բիթի հարիֆ
26.10.2012, 00:35
Մինչև 1917թ. հեղափոխությունը Ռուսաստանը հիմնականում դեռ ագրարային երկիր էր, որտեղ կապիտալիստական ինդուստրիալիզացիան նոր սկսվում էր: Ռուսաստանի գյուղատնտեսությանում մինչև 1917թ դեռ գերակշռում էր ֆեոդալիզմը, որոշ կապիտալիզմի հայտանիշներով: Ռուսական հասարակությունից ձևավորվում էր ռուսական պետությունը, որն իրենից ներկայացնում էր ասիական բռնապետության ու եվրոպական միապետության միապետության խառնուրդ, և հիմնված էր երկու իշխող դասակարգերի՝ ազնվականության և բուրժուազիաի: Տնտեսապես պետությունն հիմնվում էր քանակապես և որակապես թույլ բուրժուազիայի վրա, իսկ քաղաքականապես հողատերերի և կալվածատերերի վրա: Ռուսական բուրժուազիան և նրան սպասարկող քաղաքական աշխատակազմը, թեև գտնվում էր ընդդիմությունում ցարիզմի ներքո, միաժամանակ գոյություն էր պաշտպանում պետության և պետական պատվերների հաշվին:
Կապիտալի և վարձու աշխատանքի դասակարգային հակամարտությունը Ռուսաստանում սրվել էր արդեն 1905թ. առաջին ռուսական հեղափոխության ժամանակ, որտեղ արդեն այն ժամանակ բանվոր դասակարգը խաղացել էր իր զգալի դերը: Հենց այն ժամանկել ինքնաբերաբար առաջացան առաջին բանվորական խորհուրդները: Ռուսական կապիտալիստները ավելի շատ վախում էին երիտասարդ բանվոր դասակարգից քան ցարական ռեժիմից:
1917 թ. դրությամբ, ռուսաստանի բանվոր դասակարգը բաղկացած էր 3,5 մլն արդյունաբերական բանվորներից և 5 մլն գյուղացիական պրոլետարիատից, իսկ ընդհանուր բնակչությունը 195 մլն: Արդյունաբերական պրոլետարիատը դեռ սերտորեն կապված էր գյուղի հետ: Նրա մեծամասնությունը կազմում էին սեզոնային բանվորները հիմնականում գյուղերից:
Այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի համակցված զարգացումը հանգեցրեց նրան այն բանին, որ կապիտալիստական արդյունաբերությունը հայտնվեց այստեղ շատ շուտ, արտադրության մեծ ծավալներով: Հսկայական գործարանները, որոնք հիմնականում պատկանում էին պետությանը կամ օտարերկրյա կապիտալին բերեցին, հատկապես Սանկտ Պետերբուրգում և Մոսկվայում, բանվոր դասակարգի մեծ համակենտրոնացման, որն իր հերթին նույնպես բարենպաստ ազդեցություն ունեցավ կոլեկտիվ դասակարգային պայքարի զարգացման վրա:
1914թ. ցարական Ռուսաստանը, Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի հետ մի դաշինքում, մտավ իմպերիալիստական պատերազմ: Ռուսական բուրժուազիան սրտանց պաշտպանում էր այդ արյունալի կոտորածը, քանի որ պատերազմը կապիտալիստներին բերում էր զգալի շահույթ: Այս արյունալի մղձավանջի համար հատուցեցին բանվորներն ու գյուղացիները: Այն ժամանակ, երբ բանվոր դասակարգը դաժանորեն շահագործվում էր ռազմական արդյունաբերությանում, ռուսաստանի գյուղացիները բանակում պետք է ռազմաճակատում սպանեին ու մեռնեին հանուն ցարական, հողատերերի և կալվածատերի շահերի համար: Բայց նման զարգացած բարբարոսության կոչի հետամնաց Ռուսաստանը դեռ պատրաստ չեր: Ցարիզմը փլուզվեց առաջին համաշխարհային պատերազմի հետևանքով, իսկ փետրվարյան հեղափոխությունը հիվանդ միապետությանը հասցրեց վերջնական հարված:
