Դիտել ողջ տարբերակը : Հասարակական խմբերը և քաղաքականությունը
Հասարակությունը բաժանվում է խմբերի սպոնտան կամ պլանային ձևով;
Կան բնական, ու արհեստական ստեղծված, ժամանակային առումով կարճաժամկետ ու երկարաժամկետ խմբավորումներ, որոնց մեջ են մտնում նաև տարբեր հասարակարգերում ստեղծված սոցիալական խմբերը;
Կան խմբավորումներ, որոնք համեմատական ամուր կապեր ունեն, և կան խմբեր, որոնք այնքան էլ ակնհայտ իրար կապված չեն, բայց իրար հետ "նույն" այրունատար համակարգը ունեն ու կարճաժամկետ միանում են ,եթե միայն դրա անհրաժեշտությունը կա;
Սակայն հասարակություն կարելի է շատ ընդանուր խմբավորել նաև որպես "իշխողներ", "իշխվողներ" ու "չեզոքներ";
Իշխող բառը այնքան էլ լավ բնորոշիչ չէ, կարելի է այն վերանվանել power - հզորություն ունեցողներ /ֆիզիկա-հոգեբանական, ռեսուրսային առումով/;
Այս բաժանման մեջ անչափ հետաքրքիր է այսպես ասած "չեզոքների" անալիզը; Հասկանալը, թե նրանք ինչ հատկանիշներ ունեն, ովքեր են, ու ինչ դեր են խաղում հասարակական կյանքում;
Այս քննարկումը առաջին հերթին կարևոր է հենց "չեզոքների" համար; Այդ ամենը հասկանալու հետ կապցված խնդիրը բավական ակտուալ է հենց ժամանակակից ռուսական քաղաքակրթական տարածքներում, ուր կարծես թե "չեզոքների" ոգևորությունների ու խաբվելու, ու հաջորդիվ դեպրեսիաների վերջը չի երևում;
Կարևոր է հասկանալ նաև "իշխողների" ու "իշխվողներ" քաղաքական-հասարակական հատկանիշները ու դերակատարումը;
Այս երեքը մի ընդանուր մարմին են, ու այս քննարկումը կարծում եմ բազմաթիվ հարցերի պատասխան է պարունակում իր մեջ; Հարցեր, որոնք առավել քան ակտուալ են ժամանակակից աշխարհի երիտասարդության համար;
Հետաքրքիր թեմա է, քննարկման դրված հարցն` առավել ևս:
ԻՀԿ որպես այդպիսին հասարակակական առումով չեզոքներ չկան:
Կամ "իշխող ես" (ռեսուրսի տիրապետող, կամք թելադրող) կամ իշխվող (թեկուզ ակամայից ուրիշի ռեսուրսներից կախված, կամքը կատարող):
Չեզոքները չեն կարող (կամ չեն ուզում) լինել ժամանակակից հասարակության ադամ, նրանք հասարակությունից դուրս են, չեն մասնակցում հասարակական ու քաղաքական գործընթացներին, մենակ են ու մեկուսացած: Սակայն իրականում իրենց այդ վիճակն էլ դրդված է հենց հասարակության վիճակում` այնպիսի պայմաններ են, որ մարդը ինքնամեկուսացել է, այսպիսով ընտրություն է կատարել ենթարկվելով հասարակության պայմանների թելադրանքին` իշխողների կամքին:
Դժվար է պատկերացնել մի մարդու, ով չի իշխում, կամք չի թելադրում ու ոչ մի բանի համար պատասխանատվություն չի կրում: Չեմ ասում, թե այդպիսիք չկան, բայց եերբ նույնիսկ այդպիսի մարդիկ մեկից ավելի հոգով մի վայրում են, անպայման վերը նշված "պակասները" արտահայտվում են:
Հետաքրքիր թեմա է, քննարկման դրված հարցն` առավել ևս:
ԻՀԿ որպես այդպիսին հասարակակական առումով չեզոքներ չկան:
Կամ "իշխող ես" (ռեսուրսի տիրապետող, կամք թելադրող) կամ իշխվող (թեկուզ ակամայից ուրիշի ռեսուրսներից կախված, կամքը կատարող):
Չեզոքները չեն կարող (կամ չեն ուզում) լինել ժամանակակից հասարակության ադամ, նրանք հասարակությունից դուրս են, չեն մասնակցում հասարակական ու քաղաքական գործընթացներին, մենակ են ու մեկուսացած: Սակայն իրականում իրենց այդ վիճակն էլ դրդված է հենց հասարակության վիճակում` այնպիսի պայմաններ են, որ մարդը ինքնամեկուսացել է, այսպիսով ընտրություն է կատարել ենթարկվելով հասարակության պայմանների թելադրանքին` իշխողների կամքին:
Դժվար է պատկերացնել մի մարդու, ով չի իշխում, կամք չի թելադրում ու ոչ մի բանի համար պատասխանատվություն չի կրում: Չեմ ասում, թե այդպիսիք չկան, բայց եերբ նույնիսկ այդպիսի մարդիկ մեկից ավելի հոգով մի վայրում են, անպայման վերը նշված "պակասները" արտահայտվում են:
իհարկե, բացարձակ չեզոքներ չեն կարող լինել; խոսքը գնում է հարաբերական "չեզոքների" մասին; այնքան հարաբերական, որ իրանց վրա ոչ իշխողները իվիճակի են որոշակի, զգայում ազդեցություն թողնել, ոչ էլ առավել ևս իշխվողները;
օրինակ Պուշկինը; նա ոչ իշխող էր ոչ էլ իշխվող; կարելի է ասել "չեզոք" էր; իր վրա ոչ մի իշխանավոր, ընդուպ Ցարը ուղղակի ազդեցություն չուներ; եթե հիշենք, նա բավականին բաց ձևի հայոյում էր Ցարին էլ, իր ինքնակալությանն էլ; սակայն իրան չէին "կպնում", ոչ թե որովհետև վախենում էին, այլ որովհետև "չեզոք" էր ; նույնը /երևի թե/ եղել է ժամանակին ասենք Օմար Խայամը; ավելի վաղ- Դիոգենեսը...
մեր իրականության մեջ, չեզոքի վառ օրինակ է Թումանյանը;
նորից եմ կրկնոմ, որ չեզոքը դա պայմանականորեն անվանված մի խումբ է, որը ոչ իշխանություն է ոչ էլ իշխվող;
իրանք ռեալ ազդեցություն ունեն հասարակության վրա, սակայն հիմնականում ոչ անմիջական, այլ ավելի երկարաժամկետ, ամնիջապես չերևացող;
իհարկե, բացարձակ չեզոքներ չեն կարող լինել; խոսքը գնում է հարաբերական "չեզոքների" մասին; այնքան հարաբերական, որ իրանց վրա ոչ իշխողները իվիճակի են որոշակի, զգայում ազդեցություն թողնել, ոչ էլ առավել ևս իշխվողները;
օրինակ Պուշկինը; նա ոչ իշխող էր ոչ էլ իշխվող; կարելի է ասել "չեզոք" էր; իր վրա ոչ մի իշխանավոր, ընդուպ Ցարը ուղղակի ազդեցություն չուներ; եթե հիշենք, նա բավականին բաց ձևի հայոյում էր Ցարին էլ, իր ինքնակալությանն էլ; սակայն իրան չէին "կպնում", ոչ թե որովհետև վախենում էին, այլ որովհետև "չեզոք" էր ; նույնը /երևի թե/ եղել է ժամանակին ասենք Օմար Խայամը; ավելի վաղ- Դիոգենեսը...
մեր իրականության մեջ, չեզոքի վառ օրինակ է Թումանյանը;
նորից եմ կրկնոմ, որ չեզոքը դա պայմանականորեն անվանված մի խումբ է, որը ոչ իշխանություն է ոչ էլ իշխվող;
իրանք ռեալ ազդեցություն ունեն հասարակության վրա, սակայն հիմնականում ոչ անմիջական, այլ ավելի երկարաժամկետ, ամնիջապես չերևացող;
Իշխանություների խնդիրն է, որ չեզոքներին համոզեն, որ իրենք իշխանավոր են, որպեսզի իշխեն չեզոքներին, կամ էլ համոզեն որ իրենք իշխվող են:
Ըստ էության մարդուն իշխանության շղթայում տեղ տալով նրան դարձնում են իշխվող` ենթարկեցնում են համակարգի իշխանությանը: Բայց հակառտակն էլ կա` իշխվողի համար պատրանք են ստեղծուըմ, որ ինքը իշխանություն ունի: Ու դա բնական է, քանի որ որքան շատ մարդ է հասկանում և գիտակցում, որ ինքն իշխվող է, բայց չի ուզում համակերպվել այդ մտքի հետ և ցանկանում է դառնալ իշխող, այդքան ավելի վտանգավոր է իշխողի համար: Բայց ըստ էության իշխվողների մեծ մասին թվում է, թե իրենք չեզոք են:
Օրինակի համար արևմտյան ժողովրդավարական համակարգը: Ժողովրդի լայն զանգվածներին համոզում են, որ իրենք յանի իշխող են` տիրապետութմ են ռեսուրսների, ու հանգիստ շահագործում են ռեսուրսների իրական տիրապետողները: Իսկ չհամոզվող զանգվածին էլ ներկայացնում են չեզոքներ` այնի ոչ իշխող են, ոչ էլ իշխվող:
Քո ասած Պուշկինն իրականում իշխվող էր, սակայն ընդվզում էր դրա դեմ` չէր ուզում իշխվել: Ու դա նշանակում է, որ չեզոք էր? Ոնց կարող էր չեզոք լինել ազնվականը, որն իր եկամուտները օդից չեր ստանում, այլ գործող համակարգի արդյունքներից?
Դիոգենեսն էլ հենց իմասածներցի էր` ինքնամեկուսացած մարդ: Բա տակառում ինչի էր ապրում? :)) Իրա աշխարհը սահմանափակվում էր էդ տակառով: Բայց տեսար ոնց կամք թելադրեցին` հանեցին տակառից ;)
Ոնց հասկանում եմ չեզոք ասելով ի նկատի ունես ոչ թե իրական չեզոքներին, այլ նրանց, ովքեր իրենք են իրենց չեզոք կարծում ու յանի ոչ մեկի ջրաղացին էլ ջուր չեն լցնում:
Քո ասած Պուշկինն իրականում իշխվող էր, սակայն ընդվզում էր դրա դեմ` չէր ուզում իշխվել: Ու դա նշանակում է, որ չեզոք էր? Ոնց կարող էր չեզոք լինել ազնվականը, որն իր եկամուտները օդից չեր ստանում, այլ գործող համակարգի արդյունքներից?
Դիոգենեսն էլ հենց իմասածներցի էր` ինքնամեկուսացած մարդ: Բա տակառում ինչի էր ապրում? :)) Իրա աշխարհը սահմանափակվում էր էդ տակառով: Բայց տեսար ոնց կամք թելադրեցին` հանեցին տակառից ;)
Ոնց հասկանում եմ չեզոք ասելով ի նկատի ունես ոչ թե իրական չեզոքներին, այլ նրանց, ովքեր իրենք են իրենց չեզոք կարծում ու յանի ոչ մեկի ջրաղացին էլ ջուր չեն լցնում:
ոչ , չեզոք ասլով ինկատի ունեմ են մարդկանց ովքեր հարաբերականորեն ամենաքիչն են անմիջական մասնակցություն ունենում հասարակական կյանքում որպես օբեկտ կամ սուբեկտ;
հասկանալի է, որ բոլոր մարդիկ էլ վերջին հաշվով իշխվում են; անգամ թագավորը իշխվում ա; եթե խորը նայես; բոլորն էլ "հաց" են ուտում ու էտ "հաց"-ի լինել չլինելը, կամ քանակը կիախված ա լինում ուրիշներից; խոսքը հարաբերականության մասին ա;
օրինակ Թումանյանը չեզոք էր չէ? ցար-դաշնակ-կոմունիստից, թե ? ինքն էլ նունն էր, ինչ ասենք բանվորա-գյուղացիական իշխվող մասսան; կարելի ա չէ? հասարակությունը ուսումնասիրման համար դիվերսիֆիկացնել; թե չէ որ քո ասելով գնանք, ոչ մի բանի մասին ոչ մի բան էլ ասել հնարավոր չի լինի, քանի որ ըդամենը ամեն ինչ մի "բան" ա, կուռ - համաձույլ, ԲԱՆ;
աբեր, "տրոհիր, որ հասկանաս" , /որ հետո էլ իշխես :))/
Հա, հարաբերականորեն պասիվ մասսայի մասին է գնում խոսքը: Մեկա սրանք էլ չեզոք չեն: Սրանք իրականում համակարգի պլատֆորմն են` համակարգն ընդունած ու իներտ մասը:
Բայց քո ասածից հասկանում եմ, որ ավելի շատ քաղաքական չեզոքության մասին ես խոսում:
Իսկ ԲԱՆ-ի պահով ճիշտ ես: Մոռացել ես? "Ի սկզբանե ԲԱՆՆ էր" :))
Այ քաղաքական չեզոքներն իրոք որ հետաքրքիր զանգված են: Ու եթե մի քիչ խորը նայենք հենց էդ մասսան էլ րականում ազդում է հասարակության զարգացման վրա:
Հա, հարաբերականորեն պասիվ մասսայի մասին է գնում խոսքը: Մեկա սրանք էլ չեզոք չեն: Սրանք իրականում համակարգի պլատֆորմն են` համակարգն ընդունած ու իներտ մասը:
Բայց քո ասածից հասկանում եմ, որ ավելի շատ քաղաքական չեզոքության մասին ես խոսում:
Իսկ ԲԱՆ-ի պահով ճիշտ ես: Մոռացել ես? "Ի սկզբանե ԲԱՆՆ էր" :))
Այ քաղաքական չեզոքներն իրոք որ հետաքրքիր զանգված են: Ու եթե մի քիչ խորը նայենք հենց էդ մասսան էլ րականում ազդում է հասարակության զարգացման վրա:
հիմա օրինակ Հովանես Թումանյանին դու ինչ որ իշխանական կամ իշխվողական համակարգի մաս ես համարում?
հիմա օրինակ Հովանես Թումանյանին դու ինչ որ իշխանական կամ իշխվողական համակարգի մաս ես համարում?
Դժվար է Թւմայնայնին խորապես չեզոք համարելը` մենակ իր գրական ընվզումները գործող համակարգի ու բարքերի դեմ հերիք են: Իսկ դա նշանակում է, որ ինքն իրեն իշխվող էր զգում, բայց չեր ուզում լինել այդպիսին:
Ու ինքը հանդիսանում էր համակարգի իներտ մասի անդամ` պասիվ կամ հարաբերական չեզոք իշխվող: Իսկ ինչպես արդեն նշեցի հենց այդ կատեգորիան է, որ էապես ազդում է հասարակության զարգացման վրա:
այո, հարաբերականորեն չեզոք /իշխվող/; այդ կատեգորիան ազդում է երկարաժամկետ կտրվածքով; իսկ անցումների ժամանակ իրանից պողոս-պետրոս դուրս չի գա;
իսկ ինչպես է? ազդում հասարակությունը այդ չեզոքի վրա;
օրինակ վերցնենք երկու "վառ" ներչկայաչուչիչներ;
1. Պոլ Մաքքատնին - իշխող
2. Ջոն Լենոն - չեզոք;
ինչքան իրարից տարբեր ակտիվներ են պարունակել իրաց մեջ, ու ինչ հիմար ձևի մահացավ Ջոնը;
այո, հարաբերականորեն չեզոք /իշխվող/; այդ կատեգորիան ազդում է երկարաժամկետ կտրվածքով; իսկ անցումների ժամանակ իրանից պողոս-պետրոս դուրս չի գա;
իսկ ինչպես է? ազդում հասարակությունը այդ չեզոքի վրա;
օրինակ վերցնենք երկու "վառ" ներչկայաչուչիչներ;
1. Պոլ Մաքքատնին - իշխող
2. Ջոն Լենոն - չեզոք;
ինչքան իրարից տարբեր ակտիվներ են պարունակել իրաց մեջ, ու ինչ հիմար ձևի մահացավ Ջոնը;
Լենոնը չեզոք էր? :o
Էդ մարդը եռանդով պաշտպանում ու քարոզում եր գաղափարներ, որոնք ակնհայտորեն դեմ էին գործող հասարակարգին: Ինքը ավելի շուտ ապստամբ էր: Ու ըստ այդմ էլ` իշխվող էր, քանի որ իշխողը չի ապստամբում ;)
Իսկ Լենոնի մահն ամենայն հավանականությամբ, ԻՀԿ, քաղաքական պատվեր էր:
Լենոնը չեզոք էր? :o
Էդ մարդը եռանդով պաշտպանում ու քարոզում եր գաղափարներ, որոնք ակնհայտորեն դեմ էին գործող հասարակարգին: Ինքը ավելի շուտ ապստամբ էր: Ու ըստ այդմ էլ` իշխվող էր, քանի որ իշխողը չի ապստամբում ;)
Իսկ Լենոնի մահն ամենայն հավանականությամբ, ԻՀԿ, քաղաքական պատվեր էր:
Լենոնը իշխվող? ում? կողմից էր իշխվում? քո մոտեցումը ծայրահեղ է; այսիքն սև ու սպիտակ; ես ուզում եմ որ սև ու սպիտակից բացի այլ գույն էլ քննարկենք; էսպես ասած անգույն գույնը; գույնի բացակայությունը նույնպես գույն է; գույն, որը կարող է երբեմն հարել սպիտակին կամ սևին; բայց դրանից նա չի դառնում վերջնական սև կամ սպիտակ;
Լենոնը իշխվող? ում? կողմից էր իշխվում? քո մոտեցումը ծայրահեղ է; այսիքն սև ու սպիտակ; ես ուզում եմ որ սև ու սպիտակից բացի այլ գույն էլ քննարկենք; էսպես ասած անգույն գույնը; գույնի բացակայությունը նույնպես գույն է; գույն, որը կարող է երբեմն հարել սպիտակին կամ սևին; բայց դրանից նա չի դառնում վերջնական սև կամ սպիտակ;
Քանի որ Լենոնը միանշանակն քարոզում եր գործող համակարգի մեջ չտեղավորվող և համակարգին դեմ ապրելակերպ ու գաղափարներ, նշանակում է նա պայքարում էր համակարգի դեմ: Իսկ պայքարում են նրանք, ովքեր.
1. Իշխվում են, բայց չեն ուզում իշխվել` ընդվզել են:
2. Իշխում են, սակայն չեն ուզում կիսվել իրենց իշխանությամբ կամ իշխանությունթյունն անբավարար է:
Դժվար թե Լենոնին երկրերդ տարբերակին դասենք:
Քանի որ Լենոնը միանշանակն քարոզում եր գործող համակարգի մեջ չտեղավորվող և համակարգին դեմ ապրելակերպ ու գաղափարներ, նշանակում է նա պայքարում էր համակարգի դեմ: Իսկ պայքարում են նրանք, ովքեր.
1. Իշխվում են, բայց չեն ուզում իշխվել` ընդվզել են:
2. Իշխում են, սակայն չեն ուզում կիսվել իրենց իշխանությամբ կամ իշխանությունթյունն անբավարար է:
Դժվար թե Լենոնին երկրերդ տարբերակին դասենք:
ոչ, իհարկե ինքը երկրորդ տարբերակից չէ: ինքը երրորդ տարբերակից է, որն է
3. մարդ, ով ժամանակ առ ժամանակ հարում է որևէ մի կողմին, կախված իր տրամադրվածությունից ու ներքին մղումներից:
Լենոնին դժվար թե կարելի է Քարոզիչ համարել: ինքը ավելի շատ "շոումեն" էր, ով ուներ բավականաչափ միջոցներ կոպիտ ձևի Չիշխվելու բավականին ազատություններ ունենալու համար, և միևնույն ժամանակ բավականին ինտելեկտ, իր ազատություները ավելոդ թաշախուիստով չփոխարինելու համար: դրա հակառակ պատկերն է Պոլ Մաքկարտնին, ով իր ժադնիությունից խրվավ ու խրված էլ մնաց...