitbaba]

Իմիջիայլոց, երազանքների մասին. չկա մայր, որը կհամարեր, որ իր ապագա երեխան սովորական մեկն է լինելու: Մոր երազանքներում երեխան միշտ բացառիկ է: Պատմությունը պահպանել է Բուդդայի և Մահավիրայի մայրերի երազները: Հնդկաստանում կա սովորույթ գրի առնել պայծառացածների մայրերի երազները: Բայց ես համոզված եմ, որ այդպիսի երազներ յուրաքանչյուր մայր է տեսնում: Այլ բան, որ հազիվ թե շատերի երազներն են գրի առնվել, դրա կարիքն ուղղակի չկա, - բայց ամեն մայր երազում է լույս աշխարհ բերել աստծո: Այլ կերպ չի էլ կարող լինել: Բուդդայի մոր երազների մասին պատմությունները պահպանվել են, ամբողջ տարբերությունը սա է, - իսկ ձեր մայրն իր երազները գրի չի առել: Բայց եթե գրի առած լիներ, դուք էլ կհամոզվեիք, որ նա երազել է բուդդայի, հիսուսի, բացառիկ երեխայի մասին... Եվ բանն այստեղ սնափառությունը չէ՝ ուղղակի, ծնելով երեխա, կինն ինքն իրեն կյանք է տալիս:

Երբ երեխան լույս աշխարհ է գալիս, ոչ թե միայն նա է ծնվում, այլ նաև նրա մայրը: Նախկինում նա ուղղակի կին էր, իսկ հիմա մայր է դարձել: Մի կողմից, լույս աշխարհ է գալիս նոր մարդ, մյուս կողմից՝ նոր մայր: Իսկ մայրը և ուղղակի կինը՝ լրիվ տարբեր մարդիկ են, նրանց մի ամբողջ անդունդ է բաժանում, նրանք ապրում են տարբեր կյանքերով: Առաջ կինն ուղղակի կին էր և սիրուհի, իսկ հիմա այդ ամենն այլևս նշանակություն չունի. ծնվել է երեխա, սկսվել է նոր կյանք՝ կինը դարձել է մայր:

Ահա թե ինչու ամուսինները դժկամորեն են երեխա ունենում: Ամբողջությամբ վերցրած, տղամարդիկ երեխաներ այնքան էլ չեն սիրում, երեխաները նրանց՝ կանանց հետ փոխհարաբերությունների երրորդ մասն են դառնում, և դա ոչ թե ուղղակի երրորդ մասն է, դա արդեն նրանց նոր հարաբերությունների կենտրոնն է: Եվ կինը փոխվում է, նա արդեն նախկինը չի դառնա: Վերջին հաշվով, եթե ամուսինը շատ է ցանկանում նրա սերը, նա ստիպված է նրա որդին դառնալ, որովհետև մայրն արդեն սովորական կին լինել չի կարող: Նա նախ և առաջ մայր է, և դրա հետ արդեն ոչինչ չես անի: Ամուսնուն մի բան է մնում միայն. նրա որդին դառնալ: Դա նրա սերը վերադարձնելու միակ միջոցն է, որը հիմա ամբողովին դեպի երեխաներն է ուղղված:

Այդպես կինը հասնում է իր գագաթնակետին: Ամուսինը, նախկին սիրեկանը, ուղղակի օգնեց նրան մայր դառնալ: Մտածեք սրա վրա. կինը երազում է դառնալ մայր, համբերատար սպասում է դրան, իսկ ամուսինը, նրա սիրեցյալը՝ ուղղակի միջոց է: Իսկ տղամարդու համար նպատակը՝ ոչ թե երեխաներն են, այլ ինքը կինը, ինքը սերը, սիրուհին: Եթե երեխաներ նույնիսկ ծնվում են, դա ընդամենը կողմնակի հետևանք է: Տղամարդն ուղղակի հաշտվում է դրա հետ, երեխաները միշտ ճանապարհից դուրս են, նրանք ճանապարհի վերջը չեն:

[anslov]

Այո: Այն ժամանակներում սահմանափակ էր, իսկ հիմա սահմաններ չունի:


Թե սահմանափակ, և թե անսահմանափակ վիճակներում գիտակցությունը պահպանել է իր ամենակարևոր գործիքը՝ ընտրության իրավունքը. ընտրիր որը կուզես, կապիկինը կամ գեր-Մարդունը:


Օրինակ, իմ մո՞տ...;)

Փաստորեն քո կարծիքով դու ավելի գիտակից էս, քան Պլատոնը, Սոկրատեսը, Նարեկացին, Դա Վինչին, ... և անգամ Օշոն ՞՞՞

[Sambitbaba]

Փաստորեն քո կարծիքով դու ավելի գիտակից էս, քան Պլատոնը, Սոկրատեսը, Նարեկացին, Դա Վինչին, ... և անգամ Օշոն ՞՞՞

Ես՝ ոչ, ես էլ եմ համարյա Օշոյի սերնդից...

Բայց դու՝ ամենայն հավանականությամբ: Դու էիր, չէ՞, որ բազմատաղանդ համայնքների մասին նոր գիտակցությամբ խոսեցիր թեմայից ու սխալ հանեցիր Օշոյին:

[anslov]

կարծեմ սա դու ես ասել

Այո: Այն ժամանակներում սահմանափակ էր, իսկ հիմա սահմաններ չունի:

................



Դու էիր, չէ՞, որ բազմատաղանդ համայնքների մասին նոր գիտակցությամբ խոսեցիր թեմայից ու սխալ հանեցիր Օշոյին:
Ես Օշոյին սխալ հանեցի՞
Կարո՞ղ ես ասել թե ինչից ես այսպես հասկացել:

Կոնկրետ Օշոյի մտքերից էլ ես հասկացա, որ նա էլ ինչպես նաև ԲՈԼՈՐ մարդկության կտրվածքով ոչ մի արժեքավոր անհատ-մտածող չի հենվել կին-տղամարդ հարաբերություններից դուրս ինչ որ այլ հարաբերությունների նորմալ լինելու մասին ընդունելության վրա:
ՈՉ ՄԻ

Իսկ դու հայտեցիր, որ մարկությանգիտակցությունը փոխակերպվել է ու առաջադիմել :

[Sambitbaba]

Ես Օշոյին սխալ հանեցի՞
Կարո՞ղ ես ասել թե ինչից ես այսպես հասկացել:

Այստեղից.

Իսկ Օշոն տեղյա՞լ էր. որ կան մարդիկ/երեխաներ, որոնք ոչ կին են, ոչ էլ տղամարդ: Չունեն սեռ, ինչպես ասում է հոլիվուդակիր Շակիրան, իր քրոջ երեխայի համար:
Թե՞ Օշոն տեղյակ էր նրանց գոյության մասին, բայց իրանց որպես մարդ չէր դիտարկում:
Որովհետև, եթե մարդուն որպես մարդ չես դիտարկում, արդյո՞ք դրա մեջ որևէ ճշմարտություն կա...
Ու եթե ես քեզ չեմ հասկացել, ուրեմն չեմ հասկանում նաև, թե ինչի մասին է մեր զրույցը...


Կոնկրետ Օշոյի մտքերից էլ ես հասկացա, որ նա էլ ինչպես նաև ԲՈԼՈՐ մարդկության կտրվածքով ոչ մի արժեքավոր անհատ-մտածող չի հենվել կին-տղամարդ հարաբերություններից դուրս ինչ որ այլ հարաբերությունների նորմալ լինելու մասին ընդունելության վրա:
ՈՉ ՄԻ
Ճիշտն ասած, ես երբեք այդ տեսանկյունից չէի նայել հարցին՝ ոչ Օշոյի, ոչ էլ "ԲՈԼՈՐ մարդկության կտրվածքով որևէ արժեքավոր անհատ-մտածողի" վերաբերյալ: Բայց այն, ինչ ասացիր հիմա, երևի հենց այդպես էլ պետք է լիներ...
Որովհետև բևեռականությունը՝ ֆիզիկական աշխարհի հիմքերից մեկն է, և սեռերի տարբերությունն էլ դրա լավագույն ցուցանիշներից է: Առանց դրա ֆիզիկական աշխարհի մեր ունեցած տարբերակը գոյություն ունենալ չէր կարող: Եվ, կարծում եմ, երբ Օշոն (և բոլոր մյուսներն էլ) տարբեր տեսանկյուններից է մոտենում տղամարդուն և կնոջը, դա ոչ թե այն պատճառով, որ նա սեռականության այլ տարբերակներ չի ընդունում, այլ որովհետև խոսում է հենց մեր ֆիզիկական աշխարհի կառուցվածքի մասին: Մնացածը ուղղակի թեմային չի վերաբերվում:


Իսկ դու հայտեցիր, որ մարկությանգիտակցությունը փոխակերպվել է ու առաջադիմել :
Այո:
Բայց դա արդեն թեմային չի վերաբերվում: Եթե քեզ հետաքրքիր է, թե ինչու եմ այդ կարծիքին, ուրախությամբ կպատասխանեմ քեզ, բայց որևէ այլ թեմայում: Ցանկացած այլ, բայց ոչ գրականության::)

[Sambitbaba]

Եվ այդ ամենն արտացոլվում է, երբ հարցը վերաբերվում է դեպի Աստված ճանապարհին: Ուղու ընտրության խնդիրը ծագում է նորից ու նորից: Հազարավոր կանայք գրավվեցին Բուդդայի ուսմունքով և ուզեցան մուտք գործել այդ ճանապարհ, ձեռնադրվել, բայց Բուդդան միշտ դեմ էր դրան, ամբողջ ուժերով ջանում էր դա թույլ չտալ: Պատճառը պարզ է. նրա մեթոդը նախատեսված է նախ և առաջ տղամարդկանց համար, իսկ կանանց վերաբերյալ այն կարող էր ընդհանրապես չաշխատել: Բայց կարեկցանքից դրդված, նա այնուամենայնիվ երբեմն ձեռնադրում էր կանանց: Երբ նրա մոտ կին էր գալիս, նա վաղ թե ուշ տեղի էր տալիս նրա թախանձանքներին, բայց անում էր դա տխրությամբ: "Իմ կրոնը կարող էր կենդանի մնալ հինգ հազարամյակ, - ասում էր նա: - Իսկ հիմա հազիվ թե ձգի հինգ դար..." Այդպես էլ տեղի ունեցավ. ուղիղ հինգ հարյուր տարի հետո բուդդիզմը հեռացավ Հնդկաստանից: Նա այլևս այնտեղ ապրել չէր կարող. կանայք իրենց հետ չափից դուրս բարդություններ բերեցին, չէ՞ որ բուդդիզմը նախատեսված էր տղամարդկանց համար:

Եվ եթե ձեզ հասկանալի է Բուդդայի տեսակետը, Հիսուս նրա համեմատ շատ ավելի կարեկցող կթվա: Ոչ ոք նրան տղամարդկային շովինիստ չի համարի՝ նա այդպիսին չէր, նա երբեք տղամարդուն նախընտրություն չի տվել: Ավելին, նրա մեթոդիկան, որը եկեղեցին, ճշմարիտն ասած, վաղուց արդեն կորցրել է, հավասարապես կիրառելի է երկու սեռերի համար էլ: Ուշադրություն դարձրեք. կնոջ մասին հարցը տվեց հենց Սիմոն Պետրոսը, քրիստոնեության և Եկեղեցու հիմնադիրը: Իհարկե, նման գաղափար միայն այդ մարդու գլուխը կարող էր գալ.



Սիմոն Պետրոսն ասաց.
Թող Մարիամը հեռանա մեզանից,
քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի:


Եկեղեցին դեմ էր կանանց: Վաղուց գոյություն ունեին տղամարդկանց մենաստաններ, ուր կանանց ընդհանրապես չէին թողնում՝ կանանց ցանկացած չարի արմատ էին համարում: Անհասկանալին միշտ չարիք է թվում, չէ՞ որ հայտնի չէ, թե նրանից ինչ սպասես: Եթե փոքր ինչ գիտես գոնե, արդեն կարելի է ինչ-որ բան ենթադրել: Բայց կանայք հանելուկ են. մտնելով քո կյանք, նրանք անմիջապես սկսում են իշխել քեզ վրա: Նրանց իշխանությունը նուրբ է, աննկատելի, նրա դեմ դժվար է ընդվզել:

Տղամարդիկ միշտ վախենում էին դրանից, և նրանք, ովքեր իրենց նվիրաբերում էին Աստծո կամ բնության գաղտնիքները բացահայտելուն, ամբողջ ուժով խուսափում էին կանանցից, քանզի կինը, բավական է մտնի քո կյանք, ամբողջ իշխանությունն իր ձեռքն է վերցնում: Նա լիակատար ուշադրություն է պահանջում իր հանդեպ: Ճշմարտությունը նրա համար՝ մրցակցուհի է, իսկ մրցակցուհիների նա տանել չի կարողանում, կինը չափազանց խանդոտ է դրա համար: Եվ այդ պատճառով նա, ով ճշմարտություն է փնտրում, ավելի լավ է կանանց հետ գործ չունենա:

[anslov]

Բայց դա արդեն թեմային չի վերաբերվում: Եթե քեզ հետաքրքիր է, թե ինչու եմ այդ կարծիքին, ուրախությամբ կպատասխանեմ քեզ, բայց որևէ այլ թեմայում: Ցանկացած այլ, բայց ոչ գրականության::)
Սպասում եմ քո պատասխանին ցանկացած թեմայում:
Միայն մեկ խնդրանք:
Պատասխանից հետո անձնական նամակով խնդրում եմ տեղեկացնես ինձ դրա մասին:

[Sambitbaba]

Պատմում են, իբր Սոկրատեսն ասել է, որ...



Ինչ-որ պատանի խորհուրդ է հարցրել նրանից՝ արժե՞, իբր, ամուսնանալ, թե՞ ոչ: Պետք է ասել, որ պատանին լավ գիտեր, թե նման հարցով ու՛մ դիմի: Գլխի ընկնել, մեր մեջ ասած, դժվար չէր, քանզի Սոկրատեսի բախտն ահավոր կերպով չէր բերել ընտանեկան կյանքում: Նրա կինը, Քսանթիպան, պատմության մեջ ամենասարսափելի կանանցից մեկն էր: Սոկրատեսին նա ուղղակի հոգեհան էր անում. անվերջ խոսում էր վրան, կրունկի տակ էր պահում, ձեռքն ընկած ամեն բան նետում էր նրա վրա: Մի անգամ նա նրա երեսին թեյ շփեց, և այրվածքի հետքը Սոկրատեսի երեսին մնաց ամբողջ կյանքի ընթացքում: Մի խոսքով, այն պատանին գտել էր ամենահարմար մարդուն՝ Սոկրատեսը հաստատ հարցի պատասխանը գիտեր: Եվ Սոկրատեսը պատասխանեց. "Ամուսնացիր, իհարկե: Եթե ձեռքդ լավ կին ընկնի, երջանիկ մարդ կդառնաս, իսկ եթե բախտդ չբերեց՝ կդառնաս փիլիսոփա..."



Սիմոն Պետրոսն ասաց.
Թող Մարիամը հեռանա մեզանից,
քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի:


Վտանգավոր էր կանանց շրջապատից ներս թողնելը. ուղին անմիջապես մշուշ է պատում, և դու մոլորվում ես, չգիտես ուր գնաս և ինչ անես: Տղամարդու համար կինը՝ անհայտ բան է, չճանաչված, հանելուկային: Դա պոետիկի, անճանաչելիի, երազելիի, անտրամաբանականի, անկանխագուշակելիի և չգիտակցվածի խորհրդանիշն է: Տղամարդու համար կինը՝ անիմաստության մարմնավորումն է: Նրա վարքի մեջ դժվար է տրամաբանություն գտնել, կինը բացարձակապես անկանխագուշակելի մի բանինց մյուսին է թռնում...



Մի անգամ Նասրեդինը երկար վիճում էր կնոջ հետ ինչ-որ բանի մասին: Վերջիվերջո Խոջան ստիպված էր հանձնվել՝ ինչպես, ընդ որում, ամեն անգամ: Կնոջ հետ վիճել չի կարելի, նա միշտ հաղթում է՝ դրանից կյանքդ ուղղակի անտանելի է դառնում, իսկ բանն ավելի հաճախ դրան չարժե: Մի խոսքով, մտածեց Խոջան ու որոշեց. "Էլ ի՞նչ ձգձգեմ: Միևնույն է, երեք օր անց նա իր ուզածին կհասնի, ավելի լավ է միանգամից հանձնվեմ": Եվ նա ասաց. "Դե լավ, լավ, համոզեցիր՝ ես համաձայն եմ":

"Ուշ է, - նրա խոսքը կտրեց կինը: - Ես արդեն միտքս փոխեցի":


Նրանք, ովքեր որոնում են Աստծուն, միշտ երկչում են կանանցից՝ նրանց հետ ոչնչում համոզված լինել չի կարելի: Ավելի վատ է նրանց ուղեկից վերցնելը՝անախորժություններից չես պրծնի, ընդ որում ամենաանսպասելի ու տարբեր: Նրանց արարքներն անտրամաբանական են, դատողությունների ընթացքն անկանխագուշակելի է: Բացի այդ, կարելի է սիրահարվել նրանց, կանայք հրապուրանք են ներշնչում, իսկ դա անպայման հանգեցնում է սեռական հարաբերությունների: Իսկ երբ գործին խառնվել է սեքսը, Աստծո որոնումների մասին կարելի է մոռանալ՝ այսուհետև դու այլ ուղղությամբ ես շարժվում: Տերտերները միշտ վախեցել են կանանցից, և դա կարելի է հասկանալ: Ինչ վերաբերվում է Պետրոսին, նա իր առաջարկով ցույց տվեց եկեղեցու զարգացման ուղղությունը գալիք հարյուրամյակների համար. նա վախենում էր, որ կկորչի հավատի մաքրությունը, ճանապարհի շիտակությունը...

Եվ նա ասաց. "Թող Մարիամը հեռանա մեզանից..." - իսկ Մարիամը ոչ միայն կին էր, այլև Քրիստոսի մա՛յրը: Բայց նույնիսկ նրան չէր կարելի թողնել մնալ, "...քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի": Ի՞նչ կյանքի մասին է խոսքը: Հավերժական, որին ձգտում էին աշակերտները: Եկեք փորձեն հասկանալ, թե ինչու՞ կանայք արժանի չեն հավերժական կյանքի:

[Sambitbaba]

Կինը բնական էակ է, նա ապրում է բնության մեջ, նա տղամարդուց շատ ավելի բնական է: Հնդկաստանում կանացի սկզբն անվանում են պրակրիտի՝ ինքը բնությունը, հողը, գոյության հիմքը: Կինը շատ ավելի մոտ է բնությանը, նրա հակումներն ու նպատակներն անմիջականորեն կապված են բնության հետ: Իսկ տղամարդու մեջ կա մի ինչ-որ բան, ինչը նրան ստրիպում է անհնարինն անել: Հասանելին նրան ձեռք չի տալիս՝ նրան քիչ է ուղղակի լավ ամուսին լինել: Լավ ընտանիքը բավական է կնոջը, տնական օջախն ու երեխաները հերիք են նրան՝ սա ամենն է, ինչ պետք է նրան երջանիկ լինելու համար:

Կենսաբանները գտել են դրա բացատրությունը. տղամարդու օրգանիզմում միշտ առկա են ֆիզիոլոգիական, հորմոնալ խախտումները: Կնոջ օրգանիզմը շատ ավելի հավասարակշռված է, դա փակ շրջանակ է: Ասում են, որ սաղմի սեռը նախորոշվում է սկսած ամենաառաջին բջիջից: Մայրն ու հայրն ապագա երեխային քսաներեքական քրոմոսոմներ են տալիս: Եթե քրոմոսոմները կազմում են սիմետրիկ զույգեր, ուրեմն աղջիկ է ծնվում: Հավասարակշռություն, սիմետրիա՝ և ծնվում է նոր կին: Հոր և մոր կենտ քրոմոսոմները գումարվում են: Եվ եթե մայրական ձվաբջիջ են ընկնում քսաներեք ոչ լրիվ զույգ քրոմոսոմներ, ծնվում է տղա, տղամարդ, իսկ պատճառը՝ սիմետրիայի խախտումն է:

Տղաների և աղջիկների միջև տարբերությունը տեսանելի է նրանց կյանքի առաջին իսկ ժամերից. տղաներն անհանգիստ են, իսկ աղջիկներն իրենց շատ ավելի լուռ են պահում: Կանայք հաճախ են կանխազգում, թե ով է իրենց մոտ ծնվելու. տղաներն ինչ-որ անդադրում են, արդեն փորի մեջ նրանք քացի են տալիս, հրմշտում են: Աղջիկները նույնիսկ արգանդում իրենց հանգիստ են պահում, քնում են ավելի շատ: Եվ մայրը հաճախ է կռահում, թե երեխան ինչ սեռի է լինելու: Տղամարդիկ ընդհանրապես անհանգիստ են. հոգեկան անդադրումնությունը նրանց չի թողնում կանգ առնել: անվերջ քշում է ինչ-որ տեղ, ձգտում է հրահրում դեպի հեռավորը:

Կնոջը շատ ավելի հետաքրքիր է տանը լինել: Թե ինչ է կատարվում Վիետնամում, նրան հետաքրքիր չէ՝ շատ է հեռու: Իրադարձությունները Կիպրոսում նրա համար ոչ մի նշանակություն չունեն: Նա ի վիճակի չէ հասկանալ, թե ինչու՞ է տղամարդը կարդում լրագրատվական գրառումները Կիպրոսի մասին: "Ի՞նչ կապ ունի դա մեզ հետ", - ազնվորեն զարմանում է նա: Իսկ ամուսնուն թվում է, թե վեհ բաները նրան բոլորովին չեն հետաքրքրում: Ոչ, բանն այդ չէ: Ուղղակի նա առանց այդ էլ իրեն լավ է զգում, նրան ավելի հետաքրքիր է, թե իր շուրջ ինչ է կատարվում. մի հարևանը դավաճանեց կնոջը, մյուսը հիվանդացավ, ինչ-որ մեկը երեխա ունեցավ, իսկ մեկ ուրիշը մեռավ՝ ահա այն նորությունները, որոնք կարևոր են նրա համար: Դրանք մոտիկ են, տնական են: Բավական է հարևանների շրջապատն էլ:

Իսկ որոշ կանանց ու մայրերի հարևաններ էլ պետք չեն՝ առանց նրանց էլ տան հոգսերը բավական են: Կինը երջանիկ է, իսկ պատճառը՝ կենսաբանությունն է. նրա հորմոնները, նրա բջիջների կյանքն ամբողջովին հավասարակշռված է: Տղամարդն անհանգիստ է, և այդ անհանգստությունը նրան մղում է որոնումների ու կասկածների, չի թողնում նա կանգ առնի: Նա չի կարող երջանիկ լինել, մինչև վերջնական ճշմարտությունը չգտնի: Ընդ որում, դա էլ դեռ լիակատար երջանկության հաստատուն պայման չէ: Դժվար է ասել, չի՞ տա արդյոք նա իրեն նոր գաղտնիքներ բացահայտելուն: Ահա՛ թե որն է տարբերությունը: Բոլոր կրոնները նախատեսված են ինչ-որ հեռու բաներ որոնելու համար:

[Sambitbaba]

Լիովին արդարացի է Պետրոսը վախենում, որ Մարիամից, Հիսուսի մորից, կարող են անախորժություններ լինել: Կնոջ ներկայությունը նշանակում է չհետազոտված ջրեր: Ավելի լավ է մնաս ափին, ինչ-որ սահման պահես, կոնկրետ սահմանումներ: Միայն թե կնոջը դրանց մոտ չթողնե՛ք: Մենք սովոր ենք տղամարդկային մտածելակերպին, գիտենք, թե ինչպես է այն կառուցված, գիտենք բոլոր մուտքերն ու ելքերը: Տղամարդը հենվում է գիտակցականի վրա, իսկ կինն՝ անգիտակցականի: Հենց այդ պատճառով տղամարդիկ կարողանում են իրար գումարել կցկտուր տեղեկությունները, բայց հազվադեպ են ներսը նայում: Կինը նրբություններին ուշադրություն չի դարձնում, բայց ամենահասարակ փաստերի մեջ անգամ ընդունակ է շատ խորը սուզվել: Տղամարդը կարող է գիտելիքների հսկայական պաշար կուտակել, բայց միշտ ավելի թույլ է սիրում: Կինը հասնում է մինչև սիրո գագաթները, բայց գիտելիքների հետ խնդիրներ ունի, որովհետև գիտելիքները՝ գիտակցականի մասն են, իսկ սերը՝ ենթագիտակցական երևույթ է:

Եվ Սիմոն Պետրոսն առաջարկում է.



Թող Մարիամը հեռանա մեզանից,
քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի:


Բոլոր կրոնները կնոջ դեմ են տրամադրված, քանի որ դրանք տղամարդիկ են ստեղծել: Իսկ տղամարդիկ վախենում են կանանցից և այդ պատճառով իրենց տարածություն չեն թողնում, չեն ուզում, որ կանայք այնտեղ էլ ներթափանցեն:

Այդ պատճառով բոլոր կրոններն իրենց հիմքում միա-, այլ ոչ երկսեռ են: Ու նաև բոլոր կրոնական հանրություններն են միասեռ. վանականներն ապրում են միասեռ հասարակության մեջ: Եվ եթե նույնիսկ տղամարդկային մենաստաններ թողնեին կանանց, վերջիններիս համար անպայման հատուկ օրենքներ կհորինեին. ոչ մի բանի չխառնվել, հաստատուն հետևել հիմնված կանոններին, ամեն ինչում ենթարկվել տղամարդկանց՝ կարճ ասած, չարից-փորձանքից հեռու... Կանանց երբեք չեն տվել այն ազատությունը, որն ունեն տղամարդիկ. նրանց հավերժ հետին պլան են հրել, նրանց միշտ երկրորդական դերեր են հատկացրել: Այո, նրանք կարող են միանձնուհիներ դառնալ, նրանք ունեն իրենց, կանացի մենաստանները, բայց այդ հաստատությունները շատ ավելի փոքր դեր են խաղում, քան տղամարդկանցը: Կանանց մենաստանները երբեք մեծ նշանակություն չեն ունեցել:

Պատկերացրե՛ք, որ կինը Հռոմի պապ լինի: Ոչ, դա անհնար է: Նա կկործանի՛ ամբողջ եկեղեցին, հիմնահատակ քարուքա՛դ կանի: Պետրոսը մտածում է կարգուկանոնի, եկեղեցու, հավատացյալների հսկայական կազմակերպության հաստատման կատեգորիաներով, դրա համար էլ ասում է. "Չի՛ կարելի կանանց թույլ տալ մոտենալ դրան: Եվ հարկ է սկսել Հիսուսի մորից՝ եթե նրան թույլատրես, այդ ժամանակ մնացած կանայք էլ կձգվեն-կգան՝ և նրանց կասեցնել արդեն ոչ ոք չի կարողանա":

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան,
որպեսզի սարքեմ այր,
որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա,
ինչպես դուք, այրերդ:
Քանզի յուրաքանչյուր կին, ով իրեն այր կդարձնի,
կմտնի Երկնային Արքայություն:


"Մի անհանգստացեք, - ասում է Հիսուս: - Ես կուղղորդեմ նրան, որպեսզի սարքեմ այր..." Ի՞նչ է դա նշանակում: Կնոջը սարքել տղամարդ նշանակում է օգնել նրան գիտակցել անգիտակցելին, ներքին մութը լուսավորել գիտակցության փայլքով, որպեսզի ենթագիտակցականը վերանա և ամեն ինչ դառնա գիտակցելի: Կնոջ հանելուկայնությունը փորձաքարից անկյունաքար կարելի է դարձնել: Այո, դա հնարավոր է, բայց դա կարող է անել մեծ ուսուցիչը միան՝ նա, ով միաժամանակ և տղամարդ է և կին, ով հասել է ներքին կատարելության, ում մեջ ներքին տղամարդն ու կինը միաձուլվել են և այլևս բաժան չեն: Մեծ ուսուցիչը զուրկ է սեռից, նա արդեն ոչ տղամարդ է, ոչ կին: Միայն նա է ընդունակ օգնել, չէ՞ որ օգնողը երկու սեռերի ներկայացուցիչներին էլ պետք է հավասարապես հասկանա: Եվ այդ պատճառով Հիսուս ասում է. "Ես կուղղորդեմ նրան, որպեսզի սարքեմ այր..."

Ի՞նչ է դա նշանակում: Նա ինչ է, մտադիր է սեռը փոխելու վիրահատությու՞ն կատարել: Ոչ, խոսքը մարմնական հատկանիշների մասին չէ: Մարմինը գլխավորը չէ. կանացի մտածելակերպ տղամարդկանց մոտ էլ է լինում, իսկ տղամարդկային՝ կանանց մոտ էլ: Աշխարհում ապրել է տիկին Կյուրին՝ սքանչելի գիտնական, բազում տղամարդկանցից շատ ավելի դատող: Կանացի մարմնով, բայց տղամարդու գիտակցությամբ: Չայտանյա Մահապրաբհուն իսկական տղամարդ էր, մեծ փիլիսոփա ու տրամաբան: Եթե նա շարունակեր զբաղվել տրամաբանությամբ, անշուշտ պատմության մեջ կմտներ: Բայց նա հանկարծ հրաժարվեց տրամաբանությունից, ընկավ ցնորքների մեջ, սկսեց պարել փողոցներում ու երգել կիրտաններ: Նա դարձավ կին, նույնիսկ նրա դեմքը փոխվեց, ավելի սիրունատես դարձավ, իսկ հետո մարմինն էլ նուրբ ու սահուն տեսք ընդունեց: Նա Աստծոն կնոջ պես էր սիրում, երգում ու պարում էր: Ահա թե ինչպես է լինում...

[Sambitbaba]

Եվ ուրեմն ի՞նչ նկատի ունի Հիսուս: Նա ասում է, որ կնոջ ենթագիտակցությունը կարելի է գիտակցության մաս դարձնել, այդ ժամանակ կինն էլ ամբողջովին կփոխվի: "Եվ ես կանեմ այդ, - խոստանում է նա: - Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան, որպեսզի սարքեմ այր": Ի՞նչ է նշանակում "նրան տղամարդ սարքել":

Պետք չէ մտածել, թե տղամարդիկ ինչ-որ բանով ավելի լավն են: Խոսքը գնում է միայն ներքին մթության մասին, որտեղ էլ սովորաբար ապրում է կինը՝ այլ կերպ նա չի կարող, դա է նրան մոտ, նա այդպես է ստեղծված: Բնության համար կինն ավելի կարևոր է: Բնության համար տղամարդն ինչ-որ տեղ ծայրամասում է գտնվում: Եթե կարիք լինի, կարելի է նրան զոհաբերել, իսկ կնոջը պետք է պահպանել ամեն գնով:

Տղամարդն այնքան էլ անհրաժեշտ բան չէ, ահա թե ինչու բնության մեջ հազվադեպ են հոգատար հայրերը: Մայրերն ամենուր են՝ թռչունների, գազանների ու ձկների մոտ, ամենուր աշխարհում: Իսկ հայրեր՝ ոչ բոլորն ունեն: Հայրեր կան միայն մարդկային հասարակարգում, բայց այստեղ էլ նրանք ընդամենը ձևականություն են, պայմանականություն: Հայրը՝ ամենաբնական երևույթը չէ: Լեզվաբանները պնդում են, որ "քեռի" բառն ավելի հին է, քան "հայր" բառը: "Հայր" բառը՝ համամատաբար ավելի երիտասարդ հայտնագործություն է: Հայրերը երևան եկան, երբ ծագեց կնոջ ճակատագիրը մեկ տղամարդու հետ կապելու սովորույթը: Իսկ "քեռի" բառը կար շատ ու շատ վաղ ժամանակներում էլ, չէ՞ որ երեխայի համար ցանկացած տղամարդ՝ ուղղակի քեռի է: Երեխաները հազվադեպ գիտեին, թե ով է իրենց հայրը: Կենդանիների մոտ էլ նույնն է. "հայր" նրանք չունեն, ցանկացած հասուն արու՝ ուղղակի "քեռի" է:

Երբևիցէ հայրերը նորից կվերանան: Դա լրիվ հնարավոր է, չէ՞ որ հայրերը հայտնվել են աշխարհի վրա մասնավոր սեփականության հետ միասին: Որտեղ էլ ծագեր մասնավոր սեփականություն, այնտեղ անմիջապես հայրեր էին հայտնվում: Նրանք ոչ միայն տիրում էին սեփական ունեցվածքը, այլև պահպանում էին իրենց անձնական ընկերուհուն: Վաղ թե ուշ մասնավոր սեփականությունը նորից կվերանա, և այդ ժամանակ աշխարհում նորից հայրեր չեն լինի:

Արևմուտքում դա արդեն սկսվել է. այնտեղ շատ-շատ են միայնակ մայրերը, հայրերից նրանք շուտ ազատվեցին: Եվ դա ավելի ու ավելի հաճախ է պատահելու: Միայն մայրերից չի կարելի ազատվել, նրանք պետք են բնությանը: Ահա թե ինչու մայրը՝ մարմնական երևույթ է, կանայք մարմնին շատ ավելի ուշադրություն են հատկացնում, քան տղամարդիկ: Այդ պատճառով էլ նրանք այդքան ժամանակ են ծախսում իրենց հետևելու վրա. ժամերով հագնվում են, շպարվում են: Դու վաղուց նստած ես մեքենայի մեջ, սեղմում ես շչակը՝ իսկ նրանք չկան ու չկան...



Մի անգամ Խոջա Նասրեդինը տանն այս ու այն կողմ էր վազվզում՝ ճանճասպանը ձեռքին, իսկ հետո կնոջը հայտնեց. "Ես սպանեցի չորս ճանճ. երկու արու և երկու էգ":

"Իսկ ինչպե՞ս ես դու նրանց տարբերում", - զարմացած հարցրեց կինը:

"Երկուսը նստած էին հայելու վրա", - բացատրեց Խոջան:

[Sambitbaba]

Կանայք ավելի շատ են տարված մարմնով, նրանք ավելի հողակցված են՝ այդ պատճառով էլ հիմնականում տղամարդկանցից ավելի երկար են ապրում: Աշխարհում անթիվ այրի կանայք կան. առաջինն ամուսինները չեն դիմանում:

Անհանգստությունը նշանակում է ուժերի անիմաստ ծախսում: Եվ եթե խորանանք դրանում և ամեն ինչ հաշվենք, ուժեղ սեռը՝ հենց կանայք են: Նրանք և ապրում են ավելի երկար, և հիվանդանում են ավելի հազվադեպ՝ ավելի հաճախ ձևացնում են, իհարկե, բայց դա արդեն այլ հարց է, իրականում նրանք ավելի հազվադեպ են հիվանդանում: Նրանց կենսաղբյուրն ավելի հզոր է, նրանք տղամարդկանցից ավելի լավ են դիմադրում հիվանդություններին: Եվ դրա հիմնական պատճառն այն է, որ մարմինը նրանց համար ավելի կարևոր է:

Տղամարդիկ ապրում են գլխով, գիտակցությամբ, մտքերով: Ահա թե ինչու ավելի հաճախ են խելագարվում և ինքնասպանություններ գործում: Կանայք՝ այդպիսի թուլամորթներ չեն, որովհետև մարմինն ավելի ամուր է, քան միտքը: Գիտակցությունն ի հայտ է գալիս ավելի ուշ, երբ մարմինն արդեն կյանքի հարուստ փորձ ունի: Բայց երբ հարցը վերաբերվում է Աստծոն, հողակցվածությունը խոչընդոտ է դառնում...