Ռուսական հեղափոխությունը, չնայած իր հզոր սոցիալական դինամիկային, այդպես էլ չկարողացավ հաղթահարել բուրժուական կարգի հասարակության սահմանները: Փետրվարյան հեղափոխությունը 1917թ, որն հիմնականում իրականացվել էր պրոլետարիատի և ապստամբում զինվորների օգնությամբ սրբեց ցարական իշխանությունը, ստեղծեց երկիշխանության իրավիճակը: Մի կողմից բանվորական խորհուրդներն և գործարանային կոմիտեները, որոնք բնազդաբար ձգտում էին կոլեկտիվ և ինքնակազմավորաբար գրավել գործարանները, մյուս կողմից՝ Ժամանակավոր կառավարությունը: Այդ բնազդաբար զգտումը կարող էր հանգեցնել միայն կոոպերատիվ, ավելի ճիշտ մանր բուրժուական կոլեկտիվ արդյունաբերական ապրանքային արտադրության ձևի: Կապիտալիստական ապրանքային արտադրության և պետության ոչնչացման վերացումը, այսինքն պրոլետարիատի հեղափոխական ինքնալուծարումը, այն ժամանակ իր սոցիալական թուլության պատճառով օբյեկտիվորեն անհնար էր: Անկեղծ ասած, այն ժամանակվա սոցիալ հեղափոխական տեսության սուբյեկտիվ թուլության պատճառով, գիտակից բանվորների մոտ պրոլետարիատի ինքնալուծարման ցանկություն չկար: Գյուղում առաջացավ գյուղացիական շարժում, որը մանր բուրժուական էր, քանի որ այն ձգտում էր բաժանել խոշոր կալվածատերերի հողերը փոքր մասնավոր սեփականատերերի օգտին:
Պրոլետարիատի ինքնակազմակերպությունները խորհուրդների և գործարանային կոմիտեների տեսքով դեֆորմացվել էին, այնտեղ ներթափանցված մանր քաղաքական գործիչների օգնությամբ: Այդ քաղաքագետները սոցիալ դեմոկրատական «բանվորական կուսակցությունների» ներկայացուցիչներն էին՝ մենշեվիկները, որոնք բացեիբաց կոչ էին անում ստեղծել մասնավոր կապիտալիստական հարաբերություններ, մանր բուրժուական ծայրահեղականները(ռադիկալ) բոլշևիկները, ինչպես նաև ընդհանուր առմամբ գյուղացիների շահերը ներկայացնող սոցիալիստական հեղափոխական կուսակցությունը: Կուսակցությունները, որոնք խորհուրդների կազմում էին, պահանջում էին ավանդական քաղաքական աշխատակիցներից՝ թույլ ռուսական բուրժուազիայից, կադետների կուսակցությունից և Համառուսական համերկրային(զեմսկի) միությունից, վերցնել պետական իշխանությունն իրենց ձեռքը, որնել նրանք արեցին ձևավորելով Ժամանակավոր կառավարությունը:
Նույնպես բոլշևիկյան կուսակցությունը, որն հանդիսանում էր ծայրահեղական (ռադիկալ) Սոցիալ դեմոկրատիայի ձախ թևը, գտնվում էր մանր բուրժուական պրոֆեսիոնալ քաղաքական գործիչների ազդեցության տակ: Այնուամենայնիվ, այդ կուսակցության առաջատար գործիչ Լենինը սկսած 1917թ. ապրիլից նպատակաուղված էր տապալելու ժամանակավոր կառավարությունը: Դասակարգային հակամարտության Սոցիալական դինամիկան Խորհրդային Ռուսաստանում բարենպաստում էր բոլշևիկներին: Պրոլետարիատի դասակարգային պայքարն և գյուղացիական շարժումը գյուղում ավելի ու ավելի