My World My Space
21.01.2014, 00:10
Գյուղի միակ խանութը, որ լավ երևում էր Գառնիկենց տան պատուհանից, էլեկտրական լույսի տակ շունչը պահած սպասում էր առավոտվան, որ լցվի մարդկանցով ու աղմկի: Պատուհանից ներս երկար ու ձիգ շարված վաճառասեղանների վրա կշեռքներն ասես անգործությունից ննջում էին: Գառնիկն էլկտրական լույսի տակ քնած խանութը նմանեցրեց ուշ աշնանային լքված ծովափի, ուր ամեն ինչ կա՝ բացի մարդկանցից, և որ էդ ամեն ինչը կարծես ծուլանում են, կամ չեն ուզում հավաքել: Ասես սպասում են մոլորված մի հանգստացողի:
Էդպես մտմտալով պատուհանից դուրս էր նայում քունը կորցրած Գառնիկը, երբ կիսամթի քողի տակ թևաբախումի ձայն լսեց: Ծանոթ էր այդ ձայնը: Իրենց կտուրի վրա ապրող արագիլներինն է:
Հետո խանութի մոտ արագիլների նկատեց: Դրսում դեռ մութ էր, պարզորոշ չէր երևում, թե նրանք ինչի վրա են կանգնած, ասես գարնան ամպերի փեշից կախված վերջին ձյան երկու ծվեններ լինեին:
Լուսաբացին, երբ կովերին ջուրն էր տանում, հանդիպեց տավարած Մամբրեին: Մամբրեն արդեն վաղուց սովորական դարձած մահակի շարժումով քշեց չեղած կովերին ու մոտեցավ Գառնիկին:
- Գառնիկ ամի, արագիլներրը եկել են:
- Լուսադեմին եկան:
- Արագիլը եկավ, գարունն էլ եկավ…,- ոտանավորի պես սկսեց Մամբրեն,- տեսնես որտե՞ղ բույն կշինեն:
- Հենց էստեղ էլ կշինեն,- պատասխանեց Գառիկը,- արագիլները որտեղ կանգնում են , այնտեղ էլ բույն են դնում:
- Էս մարդաշատ տեղո՞ւմ,- զարմացավ Մամբրեն:
- Արագիլները մարդկանցից չեն վախենում,- քթի տակ պատասխանեց Գառնիկն ու հենակները թևատակին հարմարեցնելով առաջ անցավ: Մամբրեն դեռ կանգնած նայում էր արագիլներին:
***
Գառնիկն էսօրվա պես հիշում էր արագիլների դրած բույնն իրենց կտուրին ու Տացուի խոսքերը.
- Երկու հարկանի տուն ունենք, ձգո՛ւկ, առաջին հարկում մենք ենք ապրում, երկրորդում՝ արագիլները:
Ինչպես հիմա, այնպես էլ երեխա ժամանակ անհամբերությամբ էին սպասում արագիլների գալուն, ու երբ տեսնում էին նրանց, ուրախացած հետևում էին նրանց ամեն մի շարժմանը: Հետո նրանց ներկայությունը սովորական էր դառնում: Արագիլներն էլ իրենց հերթին թվում է նրանց չէին նկատում: Գալիս, սուսուփուս կանգնում էին իրենց բնի վրա՝ հայացքները դեպի կապույտ հեռուներ: Այստեղ՝ սարերի մեջ կորած իրենց գյուղում արագիլների չէին սպանում, հրացանի փող չէին ուղղում նրանց վրա:
- Արագիլները իրենց թևերով գարունն են բերում մեզ համար,- ասում էր տացուն:
Գառնիկը հիշեց, որ գյուղի երեխաներին ասել էր, թե արագիլներն իրենցն են, ու ժպտաց բեղի տակ:
- Կթողնե՞ս գամ ձեր արագիլներին տեսնեմ,- ասում էր Բարսեղի աղջիկ Շուշանը, որ հիմա գյուղի բժիշկն է:
Գալիս էր, հացի կտորները ձեռքին ժամերով կանգնում ու սպասում էր արագիլներին, որ իջնենց, հաց վերցնեն: Հետո հուսահատված լաց էր լինում.
- Ձեր արագիլները լավը չեն…
Շուշանը չգիտեր, որ արագիլները մարդկանց ձեռքին չեն նայում՝ մի բան ստանալու համար, մտքի մեջ չգիտես ում պատմելով քայլում էր Գառնիկն ու զգում, որ ուզում է նստել ու պատմել մեկին մեկին Շուշանի մասին ու այն արագիլների, որ ամեն տարի բույն էն դնում իրենց կտուրի վրա:
« Եվ արագիլը՝ վրան գարնան ձյուն…»
Հիշեց վաղուց կարդացած բանաստեղծությունից մի տող: Էրեխեքի դասագրքերում է կարդացել էդ բանաստեղծությունը: Տեսնես ո՞վ էր հեղինակը: Որոշեց, որ տուն հասնելուն պես պիտի թերթի գրքերն ու գտնի այդ բանաստեղծությունը:
« Եվ արագիլը՝ վրան գարնան ձյուն…»
(շարունակելի)
Էդպես մտմտալով պատուհանից դուրս էր նայում քունը կորցրած Գառնիկը, երբ կիսամթի քողի տակ թևաբախումի ձայն լսեց: Ծանոթ էր այդ ձայնը: Իրենց կտուրի վրա ապրող արագիլներինն է:
Հետո խանութի մոտ արագիլների նկատեց: Դրսում դեռ մութ էր, պարզորոշ չէր երևում, թե նրանք ինչի վրա են կանգնած, ասես գարնան ամպերի փեշից կախված վերջին ձյան երկու ծվեններ լինեին:
Լուսաբացին, երբ կովերին ջուրն էր տանում, հանդիպեց տավարած Մամբրեին: Մամբրեն արդեն վաղուց սովորական դարձած մահակի շարժումով քշեց չեղած կովերին ու մոտեցավ Գառնիկին:
- Գառնիկ ամի, արագիլներրը եկել են:
- Լուսադեմին եկան:
- Արագիլը եկավ, գարունն էլ եկավ…,- ոտանավորի պես սկսեց Մամբրեն,- տեսնես որտե՞ղ բույն կշինեն:
- Հենց էստեղ էլ կշինեն,- պատասխանեց Գառիկը,- արագիլները որտեղ կանգնում են , այնտեղ էլ բույն են դնում:
- Էս մարդաշատ տեղո՞ւմ,- զարմացավ Մամբրեն:
- Արագիլները մարդկանցից չեն վախենում,- քթի տակ պատասխանեց Գառնիկն ու հենակները թևատակին հարմարեցնելով առաջ անցավ: Մամբրեն դեռ կանգնած նայում էր արագիլներին:
***
Գառնիկն էսօրվա պես հիշում էր արագիլների դրած բույնն իրենց կտուրին ու Տացուի խոսքերը.
- Երկու հարկանի տուն ունենք, ձգո՛ւկ, առաջին հարկում մենք ենք ապրում, երկրորդում՝ արագիլները:
Ինչպես հիմա, այնպես էլ երեխա ժամանակ անհամբերությամբ էին սպասում արագիլների գալուն, ու երբ տեսնում էին նրանց, ուրախացած հետևում էին նրանց ամեն մի շարժմանը: Հետո նրանց ներկայությունը սովորական էր դառնում: Արագիլներն էլ իրենց հերթին թվում է նրանց չէին նկատում: Գալիս, սուսուփուս կանգնում էին իրենց բնի վրա՝ հայացքները դեպի կապույտ հեռուներ: Այստեղ՝ սարերի մեջ կորած իրենց գյուղում արագիլների չէին սպանում, հրացանի փող չէին ուղղում նրանց վրա:
- Արագիլները իրենց թևերով գարունն են բերում մեզ համար,- ասում էր տացուն:
Գառնիկը հիշեց, որ գյուղի երեխաներին ասել էր, թե արագիլներն իրենցն են, ու ժպտաց բեղի տակ:
- Կթողնե՞ս գամ ձեր արագիլներին տեսնեմ,- ասում էր Բարսեղի աղջիկ Շուշանը, որ հիմա գյուղի բժիշկն է:
Գալիս էր, հացի կտորները ձեռքին ժամերով կանգնում ու սպասում էր արագիլներին, որ իջնենց, հաց վերցնեն: Հետո հուսահատված լաց էր լինում.
- Ձեր արագիլները լավը չեն…
Շուշանը չգիտեր, որ արագիլները մարդկանց ձեռքին չեն նայում՝ մի բան ստանալու համար, մտքի մեջ չգիտես ում պատմելով քայլում էր Գառնիկն ու զգում, որ ուզում է նստել ու պատմել մեկին մեկին Շուշանի մասին ու այն արագիլների, որ ամեն տարի բույն էն դնում իրենց կտուրի վրա:
« Եվ արագիլը՝ վրան գարնան ձյուն…»
Հիշեց վաղուց կարդացած բանաստեղծությունից մի տող: Էրեխեքի դասագրքերում է կարդացել էդ բանաստեղծությունը: Տեսնես ո՞վ էր հեղինակը: Որոշեց, որ տուն հասնելուն պես պիտի թերթի գրքերն ու գտնի այդ բանաստեղծությունը:
« Եվ արագիլը՝ վրան գարնան ձյուն…»
(շարունակելի)