Սովորական կյանքում հաղթում են կանայք, բայց հոգևոր կյանքը մասամբ հակասում է բնությանը, այն բնականից ավելի բարձր է: Եվ այդ ժամանակ մարմնականը խոչընդոտ է դառնում. քանի գիտակցությունը չի համակել ամբողջ միտքդ, տարվածությունից մարմնով չես ազատվի, նրա արմատները շատ խորն են: Տղամարդիկ՝ ճախրող թռչուններ են, իսկ կանայք՝ խոր արմատներով ծառեր: Այո, նրանք ավելի շատ սնունդ են ստանում, իսկ թռչունը, որպեսզի հանգստանա, անպայման իջնում է ծառին՝ տղամարդը թաքնվում է կնոջ ստվերի տակ, որտեղ սեղան և ապաստան է սպասում: Եվ սովորական կյանքում դա շատ լավ է և օգտակար, այնտեղ գլխավորը՝ կինն է: Բայց երբ խոսքը գնում է բնությունը հաղթահարելու մասին, օգտակարը խոչընդոտ է դառնում:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան,
որպեսզի սարքեմ այր,
որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա...


Նա՝ կենդանի մարմին է, և այդ ճանապարհը նրա համար չէ: Կա երեք շերտ. կենդանի մարմին, կենդանի միտք և կենդանի ոգի: Կինը՝ կենդանի մարմինն է, տղամարդը՝ կենդանի միտքը, իսկ նրանցից վերև ապրում է նաև ոգին, աթմանը: Մտքից դեպի ոգի ավելի մոտ է, նրանց ավելի կարճ ճանապարհ է անջատում: Իսկ մարմնից ավելի մեծ ճանապարհ է պետք անցնել: Միայն թե հուսահատվել պետք չէ, չէ՞ որ բնության մեջ ամեն ինչ հավասարակշռված է. տարածությունը մեծ է, բայց հաղթահարել այն որոշ իմաստով ավելի հեշտ է, որովհետև կինն ավելի պարզ է կազմված: Տղամարդը բարդ է, խառնիխուռն, և դա նրան խանգարում է, դա նույնպես խոչընդոտ է:

Մտքից մինչև ոգի ՝ ձեռքդ կհասնի, բայց գիտակցությանը շատ ավելի դժվար է այդ թռիչքը կատարել, քանզի նա կասկածելու հակում ունի: Կինը թռչում է առանց դժվարության. նրան ավելի մոտ է մարմինը, նա սովոր է վստահել և հազվադեպ է կասկածում: Եթե նա սիրում է մեկին, ուրեմն պատրաստ է նրա հետ մինչև աշխարհի ծայրը գնալ՝ նրա համար արդեն մեկ է: Նրա հետևից, ում կինը վստահում է, նա կգնա ուր ասես: Ահա թե ինչու կանանց համար անհասկանալի է, թե ինչու են տղամարդիկ այդպիսի հեշտությամբ ստում, ինչու են ընդհանրապես նրանք այդքան ուխտադրուժ: Կնոջ համար դա անըմբռնելի է. նա վստահում է: Նա վստահում է բոլորին, նա ապրում է հավատով և այդ պատճառով ի վիճակի չէ հասկանալ, թե ինչու են տղամարդիկ այդքան խաբեբա:

Այսպիսով, կան խոչընդոտներ. մարմինը ոգուց ավելի հեռու է, նրանց միջև անդունդն ավելի լայն է: Բայց կա նաև թեթևացնող հանգամանք. կնոջն ավելի հեշտ է այդ անդունդի վրայով թռչել անցնել: Երբ նա սիրում և հավատում է, թռիչքը նրան հեշտությամբ է տրվում: Հենց այդ պատճառով կանանց մեջ քիչ Ուսուցիչներ կան, բայց անհամեմատ ավելի շատ են լավ աշակերտները: Այն, ինչ վերաբերվում է ուսումնառությանը, ոչ մի տղամարդ նրանց չի հասնի, քանզի կանայք կարողանում են իսկապես վստահել:

Համեմատեք ջայնական վանականներին ու միանձնուհիներին: Վանականները՝ սովորական մարդիկ են, եթե միայն նրանց հագուստն է առանձնահատուկ, բայց գործով՝ սովորական առևտրականներ են: Փոխեք նրաց հագուստը, կանգնեցրեք վաճառասեղանի հետևում՝ և շուկայի սովորական վաճառողից ոչնչով չեք տարբերի: Իսկ միանձնուհիները լրիվ այլ են, նրանց մեջ մաքրություն կա: Այդ մաքրությունը՝ վստահելուց է: Նայեք կաթոլիկական միանձնուհիներին՝ նրանք վանականներին հեչ նման չեն: Կաթոլիկական վանականներն ահավոր խորամանկ են, նրանցից երբեք գլուխ չես հանի, ծոմ պահու՞մ են արդյոք, թե՞ ձևացնում են միայն: Իսկ միանձնուհինե՞րը: Կարող եք չկասկածել: Մեկ անգամ կատարելով ընտրություն, նրանք աներեր հետևում են դրան:

Կան դժվարություններ՝ հսկայական տարածությունը, - բայց կան նաև առանձնահատկություններ, որոնք օգնում են հսկայական թռիչք կատարել: Բավական է կինը որոշի՝ և թռչում է առանց տատանման: Մարմինը կասկածել չգիտի, կասկածում է միտքը միայն:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան,
որպեսզի սարքեմ այր,
որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա,
ինչպես դուք, այրերդ:
Քանզի յուրաքանչյուր կին, ով իրեն այր կդարձնի,
կմտնի Երկնային Արքայություն:


Սա միայն առաջին մասն է, երկրորդը չի պահպանվել: Ինչու՞: Հավանաբար այն պատճառով, որ չգտնվեց մի կին, որը կարող էր գրի առնել շարունակությունը: Այս գրառումները տղամարդ է կատարել: Բայց ես հաստատ գիտեմ, որ երկրորդ մաս եղել է, և պարտավոր եմ նրա մասին պատմել:

Վերջին հաշվով, որպեսզի ստացվի իսկապես հոգևոր արարած, ոչ միայն կինը պետք է դառնա տղամարդ, այլև տղամարդը՝ կին: Փոխակերպումը միակողմանի լինել չի կարող, թե մեկը և թե մյուսը՝ ծայրահեղություններ են, հակադրություններ: Եթե կինը պետք է դառնա տղամարդ, ուրեմն ո՞վ պետք է տղամարդը դառնա: Կի՛ն: Միայն այդ ժամանակ բաժանվածությունը կվերանա:

Կնոջն անհրաժեշտ է չգիտակցածը լուսավորել գիտակցությամբ, անտրամաբանականը դարձնել խելամտություն, հավատը դարձնել իմացասիրություն, սպասումը՝ գործունեություն: Իսկ տղամարդը պետք է ամեն բան ճիշտ հակառակն անի. շարժումը դարձնի հանգիստ, անդադրումնությունն՝ անվրդովություն, կասկածները՝ վստահություն: Իսկ գիտակցությունը նա պետք է տարրալուծի անճանաչելիի մեջ: Միայն այդ ժամանակ կհայտնվի գերգիտակից արարածը: Տղամարդն ու կինը դրան են գնում տարբեր կողմերից. առաջինը ելնում է տղամարդկայինից, երկրորդը՝ կանացիից: Մաքուր տղամարդկային կամ մաքուր կանացի մտածելակերպը՝ դա կեսն է միայն, ամբողջը դառնալ չի կարող: Պետք է շարժվել ծայրահեղ դիրքերից, դառնաղ հոսուն, միաձուլվել իրար հետ՝ և դառնալ անսեռ ինչ-որ բան:

Հնդիկներն այդ իմաստով շատ են ճշգրիտ. Բրահմանը, բարձրագույն իրականությունը, միջին սեռ ունի: սանսկրիտը երեք սեռ ունի. արական, իգական և միջին: Եվ այն ամենի համար, ինչը վեր է սեռական տարբերություններից, պետք է կիրառել միջին սեռը: Բրահմանը՝ երրորդ, միջին սեռն է, իսկ ամեն մարդ, ով դեպի նրան է գնում, դառնում է Բրահմանի նման. տղամարդն՝ այլևս տղամարդ չէ, կինը՝ կին չէ, - հակադրությունը վերանում է: Միայն այդպես արարածը կարող է ամբողջություն և ազատություն ձեռք բերել:

Կարելի է չկասկածել, որ Հիսուս հակառակ փոխակերպման մասին էլ է ասել: Գրառումներում այդ խոսքերը չկան, չէ՞ որ յուրաքանչյուրն, ով գրառումներ է անում, անում է իր համար: Ես ձեզ շատ բան եմ ասում, և դուք անընդհատ մտավոր նշումներ եք կատարում, բայց ներառնում եք նրանց մեջ այն միայն, ինչը ձեզ է հետաքրքիր: Շատ բան անցնում է ձեր կողքով՝ դուք դա չեք էլ նկատում անգամ: Դա էլ հենց դժբախտությունն է. գիտակցում ես դա թե ոչ, բայց պահում ես այն, ինչ քեզ է հետաքրքիր, մնացածն ուղղակի ուղեղումդ չի մնում, դու այն դեն ես նետում: Ցանկացած գրառում մարդ միայն իր համար է անում:

[Sambitbaba]

Իսկ այն ժամանակներում գրառումների հարցը շատ ավելի դժվար էր. Հիսուս խոսում էր, աշակերտները լսում էին, իսկ գրառումներ անում էին հետո, ըստ հիշողության: Երբեմն ամբողջ տարիներ էին անցնում, նույնիսկ հարյուրավոր տարիներ. խոսքերը փոխանցում էին բերնեբերան և միայն հետո ինչ-որ մեկի խելքին փչում էր դրանք գրի առնել: Այդքան ժամանակվա ընթացքում իմաստը կարող էր անճանաչելիորեն աղավաղվել:

Կարող եք ինքներդ պատկերացնել. հավաքեք մի քսան հոգի, նստեք-շրջան կազմեք, և թող առաջինը թղթի վրա մի ինչ-որ ֆրազ գրի: Նա գրում է այդ ֆրազը, հետո շշնջում է այն հաջորդի ականջին, իսկ սա լսում է, նորից գրի է առնում, կրկնում է այն հաջորդի ականջին՝ և այդպես շրջանագծով: Իսկ վերջում ստուգեք, թե ինչ ստացվեց առաջին ֆրազի՛ց: Ուղղակի զարմանալի է, թե ինչպես են փոխվում խոսքերը, որքան բան է այնտեղ բաց թողնված և որքան ավելացվա՛ծ: Եվ եթե իմաստն այդքան փոխվում է ընդամենը կես ժամվա մեջ, ուրեմն որքա՜ն բան կարող է տեղի ունենալ մարդկային հիշողության հետ մի քանի դարերի ընթացքում: Բնական է, որ փոփոխություններն ապշեցուցիչ կլինեն: Այդպես էլ հենց կորավ Հիսուսի ասացվածքի երկրորդ մասը...

Հիսուսի նմանների համար կարևոր է ոչ թե տղամարդ կամ կին լինելը՝ կարևոր է ամբողջական դառնալը: Պետք է որպես մեկնակետ ընդունել սեփական կեսն ու ձեռք բերել ամբողջականություն: Մի կարծեք, թե տղամարդիկ ինչ-որ առավելություն ունեն: Մի հուսացեք, որ Աստված ավելի մոտ է ձեզ և դուք պետք է ավելի քիչ աշխատեք, եթե պատկանում եք տղամաերդկային սեռին: Ոչ, ձեզ նույնպես փոխվել է պետք, ձեզ պետք է դառնալ կին, իսկ կնոջը՝ տղամարդ: Թե մեկը, և թե մյուսները միաձուլվում են իրար: Եվ տղամարդկանց, և կանանց պետք է մոռանալ մասնակիության մասին և ամբողջ դառնալ:

Եվ ուրեմն, ես ահա թե ինչ եմ ձեզ խոստանում. կանանց ես կուղղորդեմ, որպեսզի նրանցից տղամարդ սարքեմ, իսկ տղամարդկանց՝ որպեսզի սարքեմ կին: Թող վերանան և մեկը և մյուսները, թող փոխվի ամեն ինչ, և սեռական տարբերություններն ամբողջովին կորչեն, չէ՞ որ բաժանողը հենց նրանք են: Գիտե՞ք, թե որտեղից է եկել "սեքս" բառը: Լատիներենում նրա արմատը նշանակում է տարբերություն, առանձնացվածություն: Երբ գալիս ես Աստծո մոտ, քո մեջ արդեն ոչ տղամարդկային, ոչ կանացի ոչինչ չկա: Մի՞թե կարելի է հասնել ամբողջականության, տղամարդ մնալով, երբ ամեն ինչ դեռ բաժան է: Պետք չէ այս բառերը հասկանալ որպես տղամարդկային շովինիզմ, այստեղ նման ոչինչ չկա: Այդպես վարվում են եկեղեցականները միայն:

Լավ յուրացրեք. որպեսզի դառնաս ամբողջական, պետք է մասերը դեն նետել: Պետք չէ կառչել տարբերություններից, միայն այդպես անբաժանելին կլցվի քո մեջ:

[Sambitbaba]

Սիմոն Պետրոսն ասաց.
Թող Մարիամը հեռանա մեզանից,
քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի:


Սա Պետոսի՛ մտահղացումն է, այլ ոչ Հիսուսի: Այլ կերպ չէր էլ կարող լինել. այդպիսի միտք միայն աշակերտի գլխում կարող էր ծնվել: Նա դեռևս չի պայծառացել, նա չի տեսնում անտեսանելին և դատում է իր մակարդակի վրա: Աշակերտը կիսով չափ կույր է, նա դեռ նոր սկսել է ինչ-որ բան տարբերել, բայց ինչպես հարկն է ոչինչ չի տեսնում: Իսկ ուսուցիչն ամեն ինչ տեսնում է հստակորեն, իրերին նայում է բոլոր կողմերից, նկատում է բոլոր նրբությունները: Աշակերտը դեռևս ապրում է անգիտության և բաժանվածության աշխարհում: Դրանք Պետրոսի՛ խոսքերն են, նրա՛ միտքը: Եվ, երբ Հիսուսը գնաց, Պետրոսին Հիսուսից ավելի շատ էին մեծարում, քանզի նրա խոսքերն ավելի հասկանալի էին, նա դեռ այս աշխարհից էր:

Պետրոսը ստեղծեց եկեղեցին, եկեղեցու անկյունաքարը դարձավ՝ նրա անունն արդեն նշանակում է "քար": Եվ դա իրոք ամուր քար է, չէ՞ որ նրա վրա հսկայական եկեղեցի՛ է կանգնած: Պատմության մեջ ավելի հուսալի հիմք չի եղել: Պետրոսի պես աշակերտ ոչ Բուդդան է ունեցել, ոչ Մահավիրան: Քրիստոնեությունը՝ աշխարհի ամենահաստատուն եկեղեցին է: Այդ պատճառով էլ այն մյուսներից ավելի վտանգավոր է, քանզի այդ սարսափելի ուժը երբեմն վատ ձեռքեր է ընկնում: Երբ ուսուցիչը հեռանում է, ուսուցիչ են դառնում նրա աշակերտները՝ և ամեն ինչ միայն նրանք են որոշում: Իհարկե, նրանց որոշումները կանխակալ են, չէ՞ որ ճշմարտությունը նրանք միայն մասնակիորեն են տեսնում, նրանց ճշմարտությունները կիսատ են: Լավ հիշեք. ավելի լավ է մաքուր սուտը, քան կիսատ ճշմարտությունը, որովհետև սուտը վաղ թե ուշ կպարզվի, իսկ մասնակի ճշմարտություն հերքելը շատ ավելի դժվար է:

Սուտը վաղ թե ուշ բացահայտվում է, չէ՞ որ հավերժ անհնար է ստել: Շատ ավելի վտանգավոր է կիսատ-պռատ ճշմարտությունը. այն չես քողազրկի, չէ՞ որ նրա մեջ ճշմարտության նշույլ կա: Եվ Հիսուսի ասածը, որ գրի է առնվել՝ մասնակի ճշմարտություն է, ճշմարտության մասնիկն այստեղ պահպանված է, չէ՞ որ կնոջն իրոք անհրաժեշտ է տղամարդ դառնալ: Բայց դա գործի կեսն է միայն, այլ ոչ ամբողջ ճշմարտությունը: Ահա թե ինչու եմ ես ասում, որ մենք լողում ենք վտանգավոր ջրերում:

Այդ խոսքերին ես կավելացնեմ երկրորդ կեսն էլ. տղամարդը պետք է կին դառնա, նրան էլ պետք է շատ բան սովորել՝ սովորել սպասել, դառնալ ընկալունակ, փափուկ և պասիվ: Տղամարդը պետք է սովորի սիրել, կարեկցել, օգնել՝ իսկ բոլոր այդ հատկանիշներն ըստ էության կանացի են: Միայն այդպես կարելի է ամբողջական, անսեռ դառնալ: Միայն այդպիսիները կարող են արքայություն մտնել: Այլ կերպ Աստված չես դառնա, չէ՞ որ Աստված զուրկ է սեռական հատկանիշներից, նա միաժամանակ և երկսեռ է, և անսեռ:

Հիշեք ճշմարտության այս երկրորդ կեսը, հակառակ դեպքում իմաստը բաց կթողնեք: Նախասիրություններ չկան, տղամարդկանց ոչնչով ավելի հեշտ չէ արքայություն մտնել, քան կանանց: Այո, տարբերություններ կան, բայց ամբողջությամբ՝ և ամբողջի մակարդակի վրա, - աստվածակերպ լինելու հնարավորությունները բոլորի համար հավասար են: Թող որ միանման չեն, բայց հավասար են: Կան հիմարներ, որոնք արքայություն մտնել անկարող են, քանզի նրանք միայն թերություններն են նկատում: Եվ կան իմաստուններ՝ նրանք տեսնում են արժանիքները և այդ պատճառով մտնում են արքայություն:

Ահա մի օրինակ. կանացի մտածողությունն ունի փոխկապակցված թերություններ և արժանիքներ: Սերը՝ արժանիք է, խանդը՝ թերություն; ինքնանվիրումն՝ արժանիք է, իսկ կուտակելը՝ թերություն: Համբերությունը՝ դրական որակ է, բայց երբեմն այն վերաճում է ծուլության: Երբեմն անմիջապես չես էլ հասկանում, թե ինչ է առջևումդ: Նույնը կարելի է ասել նաև տղամարդկային բնավորության մասին. մտքի հարցասիրությունը՝ դրական հատկանիշ է, այն մղում է որոնումների, բայց միևնույն ժամանակ ստիպում է կասկածել ամեն ինչում: Որոնումներն առանց կասկածների՝ արժանիք է, իսկ կասկածներն առանց իմացասիրության՝ հիմարություն: Սակայն այդպիսի մարդիկ նույնպես կան. նրանք ուղղակի նստել և կասկածում են ամեն ինչում:



Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ մի փիլիսոփայի ռազմաճակատ տարան: Շուտով նրա հարսնացուն նրան նամակով մի լուսանկար ուղարկեց. նա նստած է լողափին,
իսկ հետևի պլանի վրա մի զույգ է տեղավորվել: Այն երկուսը կատարելապես երջանիկ էին, նրանք ակնհայտորեն խելակորույս սիրում էին մեկմեկու, և դրանից փիլիսոփայի հարսնացուն առավել միայնակ ու ճնշված էր թվում:
Նայելով նրա թախծոտ դեմքին, փիլիսոփան շատ ուրախացավ, որ հարսնացուն թախծում է իր համար, բայց անմիջապես մտածեց. "Իսկ ո՞վ է, մեր մեջ ասած, նրան լուսանկարել": Ուրախությունն անմիջապես հօդս ցնդեց,
և ամբողջ գիշեր նա կողքից կողք էր շրջվում ու մտածում էր, որ լուսանկարողը մի երիտասարդ պատանի է եղել:


Ահա թե ինչպես է արտահայտվում արժանիքների հակառակ կողմը: Հոգեկան հանգստի որոնումները՝ դրական հատկանիշ է, բայց այն հաճախ անդադրումնության է բերում: Որոնումները՝ բոլորովին էլ պատճառ չեն հավերժ անհանգիստ լինելու: Եռանդը կարելի է հանգիստ գտնելու միջոց դարձնել: Այո, ուժ կա, ձգտում կա՝ և այդ էներգիայի օգնությամբ կարելի է հասնել անգործողության, այդ ուժը կարելի է ուղղել խորհրդածման վրա: Բնավորության ամեն գիծ երկու կողմ ունի, գլխավորը՝ բացասականը ծառայեցնել դրականին: Ցանկացած բարեպաշտություն իր հակառակ կողմն ունի, - արժանիքը կարող է վերաճել թերության: Եվ, քանի գերակշռում է թերությունը, քեզ մոտ ոչինչ չի ստացվի: Նպատակին հասնել կարելի է այն դեպքում միայն, եթե դրական կողմն ես ընտրում:

Սրա վրա աշխատել է պետք բոլորին՝ և տղամարդկանց, և կանանց: Եվ այդ ժամանակ վաղ թե ուշ տեղի կունենա հրաշքը հրաշքներից. լույս աշխարհ կգա անբաժանելի, միասնական, ամբողջական մարդը, փոքրածավալ Տիեզերքը: Դա խառնաշփոթ աղմուկ չէ, այլ սիմֆոնիա, որտեղ ամեն նոտա ուժ է տալիս մյուսներին, ռիթմ ու երանգ է տալիս ամբողջ մեղեդուն: Ձայները միաձուլվում են մի ամբողջության մեջ, առանց իրար հակասելու: Դրանք արդեն առանձին նոտաներ չեն, այլ վսեմ երաժշտություն: Հենց դա է, որ Գուրջիևն անվանել է "ներքին բյուրեղացում", հնդիկներն՝ "ինքնաձեռքբերում", իսկ Հիսուս՝ "մուտք Աստծո արքայություն":


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ԱՍՏՎԱԾ՝
ՇԱՀԱԲԵՐ ԳՈՐԾԱՐՔ ՉԷ

Զրույց տասնիններորդ



Հիսուս ասաց.
Մի մարդ հյուրեր ուներ,
և, երբ ընթրիքը պատրաստ էր,
նա ուղարկեց իր ծառային, որ նա հրավիրի հյուրերին:

Նա գնաց առաջինի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց.
Ես դրամ եմ պատրաստել առևտրականների համար,
նրանք գալու են երեկոյան,
ես գնալու եմ նրանց առաջադրանքներ տալու:
Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից:

Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Ես տուն եմ գնել,
և ինձ կանչում են ցերեկը:
Ես ժամանակ չեմ ունենա:

Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Իմ ընկերոջ հարսանիքն է,
և ես ընթրիք եմ կազմակերպում:
Ես գալ չեմ կարող:
Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից:

Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Ես մի գյուղ եմ առել, գնում եմ հարկը հավաքելու:
Ես գալ չեմ կարող:
Ես հրաժարվում եմ:

Ծառան եկավ և ասաց տիրոջը.
Նրանք, ում դու հրավիրել էիր ընթրիքի, հրաժարվեցին:

Տերն ասաց ծառային.
Գնա փողոց,
ում կգտնես,
հրավիրիր ընթրիքի:
Գնորդներն ու առևտրականներն
իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:


Հիսուս խոսում է առակներով: Նրա պատմությունները պարզունակ են, բայց շատ բովանդակալից: Նրանց չի կարելի հասկանալ բառացիորեն, առակներում փոխանցվող իմաստն է կարևոր: Հիսուս խոսում է մարդկային մի տեսակի մասին, չնայած, իհարկե, ոչ թե գնորդների ու վաճառականների մասին ընդհանուր վերցրած: Կարելի է լինել վաճառական, բայց մարդկանց այդ տեսակին չպատկանել, իսկ կարող է նաև հակառակը լինել:

Հիշեք. խոսքը հատուկ մարդկանց մասին է, և նրանք մեծամասնությունն են: Հարյուր մարդկանցից իննսունինը կարող են այդպիսի "վաճառականներ" լինել: Զբաղվել նրանք կարող են ինչով ասես, պարտադիր չէ առևտրով: Նրանց համախմբում է մտքի հատուկ կերտվածքը: Ահա թե ինչ է պետք նախ և առաջ պարզել. ովքե՞ր են այդ "գնորդներն ու վաճառականները":

[Sambitbaba]

"Առևտրականը" նա է, ում հետաքրքիր է առօրեականը, սակավարժեքը և մակերեսայինը: Իրերն ու շահը նրա համար ավելի կարևոր են, քան սեփական հոգին: Իր մասին նա բոլորովին մոռացել է, նրան միայն արտաքին աշխարհն է հետաքրքրում: Նա մտածում է փողի և իշխանության մասին, բայց գիտակցության մասին պահ անգամ չի հիշում, չէ՞ որ գիտակցությունը գին չունի, այն գնել ու վաճառել չես կարող՝ ի՞նչ օգուտ նրանից: "Առևտրականը" պրակտիկ մարդ է, բանաստեղծությունները, հոգևորը և Աստված նրա համար իսկական հիմարություն են, չէ՞ որ դրանք ապրանք չես դարձնի, չես փոխակերպի փողի: Իսկ այդպիսի մարդկանց համար փողն ամենակարևոր բանն է: Նրանք պատրաստ են հենց իրենց վաճառել, այլանդակել սեփական կյանքը, միայն թե թանկ վերցնեն: Դա այդ տիպի մարդկանց գլխավոր հատկանիշն է:



Մի անգամ հանդիպեցին երկու առևտրական, և մեկն ասում է. "Լսե՞լ ես նորությունը: Մեռել է Ֆահրուդինը, նա, ով կտոր էր վաճառում":

"Ա՜յ քեզ դժբախտություն, - գոչում է երկրորդը: - Ժամանա՞կն էր մեռնել սեզոնի ամենաթեժ պահին":


Կարևոր են ոչ թե կյանքն ու մահը, կարևոր է սեզոնի թեժ պահը: Ամեն ինչ չափվում է փողով: Նույնիսկ մարդկանց փոխում են փողի՝ գլխավորն այն չէ, թե ով ես դու, այլ որքան փող ես վաստակում: Իսկ թե ինչպիսին ես՝ դա նշանակություն չունի: Եթե շատ փող ունես, երևելի մարդ ես, իսկ եթե ոչ՝ ոչինչ ես: Քո հանդեպ հարգանքը կախված է քո ունեցվածքից, այլ ոչ թե բնավորությունից: Բավական է աղքատանաս, ոչ ոք կողմդ չի էլ նայի:



Մի հարուստ մարդ անսպասելիորեն ամեն ինչ կորցրեց: Հայտնվելով սնանկության շեմին, նա ասաց կնոջը. "Իսկ ես կարծում էի, թե շատ ընկերնե՛ր ունեմ: Նրանց կեսն ինձ հետ այլևս չի խոսում,
իսկ նրանք, ովքեր դեռ երևում են, ուղղակի չգիտեն, որ ես սնանկացել եմ":


Վաղ թե ուշ նրանք էլ կիմանան ու կփախչեն: Վաճառականներն ի վիճակի չեն ազիվ ընկերության: Ոչ, նրանք ընկերություն են անում ոչ թե քո, այլ դրամապանակիդ հետ: Վերջանան փողերդ, ընկերությունն էլ կհալչի՝ չէ՞ որ իսկական ընկերություն չկար էլ:

Առևտրականի հետ իսկական հարաբերություններ չես ստեղծի, նրա համար ոչ կին գոյություն ունի, ոչ ամուսին, ոչ երեխաներ, ոչ ծնողներ: Ազնիվ կապվածություն նա զգում է միայն փողի հանդեպ, մնացած ամեն ինչը նրա համար նշանակություն չունի: Որդին պետք է, եթե կարողանում է փող վաստակել, հայրը պետք է, եթե հարուստ է: Իսկ եթե աղքատ է հայրը, առևտրականը փորձում է ամեն ինչ այնպես կազմակերպել, որպեսզի ոչ ոք այդ մասին չիմանա:

Դա հանդիպում է ամենուրեք. հարգանքով են վերաբերվում միայն հարուստ ծնողներին: Սնանկ ու աղքատ հայրեր ոչ ոքու պետք չեն, չէ՞ որ հարգանքը փողի հանդեպ են տածում: Առևտրականը սիրել չգիտի, որովհետև սերը՝ փողի չարագույն թշնամին է:

Սիրում են մարդուն, այլ ոչ թե ունեցվածքը: Սերը՝ տալու և կիսվելու ունակություն է, ընդ որում, ոչ միայն իրերով, այլ նաև հենց քեզանով: Իսկ առևտրականը երբեք չի սիրի: Սիրահարվածներին նա հիմար, խելակորույս, խելացնոր մարդիկ է համարում: "Ի՜նչ հիմարություն: Ինչի՜ վրա են ծախսում իրենց ժամանակը: Ժամանակը՝ փո՛ղ է", - ահա թե ինչպես է նա դատում:



Մի առևտրական հարյուր ժամացույց գնեց ու տեղադրեց տանն ամենուր: Բոլորը զարմանում էին, իսկ նա պատասխանեց. "Ասում են, ժամանակը՝ փող է,
այնպես որ որքան շատ ժամացույց, այնքան լավ":

[Sambitbaba]

Առևտրականին հետաքրքում են իրերը, այլ ոչ թե մարդիկ: Սերը կապ ունի մարդկանց հետ, և այն առևտրականի հոգը չէ: Այդպիսի մարդիկ միշտ զբաղված են ինչ-որ բանով: Նրանք իրենց հանգիստ չեն տալիս, անգործ նստել նրանց չի կարելի, չէ՞ որ այդ ընթացքում կարելի է էլի ինչ-որ բան աշխատել: Եվ այդպես՝ կուտակելուն վերջ չկա:

Սիրողը կարող է իրեն թույլատրել հանգստանալ: Հանգիստն առանձնահատուկ երջանկություն է բերում: Բայց նա, ով վազում է հարստության ետևից, երջանկություն չի տեսնի: Փողով հոգուն չես կշտացնի: Որքան էլ փող ունենաս, հոգիդ առաջվա պես քաղցած կմնա, նրա մեջ կթագավորի ամայությունը: Դու փորձում ես լցնել հոգիդ իրերով, իսկ դրանք սլանում են հոգու կողքով, առանց նրան դիպչելու: Եվ որքան շատ ես կուտակել, այնքան ավելի սուր ես զգում այդ ամայությունը, այնքան ավելի հստակորեն ես տեսնում, թե ինչպես է ամեն ինչ ծորում մատներիդ արանքով: Փող ձեռք գցեցիր, բայց ինքդ քեզ չպահպանեցիր: Եվ այսուհետև ծախսում ես ուժերդ այն բանի վրա, որպեսզի ճշմարտությունը չնկատես, չէ՞ որ այն չափից դուրս տանջալի է:

Առևտրականն ավելի ու ավելի արագ է սլանում հարստության հետևից: Այդպես նա ջանում է կորցնել զգայությունը՝ փողն արբեցնում է նրան: Նա միշտ զբաղված է՝ և զբաղված է, ըստ էության, ոչնչով, որովհետև վերջին հաշվով բոլոր նրա ուժերն անիմաստ են կորչում: Ամենն, ինչ նա կուտակել է՝ նկարչություն է ջրի վրա: Ժամանակը ջնջում է դրանք: Գալիս է մահը՝ և նա նորից ոչինչ չունի: Մահն առևտրականից հետք անգամ չի թողնում:

Այ, թե ինչ ես կասեմ. իսկապես մեռնում են նրանք միայն, առևտրականները: Բայց այդպիսիք, ցավոք, իննսունինն են հարյուրից: Իսկապես վախճանվում են միայն նրանք, չէ՞ որ մահը մարդուց խլում է նրա բոլոր իրերը, իսկ իրերից բացի առևտրականն ուրիշ ոչինչ չունի: Մահը չի կարող մեզանից խլել ոչ սերը, ոչ աղոթքը, ոչ խորհրդածումը, ոչ Աստծոն: Բայց առևտրականը դրանցից ոչինչ չունի: Աստված կհետաքրքրի նրան միայն այն դեպքում, եթե նրա վրա կարելի է մի բան աշխատել:

Փողը մինչև վերջին րոպեն նրանց մտքերի թեման է: Եթե սա հասկանալի է, Հիսուսի խոսքերը բոլորովին դժվար չէ հասկանալ:

[Sambitbaba]

Բայց այստեղ կա նաև այլ իմաստ. իր առակով Հիսուս բացատրում է, որ Աստված մեզ սպասում է միշտ: Նա միշտ թակում է մեր դռները, բազմաթիվ անգամներ ուղարկում է իր լրաբերներին: Նա հրավիրում է մեզ ընթրիքի, իսկ մենք զբաղված ենք չափից դուրս, մենք ընթրիքի գնալու ժամանակ չունենք: Եվ մենք հազար ու մի արդարացում ենք գտնում:

Խոստովանեք, դուք պատրա՞ստ եք գնալ հենց հիմա, եթե ձեզ հրավիրեն: Ոչ, չափազանց շատ բան դեռևս պետք է անել, չափից դուրս անավարտ գործեր կան՝ իսկ ավարտել դրանք միևնույն է չի հաջողվի, նման հոգսերը վերջ չունեն: Հրավերքից դուք կհրաժարվեք: "Ես, իհարկե, հաճույքով կգնայի, - կսկսի արդարանալ ամեն մեկը: - Եթե այս կարևոր գործերը չլինեին..." Դա դատարկախոսություն է: Ի՞նչն է ձեզ խանգարում ընդունել հրավերքը: Ուրիշ, ավելի կարևոր գործեր. հարսանիք, ուր պետք է գնալ, որորվհետև ամուսնանում է քո հորղբոր տղան, կամ գնածդ գյուղը, որից հարկ հավաքելու ժամանակն է եկել, կամ էլի ինչ-որ բան: Առևտրականի գործերի ցուցակում Աստված միշտ ամենավերջին տողն է գրավում: Իսկ վերջին տողին առևտրականը երբեք չի հասնում՝ մահը վրա է հասնում շատ ավելի շուտ:

Աստված՝ ամենաանշահավետ բանն է, որ կա աշխարհում: Գալիս են ինձ մոտ ու հարցնում են. "Ինչի՞ս է պետք խորհրդածել: Դա ինձ ի՞նչ կտա": Նրանց օգուտ է պետք, շահավետ ձեռքբերում: Եվ երբ ես պատասխանում եմ. "Ոչինչ չի տա", նրանք ուղղակի չեն հավատում իրենց ականջներին: Ինչու՞ խորհրդածել, եթե դրանում ոչ մի օգուտ չկա: Ինչու՞ սովորել անշահավետ զբաղմունքի: Դրա փոխարեն առևտրականին շոշափելի ինչ-որ բան է հարկավոր: Եթե խորհրդածողի վրա ոսկու անձրև տեղար, եթե խորհրդածումն ամրապնդեր հաջողությունը գործերում կամ գոնե բուժեր հիվանդությունները, այդ ժամանակ դրանով զբաղվել շատ էլ արժեր:

Բայց երբ պատասխանում ես. "Խորհրդածումը ոչինչ չի տալիս" կամ. "Այն մոտեցնում է քեզ Աստծուն", - իսկ իմաստով դրանք նույն բանն են, քանզի Աստված առևտրականի համար դատարկ հնչյուն է... Ի՞նչ արժե Աստված, եթե նրան գնահատես սովորական նյութական չափանիշներով: Ո՞ր անկյունում նրան տեղադրես: Ո՞ր կատեգորիայի ապրանքներին համակարգես: Ի՞նչ պիտակ կպցնես: Եվ ի՞նչ գնացուցակ կախես նրա վրա: Դա ոչինչ է, Աստված առևտրականի գիտեցած աշխարհի հետ ընդհանուր ոչինչ չունի: Վերջին հաշվով, ի՞նչ անես այդ Աստծո հետ: Աստված՝ շահաբեր գործարք չէ, դա ընդամենը երանություն է:

Երանությունը չես վաճառի: Այն կարելի է վայելել, բայց ուրիշ այլ կերպ նրանից օգտվել չես կարող: Ո՞րն է տարբերությունը: Ահա ծառ, ահա ծաղիկ, ահա արևածագ՝ ուրախացիր, որքան կուզես, միայն թե դրանք գնել ու վաճառել չի կարելի: Դու ուղղակի նայում ես ծաղկին և ուրախանում ես: Իսկ առևտրականն անպայման կպոկի այն և կտանի շուկա: Բայց Աստծոն չես պոկի և շուկա չես տանի: Շատերն, ընդ որում, փորձում են, այդ պատճառով էլ աշխարհում գոյություն ունեն տաճարներ, մզկիթներ, գուրուդվարներ ու եկեղեցիներ: Ահա թե ինչպես են վարվում Աստծո հետ առևտրականները. նրանք Աստծոն էլ երազում են վաճառել, Աստծո վրա էլ նրանք ջանում են ինչ-որ շահույթ ստանալ: Եվ այդ գործը, ցավոք, շատ էլ եկամտաբեր է:

[Sambitbaba]

Տերտերը՝ հոգևորի վաճառականն է: Նա ինքը բոլորովին էլ հոգևոր չէ: Ահա թե ինչու տերտերները միշտ էլ դեմ են եղել Հիսուսին, Բուդդային, Նանակային ու Քաբիրին: Նրանք դեմ են, որովհետև պայծառացած մարդիկ չափից դուրս վտանգավոր են, նրանց պատճառով կարելի է նույնիսկ սնանկանալ: Աստված, բանաստեղծությունները, աղոթքներն ու սերը, գեղեցկությունը, բարիքը և երանությունը՝ այդ ամենն առևտրականներին բոլորովին չի մտահոգում: Ուղղակի ուրախանալը՝ նրանց համար չէ: Նրանք միայն մի բան են մտածում. "Որքա՞ն շահույթ մեզ կհաջողվի ստանալ":

Հանգի՞ստ: Երբե՛ք: Առևտրականը հանգստի ժամանակ չունի: Հանգիստը նա թողնում է ապագայի վրա: Այստեղ և այժմ պետք է փող աշխատել, մեծացնել բանկի հաշիվը, իսկ հետո, ինչ-որ ժամանակ, կարելի է նաև անցնել թոշակի, հանգստանալ և ուրախանալ կյանքին: Բայց այդ "հետոն" երբեք չի գալիս: Առևտրականները հանգստի չեն գնում՝ դա նրանց բնավորության մեջ չկա: Բավական է մի գործարք կատարեն, միջոցներն անմիջապես մեկ ուրիշի մեջ են ներդնում՝ դեռ հանգստի ժամը չէ: Առևտրականը հույսը միշտ ապագայի վրա է դնում, երջանկությունը թողնում է ապագային: Հիշեք. հոգևոր մարդը երջանիկ է այժմ և այստեղ: Նրա դրախտը՝ ոչ թե ինչ-որ տեղ երկնքում է, ու հայտնի չէ երբ, - այն հենց այստեղ է: Ապագային միայն առևտրականներն են սպասում:



Չորս առևտրական ընկան դրախտ: Պարզ չէ, թե ինչպես դա նրանց հաջողվեց՝ կամ մեկին կաշառք էին տվել, կամ գործի էին դրել ծանոթությունը... Այսպես թե այնպես, հայտնվեցին նրանք դրախտում, իսկ շուտով մահացավ
մի բարեպաշտ մարդ, որը երկրի վրա ճանաչում էր նրանց բոլորին: Ներս է մտնում նա և տեսնում է, որ այս չորսը նույնպես դրախտում են: Մի բան է տարօրինակ. նրանք նստած են շղթայակապ: Բարեպաշտը զարմանքից բացում է բերանը և
հարցնում դռնապանին. "Ինչու՞ են նրանց հետ այդպես վարվել: Ես կարծում էի, թե երկնքում լիակատար ազատություն է: Մի՞թե այստեղ էլ բանտարկյալներ են պահում: Ինչու՞ են նրանց շղթայել":

"Նրանք ցանկանում էին փախչել հետ, երկիր, - ծիծաղով պատասխանեց դռնապանը: - Իսկ մեզ մոտ այդպես չի կարելի: Եթե արդեն ընկել ես դրախտ, ուրեմն բարի եղիր ու մնա... Իսկ նրանք բողոքում էին,
որ այստեղ զբաղվելու գործ չունեն և ցանկանում էին հետ վերադառնալ: Էլ ի՞նչ էր մնում մեզ անել: Ստիպված շղթայել ենք":



Առևտրականն առևտրական է, նրա բնույթը փոխելն այնքան էլ հեշտ բան չէ: Բնավորությունը չի փոխվի, քանի մարդ ինքը չի հասկացել հետաձգումների, ապագայի վրա հույսերի, փողի և հարստության անիմաստությունը: Պետք է տեղի ունենա այնպիսի մի բան, ինչից հետո նա ինքն իրեն կփոխի: Իսկ մարդիկ միայն երկու տիպի են լինում. եթե դու առևտրական չես, ուրեմն հոգևոր ես:

Ընթրիքի ամեն օր են հրավիրում: Ամեն օր, ամեն վայրկյան լրաբերները թակում են ձեր դուռը: Իսկ դուք պնդում եք միայն. "Ցավում եմ, բայց ես լիքը գործ ունեմ: Այ, կանեմ այդ ամենը՝ և անմիջապես կգամ": Ուրախություն, երջանկություն, երանություն, հանգիստ՝ ոչ, առևտրականին դա պետք չէ: Հանգստանալու ժամանակ չկա, դեռ անելու շատ բան կա: Ահա թե ինչու է նա հրաժարվում հրավերքից:

[Sambitbaba]

Եկեք ուրեմն վերադառնանք Հիսուսի հիանալի առակին.



Հիսուս ասաց.
Մի մարդ հյուրեր ուներ,
և, երբ ընթրիքը պատրաստ էր,
նա ուղարկեց իր ծառային, որ նա հրավիրի հյուրերին:

Նա գնաց առաջինի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց.
Ես դրամ եմ պատրաստել առևտրականների համար,
նրանք գալու են երեկոյան,
ես գնալու եմ նրանց առաջադրանքներ տալու:
Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից:


Ընթրիքը՝ կյանքը վայելելու խորհրդանիշն է: Հիսուսի համար ընթրիքը, իրիկնահացը՝ խորհրդածում է, մեդիտացիա: Նա շատ էր սիրում, երբ նրա աշակերտներն ու մտերիմներն ընթրիքի ժամանակ հավաքվում էին միասին: Նրանք խնջույք էին անում նույնիսկ մահապատժի նախօրեին՝ դա նրա վերջին ընթրիքն էր, Գաղտնի Իրիկնահացը: Նրան դուր էր գալիս ուրիշների հետ նստել սեղանի շուրջ: Քրիստոնեության մեջ այդ գաղափարը հասցրեցին ծիսակատարության մակարդակի: Հնդիկների մոտ նման ոչինչ չի եղել, այնպես որ, եկեք այս հարցը պարզենք:

Գազանները միշտ միայնակ են ուտում՝ դա կենդանական սկզբի արտահայտումներից մեկն է: Եթե շանը ոսկոր ես գցում, նա անմիջապես այդ ոսկորը տանում է մի թաքուն անկյուն: Շունը չի սիրում, երբ նրան խանգարում են ուտել, նա վախենում է, որ ոսկորը կխլեն: Ուտելու ժամանակ կենդանիները վախեցած են. նրանք ուտում են միայնակ և շտապելով: Հացն ընկերոջ հետ կիսել միայն մարդն է ընդունակ: Բայց մեր ենթագիտակցության մեջ մինչև օրս կենդանական սկիզբն է թաքնված:

Դուք նույնպես այնքան էլ հաճույքով չեք ընթրում ուրիշների ներկայությամբ և նախընտրում եք ուտել միայնության մեջ: Նայեք ցանկացած բրամինի՝ գնացքի մեջ. բացելով իր ուտելիքի կապոցը, նա միշտ մեջքով է շրջվում դեպի մյուսները: Դա անասնական վարք է՝ շուռ գալով, մարդը ցույց է տալիս, որ չի ցանկանում ոչ ոքու հետ կիսվել: Մահմեդականն ու քրիստոնյան անպատճառ կհյուրասիրեին հարևանին՝ միայն թե ոչ հինդուիստը: Հնդիկներին չի հերիքում մի շատ կարևոր որակ. ընկերության զգացում, ուրիշների հետ կիսվելու ցանկություն: Իսկ կիսվել ինչ-որ մեկի հետ ուտիլիքով՝ դա նույնն է, ինչ եղբայրանալ: Ինչու՞: Որովհետև դու ասես թե նրա հետ նույն կաթն ես խմում: Ուրիշի հետ եղբայրանալու այլ միջոց չկա:

Կիսվելով ուտելիքով, դու ցույց ես տալիս, որ չես վախենում նրանից, - իսկ դա ընկերության սկիզբն է: Հնդիկներն ունեն հասարակություն, բայց հանրության զգացում չունեն: Մահմեդականներն ու քրիստոնյաներն իրեն միասնությունը շատ ավելի սուր են զգում, որովհետև կերակուրը կիսում են մեկմեկու հետ: Սնունդը՝ կյանքի հիմքն է, առանց նրա չես ապրի, առանց նրա ուղղակի կմեռնես: Իսկ Հիսուս հագեցումը հասցրեց աղոթքի մակարդակ. չի կարելի ուտել միայնակ, ուտելիքը միշտ պետք է կիսել ուրիշների հետ: Այդպես մարդ վեր է հառնում իր կենդանական սկզբի վրա:

Եվ մահապատժի նախօրեին էլ իր մտերիմներին ու աշակերտներին նա հավաքեց վերջին ընթրիքի: Նույնիսկ մահից առաջ նա չդադարեց կիսվել ուրիշների հետ:

[Sambitbaba]

Ամենից բացի, ուտելիքը՝ սիրո խորհրդանիշ է: Երբևիցէ մտածե՞լ եք, թե ինչու եք այդքան սիրում ձեր մորը: Ո՞րն է մոր հանդեպ երեխայի սիրո գաղտնիքը: Մայրը՝ սննդի առաջին աղբյուրն է. երեխան սնվում է մոր մարմնի մասերով, իսկ մայրը մարմնով թափանցում է երեխայի մեջ: Եվ ամենասկզբում մայրը նորածնի համար ուտելիք է, այլ ոչ թե սիրո աղբյուր: Սերը նա ավելի ուշ է սկսում զգալ, գիտակցության ամրապնդման հետ միասին:

Սկզբում ուտելիքը, հետո միայն սերը: Բայց սնունդն ու սերը մնում են սերտորեն կապված, քանզի երբևիցէ ծագել են միևնույն աղբյուրից: Ահա թե ինչու այդքան տհաճ է, երբ հյուր եղած ժամանակ քեզ ոչինչ չեն հյուրասիրում: Դա նշանակում է, որ ուրախ չեն քեզ, քեզ չեն սիրում, դու այստեղ պետք չես: Իսկ երբ հյուրասիրում են՝ թող նույնիսկ տանտերերն աղքատ են և հյուրասիրելու էլ առանձնապես բան չունեն, բայց և այնպես կիսվում են քեզ հետ խղճուկ փշրանքներով, - քեզ հաճելի է, ինչպես հարուստ խրախճանքի ժամանակ: Քեզ ընդունում են ուրախությամբ, քեզ հետ կիսվում են ուտելիքով, իսկ հյուրասիրությունը՝ սիրո նշան է:

Կինը միշտ սիրելի մարդու համար ջանում է ինչ-որ համեղ կերակուր պատրաստել: Նա ցանկանում է հաճոյանալ, նրան դուր է գալիս նայել, թե ինչպես է սիրելին ախորժակով ուտում: Եվ եթե ինչ-որ ուտեստ չի ստացվում, կինը տխուր է, չէ՞ որ նա այդ ուտելիքի մեջ իր սերն է ներդրել: Սերն անտեսանելի է, և այդ պատճառով նրան շոշափելի զետեղարաններ են պետք: Եթե կերակուրը սիրով են պատրաստել, նրա համն էլ է առանձնահատուկ. սիրող կնոջ բոլոր ճաշատեսակներն են համեղ: Քիմիապես տարբերությունը չես նկարագրի, բայց բոլորն այդ մասին գիտեն:

Ուտելիքը՝ կյանքի հիմքն է: Նրանով պետք է կիսվել. այդպես մենք հետևում ենք թողնում անասնականը և դառնում ենք մարդ: Հնդիկներն աշխարհի ամենահին ժողովուրդներից մեկն են, բայց նրանց հասարակությունն ամենաանմարդկայինն է՝ և հենց այն պատճառով, որ այնտեղ սովոր չեն մեկմեկու հետ կիսվել: Բոլոր տեղական սովորույթները դրան խանգարում են միայն. բրամինն ավելի ցածր կաստայի մարդու՝ շուդրայի կամ վայշյայի կողքը նստելու իրավունք չունի: Իսկ եթե դու մեկի հետ հաց չես ուտում, նշանակում է, որ դու նրան ընդհանրապես մարդ չես համարում: Դա նշանակում է, որ դու բարձր ես, իսկ նա՝ ցածր, ձեր մեջ անհաղթահարելի անդունդ է: Անդունդը մարդկանց մեջ՝ ահա ամենաանմարդկային բանն աշխարհում:

Հիսուսի կրոնը շատ բաներում հիմնված է ուրիշների հետ կիսվելու ունակության վրա: Նա շատ անգամ է ասել այն մասին, որ Աստված ձեզ ընթրիքի է հրավիրում: Հիսուս ինքն էլ միշտ մտերիմներին հրավիրում էր ընթրիքի՝ և ճաշկերույթը դառնում էր հաճույք, իսկական տոն հոգու համար: Ուտելիքով ուրախանալը՝ մոռանալով մնացած ամեն ինչի մասին, - երախտագիտություն է Աստծո հանդեպ:

[Sambitbaba]

Ծառան գնաց մեկի մոտ, բայց նա պատասխանեց. "Չի ստացվի... Չեմ կարող ես գալ, թող ների ինձ քո տերը":



Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Ես տուն եմ գնել,
և ինձ կանչում են ցերեկը:
Ես ժամանակ չեմ ունենա:


Առևտրականը երբեք ժամանակ չունի՝ ժամանակ չկա ուրախանալու, չկա ժամանակ խորհրդածելու և սիրելու: Նա միշտ շտապում է: Սնապարծությունը մտրակում է, պետք է փող աշխատել, իսկ մնացածի համար ժամանակ չի մնում: Միայն պատվասերները ժամանակ չունեն: Մնացած բոլորն ամբողջ հավերժություն ունեն պահած: Նա, ով զուրկ է պատվասիրությունից, ուրախանալու ժամանակ միշտ էլ կգտնի: Նա միշտ պատրաստ է երգել ու պարել: Իսկ առևտրականը դրա ժամանակը չունի: Նրա ժամանակը նույնիսկ սիրո համար չի հերիքում՝ պետք է մտածել ապագայի մասին, դրամատանը հաշվի մասին և այն փողերի մասին, որոնք կարելի է աշխատել, եթե ժամանակդ զվարճանքների վրա չծախսես: Նույնիսկ նրա երազանքները կապված են գործերում հաջողության հետ միայն: Նա միայն փող աշխատելու մասին է մտածում:



Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Իմ ընկերոջ հարսանիքն է,
և ես ընթրիք եմ կազմակերպում:
Ես գալ չեմ կարող:
Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից:

Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան.
Իմ տերը հրավիրում է քեզ:
Նա ասաց նրան.
Ես մի գյուղ եմ առել, գնում եմ հարկը հավաքելու:
Ես գալ չեմ կարող:
Ես հրաժարվում եմ:


Բոլորն այնքան զբաղված են... Ոչ ոք ժամանակ չունի: Դուք է՞լ եք այդպիսին: Եթե այո, ուրեմն դուք՝ առևտրական եք: Դուք ձեզ թու՞յլ եք տալիս ժամանակն անց կացնել անտեղի՝ խորհրդածել, ուղղակի լինել այստեղ և այժմ, երգել ու պարել, ոչինչ չանել, ուղղակի պառկել ծառի տակ և ուրախանալ, որ կաս: Ո՞չ: Դա հիմարությու՞ն է թվում: Նշանակում է, որ դուք՝ առևտրական եք, ձեր մեջ հոգևորը չկա: Հոգևոր մարդը գիտի, որ ուղղակի լինելը, առանց ոչինչ անելու, ոչնչով չզբաղվելու, - դա էլ հենց ամենակարևոր ու նշանակալի բանն է աշխարհում:

Հիշեք. միտքն անգործություն տանել չի կարողանում, նրան ամբողջ ժամանակ պետք է մի բանով զբաղվել: Անգործության մեջ նա ուղղակի վախճանվում է:

[Sambitbaba]

Մի մարդ մի շիշ գտավ՝ ջինը մեջը, և բացեց այն: Ջինն ասաց. "Ես պատրաստ են ծառայել քեզ ճշմարտությամբ և հավատով, բայց միայն մեկ պայմանով: Ես չեմ կարող նստել անգործ: Ես կկատարեմ քո բոլոր ցանկությունները, քանի դու
ինձ գործ կհորինես: Բայց հենց անելու բան չունեցա, ես քեզ կսպանեմ":

Այն մարդը հավանաբար առևտրական էր, այդ պատճառով առանց մտածելու համաձայնվեց: "Համաձա՜յն եմ, - գոչեց նա: - Ես հարյուր ծառա ունեմ, բայց նրանք բոլորն անբաններ են,
ալարում են մատներն անգամ շարժել: Խոստանում եմ, գործդ չի՛ պակասի":

Նա, խեղճը,նույնիսկ չհասկացավ, թե ինչպես սխալվեց և ինչ ավարտ այդ ամենը կարող է ունենալ: Ընդհակառակը, նա անասելի ուրախ էր: Նա ուներ բազմաթիվ սնապարծ երազանքներ, և սկսեց մեկը մյուսի հետևից ասել իր ցանկությունները,
բայց նրանցից յուրաքնչյուրն ի կատար էր ածվում մեկ րոպե անց: Ջինն անմիջապես հետ էր վերադառնում և պահանջում էր նոր առաջադրանք: Կամաց-կամաց երիտասարդն սկսեց գիտակցել իրավիճակը: Որտեղի՞ց
այդքան ցանկություն գտնի: Չէ՞ որ նույնիսկ իր, առևտրականի ցանկություններն անսպառ չեն: Նա արդեն չէր հասցնում նոր առաջադրանքներ հորինել:

Առավոյան կողմ ջինի տերն արդեն լիովին հասկացավ, որ իր կյանքը մազից է կախված: Նա վազեց ծանոթ իմաստուն սուֆիի մոտ և աղաչեց նրան. "Ի՞նչ անեմ ես: Ջինը կսպանի՛ ինձ: Ես այլևս չեմ կարող նոր բան հորինել":

Սուֆին մաթեմաթիկոս էր: Նա ասաց. "Թող ջինը փորձի կառուցել շրջանաձև քառակուսի: Դու մահից խուսափելի միայն մեկ միջոց ունես. դիր նրա առջև անլուծելի խնդիր":

Այն առևռտրականը վաղուց արդեն մահացել է ծերությունից, իսկ ջինը մինչև օրս փորձում է իմաստունի խնդիրը լուծել...


Առևտրականի ջինը նստած է նրա հոգում, բայց բոլոր ցանկությունները կատարել չի կարելի: Դա անհնար է, ինչպես շրջևանաձև քառակուսին: Իրականացնել բոլոր երազանքները երբեք չի հաջողվի: Բայց գիտակցությունը միևնույն պայմանն է առաջ քաշում. "Տու՛ր ինձ աշխատանք, ինձ անգործ մի՛ պահիր": Քեզ սպանել նա չի կարող, բայց իր անգործությամբ կարող է լիովին ոչնչացնել քո էգոն: Քանի կա գործ, դու ինչ-որ բանով զբաղված ես, և դա հաճելի է՝ դու քեզ ինչ-որ կարևոր մեկն ես զգում: Իսկ երբ ոչնչով զբաղված չես, վերանում է ինչ-որ բանի հետ նույնացումը և դու դառնում ես ոչինչ:

Հենց երեկ ես կարդում էի մի գիրք "Հարե Քրիշնա" շարժման մասին: Հիշատակելով Հնդկաստանի նախկին պրեզիդենտ Ռադհաքրիշնային, հեղինակը գրում է. "ներկայումս հանգուցյալ": Դա շատ ճշգրիտ է, չէ՞ որ թոշակառու քաղաքագետը՝ հաշվիր, մեռած է: Կարծում եմ, այդ հեղինակը գլխի էլ չի ընկնում, որ նա դեռ կենդանի է, որովհետև թոշակի անցնելուց հետո թերթերում նրա մասին խոսք անգամ չես գտնի: Ու՞ր է հիմա Նիքսոնը: Նրա մասին բոլորը մոռացե՛լ են: Ու՞ր է Գիրին: Մոռացված, նետված է աղբարկղը, նա արդեն ոչ ոքու պետք չի՛: Եթե լրագրողները հիշեն էլ նրանց մասին, դա կլինի նրանց մահվան օրը: Ահա թե ինչու ամեն մեկը կառչում է իր պաշտոնից, չի ցանկանում անցնել թոշակի և աշխատում է մինչև իր վերջը: Ո՞վ կլինի նա, եթե թոշակի գնա: Անմիջապես կդառնա ոչ ոք:

Գիտակցության ջինն իր գլխավոր պայմանն ունի. "Դու տալիս ես ինձ աշխատանք, իսկ ես քեզ՝ էգո: Իմ շնորհիվ դու կլինես ինչ-որ մեկը: Իսկ եթե դադարես իմ առջև խնդիրներ դնել՝ կդառնաս ոչ ոք: Հիշիր, եթե կանգ առնեմ ես, կվերանաս դու էլ: Մեր երկուսի կյանքերն անքակտելիորեն կապված են": Եվ առևտրականը հնազանդորեն ենթարկվում է իր գիտակցությանը: Նա ամբողջ ժամանակ նրա համար գործ է հորինում, գիտակցությունն էլ փոխարենը ամրապնդում է նրա էգոն՝ իսկ հոգին ընթացքում վախճանվում է: Դա հնարամիտ ինքնաոչնչացում է:

Ինչ վերաբերվում է հոգևոր մարդուն, նա կարող է նստել անգործ և միաժամանակ երախտապարտ լինել Աստծոն, որ մնացել է ոչ ոք՝ և միևնույն է ուրախանալ իր էությանը: Այդպիսի մարդու նշանակալիությունը կախված չէ նրա գործերից, այս աշխարհի չափանիշներով այն չի սահմանվում: Կարևոր է ոչ թե բանկատան քո հաշիվը, կարևոր ես դու ինքդ: Կարևոր է, որ դու կաս: Ահա թե ինչն է իսկական հարստությունը: Բայց այստեղ դա ոչ ոք չի գնահատի, մեր աշխարհում գնահատում են միայն առևտրականներին: Թող աշխարհն ընդհանրապես քեզ չնկատի՝ կանցնես փողոցով, ոչ ոք չի էլ բարևի: Թող ոչ ոքու պետք չես՝ այդպես էլ է լինում: Միևնույն է, իսկական քեզ ոչ ոք երբեք չի էլ տեսե՛լ: Ուրիշների համար գլխավորն այն էր, թե ինչով ես դու զբաղվում: Հիմա, երբ գործդ ավարտված է, դու արդեն չկաս: Դու դարձել ես ոչ ոք:

Եվ, եթե դու ուրախ ես, որ դարձել ես ոչ ոք, կարող ես քեզ սանյասին համարել: Դու արդեն մտել ես այլ աշխարհ, Աստվածայինի աշխարհը: Ուրախացիր գեղեցկությանը, զմայլվիր լիալուսնով, վայելիր խոտերի կանաչն ու լճի ծփանքը: Հիմա դու կարող ես ուրախանալ աշխարհում ամեն ինչին՝ ամեն ինչ բացահայտ է, ամեն ինչ քեզ կանչում է դեպի իրեն: Քեզ առաջ էլ էին կանչում, ուղղակի դու գալու ժամանակ չունեիր: Դու չափազանց զբաղված էիր և հրավերքից հրաժարվում էիր:

Բազմաթիվ կյանքերի ընթացքում դու պատասխանում էիր. "Ներեցեք, բայց ես չեմ կարող: Ընկերս է ամուսնանում, պետք է լինեմ նրա հարսանիքին: Համ էլ նոր տուն եմ գնել, այնպես որ քիթ սրբելու ժամանակ չունեմ": Ի՞նչ է դա նշանակում: Կյանքը քեզ երանություն է առաջարկում, բայց դու հրաժարվում ես, իսկ հետո ինքդ էլ բողոքում ես քո անհաջողություններից: "Ես այնքա՜ն եմ տառապում, - ողբում ես դու: - Բոլորը երես են թեքել ինձանից: Ա՜խ, ինչու՞ կյանքում այսքան շատ ցավ կա": Ո՞վ է այստեղ մեղավոր: Դու ինքդ էիր հրաժարվում առաջարկված երջանկությունից:

Քեզ կանչում են ծառերը, քեզ կանչում է լուսինը, գետերն ու ամպերը: Ամենայն գոյն ամեն կողմից շտապում է դեպի քեզ, հրավիրում է տոնի, իսկ դու մի բան ես պնդում. "Ժամանակ չկա": Վարդերը հմայում են, իսկ դու սլանում ես նրանց կողքով և ընթացքից նետում ես. "Ներեցեք, չեմ կարող, ընկերս է ամուսնանում":

[Sambitbaba]

Ծառան եկավ և ասաց տիրոջը.
Նրանք, ում դու հրավիրել էիր ընթրիքի, հրաժարվեցին:

Տերն ասաց ծառային.
Գնա փողոց,
ում կգտնես,
հրավիրիր ընթրիքի:
Գնորդներն ու առևտրականներն
իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:

Սա պետք է պարզաբանել: Սկզբում կանչել էին հարգարժան մարդկանց՝ նրանց, ով "իրենից ինչ-որ բան է ներկայացնում": Նրանց անձն ամբողջովին որոշվում է կարևոր աշխատանքով՝ նախագահներ, վարչապետներ: Սկզբում նրանց էին հրավիրել, երևելիներին: Իսկ նրանք հրաժարվեցին, պատճառաբանելով իրենց զբաղվածությունն ու անհետաձգելի գործերը: Հիմա ժամանակն է ընթրիքի կանչել աղքատներին, թափառականներին և օտարականներին: Դա շատ կարևոր է. նրանք, ովքեր իրենց նշանավոր մարդ են համարում, դեպի Աստվածայինը գալ չեն կարող:

Աղքատները մտնում են արքայություն, իսկ արքաները սլանում են արքայության կողքով, որովհետև աղքատներն այդպես էլ ապրում են ճանապարհի վրա: Միայն կանչիր՝ և նրանք անմիջապես կգան: Նրանք երբեք չեն ասի. "Ներիր, ես լիքը գործ ունեմ": Ոչ մի կարևոր գործ նրանք չունեն, նրանք ուղղակի սպասում են: Նրանք միշտ պատրաստ են գալու:

Եվ տերն ասաց ծառային. "Գնա փողոց, ում կգտնես, բեր նրանց..." Փոշոտ ճանապարհներին երևելիների չես հանդիպի: Միլիոնատերերն ու նախագահներն այնտեղ չեն նստում: Այնտեղ թափառում են լրիվ այլ մարդիկ՝ աղքատներ, մոլորված հոգիներ: Նրանք զբաղվելու բան չունեն, նրանք ուղղակի թափառում են աշխարհով՝ ահա թե ում այնտեղ կարելի է հանդիպել:

Սա շատ խորիմաստ է: Բուդդան հեռացավ պալատից և սկսեց մուրացկանություն անել: Մահավիրան հրաժարվեց գահից և թափառական ֆակիր դարձավ, նա նույնիսկ հագուստ չուներ և գիշերում էր բաց երկնքի տակ: Նա պարիբրաջակա էր, հավերժական թափառական: Ի՞նչ է սա նշանակում: Հրավերքը հենց այդպիսի մարդիկ են ընդունում: Նրանք միշտ պատրաստ են գալ, նրանք հրաժարվելու ոչինչ չունեն: Ոչ մի հարսանիք, ոչ մի տուն, որը կարելի է գնել կամ վաճառել, - ոչ մի զբաղմունք: Նրանք ամենուր տանն են, դա հավերժական հանգիստ է:



Տերն ասաց ծառային.
Գնա փողոց,
ում կգտնես,
հրավիրիր ընթրիքի:


Նրանք, ովքեր իրենցից ինչ-որ բան են ներկայացնում, անխուսափելիորեն հրաժարվում են գալ, որովհետև նրանք մշտապես զբաղված են և ազնվորեն ուրախանալ էլ չգիտեն: Նրանք ասես վերք լինեն մարմնի վրա, կարող են ցավել միայն, իսկ հաճելի զգացումներ երբեք չեն տա: Բայց մարդ պետք է ոչ թե նվվացող վերք լինի, այլ ծաղիկ: Եվ նրանց, ովքեր նման են ծաղիկների և կարողանում են ուրախանալ կյանքին, նույնիսկ ընթրիքի էլ կարելի է չկանչել՝ առանց այդ էլ նրանք արդեն խնջույքի մեջ են: Նրանք արդեն այստեղ են և արդեն երջանիկ են: Նրանք չունեն ոչ տագնապներ, ոչ հոգսեր՝ նրանք ճանապարհին են, նրանք արդեն գալիս են...

Կարծում եմ, այն գիշեր երկնքում լիալուսին էր... "Գնա և բեր նրանց, ովքեր արդեն ոչ ոք են"... Ամենն այն պատճառով, որ Աստծոն անհրաժե՛շտ է կիսվել: Եվ եթե ընթրիքին չեկան երևելիները, թող գա ով ասես՝ յուրաքանչյուրն, ում հետ կարելի է կիսվել: Ի դեպ աղքատներն Աստծոն ուրախանում են արքաներից ավելի հաճախ, նրանք ուղղակի դրա ժամանակն ունեն: Նրանք առևտրականներ չեն, նրանք գործ չունեն: Աղքատներն ապրում են այսօրվա օրով, ապագայի վրա գուշակություններ չեն անում:

Առևտրականներն ապրում են ապագա խոստումներով: Նրանց ամբողջ կյանքը հիմնված է ստացականների վրա: Ներկան նրանք փոխել են ապագայի մասին անիրականալի երազանքների հետ:

[Sambitbaba]

Եվ վերջում Հիսուս ասում է.



Գնորդներն ու առևտրականներն
իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:


Հայր Աստծո, նրա տեղի, նրա գահի հետ ամեն ինչ ճիշտ նույն կերպ է: Եթե ասես. "Կգամ հետո, մի օր", - երբեք այնտեղ չես ընկնի: Աստծո արքայություն կարելի է մտնել միայն, եթե պատասխանես. "Այո, ես գալիս եմ հենց հիմա, ինձ ոչինչ չի խանգարում: Ես ուղղակի սպասում էի, մինչև կկանչեն, և անմիջապես ճանապարհ եմ ընկնում":

Մի՞թե կարելի է հրաժարվել այդպիսի երջանկությունից: Բայց դուք չէ՞ որ հրաժարվու՛մ էիք: Ո՞րն է պատճառը: Շատերին թվում է, թե սանյասինները հրաժարվում են կյանքից: Ո՛չ, ամեն ինչ ճիշտ հակառա՛կն է: Կյանքից հրաժարվում են առևտրականները հենց, իսկ սանյասիններն ուրախանում են կյանքին, վայելում են այն լիովին: Գնորդների և առևտրականների աչքին դա հրաժարում է, բայց իրականում հենց դա է իսկական կյանքը: Սանյասինը ոչնչից չի՛ հրաժարվում: Ուղղակի նա ուրախանում է ավելի սուր, ավելի լիովին: Նա այնքան երջանիկ է, որ չի էլ բողոքի անգամ, եթե իմանա, որ մեկ վայրկյան անց իրեն վիճակված է մեռնել: Նա կասի ուղղակի. "Ես ապրել եմ երջանիկ: Ուրիշ էլ ի՞նչ ուզեմ": Այդպիսի կյանքի մեկ ակնթարթն էլ բավական է սանյասինին: Նա նույնիսկ մահանում է ժպիտը դեմքին: Իսկ առևտրականը... Հազար կյանքերի ընթացքում էլ նա իր գործերը չի ավարտի: Նրա հոգսերն անվերջանալի են:



Ուպանիշադներում մի այսպիսի պատմություն կա. Յայաթի անունով մի արքա ապրել էր հարյուր տարի, և ահա եկավ նրա մահվան ժամը: Մահը եկավ արքայի մոտ, և Յայաթին հարցրեց. Իսկ դու չե՞ս կարող տանել իմ որդիներից
մեկին: Ես դեռ կարգին չեմ էլ ապրել: Միակ բանը, ինչի մասին մտածել եմ ամբողջ կյանքում, իմ արքայության բարգավաճելն էր, նույնիսկ մոռացել էի, որ ժամանակի ընթացքում ստիպված եմ լինելու
լքել այս մահկանացու մարմինը: Մի՛ եղիր այդքան դաժան, մի՛ տար ինձ, թույլ տուր քիչ էլ ապրել: Ես միշտ բարի եմ եղել իմ հպատակների հանդեպ, ամեն ինչ արել եմ ժողովրդի համար, իսկ իմ մասին մոռացել եմ: Խղճա՛ ինձ":

"Լավ, - համաձայնվեց Մահը: - Փոխարենն ընտրիր քո երեխաներից մեկին":

Յայաթին հարյուր որդի ուներ: Նա հարցրեց, թե նրանցից ով կցանկանա մեռնել հանուն հոր, բայց ավագ որդիները վաղուց հասունացել ու խելք էին հավաքել: Տարիքի հետ մարդիկ ավելի հաշվենկատ ու խորամանկ են դառնում: Նրանք
լուռ լսեցին իրենց հորը, բայց ոչ մեկը տեղից չշարժվեց: Առաջ եկավ ամենակրտսեր որդին միայն, որն ընդամենը տասնվեց տարեկան էր:

Համարձակ պատանու առջև նույնիսկ Մահվան սիրտը սասանվեց: Եթե հարյուրամյա ծերունին բողոքում է, որ կարգին չի հասցրել ապրել, ուրեմն ի՞նչ ասես այս տղայի մասին: Նա ընդհա՛նրապես դեռ կյանք չի տեսել: "Դու անգիտակից երեխա՛ ես,
գոչեց Մահը: - Դու չես հասկանում, թե ի՛նչ ես անում: Այստեղ դուք հարյուր հոգի եք, և քո բոլոր եղբայրները լռում են: Նրանցից մեծերն արդեն յոթանասունն ա՛նց են: Նրանք իրե՛նք էլ ծեր են,
մի երկու տարի անց ես կսկսեմ նրանց հետևից էլ գալ: Ինչու՞ դու":

"Ինչի՞ վրա հույս դնեմ ես, եթե իմ հայրը նույնիսկ հարյուր տարվա ընթացքում չի հասցրել ուրախանալ կյանքին: Նշանակում է, կյանքում երջանկություն ընդհանրապես չկա: Առանց այն էլ ինձ ամեն ինչ պարզ է. եթե հարյուր տարին
չի հերիքել հորս, ուրեմն ինձ էլ չի հերիքի: Պետք է այլ ճանապարհ լինի: Եթե չկա կյանք կյանքի մեջ, կփնտրեմ այն մահվան մեջ: Վերցրու՛ ինձ, մի խղճա":


Նույն բանն է ասում նաև սանյասինը. "Եթե էգոյի կյանքում կյանք չկա, կփնտրեմ այն էգոյի մահվան մեջ: Վերցրու՛ ինձ, Մահ":



Եվ Մահը վերցրեց կրտսեր որդուն: Նրա հայրն ապրեց ևս հարյուր տարի, և Մահը նորից եկավ նրա հետևից: Արքայի համար դա նորից անսպասելիություն էր: "Այդքան արա՞գ, - զարմացավ նա: - Ինձ թվում էր,
թե հարյուր տարին երկար ժամանակ է, այս անգամ հաստատ կբավարարի: Իսկ տարիներն անցան աննկատ: Ես այդպես էլ չհասցրեցի ապրել: Ես ջանում էի, ամեն ինչ հաշվի էի առել,
հենց նոր ավարտեցի բոլոր գործերս և պատրաստվում էի ապրել սեփական հաճույքիս համար: Ո՜չ, սա անտանելի՛ է":

Այդպես շարունակվեց տաս անգամ: Հանուն հոր, որդիներից մեկը տալիս էր իր կյանքը, իսկ արքան շարունակում էր ապրել:

Եվ, երբ լրացավ նրա հազար տարին, Մահը եկավ հերթական անգամ և հարցրեց. "Ի՞նչ կհորինես հիմա: Արդեն պատրաստե՞լ ես հերթական որդուդ զոհաբերության համար":

"Ոչ, տխոուր ասաց արքան: - Ես հասկացա, որ հազար տարին էլ է շատ քիչ: Բանը ժամանակը չէ, այլ ես: Ես նորից ու նորից զբաղվում եմ միևնույն հիմարությամբ, ես ուղղակի սովորել եմ
կյանքս դատարկ ծախսելուն: Ինձ ոչինչ չի օգնի":



Մահից առաջ Յայաթին կարգադրեց գրի առնել այս պատմությունը գալիք սերունդների համար: Ահա թե ինչ ասաց նա սերունդներին. "Ես ապրեցի հազար տարի, բայց իմ գիտակցությունը խանգարում էր ինձ ապրել իսկական կյանքով: Նա հոգում էր միայն ապագայի մասին և բաց էր թողնում ներկան: Իսկ մարդ ապրում է այժմ և այստեղ":

Քանի դու այստեղ չես և հիմա, դու չես ապրում: Ամբողջ ժամանակ քեզ հրավիրում են ընթրիքի, բայց դու տանը չես: Դու հավերժ բացակայում ես, դու ամենուր պետք է հասնես: Իսկ հետո տառապում ես ու բողոքում. "Ինչու՞ է կյանքն այսքան զարհուրելի": Բայց դժվար է բոլորի համար. ով քիչ է ապրում՝ տանջվում է, իսկ ով ապրում է երկար՝ ուղղակի տանջվում է ավելի: Երիտասարդ թե ծեր՝ բոլորն էլ տանջվում են, որովհետև բոլորի խելքը միանման է կառուցված:

Մի ռեստորանի ապակու վրա ես մի այսպիսի հայտարարություն տեսա. "Մի՛ կանգնեք դրսում, ձեզ մի տանջեք: Ուղղակի մտեք ներս և կերե՛ք": Դրսում կանգնած, տանջվելու ես սովից, իսկ եթե մտնես և ուտես, կվատանաս շատակերությունից:

Գիտակցությունը՝ ահա թե որն է գլխավոր տառապանքը: Ներսից թե դրսից՝ կարևոր էլ չէ: Հարյուր տարի թե հազար՝ նշանակություն չունի: Մի կյանք թե միլիոն՝ բոլորը մեկ են: Պետք է հասկանալ, որ մեր դառնությունները՝ միայն սեփական խելքից են: Առևտրականի խելքը՝ ահա գլխավոր խոչընդոտը: Ազատվիր մտքից՝ և կընդունես սանյասա:

[Sambitbaba]

Իսկ Հիսուս ասում է.



Գնորդներն ու առևտրականներն
իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:



Մուտքը բաց է բոլորի համար՝ նրանք ինքներն այնտեղ չեն մտնի: Նրանց հրավիրեցին, բայց նրանք չուզեցան: Դա հավերժական հրավերք է, հրավերքի ժամկետը երբեք չի անցնում, և պատգամաբերները բերում են այն ամեն օր: Նրանցից մեկն էր Հիսուս, բայց հրեաները վռնդեցին նրան: Մեկ ուրիշն էր Բուդդան, բայց հնդիկները նրան չընդունեցին: Պատգամաբերները գալիս են ամեն օր, իսկ դուք ի պատասխան գոչում եք. "Ես զբաղվա՛ծ եմ":



Այդպես եղել է Բուդդայի հետ: Նա շատ հաճախ, մոտ հիսուն անգամ այցելել է մի գյուղ: Եվ տեղի խանութպանն անընդհատ երազում էր լսել նրան, բայց նրան անվերջ ինչ-որ բան խանգարում էր.
մեկ կինն էր հիվանդանում, մեկ տղան էր ծնվում, մեկ հյուրեր էին գալիս, մեկ ուղղակի անհետաձգելի գործեր՝ մի խոսքով, միշտ ինչ-որ բան պատահում էր: Բուդդան գալիս ու գնում էր, իսկ խանութպանը ոչ մի կերպ
չէր կարողանում նրա հետ հանդիպել:

Երեսուն տարվա ընթացքում Բուդդան հիսուն անգամից ոչ քիչ անցել է այդ գյուղով: Եվ մի առավոտ, բացելով տան պատուհանի փեղկերը, խանութպանը լսեց, որ Բուդդան մահամերձ է
և մինչև գիշեր չի ապրի: Այդ ժամանակ նա հասկացավ, որ կարող է հավերժ կորցնել նրա հետ հանդիպելու հնարավորությունը: Նա դուրս թռավ տնից, սլացավ անտառի միջով, վազեց մոտ քսան կիլոմետր
և երեկոյան կողմ հասավ այնտեղ, որտեղ Բուդդան կանգ էր առել էր իր աշակերտների հետ:

Բուդդան պատրաստվում էր հեռանալու: "Եթե կան հարցեր, տվեք", - ասաց նա աշակերտներին:

Բայց նրանք լալիս էին միայն. "Դու մեզ շատ բան ես ասել, իսկ մենք այդ չենք հասկացել: Էլ ինչ հարցնենք":

Ինչպես ընդունված էր, Բուդդան կրկնեց իր առաջարկը երեք անգամ: Նա ասաց. "Դուք խուլ եք, ձեզ ամեն ինչ պետք է մի քանի անգամ կրկնել, որ դուք լսեք": Եվ նա իրոք ամեն ֆրազ կրկնում էր երեք անգամ,
որպեսզի աշակերտները կարողանան դրա իմաստը հասկանալ: Հետո Բուդդան հեռացավ ծառի մոտ, խաղաղ պառկեց, փակեց աչքերն ու սկսեց տարրալուծվել Տիեզերքի մեջ:

Եվ այդ պահին վազելով հասավ խանութպանը՝ նա շնչակտուր էր և քրտնակոլոլ: "Ու՞ր է Բուդդան, - ճչաց նա: Ես ցանկանում եմ հարցնել նրան: Ես չափազանց երկար եմ սպասե՛լ":

"Ուշ է, - արձագանքեց աշակերտներից մեկը: - Բուդդան արդեն անցել է քո գյուղի միջով: Նա հարցնում էր քո մասին, բայց դու ոչ մի անգամ չեկար: Մենք քո տան կողքով էինք անցնում ամեն տարի:
Ձեր գյուղը շատ փոքրիկ է: Մեկ րոպեի ճանապարհ՝ և դու կտեսնեիր Բուդդային: Իսկ նա անվերջ հարցնում էր, այս անգամ խանութպանը եկա՞վ... Լինում էր նույնիսկ, մեզանից մեկը գալիս էր քեզ մոտ, որ հրավիրի,
բայց դու ի՞նչ էիր պատասխանում. "Այսօր չեմ կարող, չափից դուրս գնորդներ ունեմ: Այս անգամ չի ստացվի, շուտով կինս ծննդաբերելու է: Հիմա ես զբաղված եմ, հյուրեր ունեմ"...
Եվ հիմա, երբ դու վերջապես եկար, արդեն չափազան ուշ է":

Բայց սա ամենասրտառուչ պատմություններից մեկն է, որովհետև Բուդդան դադարեցրեց իր վերջին խորհրդածումն ու ասաց. "Առաջ նա սխալվում էր, բայց իմ հրավերքն ուժի մեջ է: Թող որ նա ուշացել է,
բայց ես դեռ կենդանի եմ: Տուր քո հարցը: Ես սպասում էի քեզ, ես նույնիսկ հետաձգեցի իմ մահը հույսով, որ դու այնուամենայնիվ կգաս, երբ իմանաս, որ մեռնում եմ":



Դե՛ն նետեք առևտրականի գիտակցությունը: Դուք առանց այն էլ շատ բուդդաներ եք բաց թողել, բաց մի՛ թողեք հաջորդներին: Ուշանալը հաճախ սովորություն է դառնում, այդպես լինում է: Հիսուս կատարելապես ճիշտ է.



Գնորդներն ու առևտրականներն
իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:


Այդ արքայությունը նրանց համար չէ՝ դա նրանց պետք չէ: Նրանց հետաքրքրում են երկրային արքայությունները: նրանց հայացքը ցած է ուղղված, նրանք քայլում են, քթները դեմ տված գետնին, գանձեր փնտրելով: Եվ այդ պատճառով երբեք չեն նկատում, թե ինչ է տեղի ունեում իրենց գլխի վերևում: Անիմաստ է նրանց հրավիրել՝ կանչերը նրանք լսում են, բայց միշտ հրաժարվելու պատճառ են գտնում:

Դուք ընտրում եք ունայնությունն ու հրաժարվում եք ամենակարևորից: Դուք նախընտրում եք չնչին բաները, կառչում եք անցողիկից՝ և հրաժարվում եք հավերժականից: Դուք ընտրում եք նյութականն ու անցողիկը, իսկ հավերժականը, ներքինը, հոգևորը վանում եք: Եվ ամեն մեկը գնում է այն ճանապարհով, որն ինքն է ընտրել...

Մտածեք այդ մասին: Մտածեք լավ և մի շտապեք հպարտորեն պնդել, որ այս կամ այն մարդը՝ առևտրական է: Նայեք սկզբում ձեզ, չէ՞ որ հարյուր մարդուց իննսունինն է առևտրական: Լրիվ հնարավոր է, որ դուք էլ բացառություն չեք: Ձեզ ընտրյալ մի համարեք... Ընտրյալները լրիվ ուրիշ են: Ընտրյալներն արդեն այնտեղ են, նրանք արդեն մտել են, արդեն նստել են Աստծո հետ մի սեղանի:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ԳԻՏԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՐԲԱԾ Է

Զրույց քսաներորդ




Նրա աշակերտներն ասացին նրան.
Ե՞րբ կգա հանգիստը նրանց, ով մեռյալներ են:
Եվ ե՞րբ է նոր աշխարհը գալու:

Նա ասաց նրանց.
Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք,
եկել է, բայց դուք չճանաչեցիք նրան:

Նրա աշակերտներն ասացին նրան.
Քսան և չորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ,
և նրանք բոլորն ասել են քո մասին:

Նա ասաց նրանց.
Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև,
և խոսում եք մեռյալների մասին:

Հիսուս ասաց.
Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ,
և ահա ես հսկում եմ այն,
մինչև այն բոցավառվի:


Այդպես լինում է նորից ու նորից. գալիս է Հիսուս, իսկ նրան չեն ճանաչում, գալիս է Բուդդան, իսկ նրան չեն նկատում: Ինչու՞ է այդպես: Չէ՞ որ հետո Հիսուսի ու Բուդդայի մասին խորհում են երկար դարեր շարունակ: Ծնվում են կրոններ: Ի հիշատակ նրանց, ում չէին ճանաչում կյանքի օրոք, կառուցում են հսկայական եկեղեցիներ: Ինչու՞ ոչ ոք չէր նկատում կենդանի Քրիստոսին: Սա պետք է պարզաբանել, սա մտքի ինչ-որ խորին հատկանիշ է, մտքի բնույթի մասնիկը: Խոսքը ոչ թե անձնական սխալներն են, այստեղ խնդիրն այն չէ, որ այս կամ այն մարդը սխալվել է: Այդպես հազարամյակներ շարունակ սխալվում են բոլոր մարդիկ, մարդկային գիտակցությունն ամբողջությամբ վերցրած:

Պետք է հասկանալ, թե ինչպես է կառուցված մեր միտքը: Ահա նրա մեկ հատկություն. մտքի համար ներկա գոյություն չունի, կա միայն անցյալ և ապագա: Ներկան այնքան անցողիկ է, որ գիտակցությունն այն որսալ չի հասցնում: Բավական է նա կանգ առնի ընթացիկ պահի վրա, և այդ պահն արդեն անցյալ է դառնում: Եվ այդ պատճառով գիտակցությունը կարող է հիշել անցյալի մասին, հուսալ ապագայի վրա, բայց ներկան չի նկատում: Անցյալն ու ապագան ձգվում են երկար, իսկ ընթացիկ պահը կարճ է: Այն փոքրիկ է, ինչպես հյուլեն, այն անհետանում է, հազիվ հասցնում ես նրան զգալ: Եվ դուք չեք էլ հասցնու՛մ: Ներկան նկատելու համար գիտակցության հսկայական ուժ է հարկավոր: Պետք է մեծ զգոնություն՝ բավական է քիչ շեղվես, և արդեն ոչինչ չես տեսնի: Բայց դուք հարբած եք անցյալով ու ապագայով...



Մի անգամ Խոջա Նասրեդինն ինձ հյուր էր եկել: Նստել էր տաքսի և ասել էր վարորդին. "Տար ինձ Օշոյի համայնքը":

Իսկ վարորդը շատ էր զարմացել, որովհետև նրա տաքսին կանգնած էր ուղիղ համայնքի դիմաց: Նա բացել էր դուռը Նասրեդինի առջև և ասել էր. "Դուրս եկ, բարեկամս, հասանք: Ահա Օշոյի համայնքը":

"Հիանալի է, - պատասխանել էր Խոջան: - Միայն թե դու այլևս այդքան արագ չքշե՛ս":


Գիտակցությունը հարբած է: Ներկան նա չի տեսնում, չի նկատում այն, ինչ ուղիղ քթի առջև է: Նա լիքն է երազանքներով ու հույսերով: Դուք չունեք ներկա: Ահա թե ինչու մարդիկ չէին ճանաչում Հիսուսին, Բուդդային ու Քրիշնային, իսկ հետո հարյուրամյակներ շարունակ ողբում ու լալիս էին խղճի խայթից: Դարեր շարունակ նրանք խորհում են, աղոթում են, հուսում են, իսկ երբ գալիս է Հիսուս, միևնուն է, նրան չեն նկատում: Հիսուսին կարելի է տեսնել միայն ոգու բավարար ներկայության դեպքում, իսկ դա նշանակում է, որ քեզ համար գոյություն չունի ոչ անցյալ, ոչ ապագա: Միայն նա, ով կհամարձակվի, կարող է հայացք նետել ներկա՝ իսկ ներկան հավերժ է: Բայց այդ հավերժությունն ուղղված է դեպի ներս, այլ ոչ թե ձգվում է երկարությամբ: Դա ոչ թե հորիզոնական է, այլ ուղղահայաց:

[Sambitbaba]

Ու ևս մեկ բան է պետք հիշել. անցյալը կարելի է իմաստավորել, քանզի ինչ-որ բան հասկանալու համար ժամանակ է հարկավոր: Պետք է ժամանակ, որպեսզի գցես-բռնես, կառուցես թեորիաներ, փիլիսոփայես, վիճաբանես, ամեն բան տեղավորես իրենց դարակներում: Այդպես է գիտակցությունն աշխատում: Բայց, երբ կողքիդ է Հիսուս, մտածել չես կարող՝ ժամանակ չկա: Մտքին միշտ ժամանակ է անհրաժեշտ, չէ՞ որ նա հազիվ խարխափում է մթի մեջ: Եվ ժամանակ առ ժամանակ նրան հաջողվում է ինչ-որ բանից գլուխ հանել, չնայած դա էլ իսկական ըմբռնում չէ: Ըմբռնել՝ նշանակում է, որ դու համարձակորեն նայում ես փաստի աչքերի մեջ և ակնթարթորեն գիտակցում ես նրա ճշմարտացիությունը: Իսկ երբ այդպիսի ըմբռնում չկա, ստիպված ես մտածել:

Հիշեք, իմացող մարդը չի մտածում, նա ուղղակի տեսնում է ճշմարտությունը: Նրան բավական է նայել: Մտածում է նա՛ միայն, ով ոչինչ չի հասկանում: Նա նման է կույրի, որը մտադրվել է դուրս գալ տանից: Նա ստիպված է դատել. "Այսպես ուրեմն, որտե՞ղ է դուռը, որտե՞ղ են աստիճանները, որտե՞ղ է դարպասը": Իսկ եթե տեսնողը պատրաստվում է տանից դուրս գալ, նա մտածելու կարիք չունի, նա ուղղակի գնում է: Նա չի սկսում մտածել, թե ոտրեղ են դուռը կամ աստիճանները: Առանց այն էլ նա տեսնում է դրանք, էլ ի՞նչ մտածի:

Կույրերն է, որ ստիպված են շատ մտածել: Մտածողությունը՝ տեսողության փոխարինողն է, մտքերը թաքցնում են կուրությունը: Իսկ նա, ով առանց այն էլ տեսնում է, չի մտածում երբեք: Հիսուս և Բուդդան՝ մտածողներ չեն: Մտածողներ էին Արիստոտելեսն ու Հեգելը: Պայծառացածը մտածելու կարիք չունի, նա ունի աչքեր և նրան բավական է տեսնել: Ընդամենը հայացքն էլ բավական է, որ տեսնես ճանապարհը, նկատես և դուռը, և աստիճանները, և դարպասը:

Երբ գալիս է Հիսուս, դարպասը բացվում է: Բայց դուք կույր եք, դու այն չեք տեսնում: Լրիվ հնարավոր է, որ իրեն Հիսուսին էլ սկսեք հարցնել. "Որտե՞ղ է դուռն այստեղ: Ո՞ր կողմն է դարպասը: Ու՞ր գնալ":

[Sambitbaba]

Ուիլյամ Հանտը մի հայտնի կտավ ունի: Երբ այն առաջին անգամ ցուցադրեցին Լոնդոնում, քննադատները սարսափելի շփոթված էին: Կտավի վրա պատկերված է Հիսուս, դա նրա մասին ամենալավ կտավներից մեկն է: Հիսուս կանգնած է դռների մոտ: Դռները փակ են՝ այնպիսի տպավորություն է, որ նրանք փակ են արդեն մի ամբողջ հավերժություն, որովհետև խիտ մամուռով են պատվել: Թվում է, թե դարեր շարունակ այդ դռները ոչ ոք չի բացել: Հինավուրց դռներ են, ժամանակն այլանդակել է դրանք, իսկ կողքին կանգնած է Հիսուս, տակն էլ գրված է. "Տե՛ս, ես դռների մոտ եմ": Եվ Հիսուսի ձեռքին դուռը թակելու մուրճն է:

Սքանչելի՛ կտավ է: Բայց քննադատները սովոր են ամեն ինչ քննադատել: Նրանք մտածում են միայն, թե ինչ թերություն գտնեն: Եվ այնուամենայնիվ սխալ նրանք գտան. դուռը թակելու մուրճը կա, իսկ դռան բռնակը չկա՛: Հանտին նրանք ասացին. "Գերազանց դուռ է, Հիսուսն էլ հաջողվել է, մի բան է վատ՝ դուք մոռացել եք դռան բռնակ նկարել:"

Հանտը ժպտաց և պատասխանեց. "Իսկ դուռը չէ՞ որ դրսից է բացվում: Բանն այն է, որ Հիսուս թակում է մարդու դուռը ներսից, նրա սրտի միջի՛ց: Այնտեղ բռնակ պետք չէ, մուրճն էլ բավական է, որպեսզի թակես: Դուռը պետք է դրսից բացել, Հիսուս՝ մեր սրտերու՛մ է":

Հիսուս գալիս է և թակում է քո դուռը... իսկ դու տենդորեն մտածում ես: Դու վախենում ես, և դու, ընդհակառակը, ևս մեկ կողպեք ես կախում քո փակի վրա: "Ո՞վ գիտի, թե ում է սատանան բերել: Հավանաբար ինչ-որ թափառական է: Ինչու՞ ռիսկի դիմեմ, ի՞նչ իմանամ, թե նրա մտքինն ինչ է": Եթե բացես դուռը սիրտդ չափից դուրս խոցելի կդառնա, իսկ դու վախենում ես վտանգներից: Բացի այդ դռան հետևում լրիվ անծանոթ մեկն է, իսկ անծանոթներին վստահել չարժե: Ահա թե ինչու Հիսուսին չեն թողնում, երբ նա թակում է դուռը:

Նախ, մարդիկ կույր են, նրանք ոչինչ չեն տեսնում և կարող են միայն դատողություններ անել: Երկրորդ, նրանք վախենում են, սարսափում են անհայտությունից: Անցյալի հետ ամեն ինչ պարզ է, շատ ջուր է հոսել, շատ բան է մտածվել, առաջ են քաշվել թեորիաներ, խելոք մարդիկ ամեն ինչից գլուխ հանել են: Այժմ բավական է թերթես գրքերը՝ թո՛ղ որ գրքերը մեռած են: Բայց և այնպես կարելի է մտորել Հիսուսի մասին ու հավատալ նրան: Եվ դրանում ոչ մի վտանգ չկա, քանզի սիրտդ գրքին բացելը սարսափելի չէ, քեզ հետ ոչինչ չի պատահի: Այդ պատճառով միլիոնավոր քրիստոնյաներ կարդում են Աստվածաշունչը, միլիոնավոր հինդուիստներ՝ Գիտան, միլիոնավոր բուդդիստներ՝ "Դհամմապադան": Դա սովորություն է, նրանք զբաղվում են դրանով օր օրի վրա: Սարսափելի ոչինչ չկա, գիրքը հո քեզ չի՞ այրի:

Իսկ Հիսուս՝ կրակ է: Եթե հոգիդ բացես նրան՝ կայրվես, կմոխրանաս: Երբ սիրտդ անծանոթ է մտնում, հայտնիի մեջ ներխուժում է անհայտը: Գիտակցությունդ այլևս առաջվա կյանքով ապրել չի կարող: Դու այլևս անկարող ես մնալ այն, ինչ կայիր: Հաստատված կարգը խախտվել է, անցյալը կործանվում է՝ այսուհետև նույնիսկ երազներում այն հետ չի վերադառնա: Դու կորցնում ես ամենն, ինչ ունեիր: Դու մոխրանում ես, դու մահանում ես: Եվ դրանից դու վախենում ես, չէ՞ որ չգիտես, որ մահից հետո նոր ծնունդն է գալիս: Եվ որքան ավելի սարսափելի է մահը, այնքան ավելի վեհ է ծնունդը, - որքան շատ բան է կործանվում, այնքան ավելի նոր բան է լույս աշխարհ գալիս: Իսկ այնպիսիք, ինչպիսին է Հիսուս, անվերադարձ կործանում են բերում:

[Sambitbaba]

Այո, դա սարսափելի է: Բայց ո՞վ է կոնկրետ վախենում: Նա, ով վախենում է, բոլորովին էլ դու չես: Դա քո էգոն է, դա քո անցյալի բեռն է: Պաշտոնդ, հեղինակությունդ, իշխանությունդ, գիտելիքներդ, հասարակության մեջ գրավածդ դիրքը: Այնպիսիք, ինչպիսին Հիսուս, ամբողջովին քարուքանդ են անում բերածոն, օտարամուտը: Էգոն պնդում է իրեն. "Զգո՛ն եղիր: Մի՛ բացիր: Որտեղի՞ց իմանաս, թե ով է այնտեղ, դռան հետևու՛մ: Սկզբում ստուգի՛ր": Եվ, Մինչև դու հարյուր անգամ ամեն ինչ կստուգես, Հիսուս արդեն գնում է, չէ՞ որ նա հավերժ դռան հետևում կանգնած մնալ չի կարող: Անհայտի ներթափանցումը հայտնիի մեջ, հավերժության ներթափանցումը ժամանակի աշխարհ՝ հազվադեպ երևույթ է: Հիսուսին հանդիպելը մեծ հաջողություն է, այդպիսի հնարավորություն հազվադեպ է ընկնում, և շատ հեշտ է այն բաց թողնելը: Եվ դու բաց ես թողնում նորից ու նորից՝ քեզ հոգու արիություն չի հերքիքում:



Լսել եմ ես այսպիսի պատմություն. մի ժլատ մարդ կառավարությունից հիսուն հազար ռուփի ապահովագրավարձ ստացավ: Նա գնացքով ինչ-որ տեղ էր գնում, գնացքն ընկավ վթարի մեջ, և այդ ժլատը
վնասների հատուցման հայց տվեց: Չնայած բազմաթիվ կոտրվածքներին, նա սարսափելի ուրախացավ այդ փողերին: Առողջանալով, ժլատը թափառում էր քաղաքում և պատմում բոլորին,
թե ինչպես է իր բախտը բերել. "Պատկերացնու՞մ եք, ինձ վճարեցին հիսուն հազար, ու նաև կնոջս՝ քսանհինգ հազա՛ր":

"Իսկ ինչ է, կինդ նու՞յնպես վնասվեց: Շա՞տ կոտրվածքներ ուներ", - հարցրեց մեկը:

"Ի՜նչ ես ասում, ոչ մի քերծվա՛ծք, - գոչեց այդ ժլատ մարդը: - Բայց նույնիսկ այդ խառնաշփոթի մեջ ես հոգուս արիությունը չկորցրեցի: Խելքս հերիքեց, որ նրա մի երկու ատամ ես ի՛նքս կոտրեմ":


Այս աշխարհում հոգու արիությունը երբեմն արտահայտվում է, բայց համարյա միշտ սխալ է կիրառվում: Երբ գալիս է Հիսուս կամ Բուդդան, այն անհետ վերանում է՝ անծանոթները չափից դուրս վտանգավոր են: Նրանք գալիս են դատարկ ձեռքերով և մտադիր են քեզանից խլել ամեն ինչ: Իսկ պետության վրա հույս կարող ես չդնել՝ ոչ մի հատուցում չի լինի, ընդհակառակը, դու կկորցնես ամենն, ինչ կուտակել էիր: Եվ այդ պատճառով դու չես համարձակվում նայել Հիսուսի դեմքին՝ հեռացնում ես հայացքդ ու պլշում ուր ասես, միայն թե նրա վրա չնայես: Հայացքդ այս և այն կողմ է ընկնում, մտքերդ փախչում են մեկ անցյալ, մեկ ապագա... միայն թե չտեսնես նրան, ով այստեղ է, քո առջև, հենց քթիդ տակ: Եվ դու ոչինչ չես նկատում, քանի որ հոգու խորքում ուղղակի չես ուզում նկատել:

Հիսուս տագնապեցնում է: Նրա հետ հանդիպումն անախորժություններ է խոստանում, նա ամբողջովին հունից դուրս է գցում: Նա ստիպում է քեզ հասկանալ, թե որքան սխալ է քո կյանքը: Նա ստիպում է քեզ զգալ սեփական սխալներդ՝ և մեղքերդ: Նրա կողքին դու անմիջապես զգում ես, որ կյանքդ դատարկ է անցել, ինքդ ոչնչի չես հասել և արդեն միլիոն տարի դոփում ես տեղում: Այո, նրա կողքին դժվար է, քո ծնկերը դողում են և սիրտդ վախից մարում է: Կա միայն մեկ ելք՝ ընդհանրապես չնկատել Հիսուսին, և դրանում դու արտակարգ խորամանկություն ես ցուցաբերում: Ինքդ էլ չգիտակցելով, դու խուսափում ես նրանից...

[Sambitbaba]

Իսկ հիմա փորձենք պարզել, թե ինչի մասին է նա խոսում աշակերտների հետ:



Նրա աշակերտներն ասացին նրան.
Ե՞րբ կգա հանգիստը նրանց, ով մեռյալներ են:
Եվ ե՞րբ է նոր աշխարհը գալու:


Հրեաները դարերով սպասել են այն օրվան, երբ հարություն կառնեն մեռյալները և կհաստատվի նոր աշխարհ՝ աշխարհ հանգստի, երանության և աստվածային արդարության: Մեր աշխարհը զարհուրելի է, իսկական դժոխք, և հանդուրժել այն օգնում է այն հույսը միայն, որ երբևիցէ ամեն ինչ կփոխվի, մղձավանջը կվերջանա, այս այլանդակ աշխարհը կանհետանա, իսկ նրա տեղը կհայտնվի գեղեցկության, ճշմարտության և բարության աշխարհը: Դա գիտակցության հերթական խորամանկություն է. նա հանգստացնում է քեզ հույսով, իսկ երազանքն՝ աշխարհի ամենաարբեցուցիչ խմիչքն է: Քանի ունես հույս, միևնույն է ինչ հարբած ես: Լուսավոր երազանքն օգնում է զինվել համբերությամբ, չէ՞ որ դու հավատում ես, որ այս աշխարհը հավերժական չէ, տանջանքներդ երբևիցէ կվերջանան, այս կյանքն ընդհանրապես իսկական չէ: Իսկական կյանքը քեզ սպասում է այնտեղ, ապագայում: Ահա թե ինչպես է մտածում ոչ հոգևոր մարդը:

Իսկ հոգևոր մարդն ընդունում է ամենն ինչպես կա, նա ուրիշ ոչինչ չի սպասում: Նա հաշտվում է ամեն ինչի հետ, այս կյանքի համար էլ նա երախտապարտ է և ոչնչից չի գանգատվում: Նա չի պնդում, որ աշխարհը վատ է կառուցված, որ նրանում ամեն ինչ կեղտոտ է և զզվելի: Ոչ, ընդհակառակը, ամեն ինչ այստեղ սքանչելի է, ամեն ինչ լավ է այսպես էլ: Եվ շնորհիվ այդպիսի հեզության նա ծնվում է նորից, դառնում է կատարելապես այլ մարդ՝ և նրա առջև բացվում է նոր աշխարհը: Ահա՛ այն, ճանապարհը դեպի նոր աշխարհ: Իսկ եթե ուղղակի սպասես ու հուսաս, որ ինչ-որ ժամանակ աշխարհն ինքնին կփոխվի դեպի լավը, ոչինչ տեղի չի ունենա՝ մի էլ երազեք: Աշխարհը չի փոխվել այն օրերից ի վեր, երբ Ադամն ու Եվան վտարվեցին այգուց:

Չինացիները մի ասացվածք ունեն. "Աշխարհի ամենահինավուրց խոսքն է. զարգացում": Մարդիկ միշտ համարել են, իբր մարդկությունն առաջ է ընթանում: Բայց մենք ոչ մի տեղ չենք գնում, աշխարհը ոչնչով չի փոխվում: Այնպես, չնչին ինչ-որ բաներ, իսկ ընդհանուր առմամբ այն մնում է այնպիսին, ինչպես առաջ: Դա անիվ է, որը պտտվում է տեղում:

Հոգևոր մարդն ընդունում է ընթացիկ պահը, ինչ էլ տեղի ունենա, և դրա շնորհիվ ծնվում է նորից: Այդպես են հարություն առնում մեռյալները: Դա էլ հենց նոր ծնունդն է: Եվ երբ տեսնում ես աշխարհը նոր աչքերով, այն լրիվ այլ տեսք ունի՝ չէ՞ որ բանն այն չէ, թե ինչպես է այն կառուցված, այլ այն, թե ինչպիսին ես դու նրան տեսնում: Կարևոր է տեսանկյունը, կարևոր է քո սեփական մոտեցումը: Աշխարհը՝ դա քո աշխարհընկալումն է: Ինքնին այն ոչ լավն է, ոչ վատը: Բուդդան նրա մեջ տեսնում էր մոքշնա, գեղեցկություն և երանություն, իսկ ձեզ աշխարհը համատարած արհավիրք է թվում, դժոխքի վերջին, յոթերորդ օղակը՝ ավելի վատ բան չես հորինի: Ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ով և ինչպես է նայում:

Երբ դու ծնվում ես նորից, շուրջդ էլ է ամեն ինչ փոխակերպվում. ծառերը կարծես նույնն են, բայց արդեն առաջվանը չեն, բլուրները նույնն են, բայց ինչ-որ այլ տեսք ունեն՝ իսկ ամենն այն պատճառով, որ դու ինքդ ես փոխվել: Դու՝ տիեզերքի կենտրոնն ես, իսկ երբ տեղաշարժվում է կենտրոնը, տեղաշարժվում է նաև ամբողջ շարջանագիծը, չէ՞ որ ամբողջ աշխարհը՝ քո ստվերն է: Փոխվում է քո տեսքը, փոխվում է նաև ստվերդ: Իսկ նա, ով ուղղակի սպասում և հուսում է, որ ստվերը կփոխի իր ուրվագծերն ինքնուրույն, ուղղակի տխմար է:

[Sambitbaba]

Հրեաները, ինչպես և բոլոր ազգերը, սպասում էին այն օրվան, երբ աշխարհը միանգամից կփոխվի և մեռյալները հարություն կառնեն, երբ ընդմիշտ կտիրի խաղաղություն, երանություն և հանգիստ: Այդ պատճառով էլ հարցրեցին Հիսուսին.



Ե՞րբ կգա հանգիստը նրանց, ով մեռյալներ են:
Եվ ե՞րբ է նոր աշխարհը գալու:


Աշակերտները հարցնում էին գալիքի մասին՝ այդպես էլ լինում է, հենց այդպես էլ տեսադաշտից բաց են թողնում գլխավորը: Հիսուս ապագայով չի ապրում, ապագան նրա համար գոյություն չունի, նրա համար գոյություն ունի միայն հավերժական ներկան: Եվ նա հույսեր էլ չունի, քանզի հույսը՝ դա գալիքն է: Հիսուսի համար միայն իրողությունը գոյություն ունի, և ոչ մի երազանք: Երազները՝ խաբկանք են, արբեցնող խմիչք: Նրանք այնքան են մշուշապատում հայացքդ, որ քեզ սկսում է թվալ, թե աշխարհն այլ է դարձել: Իսկ Հիսուսի համար կա միայն ճշմարտություն, իրողություն, մերկ փաստեր, քողազրկված ճշմարտություն: Նա ոչ մի բանի վրա հույս չի դնում: Ոչ, դա հուսահատություն չէ, ոչ էլ անվստահություն, չէ՞ որ հուսահատությունը՝ ուղղակի երազանքների հակադրությունն է:

Քանի հույսդ դրել ես ապագայի վրա, հետքերովդ գողեգող հուսահատությունն է գալիս: Հուսահատությունը՝ հույսի ստվերն է, քանզի չիրականացված երազանքները հիասթափություն են բերում: Եվ որքան ավելի ուժեղ էիր հուսում, այնքան սուր է հիասթափությունդ, քանզի հուսահատությունը՝ չիրականացված երազանք է: Հիսուս չի հուսահատվում, նա ոչնչից հիասթափված չէ, չէ՞ որ նա ոչ մի բանի վրա հույս չէր դրել: Ամեն ինչ արդեն իրականացել է, բայց նա ոչինչ չէր էլ սպասում, այնպես որ ամեն ինչ սքանչելի է այնպիսին, ինչպիսին կա: Նա ոչինչ չէր սպասում՝ ուրեմն ինչի՞ց դառնանա: Եթե հաջողության հետևից չես ընկել, անհաջողության էլ չես հասնի: Եթե ոչ մի բանի վրա հույսդ չես դրել, հիասթափություններ էլ չեն լինի: Երբ չկան երազանքներ, դառնություններ էլ չկան:

Ցանկացած անհաջողություններ երազանքներով են հրահրված, իսկ կյանքն ինքը՝ մաքուր երանություն է: Հիսուս ապրում է այժմ և այստեղ, նա ուղղակի կա: Ահա թե ինչու եմ ես ասում, որ նրա համար շատ դժվար է, որ դուք իր թակոցը լսեք: Դրանք տարբեր տարածքներ են՝ դուք ապագայում եք, իսկ նա՝ ներկայում: Ինչպե՞ս ուրեմն հանդիպեք: Անդունդը շա՛տ է մեծ:

Բայց հանդիպումը հնարավոր է: Կա երկու ելք: Մի կողմից, Հիսուս կարող էր սուզվել երազանքների մեջ և դառնալ ձեզ նման՝ բայց դա երբեք տեղի չի ունենա, որովհետև, գիտենալով ճշմարտությունը, երազել արդեն չես կարող: Երազանքներն անհամատեղելի են ճշմարտության գիտակցման հետ՝ չէ՞ որ դու առանց այն էլ հասկանում ես, կիրականանան նրանք թե ոչ: Երազել կարելի է քնի մեջ միայն, այլ ոչ թե արթմնի: Եվ այդ պատճառով Հիսուս չի մտնի ձեր տարածք: Նա ուղղակի չի կարող, եթե ցանկանա էլ: Թե նա, և թե Բուդդան շատ են ուզում հանդիպել ձեզ հետ, որտեղ էլ դուք լինեք, բայց այնպես է ստացվել, որ իրենց ամբողջ ցանկությամբ հանդերձ ի վիճակի չեն քուն մտնել, զրկվել գիտակցությունից, տրվել երազների, հուսալ ինչ-որ բան: Որտե՞ղ, ուրեմն, հանդիպել: Ա՜խ, եթե Հիսուս կարողանար մտքով տեղափոխվել ապագա, այն ժամանակ դուք կհանդիպեի՛ք... Բայց դա անհնար է, ուղղակի անհնար է: Մնում է մի ելք. թափ տալ ձեզ, արթնացնել:

Եվ այդ պատճառով Հիսուս անընդհատ կրկնում է աշակերտներին. "Արթնացեք, հերի՛ք է քնեք: Նայե՛ք ձեր շուրջը, փորձեք տեսնել ամենն, ինչ կա իրականու՛մ": Նա անդադար կրկնում է. "Հոգու ներկայությու՛ն կուտակեք, ապրեք այստեղ և հիմա՛": Իսկ նրա աշակերտներն անդադար հարցեր են տալիս ապագայի մասին: Նրանք չեն տեսնում Հիսուսին, նրանց հայացքն ապագային է ուղղված՝ և ամենն այն պատճառով, որ անցյալում նրանք տառապել են: Յուրատեսակ հավասարակշռություն է. անցյալում մենք տառապում էինք, բայց դրա փոխարեն մեզ երանություն է սպասվում: Նրանց որևէ պարգևատություն է անհրաժեշտ, հակառակ դեպքում այս կյանքից կարելի է ցնորվել:

[Sambitbaba]

Հին ժամանակներում ամեն արքա ոչ միայն պալատական իմաստուն ուներ, այլև ծաղրածու: Թվում է, թե հիմարություն է դա՝ պարզ է, թե ինչի համար են իմաստուն խորհրդատուները, բայց ծաղրածուներն արքայի ինչի՞ն են պետք: Հավասարակշռությա՛ն համար: Շքախմբում պետք է թե խելոքներ լինեն, և թե հիմարներ: Դա շատ ճիշտ է:



Ահա, ի դեպ, մի պատմություն. մի արքա ուներ իմաստուն խորհրդատու, իսկ ծաղրածու նրա պալատում չկար: Եվ երկար որոնումներից հետո ծառաները վերջապես մի հիանալի ծաղրածու գտան: Լավ ծաղրածուն՝
հազվադեպ բան է: Իմաստուններին էլ՝ ցերեկով լապտերներով չես գտնի, իսկ լիակատար հիմարների գտնելն առավել դժվար է: Այսպես թե այնպես, կատարելությունը սքանչելի է ամեն ինչում: Նույնիսկ
կատարյալ հիմարը մի անվիճելի արժանապատվություն ունի՝ իր կատարելությունը: Եթե ցանկանում եք իմանալ, թե ինչպիսին պետք է լինի իսկական ծաղրածուն, կարդացեք Դոստոևսկու "Ապուշը":

Մի խոսքով, գտան հիանալի ծաղրածու, և արքան որոշեց ստուգել, արդյո՞ք նա այնքան լավն է, որքան նրա մասին ասում են: Նա կարգադրեց ծաղրածուին. "Բարեկամս,
հապա կազմիր ինձ համար պալատիս տաս ամենամեծ հիմարների ցուցակը": Իսկ պալատական շքախմբում մոտ հարյուր պալատական կար: "Անվանիր տաս հոգու, - հրամայեց արքան: -
Եվ չմոռանաս անել դա հերթականությամբ, այնպես, որ ամենահիմարը ցուցակում առաջինը լինի": Եվ այդ անելու համար նա տվեց ծաղրածուին մեկ շաբաթ:

Երբ եկավ նշանակված օրը, արքան հարցրեց. "Ցուցակը կազմեցի՞ր":

"Այո, ձերդ մեծություն", - գլխով արեց ծաղրածուն:

"Եվ ո՞վ է այնտեղ առաջինը", հետաքրքրվեց արքան:

"Դու՛ք, ձերդ մեծություն", - պատասխանեց ծաղրածուն:

"Ի՜նչ, - զայրացած գոչեց արքան: - Ինչպես ես համարձակվու՜մ":

"Թույլ տվեք բացատրել, սկսեց ծաղրածուն: - Ընդհուպ մինչև երեկ առաջին տողն իմ ցուցակում դատարկ էր մնացել: Իսկ երեկոյան ես իմացա, ու դուք ձեր խորհրդատուներից մեկին տվել եք միլիոն
և ուղարկել եք հեռու երկրներ ադամանդներ, մարգարիտներ և ակնեղեն գնելու: Ահա թե ինչ կասեմ ես ձեզ. դուք այլևս երբեք ձեր փողը չեք տեսնի: Միայն լիակատար հիմարը կարող է այդքան վստահող լինել":

"Լավ, դժկամորեն համաձայնվեց արքան: - Իսկ եթե նա այնուամենայնիվ վերադառնա՞":

"Եթե նա այնուամենայնիվ վերադառնա, - ասաց ծաղրածուն, - ես կջկջեմ "ցուցակից ձեր անունը և փոխարենը նրանը կգրեմ":


Հնում պալատում պարտադիր ծաղրածու կար՝ ուղղակի հավասարակշռության համար: Ձեր ամբողջ կյանքը՝ հավասարակշռությունը պահպանելու անդադրում ճիգեր են: Եթե չափազանց երկար սլանաս մի ուղղությամբ, հավասարակշռությունդ կկորչի, կսկսվեն անհաջողություններ: Նույնիսկ հիվանդությունը հավասարակշռության կորուստ է նշանակում: Բայց և այնպես, ի՞նչ անել, եթե անցյալդ զարհուրելի է, եթե նրանում տառապանքներից, տանջանքներից ու թախծից բացի, ուրիշ ոչինչ չի եղել: Դա պետք է ինչ-որ բանով փոխհատուցել, այլ կերպ դժվար չէ ցնորվել նույնիսկ: Եվ մարդիկ պարգևատրում են իրենց ապագայի վարդագույն պատկերներով՝ ահա՛ այն, անհրաժեշտ հակակշիռը:

[Sambitbaba]

Բայց Հիսուսին այդ պետք չէ, նա երբեք հավասարակշռությունը չի կորցնում: Հիսուսին ոչ իմաստուններ, ոչ ծաղրածուներ պետք չեն: Մեր անցյալը՝ իմաստությունն է, քանի որ այն ժամանակ մենք փորձ էինք կուտակում, իսկ իմաստությունը գալիս է միայն փորձի հետ: Մեր ապագան՝ կատարյալ հիմարիկ է, որ ապրում է անմարմին հույսերով: Բայց ի՞նչ տեղի կունենա, եթե զրկվես այդպիսի ապագայից: Կցնորվես: Առանց ապագա մարդիկ ուղղակի խելագարվում են:

Ի՞նչ է կատարվում այժմ արևմուտքում, հատկապես Ամերիայում: Բոլորն ասես ցնորվել են. ջրածնային ռումբի և ատոմային էներգիայի հայտնվելու հետ մեկտեղ մարդկությունը զրկվեց ապագայից: Ամերիկան դարձավ հիպիների, բիթնիկների և այլ հիմարների երկիր՝ հենց այն պատճառով, որ այնտեղ մարդիկ անմիջապես հասկացան, թե ինչով է սպառնում նման առաջադիմությունը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջում հենց Ամերիկան կիրառեց ատոմային ռումբը՝ և դրանով զրկեց իրեն ապագայից: Մնաց միայն անցյալ՝ երկար և մղձավանջային: Ուրեմն ի՞նչ անել: Ամերիկացիներն անկարող են իրենց հաճույք պատճառել ապագայի վրա հույսերով, իսկ առանց երազանքների հավասարակշռությունը չես վերականգնի: Այդպես էլ երևան եկան հիպիները՝ լիիրավ հիմարներ: Ամբողջ բանը հավասարակշռությունը կորցնելն է:

Նույն կերպ են աշխարհ գալիս Հիսուսներն ու Բուդդաներն էլ՝ նույն կերպ, տարբերությունը միայն մոտեցումն է: Մարդ ուղղակի մոռանում է անցյալի մասին և դադարում է ապագայի մասին մտածել: Դա նույնպես հավասարակշռություն է, լիակատար հավասարակշռություն: Անհնար է Հիսուսին հանել հավասարակշռությունից: Երբ կան կշեռքի մեկ և մյուս նժարները, խախտել հավասարակշռությունը կարելի է, բայց Հիսուսի կշեռքը նժարներ ընդհանրապես չունի: Նա խելքը չի կորցնի, չէ՞ որ ինքը հիմքն է փոխվել: Նա զուրկ է անցյալից և չի խորհում ապագայի մասին:

[Sambitbaba]

Իսկ աշակերտները հարցնում են նրան ապագայի մասին... Ինչպե՞ս ուրեմն նրանք հանդիպեն: Ինչպե՞ս նա դիպչի նրանց: Եվ դրանք դեռ աշակերտներն են, դրանք լավագույններն են՝ իսկ ի՞նչ ասել սովորական մարդկանց մասին:



Նա ասաց նրանց.
Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք,
եկել է, բայց դուք չճանաչեցիք նրան:


"Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք..." Այո՛, մեռյալներն արդեն հարություն են առել և գտել են հանգիստ: Նոր աշխարհն արդեն եկել է, այն արդեն այստեղ է, դուք ուղղակի չեք տեսնում: Հիսուս իր մասին է խոսում. "Ես եմ հենց նոր աշխարհը, ես եմ մեռյալներից հարյալը, ես՝ կյանքն եմ, կյանքի աղբյուրը: Եվ ես արդեն այստեղ եմ, ձեր առջև, իսկ դուք չեք նկատում: Դուք հարցնում եք ապագայի մասին, չհասկանալով, որ ապագան արդեն այստեղ է":



Նա ասաց նրանց.
Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք,
եկել է, բայց դուք չճանաչեցիք նրան:


Հավերժության մեջ ապագա չկա: Ապագան՝ ներկայի մասնիկ է, բայց մենք ամբողջը չենք տեսնում, մեր հայացքն ի վիճակի է միայն մասն ընկալել: Մենք ասես թե նայում ենք բանալու անցքից ներս, իսկ այդպես ամբողջը չես տեսնի: Նեղ անցքի մեջ համարյա ոչինչ չի երևում՝ եթե միայն նայելուց առաջ հաշիշ ծխես... Առանց արբեցման, անցքի մեջ ոչինչ չես տեսնի...



Մայրամուտից քիչ առաջ քաղաքին մոտեցան երեք ճամփորդներ: Նրանք շատ էին շտապում տեղ հասնել մինչև մութն ընկնելը, հակառակ դեպքում չէին հասցնի դարպասներից ներս մտնել: Երբ արևը մայր էր մտնում,
քաղաքի դարպասները կողպում էին: Եվ այդ պատճառով ճամփորդները շատ էին շտապում, չէ՞ որ սարսափելի է գիշերն անց կացնել քաղաքի պարսպի տակ՝ այն տեղերում շատ ավազակներ,
վայրի կենդանիներ և այլ վտանգներ կային: Նրանք վազում էին, որքան ուժ ունեն, բայց միևնույն է ուշացան: Նախքան նրանք կհասնեին, արևն արդեն մայր մտավ
և դարպասները կողպեցին:

Նրանցից մեկը սկսեց թակել դուռն ու աղաղակել: Նա հույս էր դրել, որ պահապանները կլսեն և կբացեն: Նա գոռում ու թակում էր, մինչև արյունլվա արեց բռունցքները և ուժասպառ ընկավ գետնին:
Միևնույն ժամանակ երկրորդ ճամփորդը թափառում էր պատի շուրջ: Նա հույս էր դրել մի գաղտնի մուտք գտնել, փոքրիկ մի անցք, որտեղից կարելի էր թափանցել քաղաք: Նա պատրաստ էր լողալ նույնիսկ կեղտաջրի առվով:
Իսկ երրորդ ճամփորդը հաշիշի մեծ սիրահար էր: Նա ուղղակի նստեց, ծխեց իր հաշիշը, իսկ հետո դարպասի վրա նկատեց բանալու անցքը և գոչեց. "Հե՜յ, եկեք այստե՜ղ: Ես մու՛տք եմ գտել":


Ահա թե ինչ է լինում, երբ արբեցված ես: Նույնիսկ բանալու անցքը կարող է բավական մեծ թվալ Աստծո արքայություն մուտք գործելու համար: Բայց ասեղի անցքով այնտեղ չես մտնի: Որքան կուզես կռիվ տուր, կմնաս որտեղ կայիր, իսկ երբ խելքի գաս, ինքդ կծիծաղես քո հիմարության վրա:

[Sambitbaba]

Պատկերացրեք մարդու, որը աշխարհին նայում է բանալու անցքից: Շուրջդ ամեն ինչ չես տեսնի, մի փոքրիկ մաս է երևում միայն: Նա պտտում է գլուխը և մեկ մի ծառ է տեսնում, մեկ մի այլ ծառ: Առաջինը կորչում է տեսադաշտից, իսկ մարդը ենթադրում է, թե այդ ծառն իրոք վերացավ, անէացավ անցյալի մեջ: Հիմա նա միայն երկրորդ ծառն է տեսնում, իսկ երրորդը դեռ նրա տեսադաշտ չի ընկել, այն կհայտնվի այնտեղ միայն ապագայում: Մարդը շարունակում է պտտվել բանալու անցքի մոտ, մեկ այսպես է կանգնում, մեկ այնպես՝ և ահա երկրորդ ծառն էլ այլևս չի երևում, հայտնվում է երրորդը: Եվ մարդը դատում է՝ և դատում է, ընդ որում, շատ էլ տրամաբանականորեն. "Այն, ինչ ես էլ չեմ տեսնում, այլևս գոյություն չունի: Իսկ այն, ինչ առայժմ չեմ տեսնում, դեռևս չի ծնվել: Կա միայն այն, ինչ ես տեսնում եմ":

Ահա թե ինչ է ստացվում: Բայց այդ մարդու մտքով չի անցնում, որ ամեն ինչ կախված է բանալու անցքի մոտ աչքի դիրքից: Նրան թվում է, թե ծառերն իրոք հայտնվում և կորչում են ինքնիրեն: Հիշեք, այդ ժամանակը չէ, որ հոսում է, այլ գիտակցությու՛նը: Ու՞ր կարող է գնալ ժամանակը: Խորհե՛ք այդ մասին: Ու՞ր ունի գնալու: Յուրաքանչյուր շարժում տեղի է ունենում ժամանակի մեջ: Եթե ինքը ժամանակն է գնում, ուրեմն նրա հոսքը պետք է տեղի ունենա էլի ինչ-որ ժամանակի մեջ: Եվ եթե ժամանակն իրոք հոսում է այնպես, ինչպես մենք պատկերացնում ենք՝ իբր դա գետ է, որի ակունքն անցյալում է, իսկ բերանն ապագայում, - ուրեմն անհրաժեշտ է ևս մեկ, այլ ժամանակ, որի մեջ տեղի կունենա այդ հոսքը: Անվերջանալի ներդրվածություն է ստացվում. այն, երկրորդ ժամանակը նույնպես ժամանակային հաշվարկ է պահանջում... Ոչ, ինչ-որ հիմարություն է ստացվում:

Բանն այն է, որ ժամանակն ընդհանրապես չի հոսում: Հոսում է ինքը գիտակցությունը, մենք դա ուղղակի չենք նկատում: Դա նույնն է, ինչ գնացքում. գնացքն արագություն է հավաքում, իսկ լուսամուտի կողքով սլանում են ծառերը: Եթե չնայես լուսամուտից դուրս և վստահես քո զգացումներին... երբեմն չէ՞ որ կարելի է ինչ-որ բան զգալ՝ թե ինչպես է գնացքի ընթացքն արագանում կամ դանդաղում: Բայց երբ լուսամուտից այն կողմ ուրիշ գնացք է կանգնած, թվում է, թե այդ նա է ընթանում, իսկ քո գնացքը քարացել է տեղում:

Մարդ ապրում է երկրագնդի վրա արդեն միլիոնավոր տարիներ: Երկիրը պտտվում է, բայց այդ մասին երկար ժամանակ ոչ ոք նույնիսկ չէր էլ կասկածում: Բոլորին թվում էր, թե այդ Արևն է զբոսնում երկնքում: Ընդ որում, չնայած բոլոր գիտական հայտնագործություններին, մենք մինչև օրս հենց այդպես էլ ասում ենք. "արևը ելնում և մտնում է": Ոչ, Արևը չէ, որ շարժվում է, նա կանգնած է տեղում, բայց մեզ միևնույն է, ավելի սովորական է մտածել, որ անշարժ է Երկիրը: Այդպես նույնիսկ գիտնականներն են ասում: Նրանք սքանչելի գիտեն, թե իրականում ամեն ինչ ինչպես է տեղի ունենում, բայց սովորույթի ուժը ստիպում է նրանց մոռանալ այն մասին, որ Երկիրն է պտտվում Արևի շուրջ: "Երկիրը, ելնում է, Երկիրը մայր է մտնում"՝ այդպես ոչ ոք չի ասում: Մարդկանց համար ամեն ինչ նախկինն է մնացել. շարժվում է Արևը:

Ճիշտ նույնպես մենք սխալվում ենք ժամանակի մեր ընկալման մեջ: Ժամանակն անշարժ է, դա հավերժությունն է: Շարժվում է ինքը գիտակցությունը, և դրա հետ մեկտեղ նրա համար բաց է մի փոքրիկ ճեղք միայն. ինչ-որ բան արդեն կորել է տեսադաշտից, ինչ-որ բան տեսանելի է հենց հիմա, իսկ ինչ-որ բան կհայտնվի ավելի ուշ: Բայց մի՞թե իրականում ինչ-որ բան շարժվում է:

Եթե խորը մտածես, այդ ամենն ուղղակի անիմաստ է: Մի՞թե ընթացիկ պահը կարող է այդքան արագորեն անէություն դառնալ: Ինչպե՞ս ընդհանրապես այն, ինչ կա, կարող է դադարել լինել: Անցյալը՝ որտե՞ղ է այն: Չկա: Իսկ ապագա՞ն: Ինչպե՞ս կարող է հայտնվել այն, ինչ չկա: Այդ ամենն ինոք ինչ-որ անիմաստ է և տարօրինակ: Ինչ կա՝ այն կա, ինչ չկա՝ չկա, - տեղափոխվում է միայն գիտակցությունը: Մենք ուղղակի չենք տեսնում ընդհանուր կտավը, ահա թե որտեղից է անցյալի, ներկայի և ապագայի այդ բաժանումը:

[Sambitbaba]

Հիսուս ամբողջ պատկերն է տեսնում: Ահա թե ինչու է նա ասում: "Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք, եկել է, բայց դուք չճանաչեցիք այն": Եվ այն ոչ միայն եկել է, այն այստեղ էր միշտ: Որովհետև Հիսուս ուրիշ խոսքեր էլ ասաց. "Նախքան եղել է Աբրահամը, Ես Եմ: Ես այստեղ եմ միշտ": Գիտակցությունը պնդում է, որ Հիսուս կգա գալիքում: Եվ այդ նույն գիտակցությունը վանում է Հիսուսին, որովհետև միտքն ի վիճակի չէ նկատել ընթացիկ պահը: Այդ պատճառով էլ հրեաները հայտարարեցին. "Ոչ, սա՝ նա չէ, ում մենք սպասում էինք":

Ով էլ գա, կլինի ոչ նա, ում սպասում էին: Ով էլ գա, նրանից կհրաժարվեն, չէ՞ որ կարևորն այդ չէ: Գիտակցությանը պետք է սպասումը, նա պետք է ապրի հույսերով, հավատա ապագային: Իսկ եթե ընդունի, որ Հիսուս այստեղ է, ապագա այլևս չի լինի՝ և դու կզրկվես հույսերից: Հիսուս ոչնչացնում է բոլոր երազանքները, իսկ քեզ շատ դժվար է նրանցից հրաժարվել, դու չափազանց շատ բան ես ներդրել նրանց մեջ:



Բժիշկն ասաց թունդ հարբեցողին. "Այլևս ոչ մի կաթիլ, հակառակ դեպքում կխլանաք":

"Գիտեք, ես միևնույն է խմելու եմ, - հակաճառեց հարբեցողը: - Այն, որ ես խմում եմ, ինձ դուր է գալիս ավելի, քան այն, ինչ ստիպված եմ լսել: Թող ես խլանամ, Աստված օգնական: Միևնույն է ոչ ոք ոչ մի հաճելի բան ինձ չի ասում, որ լսեմ":


Դուք այնքան ուժ եք տվել ապագային, որ հույսերն ու երազանքներն աշխարհում ամենակարևոր բանն են դարձել ձեզ համար: Նրանք՝ ձեր պարգևն են անցյալի համար, նրանք ստիպում են առաջ քայլել և գործել, նրանք օգնում են սլանալ առա՛ջ: Ընդհանրապես ասած, հենց երազանքներով է ապրում ձեր էգոն: Հույսերից դժվար է հրաժարվել: Եվ այդ պատճառով, երբ գալիս է Հիսուս և ասում է. "Ես այստե՛ղ եմ", դուք պատասխանում եք. "Ոչ, դու նա չես, ում մենք սպասում էինք": "Նա" չի գա երբեք՝ և այն պատճառով միայն, որ դուք ոչ մեկի մեջ չեք ճանաչի "նրան": Եթե ընդունես, որ Հիսուս իրոք Փրկիչն է, ուրեմն ստիպված ես ամբողջովին քեզ փոխել: Այլևս չի կարելի հետևել հին սովորություններիդ, ստիպված կլինես փոխել ամբողջ ապրելակերպդ: Քեզ սպասվում է վախճանվել և ծնվել նորից:

[Sambitbaba]

Նա ասաց նրանց.
Այն հանգիստը, որին դուք սպասում եք, եկել է,
բայց դուք չճանաչեցիք նրան:

Նրա աշակերտներն ասացին նրան.


- անընդհատ նույն սևեռուն միտքն է, աշակերտներն առաջվա պես իրենց ասածն են պնդում, -




Քսան և չորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ,
և նրանք բոլորն ասել են քո մասին:


Քսանչորսը՝ դիտարժան թիվ է: Հինդուիստները հավատում են, որ եղել են քսանչորս ավատարներ*, ջայները խոսում են քսանչորս տիրթհանկարների**, "անցումն ապահովողների" մասին, բուդդիստները՝ քսանչորս բուդդաների մասին: Իսկ հրեաներն էլ երկու տասնայակ մարգարեներ են ունեցել:

Ինչու՞ հենց քսանչորս***: Ինչու՞ հենց այդքան: Ո՞րն է այդ թվի կախարդանքը: Մեր աշխարհում ամեն ինչ իր քանակական չափանիշն ունի: Չափել կարելի է նույնիսկ իմաստությունը: Եվ չափը ստեղծված է այնպես, որ, եթե մեկը պայծառանում է, անմիջապես նրանից հետո շատ դժվար է պայծառանալ: Առաջինը դեպի իրեն է ձգում ամբողջ լույսը, իսկ մնացածները հայտնվում են նրա ստվերում: Նա օգնում է մյուսներին, ջանում է ամբողջ ուժով, բայց քանի նա կա, մնացածին պայծառանալ շատ է դժվար:

Այդ պատճառով այդպես էլ ստացվում է. Բուդդայի շատ աշակերտներ պայծառացան նրա մահից հետո միայն: Մեռավ Մահավիրան՝ և նրա մի քանի հետնորդներ էլ անմիջապես պայծառացան: Սաղարթածավալ ծառի տակ մանր խոտերին դժվար է աճել: Ամեն ինչ իր քանակն ունի, իսկ այնպիսիք, ինչպիսին է Հիսուս, գոյություն ունեցող ծավալները կուլ են տալիս ամբողջությամբ: Նրանց այնքան շատ է պետք, որ ամբողջ աշխարհով սփռված պաշարները վերջանում են: Այդպիսի մարդիկ իրենց մեջ են ներծծում ամբողջ լույսը: Եվ բազում հաշվարկներից հետո մարդիկ հանգեցին որոշակի թվի. քսանչորս: Մեկ մահակալպայի, աշխարհի ծննդյան և վերացման միջև ընկած ժամանակահատվածի ընթացքում, կան քսանչորս հնարավորություններ: Ճիշտ քսանչորս մարդ կարող են հասնել ամենաբարձր գագաթներին:

Աշակերտներն ասացին Հիսուսին. "Քսանչորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ, և բոլոր նրանք ասել են քո մասին": Ի՞նչ են նրանք ասել: "Մենք՝ ընդամենը նախակարապետներ ենք: Իսկական Փրկիչը կգա մեր հետևից, նա դեռ գալու է: Մենք ուղղակի ձեզ լուր ենք բերել այդ մասին": Ահա թե որն է տարբերությունը մարգարեների և Քրիստոսի միջև: Քրիստոս՝ բոլոր ձգտումների, բոլոր հույսերի և երազանքների գագաթնակետն է, ամենի, ինչն այլ աշխարհ է խոստանում: Քրիստոս՝ բարձագույն թռիչքն է, ամենաբարձր գագաթը, Էվերեստը: Մարգարեն միայն նախագուշակում է, հուշում է ճանապարհը, լուր է բերում գալիք հայտնության մասին: Մարգարեն՝ պատգամաբեր է: Քսանչորս մարգարեներ ազդարարել են Քրիստոսի ՝ բարձրագույն գագաթի գալուստը, որին միայն կարող են հասնել մարդը և նրա գիտակցությունը:



Աշակերտներն ասացին նրան.
Քսան և չորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ,
և նրանք բոլորն ասել են քո մասին:

Նա ասաց նրանց.
Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև,
և խոսում եք մեռյալների մասին:



Ի՞նչ իմաստ ունի հիշել այն մարգարեներին: Նայեցեք նրան, ով ձեր առջև՛ է: Ւսկ դուք մինչև օրս խոսում եք քսանչորս մարգարեների մասին, որոնք վաղուց մեռել են: Նրանք Հիսուսի մասին էին խոսում, իսկ դուք չգիտես ինչու խոսում եք նրանց մասին, չնայած Հիսուս արդեն այստեղ է: Մարգարեները չնկատեցին Հիսուսին, այնպես ինչպես փնտրում էին նրան ապագայում: Իսկ դուք նրան չեք նկատում այն պատճառով, որովհետև խոսում եք անղցյալի մասին: Իսկ նա այստե՛ղ է, ձեր առջև՛:

- - - - - - - - -
* ավատարներ - աստվածության մարմնավորումները Երկրի վրա
** տիրթհանկարներ - պայծառացածներ
*** էզոթերիկ գրականության մեջ ասվում է նաև, որ Հիսուս նույնպես ունեցել է 24 աշակերտներ, 12 տղամարդ և 12 կին առաքյալներ (Ս-բաբա):

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ,
և ահա ես հսկում եմ այն,
մինչև այն բոցավառվի:


Այս հարցը շատ լավ պարզաբանել է պետք: Մեռյալների մասին հեշտ է խոսել, չէ՞ որ դուք ինքներդ էլ մեռած եք: Դուք նրանց շատ եք նման: Հիսուսին տեսնելը դժվար է, քանզի դրա համար պետք է ինքդ կենդանանաս: Նմանը կարող է միայն նմանը զգալ: Ճանաչելու համար, պետք է ինչ-որ ընդհանուր բան ունենալ: Ինչպե՞ս ճանաչես լույսը, եթե ինքդ մթի մեջ ես: Ինչպե՞ս ճանաչել սերն ու կյանքը, եթե ոչ սիրում ես, ոչ ապրում: Հիսուսին չտեսան, որովհետև շուրջբոլորը մեռայալներ էին միայն: Դուք ապրում եք ձանձրալի, մեռած կյանքով: Դուք հովիտում եք, իսկ Հիսուս ամենաբարձր կատարին է: Դուք ալֆան եք, իսկ նա՝ օմեգան: Դուք ամենասկիզբն եք, իսկ նա՝ ավարտը, բաձրագույն թռիչքը:

Բայց դուք շաղակրատում եք... Նույնիսկ կանգնած նրա առջև, դուք շարունակում եք հիմարություններ դուրս տալ: Ավելի լավ էր նրա աշակերտները լռեին, ավելի լավ էր ուղղակի նստեին կողքը, առանց հիմար հարցեր տալու: Նման հարցերի հասարակ գիտնականն էլ կարող է պատասխանել, Հիսուս այստեղ պետք չէ: Գիտնական ինչքան ուզես կա, նրանց պակաս մենք երբեք չենք ունեցել: Իսկ այ, Հիսուսներ ժամանակ առ ժամանակ են միայն հայտնվում: Մարդը շատ հազվադեպ է բարձրանում ամենագագաթը, որտեղ շրջանը փակվում է: Դա մեծ հազվադիպություն է, իսկ դուք ամենահիմար հարցերն եք տալիս, նման բաներ նույնիսկ երեխան կամաչեր հարցնել: "Քսանչորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ, և բոլոր նրանք ասել են քո մասին..."

Հիսուս դրա համար չէ: "Անհեթեթությու՛ն, - պատասխանում է նա: - Հիմար հարցեր մի տվեք: Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև... - դա ապացուցում է ինքը տրված հա՛րցը, - ...և խոսում եք մեռյալների մասին":

Ինչպե՜ս նրանց մտքով անցավ այդպիսի հարց տալ: Քո առջև Հիսուս է՝ խնդրեմ, հագեցրու ծարավդ, համտես արա նրան, թող նա ներթափանցի քո մեջ մինչև ամենախորքերդ, թող դիպչի հոգուդ սրբազան միջուկի՛ն: Նրա մեջ պետք է տարրալուծվել, նրա հետ պետք է միասնանալ...

Իսկ նրանք հարցե՜ր են տալիս: Ու դեռ ինչ-որ մարգարեների մասի՜ն: Բավական չէ նրանց, որ մարգարեներն արդեն ասել են, իսկ հիմա եկ և այդ ասածը հաստատող խոսքեր տուր իր՝ Հիսուսի շուրթերից: Հապա՛, Հիսուս, ցույց տուր անձնագիրդ և ստորագրիր, այ, այստեղ, հետևյալ խոսքերով. "Այո, խոսքը հենց իմ մասին էր գնում": Մի՞թե դուք ինքներդ չեք տեսնում, որ դա հենց Նա է: Էլ ի՞նչ ապացույցներ: Մի՞թե խոսքերն ավելի արժանահավատ են, քան ինքը Հիսուս: Բայց եթե Հիսուս նույնիսկ հաստատի, նույնիսկ եթե ասի. "Այո, ես նա եմ, ում դուք սպասում էիք, հիմար հարցերը չեն դադարի: Հոգու խորքում միշտ կասկածներ են թաքնված, այդ պատճառով էլ գլուխդ այդպիսի հարցեր են գալիս: Աշակերտը, որ տվեց այդ հարցը, ամենայն հավանականությամբ կասկածամիտ նայում էր Հիսուսին: Նրան հետաքրքիր էր, թե ինչպես վերջինս կպատասխանի:

Դրանում է հենց մտքի նենգությունը: Եթե Հիսուս ասեր. "Այո, ես նա եմ, ում գալուստը հայտարարել են մարգարեները", բոլորը կվերհիշեին, որ մարգարեներն էլի ինչ-որ բաներ են ասել: Իսկ նրանք ասել են, որ իսկական մարգարեն երբեք չի ասի, որ դա ինքն է: Իսկ եթե Հիսուս ասեր. "Ոչ, դա իմ մասին չէ", այդ դեպքում նրանք կարող էին վեր կենալ ու գնալ, ասելով. "Չէ՞ որ հենց ինքը խոստովանեց, որ ոչ մի Փրկիչ էլ չէ":

[Sambitbaba]

Տեսնու՞մ եք, թե որքան խորամանկ է ամեն ինչ: Գիտակցությունն ամեն ինչ ճշգրիտ հաշվարկել է, միայն թե փախչի Հիսուսից: Բոլորը հարցնում են. "Իսկ դուք իրո՞ք պայծառացած եք": Եթե պատասխանես. "Ըհըն", դեմքիդ անմիջապես կշպրտեն. "Իսկ Ուպանիշադներում ասված է, որ եթե մեկն ասում է "Ես պայծառացած եմ", ուրեմն հեչ էլ պայծառացած չէ՛": Իսկ եթե պատասխանես. "Ոչ, ի՜նչ եք ասում", քեզ կասեն. "Դել լավ ուրեմն, մեր գնալու ժամանակն է, մենք պայծառացած ենք փնտրում, էլ ի՜նչ քեզ վրա ժամանակ ծախսենք":

Խելքն ամբողջ ուժով ջանում է փախչել, իսկ հարցն ինքը՝ հիմարություն է, ահա թե ինչու Հիսուս նրան չի պատասխանում: Այդ հարցը՝ ծուղակ է: Աշակերտները մի բան են հարցնում, իսկ Հիսուս խոսում է այլ բանի մասին: Նա ուղիղ պատասխան չի տալիս: Ասեր նա "այո" կամ "ոչ", աշակերտներն անմիջապես նրանից կհեռանային:

Դուք պատրաստ եք փախչել յուրաքանչյուր վայրկյան: Ուղղակի հրաշք է, որ մինչև հիմա Հիսուսից չեք հեռացել: Կարող է, բանը նրա պատասխանների անորոշակիությունն է՝ այն, որ նա չի ասում ոչ "այո", ոչ "ոչ": Կարող է բանն այն է, թե ինչպես է նա խոսում, - դուք ոչինչ չեք հասկանում և դեռևս չեք որոշել, թե հետո ինչ անեք: Իսկ եթե նա ասի. "Այո, ես հենց նա եմ", դուք անմիջապես կսկսեք կասկածել, չէ՞ որ պայծառացածը չպետք է ասի, որ ինքը պայծառացած է:

Հիսուս ասաց նրանց. "Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է... Ես այստեղ եմ, ձեր առջև, իսկ դուք ցնդաբանում եք վաղուց մահացած մարգարեների մասին..."



Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև,
և խոսում եք մեռյալների մասին:


Սովորական պատմություն է: Եթե հնդիկի առջև կրկնես այն, ինչ գրված է Գիտայի մեջ, նա ուրախությամբ կհամաձայնվի. " Այո, դա ճիշտ է": Բայց նա քեզ հետ չի համաձայնվում, նա քեզ, կենդանի մարդուն մի կողմ է թողել: Նա հավանությամբ գլխով է անում հինդուիզմին ու Գիտային: "Այո, դու ճիշտ ես, համաձայնվում է նա, - չէ՞ որ այդ մասին գրված է Գիտայու՛մ": Իսկ եթե ասես ինչ-որ բան, ինչը հակասում է Գիտային, նա կհակաճառի. "Ոչ, դու սխալվում ես, Գիտայում այլ կերպ է ասվում":

Եթե դու հրեա ես, իսկ ես ինչ-որ տարօրինակ բան եմ ասում, դու սարսափելի անհանգստանում ես: Իմ խոսքերը հրեաներին հատկապես են անհանգստացնում: Նրանք այստեղ կան, նրանք շատ են այստեղ, և նրանք բոլորն անխտիր տագնապած են: Նրանք ինձ հսկայական նամակներ են գրել, մոտ երեսուն էջ ամեն մեկը, որտեղ բացատրում են, որ ես սխալվում եմ: "Դուք չե՛ք հասկանում հրեաներին", - պնդում են նրանք: Այո, բավական է ես ասեմ մի բան, ինչի հետ հրեան չի ուզում համաձայնվել, նա սկսում է հերքել ոչ թե իր մտածելակերպը, այլ իմ ճշմարիտ լինելը: Իսկ եթե նրան դուր է գալիս, թե ինչ եմ ես ասում, ուրեմն ամեն ինչ կարգին է, նա ինձ հետ համաձայն է: Բայց դա ոչ թե համաձայնություն է, այլ ինքնախաբեությու՛ն: Ես ձեզ դուր եմ գալիս, քանի ասում եմ այն, ինչ ձեզ հաճելի է լսել: Գլխավորն առաջվա պես մնում է ձեր կարծիքը:

[Sambitbaba]

Հիսուս այդպես էլ ասաց. "Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է..." Տեսե՛ք, ես այստե՛ղ եմ: Արևն արդեն ծագել է, իսկ դուք դեռ դատողություններ եք անում այն մութ գիշերվա մասին, երբ ինչ-որ մեկը գուշակել էր, որ արևածագ է սպասվում: Բայց իրեն արևին նույնիսկ չեք էլ նայում: "Շուտով առավոտ է, բարբաջում եք դուք, շուտով արևածագ կլինի և մութը կվերանա": Եվ շարունակում եք դատարկաբանել նրանց մասին, ովքեր ապրում էին մթնում: Դուք հենց իմ մասին եք խոսում, բայց ես արդեն այստեղ եմ, իսկ դու չեք էլ նկատու՛մ": Որքան դժվա՜ր է նկատել նրան: Հինդուիստներ, հուդայականներ, քրիստոնյաներ, հիշեք մի բան. եթե ձեզ ինչ-որ բառեր տհաճ են, նրանք տհաճ են ոչ թե ձեզ, այլ ձեր կրոնական հայացքների՛ն: Դե՛ն նետեք կանխակալ կարծիքները:

Տեսե՛ք միայն, թե որքան նման են Հիսուսի աշակերտներն ու թշնամիները: Ըստ էության, նրանց մեջ ոչ մի տարբերություն չկա: Հրեաներն ասում էին Հիսուսին. "Դու նա չես, ում մեզ խոստացել էին: Քսանչորս մարգարեներ մեզ պատմել են նրա բոլոր նախանշանների մասին: Եվ դու՝ նա չես, շնորհիվ մեռյալների, մենք գիտենք, թե ինչպես տարբերել նրան, ով կենդանի՛ է":

"Մենք քեզ չ՛նք հավատում, - բղավում էին նրանք: Ապացույց է պետք, և մենք գիտենք, թե ինչպիսի. հարությու՛ն տուր մեռյալին, կենդանացրու՛ հանգուցյալին": Բայց Հիսուս անգամ իրեն չկարողացավ խաչից փրկել, ուրեմն ի՞նչ անի նա: Ինքն իրեն չփրկեց, ինչպե՞ս կենդանացնի մեռածին: Մահապատիժն ինքը ցույց տվեց, որ Հիսուս՝ նա չէ, ում սպասում էին:

Իսկ նրա աշակերտնե՞րը: Նրանք սրբորեն հավատում էին, որ նա ապաքինում էր տկարներին, կենդանացնում էր մեռյալներին և ինքն էլ խաչի վրա չմեռավ՝ մահապատժից արդեն երեք օր անց նրան կարծես թե տեսել էին կենդանի:

Բայց թե մեկը և թե մյուսները վստահում էին մեռյալներին միայն: Գլխավոր պայմանն էին մեռյալների խոսքերը, ասես թե Հիսուս ուղղակի պարտավո՛ր է ամեն ինչ անել այնպես, ինչպես գուշակել են վաղուց մեռած քսանչորս մարգարենենրը: Եվ, եթե ասես, որ նա երբեք հրաշքներ չի գործել, հրեաներն ուղղակի երջանիկ կլինեն: "Այո, մենք դրանում չէինք էլ կասկածու՛մ", - գլխով կանեն նրանք: Իսկ քրիստոնյաները կվիրավորվեն, չէ՞ որ եթե նա հրաշքներ չի գործել, ուրեմն բոլորովին էլ Քրիստոս չէ:

Մի՞թե Քրիստոս ինքն՝ արդեն բավական չէ: Նա արդեն իսկ Լու՛յս է: Նա առանց այն էլ Ճշմարտությու՛ն է: Մի՞թե նա արդեն իսկ չի բերել երկիր երանություն և առաջներում չիմացված գթասրտություն: Բայց ոչ, ձեզ հայտնի են պայմաններն ու նշանները, և նա պետք է համապատասխանի դրանց: Եթե նա համապատասխանում է մարգարեություններին, ուրեմն ամեն ինչ կարգին է, իսկ եթե ոչ, դուք փախչում եք հեռու: Թշնամիներն ու աշակերտներն իրենց պահեցին միանման. թե առաջինները և թե երկրորդները կենդանի մարդուն չափեցին մեռյալների բառերով: Եվ գոնե մեկը չփորձեց տեսնել Հիսուսին այնպիսին, ինչպիսին նա կա...

[Sambitbaba]

Նա ասաց նրանց.
Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև,
և խոսում եք մեռյալների մասին:

Հիսուս ասաց.
Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ...


Ինչու՞ նա այդ ասաց: Որովհետև մարգարեները պնդել էին, որ նա աշխարհ կբերի խաղաղություն և հանգիստ: Ո՛չ:



Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ,
և ահա ես հսկում եմ այն,
մինչև այն բոցավառվի...


- ... և մոխիր դառնա: Ոչ, ես հանգի՛ստ չեմ բերել:

Նա հերքում է մարգարեություններն այն պատճառով միայն, որպեսզի տեսնի, կհամաձայնվե՞ն աշակերտները, թե ոչ: Նա ցանկանում է տեսնել, թե ինչ կասեն նրանք, ինչպես իրենց կպահեն: Իրականում ոչ մի հակասություն չկա, չէ՞ որ խաղաղությունը կգա հրդեհից հետո միայն:

Նորը կարող է հայտնվել միայն այն ժամանակ, երբ աշխարհը կրակի մեջ է, երբ այրվում ու կործանվում է ամբողջ հինը: Նորը գալիս է միայն հնի վախճանից հետո: Հինը պետք է իր տեղը զիջի նորին, մեռածը պետք է վերանա, որպեսզի ճանապարհ տա կենդանուն, հայտնին պետք է ոչնչացվի, որպեսզի տարածություն բացի անհայտի համար...

Այստեղ հակասություն չկա, Հիսուս իսկապես հերքել մարգարեներին չի կարող, քանզի մարգարեներն իրոք իր մասին էին ասում: Իրականում Հիսուս հակաճառում է միայն իր աշակերտներին: Հնարավոր է, այդ խոսքերից հետո նրանցից շատերը լքեցին նրան: "Մարգարեություններում ասված է, որ նա խաղաղություն կբերի, իսկ այս դեմքը պնդում է, որ կրակ է բերել, - դատում են նրանք: - Ինքնակոչի՛կ: Առանց այդ էլ մենք շատ դարդ ունենք, կրակն ինչների՞ս է պետք: Մենք արդեն այրվել-մոխրացել ենք, աշխարհն առանց այն էլ կրակով է համակված, այնտեղ թագավորում են տառապանքը, անհաջողություններն ու մահը: Ինչու՞ նոր հրդեհ սարքել: Մեզ խաղաղություն և հանգիստ է պետք":

Բայց հիշեք, խաղաղությունն ու հանգիստն անմիջապես չեն ստանում: Քանի դեռ դուք այնպիսին եք, ինչպես հիմա, հանգիստը չի գա: Եվ խնդիրը հենց ձեր մեջ է՝ այժմ ամեն ինչ ձեր մեջ տագնապ է հրահրում, դուք ինքներդ եք արարում ձեր դժբախտությունները: Դժբախտությունը կողքից չի գալիս, դա ոչ թե պատահականություն է, այլ օրինաչափություն: Տանջանքները ձեզ համար նույնն են, ինչ տերևները ծառի համար, դրանք ձեր հոգու մասնիկներն են: Այո, կարելի է պոկել ամբողջ սաղարթը, բայց դա չի փրկի. որտեղ կար մի տերև, չորս նորը կաճեն, անհաջողությունները կհզորանան միայն: Պետք է ինքը ծառն այրել՝ երբ զոհվեք դուք, տառապանքներն էլ կանհետանան:

[Sambitbaba]

Պատանջալին* այդպիսի փոխակերպման երկու տեսակ էր տարբերում. սաբիջա-սամադհի, փոխակերպում սերմի հետ միասին, և նիրբիջա-սամադհի, փոխակերպում առանց սերմ: Առաջինը՝ անմտություն է, հիմարություն, որովհետև սերմը միևնույն է մնում է, և այն անպայման նորիից կծլարձակի: Սերմը մնացել է, չի այրվել: Այն թաքնված է քո մեջ. այո, ծառն այրվել է, բայց վաղ թե ուշ պահպանված սերմից կաճի նորը: Կարելի է այնքան ուժեղ սեղմվել, որ ծառն ասես չկա այլևս, բայց իրականում սերմը մնացել է:

Ի՞նչ բան է սերմը: Ծառ, որը սեղմել են այնքան ուժեղ, որ էլ չի երևում: Բայց բավական է սերմն ընկնի համապատասխան միջավայր, գտնի լավ հումք, և նա կծլարձակի և ժամանակի ընթացքում ծառ կդառնա: Սերմն իր մեջ կրում է ամբողջ ծառի պատճենը: Փոքրիկ սերմի մեջ մի ամբողջ ծա՛ռ է տեղավորված: Այնտեղ ամեն ինչ գրի է առնված. ինչ գույն են ունենալու տերևներն ու ծաղիկները, ինչպիսի չափերի է լինելու ինքը ծառը, ամեն մի մանրուք: Եվ եթե մենք կարողանայինք կարդալ այդ տեղեկությունները, ուրեմն արդեն ըստ սերմի կիմանայինք, թե ինչ տեսք է ունենալու ծառը:

Ծառը՝ դա ուղղակի հասունացած սերմն է: Կարևոր չէ, թե ինչպիսին ես դու հիմա, կարևոր է, թե ինչ սերմ ես կրում քո մեջ: Մնացած ամեն ինչ վաղուց գրի է առնված սերմի մեջ: Կարող ես կոտրել ճյուղերն ու պոկել տերևները, կարող ես զարդարել քեզ, բայց իմաստդ դրանից չի փոխվի: Որքան դժոխքը զարդարես, այն դրախտ չի դառնա:

Բայց Պատանջալին մեկ այլ հասկացություն էլ է հորինել. նիրբիջա-սամադհի: Նա ասել է, որ քանի դեռ առանց սերմ սամադհիի չես հասել, քանի դեռ ինքը սերմը չի այրվել, համարիր, որ ոչնչի չես հասել: Եթե այրվի պատճենը, կայրվեն բոլոր տեղեկությունները, իսկ նրանց հետ մեկտեղ՝ նաև տառապանքները, չարիքներն ու դժվախտությունները: Ահա թե ինչ նկատի ունի Հիսուս:

"Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ... - ասում է նա: - Ես բերել եմ հուր, որպեսզի այրեմ ձեզ: Սփոփանք մի սպասեք, ես ձեզ հանգստացնելու համար չեմ եկել, այլ ոչնչացնելու, որովհետև բոլոր դժբախտությունները՝ սերմից են": Պետք է ինքը սերմն այրել; երբ այն մեռնի, դու կդատարկվես և քո մեջ տեղ կբացվի աստվածային սերմի համար: Միայն այն ժամանակ նոր արքայություն, նոր կյանք կսկսվի:



Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ,
և ահա ես հսկում եմ այն,
մինչև այն բոցավառվի...


Դա խոստում է: "Ես պահպանում եմ այն: Ես կմնամ այստեղ, քանի դեռ ամբողջ աշխարհը չի համակվել կրակով", - ասում է նա:

Այնպիսիք, ինչպիսին են Հիսուս և Բուդդան, չեն հեռանում, չեն մահանում: Անհետանում եք դուք ինքներդ, չէ՞ որ իրականում դուք հեչ այստեղ էլ չեք, առերևույթ բան եք միայն: Աղոտ ստվերների պես, դուք մեկ հայտնվում եք, մեկ կորչում: Դուք ծովի ալիքների եք նման. ոչ հստակ ձև ունեք, ոչ ճշգրիտ սահման: Դուք ծագում եք ու անհետանում, ինչպես երազ. հայտնվում եք գիշերը, իսկ մինչև առավոտ ցրիվ եք գալիս: Հազարներո՛վ: Իսկ երբ հայտնվում է Քրիստոս... Ո՞վ է Քրիստոսը: Նա, ով մաքուր էություն է դարձել, աղոտ ուրվագծերը փոխարինել է տեսքի լիակատար բացակայության՝ և այդ պատճառով այլևս անհետանալ չի կարող: Նա այլևս ալիք չէ, այլ ինքը օվկիանոսը, և այդ պատճառով հավերժ է:

- - - - - - - -
* Պատանջալի - մ.թ.ա. II դ. Հնդկաստանում յոգայի հիմնադիրը:

[Sambitbaba]

Բուդդան կենդանի է, Քրիստոս՝ կենդանի է, նրանք կան հավերժ: Ահա թե ինչ է նշանակում. "Ես հսկում եմ աշխարհը, մինչև այն բոցավառվի": Ահա թե ինչ է նշանակում. "Ես կլինեմ այստեղ": Բայց նրան նույնիսկ մարմնավորված ոչ ոք չճանաչեց, ուրեմն ո՞վ կճանաչի հիմա, երբ նա դեն է նետել ֆիզիկական պատյանը: Տեսեք, թե ինչ տարօրինակ է. շատ քրիստոնյաներ տեսնում են նրան այն ժամանակ, երբ աղոթում են փակ աչքերով: Նա գալիս է նրանց տեսիլքների մեջ՝ իսկ ամենամոտ աշակերտները չկարողացան նրան տեսնել, երբ նա, մարմնավորված, հենց նրանց կողքին էր: Ո՞րն է պատճառը:

Քրիստոս տեսիլքներում՝ դա երևակայության խաղ է, պատրանք, քմայք: Դու ինքդ ես նրան հորինում, դա մտքի խաղ է: Այդ պատճառով էլ քրիստոնյաները տեսնում են Քրիստոսին, իսկ հուդայականներն ու հինդուիստները՝ երբեք, դա նրանց դժվար է պատկերացնել անգամ: Հինդուիստներին Քրիշնան է հայտնվում, պաշտանքի և երևակայության համար հինդուիստն իր օբյեկտն ունի: Իսկ ջայնը Քրիշնայի մասին չի էլ մտածում, նա Մահավիրային է տեսնում: Ո՞րն է պատճառը: Դրանք ուղղակի երևակայության խաղեր են: Եվ դա հաճելի խաղ է, դա ինքնաներշնչանք է, որից հոգին իրեն լավ է զգում: Ա՜խ, ինչ լա՜վ է, ես տեսա Քրիստոսին: Դու երջանիկ ես, բայց նույնպիսի ուրախություն բերում է քաղցր երազն էլ: Եթե հետաքրքիր երազ ես տեսել, տրամադրությունդ առավոտյան գերազանց է: Բայց դա միևնույն է երազ է միայն, և նրանից ոչ մի օգուտ չկա:

Ինչու՞ չէին նկատում Հիսուսին: Նա ինքն էլ ասաց. "Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է": Իսկ երբ նա մահացավ, միլիոնավոր մարդիկ սկսեցին փակել աչքերը, երևակայել նրան և ուրախանալ: Եվ նրանց մեջ կային նրանք, ովքեր սեփական ձեռքերով խաչել էին նրան: Նույն մարդիկ հիմա շոյում էին իրենց Քրիստոսի մասին երևակայություններով ու պատրանքներով, որովհետև երևակայության այդպիսի խաղը ոչ թե կրակ է, այլ սփոփանք: Այն հանգստացնում է. "Այո, ես տեսել եմ Քրիստոսին":

Գալիս են ինձ մոտ և ասում են. "Ես տեսա Քրիստոսին", իսկ հետո այնպես են նայում ինձ, որ միայն մնում է ասել. "Այո, իհարկե, ոչ ոք չէր էլ կասկածում": Եվ նրանք գնում են երջանկացած՝ դրանք երեխաներ են, ում խաղալիք են նվիրել: Եթե ասես նրանց. "Հիմարություն է այդ, ուղղակի հնարանք է", նրանք կնեղանան և էլ երբեք չեն գա: Ի՞նչ իմաստ կա գալ մեկի մոտ, որը քեզ զրկում է ուրախությունից, չի թողնում հաճելի երազներ տեսնել:

Քրիստոսին չտեսան, երբ երբ նա կենդանի էր, իսկ կարելի՞ է արդյոք հուսալ տեսնել նրան հիմա, երբ նա զուրկ է մարմնական տեսքից: Բայց պատմությունը կրկրնվում է, և քրիստոնյաները Քրիստոսի մասին հիմա դատում են ճիշտ այնպես, ինչպես սրանից շատ վաղուց աշակերտները Հիսուսի առջև դատում էին քսանչորս մարգարեների մասին: Այժմ ինքը Հիսուս է մեռած, իսկ դուք առաջվա պես կենդանիներին թողած, մեռյալների մասին եք խոսում:



Մի անգամ մի քրիստոնյա եկավ ձենի ուսուցչի մոտ: Հյուրն իր հետ բերել էր Աստվածաշունչը և ասաց վանականին. "Ես կուզենայի կարդալ քեզ համար Հիսուսի ասացվածքները": Իսկ այն վանականն ինքն էլ
կենդանի ուսուցիչ էր: Նա ժպտաց և ասաց. "Կարդա":

Եվ հյուրը սկսեց կարդալ հատված Լերան աղոթքից: Լսելով մի երկու ֆրազ, ուսուցիչն ասաց. "Այո, դրանք պայծառացածի խոսքեր են": Հյուրը երջանիկ էր, որ Քրիստոսին գովաբանեցին, և շարունակեց ընթերցանությունը: "Այո,
այո, շատ լավ է, - ընդհատեց նրան վանականը: - Նա, ով ասել է այդ, պայծառացած մեկն է":

Քրիստոնյան շնորհակալություն հայտնեց վանականի ու գնաց: Նրան շատ հաճելի էր, որ բուդդիստը գովել է Հիսուսին: Բայց նա չհասկացավ գլխավորը՝ այն ուսուցիչն ինքն էլ Քրիստոս էր: Եվ նա մի քանի անգամ ասաց.
"Բավական է: Ծածկիր գիրքդ, ես արդեն ամեն ինչ հասկացա: Չէ՞ որ ես ասացի քեզ, որ դրանք պայծառացածի խոսքեր են, քեզ էլ ի՞նչ է պետք":


Եթե հյուրին հետաքրքրեր ճշմարտությունը, այդ խոսքերից հետո նա ուշք կդարձներ իր՝ վանականի վրա: Նրա միտքը մի շատ բնական հարց կգար. "Իսկ ո՞վ է, մեր մեջ ասած, պնդում Հիսուսի պայծառացած լինելը": Գիրքն արդեն պետք չէր լինի: Ինչի՞դ է պետք մեռածը, եթե առջևումդ կենդանին է կանգնած: Բայց հյուրի համար ավելի թանկը գիրքն էր: Նա, ամենայն հավանականությամբ, հետո հաճախ էր պատմում այդ դեպքի մասին իրեն մտերիմ քրիստոնյաներին: "Հիսուս իսկապե՛ս պայծառացած է եղել: Գնացել էի ես մի բուդդիստի մոտ... Իսկ չէ՞ որ դուք հասկանում եք, թե բուդդիստին որքան դժվար է հասկանալ Հիսուսին: Բայց ինձ գերազանց վանական հանդիպեց, նա անմիջապես հասկացավ ինչն ինչոց է":

Գալ կենդանիների մոտ միայն այն պատճառով, որ նրանք գովաբանեն մեռյալներին... Հիշեք սա, չէ՞ որ շատ հաճախ դուք էլ ճիշտ նույն կերպ եք վարվում:


Այսօրվա համար բավական է:

[Sambitbaba]

ԴԱՐՁԻՐ
ԱՅԳԵՊԱՆ


Զրույց քսանմեկերորդ



Հիսուս ասաց.
Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ:
Եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ չունեք ձեր մեջ,
կսպանի ձեզ:

Հիսուս ասաց.
Թող նա, ով փնտրում է,
չդադարի փնտրել,
քանի դեռ չի գտել,
և, երբ նա գտնի,
նա կտատանվի,
և, եթե նա տատանվի,
նա կզարմանա,
և նա կթագավորի ամեն ինչի վրա:

Եվ նա ասաց.
Նա, ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը,
մահ չի ճաշակի:


Ցանկացած որոնումների մեջ՝ դու ինքդ քեզ ես փնտրում: Ինչի էլ ձգտես, հոգու խորքում փնտրում ես միայն քեզ: Ահա թե ինչու արտաքին որոնումները միշտ ապարդյուն են: Նույնիսկ հարստության մասին են երազում, որպեսզի գտնեն իրենց: Իսկ երբ փողը հայտնվում է, հասկանում ես, որ ամեն ինչ իզուր էր. հարստություն կա, իսկ քեզ նրա մեջ չես գտնի: Բանն այն է, որ փողը չէր, որ քեզ պետք էր, դու ուղղակի սխալ նպատակ էիր դրել, և հիմա, ընդհակառակը, ինքդ քեզանից ավելի ես հեռացել:

Մարդու ինչի՞ն է պետք հարստությունը: Որպեսզի ավելի լիարժեք ապրի, որպեսզի կյանքն ավելի հարուստ, լիառատ դառնա: Գիտակցությունը սովորեցնում է. "Ի՜նչ կյանք առանց փողի": Նա պնդում է. "Առանց բարեկեցության լուսավոր ապագա չես տեսնի": Նա հարցնում է. "Ինչպե՞ս կպահպանես քեզ կործանումից, եթե փող չունես": Հարստությունը՝ պաշտպանություն է մահից, իսկ մարդ կյանք է փնտրում: Բայց հետո, երբ փողը հայտնվում է, հասկանում ես հանկարծ, որ հարստությունը ոչ մի բանից չի փրկի: Իսկ եթե այն չի կարող փրկել մահից, ուրեմն մի՞թե կյանքն ավելի լիքը կդարձնի: Ոչ, դու ճիշտ տեղում չես փնտրում...

Իսկ մեկ ուրիշը ձգտում է իշխանության ու հասարակական դիրքի: Ի՞նչ է նրան պետք իրականում: Ամենազորություն՝ այնպիսի ուժ, որը կարողանա նույնիսկ մահը հաղթահարել: Դա երազանք է հոգու խորքում, մարդն ինքը դա չի գիտակցում: Եվ, հասնելով իշխանության, նա հասկանում է, որ իրականում աղքատ է մնացել:

Այստեղից էլ տարիմաստությունը. կյանքում յուրաքանչյուր հաջողություն վերջին հաշվով ձախողում է դառնում: Ես չեմ հոգնում կրկնել այդ. չկա ավելի խոշոր անհաջողություն, քան հաջողությունը: Քանի դեռ ոչինչ չի ստացվում, դու կարող ես անիրականալի երազանքներ ունենալ: Դու դեռ կարող ես հուսալ, որ ապագայում կհասնես հաջողության: Իսկ երբ հաղթում ես, հույսեր այլևս չեն մնում: Հաջողությունը եկել է, իսկ հոգումդ նույն դատարկվածությունն է, միայն թե դու այն ավելի սուր ես զգում. շուրջ բոլորդ լիակատար առատություն է, իսկ ներսդ՝ աղքատություն: Շուրջդ լույս է, իսկ հոգուդ մեջ՝ խավար: Շուրջդ եռում է կյանքը, իսկ քո ներսում՝ մահն է: Ահա թե ինչու կրոնն առանձնապես կարևոր տեղ է գրավում հենց հարուստ և ուժեղ հասարակարգում:

Աղքատ երկրում կրոնը չի կարող մեծ նշանակություն ունենալ՝ այնտեղ դեռ ոչ բոլոր մարդիկ են տապալման ենթարկվել: Նրանց համար հաջողության հետևից ընկնելը դեռ ինչ-որ բան նշանակում է, նրանք ունեն, թե ինչ փնտրել դրսում: Նրանք համոզված են, որ երբ նոր տուն կամ մի կույտ փող հայտվի, երջանկությունն անպայման կգա: Աղքատն, ի տարբերություն հարուստի, դեռ կարող է ապրել հույսերով: Իսկ եթե հարուստը դեռ ունի հույսեր, նա դեռևս աղքատ է, դեռ հաջողության չի հասել:

Բուդդան լքեց իր պալատը, Մահավիրան հրաժարվեց արքայությունից: Նրանք հասան հաջողության, և այդ հաջողությունը նրանց համար ձախողում դարձավ: Նրանք հասկացան, որ բոլորովին էլ այնտեղ չեն փնտրել, որ լրիվ այլ կողմ պետք է գնալ: Եվ նրանք շրջադարձ կատարեցին. արքաներից աղքատներ դարձան: Առաջինը ցնցոտիներով էր ման գալիս, իսկ երկրորդը նույնիսկ հագուստ էլ չուներ: Այդպես է գալիս ըմբռնումը. հաջողությունը դառնում է ձախողում, իսկ անկումը հրահրում է հայացքների փոխակերպում:

[Sambitbaba]

Ինչու՞ ուրեմն հաջողությունը ձախողում է նշանակում: Որովհետև իրականում մարդուն ոչ փող և իշխանություն է պետք, ոչ լիություն և վստահելի ապագա, ոչ նոր տուն կամ էլի ինչ-որ բան: Նրան հավերժական հայրենիք է պետք, որտեղից արդեն ոչ մի տեղ գնալ չես ուզի: Նրան հավերժական հանգիստ է պետք, անխախտ խաղաղություն և անդորր: Ահա թե ինչ է նա փնտրում՝ հարազատ տուն: Դա շինություն չէ, այլ հոգու այն վիճակը, երբ քեզ զգում ես այնպես, ասես տանը լինես: Եվ ոչ թե փող է պետք մարդուն, այլ պաշտպանություն մահից: Նա ձգտում է այնպիսի կյանքի, որին նույնիսկ մահը չի կարող իշխել:

Այս կյանքը վաղ թե ուշ կկտրվի: Ամեն ակնթարթ մեզ բզկտում է վախը. ինչպե՞ս կարելի է ապրել հանգիստ, եթե ապրում ես ծխացող հրաբուխի վրա: Ցանկացած պահի այն կարող է ժայթքել, արդեն մի ակնթարթ հետո դու, հնարավոր է, չես լինի: Նույնիսկ եթե հարյուր տարի արդեն ապրել ես, ինչպե՞ս էլի ձգես:

Բոլորովին վերջերս գիտնականները սկսեցին խորհել այդ մասին, չէ՞ որ այժմ մեր առջև հնարավորություն է բացվել մարդկային կյանքը երկարացնել անվերջ: Միայն մեր դարում մարդիկ սովորեցին քրոմոզոմների մեջ բջջային մակարդակի վրա փոխել տեղեկությունները: Ուրեմն, այդ դեպքում կարելի է բջջի մեջ նոր ծրագիր ներդնել. կյանքի ժամանակաշրջանը պետք է կազմի, ասենք, երեք հարյուր տարի: Այսօր ամեն մեկն ապրում է մոտ յոթանասուն տարի, որովհետև ծնողները մեր մեջ թողնում են հին, բնական ծրագիրը: Բջիջը գիտի, որ մարդ ապրում է յոթանասուն տարի: Բայց, եթե փոխենք այդ թիվը բջջային մակարդակի վրա, մարդը կարող է ապրել, որքան ցանկանա: Դա մարդկանց բաղձալի երազանքն է. հաղթահարել մահը և ապրել որքան ասես երկար:

Գիտնականներն այդ հայտնագործությունն ընդամենը մի քանի տարի առաջ են արել: Անմահությունը հնարավոր է դարձել, բայց ի հայտ է եկել մեկ ուրիշ խնդիր: Գիտնականները ենթադրում էին, որ այդպիսի հայտնագործությունը բոլորին կերջանկացնի և մարդիկ կդադարեն վախենալ մահից: Բայց ոչ, սպասումները չիրականացան: Ամեն ինչ լավ կշռադատելով, գիտնականները հասկացան. այժմ, երբ մարդ ապրում է յոթանասուն տարի, նա ընդամենը յոթանասուն տարի է տանջվում վախից: Իսկ եթե նա սպասի մահվան երեք հարյուր տարի, վախն էլ կձգվի այդ ամբողջ ժամկետի վրա: Վախը կհզորանա՛ միայն, Ինչպե՞ս այն կարող է վերանալ: Թող նույնիսկ գիտես, որ ապրելու ես երեք հարյուր տարի՝ բայց այդ տարիներն էլ անց ես կացնելու այն նույն հրաբուխի վրա: Վախը մահվան հանդեպ չի կարող վերանալ:

Մարդ փնտրում է կյանք առանց մահվան սպառնալիքի: Իսկ այդպիսի կյանքն ամեն մեկի ներսում է՝ այդ դու ինքդ ես, որը քո ներսում է: Ահա թե ինչու ինքդ քեզ շոշափել չես կարող. ձեռքդ հոգուդ մեջ չես մտցնի, ձեռքերը դուրս են ուղղված, նրանք նախատեսված են արտաքին աշխարհի համար: Ոտքդ էլ ներս չես դնի, և պետք էլ չէ, այնտեղ չկա տարածություն, որտեղ կարելի է քայլել: Աչքերդ էլ ներս չեն նայում, դրա կարիքն էլ չկա: Մարմինը միայն նրա համար է մտածված, որպեսզի ապրես արտաքին աշխարհում, իրերի և ուրիշ մարդկանց միջև:

Իսկ ներսում քեզ ոչինչ պետք չէ: Առանց այն էլ այնտեղ ամեն ինչ անբասիր է: Այնտեղ ոչինչ պետք չէ բարելավել, ամեն ինչ այնպես է, ինչպես պետք է լինի:

Մարդ փնտրում է ինքնիրեն, իր էությունը՝ իսկ այն ամենակարող է: Ոչ մի իշխանություն նրա հետ համեմատվել չի կարող: Բայց այդ ամենակարողությունը գալիս է միայն այն ժամանակ, երբ դառնում ես Բուդդա կամ Հիսուս: Այո, կարելի է լինել Նապոլեոն կամ Այնսթայն կամ Բերտրան Ռասսել, բայց նույնիսկ նրանք էլ ամենակարող չէին: Կարելի է որքան ասես գիտելիք կուտակել, բայց հոգիդ առաջվա պես տգետ կմնա, քանի դեռ չես դարձել Հիսուս կամ Զրադաշտ: Միայն նրանք ամեն ինչ գիտեն:

Մարդը ցանկանում է լինել ամենակարող, ամենագետ, ամենամուխ: Հիշեք այս երեք խոսքերը: Լատիներենում նրանք սկսվում են omni նախածանցով, իսկ սա ծագում է սանսկրիտյան աում արմատից: Աում՝ սա ամբողջ Տիեզերքի խորհրդանիշն է: Նրանում երեք հնչյուն կա. ա-ու-մ: Այս երեք հնչյունից են ծնվում մնացած բոլորը: Աում՝ սա հնչողության հիմքն է, մնացած բոլոր խոսքերի և ձայների միաձուլումը: Ահա թե ինչու հնդիկներն ասում են, որ Աում՝ ամենասրբազան, ամենավեհ մանտրան է, որ նրանում է թաքնված ամենայն գոյը:

Լատիներենում այդ երեք բառերը՝ ամենակարող, ամենագետ, ամենամուխ, - ծագու են Աում-ից և մատնանշում են նրան, ով հզոր է, ինչպես Աում, ում մեջ նույնքան գիտելիք կա և ով, ինչպես Աում, թափանցում է աշխարհում ամեն ինչի մեջ: Դա այն է, ինչը դարձել է Տիեզերք, Ամենայն Գոյ: Եվ, քանի չես հասել դրան, չի կարող լինել ոչ հանգիստ, ոչ երջանկություն, ոչ հոգեկան բավարարվածություն: Իսկ մինչ այդ կմնաս նույն աղքատը և կշարունակես կյանքից մուրալ մեկ այս, մեկ այն: Քանի դեռ աշխարհում ամեն ինչ չես դարձել, արքա էլ չես դառնա:

[Sambitbaba]

Իսկ հիմա եկեք լսենք Հիսուսի հրաշալի խոսքերը: Նա հանելուկային բաներ է ասում.



Հիսուս ասաց.
Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ:
Եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ չունեք ձեր մեջ,
կսպանի ձեզ:


Տարօրինակ է, ճի՞շտ է: "Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ..." - բայց դա արդեն քո մեջ է, արդեն կա: Դա այն է, ինչը պետք է աճի, դրսևորվի, ծավալվի, բայց այն արդեն այստեղ է, դա մանանեխի սերմն է... Այն արդեն քո ներսում է՝ Աստվածայինի սերմը, Աստծո արքայության միջուկն արդեն կա: Պետք է միայն օգնել նրան, թույլ տալ, որ աճի, և այդ ժամանակ... "այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ": Այն ձեր մեջ արդեն կա՝ և այն կփրկի: Բայց եթե չստացվի, "...եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ, այն, ինչ չունեք ձեր մեջ, կսպանի ձեզ":

Եթե բաց թողնեք հնարավորությունը... Իսկ ես արդեն ասել եմ, որ հին հրեական "մեղք" բառը նշանակում էր "վրիպում, նշանին չդիպչել"... Եթե վրիպեցիր, ուրեմն մեղք ես գործել: Մանանեխի սերմն արդեն կա, բայց, եթե այն բերքատու հողի մեջ չգցես, եթե չջրես, եթե իսկական այգեպան չդառնաս... Դուք ձեր մեջ կրում եք այդ սերմը, և այն առայժմ մեռած է, շղթայված իր պատյանի մեջ: Դուք այն դեռ հողի մեջ չեք գցել: Եվ դուք վախենում եք, որ այն կմեռնի: Որոշակի իմաստով դա ճիշտ է. սերմը պետք է մահանա, և միայն այդ ժամանակ լույս աշխարհ կգա ծառը: Յուրաքանչյուր զարգացում՝ մահ է և նոր ծնունդ: Նախկինը պետք է վախճանվի, միայն այդպես է ինչ-որ նոր բան ծնվում: Սերմին մեռնել է պետք՝ իսկ դուք շատ եք վախենում դրանից և ամբողջ ուժով պահպանում եք նրան:

[Sambitbaba]

Մի այսպիսի լեգենդ կա: Մի արքա ուներ երեք որդի, և բոլորն էլ ընտիր. խելոք, ուժեղ, գեղեցիկ և տաղանդավոր: Եվ արքան ոչ մի կերպ չէր կարողանում որոշել, թե նրանցից որ մեկին իրեն ժառանգորդ դարձնի,
ով պետք է կառավարի երկիրն իրենից հետո: Իսկ արքան արդեն ծեր էր և տարիների հետ բոլորովին չէր ջահելանում: Բայց որոշում ընդունելը շատ էր դժվար. որդիները մեկմեկու ոչնչով չէին զիջում,
ամեն մեկը մեծ ունակություններ ուներ: Եվ արքան խոդհուրդ հարցրեց մի իմաստունից: Իմաստունը մտածեց և ինչ-որ ելք գտավ: Հետևելով իմաստունի խորհրդին, արքան հայտարարեց, որ որոշել է ուխտագնացություն կատարել,
կանչեց որդիներին և ամեն մեկին տվեց հազվագյուտ ծաղիկների սերմերի հավասար քանակություն: "Պահպանեք այս սերմերը ձեր աչքի լույսի պես, - կարգադրեց նա զավակներին: - Այնպես,
ասես դրանից է կախված ձեր կյանքը: Երբ հետ վերադառնամ, ամեն մեկիցդ հարցնելու եմ ամենայն խստությամբ": Եվ ճանապարհ ընկավ:

Ավագ որդին մտածեց... Որպես ամենամեծը, նա ավելի մեծ փորձ ուներ, մնացածից ավելի հաշվենկատ ու խորամանկ էր, և այդ պատճառով որոշեց, որ ավելի լավ է փակի սերմերը սնդուկի մեջ: "Կվերադառնա հայրս,
իսկ ես կհանեմ դրանք սնդուկից, և նրանք բոլորն անվթար կլինեն": Ավագ որդին ընտրեց ամուր կողպեք ունեցող ամենահուսալի սնդուկը, կողպեց սերմերը բանալիով, իսկ բանալուց վայրկյան անգամ չէր բաժանվում, չէ՞ որ հայրը զգուշացրել էր,
որ կորստի համար խիստ պատժելու է:

Միջակ որդին դատեց այսպես. "Եթե փակեմ սերները սնդուկի մեջ, ինչպես մեծ եղբայրս արեց, սերմերը կարող են վնասվել մետաղի հետ շթվելիս: Իսկ հայրս ասել է, որ սերմերի անվնաս լինելը կյանքի և մահու խնդիր է:
Ուրեմն ի՞նչ անել": Նա գնաց շուկա, վաճառեց սերմերը, և որոշեց այսպես. "Ամենալավը սա է. սերմերը վաճառեցի, փողը կպահեմ, երբ հայրս վերադառնա, նոր սերմեր կգնեմ: Սերմերը սերմեր են, ո՞վ է տարբերելու մեկը մյուսից: Միաժամանակ
հորս կտամ նոր, թարմ և առողջ սերմեր: Համ էլ հայտնի չէ, թե նա երբ կվերադառնա՝ կարող է, մի քանի տարի հետո: Նա այդ մասին ոչինչ չասաց, այնպես որ ժամանակ դեռ շատ կա: Եվ բավակա՛ն է մտածել այդ սերմերի մասին": Մի խոսքով,
նա սերմերը վաճառեց, իսկ փողը մի կողմ դրեց:

"Իզուր չէէ, որ հայրիկն այս սերմերը մեզ տվեց, - այդ ամբողջ ժամանակ մտածում էր կրտսեր որդին: - Սրա մեջ պետք է ինչ-որ գաղտնի իմաստ լինի": Նա դեռ շատ երիրտասարդ էր, պարզամիտ, կյանքում հմտացած չէր: "Քանի որ սրանք սերմեր են,
ուրեմն պետք է աճեն", - որոշեց նա: Սերմը աճ է պահանջում: Արժեքավոր է ոչ թե սերմը, այլ այն, ինչ նրանից աճում է: Սերմը՝ զարգացում է, ձգտում դեպի ինչ-որ ավելի մեծը: Ինքնին սերմը ոչ ոքու պետք չէ: Սերմը զրկվում է իմաստից,
եթե չի աճում և ինչ-որ այլ բան չի դառնում: Նա ուղղակի անցման ժամանակաշրջան է, այլ ոչ թե վերջնական նպատակակետ: Նա միջանկյալ վիճակ է, կամուրջ դեպի գլխավոր նպատակը: Խորհելով այդ մասին,
կրտսեր որդին գնաց այգի և տնկեց սերմերը:

Հայրը վերադարձավ մոտ մեկ տարի անց և անմիջապես կարգադրեց կանչել որդիներին: Ավագ որդին գաղտնի ուրախանում էր. "Կրտսեր եղբորս մոտ ընդհանրապես ոչինչ չի մնացել: Ի՞նչ է նա հիմա անելու, հետ է փորելու հողի՞ց: Ինչպե՞ս է հետ վերադարձնելու սերմերը: Նրանցից արդեն ամբողջ թփեր են աճել: Իսկ միջակ եղբայրս ուղղակի խորամանկորեն մի սերմերը փոխել է մյուսներով: Ես տեսա, թե ինչպես էր նա վազվզում շուկայով ու նոր սերմեր գնում":

Միջակ եղբայրն այդ ժամանակ նույնպես հպարտ էր իրենով: "Մեծին կպատժեն: Կոփված սնդուկի մեջ սերմերը հաստատ նեխել են արդեն: Իսկ փոքրն ընդհանրապես պարզ չէ, թե ինչ մասին էր մտածում: Չէ՞ որ հայրս հստակորեն ասաց.
պահպանել սերմերը, նա ստուգելու է: Չէ, անկասկած, ես ամենախելոքը վարվեցի":

Իսկ կրտսեր եղբայրը բոլորովին չէր էլ մտածում, թե ով է ավելի խելոք: Նա ոչ ոքու հետ չէր մրցում: Նրան մի բան էր հետաքրքիր. "Հայրիկն ասաց, որ սերմերը պետք է պահպանել: Բայց սերմերը՝ դա միջանկյալ վիճակ է,
այլ ոչ թե նպատակակետ: Պահպանել նրանց կարելի է մի ճանապարհով. տնկել հողի մեջ, որպեսզի աճեն: Իսկ ինձ մոտ նրանք աճել են, և ծաղիկները շուտով հազար նոր սերմեր կբերեն": Եվ նա հաճույքով ակնկալում էր,
թե ինչպես է հորը ցույց տալու իր սքանչելի այգին:

Լսելով ավագ որդուն, հայրը գոչեց. "Ա՛յ քեզ հիմար: Սերմերը սնդուկներում ու նկուղներում չեն պահում, նրանց չեն կողպում՝ այդպես սերմերը կարող են միայն մեռնել: Սերմը պահպանում են այլ կերպ. նրան դնում են հողի մեջ,
որ նա անհետանա և ծնվի նորից":

Միջակ որդուն նա ասաց. "Դու մեծ եղբորիցդ քիչ ավելի խելոք ես: Դու, համենայն դեպս, գոնե գլխի ընկար, որ ժամանակի ընթացքում սերմերը մեռնում են: Բայց դու ունես նույնքան սերմ, որքան ես քեզ տվել էի,
իսկ պահպանել սերմը նշանակում է նրանից հազար նորը ստանալ: Եթե պահպանում ես սերմը, այն հազարապատիկ բազմանում է":

Իսկ կրտսեր որդին ուղղակի բերեց հորն այգի և ասաց. "Ներիր, հայրիկ, ես նրանց չպահպանեցի: Ես չպահեցի նրանց սնդուկում և չվաճառեցի շուկայում: Ես ուղղակի տնկեցի քո սերմերը: Նրանք այստեղ են,
բայց արդեն հասցրել են ծաղկած թմբեր դառնալ: Շուտով շատ սերմեր կլինեն, և ես շատ ավելին կվերադարձնեմ քեզ":

"Ապրե՛ս, - ուրախացավ արքան: - Դու էլ հենց կլինես մեր երկրի արքան: Կա միայն մեկ միջոց պահպանել սերմերը՝ գցել նրանց հողի մեջ, որպեսզի նրանք մեռնեն և ծնվեն նորից":

[Sambitbaba]

Ահա թե ինչի մասին է ասում Հիսուս.



Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ:
Եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ չունեք ձեր մեջ,
կսպանի ձեզ:


Բայց դուք ձեր ներսը դեռ չեք էլ նայել, դուք պատկերացում անգամ չունեք այն մասին, թե ինչ ունեք: Իսկ այն, ինչ դուք ունեք այս աշխարհում, կսպանի ձեզ, այլ ոչ թե կփրկի: Հարստությունը, իշխանությունը՝ ոչինչ այս աշխարհում չի փրկում: Իրերն իրենց քաշով կարող են ճզմել մարդուն, այլ ոչ թե փրկել: Դուք չափազանց շատ բան եք կուտակել և հիմա խեղդվում եք, իրերի լիառատությունից ձեր նավակը շուռ է գալիս: Բայց նավակից թռնել էլ դուք չեք համարձակվում, չէ՞ որ նրա վրա է ձեր ամբողջ ունեցվածքը՝ և դուք ուզում եք ամեն գնով այն մյուս ափ հասցնել: Բայց իրերը մնալու են այստեղ, այս ափին, նրանց մյուս ափ տեղափոխել անհնար է: Դեռևս ոչ ոքու իր հետ այն աշխարհ որևէ բան վերցնել չի հաջողվել:

Ի՞նչ կարող է իր հետ վերցնել մարդ, երբ մեռնում է: Մեռնելով, նա զրկվում է մարմնից, իսկ ինչ-որ բան տանել հնարավոր է, միայն եթե դու ձեռքեր ունես: Ամենն, ինչ դուք ունեք այս աշխարհում, մարմնին է պատկանում: Երբ կորցնում ես մարմինդ, զրկվում ես ինչ-որ բանի տիրելու միջոցից էլ: Այս աշխարհից ոչինչ չես տանի, դա ուղղակի անհնար է: Ահա թե ինչու շատ իմաստուններ ասել են. "Այս աշխարհում հարստություն մի կուտակեք, կուտակեք գիտելիքներ: Գիտելիքներ՝ ահա թե ինչ մարդ կարող է իր հետ տանել": Բայց այդ իմաստուններն էլ էին սխալվում: Հիշեք. նույնիսկ գիտելիքներդ քեզ հետ չես վերցնի, որովհետև մարմնի հետ մեկտեղ այստեղ է մնում նաև ուղեղդ, իսկ գիտելիքներդ հենց այնտեղ են կուտակված:

Մեր ուղեղը՝ գիտելիքներ, տեղեկություններ կուտակող հաշվիչ մեքենա է: Այն նույնպես արտաքին գործիք է. եթե Այնսթայնի ուղեղը հեռացնես, նա կզրկվի իր բոլոր գիտելիքներից և շարքային բթամիտ կդառնա: Իսկ եթե հեռացնես Հիսուսի ուղեղը, ոչինչ չի փոխվի, նա կմնա նույնն, ինչ կար, որովհետև Հիսուսները ոչ թե գիտելիք, այլ գիտակցում են կուտակում:

Մարդկանց երեք տիպ գոյություն ունի. առաջինները կուտակում են ամենաարտաքինը՝ իրեր, բայց դրանք մյուս ափ չես տեղափոխի: Երկրորդներն այդքան նյութապաշտ չեն, բայց նրանք էլ են դեպի դուրս նպատակադրված՝ նրանք կուտակում են գիտելիքներ, տվյալներ, թեորիաներ ու աշխարհայացքներ: Նրանք առաջիններից քիչ ավելի խելոք են, բայց միևնույն է հիմար են, որովհետև գիտելիքները պահվում են ուղեղում, իսկ ուղեղը՝ մարմնի մաս է, թող որ ամենակարևոր: Եվ երբ զրկվում ես մարմնից, ուղեղից էլ ես զրկվում: Եվ կա, վերջապես, մարդկանց երրորդ տիպ՝ սրանք կուտակում են գիտակցվածություն, զարգացնում են գիտակցությունը, ամբողջ կյանքը նվիրում են գիտակցում ձեռք բերելուն:

Գիտակցություն՝ ահա մեր սրբազան Եսը: Միայն նրան կարելի է մյուս ափ տանել: Նա, մեր մեջ ասած, առանց այն էլ այն ափին է: Այս աշխարհում գոյություն ունի երկու աշխարհ. այս և այն, նյութի աշխարհը և գիտակցության աշխարհը: Եվ նրանց միջև կա փոխադարձ կապ: Այդ կապող շղթան՝ գիտելիքներն են: Իսկ դուք դեն նետեք թե իրերը, և թե իմացությունը: Զարգացրեք գիտակցությունը, հղկեք գիտակցվածությունը: Որքան ավելի բարձր է գիտակցությունը, այնքան ավելի շատ բան այն ափ կտանեք: Դուք կգաք այնտեղ ոչ թե դատարկ ձեռքերով, այլ հարստացած: Ավելի լավ է աղքատ լինել այստեղ՝ այնպիսի աղքատ, ինչպիսին Բուդդան էր, բհիկհու, - բայց փոխարենը մյուս աշխարհում կդառնաս արքա, չէ՞ որ այն աշխարհ միայն ինքդ ես տեղափոխվում...



Երբ հրաբուխի ժայթքումը ոչնչացրեց Պոմպեյը, ամբողջ քաղաքը գիշերվա կեսին համակվել էր կրակով: Փլվում էին տնեերը, մարդիկ փախչում էին ուր աչքները կտրի: Եվ ամեն մեկն իր հետ ինչ-որ բան էր տանում,
չէ՞ որ Պոմպեյը հարուստ քաղաք էր: Մարդիկ քարշ էին տալիս ամենաթանկարժեք բաները՝ ով ոսկի, ով մարգարիտներ, ով դրամ: Գիտնականները հափռում էին իրենց գրքերն ու ձեռագրերը, փորձելով փրկել ամենն,
ինչ կարելի է փրկել: Եվ միայն մի մարդ էր քայլում դատարկ ձեռքերով՝ նրա ձեռքին միայն իր ձեռնափայտն էր: Եվ, նայելով նրան, բոլորը զարմանում էին, չէ՞ որ այդ րոպեներին նրանց աչքերի առջև
կործանվում էր իրենց ամբողջ կյանքը: Իսկ այդ մարդն ամբոխի մեջ քայլում էր այնքան հանգիստ, ասես ուղղակի զբոսանքի էր դուրս եկել: Նա, ընդ որում,
այդպիսի սովորություն ուներ: Ամեն առավոտ տնից դուրս էր գալիս առավոտյան ժամը երեքին, և հիմա հենց նրա զբոսանքի ժամն էր:

Նկատելով նրան, բոլորը հարցնում էին. "Այս ի՞նչ ես անում: Ինչու՞ տանից ոչինչ քեզ հետ չես վերցրել: Շուտով ամեն ինչ կայրվի՛":

"Իսկ ես չունեմ էլ ոչինչ, - պատասխանեց այն մարդը: - Ինձ պատկանող ամեն ինչ առանց այն էլ ինձ հետ է":

"Իսկ ինչու՞ ես դու քայլում այնպես, ասես զբոսնում ես: Այսպիսի դժբախտություն է պատահել, տները փլվում են, մարդիկ վախճանվու՛մ են":

Իսկ այն մարդը ժպտաց միայն և պատասխանեց. "Տեսեք, դուք ամբողջ կյանքներդ կուտակել եք այն, ինչը ենթակա է հրդեի և մահվան: Իսկ ես հարուստ եմ ոգով: Ձեզ համար այս ամենը, կարող է և արհավիրք է, իսկ ինձ համար՝ սովորական առավոտյան զբոսանք":


Նա միստիկ էր, նա յոգ էր՝ մեկը նրանցից, ում մասին Հիսուս ասում է.



Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ:
Եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ,
այն, ինչ չունեք ձեր մեջ,
կսպանի ձեզ:

[Sambitbaba]

Եթե աղքատ ես հոգով, ուրեմն, որքան էլ ունենաս արտաքին աշխարհում, սեփական իրերդ վաղ թե ուշ քեզ ճզմելու են իրենց տակ: Իսկ եթե հարուստ ես հոգեպես, անհանգստանալու բան չունես՝ մահը քեզանից ոչինչ չի խլի: Մահից ավելի հզոր է գիտակցվածությունը միայն: Մարդկային կյանքում դա միակ բանն է, ինչն ուժեղ է մահից: Կարո՞ղ ես դու մեռնել, պահպանելով գիտակցությունդ: Ահա թե ինչն է կարևոր, և կարևոր է միայն դա: Բայց եթե դու ապրել ես չգիտակցված, ուրմեն մի՞թե կարող ես մեռնել գիտակցված: Չէ՞ որ նույնիսկ կյանքիդ ընթացքում դու ոչինչ չէիր գիտակցում...

Մարմինն իր մեջ մի մեխանիզմ ունի. ուժեղ ցավի դեպքում մարդ կորցնում է գիտակցությունը, հակառակ դեպքում տանջանքներն անտանելի կլինեն: Ցավազրկիչներից սկսեցին օգտվել համեմատաբար վերջերս, բայց բնությունն արդեն վաղուց հորինել է իր անեսթեզիան: Երբ ցավը հասնում է անտանելի շեմի, մարդը զրկվում է զգացմունքներից: Մարմնի մեջ հատուկ սենսոր կա: Եվ երբ բողոքում են. "Ցավն ուղղակի անտանելի է", դա այնքան էլ ճիշտ չէ, որովհետև անտանելի ցավի դեպքում մարդ կորցնում է գիտակցությունը:

Անտանելի ցավ ընդհանրապես չի լինում: Տանել ստիպված ես ամեն ինչ, բոլոր տառապանքներն առանց բացառության կարելի է տանել: Ահա թե ինչու ենք մենք ինչ-որ բան գիտակցում, հակառակ դեպքում ուղղակի վեր ընկած կլինեինք առանց զգացմունքների: Իսկ ամենատանջալին աշխարհում՝ մահն է: Դա նույնն է, ինչ վիրահատությունն առանց նարկոզի. մարմնից կտրում են նրա ամենախորին մասը, քե՛զ կտրում են մարմնիցդ, որի հետ դու վաղուց հարազատացել ես: Դա ոչ կույր աղիքի հեռացում է և ոչ էլ նույնիսկ երբ ձեռքդ են կտրել՝ դա մարմնի՛ կտրել է քեզանից: Այդպիսի վիրահատություն նույնիսկ ներկայիս բժիշկներն են անկարող կատարել: Մարդու մարմինն ամբողջովին հեռացնում են իրենից: Իսկ դու ապրել ես նրա մեջ յոթանասուն թե ութսուն տարի, մերվել ես նրա հետ, նույնիսկ համարել ես, որ դու ես: Եվ դա այնպիսի ցավ է, որ անպայման կորցնում ես գիտակցությունդ:

Ամբողջ կյանքը՝ սեփական մահը գիտակցելու նախապատրաստություն է: Ահա թե ինչով պետք է զբաղվի սանյասինը, ահա թե ինչ է պետք ամենքին, ով փնտրում է. լինել պատրա՛ստ: Մի կորցրեք ոչ մի վայրկյան, կորցրածը հետ չես վերադարձնի: Եվ միակ գանձը, որ կարող ես վերցնել քեզ, գիտակցությունն է: Արեք ինչ կուզեք, միայն թե գիտակցե՛ք: Ապրել կարելի է տարբեր կերպ, բայց ներքին որոնումները բոլորի համար միատեսակ են:

Ինչ առևտրականը, ինչ գիտնականը, ինչ բժիշկը, ինչ շինարարը կամ բանվորը՝ չկա ոչ մի տարբերություն: Բոլորի ներքին որոնումները մեկ են՝ դա գիտակցության ամրացումն է: Եվ ժամանակի հետ հասնում ես այնպիսի մակարդակի, որ նույնիսկ մահն անկարող է քեզ զրկել գիտակցվածությունից: Ահա թե ինչի մասին է ասում Հիսուս. ծնիր այն, ինչ ունես քո ներսում: Եթե այն քո մեջ է, այն քեզ կփրկի; եթե քո մեջ այն չկա, ուրեմն կկործանի:

[Sambitbaba]

Հիսուս ևս մեկ հանելուկային ասացություն ունի: Նա ասում է. "Նա, ով ունի իր ձեռքի մեջ, - նրան էլի կտան, և նա, ով չունի, այն քիչն, ինչ ունի, - նրանից կխլեն": Թվում է, թե անհեթեթությու՛ն է: "Ով ունի, նրան ավելին կտրվի, իսկ ով չունի, եղածն էլ կխլվի":

Նա խոսում է գիտակցվածության մասին, քանզի գիտակցությունն է, որ գիտակցություն է բերում: Սկսելով գիտակցել, անմիջապես սկսում ես գիտակցել ավելի ու ավելի: Ամեն նոր քայլ հեշտացնում է հաջորդը: Իսկ եթե չես գիտակցում, ուրեմն ամեն քայլիդ հետ հեռանում ես գիտակցությունից...



Մի անգամ գիշերվա կեսին սաստիկ հարբած Խոջա Նասրեդինը սկսեց բռունցքներով թակել ինչ-որ մի տան դուռը: Տանտերը դուրս նայեց պատուհանից, ճանաչեց Նասրեդինին ու գոչեց. "Նասրեդի՛ն, ես քեզ հարյուր անգամ եմ ասել.
դու շփոթել ես դուռը: Սա քո տունը չէ՛: Գնա քո տուն և թակիր, որքան կուզես: Սա այն դուռը չէ՛":

Նասրեդինը բարձրացրեց գլուխն ու ասաց. "Իսկ դու ի՞նչ գիտես: Միգուցէ դու ինքդ ոչ այն պատուհանից ես դուրս նայում":


Հարբած մարդն անկարող է պատկերացնել, որ կարող է սխալվել: Սխալվում են միայն մնացած բոլորը: Եվ եթե ձեզ պատահում է տառապել, ուրեմն տառապում եք գիտակցության կորստից: Սխալվում եք ինքներդ, բայց միևնույն է համոզված եք, որ այդ ինչ-որ մեկ ուրիշն է օտար պատուհանից դուրս նայել: Իսկ դուք, ինչ խոսք, միշտ էլ հենց այն դուռն եք թակում:

Իրականում դուք հավերժ սխալվում եք դռնով, որովհետև այս աշխարհում "այն" դռներն ընդհանրապես չկան: Թակել կարելի է ներքին դուռը միայն, իսկ դրանք այս աշխարհից չեն: Ձեր ներսում թաքնված է այնպիսի մի բան, ինչն այս աշխարհից չէ: Դա էլ հենց ձեր գանձն է, դա այն դարպասն է, որի միջով մտնում են Աստծո մոտ: Հիսուս ասում է. "Թող բազմապատկվի այն, ինչ ունես": Մի փոքրիկ ճառագայթ արդեն փայլկտել է, դա գիտակցվածության թույլ առկայծում է՝ գիտակցությունը խավար է, մշուշապատ, համարյա անթափանցելի, առայժմ ոչինչ չես էլ պարզի: Բայց դա արդեն տեղի է ունեցել, և այդ պատճառով մարդը վեր է բարձրացել մնացած բոլոր կենդանիներից:

Մեր մեջ է ներթափանցել գիտակցության առաջին ցոլքը, բայց այն փոքր է, ինչպես մանանեխի սերմը: Գցե՛ք այն հողի մեջ: Իսկ ի՞նչ է հողը գիտակցության համար: Հնդիկներն այդ հողն անվանում են սաթսանգ: Գնացեք նրանց մոտ, ով ավելի վեր է բարձրացել, նստեք նրանց ոտքերի մոտ և ուղղակի մնացեք կողքներին: Ժամանակի հետ ձեր գիտակցության փոքրիկ ճառագայթն ավելի վառ ու հզոր կդառնա՝ նրան համեմատվել է պետք: Բայց միտքը հակված է գնալ դեպի ավելի ցածրը, և այդ պատճառով միշտ ընկնում եք շրջապատը նրանց, ով ավելի քիչ է գիտակցում: Ինչու՞: Որովհետև այդպիսի շրջապատում զգում ես քո առավելությունը, դա շոյում է ինքնասիրությունդ:

[Sambitbaba]

Բոլորը փնտրում են նրանց, ովքեր մակարդակով ավելի ցածր են, և այդ պատճառով իրենք էլ են ցած ընկնում: Հիսուսին մոտ լինելը վշտացնում է, չէ՞ որ նրա կողքին սեփական առավելությունդ չես զգում: Բայց դա թերարժեքության բարդույթ չէ, դու իրո՛ք որ ավելի ցածր ես: Հիսուսի կողքին բոլորն էլ թերարժեք են, չէ՞ որ քո գիտակցությունը կայծ է փոքրիկ, իսկ նրանը՝ շլացուցիչ լույս: Այդ լույսն այնքան վառ է, որ նրա համեմատ դու՝ անլույս խավար ես: Այլ կերպ չի էլ կարող լինել: Փորձեք լուսամփոփը դուրս հանել արևի տակ. այն անմիջապես կխամրի, նրա լույսը չես էլ նկատի: Իսկ եթե տանես մութ սենյակ, լուսամփոփն անմիջապես արևի պես վառ կթվա:

Այստեղից էլ այդ հակվածությունը՝ փնտրել նրանց, ով ավելի ցածր է մակարդակով: Այդպիսին, ջրի պես՝ միշտ ցած է հոսում: Տղամարդը երբեք չի ամուսնանում նրա հետ, ով իրենից խելոք է, հասակով ավելի բարձր է կամ տարիքով մեծ: Ինչու՞: Կենսաբանական տեսանկյունից, կողակից պետք էր փնտրել քեզանից մոտավորապես հինգ տարով մեծ կանանց շրջապատում՝ այդ դեպքում դուք կարող էիք մեռնել նույն օրը... Չէ՞ որ կանայք միջին հաշվով տղամարդկանցից մոտավորապես հինգ տարի ավելի երկար են ապրում: Եթե կանայք հինգ տարով մեծ լինեին ամուսիններից, աշխարհում այրի կին համարյա չէր մնա, իսկ այրի կինը՝ շատ տխուր բան է...

Քսանամյա պատանին պետք է որ ամուսնանար քսանհինգամյա աղջկա հետ, բայց դա վիրավորում է նրա ինքնասիրությունը: Չափազանց բարձրահասակ աղջկա հետ էլ շատերը չեն ամուսնանում, հասակի տարբերությունն էլ է նեղացնում: Նունն էլ վերաբերվում է խելոք կանանց: Ոչ, միտքը ցանկանում է նրան, ով ամեն հարցում ավելի ցածր է:

Նայեք ձեր ընկերներին: Ինչու՞ եք դուք հենց նրանց հետ մտերիմ: Հոգու խորքում դուք ինքներդ էլ գիտեք պատճառը. նրանք ինչ-որ բանով ձեզանից ավելի վատն են, չնայած իրականում դուք ինքներդ՝ սովորական լուսամփոփ եք: Իր առավելությունն ապացուցելու համար միտքը միշտ թերարժեքն է փնտրում: Մարդիկ նույնիսկ ընտանի կենդանիներ են պահում: Եթե նրանք անգամ մարդ սիրել չգիտեն, որտեղի՞ց ուրեմն այդպիսի սեր կենդանիների հանդեպ: Ուղղակի սեփական շանդ կողքին դու քեզ շա՜տ խելոք ես թվում: Մեկ քացի ես տալիս, մեկ շոյում ես՝ ինչ տարբերություն, շունդ մեկ է խաղացում է պոչը և շատ ուրախ է քեզ: Նա ստվերի պես վազում է քո հետևից... Ավելի լավ երկրպագու չես էլ գտնի՛: Ինչու են մարդիկ այդքան սիրում շների՞ն: Ցածրն օգնում է, որ դու քեզ ավելի բարձր զգաս:



Մի անգամ Խոջա Նասրեդինն իր շան հետ թուղթ էր խաղում: Մի անցորդ տեսավ այդ պատկերն ու շատ զարմացավ. ա՜յ քեզ բան, շունը թուղթ է խաղում... Եվ նա ասաց. "Դուք արտակարգ խելոք շուն ունեք":

"Հեչ էլ խելոք չէ, - պատասխանեց Նասրեդինը: - Ես արդեն նկատել եմ, հենց որ նրա ձեռքը լավ խաղաթղթեր են ընկնում, նա անհանգստացած շարժում է պոչը: Բացարձակապե՛ս իր զգացմունքները թաքցնել չի կարողանում":


Միտքն ավելի ցածրն է փնտրում, բայց որոշ դեպքերում նույնիսկ շունը կարող է քեզանից խելոք գտնվել: Մեր մեջ ասած, շունն իրոք որ որոշ դեպքերում շատ ավելի բա՛րձր է մարդուց: Նա ավելի ուժեղ է, կարող է կծել և ընդունակ է քեզ ստիպել ծառը բարձրանալ: Իսկ մարդիկ շատ ավելի ցած են ընկնում. մեկ իրեր են գնում, մեկ սիրահարվում են սեփական մեքենաներին՝ չէ՞ որ նրանց հետ ինչ ուզես կանես, մեքենան չի նեղանա: Իրենց տներից, իրերից ու զարդերից նրանք կուռքեր են սարքում: Իրերի համեմատ քեզ անմիջապես իսկական մարդ ես զգում, բնության արքա՛...

[Sambitbaba]

Սաթսանգ նշանակում է, որ դու ընտրել ես ընկերակցությունը նրա, ով քեզանից ավելի բարձր է: Միտքը հրահրում է ընտրել նրանց, ովքեր ավելի ցածր են, այնպես որ հետևեք դրան և աշխատեք խուսափել նման բանից, որովհետև ցածրը ցած է ձգում: Գիտակցության թույլ ճառագայթը լիովին կարող է կորչել մթի մեջ...

Ընտրեք բարձրերին, ձգվեք դեպի բարձրը: Այո, դա խոցում է ինքնասիրությունդ, բայց ինքնասիրության մասին ավելի լավ է մոռանաս: Սաթսանգ նշանակում է ինքնասիրության հաղթահարում, պայքար նրա հետ, ձգտում դեպի բարձրը: Չէ՞ որ դուք երազում եք մոտենալ Աստծուն, ուրեմն ինչու՞ է այդքան սարսափելի Հիսուսին կամ Բուդդային մոտիկ լինելը: Մի՞թե նման ճանապարհով կարելի է Աստծո մոտ գալ... Աստված՝ ամենավառ լույսն է, ամենայն գոյի գագաթնակետը, կյանքի գույնը: Ինչպե՞ս կարելի է հույս ունենալ մտնել Աստծո արքայություն, եթե ցածրն ես ընտրում: Ոչ, դա սխալ ճանապարհ է:

Հիշեք սա: Թող ձեր գլխում լինի մեկ բան. եղեք ամենուր՝ մարդկանց մեջ, ընկերների մեջ, գրքերի մեջ, - բայց երբեք մի մոռացեք, որ աշխարհիս երեսին ավելի բարձրը կա: Միայն նրա կողքին կարելի է քեզ մոռանալ: Միայն սեփական թերարժեքության զգացումը կարող է ազատագրել ինքնասիրությունից: Ձգտեք միայն դեպի բարձրը: Եվ այդ ժամանակ աստիճանաբար, քիչ-քիչ, քայլ քայլի հետևից... այո, այդ ժամանակ դուք անպայման կհանդիպեք Հիսուսին: Իսկ որպեսզի հանդիպեք Աստծուն, պետք է սկզբում հանդիպել Հիսուսին:

Ահա թե ինչ նկատի ունի Հիսուս, երբ ասում է. "Նրա մոտ կարող եք գնալ միայն իմ միջոցով": Ահա թե որն է իմաստը. եթե Հիսուսին չհանդիպեք, աշխարհում ամենաբարձրին էլ չեք հասնի: Քանի չեք ճանաչել Որդուն, չեք տեսնի Հորն էլ, չէ՞ որ Որդին՝ նրա պատգամավորն է: Ավատարները, բուդդաները, տիրթհանկարները՝ սրանք բոլորն Աստծո նախակարապետներն են, Բարձրագույն Լույսի փայլքերը: Քանի նրանց չես նկատել, քանի չես սովորել ապրել նրանց կողքին, քանի քեզ չես ստիպել հարմարվել նրանց հետ, - վերջնական, բարձրագույն ճշմարտության երբեք չես հասնի:

[Sambitbaba]

Հիսուս ասաց.
Թող նա, ով փնտրում է,
չդադարի փնտրել,
քանի դեռ չի գտել...


Բանականությունը ննջում է, և որքան ավելի վեր ես բարձրանում, այնքան ավելի ամուր է քունը: Երբ ցած ես գլորվում, նա բավական ուժ ունի, չէ՞ որ սարնիվար շարժումն առանց լարման է տրվում: Այդպես հոսում են ջրվեժի շիթերը՝ ինքնին, առանց լարման: Դժոխք գլորվելու համար ջանքեր պետք չեն, այնտեղ առանց այն էլ կընկնես: Ուղղակի ոչինչ մի արա՝ և արդեն այնտեղ ես: Դուք առանց այն էլ հոսում եք ավելի ու ավելի ցած, իսկ սանդարամետը՝ մտքի ցածրագույն մակարդակն է: Դա ամենաարտաքինն է և ամենահեռուն, դա գիտակցական սանդուղքի ամենացածր աստիճանն է՝ այն մակարդակը, որտեղ գիտակցություն բոլորովին չկա: Բայց եթե ցանկանում ես բարձրանալ վեր, պետք է ջանք թափես, ստիպված ես մեծ ուժ ծախսել: Ահա թե ինչու է Հիսուս ասում.



Թող նա, ով փնտրում է,
չդադարի փնտրել,
քանի դեռ չի գտել...



Շատ է պատահել, երբ բանականությունը պնդում է. "Ի՞նչ ես դու անում: Ինչու՞ այսքան ուժ ծախսել: Վե՛րջ տուր դրան, ուրախացիր ու հանգստացիր": Եվ եթե լսես նրա խորհուրդները, անմիջապես հետ ես գցվելու: Մի՛ հավատացեք մտքին: Ով փնտրում է, պետք է համառ լինի, նրան չի կարելի դադարեցնել իր որոնումները, քանի չի գտել:

Առաջին հայացքից, այս խոսքերը հակասում են ձենի գաղափարներին՝ իսկ իրականում, եթե փորձենք հասկանալ, հակասություններ չկան, բայց այդպես թվում է, չէ՞ որ ձենի ուսուցիչներն ասում են. "Ապրիր առանց լարման: Մի լարվիր, հակառակ դեպքում կվրիպես նշանակետից: Ամենաթեթև շարժումը բավական է, որպեսզի սլանաս կողքով: Թուլացիր, թող ամեն ինչ տեղի ունենա ինքնին, ասես դու չկաս էլ աշխարհում, - այդ ժամանակ արդեն նպատակիդ կհասնես": Ահա թե ինչ են նրանք ասում. "Եթե փնտրում ես, չես գտնի: Կգտնես, եթե չփնտրես": Իսկ Հիսուս, թվում է, թե լրիվ այլ բան է ասում: Բայց այդպես չէ, քանզի բոլոր գործողություններից հրաժարվել մարդ ուղղակի անկարող է: Նույնիսկ եթե շատ է ուզում, նույնիսկ եթե ամբողջովին լիցքաթափվել է, որևէ գործունեություն միևնույն է կլինի:

Ձենը՝ նրանց համար չէ, ինչպիսին դուք եք հիմա, իսկ Հիսուս հենց այսօրվա՛ ձեր մասին է խոսում: Եվ, եթե հետևեք Հիսուսի խոսքերին, ժամանակի հետ կարելի է անցնել նաև ձենի: Ե՞րբ է վրա հասնում այդ բեկումը: Երբ անսահման հոգնես ջանքերից, երբ անես ամենն, ինչ կարող էիր, երբ ուժերիդ լարումը հասնի իր գագաթնակետին: Հետո արդեն ոչինչ չի մնա անելու, ոչինչ այլևս կարելի չի լինի անել՝ և դու ակամա ստիպված կլինես հրաժարվել գործողություններից, չէ՞ որ ուղղակի ուժ այլևս չի մնացել: Բայց դա տեղի է ունեցել ոչ այն պատճառով, որ ինքդ ես ցանկացել կանգ առնել: Երբ բոլոր ուժերդ ծախսվում են որոնումների վրա, դու կանգ ես առնում հակառակ քո ցանկության, դա բնական թուլացում է: Եվ այդ ժամանակ դա տեղի է ունենում. ջանքերի լիակատար բացակայություն, քանի որ դրանք անհնար են: Պատկերացրեք մի մարդու, որը վազում էր, վազում էր, վազում էր և այնքան է ուժասպառ եղել, որ հիմա նույնիսկ ոտքը շարժել չի կարող: Նույնիսկ եթե ատրճանակի փողի տակ ստիպես շարժվել, նա ուղղակի չի կարող...



Կար-չկար, մի գորտ կար, և մի անգամ մի ավերված գյուղական ճանապարհի վրա նա պատահաբար ընկավ անվահետքի մեջ: Անվահետքն այնքան էր խորը, որ գորտին ոչ մի կերպ չէր հաջողվում այնտեղից դուրս պրծնել: Նա
ուժից ընկել էր արդեն, բայց այդպես էլ ոչինչ չկարողացավ անել: Նրա շուրջ հավաքվել էին մտերիմները, բոլորը ջանում էին ինչ-որ կերպ օգնել՝ բայց անարդյունք: Երեկոյան կողմ մտերիմները տխուր գնացին իրենց տները, մտածելով այն մասին,
որ մինչև առավոտ խեղճն, իհարկե, կվախճանվի արդեն՝ չէ՞ որ նա ուղիղ ճամփի մեջտեղում է, անվահետքի մեջ: Արթնանալով առավոտյան, բոլորն իրենց գցեցին ճանապարհի վրա և տեսան, որ գորտն իր համար
ցատկոտում է ազատության մեջ: "Ինչպե՞ս դա քեզ հաջողվեց: Ինչպե՞ս դուրս պրծար փոսից: Չէ՞ որ մենք երեկ ամեն ինչ փորձեցինք, սա ուղղակի ինչ-որ հրա՛շք է: Ի՞նչ պատահեց":

"Առանձնապես ոչինչ, - պատասխանեց գորտը: - Հասկանում եք, ուղղակի ես տեսա, որ մոտենում է մի բեռնատար մեքենա: Կատակը՝ կատակ, բայց ես միայն մեկ ելք ունեի՝ շտապ դու՛րս պրծնել":


Քանի դեռ քեզ ոչինչ չի սպառնում, ամբողջ ուժերդ չես ծախսի: Եվ միայն մահը, քեզ վրա ընթացող բեռնատարը, ստիպում է քեզ գործի դնել ամբողջ ուժերդ առանց մնացորդի: Չէ՞ որ անհրաժեշտ է հնարավորինս շուտ դու՛րս պրծնել: Առաջ այնքան էլ չեր ստացվում, բայց դու առանձնապես չէիր էլ ջանում: Հա, ինչ-որ բան անում էիր, բայց բավական ծուլորեն: Իսկ եթե ջանքերդ ալարկոտ են, ուժասպառության քեզ չես հասցնի: Կա այսպիսի օրենք. ծայրահեղ հոգնածությունն էներգիայի որոշակի ծախս է պահանջում: Դու ինչ-որ բան անում ես, բայց ինքդ էլ լավ ես հասկանում, որ քեզ առանց մնացորդ չես տալիս: Բայց, եթե ինչ-որ բան անում ես կիսով չափ, ոչինչ չի ստացվի: Բեռնատարը դեռ չի երևացել, և դու առաջվա պես նստած ես խորը փոսի մեջ. համ դուրս գալ ես ուզում, համ էլ ափսոսում ես ուժերդ ծախսել: Այո, վատ չէր լինի նորից ազատության մեջ հայտնվել, բայց, մյուս կողմից, փոսը՝ բավական հուսալի ապաստարան է, այնտեղ տաք է և հարմարավետ, իսկ դուրս գալու համար պետք է բոլոր ուժերդ ծախսես...

[Sambitbaba]

Հիսուս ասում է. "Որոնիր, որոնիր, քանի չես գտել": Մի՛ խնայեք ձեր ուժերը, տվեք դրանք մինչև վերջ, թող ձեր հյուծվածությունը հասնի իր գագաթնակետին՝ և դրանից հետո միայն կարող եք հետևել ձենի գաղափարին: Իսկ եթե ամենասկզբից էլ կառչես ձենից, քեզ միայն վնաս կպատճառես: Արևմուտքում հենց այդպես էլ եղավ. այնտեղ ձենը նորաձևություն դարձավ, չնայած ոչ ոք չէր էլ կռահում, թե որքան աշխատանք էին տարել ձենի ուսուցիչները, նախքան կանցնեին լիակատար անգործողությանը: Բայց ծույլ մտքի համար լիցքաթափվածության գաղափարը շատ սրտամոտ բան է, ահա թե ինչու Արևմուտքում ձենն այդպես արմատավորվեց: Ոչինչ անել պետք չէ՝ ա՜յ քեզ լավ բան: Քեզանից ոչինչ չի պահանջվում, ուղղակի մատնիր քեզ անգործության և վերջ: Դա շատ հաճելի բան է, բայց հասարակ պարապությունից օգուտ չկա:

Նախքան կհասնես այն մակարդակին, երբ կարող ես լիցքաթափվել, պետք է մեծ ջանքեր ներդնել: Եվ այդ լիցքաթափվածությունն ակամա է, այն ինքն իրեն է գալիս, որովհետև դու ուժազրկվել ես և անշարժությունից բացի ուրիշ ոչինչ քեզ չի մնացել: Եվ այստեղ ձենը կատարելապես ճիշտ է. վերջնական հայտնությունը գալիս է միայն լիակատար հանգստի ներքո: Բայց Հիսուս նույնպես ճիշտ է. այդ հանգիստը գալիս է միայն ուժերի լիակատար սպառումից հետո: Հիսուս խոսում է սկզբի, իսկ ձենն՝ ավարտի մասին, բայց խոսքը նույն պրոցեսի մասին է:

Եվ ես համոզված եմ, որ ձեզ ավելի օգտակար է Հիսուսի խորհուրդը, չէ՞ որ դուք դեռ նոր եք սկսում ձեր ճանապարհը: Ձենը կարող է մոլորության մեջ գցել, նրա խորդուրդը չափազանց գայթակղիչ է, այն կարելի է սխալ հասկանալ: Ոչինչ մի արա, առանց այն էլ ամեն ինչ լա՛վ է: Ո՛չ, ամեն ինչ այնքան էլ լավ չէ: Եթե ամեն ինչ լավ լիներ, խոսելու բան էլ չէր լինի: Ինչու՞ են այդ ժամանակ բոլորն ինձ մոտ գալիս: Ինչու՞ հետաքրքրվել ինչ-որ ձենով: Ինչու՞ որոնել Հիսուսին: Եթե առանց այն էլ ամեն ինչ լավ է, ուրեմն ինչի՞ համար է այդ ամենը: Ինչու" եք դուք այնուամենայնիվ որոնում: Ինչու՞ եք ժամանակ ծախսում դրա վրա: Եթե ամեն ինչ առանց այն էլ լավ է, ուրեմն այդ ամենը ժամանակի իզուր ծախս է: Ձեզ պետք չեն ոչ յոգա, ոչ տանտրա, ոչ մնացած ամեն ինչ: Բայց իրականում ամեն ինչ բավականին էլ վատ է: Ձեզ հետ ինչ-որ բան այնպես չէ, դուք չեք ուրախանում, չեք լողում երանության մեջ, երջանկությունը ձեզանից չի թափվում: Դուք քարշ եք տալիս ձեր խղճուկ գոյությունը, հավերժ սգում ու բողոքում եք՝ ձեր հոգին հիվանդ է: Ոչ, ամեն ինչ այնքան էլ լավ չէ, ավելի շուտ ամեն ինչ շատ վատ է:

Լսեք Հիսուսին. "Թող նա, ով փնտրում է, չդադարի փնտրել, քանի դեռ չի գտել": Եվ միայն որոնումների վերջում դուք կհասկանաք, որ ձենի ուսուցիչները նույնպես ճիշտ են: Երբ անեք ամենն, ինչին ձեր ուժը պատում է, ջանքերը կկորչեն ինքնին՝ կսկսվի անգործողությունը: Եվ այդ հանգստի մեջ, այդ անդորրության մեջ, որտեղ չկա ոչ գործունեություն, ոչ շարժում, ոչ ջանք, վրա է հասնում սամադհին՝ բացվում է վերջին դուռը: Դա տեղի է ունենում միայն անգործողության ժամանակ, բայց անգործողությունն ուժերի լիակատար սպառում է պահանջում:

Թող յուրաքանչյուրը փնտրի և չդադարի փնտրել, քանի դեռ չի գտել: "... Եվ, երբ նա գտնի, նա կտատանվի..." - այո, որովհետև դա դժվար է:

[Sambitbaba]

...Եվ, երբ նա գտնի,
նա կտատանվի,
և, եթե նա տատանվի,
նա կզարմանա,
և նա կթագավորի ամեն ինչի վրա:


Ինչու՞: Ինչու՞ է ձեռքբերումը տատանում, ցնցում հրահրում: Որովհետև այն չափազանց մեծ է: Այն հսկայական է, այն այնքան անսահման է, որ երբ նրան տեսնում ես առաջին անգամ, կորցնում ես խուսելուդ ունակությունը: Երբ առաջին անգամ տեսնում ես այն... Զգում ես քեզ այնպես, ասես ամբողջ կյանքդ անց ես կացրել մութ վանդակում, իսկ հիմա քեզ բաց երկնքի, արևի լույսի տակ են հանել: Դա ցնցում է, դու կկոցում ես աչքերդ անտանելի լույսից: Եվ նույնիսկ հետո, երբ աչքերդ բացում ես, շուրջդ այնքան վառ է, որ սկզբում ոչինչ չես էլ տեսնի:

Աստվածայինի հետ առաջին հանդիպումը՝ ցնցում է, չէ՞ որ բազում կյանքերի ընթացքում դու բացարձակապես սխալ ես ապրել: Դու այնքան խեղճուկրակ կյանքեր ես ապրել, որ հիմա, երբ լողում ես երանության մեջ, դժվար է հավատալ, որ այդ ամենն իրոք եղել է: Դու ցնցված ես: Դու հույս էլ չունեիր, որ ամեն ինչ այդպես կլինի, Երազում անգամ դու անկարող էիր նման բան պատկերացնել: Ցանկացած դատողություններ Աստծո մասին... Իսկ ի՞նչ դուք գիտեք, դուք ի՞նչ կարող եք գիտենալ: "Աստված" բառը բոլորովին էլ Աստված ինքը չէ, աստվածաբանությունն էլ՝ ինքն Աստված չէ: Այո, կարելի է հիշել ասացվածքները գրերից կամ բառարանային հոդվածը, բայց հասկանու՞մ եք դուք արդյոք, թե ինչի մասին է խոսքը, երբ ասում եք. "Ես փնտրում եմ Աստծոն"...



Մի փոքրիկ նստել, նկարում էր, իսկ մայրիկը հարցրեց, թե ինչ է նա նկարում: Փոքրիկը շատ էր կլանված իր զբաղմունքով ու խնդրեց. "Սպասիր, մի խանգարիր: Ես նկարում եմ Աստծոն":

"Բայց չէ՞ որ ոչ ոք չգիտի, թե ինչպիսին է Աստված, - զարմացավ մայրիկը: - Ոչ ոք նրան չի տեսել: Որտեղի՞ց դու գիտես, թե ինչպիսին նրան նկարել":

"Այ, հենց վերջացնեմ, բոլորը վերջապես կիմանան, թե նա ինչպիսին է", - պատասխանեց երեխան:


Այդպես իրեն պահում է յուրաքանչյուրը: Ոչ ոք կարգին չգիտի էլ, թե ինչ է փնտրում, պատկերացում չունի, թե որտեղ է իր նպատակը, չի հասկանում, թե ուր է գնում և ինչու: Հոգու մեջ ինչ-որ քաշող բան կա, ահա և վերջ: Քեզ տանջում է ծարավը նրա, ինչը երբեք չես փորձել: Եվ դու գնում ես, ջանում ես՝ իսկ երբ ստացվում է, ցնցում ես ապրում:

Այդ խոսքերը ցույց են տալիս, որ Հիսուս գիտեր... Աստծոն չճանաչողը երբեք այդպես գրել չէր կարողանա, նա երբեք չէր ասի. "Երբ գտնում ես նրան, առաջին հերթին ցնցում ես ապրում": Անտեղյակն այլ կերպ կասեր. "Դա երանություն է, լիակատար երանություն է":

[Sambitbaba]

Այո, երանությունը գալիս է, բայց ցնցումից հետո միայն: Աստված՝ աշխարհի ամենամեծ ցնցումն է. դու կատարելապես ճխլված ես, դու անհետանում ես, ընկում ես անհուն անդունդը, դառնում ես ոչինչ, հալվում ես անհետ: Դու ցրվում ես, ինչպես ամպն արևի շողերի տակ՝ լույսը չափազանց շատ է, չափազանց շատ է ճշմարտությունը: Առաջ ապրում էիր ստի մեջ, քո ամբողջ կյանքը հյուսված էր խաբեություններից, խորամանկություններից ու կեղծիքներից: Իսկ հիմա դու ճեղքված ես, մոխրացած ես, ոչնչացած ես: Երբ ծագում է Աստծո արևը, դու զոհվում ես: Ճշմարտության լույսի մեջ դու ուղղակի անհետանում ես: Հիսուս ճիշտ է՝ դա ուժեղագույն ցնցում է:

Բախվելով նրա հետ, շատերը վերադառնում էին, շատերը չէին կարողանում դիմանալ ու հետ էին փախչում: Այդպիսիք երբեք հետ չէին վերադառնում՝ չափազանց սարսափելի է: Ինձ թվում է, թե աթեիստները հենց նրանք են, ովքեր երբևիցէ անցյալում ապրել են այդպիսի ցնցում, և այսօր այնքան են վախենում դա ապրել ևս մեկ անգամ, որ որոշել են Աստծո գոյությանն ընդհանրապես չհավատալ:

Երբ երեխային քաղցր չես տալիս ու խիստ պատժում ես ամեն կոնֆետի համար, ժամանակի ընթացքում նա այնքան վախեցած է դառնում, որ կոնֆետից կարող է հիվանդանալ: Նա կարող է փորլուծություն ունենալ կամ մեկ այլ փորձանք: Եվ եթե նա պատահաբար հանդիպի հրուշակարանի, կարող է կկոցել աչքերն ու փախչել: Երբ վախենում ես, ավելի հաճախ ուղղակի հերքում ես: "Ոչ մի հրուշակարան էլ չկա", - ինքնիրեն համոզում է փոքրիկը: Եթե ընդունի, որ կա, ուրեմն կան նաև կոնֆետներ, իսկ կոնֆետներն՝ ամենավտանգավոր գայթակղությունն են:

Նախկին կյանքերում ինչ-որ ժամանակ աթեիստներն այքան մեծ ցնցում են ապրել, որ մինչև օրս պնդում են, որ Աստված ընդհանրապես չկա: Այդպիսի հերքման պատճառը՝ սուր վախն է: Սա հոգեբանական խնդիր է, այլ ոչ փիլիսոփայական:

Ես շատ աթեիստների եմ հանդիպել: Բավական է քիչ խորը փորփրես, անմիջապես հասկանում ես, որ նրանք ինչ-որ պատճառով սարսափելի վախեցած են. նրանց վախեցնում է արդեն Աստծո գոյության հնարավորությունն ինքը: Նրանք վախենում են, որ իրենց նորից կձգի դեպի Աստված: Եթե ընդունես, որ նա կա, ուրեմն նորից կուզենաս փնտրել նրան: "Ո՛չ, - գոչում են նրանք: - Չկա ոչ Աստվա՛ծ, ոչ ճշմարտություն, ոչի՛նչ: Այդ ամենը սուտ է, իսկ մեր կյանքը՝ կույր պատահականությու՛ն": Այդպես նրանց համար հեշտ է, դա օգնում է խուսափել արդեն տեղի ունեցած աղետի կրկնությունից...

Հիսուս լիովին ճիշտ է. "...Եվ, երբ նա գտնի, նա կտատանվի..." Երբևիցէ դուք ինքներդ էլ կհամոզվեք դրանում:

[Sambitbaba]

Ձեզ մոտ շատերն արդեն ընդհուպ մոտեցել են դրան: Չեն հասել այն մակարդակին, որի մասին ասում է Հիսուս, բայց շատ են մոտեցել: Իսկ հետո դուք գալիս և ասում եք. "Չի ստացվում: Ես չեմ կարողանում խորհրդածել: Չեմ ուզում: Վախենում եմ՝ թվում է, քիչ էլ, և ես կմեռնեմ: Ես ուզում եմ ապրել, այլ ոչ թե մեռնել: Բայց ես վախենում են և տագնապով եմ համակված: Բավական է փակեմ աչքերս ու գնամ խորքերս, և ինձ սկսում է թվալ, թե հիմա կմեռնեմ": Այդ մասին շատ-շատերն են պատմում: Բայց դա բարի նշան է, դա նշանակում է, որ դուք իրոք խորքերն եք հասել, խորհրդածումը ստացվել է: Մի փախեք, չէ՞ որ ամբողջականությունն իր մեջ իսկական գանձեր ունի թաքցրած:

Եվս մեկ քայլ, և դուք կհայտնվեք ցնցման շեմին: Ցնցումը կլինի այնպիսին, որ խաղասեղանին կդրվի ձեր սեփական էությունը, - և այդ պատճառով շատ է մեծ հավանականությունը, որ դուք ուղղակի կփախչեք: Բայց հիշեք. փախուստը նշանակում է, որ բազում հաջորդ կյանքերի ընթացքում դուք չեք համարձակվի հետ վերադառնալ: Դուք ուղղակի կխուսափեք այդ ոլորտից: Ամեն անգամ, երբ սրբազան էությունը ցնցում է ապրում, եղեք զգոն: Մի փախեք: Գնացեք առաջ, գնացեք մինչև վերջ՝ դրա միջով ամեն մեկը պետք է անցնի:

Եսսենների մոտ՝ իսկ Հիսուս հենց այդ դպրոցին էր պատկանում, - այդ ցնցումն իր անունն ուներ: Նրանք անվանում էին այն "հոգու մութ գիշեր": Բայց դրա միջով ամեն մեկը պետք է անցնի: Առավոտյան լույսը սկսվում է միայն հոգու մութ գիշերվա վերջում: Եվ որքան ավելի մութ է այդ գիշերը, այնքան ավելի ուրախ ես դու, չէ՞ որ արևն անպայման ծագելու է: Ծնունդ առնելով գիշերվա ընդերքում, վաղ թե ուշ այն կերևա երկնակամարում՝ և դա տեղի կունենա շատ շուտ: Որքան ավելի մութ է գիշերը, այնքան ավելի մոտ է արևածագը: Մի՛ փախեք, չէ՞ որ յուրաքանչյուր առավոտ ծնվում է մութ գիշերում: Գիշերը՝ արևածագի մունետիկն է: Եվ ցնցումը նշանակում է, որ ծննդաբերությունն արդեն սկսվել է՝ ծնվում է հավերժական երանությունը:

Հիսուս ճիշտ է: Ականջ դրեք նրան, հիշեք նրա խոսքերը: Երբևիցէ դա տեղի կունենա նաև ձեզ հետ, այդպիսի օրն անպայման կգա, բայց որքան ավելի շուտ, այնքան ավելի լավ: Նույնիսկ ցնցման առկայությամբ մեջդ կարող ես երանություն գտնել: Ես խոսում եմ ոչ թե այս աշխարհի դժվարությունների մասին, այլ ճշմարտությանը հանդիպելու ժամանակ, ճշմարտությանը մոտենալու ժամանակ կայանալիք ցնցման մասին:

Նման տագնապ ծագում է պայծառացածի կողքին: Երբ գալիս ես նրա մոտ, միշտ ինչ-որ խռովահույզ վախ ես զգում: Ներսումդ ինչ-որ բան դողդողում է, և դու սկսում ես այդ հանդիպումից խուսափելու պատճառներ փնտրել: Քեզ ձգում է դեպի այդ մարդը, բայց հոգումդ աճում է վախը, և դու ակամա մտածում ես, թե ինչպես հեռանաս, ինչպես նրա հետ չհանդիպես: Այո, դժվար է դա՝ դժվար է լինել Հիսուսի ու Բուդդայի կողքին: Բայց դրա միջով պետք է անցնել, դա աճի մասն է:

[Sambitbaba]

... Եվ, երբ նա գտնի, նա կտատանվի...


Բայց, եթե նա հեռու չփախչի, չգոցի աչքերն ու փախուստի չդիմի, "...նա կզարմանա...": Նա կզգա խորհուրդը, կզգա հանելուկայինը: Եվ նա կսկսի ծիծաղել և ուրախանալ, չէ՞ որ մութ գիշերվա ընդերքում ծնվեց սքանչելի առավո՛տը: Ցնցումն անցավ, վախի մղձավանջային դժոխքից հայտնվեց երանությու՛նը: Տատասկները փոխակերպվեցին նուրբ ծաղիկների:



...Նա կզարմանա,
և նա կթագավորի ամեն ինչի վրա:


Ուրիշ ոչինչ չկա: Եթե կորչում են ցանկությունները՝ իսկ նրանք վերանում են միայն, երբ գտնում ես քեզ, չէ՞ որ յուրաքանչյուր ցանկություն՝ ինքդ քեզ, քո սրբազան էությունը գտնելու երազանք է, - եթե հասնում ես մինչև ամենախորքերը, ցանկությունները կորչում են, իսկ նրանց հետ էլ կորչում է մուրացկանը: Ծնվում է արքան, տիրակալը... "Եվ նա կթագավորի ամեն ինչի վրա": Նրա տիրույթն է դառնում ամենայն գոյը:



Եվ նա ասաց.
Նա, ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը,
մահ չի ճաշակի:


"Ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը..." Նկատեք, ոչ թե բառացի մեկնությանը՝ դրանից օգուտ չկա: Ես ինքս էլ ձեզ բառացի մեկնություն եմ առաջարկում, բայց դա ձեզ դեռևս անմահ չի դարձնի: Ոչ, մեկնությունը պետք է լինի ոչ թե խոսքերով, այլ փորձի հիման վրա: Դա պետք է վերապրել: Խոսքերը ոչինչ չեն բացատրում, ընդհակառակը, նրանք սխալ պատկերացումներ են տալիս: Ըմբռնումը գալիս է միայն շնորհիվ անձնական փորձի, միայն այն է ամեն ինչ բացատրում մինչև վերջ: Հիսուս ասում է. "Ով ձեռք է բերում այդ խոսքերի մեկնությունը..." Ձեռք է բերում՝ նշանակում է ճանաչում է փորձով, անցնում է ցնցման միջով, հոգու մութ գիշերվա միջով, իսկ հետո, երբ տեսնում է խորհուրդը, զարմանում է:

Կա երկու խոսք... Ռուդոլֆ Օտտոն, մեր դարաշրջանի ամենախորաթափանց մտածողներից մեկը, զարմանալի մի գիրք է գրել "Սրբի Մտահղացումը" վերնագրով: Այնտեղ նա կիրառում է երկու հասկացողություններ. "Վեհություն" և "Գաղտնիք": Ցնցման ժամանակ բախվում ես Վեհության հետ՝ դա չափազանց վեհ իրադարձություն է: Դու մոլորվում ես նրա մեջ, դու անկարող ես հասկանալ, թե ինչ է տեղի ունենում: Դու խելագարվում ես, բանականությունդ քարանում է: Դա նրա գործունեության վերջին ակնթարթն է, դրանից հետո բանականությունն ինչ-որ տեղ հետևում է այլևս: Ծավալվում է Վեհությունը՝ հոգևոր երկրաշարժ, ներքին հրաբխի ժայթքում: Անցյալը մասնատվում է, ջարդուփշուր է լինում և հալչում է:

Եվ, եթե կարողացար դիմանալ Վեհությանը, այն փոխարինվում է Գաղտնիքօվ: Ի՞նչ ասել է հանելուկ: Դա ինչ-որ անասելի և անբացատրելի բան է: Այն երանություն, ուրախություն ու երջանկություն է բերում, բայց գուշակել այն անհնար է: Դա գոյության աղբյուրն է՝ ավելու հեռուն դու անկարող ես մտնել, ուղղակի ոչ մի "ավելի հեռու" չկա այլևս: Գաղտնիքը վերապրում ես, բայց ճանաչել այն անհնար է: Նրան հասնում ես, բայց մտքով ճանաչել այն ի վիճակի չէ ոչ ոք: Այն զգում ես, բայց անիմաստ է նրա մասին ենթադրություններ անել: Դա Գաղտնիք է, վերջնական հանելուկայնություն:

[Sambitbaba]

Եվ նա ասաց.
Նա, ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը,
մահ չի ճաշակի:


Մահ չի ճաշակի միայն նա, ով ճաշակել է գոյության վերջնական հանելուկայնությունը: Մահ կա միայն այն ժամանակ, երբ կա գիտակցություն: Մահը հնարավոր է միայն էգոյի գոյության պատճառով, այն պատճառով միայն, որ դու քեզ քո մարմինն ես համարում: Երբ զրկվում ես էգոյից ու գտնում ես իսկական քեզ, մահը վերանում է: Մահ կա, միայն քանի դեռ դու ստի մեջ ես:

Իսկ երբ իսկական ես դարձել, մահ արդեն չկա: Ճշմարտությունը չի վախճանվում, այն հավերժ է, դա հավերժական կյանքն է: Բայց մենք պտտվում ենք արատավոր շրջանի մեջ. ստի մեջ կա մահ, մահը հրահրում է վախ, իսկ վախի պատճառով մենք ստիպված ենք պաշտպանել մեզ ավելի ու ավելի շատ ստերով: Դա փակ օղակ է: Հասկացեք, որ դեսուդեն եք ընկել օղակի մեջ, և դուրս թռեք այնտեղից:

Մահը սարսափելի է, քանի գոյություն ունի էգոն: Էգոն աշխարհի ամենակեղծ ու հնարովի բանն է: Իրականում այն ընդհանրապես չկա, և այդ պատճառով դու ստիպված ես անընդհատ ինչ-որ բան հորինել, որպեսզի պահպանես նրա գոյության պատրանքը: Այն՝ իրական չէ: Եթե հրաժարվես նրանից գոնե մեկ օր, այն ուղղակի կանհետանա: Օրն էլ շատ է, կես ժամն էլ բավական է, նույնիսկ կես րոպեն: Բայց դուք անընդհատ սնուցում եք նրան, ստուգում եք, տեղու՞մ է նա արդյոք, շուռումուռ եք տալիս այսպես ու այնպես, փնտրում եք հուսալի հենարաններ: Ամբողջ կյանքներդ ծախսում եք ուժերդ, որպեսզի պահպանեք պատրանքը, որ դուք ինչ-որ մեկն եք: Բայց մահն անխուսափելի է, իսկ նա քարուքանդ է անում ձեր բոլոր ամրոցները: Այստեղից էլ վախը՝ դու վախենում ես կորցնել ինքնագիտակցումդ, ծնվել նոր մարմնի մեջ և նորից սկսել այդ ամբողջ մղձավանջը:

Մի՛ խաբեք ձեզ: Դադարե՛ք ստել, բավակա՛ն է թաքնվել դիմակների տակ, դարձեք իսկակա՛ն: Եվ եղեք այն, ով կաք իրականում, բավական է ինչ-որ մեկ ուրիշը ձևանալ: Կեղծությունը չի օգնի՝ դա ծանր բեռ է, վաղ թե ուշ այն ձեզ կճզմի: Իսկ կփրկի ճշմարտությունը միայն:

Հիսուս ասաց. "Ճշմարտությունն ազատագրում է, ճշմարտությունը կփրկի: Ճշմարտություն՝ ահա հավերժական կյանքը":

[Sambitbaba]

Եվ նա ասաց.
Նա, ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը,
մահ չի ճաշակի:


Ես էլ ձեզ նույնը կասեմ. եթե կարողանաք ճաշակել ձեզ, մահ չեք ճաշակի: Եթե ճանաչեք ձեզ, այլևս երբեք մահը չեք ճանաչի:

Իսկ այն, ինչը կփրկի ձեզ, արդեն այստեղ է: Առայժմ դա ընդամենը մանանեխի սերմ է: Օգնեք նրան աճել: Իսկ որպեսզի իսկապես օգնեք նրան, նրան առաջին հերթին պետք է օգնել մեռնել: Մի խղճացեք սերմին, այն միջոց է, այլ ոչ թե նպատակ: Թող նա վախճանվի, թող տարրալուծվի, որպեսզի ազատություն տա իր մեջ թաքնված նոր կյանքին և հսկայական ծառ դառնա: Պուճուրիկ սերմ՝ և հսկայական ծա՛ռ: Սերմը չես էլ նկատի, իսկ ծառը տեսանելի է հեռվից: Եվ այդ ծառը շատերի համար պատսպարան կդառնա: Հազարավոր երկնային թռչուններ ապաստան կգտնեն նրա սաղարթի տակ:

Ճշմարտությունը կփրկի ոչ միայն ձեզ, այլ, ձեր օգնությամբ, նաև շատերին: Ճշմարտությունը՝ ազատություն է ոչ թե մեկի համար, այն դուռ է հազարների առջև: Երբ մեկը դառնում է լույս, լուսավորվում է ոչ միայն նրա, այլև միլիոնների կյանքերը: Նրա շնորհիվ շատերը կանցնեն այդ ճանապարհով և կհասնեն նպատակին: Դառնալով լույս, դառնում ես ավետաբեր, Փրկիչ, Քրիստոս:

Ես չեմ ցանկանում ինչ-որ մեկին քրիստոնյա դարձնել՝ դա սուտ է և անիմաստություն: Ես ցանկանում եմ ամեն մեկին դարձնել Քրիստոս: Եվ դա հնարավոր է, չէ՞ որ ձեզանից ամեն մեկի մեջ թաքնված է Քրիստոսի սերմը:

Այսօրվա համար բավական է:




ՎԵՐՋ