բացահայտորեն էին մտնում կոնֆլիկտի մեջ լիբերալ բուրժուազիայի, հողատերերի և ժամանակավոր կառավարության հետ: Սկզբում մենշևիկներն ու Սոցիալիստական հեղափոխականների կուսակցությունը կարողանում էին մեղմել այդ հակամարտությունները: Երկու կուսակցությունները 1917թ. հուլիսին մտան Ժամանակավոր կառավարություն և «սոցիալիստական հեղափոխական» Կերենսկին դարձավ վարչապետ: Այսպիսով, մենշևիկներն ու սոցիալիստական հեղափոխականները շնորհիվ քաղաքականությանը, որը ուղղված էր մասնավոր կապիտալիստական հարաբերությունների հաստատմանը ընդունվեցին բուրժուազիայի քաղաքական աշխատակազմ: Նրանք դարձան, հակիրճ, խոշոր բուրժուական քաղաքական ուժ, որը միաժամանակ հսկում էր նաև խորհուրդները:
Բուրժուազիան, հողատերերը, մենշևիկներն և աջ սոցիալիստական հեղափոխականները շարունակեցին ռազմական գործողություններ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ճակատներում: Նրանք միաժամանակ պայքարում էին ագրարային ռեֆորմի դեմ և բախվեցին բանվորական խորհուրդների և գործարանային կոմիտեների հետ: Բոլշևիկներին հաջողվեց կապել զինվորների, գյուղացիների և բանվորների դժգոհությունը պատերազմի դադարելու, հողային ռեֆորմի և «Իշխանության փոխանցմանը Խորհուրդներին» հետ: Սակայն, այդ քայլը գյուղացիների պահանջների և պրոլետարական զանգվածների վերաբերյալ, մանր բուրժուական բյուրակրատ բոլշևիկների կողմից զուտ տակտիկական էր: Առավել կարևորը բոլշևիկների համար, զանգվածների վրա ազդեցությունն էր և իրենց կուսակցության կարևորության աճը, որն ավելի ու ավելի ուժեղ էր դառնում խորհուրդներում: Դրան նպաստեց նաև բոլշևիկների ռեպրեսիաները, որոնք 1917թ. հուլիսին Ժամանակավոր կառավարության ռեպրեսիաների պատճառով նրանք փաստորեն ստիպված էին անցնել ընդհատակ: Օգոստոսի վերջում, գեներալ Կորնիլովը և նրա հեևում կանգնած բուրժուա ֆեոդալական ռեակցիան փորձեցին հեղաշրջում կատարել Ժամանակավոր կառավարության և հատկապես խորհուրդների դեմ: Սոցիալիստական հեղափոխականներն և մենշևիկները զգուշորեն ու անվճռականորեն օրինականացրեցին բոլշևիկներին, որպեսզի հաջողությամբ պայքարեն Կորնիլովի դեմ: Բոլշևիկներն օգտագործեցին գյուղացիների և պրոլետարական զանգվածների ազդեցության ամրապնդումը խոշոր և մանր բուրժուական հակառակորդների դեմ:
Բոլշևիկների իշխանության բռնագրավումը 1917թ. հոկտեմբերին (հին տոմարով)՝ պրոլետարական հողափոխություն չեր, այլ բուրժուա բյուրոկրատական իշխանության և սկզբնական շրջանում պրոլետարական ու գյուղացիիական համակրանքի հետ միասին բռնագրավում ինչպես նաև խորհուրդների կողմից հետին թվով հետևող հավանություն: Հոկտեմբերյան հեղափոխության օրինակով կարելի կատարելապես հասկանալ, թե ինչպես են բուրժուական քաղաքականությունը և կապիտալիստական հարաբերությունները ծառայում և վերարտադրում են միմյանց: Սակայն այդ ամենը հասկանալու համար, անհրաժեշտ է թափանցել գաղափարախոսական վարագույրի ներքո, որոնք վերարտադրում էին և վերարտադրում են կուսակցական «կոմունիստները», որոշ ձախ «կոմունիստները» և նույնպես տրոցկիստներն ու ստալինիստները բոլշևիկյան իշխանության հոկտեմբերին 1917թ.զավթման մասին:
Համաձայն մարքսիստական գաղափարախոսությանը սոցիալական հեղափախությունը սկսվում է պրոլետարիատի քաղաքական ուժի զավթումով և պրոլետարիատի Դիկտատուրայի հաստատումով «բանվորական» պետության ձևով: Այդ «բանվորական» պետությունը պետք է վերձնի արտադրության բոլոր միջոցները իր վերահսկողության տակ և ճնշի բուրժուական հակահեղափոխությունը: Այդ խնդիրը կատարելուց հետո պետք է այդ պետությունը խաղաղ ճանապարհով մեռուկանա և զիջի տեղը անդասակարգ հասարակությանը: Այս ամենը դեռ կարելի է գտնել Մարքսի և Էնգելսի «Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստ»-ի մեջ:
Իրականում բանվորական պետություն չի կարող լինել, քանի որ պետությունն ինքն իշխանություն ունի բանվոր դասակարգի վրա, այլ ոչ թե այնպես որպես ցանկանում է մարքսիստական գաղափարախոսությանը: Բանվոր դասակարգը չի զավթել իշխանությունը, այլ միայն կարող է սոցիալական հեղափոխության ժամանակ ոչնչացնել պետությունը և կապիտալիստական ապրանքային արտադրությունը, այդպիսով վերացնել ինքն իրեն: Պրոլետարիատի դիկտատուրան դա պետության ջաղջախումն է պրոլետարիատի միջոցավ, այլ ոչ թե «բանվորական» պետության հիմնումը:
Նույնպես գործնականում, ոչ թե ռուսաստանի պրոլետարիատը գրավեց իշխանությունը պետությունում այլ բոլշևիկյան պրոֆեսիոնալ քաղաքական գործիչները: Այսինքն այդ գրավումը բուրժուական էր այլ ոչ թե պրոլետարական, և ինչպես ցանկացած բուրժուական պետություն, այնպես էլ խորհրդային պետությունը չեր էլ մտածում ինչպես մեռուկանա, այլ մտածում էր, ինչպես ամրապնդվի և ընդլայնվի:
Մենշևիկների սոցիալ դեմոկրատական մարքսիզմել էր ելնում այն բանից, որ ռուսական հեղափոխությունը բուրժուական էր, և բոլշևիկների փորձը անցկացնել «սոցիալիստական հեղափոխություն»՝ մաքուր ավանտյուրա: Քանի որ Ռուսաստանը դեռևս «հասուն» չեր սոցիալիզմի համար: Արաջինը՝ այն ինչ որ մենշևիկներն ու բոլշևիկները հասկանում էին «սոցիալիստական հեղափոխության» ներքո այսօրվա հեղափոխական տեսանկյունից դա բուրժուական իշխանության գրավում էր, իսկ բոլշևիկների իշխանությունը գրավման համար Ռուսաստանր հասունացել էր: Երկրորդը՝ պրոլետարիատի հեղափոխական ինքնալուծարմանը Ռուսաստանը դեռ հասունացած չեր, քանի որ Ռուսաստանի պրոլետարիատը փոքրամասնություն էր կազմում ագրարային երկրում: Սակայն այն, որ Ռուսաստանի պրոլետարիատը սոցիալ հեղափոխական էր և փորձեց այն, որն իսկզբանե դատապարտված էր ձախողման, ցույց է տալիս նրա սուբյեկտիվ հասունություը: Քանի որ նա, ով պատրաստ չէ պայքարել ոչ բարենպաստ պայմաններում նա չի կարող հաղթել բարենպաստ պայմաններում: Ոչ միայն բոլշևիկները մտան հակամարտության մեջ Ժամանակավոր կառավարության հետ, այլ նաև գյուղացիներն ու հեղափոխական պրոլետարիատը, լավագույն ձևով մարմնավորված Կրոնշտադտի ծովայինների տեսքով:
Մենշևիկյան գաղափարախոսական պրոպագանդան պետք է շեղեր մասաներին այն բանից, որ միջազգային սոցիալ դեմոկրատիան արդեն վաղուց դարձել էր մասնավոր կապիտալիստական հակահեղափոխության մի մասը: Օրինակ, արդյունաբերական զարգացած Գերմանիայում սոցիալ դեմոկրատիան նույնպես անցավ բուրժուազիայի կողմը, և սոցիալ դեմոկրատական քաղաքագետները 1918-1923թ. ճնշեցին պրոլետարիատի հեղափոխական փորձերը:
Կապիտալի և վարձու աշխատանքի դասակարգային հակամարտությունը Ռուսաստանում սրվել էր արդեն 1905թ. առաջին ռուսական հեղափոխության ժամանակ, որտեղ արդեն այն ժամանակ բանվոր դասակարգը խաղացել էր իր զգալի դերը: Հենց այն ժամանկել ինքնաբերաբար առաջացան առաջին բանվորական խորհուրդները: Ռուսական կապիտալիստները ավելի շատ վախում էին երիտասարդ բանվոր դասակարգից քան ցարական ռեժիմից:
1917 թ. դրությամբ, ռուսաստանի բանվոր դասակարգը բաղկացած էր 3,5 մլն արդյունաբերական բանվորներից և 5 մլն գյուղացիական պրոլետարիատից, իսկ ընդհանուր բնակչությունը 195 մլն: Արդյունաբերական պրոլետարիատը դեռ սերտորեն կապված էր գյուղի հետ: Նրա մեծամասնությունը կազմում էին սեզոնային բանվորները հիմնականում գյուղերից:
Այնուամենայնիվ, Ռուսաստանի համակցված զարգացումը հանգեցրեց նրան այն բանին, որ կապիտալիստական արդյունաբերությունը հայտնվեց այստեղ շատ շուտ, արտադրության մեծ ծավալներով: Հսկայական գործարանները, որոնք հիմնականում պատկանում էին պետությանը կամ օտարերկրյա կապիտալին բերեցին, հատկապես Սանկտ Պետերբուրգում և Մոսկվայում, բանվոր դասակարգի մեծ համակենտրոնացման, որն իր հերթին նույնպես բարենպաստ ազդեցություն ունեցավ կոլեկտիվ դասակարգային պայքարի զարգացման վրա:
1914թ. ցարական Ռուսաստանը, Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի հետ մի դաշինքում, մտավ իմպերիալիստական պատերազմ: Ռուսական բուրժուազիան սրտանց պաշտպանում էր այդ արյունալի կոտորածը, քանի որ պատերազմը կապիտալիստներին բերում էր զգալի շահույթ: Այս արյունալի մղձավանջի համար հատուցեցին բանվորներն ու գյուղացիները: Այն ժամանակ, երբ բանվոր դասակարգը դաժանորեն շահագործվում էր ռազմական արդյունաբերությանում, ռուսաստանի գյուղացիները բանակում պետք է ռազմաճակատում սպանեին ու մեռնեին հանուն ցարական, հողատերերի և կալվածատերի շահերի համար: Բայց նման զարգացած բարբարոսության կոչի հետամնաց Ռուսաստանը դեռ պատրաստ չեր: Ցարիզմը փլուզվեց առաջին համաշխարհային պատերազմի հետևանքով, իսկ փետրվարյան հեղափոխությունը հիվանդ միապետությանը հասցրեց վերջնական հարված:
Ռուսական հեղափոխությունը, չնայած իր հզոր սոցիալական դինամիկային, այդպես էլ չկարողացավ հաղթահարել բուրժուական կարգի հասարակության սահմանները: Փետրվարյան հեղափոխությունը 1917թ, որն հիմնականում իրականացվել էր պրոլետարիատի և ապստամբում զինվորների օգնությամբ սրբեց ցարական իշխանությունը, ստեղծեց երկիշխանության իրավիճակը: Մի կողմից բանվորական խորհուրդներն և գործարանային կոմիտեները, որոնք բնազդաբար ձգտում էին կոլեկտիվ և ինքնակազմավորաբար գրավել գործարանները, մյուս կողմից՝ Ժամանակավոր կառավարությունը: Այդ բնազդաբար զգտումը կարող էր հանգեցնել միայն կոոպերատիվ, ավելի ճիշտ մանր բուրժուական կոլեկտիվ արդյունաբերական ապրանքային արտադրության ձևի: Կապիտալիստական ապրանքային արտադրության և պետության ոչնչացման վերացումը, այսինքն պրոլետարիատի հեղափոխական ինքնալուծարումը, այն ժամանակ իր սոցիալական թուլության պատճառով օբյեկտիվորեն անհնար էր: Անկեղծ ասած, այն ժամանակվա սոցիալ հեղափոխական տեսության սուբյեկտիվ թուլության պատճառով, գիտակից բանվորների մոտ պրոլետարիատի ինքնալուծարման ցանկություն չկար: Գյուղում առաջացավ գյուղացիական շարժում, որը մանր բուրժուական էր, քանի որ այն ձգտում էր բաժանել խոշոր կալվածատերերի հողերը փոքր մասնավոր սեփականատերերի օգտին:
Պրոլետարիատի ինքնակազմակերպությունները խորհուրդների և գործարանային կոմիտեների տեսքով դեֆորմացվել էին, այնտեղ ներթափանցված մանր քաղաքական գործիչների օգնությամբ: Այդ քաղաքագետները սոցիալ դեմոկրատական «բանվորական կուսակցությունների» ներկայացուցիչներն էին՝ մենշեվիկները, որոնք բացեիբաց կոչ էին անում ստեղծել մասնավոր կապիտալիստական հարաբերություններ, մանր բուրժուական ծայրահեղականները(ռադիկալ) բոլշևիկները, ինչպես նաև ընդհանուր առմամբ գյուղացիների շահերը ներկայացնող սոցիալիստական հեղափոխական կուսակցությունը: Կուսակցությունները, որոնք խորհուրդների կազմում էին, պահանջում էին ավանդական քաղաքական աշխատակիցներից՝ թույլ ռուսական բուրժուազիայից, կադետների կուսակցությունից և Համառուսական համերկրային(զեմսկի) միությունից, վերցնել պետական իշխանությունն իրենց ձեռքը, որնել նրանք արեցին ձևավորելով Ժամանակավոր կառավարությունը:
Նույնպես բոլշևիկյան կուսակցությունը, որն հանդիսանում էր ծայրահեղական (ռադիկալ) Սոցիալ դեմոկրատիայի ձախ թևը, գտնվում էր մանր բուրժուական պրոֆեսիոնալ քաղաքական գործիչների ազդեցության տակ: Այնուամենայնիվ, այդ կուսակցության առաջատար գործիչ Լենինը սկսած 1917թ. ապրիլից նպատակաուղված էր տապալելու ժամանակավոր կառավարությունը: Դասակարգային հակամարտության Սոցիալական դինամիկան Խորհրդային Ռուսաստանում բարենպաստում էր բոլշևիկներին: Պրոլետարիատի դասակարգային պայքարն և գյուղացիական շարժումը գյուղում ավելի ու ավելի բացահայտորեն էին մտնում կոնֆլիկտի մեջ լիբերալ բուրժուազիայի, հողատերերի և ժամանակավոր կառավարության հետ: Սկզբում մենշևիկներն ու Սոցիալիստական հեղափոխականների կուսակցությունը կարողանում էին մեղմել այդ հակամարտությունները: Երկու կուսակցությունները 1917թ. հուլիսին մտան Ժամանակավոր կառավարություն և «սոցիալիստական հեղափոխական» Կերենսկին դարձավ վարչապետ: Այսպիսով, մենշևիկներն ու սոցիալիստական հեղափոխականները շնորհիվ քաղաքականությանը, որը ուղղված էր մասնավոր կապիտալիստական հարաբերությունների հաստատմանը ընդունվեցին բուրժուազիայի քաղաքական աշխատակազմ: Նրանք դարձան, հակիրճ, խոշոր բուրժուական քաղաքական ուժ, որը միաժամանակ հսկում էր նաև խորհուրդները:
Բուրժուազիան, հողատերերը, մենշևիկներն և աջ սոցիալիստական հեղափոխականները շարունակեցին ռազմական գործողություններ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ճակատներում: Նրանք միաժամանակ պայքարում էին ագրարային ռեֆորմի դեմ և բախվեցին բանվորական խորհուրդների և գործարանային կոմիտեների հետ: Բոլշևիկներին հաջողվեց կապել զինվորների, գյուղացիների և բանվորների դժգոհությունը պատերազմի դադարելու, հողային ռեֆորմի և «Իշխանության փոխանցմանը Խորհուրդներին» հետ: Սակայն, այդ քայլը գյուղացիների պահանջների և պրոլետարական զանգվածների վերաբերյալ, մանր բուրժուական բյուրակրատ բոլշևիկների կողմից զուտ տակտիկական էր: Առավել կարևորը բոլշևիկների համար, զանգվածների վրա ազդեցությունն էր և իրենց կուսակցության կարևորության աճը, որն ավելի ու ավելի ուժեղ էր դառնում խորհուրդներում: Դրան նպաստեց նաև բոլշևիկների ռեպրեսիաները, որոնք 1917թ. հուլիսին Ժամանակավոր կառավարության ռեպրեսիաների պատճառով նրանք փաստորեն ստիպված էին անցնել ընդհատակ: Օգոստոսի վերջում, գեներալ Կորնիլովը և նրա հեևում կանգնած բուրժուա ֆեոդալական ռեակցիան փորձեցին հեղաշրջում կատարել Ժամանակավոր կառավարության և հատկապես խորհուրդների դեմ: Սոցիալիստական հեղափոխականներն և մենշևիկները զգուշորեն ու անվճռականորեն օրինականացրեցին բոլշևիկներին, որպեսզի հաջողությամբ պայքարեն Կորնիլովի դեմ: Բոլշևիկներն օգտագործեցին գյուղացիների և պրոլետարական զանգվածների ազդեցության ամրապնդումը խոշոր և մանր բուրժուական հակառակորդների դեմ:
Բոլշևիկների իշխանության բռնագրավումը 1917թ. հոկտեմբերին (հին տոմարով)՝ պրոլետարական հողափոխություն չեր, այլ բուրժուա բյուրոկրատական իշխանության և սկզբնական շրջանում պրոլետարական ու գյուղացիիական համակրանքի հետ միասին բռնագրավում ինչպես նաև խորհուրդների կողմից հետին թվով հետևող հավանություն: Հոկտեմբերյան հեղափոխության օրինակով կարելի կատարելապես հասկանալ, թե ինչպես են բուրժուական քաղաքականությունը և կապիտալիստական հարաբերությունները ծառայում և վերարտադրում են միմյանց: Սակայն այդ ամենը հասկանալու համար, անհրաժեշտ է թափանցել գաղափարախոսական վարագույրի ներքո, որոնք վերարտադրում էին և վերարտադրում են կուսակցական «կոմունիստները», որոշ ձախ «կոմունիստները» և նույնպես տրոցկիստներն ու ստալինիստները բոլշևիկյան իշխանության հոկտեմբերին 1917թ.զավթման մասին:
Համաձայն մարքսիստական գաղափարախոսությանը սոցիալական հեղափախությունը սկսվում է պրոլետարիատի քաղաքական ուժի զավթումով և պրոլետարիատի Դիկտատուրայի հաստատումով «բանվորական» պետության ձևով: Այդ «բանվորական» պետությունը պետք է վերձնի արտադրության բոլոր միջոցները իր վերահսկողության տակ և ճնշի բուրժուական հակահեղափոխությունը: Այդ խնդիրը կատարելուց հետո պետք է այդ պետությունը խաղաղ ճանապարհով մեռուկանա և զիջի տեղը անդասակարգ հասարակությանը: Այս ամենը դեռ կարելի է գտնել Մարքսի և Էնգելսի «Կոմունիստական կուսակցության մանիֆեստ»-ի մեջ:
Իրականում բանվորական պետություն չի կարող լինել, քանի որ պետությունն ինքն իշխանություն ունի բանվոր դասակարգի վրա, այլ ոչ թե այնպես որպես ցանկանում է մարքսիստական գաղափարախոսությանը: Բանվոր դասակարգը չի զավթել իշխանությունը, այլ միայն կարող է սոցիալական հեղափոխության ժամանակ ոչնչացնել պետությունը և կապիտալիստական ապրանքային արտադրությունը, այդպիսով վերացնել ինքն իրեն: Պրոլետարիատի դիկտատուրան դա պետության ջաղջախումն է պրոլետարիատի միջոցավ, այլ ոչ թե «բանվորական» պետության հիմնումը:
Նույնպես գործնականում, ոչ թե ռուսաստանի պրոլետարիատը գրավեց իշխանությունը պետությունում այլ բոլշևիկյան պրոֆեսիոնալ քաղաքական գործիչները: Այսինքն այդ գրավումը բուրժուական էր այլ ոչ թե պրոլետարական, և ինչպես ցանկացած բուրժուական պետություն, այնպես էլ խորհրդային պետությունը չեր էլ մտածում ինչպես մեռուկանա, այլ մտածում էր, ինչպես ամրապնդվի և ընդլայնվի:
Մենշևիկների սոցիալ դեմոկրատական մարքսիզմել էր ելնում այն բանից, որ ռուսական հեղափոխությունը բուրժուական էր, և բոլշևիկների փորձը անցկացնել «սոցիալիստական հեղափոխություն»՝ մաքուր ավանտյուրա: Քանի որ Ռուսաստանը դեռևս «հասուն» չեր սոցիալիզմի համար: Արաջինը՝ այն ինչ որ մենշևիկներն ու բոլշևիկները հասկանում էին «սոցիալիստական հեղափոխության» ներքո այսօրվա հեղափոխական տեսանկյունից դա բուրժուական իշխանության գրավում էր, իսկ բոլշևիկների իշխանությունը գրավման համար Ռուսաստանր հասունացել էր: Երկրորդը՝ պրոլետարիատի հեղափոխական ինքնալուծարմանը Ռուսաստանը դեռ հասունացած չեր, քանի որ Ռուսաստանի պրոլետարիատը փոքրամասնություն էր կազմում ագրարային երկրում: Սակայն այն, որ Ռուսաստանի պրոլետարիատը սոցիալ հեղափոխական էր և փորձեց այն, որն իսկզբանե դատապարտված էր ձախողման, ցույց է տալիս նրա սուբյեկտիվ հասունություը: Քանի որ նա, ով պատրաստ չէ պայքարել ոչ բարենպաստ պայմաններում նա չի կարող հաղթել բարենպաստ պայմաններում: Ոչ միայն բոլշևիկները մտան հակամարտության մեջ Ժամանակավոր կառավարության հետ, այլ նաև գյուղացիներն ու հեղափոխական պրոլետարիատը, լավագույն ձևով մարմնավորված Կրոնշտադտի ծովայինների տեսքով:
Մենշևիկյան գաղափարախոսական պրոպագանդան պետք է շեղեր մասաներին այն բանից, որ միջազգային սոցիալ դեմոկրատիան արդեն վաղուց դարձել էր մասնավոր կապիտալիստական հակահեղափոխության մի մասը: Օրինակ, արդյունաբերական զարգացած Գերմանիայում սոցիալ դեմոկրատիան նույնպես անցավ բուրժուազիայի կողմը, և սոցիալ դեմոկրատական քաղաքագետները 1918-1923թ. ճնշեցին պրոլետարիատի հեղափոխական փորձերը: