Դիտել ողջ տարբերակը : Պատմվածքներ
Պատմվածքը, որը հիմա դնելու եմ, գրել եմ մոտ չորս տարի առաջ՝ «Ակումբի տաղանդը» մրցույթի եզրափակիչ փուլի համար, որտեղ ինքը հաղթեց, ու էդպես էլ մնաց էդ մրցույթի արխիվներում:
Վերջերս մի ուրիշ գրական մրցույթի (http://havaqatsu.wordpress.com/) էի մասնակցում, էնտեղ էլ ներկայացրեցի էս պատմվածքս (պայմաններում չկար, որ պիտի նոր գործ լինի), ու ինքն էնտեղ էլ հաղթեց:
Ի դեպ, էդ մրցույթն էս ամիս էլ կա, բայց մի քիչ փոխված պայմաններով, կարող եք դուք էլ մասնակցել:
Մտածեցի՝ բերեմ պատմվածքս էստեղ, չկորչի արխիվներում:
Էս թեմայում հետո երևի ուրիշ ստեղծագործություններ էլ դնեմ:
Թատերական փողոց, քսանինը
Պատրիկը ներս մտավ նեղլիկ փողոցում կուչ եկած երաժշտական փոքրիկ խանութը: Լավ գիտեր, թե ինչ է գնելու:
- Համոզված եմ, որ տեղյակ եք, բայց մի անգամ ևս հիշեցնեմ, որ այս սարքավորումները չափազանց հզոր են տնային պայմանների համար: Հավանաբար ստուդիա ունեք, այնպես չէ՞:
Պատրիկը նայեց իրեն ինչ-որ բաներ բացատրող վաճառողին ու հեգնական ժպտաց: Հեռախոսը զնգաց գրպանում, բայց այս էլ որերորդ անգամ չպատասխանեց զանգին: Միայն դժգոհությամբ մտածեց. «Նորից նա է»:
Վճարեց իր գնումների համար և նայեց խոշոր տուփերին` մտածելով, որ հեշտ չի լինի այս բեռը մինչև մեքենան հասցնելը:
- Կարծում եմ գոհ կմնաք, միայն թե հիշեք, որ վագր եք գնել, այլ ոչ թե տնային կատվիկ:
Պատրիկը քմծիծաղ տվեց: Վաճառողը, որն արդեն վաղուց երիտասարդ չէր, շտապեց օգնել նրան, և միասին տուփերը տարան, տեղավորեցին հնամաշ, բայց տարողունակ մեքենայի մեջ: Հեռանալուց առաջ Պատրիկը հայացքը շինծու հետաքրքրությամբ սևեռեց վաճառողի վրա ու փորձելով լուրջ ձևանալ` արտաբերեց.
- Լսիր, բարեկամ, քեզ ասե՞լ են, որ դու անտանելի նման ես Միք Ջագերին:
Եվ չսպասելով զարմացած տղամարդու պատասխանին` նստեց իր հին, փոշոտ մեքենան ու քշեց դեպի Թատերական փողոց` ընկերոջ տուն, որտեղ տղերքն արդեն վաղուց իրեն էին սպասում:
…
Միխալը տեղավորվեց բազկաթոռի մեջ ու սկսեց շրջել հեռուստացույցի ալիքները` իրար հետևից համտեսելով չեխական հեռուստածրագրերը: Աշխատանքային օրը նոր էր ավատվել, և նա իր երեկոն անցկացնում էր սովորականի նման` անհամ ընթրիք, դառը թեյ ու միակ ընկեր՝ հեռուստացույց: Ինչպես միշտ, բոլոր սենյակներում վառված էին լույսերը. Միխալը ծանր էր տանում մութը: Բայց ուզեր, թե չուզեր, հոկտեմբերյան հանգիստ օրը հետզհետե վերածվում էր հոգնած գիշերվա:
…
Թերեզան շորերով պառկած էր լոգարանի մեջ և ոչինչ չարտահայտող հայացքով նայում էր իր մարմինն ու թաց հագուստը գրկած ջրին: Իր առաջին երեկոն էր նոր բնակարանում: Արդեն տեղավորել էր իրերի մի մասն ու հասկացել, որ արածն անիմաստություն է: Ինչո՞ւ էր տեղափոխվել, ի՞նչ նոր կյանք էր ուզում սկսել. այստեղ, ինչպես և ամենուր նրան միայն մի բան էր սպասում` միայնակություն: Ոչ ոքի պետք չէր, անգամ սեփական երեխաներին: Ոչ ոք երբեք չէր այցելելու նրան, ոչ էլ նամակ էր գրելու, նույնիսկ Սուրբ Ծնունդին: Նրա կյանքը վաղուց արդեն ավարտված էր, մնում էր միայն այդ փաստին պաշտոնական բնույթ տալ: Նա ձեռքը գցեց քիչ այն կողմ ընկած հարդարիչին, որով առավոտյան մազերն էր կարգի բերել: Օդում պահելով էլեկտրական փոքրիկ սարքը` միացրեց այն ու նորից նայեց իրեն գրկած ջրին: Մնում էր միայն պաշտոնական բնույթ տալ…
…
Երկար-բարակ կատակներից, գարեջրից ու ծխախոտներից կշտացած` տղաները հզոր դինամիկները վերջապես հանեցին տուփերից: Էլեկտրական կիթառը միացրեցին դրանց և հիմա պիտի ստուգեին, թե ինչի է ունակ Պատրիկի գնած վագրը: Իսկ դինամիկներն իսկապես ահռելի էին, ու հարևանները շուտով հաստատ լավ անունով էին հիշատակելու իրենց «բարի գիշեր» մաղթող մի խումբ ջահելներին: Պատրիկն ընկերների հետ անհամբեր սպասում էր կատվիկի մլավոցին: Միացրեցին… Ականջ ծակող սուլոցին հաջորդեց պայթյուն, ու բոլորը հանկարծ մնացին կատարյալ մթության մեջ: Եվ ոչ միայն նրանք, այլև Թատերական փողոցի քսանինը շենքի բոլոր բնակիչները մի ակնթարթում բախվեցին դրսից իրենց վրա հարձակվող գիշերվա հետ. հոսանքն անջատված էր:
…
Միխալը մի պահ չհասկացավ, թե ինչ կատարվեց: Ինչպե՞ս կարող էր մեկ էլ ամեն ինչ սևանալ: Երբ ի վերջո հասկացավ, որ հոսանքն անջատվել է, մի բան, որն իր կյանքում առաջին անգամն էր պատահում, սարսափից ավելի ամուր կպավ բազկաթոռին: Մթից վախեցող մարդու ուղեղը սկսեց արագ աշխատել` փնտրելով որևէ այլընտրանք: Տանը ոչինչ չուներ նման դեպքերի համար, անգամ կրակայրիչ չկար… Ձեռքերով խարխափելով և հարթելով իր առջև գոյություն չունեցող արգելքները, ցավեցնելու աստիճան ծանր ահն էլ սրտի մեջ` Միխալը մի կերպ դուրս եկավ իր բնակարանից` հարևաններից լույս հայթայթելու հույսով:
…
Ամեն ինչ մթնեց հենց այն պահին, երբ հարդարիչը պիտի տաք համբույր տար ջրին ու նրա մեջ պառկած Թերեզային: Սարքը չլմփոցով ընկավ ջրի մեջ, բայց մեռցնելու փոխարեն, ինքը մեռավ: Թերեզան քարացավ: Գուցե հենց դա էր մահը` համատարած մթություն: Ու նա շարունակեց մնալ ջրի մեջ` կիսամեռած, կիսաանմեռ:
…
Հարևանները Միխալի առջև դուռը չբացեցին. գուցե վախենում էին, որ կատարվածը պատահականություն չէր, և հիմա էլ ինչ-որ մեկը շարունակել է իր չարագործ ծրագիրը` անլույս ու անօգնական մարդկանց տունը մտնելու փորձով: Վախից դողացող Միխալին միայն մի խումբ տղաների կարճատև հյուրընկալությունն էր սպասում: Նրանք արագ հայտնեցին, որ ոչ մոմ ունեն, ոչ ճրագ և տեղյակ չեն, թե ինչ է կատարվել ու անմիջապես փակեցին դուռը: Միխալը հասկացավ, որ ստիպած է տնային շորերով և մաշված հողաթափերով իրեն դուրս գցել ու կծկվել մի լուսավոր անկյունում, մինչև բացվի առավոտը: Առաջին հարկի դռներից մեկի մոտ նա հիշեց, որ այդ օրն ինչ-որ կին էր տեղափոխվում իրենց շենք: Եվ մոտենալով նորեկի բնակարանին` որոշեց մեկ անգամ ևս փորձել բախտը:
…
Ջրի մեջ թմրած ու գրեթե անջատված կինն ուշքի եկավ դռան անհանգիստ թակոցից: Ամբողջ էությամբ զգաց, որ դեռ ապրում է, իսկ դռնից այն կողմ էլ ուրիշ մեկն է ապրում, որը չգիտես ինչու հարվածում է իր դռանը: Թերեզան վեր կացավ ու կանգնեց լոգարանի մեջ, ապա հանգիստ դուրս եկավ այնտեղից ու մթի մեջ կողմնորոշվելով` մոտեցավ դռանը: Իր առջև մեկն էր, ով ուներ տղամարդու ձայն և խավարի մեջ թաքցրած արտաքին: Նա ինչ-որ բան էր ասում հարևանության և հոսանքի մասին: Հետո էլ հավանաբար իրենից էր պատասխան ակնկալում, բայց ինչի մասին…
- Ինձ մոտ էլ է մութ,- ասաց Թերեզան:
- Ա՜խ, ի՞նչ կարող էր կատարված լինել, սա սարսափելի է, ինձ լույս է պետք…
- Ինձ էլ է անհրաժեշտ հոսանք,- շարունակեց կինը:
- Երևի ինչ-որ կարևոր գործ էիք անում, հա՞,- փորձեց խոսակցությունը շարունակել Միխալը:
- Շատ կարևոր. լուսավորում էի հոգիս:
- Հոգու լուսավորումը անչափ կարևոր է… հոգևոր արժեքներ… մշակույթ: Գիտեք, ես էլ եմ մշակույթի մարդ:
- Իսկապե՞ս,- անտարբեր տոնով արտաբերեց Թերեզան:
- Այո, երաժշտություն եմ սիրում, մի փոքրիկ երաժշտական խանութ ունեմ…. Վերջերս գործերս այնքան էլ լավ չեն, բայց դա էական չէ, ես այդ խանութը երբեք չեմ փակի: Մարդիկ գալիս են, երաժշտական գործիքներից են հարցնում, իսկ ես բացատրում եմ, թե ինչն ինչ է. դա միակ բանն է, որ գիտեմ…
- Անչափ հետաքրքիր է:
- Այսօր ոչ մի գործիք չեմ վաճառել, միայն հսկայական դինամիկներ… Ի դեպ, մի բան հարցնեմ: Ի՞նչ եք կարծում, միայն անկեղծ, ես նմա՞ն եմ Միք Ջագերին:
- Գիտեք, ես մթի մեջ տեսնելու ունակություն չունեմ:
- Ափսոս, շատ ափսոս… Բայց ես էլ չունեմ այդ ունակությունը. երևի մենք ինչ-որ բանով նման ենք,- ոգևորվեց Միխալը,- դուք լսո՞ւմ եք, թե՞ միայն ինձ է թվում, որ ինչ-որ տեղից ինչ-որ բան է կաթում:
Թերեզան քամեց իր թաց վերնաշապիկի ստորին մասն ու ասաց.
- Իսկ հիմա էլ կաթկթոցը շատացավ, այնպես չէ՞:
- Այո… ինչ լավ է, որ միայն ինձ չի թվում: Ես ձեզ անկեղծորեն խոստովանեմ` մթից անտանելի վախենում եմ, նույնիսկ քնելիս չեմ անջատում լույսերը, իսկ հիմա էլ արդեն մտածում էի` մոտս վախից լսողական հալյուցինացիաներ են:
- Ես էլ գրեթե համոզված եմ, որ Դուք եք իմ հալյուցինացիան. իմ դուռը սովորաբար ոչ մի տղամարդ չի ծեծում: Բայց եթե իրականում կաք, մի անգամ ևս ներողություն եմ խնդրում. ես ճրագ չունեմ…
Այս ասելով` Թերեզան պատրաստվում էր փակել դուռը, երբ Միխալն արագ վրա բերեց.
- Ինձ սխալ չհասկանաք, բայց… չէ, իսկապես սխալ բան մի մտածեք, ուղղակի…
- Վախենում եք, հա՞:
- Հա: Ամաչում եմ, բայց ոչինչ անել չեմ կարող: Խնդրում եմ թույլ տաք գիշերը մնալ ձեր բնակարանում, եթե կողքս մարդ լինի, այդքան չեմ սարսափի, հատկապես, որ երկուսս էլ լսում ենք այդ արտասովոր կաթկթոցը…
Թերեզան զարմացավ, որ դեռ կարող է ինչ-որ մեկին պետք լինել ու մտածեց, որ առավոտյան անպայման ուշադիր կնայի, թե արդյո՞ք այդ հայլուցիանացիան այցելել է Միք Ջագերի տեսքով:
…
- Ո՞վ էր,- հարցրեց Պատրիկը:
- Ոստիկանները, եկել էին քեզ ու դինամկիներիդ ձերբակալելու, ասացի, որ արդեն փախել ես քո տուն,- դռան մոտից պատասխանեց ընկերներից մեկը:
- Ես լուրջ բան եմ հարցնում:
- Մեր ցնդած հարևաններից մեկը: Միայնակ է ծերուկը, լույսերն անջատվել են, վախից լցրել է տակը: Սրա-նրա մոտից մոմ է խնդրում:
- Ներս կանչեիր,- ասաց Պատրիկը:
- Ինչո՞ւ պիտի ներս հավիրեի, ես նույնիսկ սեփական հորս դժվարությամբ եմ հյուր ընդունում, ծերուկներն անտանելի են…
- Միայնակ է…
Պատրիկը նստել էր խավարի մեջ, որտեղ չէին երևում ոչ երաժշտական գործիքները, ոչ իր ընկերները, այնտեղ ոչինչ չկար. միայն ինքն էր ու իր անպետք հոգին, որտեղ շրջում էին բազմաթիվ ու խառնիխուռն տեսարաններ, ահա և մենակ ու ցնդած ծերուկը, որը մոմ էր խնդրում… ահա և իր միայնակ մայրը, որի մասին գուցե և նույնն են ասում հարևանները, ու երբ մութ է, ոչ ոք նրան ներս չի թողնում: Պատրիկի սիրտը կծկվեց, քորոց դարձավ ու մխրճվեց հոգու բարձիկին: Ուզեց խոսել հետը, հենց հիմա, հենց այս վայրկյանին: Ձեռքը տարավ գրպանը, հանեց հեռախոսն ու նայեց վրան.
«Մամ»
Բաց թողած յոթ զանգ:
Մեկ հաղորդագրություն. «Բարև, Պատրիկ, չես պատասխանում… ուղղակի տեղյակ պահիր, որ քեզ մոտ ամեն ինչ լավ է: Ուզում եմ իմանաս` ես այսօր նոր բնակարան եմ տեղափոխվել, գուցե այցելե՞ս ինձ Սուրբ Ծնունդին կամ նամակ գրես: Թատերական փողոց, քսանինը»:
armen9494
08.05.2012, 22:50
Այվի հոյակապ գործ էր:love
Մի խնդրանք էլի՜, կարո՞ղ ա քո հին պատմվածքները ասես էլ որտե՞ղ կան:oy դե էս վերջինները ակումբում կարդացել եմ, իսկ ուրիշ չեմ կարողանում գտնել: Շատ շնորհակալ կլինեմ:
Այվի հոյակապ գործ էր:love
Մի խնդրանք էլի՜, կարո՞ղ ա քո հին պատմվածքները ասես էլ որտե՞ղ կան:oy դե էս վերջինները ակումբում կարդացել եմ, իսկ ուրիշ չեմ կարողանում գտնել: Շատ շնորհակալ կլինեմ:
Շնորհակալ եմ: :)
Ես պատմվածքներ հիմնականում մրցույթների համար եմ գրում, ու ոչ էլ իրենց ինչ-որ մի տեղ հավաքել եմ մինչև հիմա...
Էդ պատմվածքներից մի քանիսը երևի էստեղ կդնեմ, հետո նոր էլ եթե գրեմ, էլի կավելացնեմ:
Ուլուանա
09.05.2012, 07:29
Շնորհակալ եմ: :)
Ես պատմվածքներ հիմնականում մրցույթների համար եմ գրում, ու ոչ էլ իրենց ինչ-որ մի տեղ հավաքել եմ մինչև հիմա...
Էդ պատմվածքներից մի քանիսը երևի էստեղ կդնեմ, հետո նոր էլ եթե գրեմ, էլի կավելացնեմ:
Ռիփ, ինձ թվում է՝ հեքիաթներդ էլ պատմվածքի տեղ կանցնեն, դրանց հղումները տուր, թող կարդա :)։
Ռիփ, ինձ թվում է՝ հեքիաթներդ էլ պատմվածքի տեղ կանցնեն, դրանց հղումները տուր, թող կարդա :)։
Հեքիաթներն էստեղ են (http://www.akumb.am/showthread.php/16782-%D5%80%D5%A5%D6%84%D5%AB%D5%A1%D5%A9%D5%B6%D5%A5%D6%80-%D5%B8%D5%B9-%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB-%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80):
Մանրապատումներն՝ էստեղ (http://www.akumb.am/showthread.php/29953-%D5%84%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80):
Ի դեպ, էդ թեմաներում մենակ իմ գրածները չեն, թե պատմելու բան ունեք, դուք էլ գրեք: :)
Խոստացել էի հին պատվածքներիցս դնել, բայց էդպես էլ հավեսս չեկավ: Բայց դրա փոխարեն մի նորը կդնեմ: Մի քանի օր առաջ «Հավաքածու» գրական մրցույթում երկրորդ տեղն է գրավել:
Սխալ կանգառ
- Ներեցեք, չէի՞ք ասի՝ որտեղ է ավտոբուսի կանգառը:
Անգույն դեմքով, շիկահեր կինը նայում էր նրան՝ սպասելով պատասխանի:
Նորից նույնն էր կրկնվելու: Ամեն անգամվա պես հավաքելու էր լեզվական իր համեստ կարողությունները, որ քիմքը կոտրելով բացատրեր, թե ինչպես հասնել կանգառ: Անծանոթ կինը, լսելով նրա ծանր արտասանությունը, շնորհակալություն էր հայտնելու, մի քիչ հեռանալու էր ու մեկ ուրիշին նորից տալու նույն հարցը: Իսկ նա հատուկ նայելու էր անցորդի հետևից՝ մեկ անգամ ևս համոզվելով, որ իրեն չեն վստահում: Օտարական էր ինքը՝ ծանրալեզու, կաշկանդված, վստահություն չներշնչող:
Աշխատանք այնուամենայնիվ կարողացել էր գտնել: Փոստում: Խոսել շատ չպահանջող, բայց հոգնեցնող գործ էր՝ գիշերվա երեքից մինչև առավոտյան տասնմեկը: Լավ էին վճարում, թերևս միակ բանը, որ պահում էր նրան այդտեղ: Ցերեկները մարած էր, ուժասպառ, քնից ու հունից ընկած: Մի կերպ իրեն կարգի էր բերում ու գնում թափառելու: Մենմենակ: Ոչ ոք չուներ, ինքն էր, իր չոր գլուխը:
Հայերն այդ կողմերում քիչ էին, հատուկենտ մարդիկ՝ ամեն մեկն իր դարդուցավով, իր գործին. նրանցից որևէ մեկին ամիսներով չէր տեսնում: Երբ ցանկանում էր հայտնվել տեսքով ու շարժուձևով իրենից չտարբերվող մարդկանց շրջապատում, իսկ սիրտը ծանոթ համուհոտ էր ուզում և տատական խոհանոց հիշեցնող ուտելիք, գնում էր թուրքական թաղամասեր:
Թող երկու տարի առաջ որևէ մեկն ասեր նրան, թե հայկական կենցաղի կարոտն առնելու համար թուրքերի մոտ էր գնալու: Անհավանական բան, աբսուրդ: Սակայն դա էր իրականությունը: Թեև դժվար թե համարձակություն ունենար որևէ հայի մոտ խոստովանելու, թե իրականում ինչքան են իրենք նման թուրքերին՝ դրա մեջ որևէ վատ կամ լավ իմաստ չդնելով: Նման են ուղղակի: Մի բան, ինչի մասին չարժեր խոսել: Իսկ դա իմանալու համար պետք էր ընկնել Եվրոպա, որտեղ սառնարյուն բնիկների հետ մերվելու անհույս փորձերը մարդուն ի վերջո տանում, գցում են այլազգի թաղամասեր, ուր թե կյանք կա, թե ջերմություն, թե շնչելու օդ: Բնությունն էլ իր հերթին հոգած է լինում, որ ոչ ոքի մտքով անգամ չանցնի, թե այդ մարդը նրանցից մեկը չի: Բարի գալուստ հայրենի օջախ:
Եկել էր մնալու մտադրությամբ: Ու ապրում էր բարձրահարկ մի շենքում, որտեղ մարդիկ իրար չէին ճանաչում, իսկ դռան մոտ հանդիպելիս միայն արհեստական բարև էին տալիս՝ անտարբեր ու ոչինչ չասող դեմքով:
Իրենց շենքի հետնաբակում մանկական հրապարակ էր սարքած, ինչպես այլ բակերում, այգիներում և ընդհանրապես ամենուր: Զարմանալի բան էր այդ ծերացող երկրի համար, որտեղ մարդիկ ավելի շատ նախընտրում էին շուն պահել, քան երեխա ունենալ: Ո՞ւմ համար էին այդքան խաղահրապարակները: Հիշեցնող նշաննե՞ր էին, որ երբեմն արժի նաև բազմանա՞լ: Եթե այդպես էր, ապա այդ հուշումն առավելապես օտարեկրացիներն էին ճիշտ ընկալում:
Իրենց հրապարակում միայն մի քույր ու եղբայր էին խաղում: Բացի նրանցից շենքում ուրիշ ոչ մի երեխա չկար: Նրանց մայրը չինացի էր, հայրը՝ խորվատ, բայց իրենք կոչումով ու պահվածքով տեղացի էին, ինչով և տարբերվում էին ծնողներից, որոնք կային ու մնում էին «եկածներ»:
Հայրը, չնայած եվրոպացի էր, բայց հայտնվելով այդ նոր երկրում, իրեն ակնհայտորեն օտար էր զգում ու չհարմարված, սակայն ամեն կերպ ձգտում էր դա կոծկել և նմանվել տեղացիներին: Կինը փորձում էր հետևել ամուսնու օրինակին, ինչն իր դեպքում վերածվում էր տխուր ֆարսի: Թեև կարգին խոսել չգիտեին, բայց երեխաների հետ շփվում էին միայն տեղական լեզվով. դա էլ իրենց ՝օտարական լինելը մերժելու ձևերից մեկն էր:
Կարլոսը վեց տարեկան էր, հորից ժառանգել էր խոշոր մարմինն ու խոժոռ դեմքը, իսկ մորից՝ ասիական դիմագծերը, ինչը նրան նմանեցնում էր սումոյի ըմբշամարտիկի մինի տարբերակի:
Չորսամյա Ֆելինան, հակառակ եղբորը, նրբակազմ էր ու ճկուն: Նա մագլցում էր ծառերին, ցատկոտում խաղաձողերի ու ճոճանակների վրա իսկական կապիկի նման: Տաբատի ու շապիկի վրայից միշտ երկար սարաֆան էր հագնում, որը բակ իջնելուն պես հանում կախում էր ծառից, իսկ գնալուց առաջ նորից հագնում արդեն իսկ եղած շորերի վրա ու վազում տուն:
-Միշտ մոռանում եմ անունդ,- մի անգամ ասաց նա խաղահրապարակում սուսուփուս նստած մարդուն, որն ուշադիր հետևում էր իրեն:
-Գուրգեն,- պատասխանեց նա Ֆելինային, ով դարձել էր իր հետ շփվող միակ հարևանը:
-Ինչո՞ւ է քո անունն այդքան դժվար,- զարմանքն արտահայտեց աղջնակը:
-Չգիտեմ, ես էլ չեմ հասկանում…
Ֆելինան տեղացի երեխաներին բնորոշ ճարտարությամբ շարունակեց խոսակցությունը.
-Ես ինքս էլ շատ բաներ չեմ հասկանում:
-Օրինակ ի՞նչ,- ժպտալով հարցրեց Գուրգենը:
-Չեմ հասկանում ծնողներիս,- մեծավարի ասաց Ֆելինան՝ ուղղելով իր չինական հարթ մազերը:
-Ինչո՞ւ,- ծիծաղեց Գուրգենը:
Աղջիկը թոթվեց ուսերը:
-Որովհետև ընդամենը չորս տարի է, ինչ ճանաչում եմ նրանց:
Այդ ասելով՝ Ֆելինան պարանոցից հանեց պլաստմասե վզնոցն ու մեկնեց Գուրգենին:
-Սա պահիր, հետո կվերցնեմ, խանգարում է:
-Ֆելի՜նա,- կանչեց մայրը վերևից:
Աչոնիկն արագ ու վստահ քայլերով հետ եկավ տղամարդու մոտ, վերցրեց վզնոցը:
-Ես գնացի,- ասաց նա, ապա շարունակեց,- իսկ դու մամա չունե՞ս:
-Ունեմ:
-Իսկ ինչո՞ւ քեզ տուն չի կանչում:
Գուրգենի հայացքը սառեց:
-Կանչում է…
…
Սկսել էր հաճախ նստել բակի հետնամասում, որտեղ թռչկոտում էր փոքրիկ Ֆելինան ու զվարճալի զրույցներ վարում իր հետ, որից Գուրգենի սիրտը լցվում էր ուրախությամբ: Աղջիկը միակ մարդն էր, ում հետ խոսելիս նա բառերը հանգիստ էր արտասանում՝ առանց լարվելու ու սխալներից վախենալու:
Կարլոսը, ի տարբերություն քրոջը, տղամարդուն մոտ չէր գալիս, այլ միայն խեթ հայացքով զննում էր հեռվից ու սաստում քրոջը, երբ վերջինս սկսում էր խոսել Գուրգենի հետ:
-Գնացինք, Ֆելինա, ուրիշ տեղ կխաղանք,- ասում էր նա ու քաշում քրոջ թևքը:
Բայց աղջկա պետքն էլ չէր. հենց Կարլոսը կորչում էր տեսադաշտից, նա վերցնում էր իր սարաֆանն ու նորից տեղափոխվում Գուրգենի մոտ:
-Մի բան ասե՞մ քեզ:
-Ասա:
-Իմ մաման երբեմն տարօրինակ լեզվով է խոսում:
Տղամարդն ուշադիր նայեց աղջկան:
-Դու չգիտե՞ս այդ լեզուն:
Ֆելինան բացասաբար թափահարեց գլուխը:
-Կարլոսն էլ չգիտի:
Գուրգենը քնքշորեն շոյեց նրա մազերը:
-Դե ոչինչ,- ասաց նա,- մի արտասովոր լեզվով էլ ես եմ երբեմն խոսում:
Աղջիկը ծիծաղեց, ցատկեց նրա գոգին ու գրկեց տղամարդուն:
Երկու տարվա մեջ առաջին անգամն էր, որ ինչ-որ մեկը գրկում էր Գուրգենին: Նա իր ձեռքերում ամուր սեղմեց փոքրիկին ու համբուրեց այտը:
-Ֆելի՜նա,- պատշգամբից անհանգիստ ճչաց մայրը:
Աղջիկը թռավ հարևանի գրկից, ծառի վրայից պոկեց գունավոր շորը, գցեց վրան ու տուն բարձրացավ:
…
Դռան մոտ երբեմն հանդիպում էր երեխաների ծնողներին, գլխով բարևում էին իրար ու առաջ անցնում: Բայց այդ անգամն ուրիշ էր: Հսկայամարմին խորվատը անսովոր տհաճ հայացք գցեց նրա վրա: Սովորաբար մռայլ դեմքն ավելի էր խոժոռված, աչքերի մեջ կասկածի ու թշնամանքի կայծեր էին փայլում:
-Բարև,- ասաց Գուրգենն ու մնաց տեղում կանգնած՝ զգալով, որ հարևանն ինչ-որ բան է ուզում ասել:
Բայց նա ոչինչ չասաց, ոչ էլ անգամ բարևեց: Հայացքը հեռացրեց ու գնաց վերելակի ուղղությամբ: Միայն երբ Գուրգենն արդեն իր հետևից փակում էր շքամուտքի դուռը, իրեն թվաց, թե ականջին քրթմնջոց է հասնում.
-Գրողի տարած թուրք…
Գուրգենն այլևս երբեք չգնաց հետնաբակի կողմերը:
…
-Ավտոբուսի կանգառը,- մի անգամ ևս կրկնեց գունատ դեմքով շիկահերը:
Տղամարդը սթափվեց մտքերից՝ լսելով իրեն հաճախ տրվող հարցը: Եվ այս անգամ նրա պատասխանը հնչեց բացարձակ մաքուր արտասանությամբ ու առանց կմկմոցի.
-Տեղյակ չեմ, ես հյուր եմ այս կողմերում, շուտով հետ եմ գնալու:
Ասաց ու գլուխը կախ հեռացավ:
Իսկ անցորդը դեռ մի քանի վայրկյան զարմանքով նայում էր նրա հետևից: Երբևէ չէր լսել այդ արտառոց լեզուն: Հայերենը:
impression
26.08.2012, 23:44
ապրես Ռիպ, մինիմալ արտահայտչամիջոցներով ու զուսպ ոճով կարողացել ես հուզիչ գործ գրել, ու արժանի էր հաղթանակի, ավելիին էր արժանի, քան երկրորդ տեղն էր :)
Առանց թակարդված նախադասությունների, ոտքից գլուխ իրական, հեղինակի տեսածն ու ապրածը սահուն ոճով շարադրված: Ինքը լավն է, որովհետև, նախ՝ հեղինակի գրելաոճն է հասակաով, հետո՝ նյութն ինքն էլ հասակ ունի, տարիների խորքից է գալիս:
ենքան լավ, հասարակ ու մարսելի էր ներկայացված, որ հուզվեցի,,,,,օտարության մեջ բոլորս էլ Գուրգեն ենք դառնում:
Վախ, էս դո՞ւ էիր գրել :love
Մի անգամ արդեն Հավաքածուում գրել եմ, ստեղ էլ ասեմ. միակ խելքը գլխին, մարդավարի, առանց խորը փիլիսոփայական այլաբանաեսիմինչությունների գործն էր, էն որ կարդում ես, ու միանգամից տեսնում ես էդ մարդուն, տեսնելը որն է, ոնց որ դու լինես էդ մարդու փոխարեն, էնքան ես զգում էդ ամեն ինչը:
Էն մնացած գործերը կարդալուց ուղեղս տեղ-տեղ կախում էր, չես հասկանում ինչ է ուզում ասի, ինչի է ուզում ասի, ինչի է էդ իրա ասել ուզեցածը փաթաթել վզիդ: Չափածոյի մասին ընդհանրապես չեմ խոսում, ոնց որ հատուկ նպատակ ունենան որ ոչ ոք չհասկանա թե ինչի մասին են գրում, ինձ թվում է իրենք էլ մի խելքը գլխին չեն հասկանում թե ինչի մասին են գրում:
Մի խոսքով, շատ լավն էր, ու հաստատ առաջին տեղը գրավածից շատ ու շատ ավելի արժանի էր հաղթանակի:
Շնորհակալություն:
ապրես Ռիպ, մինիմալ արտահայտչամիջոցներով ու զուսպ ոճով կարողացել ես հուզիչ գործ գրել, ու արժանի էր հաղթանակի, ավելիին էր արժանի, քան երկրորդ տեղն էր :)
Շնորհակալ եմ, բայց ես իմ տեղից հեչ դժգոհ չեմ, հատկապես եթե հաշվի առնենք քո գրած ավելի լավ տարբերակի ճակատագիրը. էնպես որ ես լրիվ երանության մեջ եմ: :)
Առանց թակարդված նախադասությունների, ոտքից գլուխ իրական, հեղինակի տեսածն ու ապրածը սահուն ոճով շարադրված: Ինքը լավն է, որովհետև, նախ՝ հեղինակի գրելաոճն է հասակաով, հետո՝ նյութն ինքն էլ հասակ ունի, տարիների խորքից է գալիս:
Վա՜յ, Փիսը էսպիսի գրառումներ էլ է անում, շնորհակալ եմ: :)
ենքան լավ, հասարակ ու մարսելի էր ներկայացված, որ հուզվեցի,,,,,օտարության մեջ բոլորս էլ Գուրգեն ենք դառնում:
Մերսի շատ, ուրախանում եմ, երբ իմ գրածից ընթերցողի մոտ հույզեր են առաջանում: :)
Վախ, էս դո՞ւ էիր գրել :love
Մի անգամ արդեն Հավաքածուում գրել եմ, ստեղ էլ ասեմ. միակ խելքը գլխին, մարդավարի, առանց խորը փիլիսոփայական այլաբանաեսիմինչությունների գործն էր, էն որ կարդում ես, ու միանգամից տեսնում ես էդ մարդուն, տեսնելը որն է, ոնց որ դու լինես էդ մարդու փոխարեն, էնքան ես զգում էդ ամեն ինչը:
...
Էդ դո՜ւ էիր քոմենթել փաստորեն: :) Շնորհակալ եմ, համ էն ժամանակ ուրախացա, համ հիմա: :)
Claudia Mori
02.09.2012, 11:02
Հայկը էնքան էր ասել, որ հատուկ պատմվածքիդ համար մտա Ակումբ ու ճիշտ արեցի: Ռիպ շատ անուշն էր :kiss անցնեմ Լիլի պատմվածքին :))
Հայկը էնքան էր ասել, որ հատուկ պատմվածքիդ համար մտա Ակումբ ու ճիշտ արեցի: Ռիպ շատ անուշն էր :kiss անցնեմ Լիլի պատմվածքին :))
Շնորհակալություն, Կարինե ջան: :)
Վախ, էս դո՞ւ էիր գրել :love
Մի անգամ արդեն Հավաքածուում գրել եմ, ստեղ էլ ասեմ. միակ խելքը գլխին, մարդավարի, առանց խորը փիլիսոփայական այլաբանաեսիմինչությունների գործն էր, էն որ կարդում ես, ու միանգամից տեսնում ես էդ մարդուն, տեսնելը որն է, ոնց որ դու լինես էդ մարդու փոխարեն, էնքան ես զգում էդ ամեն ինչը:
Էն մնացած գործերը կարդալուց ուղեղս տեղ-տեղ կախում էր, չես հասկանում ինչ է ուզում ասի, ինչի է ուզում ասի, ինչի է էդ իրա ասել ուզեցածը փաթաթել վզիդ: Չափածոյի մասին ընդհանրապես չեմ խոսում, ոնց որ հատուկ նպատակ ունենան որ ոչ ոք չհասկանա թե ինչի մասին են գրում, ինձ թվում է իրենք էլ մի խելքը գլխին չեն հասկանում թե ինչի մասին են գրում:
Մի խոսքով, շատ լավն էր, ու հաստատ առաջին տեղը գրավածից շատ ու շատ ավելի արժանի էր հաղթանակի:
Շնորհակալություն:
Ամեն ինչի հետ համաձայն եմ, բացի միակ «միակ» բառից ;):
Խոստացել էի հին պատվածքներիցս դնել, բայց էդպես էլ հավեսս չեկավ: Բայց դրա փոխարեն մի նորը կդնեմ: Մի քանի օր առաջ «Հավաքածու» գրական մրցույթում երկրորդ տեղն է գրավել:
Սխալ կանգառ
- Ներեցեք, չէի՞ք ասի՝ որտեղ է ավտոբուսի կանգառը:
Անգույն դեմքով, շիկահեր կինը նայում էր նրան՝ սպասելով պատասխանի:
Նորից նույնն էր կրկնվելու: Ամեն անգամվա պես հավաքելու էր լեզվական իր համեստ կարողությունները, որ քիմքը կոտրելով բացատրեր, թե ինչպես հասնել կանգառ: Անծանոթ կինը, լսելով նրա ծանր արտասանությունը, շնորհակալություն էր հայտնելու, մի քիչ հեռանալու էր ու մեկ ուրիշին նորից տալու նույն հարցը: Իսկ նա հատուկ նայելու էր անցորդի հետևից՝ մեկ անգամ ևս համոզվելով, որ իրեն չեն վստահում: Օտարական էր ինքը՝ ծանրալեզու, կաշկանդված, վստահություն չներշնչող:
Աշխատանք այնուամենայնիվ կարողացել էր գտնել: Փոստում: Խոսել շատ չպահանջող, բայց հոգնեցնող գործ էր՝ գիշերվա երեքից մինչև առավոտյան տասնմեկը: Լավ էին վճարում, թերևս միակ բանը, որ պահում էր նրան այդտեղ: Ցերեկները մարած էր, ուժասպառ, քնից ու հունից ընկած: Մի կերպ իրեն կարգի էր բերում ու գնում թափառելու: Մենմենակ: Ոչ ոք չուներ, ինքն էր, իր չոր գլուխը:
Հայերն այդ կողմերում քիչ էին, հատուկենտ մարդիկ՝ ամեն մեկն իր դարդուցավով, իր գործին. նրանցից որևէ մեկին ամիսներով չէր տեսնում: Երբ ցանկանում էր հայտնվել տեսքով ու շարժուձևով իրենից չտարբերվող մարդկանց շրջապատում, իսկ սիրտը ծանոթ համուհոտ էր ուզում և տատական խոհանոց հիշեցնող ուտելիք, գնում էր թուրքական թաղամասեր:
Թող երկու տարի առաջ որևէ մեկն ասեր նրան, թե հայկական կենցաղի կարոտն առնելու համար թուրքերի մոտ էր գնալու: Անհավանական բան, աբսուրդ: Սակայն դա էր իրականությունը: Թեև դժվար թե համարձակություն ունենար որևէ հայի մոտ խոստովանելու, թե իրականում ինչքան են իրենք նման թուրքերին՝ դրա մեջ որևէ վատ կամ լավ իմաստ չդնելով: Նման են ուղղակի: Մի բան, ինչի մասին չարժեր խոսել: Իսկ դա իմանալու համար պետք էր ընկնել Եվրոպա, որտեղ սառնարյուն բնիկների հետ մերվելու անհույս փորձերը մարդուն ի վերջո տանում, գցում են այլազգի թաղամասեր, ուր թե կյանք կա, թե ջերմություն, թե շնչելու օդ: Բնությունն էլ իր հերթին հոգած է լինում, որ ոչ ոքի մտքով անգամ չանցնի, թե այդ մարդը նրանցից մեկը չի: Բարի գալուստ հայրենի օջախ:
Եկել էր մնալու մտադրությամբ: Ու ապրում էր բարձրահարկ մի շենքում, որտեղ մարդիկ իրար չէին ճանաչում, իսկ դռան մոտ հանդիպելիս միայն արհեստական բարև էին տալիս՝ անտարբեր ու ոչինչ չասող դեմքով:
Իրենց շենքի հետնաբակում մանկական հրապարակ էր սարքած, ինչպես այլ բակերում, այգիներում և ընդհանրապես ամենուր: Զարմանալի բան էր այդ ծերացող երկրի համար, որտեղ մարդիկ ավելի շատ նախընտրում էին շուն պահել, քան երեխա ունենալ: Ո՞ւմ համար էին այդքան խաղահրապարակները: Հիշեցնող նշաննե՞ր էին, որ երբեմն արժի նաև բազմանա՞լ: Եթե այդպես էր, ապա այդ հուշումն առավելապես օտարեկրացիներն էին ճիշտ ընկալում:
Իրենց հրապարակում միայն մի քույր ու եղբայր էին խաղում: Բացի նրանցից շենքում ուրիշ ոչ մի երեխա չկար: Նրանց մայրը չինացի էր, հայրը՝ խորվատ, բայց իրենք կոչումով ու պահվածքով տեղացի էին, ինչով և տարբերվում էին ծնողներից, որոնք կային ու մնում էին «եկածներ»:
Հայրը, չնայած եվրոպացի էր, բայց հայտնվելով այդ նոր երկրում, իրեն ակնհայտորեն օտար էր զգում ու չհարմարված, սակայն ամեն կերպ ձգտում էր դա կոծկել և նմանվել տեղացիներին: Կինը փորձում էր հետևել ամուսնու օրինակին, ինչն իր դեպքում վերածվում էր տխուր ֆարսի: Թեև կարգին խոսել չգիտեին, բայց երեխաների հետ շփվում էին միայն տեղական լեզվով. դա էլ իրենց ՝օտարական լինելը մերժելու ձևերից մեկն էր:
Կարլոսը վեց տարեկան էր, հորից ժառանգել էր խոշոր մարմինն ու խոժոռ դեմքը, իսկ մորից՝ ասիական դիմագծերը, ինչը նրան նմանեցնում էր սումոյի ըմբշամարտիկի մինի տարբերակի:
Չորսամյա Ֆելինան, հակառակ եղբորը, նրբակազմ էր ու ճկուն: Նա մագլցում էր ծառերին, ցատկոտում խաղաձողերի ու ճոճանակների վրա իսկական կապիկի նման: Տաբատի ու շապիկի վրայից միշտ երկար սարաֆան էր հագնում, որը բակ իջնելուն պես հանում կախում էր ծառից, իսկ գնալուց առաջ նորից հագնում արդեն իսկ եղած շորերի վրա ու վազում տուն:
-Միշտ մոռանում եմ անունդ,- մի անգամ ասաց նա խաղահրապարակում սուսուփուս նստած մարդուն, որն ուշադիր հետևում էր իրեն:
-Գուրգեն,- պատասխանեց նա Ֆելինային, ով դարձել էր իր հետ շփվող միակ հարևանը:
-Ինչո՞ւ է քո անունն այդքան դժվար,- զարմանքն արտահայտեց աղջնակը:
-Չգիտեմ, ես էլ չեմ հասկանում…
Ֆելինան տեղացի երեխաներին բնորոշ ճարտարությամբ շարունակեց խոսակցությունը.
-Ես ինքս էլ շատ բաներ չեմ հասկանում:
-Օրինակ ի՞նչ,- ժպտալով հարցրեց Գուրգենը:
-Չեմ հասկանում ծնողներիս,- մեծավարի ասաց Ֆելինան՝ ուղղելով իր չինական հարթ մազերը:
-Ինչո՞ւ,- ծիծաղեց Գուրգենը:
Աղջիկը թոթվեց ուսերը:
-Որովհետև ընդամենը չորս տարի է, ինչ ճանաչում եմ նրանց:
Այդ ասելով՝ Ֆելինան պարանոցից հանեց պլաստմասե վզնոցն ու մեկնեց Գուրգենին:
-Սա պահիր, հետո կվերցնեմ, խանգարում է:
-Ֆելի՜նա,- կանչեց մայրը վերևից:
Աչոնիկն արագ ու վստահ քայլերով հետ եկավ տղամարդու մոտ, վերցրեց վզնոցը:
-Ես գնացի,- ասաց նա, ապա շարունակեց,- իսկ դու մամա չունե՞ս:
-Ունեմ:
-Իսկ ինչո՞ւ քեզ տուն չի կանչում:
Գուրգենի հայացքը սառեց:
-Կանչում է…
…
Սկսել էր հաճախ նստել բակի հետնամասում, որտեղ թռչկոտում էր փոքրիկ Ֆելինան ու զվարճալի զրույցներ վարում իր հետ, որից Գուրգենի սիրտը լցվում էր ուրախությամբ: Աղջիկը միակ մարդն էր, ում հետ խոսելիս նա բառերը հանգիստ էր արտասանում՝ առանց լարվելու ու սխալներից վախենալու:
Կարլոսը, ի տարբերություն քրոջը, տղամարդուն մոտ չէր գալիս, այլ միայն խեթ հայացքով զննում էր հեռվից ու սաստում քրոջը, երբ վերջինս սկսում էր խոսել Գուրգենի հետ:
-Գնացինք, Ֆելինա, ուրիշ տեղ կխաղանք,- ասում էր նա ու քաշում քրոջ թևքը:
Բայց աղջկա պետքն էլ չէր. հենց Կարլոսը կորչում էր տեսադաշտից, նա վերցնում էր իր սարաֆանն ու նորից տեղափոխվում Գուրգենի մոտ:
-Մի բան ասե՞մ քեզ:
-Ասա:
-Իմ մաման երբեմն տարօրինակ լեզվով է խոսում:
Տղամարդն ուշադիր նայեց աղջկան:
-Դու չգիտե՞ս այդ լեզուն:
Ֆելինան բացասաբար թափահարեց գլուխը:
-Կարլոսն էլ չգիտի:
Գուրգենը քնքշորեն շոյեց նրա մազերը:
-Դե ոչինչ,- ասաց նա,- մի արտասովոր լեզվով էլ ես եմ երբեմն խոսում:
Աղջիկը ծիծաղեց, ցատկեց նրա գոգին ու գրկեց տղամարդուն:
Երկու տարվա մեջ առաջին անգամն էր, որ ինչ-որ մեկը գրկում էր Գուրգենին: Նա իր ձեռքերում ամուր սեղմեց փոքրիկին ու համբուրեց այտը:
-Ֆելի՜նա,- պատշգամբից անհանգիստ ճչաց մայրը:
Աղջիկը թռավ հարևանի գրկից, ծառի վրայից պոկեց գունավոր շորը, գցեց վրան ու տուն բարձրացավ:
…
Դռան մոտ երբեմն հանդիպում էր երեխաների ծնողներին, գլխով բարևում էին իրար ու առաջ անցնում: Բայց այդ անգամն ուրիշ էր: Հսկայամարմին խորվատը անսովոր տհաճ հայացք գցեց նրա վրա: Սովորաբար մռայլ դեմքն ավելի էր խոժոռված, աչքերի մեջ կասկածի ու թշնամանքի կայծեր էին փայլում:
-Բարև,- ասաց Գուրգենն ու մնաց տեղում կանգնած՝ զգալով, որ հարևանն ինչ-որ բան է ուզում ասել:
Բայց նա ոչինչ չասաց, ոչ էլ անգամ բարևեց: Հայացքը հեռացրեց ու գնաց վերելակի ուղղությամբ: Միայն երբ Գուրգենն արդեն իր հետևից փակում էր շքամուտքի դուռը, իրեն թվաց, թե ականջին քրթմնջոց է հասնում.
-Գրողի տարած թուրք…
Գուրգենն այլևս երբեք չգնաց հետնաբակի կողմերը:
…
-Ավտոբուսի կանգառը,- մի անգամ ևս կրկնեց գունատ դեմքով շիկահերը:
Տղամարդը սթափվեց մտքերից՝ լսելով իրեն հաճախ տրվող հարցը: Եվ այս անգամ նրա պատասխանը հնչեց բացարձակ մաքուր արտասանությամբ ու առանց կմկմոցի.
-Տեղյակ չեմ, ես հյուր եմ այս կողմերում, շուտով հետ եմ գնալու:
Ասաց ու գլուխը կախ հեռացավ:
Իսկ անցորդը դեռ մի քանի վայրկյան զարմանքով նայում էր նրա հետևից: Երբևէ չէր լսել այդ արտառոց լեզուն: Հայերենը:
:loveԼավն էր Այվի ջան:Ֆելինային էլ մի փոքր ինձ նմանեցրեցի: Պուճուր ժամանակ ես էլ էի մեծ մարդկանց (հիմնականում պապիկների ) հետ ընկերություն անում:Պապիկիս ընկերներն էին էլի, բոլորին ձեռքով բարև էի տալիս պուճուր թաթիկներովս (մամաս ա պատմում:D): Մանկության գիրկ գնացի::love
Պատմվածքը, որը հիմա դնելու եմ, գրել եմ մոտ չորս տարի առաջ՝ «Ակումբի տաղանդը» մրցույթի եզրափակիչ փուլի համար, որտեղ ինքը հաղթեց, ու էդպես էլ մնաց էդ մրցույթի արխիվներում:
Վերջերս մի ուրիշ գրական մրցույթի (http://havaqatsu.wordpress.com/) էի մասնակցում, էնտեղ էլ ներկայացրեցի էս պատմվածքս (պայմաններում չկար, որ պիտի նոր գործ լինի), ու ինքն էնտեղ էլ հաղթեց:
Ի դեպ, էդ մրցույթն էս ամիս էլ կա, բայց մի քիչ փոխված պայմաններով, կարող եք դուք էլ մասնակցել:
Մտածեցի՝ բերեմ պատմվածքս էստեղ, չկորչի արխիվներում:
Էս թեմայում հետո երևի ուրիշ ստեղծագործություններ էլ դնեմ:
Թատերական փողոց, քսանինը
Պատրիկը ներս մտավ նեղլիկ փողոցում կուչ եկած երաժշտական փոքրիկ խանութը: Լավ գիտեր, թե ինչ է գնելու:
- Համոզված եմ, որ տեղյակ եք, բայց մի անգամ ևս հիշեցնեմ, որ այս սարքավորումները չափազանց հզոր են տնային պայմանների համար: Հավանաբար ստուդիա ունեք, այնպես չէ՞:
Պատրիկը նայեց իրեն ինչ-որ բաներ բացատրող վաճառողին ու հեգնական ժպտաց: Հեռախոսը զնգաց գրպանում, բայց այս էլ որերորդ անգամ չպատասխանեց զանգին: Միայն դժգոհությամբ մտածեց. «Նորից նա է»:
Վճարեց իր գնումների համար և նայեց խոշոր տուփերին` մտածելով, որ հեշտ չի լինի այս բեռը մինչև մեքենան հասցնելը:
- Կարծում եմ գոհ կմնաք, միայն թե հիշեք, որ վագր եք գնել, այլ ոչ թե տնային կատվիկ:
Պատրիկը քմծիծաղ տվեց: Վաճառողը, որն արդեն վաղուց երիտասարդ չէր, շտապեց օգնել նրան, և միասին տուփերը տարան, տեղավորեցին հնամաշ, բայց տարողունակ մեքենայի մեջ: Հեռանալուց առաջ Պատրիկը հայացքը շինծու հետաքրքրությամբ սևեռեց վաճառողի վրա ու փորձելով լուրջ ձևանալ` արտաբերեց.
- Լսիր, բարեկամ, քեզ ասե՞լ են, որ դու անտանելի նման ես Միք Ջագերին:
Եվ չսպասելով զարմացած տղամարդու պատասխանին` նստեց իր հին, փոշոտ մեքենան ու քշեց դեպի Թատերական փողոց` ընկերոջ տուն, որտեղ տղերքն արդեն վաղուց իրեն էին սպասում:
…
Միխալը տեղավորվեց բազկաթոռի մեջ ու սկսեց շրջել հեռուստացույցի ալիքները` իրար հետևից համտեսելով չեխական հեռուստածրագրերը: Աշխատանքային օրը նոր էր ավատվել, և նա իր երեկոն անցկացնում էր սովորականի նման` անհամ ընթրիք, դառը թեյ ու միակ ընկեր՝ հեռուստացույց: Ինչպես միշտ, բոլոր սենյակներում վառված էին լույսերը. Միխալը ծանր էր տանում մութը: Բայց ուզեր, թե չուզեր, հոկտեմբերյան հանգիստ օրը հետզհետե վերածվում էր հոգնած գիշերվա:
…
Թերեզան շորերով պառկած էր լոգարանի մեջ և ոչինչ չարտահայտող հայացքով նայում էր իր մարմինն ու թաց հագուստը գրկած ջրին: Իր առաջին երեկոն էր նոր բնակարանում: Արդեն տեղավորել էր իրերի մի մասն ու հասկացել, որ արածն անիմաստություն է: Ինչո՞ւ էր տեղափոխվել, ի՞նչ նոր կյանք էր ուզում սկսել. այստեղ, ինչպես և ամենուր նրան միայն մի բան էր սպասում` միայնակություն: Ոչ ոքի պետք չէր, անգամ սեփական երեխաներին: Ոչ ոք երբեք չէր այցելելու նրան, ոչ էլ նամակ էր գրելու, նույնիսկ Սուրբ Ծնունդին: Նրա կյանքը վաղուց արդեն ավարտված էր, մնում էր միայն այդ փաստին պաշտոնական բնույթ տալ: Նա ձեռքը գցեց քիչ այն կողմ ընկած հարդարիչին, որով առավոտյան մազերն էր կարգի բերել: Օդում պահելով էլեկտրական փոքրիկ սարքը` միացրեց այն ու նորից նայեց իրեն գրկած ջրին: Մնում էր միայն պաշտոնական բնույթ տալ…
…
Երկար-բարակ կատակներից, գարեջրից ու ծխախոտներից կշտացած` տղաները հզոր դինամիկները վերջապես հանեցին տուփերից: Էլեկտրական կիթառը միացրեցին դրանց և հիմա պիտի ստուգեին, թե ինչի է ունակ Պատրիկի գնած վագրը: Իսկ դինամիկներն իսկապես ահռելի էին, ու հարևանները շուտով հաստատ լավ անունով էին հիշատակելու իրենց «բարի գիշեր» մաղթող մի խումբ ջահելներին: Պատրիկն ընկերների հետ անհամբեր սպասում էր կատվիկի մլավոցին: Միացրեցին… Ականջ ծակող սուլոցին հաջորդեց պայթյուն, ու բոլորը հանկարծ մնացին կատարյալ մթության մեջ: Եվ ոչ միայն նրանք, այլև Թատերական փողոցի քսանինը շենքի բոլոր բնակիչները մի ակնթարթում բախվեցին դրսից իրենց վրա հարձակվող գիշերվա հետ. հոսանքն անջատված էր:
…
Միխալը մի պահ չհասկացավ, թե ինչ կատարվեց: Ինչպե՞ս կարող էր մեկ էլ ամեն ինչ սևանալ: Երբ ի վերջո հասկացավ, որ հոսանքն անջատվել է, մի բան, որն իր կյանքում առաջին անգամն էր պատահում, սարսափից ավելի ամուր կպավ բազկաթոռին: Մթից վախեցող մարդու ուղեղը սկսեց արագ աշխատել` փնտրելով որևէ այլընտրանք: Տանը ոչինչ չուներ նման դեպքերի համար, անգամ կրակայրիչ չկար… Ձեռքերով խարխափելով և հարթելով իր առջև գոյություն չունեցող արգելքները, ցավեցնելու աստիճան ծանր ահն էլ սրտի մեջ` Միխալը մի կերպ դուրս եկավ իր բնակարանից` հարևաններից լույս հայթայթելու հույսով:
…
Ամեն ինչ մթնեց հենց այն պահին, երբ հարդարիչը պիտի տաք համբույր տար ջրին ու նրա մեջ պառկած Թերեզային: Սարքը չլմփոցով ընկավ ջրի մեջ, բայց մեռցնելու փոխարեն, ինքը մեռավ: Թերեզան քարացավ: Գուցե հենց դա էր մահը` համատարած մթություն: Ու նա շարունակեց մնալ ջրի մեջ` կիսամեռած, կիսաանմեռ:
…
Հարևանները Միխալի առջև դուռը չբացեցին. գուցե վախենում էին, որ կատարվածը պատահականություն չէր, և հիմա էլ ինչ-որ մեկը շարունակել է իր չարագործ ծրագիրը` անլույս ու անօգնական մարդկանց տունը մտնելու փորձով: Վախից դողացող Միխալին միայն մի խումբ տղաների կարճատև հյուրընկալությունն էր սպասում: Նրանք արագ հայտնեցին, որ ոչ մոմ ունեն, ոչ ճրագ և տեղյակ չեն, թե ինչ է կատարվել ու անմիջապես փակեցին դուռը: Միխալը հասկացավ, որ ստիպած է տնային շորերով և մաշված հողաթափերով իրեն դուրս գցել ու կծկվել մի լուսավոր անկյունում, մինչև բացվի առավոտը: Առաջին հարկի դռներից մեկի մոտ նա հիշեց, որ այդ օրն ինչ-որ կին էր տեղափոխվում իրենց շենք: Եվ մոտենալով նորեկի բնակարանին` որոշեց մեկ անգամ ևս փորձել բախտը:
…
Ջրի մեջ թմրած ու գրեթե անջատված կինն ուշքի եկավ դռան անհանգիստ թակոցից: Ամբողջ էությամբ զգաց, որ դեռ ապրում է, իսկ դռնից այն կողմ էլ ուրիշ մեկն է ապրում, որը չգիտես ինչու հարվածում է իր դռանը: Թերեզան վեր կացավ ու կանգնեց լոգարանի մեջ, ապա հանգիստ դուրս եկավ այնտեղից ու մթի մեջ կողմնորոշվելով` մոտեցավ դռանը: Իր առջև մեկն էր, ով ուներ տղամարդու ձայն և խավարի մեջ թաքցրած արտաքին: Նա ինչ-որ բան էր ասում հարևանության և հոսանքի մասին: Հետո էլ հավանաբար իրենից էր պատասխան ակնկալում, բայց ինչի մասին…
- Ինձ մոտ էլ է մութ,- ասաց Թերեզան:
- Ա՜խ, ի՞նչ կարող էր կատարված լինել, սա սարսափելի է, ինձ լույս է պետք…
- Ինձ էլ է անհրաժեշտ հոսանք,- շարունակեց կինը:
- Երևի ինչ-որ կարևոր գործ էիք անում, հա՞,- փորձեց խոսակցությունը շարունակել Միխալը:
- Շատ կարևոր. լուսավորում էի հոգիս:
- Հոգու լուսավորումը անչափ կարևոր է… հոգևոր արժեքներ… մշակույթ: Գիտեք, ես էլ եմ մշակույթի մարդ:
- Իսկապե՞ս,- անտարբեր տոնով արտաբերեց Թերեզան:
- Այո, երաժշտություն եմ սիրում, մի փոքրիկ երաժշտական խանութ ունեմ…. Վերջերս գործերս այնքան էլ լավ չեն, բայց դա էական չէ, ես այդ խանութը երբեք չեմ փակի: Մարդիկ գալիս են, երաժշտական գործիքներից են հարցնում, իսկ ես բացատրում եմ, թե ինչն ինչ է. դա միակ բանն է, որ գիտեմ…
- Անչափ հետաքրքիր է:
- Այսօր ոչ մի գործիք չեմ վաճառել, միայն հսկայական դինամիկներ… Ի դեպ, մի բան հարցնեմ: Ի՞նչ եք կարծում, միայն անկեղծ, ես նմա՞ն եմ Միք Ջագերին:
- Գիտեք, ես մթի մեջ տեսնելու ունակություն չունեմ:
- Ափսոս, շատ ափսոս… Բայց ես էլ չունեմ այդ ունակությունը. երևի մենք ինչ-որ բանով նման ենք,- ոգևորվեց Միխալը,- դուք լսո՞ւմ եք, թե՞ միայն ինձ է թվում, որ ինչ-որ տեղից ինչ-որ բան է կաթում:
Թերեզան քամեց իր թաց վերնաշապիկի ստորին մասն ու ասաց.
- Իսկ հիմա էլ կաթկթոցը շատացավ, այնպես չէ՞:
- Այո… ինչ լավ է, որ միայն ինձ չի թվում: Ես ձեզ անկեղծորեն խոստովանեմ` մթից անտանելի վախենում եմ, նույնիսկ քնելիս չեմ անջատում լույսերը, իսկ հիմա էլ արդեն մտածում էի` մոտս վախից լսողական հալյուցինացիաներ են:
- Ես էլ գրեթե համոզված եմ, որ Դուք եք իմ հալյուցինացիան. իմ դուռը սովորաբար ոչ մի տղամարդ չի ծեծում: Բայց եթե իրականում կաք, մի անգամ ևս ներողություն եմ խնդրում. ես ճրագ չունեմ…
Այս ասելով` Թերեզան պատրաստվում էր փակել դուռը, երբ Միխալն արագ վրա բերեց.
- Ինձ սխալ չհասկանաք, բայց… չէ, իսկապես սխալ բան մի մտածեք, ուղղակի…
- Վախենում եք, հա՞:
- Հա: Ամաչում եմ, բայց ոչինչ անել չեմ կարող: Խնդրում եմ թույլ տաք գիշերը մնալ ձեր բնակարանում, եթե կողքս մարդ լինի, այդքան չեմ սարսափի, հատկապես, որ երկուսս էլ լսում ենք այդ արտասովոր կաթկթոցը…
Թերեզան զարմացավ, որ դեռ կարող է ինչ-որ մեկին պետք լինել ու մտածեց, որ առավոտյան անպայման ուշադիր կնայի, թե արդյո՞ք այդ հայլուցիանացիան այցելել է Միք Ջագերի տեսքով:
…
- Ո՞վ էր,- հարցրեց Պատրիկը:
- Ոստիկանները, եկել էին քեզ ու դինամկիներիդ ձերբակալելու, ասացի, որ արդեն փախել ես քո տուն,- դռան մոտից պատասխանեց ընկերներից մեկը:
- Ես լուրջ բան եմ հարցնում:
- Մեր ցնդած հարևաններից մեկը: Միայնակ է ծերուկը, լույսերն անջատվել են, վախից լցրել է տակը: Սրա-նրա մոտից մոմ է խնդրում:
- Ներս կանչեիր,- ասաց Պատրիկը:
- Ինչո՞ւ պիտի ներս հավիրեի, ես նույնիսկ սեփական հորս դժվարությամբ եմ հյուր ընդունում, ծերուկներն անտանելի են…
- Միայնակ է…
Պատրիկը նստել էր խավարի մեջ, որտեղ չէին երևում ոչ երաժշտական գործիքները, ոչ իր ընկերները, այնտեղ ոչինչ չկար. միայն ինքն էր ու իր անպետք հոգին, որտեղ շրջում էին բազմաթիվ ու խառնիխուռն տեսարաններ, ահա և մենակ ու ցնդած ծերուկը, որը մոմ էր խնդրում… ահա և իր միայնակ մայրը, որի մասին գուցե և նույնն են ասում հարևանները, ու երբ մութ է, ոչ ոք նրան ներս չի թողնում: Պատրիկի սիրտը կծկվեց, քորոց դարձավ ու մխրճվեց հոգու բարձիկին: Ուզեց խոսել հետը, հենց հիմա, հենց այս վայրկյանին: Ձեռքը տարավ գրպանը, հանեց հեռախոսն ու նայեց վրան.
«Մամ»
Բաց թողած յոթ զանգ:
Մեկ հաղորդագրություն. «Բարև, Պատրիկ, չես պատասխանում… ուղղակի տեղյակ պահիր, որ քեզ մոտ ամեն ինչ լավ է: Ուզում եմ իմանաս` ես այսօր նոր բնակարան եմ տեղափոխվել, գուցե այցելե՞ս ինձ Սուրբ Ծնունդին կամ նամակ գրես: Թատերական փողոց, քսանինը»:
:love:love:love:love:love
Ամռան վերջին օրը
Աղջիկը մի պահ կանգնեց ու գլուխը հետ շրջեց. կանաչ ճանապարհը, որ թողել էին հետևում, հետզհետե գորշանում էր:
-Մի նայիր այդ կողմ: Գնացինք:
-Գալիս է՞ արդեն,- հարցրեց աղջնակը:
-Հա, սիրունս, բայց դեռ ժամանակ ունենք:
Թույլ քամին հետզհետե սառչում էր՝ փշաքաղելով կնոջ բաց ուսերը: Ուղղելով մազերը՝ նա վերցրեց աղջկա ձեռքն ու արագացրեց քայլերը:
Դեռ չէին էլ հասել հին կաղնուն, երբ լսվեց ծանոթ ձայնը.
-Ողջո՜ւյն, ֆրաու Գիլ: Արդեն հույսս կտրել էի, թե այսօր կհայտնվեք:
Ծեր Յանեսը, մի ոտքի վրա ցատկելով, առաջ եկավ: Նրա փետուրներն անցյալ տարվա համեմատ նոսրացել էին, կտուցը՝ կեռացել:
-Ինչպե՞ս է փոքրիկ Լաուրան, շատ չի՞ հոգնել ճանապարհին,- շարունակեց կաչաղակը:
Աղջիկը հոնքերը կիտեց ու հետ քաշվեց՝ ամուր կպնելով մորը:
-Բարև, Յանես, դու ինչպես միշտ տեղում ես,- ասաց կինը՝ փորձելով դեմքին ժպիտ նկարել:
-Դե գիտեք ինչ, ֆրաու Գիլ, ամռան հետ հեռացողներին ճանապարհելն իմ գործն է: Բայց այս անգամ քիչ են գնացողները: Տարեցտարի քչանում են: Մարդիկ այլևս չեն փախչում Քաղաքից: Ի դեպ, Քաղաքը... Նա արդեն վերադառնում է: Լավ կանեիք, շտապեիք:
Ու Յանեսը խամրած աչքերը հառեց հեռվին՝ այնտեղ, ուր կանաչ դաշտը սկսել էր ասֆալտապատվել, ու արդեն երևում էին վեր բարձրացող շենքերը:
-Հա, հա, գալիս է,-գլուխը հաստատակամորեն շարժելով՝ կրկնեց նա,-իսկ գուցե փոքրիկ Լաուրան ուզում է այս անգամ մնալ մեզ հե՞տ:
Կինն արագ շրջանցեց կաչաղակին ու ձեռքը վեր մեկնեց՝ ի նշան ցտեսության:
-Լավ մնա, Յանես: Ու քեզ մի ուրիշ գործ գտիր:
-Հաջորդ տարի թոշակի եմ անցնում, ֆրաու Գիլ,- նրանց հետևից ձայն տվեց Յանեսը,- սկսելու եմ պետության հաշվին ապրել:
Կաչաղակը խռպոտ ծիծաղեց, ապա ձայնը կտրեց ու լուռ նայեց հեռացողներին:
-Բարի ճանապարհ, Լաուրա,- ասաց նա կամաց:
Աղջիկը պոկվեց մոր ձեռքից ու հետ վազեց կաչաղակի մոտ: Նա լուրջ հայացքով մի պահ նայեց թռչնին: Հետո ժպտաց՝ թշերի վրա քաղցր փոսիկներ առաջացնելով:
-Ես քեզ հիշեցի,- ասաց աղջնակը:
Յանեսի մարած աչքերում փայլ հայտնվեց:
-Անցյալ տարի ենք հանդիպել, փոքրիկ, դու այն ժամանակ երեք տարեկան էիր:
Լաուրան գլխով արեց:
-Քո կտուցը տգեղ է: Ինչո՞ւ:
-Երևի որովհետև կյանքումս շատ հիմարություններ եմ դուրս տվել, փչացրել եմ կտուցս:
-Լաուրա՜,- կանչեց մայրը:
Աղջիկը ձեռքը տարավ իր երկար զգեստի գրպանն ու միջից ճանապարհին հավաքած խատուտիկներ հանեց, մեկնեց կաչաղակին:
-Սա՝ քեզ:
Կեռ կտուցը զգուշությամբ առաջ բերելով՝ այնպես, որ իր անճոռնությամբ չվախեցնի աղջնակին, նա վերցրեց նվերը:
Լաուրան նորից ժպտաց իր քաղցր ժպիտով ու վազեց մոր մոտ:
Կաչաղակը թռավ նստեց կաղնու հաստ ճյուղին և նայեց հետզհետե մթնող երկնքին: Ամռան վերջին օրը մոտենում էր ավարտին: Բնությունը նահանջում էր՝ ենթարկվելով Քաղաքի հետ կնքած համաձայնությանը:
Իր չորացած ճանկերով Յանեսը վերջին անգամ պինդ գրկեց հարազատ ճյուղն ու զգաց, թե այն ինչպես է վերածվում մետաղյա սյան: Հենց այդ պահին նրա կտուցի միջից թափվեցին փոշի դարձած խատուտիկները, և սառը քամին քշեց նրանց դեպի բարձրահարկ կառույցների տանիքները:
Յանեսը կկոցեց թաց աչքերն ու կուլ տվեց կոկորդի մաղձը:
-Բարև, Քաղաք:
Գետն անհանգիստ էր: Նրա մի ափն արդեն սեղմվում էր բետոնե պարսպի մեջ, իսկ հեռվում փայլատակում էին իրար հետևից հայտնվող կամուրջների կամարները:
Կինը կանգնած էր այն եզրին, որտեղ դեռ ամեն ինչ նույնն էր, ու ջուրն ազատորեն հպվում էր ամառվա առատ բուսականությանը:
Աղջիկը պինդ բռնել էր մոր ձեռքը և նայում էր վեր: Մայրամուտի վերջին պահերն էին. ամռան արևն արդեն պատրաստվում էր հեռանալ: Նա իր գիրկն էր առել բոլոր նրանց, ովքեր որոշել էին հեռանալ և վերադառնալ միայն ամիսներ անց, երբ նորից ամառ կգար, ու շինծու կյանքը կկորչեր երեք ամսով՝ համաձայն մեծ պայմանագրի:
-Մինչ նոր հանդիպում, սիրունս, չտխրես, քեզ լավ կլինի արևի մոտ:
-Դու էլ արի, մամ, ինչ կլինի:
-Ես չեմ կարող. Քաղաքն ինձ արդեն բաց չի թողնում: Բայց քեզ մոտ ամեն ինչ ուրիշ կլինի: Մենք նորից կհանդիպենք, երբ ամռան արևը հետ գա: Չտխրես:
Արևի վերջին ցոլքերն անհետացան՝ իրենց հետ տանելով Լաուրային: Մայն գետն ամբողջովին պարսպվեց և վերջապես խաղաղվեց՝ ուժեղ տիրոջ կողմից սանձահարված վայրի ձիու նման:
Կինը ոտքերի տակ զգաց սառը սալահատիկներն ու նայեց շուրջը սփռված ֆրանկֆուրտյան լույսերին: Նա կկոցեց թաց աչքերը և խորը շունչ քաշեց:
-Բարև, Քաղաք:
impression
06.10.2013, 20:22
դու տենց ո՞նց ես կարողանում
էդքան կենդանի նկարագրության ու գույների մեջ էդքան տխրություն ո՞րտեղից
ու դու բան չես ասում, բայց ես մեկ ա զգում եմ քո գրածի, ոնց ասեմ որ սխալ չլինի, «լուսավոր տխրությունը»
Կարևորը, որ լուսավոր ա ;)
Alphaone
06.10.2013, 20:50
Այվ, աչքերս թաց նստել եմ, խորն ա, շատ խորը...
Ալֆ, դե մի տենց, էդքան խորը չի ;)
Alphaone
06.10.2013, 21:10
Ալֆ, դե մի տենց, էդքան խորը չի ;)
Այվ, գիտես, չէ, ամեն մարդ նույն գործը կարդալուց մի բան ա տեսնում, որ հենց իրանն ա, որ իր մոտ մի կայծ ա առաջացնում կամ մի ամբողջ հրդեհ, հիմա ես էստեղ իմ մտածածի, զգացածի ահավոր խորը պատկերում տեսա ու ինձ հակառակում չես կարող համոզել, եթե էսքան խորը մխրճվում ա սիրտ, ուրեմն խորն ա...
Հազարից մեկ ոչ մրցութային բան էի գրել, էն էլ թարս ժամանակ եմ դրել. ընկավ մրցույթի թեմայի տակ, էհ։
Շատ շնորհակալ կլինեմ, եթե Պրոցեսից դուրս գաք, կարդաք ու կարծիք թողնեք :unsure
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 21:32
Ռիփն էնքան բզբզեց, որոշեցի գրել: Բայց կարծիքները կարդալուց... ոչ լուսավոր բան տեսա էս գործում, ոչ էլ խորը: Ամենևին չի նշանակում, թե դուրս չեկավ: Հավես էր գրված, էն պահերը, որ բնությունը քաղաք ա դառնում, հզոր էին: Կաչաղակ ձյան էլ էր դեմքոտ:
Ուլուանա
06.10.2013, 21:46
Հավես էր կարդացվում. նկարագրությունները սիրուն էին, բայց իմաստը չհասկացա :(։ Բայց ոչինչ, էդ ինձնից ա հաստատ։
Հավես էր կարդացվում. նկարագրությունները սիրուն էին, բայց իմաստը չհասկացա :(։ Բայց ոչինչ, էդ ինձնից ա հաստատ։
Քեզնից չի հաստատ. մամաս օրինակ իմ ոչ մի գրածի իմաստը չի հասկանում, անգամ բացատրելուց հետո :(
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 21:49
Քեզնից չի հաստատ. մամաս օրինակ իմ ոչ մի գրածի իմաստը չի հասկանում, անգամ բացատրելուց հետո :(
հա, ես էլ չհասկացա :oy կամ էլ սխալ հասկացա
Ուլուանա
06.10.2013, 21:50
Քեզնից չի հաստատ. մամաս օրինակ իմ ոչ մի գրածի իմաստը չի հասկանում, անգամ բացատրելուց հետո :(
Բայց ես մնացած գործերիդ իմաստները հասկացել եմ :))։ Ուղղակի էս ոճի գրվածքներինը չեմ հասկանում երևի։ Դե, սա քո տիպիկ ոճը չի։
հա, ես էլ չհասկացա :oy կամ էլ սխալ հասկացա
Բյուր, ինքդ էիր գրել, որ ոչ մի առանձնապես խորը իմաստ մեջը չկար. ուրեմն ինչ ունեիր հասկանալ-չհասկանալու :think
Բյուր, ինքդ էիր գրել, որ ոչ մի առանձնապես խորը իմաստ մեջը չկար. ուրեմն ինչ ունեիր հասկանալ-չհասկանալու :think
ինքը քեզանից վրեժ էր լուծում անցած մրցույթի համար :D
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 22:10
Բյուր, ինքդ էիր գրել, որ ոչ մի առանձնապես խորը իմաստ մեջը չկար. ուրեմն ինչ ունեիր հասկանալ-չհասկանալու :think
դե եթե կա, ուրեմն չեմ հասկացել :))
ինքը քեզանից վրեժ էր լուծում անցած մրցույթի համար :D
հը՞ :'
ինքը քեզանից վրեժ էր լուծում անցած մրցույթի համար :D
Հա՜, ոնց մտքովս չէր անցել, սա դավադրություն ա :D
հը՞ :'
Բյուր, հանգիստ, կատակ էր :))
հը՞ :'
ջա՛ն :), ես որ կարծիքդ կարդում էի, վերջին չհասած տենց էի մտածել, հետո հասա վերջին ու հասկացա որ.
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 22:14
ուֆ, գնացեք սաղդ :beee
պիտի բան էլ չգրեի
ուֆ, գնացեք սաղդ :beee
պիտի բան էլ չգրեի
Այ նեղացկոտ, էս ինչ սենզիտիվ ես դու :kiss
ուֆ, գնացեք սաղդ :beee
պիտի բան էլ չգրեի
ներվի դեղ :), դու ինձ մի օր ծեծելու ես գիտեմ։
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 22:17
Այ նեղացկոտ, էս ինչ սենզիտիվ ես դու :kiss
դու էլ գերմանացի ես :beee
հա, ես զգայուն եմ, ծանր եմ տանում քննադատության քննադատությունը
Alphaone
06.10.2013, 22:47
Այվ, ես իմ հասկացածն ասեմ, էլի, էն զգացողությունն ա, որ հիմիկվա աշխարհն անհուսորեն ուրբանիզացվել ա, բայց սերունդները դեռ շանս ունեն քաղաքի ձեռքից պրծնելու, որ էդ պստո 3-4 տարեկան էրեխեքն են բյությունը ու եթե իրենք բնությունը հասկացան, բնությունը կփրկվի, եթե չհասկացան, մի օր էլ իրանց մամայի նման քաղաքի գերին են դառնալու: Երկաթի կտոր դարձող կաչաղակի կերպարը ուղղակի էսպես պատկերավոր, կենդանի ինձ տարավ, ցույց տվեց թե իմ ճանաչած ու սիրած անտառներն ու թռչունները ոնց կարող են մի օր ուղղակի բենզինի հոտով խեղդված ասֆալտ դառնալ, եթե էն չորս տարեկան երեխան բնությունը չընտրի, էլի լիքը ասելիքներ կան, բայց հիմա քունս տանում ա, ի վիճակի չեմ մտքերս ձևակերպել, բայց իսկականից ահավոր բազմաշերտ ա, թեթև կարդացվող սյուժեից, մինչև շատ խորքային մարդ-բնություն-ժառանգություն հարաբերություն, որ ինքնին խորը թեմա ա, եթե ճիշտ ձևով ու բովանդակությամբ ա բարձրացվում...
Հա, Ալֆ, էդ էր ընդհանուր թեման, մերսի կարծիքիդ համար:
Ուլուանա
06.10.2013, 22:57
Այվ, ես իմ հասկացածն ասեմ, էլի, էն զգացողությունն ա, որ հիմիկվա աշխարհն անհուսորեն ուրբանիզացվել ա, բայց սերունդները դեռ շանս ունեն քաղաքի ձեռքից պրծնելու, որ էդ պստո 3-4 տարեկան էրեխեքն են բյությունը ու եթե իրենք բնությունը հասկացան, բնությունը կփրկվի, եթե չհասկացան, մի օր էլ իրանց մամայի նման քաղաքի գերին են դառնալու: Երկաթի կտոր դարձող կաչաղակի կերպարը ուղղակի էսպես պատկերավոր, կենդանի ինձ տարավ, ցույց տվեց թե իմ ճանաչած ու սիրած անտառներն ու թռչունները ոնց կարող են մի օր ուղղակի բենզինի հոտով խեղդված ասֆալտ դառնալ, եթե էն չորս տարեկան երեխան բնությունը չընտրի, էլի լիքը ասելիքներ կան, բայց հիմա քունս տանում ա, ի վիճակի չեմ մտքերս ձևակերպել, բայց իսկականից ահավոր բազմաշերտ ա, թեթև կարդացվող սյուժեից, մինչև շատ խորքային մարդ-բնություն-ժառանգություն հարաբերություն, որ ինքնին խորը թեմա ա, եթե ճիշտ ձևով ու բովանդակությամբ ա բարձրացվում...
Վայ, էս ինչ հետաքրքիր ես մեկնաբանել, հեսա ժամանակ գտնեմ, մի հատ էլ կկարդամ, հետաքրքրեց :)։
E-la Via
06.10.2013, 22:58
Կարդացի, տեսա, մտահոգությունը կիսեցի, ընդհանուր պատկերացում կազմեցի, բայց հենց հասա երեխային աևին հանձնելուն՝ լռվեցի:
Բայց Ալֆայի գրառումը ամեն ինչ տեղը գցեց:
Ապրես Այվի ջան, Ալֆա, դու էլ:
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 23:04
Այվ, ես իմ հասկացածն ասեմ, էլի, էն զգացողությունն ա, որ հիմիկվա աշխարհն անհուսորեն ուրբանիզացվել ա, բայց սերունդները դեռ շանս ունեն քաղաքի ձեռքից պրծնելու, որ էդ պստո 3-4 տարեկան էրեխեքն են բյությունը ու եթե իրենք բնությունը հասկացան, բնությունը կփրկվի, եթե չհասկացան, մի օր էլ իրանց մամայի նման քաղաքի գերին են դառնալու: Երկաթի կտոր դարձող կաչաղակի կերպարը ուղղակի էսպես պատկերավոր, կենդանի ինձ տարավ, ցույց տվեց թե իմ ճանաչած ու սիրած անտառներն ու թռչունները ոնց կարող են մի օր ուղղակի բենզինի հոտով խեղդված ասֆալտ դառնալ, եթե էն չորս տարեկան երեխան բնությունը չընտրի, էլի լիքը ասելիքներ կան, բայց հիմա քունս տանում ա, ի վիճակի չեմ մտքերս ձևակերպել, բայց իսկականից ահավոր բազմաշերտ ա, թեթև կարդացվող սյուժեից, մինչև շատ խորքային մարդ-բնություն-ժառանգություն հարաբերություն, որ ինքնին խորը թեմա ա, եթե ճիշտ ձևով ու բովանդակությամբ ա բարձրացվում...
Ալֆ, էդքան բանը ես էլ էի տեսել: Բայց որ գրեցիր` խորն ա, նստել դարդ եմ անում, թե չեմ հասկացել ինչի մասին ա:
Alphaone
06.10.2013, 23:16
Ալֆ, էդքան բանը ես էլ էի տեսել: Բայց որ գրեցիր` խորն ա, նստել դարդ եմ անում, թե չեմ հասկացել ինչի մասին ա:
Բյուր, որ էդքանը տեսել ես, բա խորը չի, ի՞նչ ա, ես բնապահպանության թեմայով հարյուրավոր պատմվածքներ եմ կարդացել ու էս հաստատ լավագույն տասնյակի մեջ ա, մինչդեռ էդ հարյուրավորները մենակ հիմիկա լիքը ապիկարների գործեր չեն, լուրջ հեղինակների լուրջ գործեր էլ շատ կան... :P
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 23:18
Բյուր, որ էդքանը տեսել ես, բա խորը չի, ի՞նչ ա, ես բնապահպանության թեմայով հարյուրավոր պատմվածքներ եմ կարդացել ու էս հաստատ լավագույն տասնյակի մեջ ա, մինչդեռ էդ հարյուրավորները մենակ հիմիկա լիքը ապիկարների գործեր չեն, լուրջ հեղինակների լուրջ գործեր էլ շատ կան... :P
Չէ, խորը չի: Կոնկրետ պատմվածքի կոնկրետ թեման ա: Ու շատ լավ գրված: Էդքան բան: Թե չէ շերտեր, եսիմ ինչեր, տենց բաներ ես չտեսա: Կարող ա կա, դեբիլ եմ, չեմ տեսել, չգիտեմ:
Alphaone
06.10.2013, 23:45
Չէ, խորը չի: Կոնկրետ պատմվածքի կոնկրետ թեման ա: Ու շատ լավ գրված: Էդքան բան: Թե չէ շերտեր, եսիմ ինչեր, տենց բաներ ես չտեսա: Կարող ա կա, դեբիլ եմ, չեմ տեսել, չգիտեմ:
Գիտես շերտը որն ա, Բյուր, գործ կա, լրիվ միագիծ ա, մի բան ասում ա դրանով սահմանափակվում ու էդ վատ չի, եթե լավ ա ներկայացվում, բայց էս գործը կարդալուց տարբեր մարդիկ տարբեր բաներ կարող են տեսնել ու հասկանալ, ասենք մի հոգևորական կարող ա կարդա ու մտածի, թե պստոն դրախտ գնաց, իր մաման հետո միանալու ա, մեկ ուրիշը կարող ա հեքիաթի ու իրականության սահմանը տեսնի, թե ասենք պստոն ոնց ա աշխարհին նայում, աշխարհը տեսնում, մաման ոնց ու էդպես շարունակ, միագիծ, կոնկրետ չի, թեև հիմքում կոնկրետ գաղափար ա դրված ու եթե շատ գործերի դեպքում էդ ահավոր մինուս ա, էս գործի պարագայում իրեն խորություն ա տալիս, կամ էլ ես էնքան տափակ եմ, որ ինձ խորն ա թվում, քեզ չէ :D
StrangeLittleGirl
06.10.2013, 23:53
Գիտես շերտը որն ա, Բյուր, գործ կա, լրիվ միագիծ ա, մի բան ասում ա դրանով սահմանափակվում ու էդ վատ չի, եթե լավ ա ներկայացվում, բայց էս գործը կարդալուց տարբեր մարդիկ տարբեր բաներ կարող են տեսնել ու հասկանալ, ասենք մի հոգևորական կարող ա կարդա ու մտածի, թե պստոն դրախտ գնաց, իր մաման հետո միանալու ա, մեկ ուրիշը կարող ա հեքիաթի ու իրականության սահմանը տեսնի, թե ասենք պստոն ոնց ա աշխարհին նայում, աշխարհը տեսնում, մաման ոնց ու էդպես շարունակ, միագիծ, կոնկրետ չի, թեև հիմքում կոնկրետ գաղափար ա դրված ու եթե շատ գործերի դեպքում էդ ահավոր մինուս ա, էս գործի պարագայում իրեն խորություն ա տալիս, կամ էլ ես էնքան տափակ եմ, որ ինձ խորն ա թվում, քեզ չէ :D
Ալֆ, եթե սաղս նույն բանն ենք հասկանում, անգամ գործի հեղինակը, ապա դա լրիվ միագիծ գործ ա: Եթե ստեղ բնապահպանական հարց ա արծարծել հեղինակը, մենք էլ էդ ենք տեսել, ուրեմն գործը էդ ա: Գործի` միագիծ լինելը հեչ էլ թերություն չի: Հակառակը` նման կարճ գործերի դեպքում դա նույնիսկ առավելություն ա, որովհետև էսքան փոքր տարածքում ինչքան շատ թեմա ես արծարծում, էնքան անհասկանալի ա դառնում, ընթերցողն էլ իրան բութ ու չհասկացող ա զգում: Թե չէ ինձ թվում ա` դու մութ սենյակում սև կատու ես փնտրում:
Alphaone
06.10.2013, 23:58
Բյուր, քո ասածի լիքը մասը ես էլ եմ ասել :D
StrangeLittleGirl
07.10.2013, 00:01
Բյուր, քո ասածի լիքը մասը ես էլ եմ ասել :D
հա բայց դու ինձ դրած համոզում ես, որ սա բազմաշերտ գործ ա
Alphaone
07.10.2013, 00:45
հա բայց դու ինձ դրած համոզում ես, որ սա բազմաշերտ գործ ա
Ես դեռ էդ համոզմունքին եմ :D
Mephistopheles
08.10.2013, 00:21
Այվի ջան, շատ հետաքրքիր "սիտուացիա ա"… կարդալիս կարծես էնքան էլ չէի հարցնում ինձ "բա գրողն ինչ ա ուզեցել ասի"… ու արդեն ինչքան ժամանակ ա ես էդ հարցը չեմ տալիս որևէ գործ կարդալիս… կարող ա սխալ եմ, բայց կարծես մի քիչ պրիմիտիվացնում ա էն մոտեցումը թե "գրողն ուզեցել էր ասել… բլա բլա" կամ "գրողն ուզեցել ա ցույց տա… էսինչ էսնչ բանը…" կարծես այլև չի դզմում նման վերաբերմունք գրականությանը… հաստատ գիտեմ որ արվեստի մեջ էդ վերաբերմունքը փոխվում ա, նկարներին նույն մոտեցումը չես կարող ցույց տալ… ինչևէ…
այ էս գործը կարծես գնում էր էն հունով որ չկար "գրողն ուզեցել ա ասի, կամ ցույց տա"-ն, բայց մի քանի ֆրազաներ կարծես սկսում են "մատնել" օրինակ "Բնությունը նահանջում էր՝ ենթարկվելով Քաղաքի հետ կնքած համաձայնությանը"… մի քիչ կարծես բերում ա "գրողն ուզեցել ա ասի…"-ի դաշտ… ես չեմ կարծում որ դա լավ ա, որովհետև եթե մի բան կարելի ա մի խոսքով ասել ուրեմն պտի ի խոսքով ասվի, և գրողները որ երկար, կամ ուրիշ կերպ են գրում ուրեմն էդ "ասելիքը" տենց ա ճիշտ ասել ու մի երկու բառով հնարավոր չի…
քո մոտ կան pivot կետեր/դարձվածքներ որոնք պատմվածքը "պարզաբանում են" ու շրջում են հայտնի կողմեր… օրինակ մեկը էդ վերևի տողերը, հետո "ու շինծու կյանքը կկորչեր երեք ամսով՝ համաձայն մեծ պայմանագրի:", "Յանեսը կկոցեց թաց աչքերն ու կուլ տվեց կոկորդի մաղձը:"… ու էլի շատ մասեր… ոնց որ միանշանակ լավ/վատ-ի գիծ քաշես, որը գործին չի օգնում… you're giving away too much and becoming too clear… կարծես մարդու կողմից կառուցված միջավայրի ու բնության հարաբերությունները որակավորում ես լավ և վատ… սա իմ կարծիքով թուլացնում ա… պտի բախումը լիներ նեյտրալ իրողություն ու հերոսները լինեին նոր իրականության մեջ, իրենց գտնեին նոր իրականության մեջ… իմիջայլոց էդ տեսակետից սա լավ հարց ա շոշափում, արդյո՞ք մենք կյանքի ու բնության փոփոխությունների հետ համահուչ ենք ադապտացվում, կամ բավական արագ ենք ադապտացվում (էվոլյուցվում՞)… սակարար հիմք լիներ, բայց որ հստակ լավի ու վատի ես բաժանում մի տեսակ կորսվում ա էդ "խնդիրը"… լուծվում ա, գնահատվում ա ու պրծնում ա…
մեկ էլ մի բան նկատեցի… շատ էմոցիոնալ ա… սկսում ա բավականին զուսպ, բայց կրքոտ… հետո մի քանի էմոցիոնալ զեղումները կարծես կիքը քչացնում են… օրինակ խատուտիկների մասը…
ինքը թեման շատ լավն ա (եթե մարդ բնության բախման ու դրա արագության մասին ա), բայց դու կարծես հին մեթոդներ ես կիրառում նոր խնդիր արծարծելու համար… նկարագրությունները վարպետորեն արված, բայց հին են, արդեն ծամված, իմացված ու միգուցե նոր խնդրի համար պետք ա նոր լեզու գտնվի… չգիտեմ…
don't give'm too much, let them think and evaluate… քանի որ ամեն ինչ էլ տենց միանշանակ չի ոնց որ ներկայացրել ես…
բայց սիրեցի գործը, քեզ ստիպում ա ամեն բառը կարդալ, քանի որ եթե սխալ հասկանաս կամ տեղերը շփոթես, շատ բան կփոխվի… մառի մեջ substance կա… հագեցած ա…
Մերսի, Մեֆ, ասածներիդ մեծ մասի հետ համաձայն եմ, հատկապես «բնություն-քաղաք» պարզաբանող տողերի հետ կապված: Էդ տողերից շատերը չուզելով եմ գրել, որովհետև մի կողմից չէի ուզում լրիվ չհասկացված մնալ, մյուս կողմից էլ զգում էի, որ չարժի էդ պարզաբանումներն անել, փչացնում ա գործը:
Բայց դե մեկ ա եղան մարդիկ, ովքեր բան չհասկացան սենց թե նենց՝ անգամ էդ պարզաբնումներից հետո, էնպես որ երևի մարդ գրելիս չպիտի էդքան մտածի ընթերցողների մասին, այլ պիտի նենց գրի, ոնց զգում ա:
Mephistopheles
08.10.2013, 09:37
Մերսի, Մեֆ, ասածներիդ մեծ մասի հետ համաձայն եմ, հատկապես «բնություն-քաղաք» պարզաբանող տողերի հետ կապված: Էդ տողերից շատերը չուզելով եմ գրել, որովհետև մի կողմից չէի ուզում լրիվ չհասկացված մնալ, մյուս կողմից էլ զգում էի, որ չարժի էդ պարզաբանումներն անել, փչացնում ա գործը:
Բայց դե մեկ ա եղան մարդիկ, ովքեր բան չհասկացան սենց թե նենց՝ անգամ էդ պարզաբնումներից հետո, էնպես որ երևի մարդ գրելիս չպիտի էդքան մտածի ընթերցողների մասին, այլ պիտի նենց գրի, ոնց զգում ա:
ճիշտ ես ասում… ընթերցողը պատվիտատու չի, ինչքան էլ որ դա սխալ հասկացվի…
Ծիրանը
Դուրս եկավ մայրուղուց և կանգնեցրեց մեքենան: Դեռ երկու ժամվա ճանապարհ կար, ուզում էր մի քիչ շունչ քաշել:
Դրեզդենից Կալիշ ընդամենը չորս ժամ էր, բայց լրիվ քամվում էր, մինչև տեղ էր հասնում: Մի ամիս առաջ արդեն կտրել անցել էր այդ ճամփան ու երկու օրից հետ վերադարձել՝ չիմանալով, թե իր հաջորդ այցը երբ է լինելու:
Բայց ամեն ինչ ավելի արագ էր կարգավորվել, քան սպասում էր: Հիմա արդեն թե փաստաթղթերը, թե տան բանալին իր մոտ էին: Լեհաստանի այդ փոքր քաղաքում գտնվող տան տերն այսուհետև ինքն էր. տուն, որը դեռ միայն դրսից էր տեսել:
Սկսեց ձեռքերը բռունցք անել ու բացել: Հուլիս ամիսն էր, բայց մատները սառած էր:
Ժամանակն անցնում էր. քշել էր պետք:
Ճանապարհը ձգվում էր միապաղաղ հանգստությամբ: Ռադիոյի խշխշոցը հետզհետե վերափոխվում էր հստակ լեհերենի ու ստիպում կենտրոնանալ ծանոթ բառերի վրա:
Դեռ հեռվից նկատեց փարթամ բուսականությամբ այգին, որը հասցրել էր փոխվել մի ամսվա ընթացքում: Զգացվում էր, որ հողակտորը ժամանակին լավ ձեռքերի միջով էր անցել, կարգին խնամվել էր: Հիմա, երբ արդեն մի քանի շաբաթ շարունակ ոչ ոք այգուն չէր կպել, այն թվում էր վայրի ու անմշակ, սակայն դեռ կարելի էր նկատել վաղեմի շքեղության հետքերը:
Առաջինն, ինչ զգաց, դուրս գալով մեքենայից, հասած ծիրանի անուշ հոտն էր, որ գալիս էր այգուց: Բացեց դարբասի դռնակը: Այգին իսկապես հրաշք էր. վարպետ էր եղել այն ստեղծողը: Ձեռքը տարավ հասած ծիրաններից մեկին, պոկեց:
Դեռ մի քիչ էլ շրջեց այգում՝ ուշադրությամբ զննելով թփերն ու ծառերը: Ծաղկանոցը չորացել էր, թառամել. զբաղվող էր պետք: Ձեռք տվեց ակացիայի տերևին, մատով շոշափեց հողը:
Գրպանում փնտրելով տան բանալին՝ քայլերն ուղղեց դեպի մուտքի դուռը:
Տան անշարժ օդի մեջ քարացել էր ծիրանի ուժեղ բույրը:
Սենյակները հին էին, բայց ճաշակով ու պարզությամբ կահավորված:
Բացեց հանդերձապահարանը. մի քանի հասարակ զգեստներ էին կախված: Հանե՞լ դրանցից մեկը ու փորձե՞լ պատկերացնել այն հագնող կնոջը: Առանց կպնելու հագուստին՝ փակեց դուռը: Մոտեցավ մահճակալի մոտ դրված փոքր պահարանին: Ձեռքը տարավ դարակներից մեկին, կիսաբաց արեց, ապա անմիջապես փակեց:
Խոհանոցի սեղանին ծիրանի կորիզներ էին լցված: Մի քանիսը թափված էին գետնին ու կոտրված:
Անգամ բաց պատուհանները չէին օգնում ազատվել տան քաղցր բույրից, որն արդեն կոկորդ էր քերում:
Դուրս եկավ տնից ու նկատեց դարբասի մոտ կանգնած տարեց տղամարդուն, որն ուշադրությամբ իր կողմն էր նայում:
-Բարև,- ասաց անծանոթը,- հիմա Դո՞ւք եք այստեղ ապրում:
Մինչ կմոտենար տղամարդուն, նա շարունակեց.
-Ես կողքի տանն եմ բնակվում: Անյայի հարևաններից եմ: Անյան... մմմ... Այս տունը նրանն էր:
-Բարև Ձեզ,-ասաց կինը՝ ձեռքը առաջ մեկնելով,-Վեգներ: Մորելա Վեգներ:
Անյայի հարևանը մի պահ նայեց իրեն պարզած ձեռքին, ապա իրենն էլ առաջ մեկնեց.
-Շատ ուրախ եմ, ես Պավելն եմ:
-Ես Գերմանիայից եմ: Լեհերենս այնքան էլ վարժ չէ...
-Շատ էլ լավ եք խոսում: Ձեր անունն էլ լեհական է:
-Հա, մայրս լեհ էր, իր ընտրած անունն է:
-Լավ անուն է ընտրել Ձեր մայրը, գիտե՞ք, չէ՞, ինչ է նշանակում:
-Գիտեմ...
Տղամարդն ուշադիր նայում էր իր նոր հարևանուհուն:
-Գնել ե՞ք այս տունը:
-Չէ, ճիշտն ասած, չեմ գնել: Ժառանգություն եմ ստացել:
-Ժառանգությո՞ւն:
-Հա, Անյան իմ մայրն էր, տունն ինձ է թողել:
Պավելի հայացքը սառեց:
-Չգիտեի, որ Անյան աղջիկ ունի...
Մորելան փորձեց ժպտալ:
-Որևէ հյուրանոց գիտե՞ք մոտակայքում: Չէի ուզենա գիշերն այստեղ մնալ:
-Հյուրանոց... Կարող եք մեզ մոտ մնալ: Անյան մեզ շատ մտերիմ մարդ էր: Մեր տունը մեծ է, կնոջս հետ մենակ ենք ապրում, համեցեք մեզ մոտ, գիշերեք, հանգստացեք:
-Չէ, չէ, շնորհակալ եմ:
-Ուզում ե՞ք կնոջս ասեմ, գիշերը Ձեզ հետ մնա նոր տանը, եթե մենակ վախենում եք:
-Չեմ վախենում, ուղղակի... Ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչու եմ եկել:
Մորելան լռեց մի պահ, հետո շարունակեց.
-Ոչ էլ գիտեմ՝ ինչու է իր տունն ինձ թողել: Ես այդ կնոջը վերջին անգամ երեք-չորս տարեկանում եմ տեսել:
-Կապ չէիք պահպանում, ինչքան հասկացա:
-Երբ դեռ փոքր էի, զանգում էր երբեմն, ու գնալով ավելի դժվար էր լինում իրար հասկանալը: Ես լեհերենն էի մոռանում, ինքը՝ գերմաներենը: Հետո մի օր դադարեց զանգել: Հորս հետ էի ապրում, իր մասին տեղեկություն չունեինք: Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր: Ես իրեն լավ չէի հիշում: Ոչ էլ իր գնալն եմ հիշում: Ինչ-որ աղոտ պատկերներ են մնացել միայն:
-Բայց լեհերենն ամենևին չեք մոռացել:
-Չէ, լրիվ մոռացել էի: Սա հետո եմ սովորել: Պատանեկության տարիներին, երևի ջահելության հովերով տարված, մոտս ցանկություն էր առաջացել գտնել նրան: Որոնում էի, ինչպես կարող էի: Բայց դե ինչ պիտի կարողանայի: Հայրս էլ ինձ այդ գործում օգնական չէր: Ու հենց այդ ժամանակ էր, որ սկսեցի մոռացված լեզուն նորից սովորել: Մոտս հույս կար, որ գուցե մի օր նորից զանգի... Ուզում էի իմանալ իր լեզուն, որ կարողանայի հետը խոսել:
Պավելը ձեռքերը հենեց ցանկապատին:
-Ուզո՞ւմ եք, ներս մտեք, այդպես էլ մնացիք կանգնած,-հարցրեց կինը՝ բացելով այգու դուռը:
-Ծիրանից արդեն փորձել ե՞ք, Անյան հոյակապ այգեպան էր. սիրում էր այդ գործը,- ասաց Պավելն ու ցածր ձայնով ավելացրեց,- եթե ուզում եք, կարող եմ պատմել նրա մասին:
-Չգիտեմ,- գլուխը թափահարեց Մորելան:- Մեր միջև ընդամենը չորս ժամվա ճամփա էր: Ընդամենը չորս ժամ:
Պավելը մի հասած ծիրան պոկեց ու մեկնեց կնոջը:
Մորելան ձեռքով հասկացրեց, որ չի ուզում:
-Ես գնամ հյուրանոց: Վաղը պիտի Դրեզդեն վերադառնամ: Խանութ ունեմ, գործեր:
Տղամարդը հոգոց հանեց:
-Եկեք, ես Ձեզ ցույց կտամ՝ ոնց հասնել հյուրանոց:
-Այգին ափսոս է, իսկապես լավն է: Դեռ պիտի որոշեմ՝ ինչ անել այս տան հետ:
Պավելը նայեց կնոջ անհանգիստ դեմքին:
-Ուզո՞ւմ եք, ես Ձեզ կուղեկցեմ մինչև հյուրանոց:
-Շնորհակալ եմ, ես ինքս կգնամ, միայն ասեք հասցեն:
Երբ նստեց մեքենան, հայելու մեջ տեսավ, թե ինչպես է Պավելը նայում իր հետևից՝ ուտելով Անյայի այգու հասած ծիրանը:
...
Առավոտյան, լքելով հյուրանոցը, որոշեց մի անգամ ևս տուն վերադառնալ՝ Կալիշից հեռանալուց առաջ:
Տանը տարածված քաղցրահոտությունն արդեն սրտխառնոց էր առաջացնում: Փակեց բոլոր պատուհաններն ու դուրս եկավ այնտեղից:
-Բարև, Մորելա,- լսեց նա ցանկապատի մոտից:
-Բարև, Պավել, ինչպես երևում է՝ շատ եք սիրում այս այգին,- ժպտալով ասաց կինը:
Տարեց տղամարդը մեղավորի նման թոթվեց ուսերը:
-Ծիրանը կփչանա, հավաքեք, տարեք Դրեզդեն:
-Մեկը երեկվանից դեռ պայուսակիս մեջ է: Հերիք է:
Պավելը տխուր նայեց այգուն:
-Դե ինչ, Պավել, ուրախ էի ծանոթությանը, ու շնորհակալություն հյուրանոցի համար: Գուցե դեռ նորից հանդիպենք:
Տղամարդը սեղմեց կնոջ մեկնած ձեռքը:
-Ինձ էլ էր շատ հաճելի, Մորելա, Ձեզ բարի ճանապարհ:
Երբ կինն արդեն մեքենայի մոտ էր, Պավելը ձայն տվեց հետևից.
-Որոշեցի՞ք՝ ինչ եք անելու տան հետ:
Մորելան շրջվեց ու մի քանի վայրկյան լուռ նայեց իր ժառանգությանը:
-Դեռ չէ:
-Նորից եկեք, երբ ժամանակ ունենաք,- ասաց տղամարդը,- ցտեսություն:
-Ցտեսություն, Պավել: Պիտի շտապեմ արդեն, խանութս գուցե դեռ հասցնեմ բացել այսօր:
Տղամարդը ձեռքով արեց ու շրջվեց, որ հեռանա: Մեկ էլ կանգնեց ու գլուխը հետ թեքեց:
-Ի դեպ, ես էլ խանութ ունեմ, մսագործ եմ: Ձերն ի՞նչ խանութ է:
Մորելան նստեց մեքենան ու կամաց անցավ Պավելի կողքով՝ պատասխանելով բաց պատուհանի միջից.
-Այգեգործության:
Ճանապարհին նա մի ձեռքը տարավ պայուսակին ու միջից շոշափեց, գտավ երեկվա քաղած ծիրանը: Հանեց ու դրեց կողքի նստատեղին:
Անյայի լեզվով «մորելա» կոչվող միրգը սկսեց կամաց ճոճվել մեքենայի ընթացքից:
Ծիրանը
...
Լավն էր շատ:
Մրցույթներին, իրոք, կաշկանդվածություն կա, թե պատվերով գրելն էն չի, բայց սենց պատմվածքներ քիչ են լինում:
Սա շատ լավն էր:
Ինչպես միշտ քո պատմվածքների դեպքում, վերջի նախադասությունը կարդալուց հետո, միանգամից ամբողջ պատմվածքը ավելի հարուստ, ավելի իմաստալից, ավելի սիրուն ա դառնում:
Սա շատ հետաքրքիր ու գեղեցիկ մոտեցում ա:
Շնորհակալություն:
Արէա, շնորհակալ եմ կարծիքի համար, ուրախացա շատ :)
Այ քեզ Անյա, չսիրեցի իրան: Պատմվածքը լավն էր, ինձ համար անբացատրելի ա, թե ոնց եք սենց կարճ ծավալում սենց կառուցիկություն ստանում, ոչ մի տեղ չեք շեղվում, ամեն դետալ կարևոր ա, ու ոչինչ ավելորդ չի: Ես չեմ կարա տենց, ես հազար ձև կշեղվեի, ինձ հետաքրքիր ա ինչ ա մտածում Մորելան, Մորելայի կարծիքով Պավելն ի՞նչ ա մտածում, իրականում ի՞նչ վերաբերմունք են հարևաններն ունեցել Անյայի հանդեպ, էդ ամենը Մորելայի կարծիքով, իսկ իրականում Պավե՞լն ինչ ա մտածում Անյայի մասին, Պավելի կարծիքով Անյան ի՞նչ ա մտածում: Մի խոսքով, հայավարի հազար ձևի կշեղվեի, մի էջը կդառնար հարյուր էջ, կեսից կմոռանայի պատմությունն ինչի մասին ա :))
Բայց նաև շատ նրբանկատ ձևով ասում եմ, որ ինձ էդպես ավելի հետաքրքիր ա կարդալը :) Ճաշակին ընկեր չկա, բայց հասցրեցի Անյային չսիրել: Էդպե՞ս էր պետք:
Քանի որ էս վերջերս քննարկվում էր էդ թեման, Այվի ջան, տարբերակ չունե՞ս գերմաներեն թարգմանելու գրածներդ ու փորձելու հրատարակել: Աշխատատար պրոցես ա, բայց եթե դա քեզ համար կարևոր ա,իսկ ինչո՞ւ չփորձել:
Շին, կարծում ես հայերեն տպագրելը իմաստ չունի՞։
Շին, կարծում ես հայերեն տպագրելը իմաստ չունի՞։
Եսիմ, էն առումով եսիմ, որ չգիտեմ՝ հայերեն տպագրելով որքանով ա հնարավոր իսկապես գոնե որոշ քանակի ընթերցողի հասնել: Համենայն դեպս վնաս չունի, բայց գերմաներենով շանսերն ավելի մե՞ծ չեն: Մոտեցումս զուտ շուկայի առումով էր, մտածում էի՝ տպես ու փող աշխատես :))
Alphaone
30.10.2013, 23:14
Այվ, արանքում մի պահ լացը կոկորդս քերեց, բայց դե ես հայտնի լացկանն եմ մրսածության սեզոնին, էդ չէր որակի չափանիշը, էն էր որակի չափանիշը, որ ահագին հարցականներ մնացին ու ոչ թե «հա, իբր ի՞նչ» կարգի հարցականներ, այլ մտածելու ու բացահայտումներ անելու հարավորություն տվող հարցականներ, հենց սկզբից ոչ էլ հասկացել էի, որ կին է, հետո զարմացա, որ անծանոթ տուն ա մտնում ու մեկ էլ ուզում ա շորերը հագնի, հետո էնքան սիրուն տարար, ամեն ինչ ամփոփեցիր, որ հանգուցալուծեցիր, որ միակ թերությունը մի տեսակ կիաստությունն էր, որ մի պահ քթիդ ծիրանի հավես բույր ես առնում, հետո ինչքան հոտոտում ես, չես գտնում, այ այդ զգացողությունն էր: Հետո, եթե էս անծանոթ տուն մրցույթին ուղարկեիր, շատ լուրջ շանսեր կունենար, սկսել եմ մտածել, որ ոչ թե պետք ա մրցույթի համար գրել, այլ՝ արդեն գրածը եթե թեմային համապատասխանում ա, ուղարկել, քո մրցութային գործերը հաստատ լավն են, բայց էս ուղղակի տեղադրածներն ավելի լավն են միշտ... :kiss
Ալֆ, Շին, շատ շնորհակալ եմ կարծիքների համար, ինձ համար ամեն կարծիք շատ կարևոր է:
StrangeLittleGirl
30.10.2013, 23:22
Ռիփ, ինձ չտփես, բայց պիտի քննադատեմ:
Ընդհանուր առմամբ, շատ սահուն էր կարդացվում, կլանիչ էր, թեման` հետաքրքիր, բայց էդ սահունությունը սկսվում էր հարևանին հանդիպելուց հետո, էն սկզբի մի երկու պարբերությունը շատ ձանձրալի գնաց:
Անկեղծ ասած, ինձ լավ տեղ չհասավ` ասելիքդ ինչ էր: Սենց տեղ-տեղ ակնարկներ ես անում, սպասում եմ, որ կխորանաս, բայց մեկ էլ թռնում ես առաջ, էն որ շունչս պահում, ինչ-որ բանի եմ սպասում, բայց մեկ էլ ինչ-որ անցում ա լինում: Իսկ վերջին նախադասությունն ահավոր արհեստական ա, կարելի ա էդ նույն բանն ավելի բնական ձևով ասել, ու հեչ պարտադիր չի` վերջում լինի: Մեկ էլ մի հատ Մեֆություն անեմ... Մորելայի կերպարը մի տեսակ կիսատ ա, արհեստական, ոչ ամբողջական, լավ չես ճանաչում իրան: Ի հակադրություն իրա, Անյան ու Պավելը հաջողված կերպարներ են: Տես, իրանց մասին քիչ բան ես ասել, բայց դիպուկ ես ասել: Ու հա, գրողը տանի, ես Լեհաստանում հոտավետ ծիրան մի քիչ չեմ պատկերացնում:
Ռիփ, էս վերջին շրջանի գործերումդ (թե մրցութային, թե արտամրցութային) մի տեսակ արհեստականություն եմ տեսնում, մի տեսակ «տեսականը գործնականի վերածելու» ձգտում: Էն բնական հոսքը, որ քո հեքիաթներում կամ հին պատմվածքներում կային, էլ չկա: Շատ չափած-ձևած ա ամեն ինչ:
Մի խոսքով, ուզում ես մի ընդունի, բայց էս իմ կարծիքն ա :(
Բյուր, հասկանում եմ ինչ ես ասում ու ինչ-որ չափով ընդունում ասածներդ։ Բայց դե հեքիաթ վաղուց արդեն չեմ գրում, ոչ էլ ուզում եմ էդ տիպի ինչ-որ բան գրել։
StrangeLittleGirl
30.10.2013, 23:30
Բյուր, հասկանում եմ ինչ ես ասում ու ինչ-որ չափով ընդունում ասածներդ։ Բայց դե հեքիաթ վաղուց արդեն չեմ գրում, ոչ էլ ուզում եմ էդ տիպի ինչ-որ բան գրել։
դե ես որպես կառուցվածք նկատի ունեմ, ոչ թե ցանցառ թեմաները
impression
31.10.2013, 01:18
Ռիպ ջան, ես սիրում եմ քո գրածների սահունությունն ու ամեն նախադասությունից «բուրող» թախիծը, շատ սիրուն թախծի տեսակ ա քոնը, ու գրածներիդ մեջ էլ, քո ասած ծիրանի հոտի նման պարուրում ա ինձ լրիվ:
Բյուրին հակառակ, առաջին պարբերությունները, նկարագրությունները, ինձ լրիվ տարան, մանավանդ էն մասը, երբ ռադիոյի խշխշոցը կամաց վերածվում ա հասկանալի բառերի, էդ էնքան ծանոթ էր, ու ես հաճույքով կարդացի: Ի դեպ, նկարագրությունների մասին մի բան էլ ասեմ. քեզ մոտ դրանք սովորաբար ավելի շոշափելի են լինում, քան կերպարները, էդ առումով համաձայն եմ Բյուրի հետ: Հիմնականում դու կերպարներիդ թողնում ես ընթերցողի հայեցողությանը՝ ոնց ուզում են, թող հասկանան, բայց ինձ համար դա էնքան էլ «դյուրամարս» չի, կնախընտրեի ավելի հստակ տեսնել նրանց ուրվագծերը, ավելի կարողանալ զգալ նրանց համ ու հոտը, ոչ միայն ծիրանի :)
իսկ վերջին նախադասությամբ հզոր ակկորդ անելը լավ հնարք ա, ինչ խոսք, բայց ես ավելի մեծ հետաքրքրությամբ կկարդայի այ էդ ուժեղ ակկորդներով հարուստ ընթացքը ևս :)
դու շատ սիրուն ես կարողանում մարդկանց փոխանցել հույզեր ու զգայական մակարդակի վրա զգացնել ես տալիս էն, ինչ կատարվում ա, էդ տաղանդի նշան ա
ես քեզ մաղթում եմ ժամանակ ու հավես՝ ավելի շատ ու ավելի գունեղ գրելու համար, գրկում եմ, քո՝ impression :))
Լիլ, համաձայն եմ ասածներիդ հետ, բայց եթե ընթացքը էնպիսին չլինի, ինչպիսին կա, վերջին ակորդները ոչինչ չեն տա. այսինքն՝ ընթացքը լրիվ ծառայում է իր նպատակին։ Բացի դրանից, էստեղ մենակ վերջին նախադասությունը չէր որոշիչ, դա ուղղակի պիտի որ ամբողջացներ սյուժեն։
impression
31.10.2013, 01:25
հա, ակկորդի պահով ես նկատի չունեի հենց էս պատմվածքը, այլ ընդհանրապես :)
Sambitbaba
31.10.2013, 09:05
Լիլ, համաձայն եմ ասածներիդ հետ, բայց եթե ընթացքը էնպիսին չլինի, ինչպիսին կա, վերջին ակորդները ոչինչ չեն տա. այսինքն՝ ընթացքը լրիվ ծառայում է իր նպատակին։ Բացի դրանից, էստեղ մենակ վերջին նախադասությունը չէր որոշիչ, դա ուղղակի պիտի որ ամբողջացներ սյուժեն։
Իսկ ինձ՝ վերջին նախադասությունը, կներեք, երեխեք ջան, ոչ այնքան... Որպես ավարտ՝ լավ է, իհարկե, բայց ես ինձ ավելի լավ կզգայի, եթե այդ "Մորելա-ծիրան" իմաստը բացահայտեր մեզ համար Պավելը: Ու հետո, ինձ թվաց, թե ծիրանը մի քիչ շատ է ճակատ-ճակատի...
Այվ ջան, սկիզբն ինձ էլ, Լիլի ասածի նման՝ տարավ, - էնքան լավն էին անցածդ ճանապարհի նկարագրությունները, հա, ռադիոյի էն խշխշոցները... ես քո մեքենան քշում էի նույնիսկ էն մերձբալթյան մանր, մառախուղի պես ուսերդ ճզմող անձրևի տակ: Հետո վարպետորեն մեզ տարար ճանապարհից ոչ պակաս գեղեցիկ, խնամքով մշակված այգի, բայց իրականում ցույց տվեցիր ընդամենը մի ծիրանի ծառից բաղկացած այգի: Բայց ծիրանն այդքան էական չի, իզուր այսքան ֆիքսվեցի:
Մնացածը շատ լավ է, ամեն ինչ սրտովս է, ամեն ինչ կենդանի է, շնչող է, թրթռացող... Հերոսներին էլ հենց այդպիսին եմ ուզում տեսնել և ոչ ուրիշ կերպ: Բյուրի ու Լիլի հետ էլ համաձայն չեմ, որ անորոշ են կերպարներդ, դու ուղղակի ուրվագծերով ես նրանց նկարել, ավելի ճիշտ՝ մառախուղի մեջ, - ամեն մեկը՝ մի հատ ежик в тумане, բոլոր երեքն էլ, - և հակառակ թվացյալ անորոշությանը, շատ լուրջ փշեր ունեն:
Քո հերոսների մեջ ինձ այդ վիճակը շատ է դուր գալիս, Այվ ջան. արտաքինից միշտ այնքան նուրբ տեսք ունեն, կարծես թեթևակի հպումից կարող են փշուր-փշուր լինել, բայց ներսում շատ հզոր թրթիռներ են պարունակում: Եվ լավ է, որ նրանց չես պարտադրել ընթերցողին, լավ է, որ ֆիքսված չեն, կաղապարների մեջ չեն, նրանց մասին կարելի է... լիաթոք շնչել:
Եվ այդ ամենը ամփոփված է Լիլի շատ հմտորեն ասած լուսավոր թախծի մեջ...
Իմ կողմից ավելացնեմ, որ այսպիսի պատմվածք կարելի է գրել միայն այն դեպքում, եթե մտածում ես սրտով...
Հ.Գ. Ուզում եմ մի երկու խոսք ասել "Ամռան վերջին օրը" պատմվածքիդ մասին էլ...
Բայց վաղը երևի... Էսօր ուժերս պրծան...
Հետո վարպետորեն մեզ տարար ճանապարհից ոչ պակաս գեղեցիկ, խնամքով մշակված այգի, բայց իրականում ցույց տվեցիր ընդամենը մի ծիրանի ծառից բաղկացած այգի: Բայց ծիրանն այդքան էական չի, իզուր այսքան ֆիքսվեցի:
Բայց սա էր հենց պատմվածքի իմաստը Սամ:
Ինչի՞ էր այգում միայն ծիրանի ծառեր, էն էլ Լեհաստանում, ինչի՞ տանը էնքան ծիրան պետք ա լիներ որ տհաճ լիներ դրանց հոտը արդեն:
Էս պատմությունը Պավելի մասին չի, ոչ էլ Մորելայի մասին ա, ու նրանց կերպարները ներկայացված են էնքանով, ինչքանով կարիք ունեն ներկայացվելու երկրորդական կերպարները, ավել պետք էլ չի:
Սա Անյաի մասին ա, ու շատ սիրուն ա, որ հեղինակը ամբողջ պատմության մեջ ընդամենը մի երկու անգամ հիշատակելով գլխավոր հերոսի անունը, վերջում, մի նախադասությամբ, ամբողջացնում ա էդ կերպարը, ու կենդանի ա սարքում ավելի, քան եթե ամբողջ պատմվածքի ընթացքում հենց միայն նրա մասին խոսելիս լիներ:
Սամ ջան, շնորհակալ եմ էսպիսի մանրամասն գրված կարծիքի համար ու շատ ուրախ եմ, որ ուզում ես մյուս գործին էլ անդրադառնալ։
Մի քիչ ուզում եմ գրել ընդհանուր պատմվածքի ու կարծիքների մասին:
Նախ, ես էսպիսի գործ մրցույթի չէի ուղարկի: Ասեմ, թե ինչի: Մրցույթներում լիքը գործեր են իրար հետևից շարված. ու որ մեկի մեջ մի քիչ «խորանալու» հարց է լինում, այսինքն՝ էն ձեր սիրած «ասելիք» բառը հենց առաջին տողում կարմիրով գրված չի լինում, էդ գործը հստակ տուժելու պոտենցիալ ունի:
Ինչպես մի անգամ ակումբցիներից մեկն ինձ ասեց, մենք էստեղ լավ ծուլացել ենք, հավես չունենք խորանալու ու հասկանալու՝ ինչն ինչոց էր, մեզ պիտի լրիվ բացատրված, տրված լինի, որ կարդանք, միանգամից հասկանանք:
Դրա համար էլ հեքիաթների հետ զուգահեռն էր բերվել: Էդ իմ հեքիաթներում ամեն ինչ գունավոր էր, բայց շատ հստակ. մեկը լավն էր, մեկը՝ վատը, մեկը՝ չար, մեկը՝ բարի, վերջում էլ միշտ բարին հաղթում էր, երկնքից էլ երեք խնձոր էր ընկնում, բոլորը երջանիկ էին, ամեն ինչ պարզ ու հասկանալի: Խոսակցություններն էլ շատ առօրեական էին, կենցաղային լեզվով գրված, տեղ-տեղ՝ բարբառով: Ու ինձ համար էդ ամեն ինչը էսպես, թե էնպես հայկական միջավայրում էր:
Էդպիսի ոճով բաներ ես դեռ կարող եմ շարունակել գրել Մանրապատումներում կամ Անկապ օրագրում, բայց որպես «գրական ոճ» ինձ էդ այլևս չի գրավում:
Կոնկրետ էս պատմվածքի մասին:
Ինչ էի ուզել ասել էս սյուժեով: Ոնց չեմ սիրում էս բացատրությունները, բայց ոնց երևում է՝ դրանից պրծում չկա...
Էնպես չի, որ կան հստակ լուծումներ, կա հստակ՝ լավն ու վատը ու կա հստակ ճանապարհ կոնկրետ իրավիճակից: Ինձ թվում է, կյանքում էլ է էդպես, ի տարբերություն հեքիաթների:
Ինչ-որ ժամանակ ինչ-որ մի կին թողել է իր երեխային, հեռացել իր երկիր: Կարծում եմ, ոչ ոք չի կասկածում, որ էդպիսի բաներ լինում են ու նույնիսկ շատ հաճախ: Եթե կան էդպիսի կասկածներ, ընդամենը պետք է մի որոշ ժամանակ ապրել ուրիշ երկրում, շփվել տարբեր ընտանիքների հետ ու լսել նրանց պատմությունները:
Հիմա, երբ էդ կինն այլևս չկա, իր տունը մնացել է իր աղջկան: Ինչո՞ւ է էդ կինն ուզել, որ իր տունը աղջկան մնա: Գուցե ուզում էր իրեն ինչ-որ բան ցույց տալ, ինչ-որ բան հասկացնել: Թեկուզ հենց էդ բոլոր ծիրաններով:
Ո՞նց է աղջիկը արձագանքում: Դեռ ինքն էլ չի հասկանում՝ ինչ է զգում ու ինչ պիտի անի: Ի՞նչ կանի էդ տան հետ, կուզենա՞ նորից ներս մտնել ու փորձել «բացահայտել» էնտեղ ժամանակին ապրող կնոջը, թե կվաճառի ու կմոռանա ամենի մասին: Ինքն էլ դեռ չգիտի: Ու հենց էդպես էլ պիտի վերջանա պատմությունը, որովհետև հեշտ լուծումներ չկան: Իրական կյանքում էլ վերջում երկնքից երեք խնձոր չի ընկնում:
Այվի ջան, ինձ թվում ա՝ իրականում բացատրելու կարիք չկար, էն ինչ դու բացատրեցիր, շատ լավ ցույց էիր տվել պատմվածքում:
Այվի ջան, ինձ թվում ա՝ իրականում բացատրելու կարիք չկար, էն ինչ դու բացատրեցիր, շատ լավ ցույց էիր տվել պատմվածքում:
Չեմ կարծում, թե լավ ցույց էի տվել, Շին: Մի քանիսը «տեսել էին», բայց ոչ բոլորը:
Ես շատ մտածում եմ սրա մասին:
Որովհետև հիմա սկսել եմ էսպես գրել, բայց չգիտեմ՝ ինչքանով է լավ ստացվում:
Նայիր, առաջ ես հեղինակի խոսքով (օրինակ՝ հեքիաթներումս) ամեն ինչ պատմում էի: Հեղինակի խոսքը լրիվ պատմելով, բացատրելով առաջ էր տանում: Էս մեկն էսպիսին էր, էն մեկը՝ էնպիսին, սա էս մի բանը զգաց, մտածեց, նա՝ էն մի բանը: Ու ամեն ինչ լրիվ պարզ բացատրություններով, սահուն գնում էր: Ոչ մեկի մոտ ոչ մի հարց չէր մնում:
Հիմա ես հեղինակի խոսքը թողնում եմ մենակ նկարագրություններին, զուտ առարկայական նկարագրություններին:
Մնացածը երկխոսությունների ու սյուժեի ընթացքի մեջ է: Այսինքն՝ հեղինակի խոսքն այլևս ոչ մի բան չի բացատրում:
Ու ստեղ գալիս է պրոբլեմը:
Մարդիկ չեն ֆիքսում: Մի քանիսը լավ տեսնում են թե նկարագրությունների, թե խոսակցությունների իմաստը, բայց մյուսները սկի չեն տեսնում, որովհետև կողքից գնացող բացատրություն չկա:
Ու ստեղ հարցը հավանաբար իմ կարողության մեջ է: Ոնց գրել, որ շատերին հասնի:
Մտածում եմ դրա մասին:
Օրինակ՝ էս թեմայի առաջին պատմվածքներից մեկում հեղինակի խոսքի մեջ էսպիսի հատված կա.
Պատրիկի սիրտը կծկվեց, քորոց դարձավ ու մխրճվեց հոգու բարձիկին: Ուզեց խոսել հետը, հենց հիմա, հենց այս վայրկյանին:
Էստեղ լրիվ բացատրված է, թե հերոսը ինչ զգաց, ինչ ուզեց:
Ես հիմա կյանքում էսպիսի բան չեմ գրի, որովհետև չեմ ուզում, որ հեղինակը տեքստում «բացատրի». դա իրականում հեչ լավ հնարք չի:
Բայց որ չեմ էլ բացատրում, շատերի կողմից չի հասկացվում...
StrangeLittleGirl
31.10.2013, 15:03
Մի քիչ ուզում եմ գրել ընդհանուր պատմվածքի ու կարծիքների մասին:
Նախ, ես էսպիսի գործ մրցույթի չէի ուղարկի: Ասեմ, թե ինչի: Մրցույթներում լիքը գործեր են իրար հետևից շարված. ու որ մեկի մեջ մի քիչ «խորանալու» հարց է լինում, այսինքն՝ էն ձեր սիրած «ասելիք» բառը հենց առաջին տողում կարմիրով գրված չի լինում, էդ գործը հստակ տուժելու պոտենցիալ ունի:
Ինչպես մի անգամ ակումբցիներից մեկն ինձ ասեց, մենք էստեղ լավ ծուլացել ենք, հավես չունենք խորանալու ու հասկանալու՝ ինչն ինչոց էր, մեզ պիտի լրիվ բացատրված, տրված լինի, որ կարդանք, միանգամից հասկանանք:
Դրա համար էլ հեքիաթների հետ զուգահեռն էր բերվել: Էդ իմ հեքիաթներում ամեն ինչ գունավոր էր, բայց շատ հստակ. մեկը լավն էր, մեկը՝ վատը, մեկը՝ չար, մեկը՝ բարի, վերջում էլ միշտ բարին հաղթում էր, երկնքից էլ երեք խնձոր էր ընկնում, բոլորը երջանիկ էին, ամեն ինչ պարզ ու հասկանալի: Խոսակցություններն էլ շատ առօրեական էին, կենցաղային լեզվով գրված, տեղ-տեղ՝ բարբառով: Ու ինձ համար էդ ամեն ինչը էսպես, թե էնպես հայկական միջավայրում էր:
Էդպիսի ոճով բաներ ես դեռ կարող եմ շարունակել գրել Մանրապատումներում կամ Անկապ օրագրում, բայց որպես «գրական ոճ» ինձ էդ այլևս չի գրավում:
Կոնկրետ էս պատմվածքի մասին:
Ինչ էի ուզել ասել էս սյուժեով: Ոնց չեմ սիրում էս բացատրությունները, բայց ոնց երևում է՝ դրանից պրծում չկա...
Էնպես չի, որ կան հստակ լուծումներ, կա հստակ՝ լավն ու վատը ու կա հստակ ճանապարհ կոնկրետ իրավիճակից: Ինձ թվում է, կյանքում էլ է էդպես, ի տարբերություն հեքիաթների:
Ինչ-որ ժամանակ ինչ-որ մի կին թողել է իր երեխային, հեռացել իր երկիր: Կարծում եմ, ոչ ոք չի կասկածում, որ էդպիսի բաներ լինում են ու նույնիսկ շատ հաճախ: Եթե կան էդպիսի կասկածներ, ընդամենը պետք է մի որոշ ժամանակ ապրել ուրիշ երկրում, շփվել տարբեր ընտանիքների հետ ու լսել նրանց պատմությունները:
Հիմա, երբ էդ կինն այլևս չկա, իր տունը մնացել է իր աղջկան: Ինչո՞ւ է էդ կինն ուզել, որ իր տունը աղջկան մնա: Գուցե ուզում էր իրեն ինչ-որ բան ցույց տալ, ինչ-որ բան հասկացնել: Թեկուզ հենց էդ բոլոր ծիրաններով:
Ո՞նց է աղջիկը արձագանքում: Դեռ ինքն էլ չի հասկանում՝ ինչ է զգում ու ինչ պիտի անի: Ի՞նչ կանի էդ տան հետ, կուզենա՞ նորից ներս մտնել ու փորձել «բացահայտել» էնտեղ ժամանակին ապրող կնոջը, թե կվաճառի ու կմոռանա ամենի մասին: Ինքն էլ դեռ չգիտի: Ու հենց էդպես էլ պիտի վերջանա պատմությունը, որովհետև հեշտ լուծումներ չկան: Իրական կյանքում էլ վերջում երկնքից երեք խնձոր չի ընկնում:
Ռիփ, լավ էլի :D Նախ, հեքիաթներն ու ընդհանրապես հին պատմվածքներդ հիշեցի, չգիտեմ ինչու` դու կենտրոնացար մենակ հեքիաթների վրա: Բայց քո հին պատմվածքները բավական լուրջ էին, ու նենց չէր, որ սաղ ծամում-դնում էիր բերաններս (նորից հիշեմ Թատերական փողոցը): Երկրորդ, ինչու՞ ա քեզ թվում ա` էդքանը չի՞ հասկացվել: Շատ էլ լավ հասկացվել ա: Մոր պահով ամեն ինչ պարզից էլ պարզ էր: Դրա համար եմ ասում` Անյայի կերպարը շատ ստացված էր, չնայած կարծես ինքը չի քո պրոտագոնիստը: Բայց այ պրոտագոնիստդ կիսատ կերպար ա, ինչքան էլ էրևա` ինքը չգիտի ինչ ա անելու, մեկ ա, բնավորություն չունի, անդեմ ա, թղթից ա, 2D ա: Կարա՞ս, ուռուցիկացրու կերպարիդ, բնավորություն տուր, մարդ սարքի, թող էլի չիմանա` հետո ինչ ա անելու, բայց թող ինքը բնական լինի, ոչ թե անդեմ ինչ-որ մեկը:
Բյուր ջան, էս դու չես գրե՞լ.
Անկեղծ ասած, ինձ լավ տեղ չհասավ` ասելիքդ ինչ էր:
Քիչ առաջ էլ հենց Թատերական փողոցից օրինակ բերեցի: Հա, էնտեղ ահագին լավ բացատրված է ու հենց քո չսիրած «արհեստական» ձևով:
StrangeLittleGirl
31.10.2013, 15:09
Քիչ առաջ էլ հենց Թատերական փողոցից օրինակ բերեցի: Հա, էնտեղ ահագին լավ բացատրված է ու հենց քո չսիրած «արհեստական» ձևով:
Ռիփ, ինձ թվաց` դու տակն ինչ-որ բաներ ունես, բայց էն, ինչ դու դրել, բացատրել ես, ակնհայտ էր, բացատրելու կարիք չկար: Չգիտեմ, երևի սխալ եմ անում, որ տակն ինչ-որ բաներ եմ փնտրում, մանավանդ երբ դրանք չկան:
Թատերական փողոցում ոչ մի բան էլ ծամած չի, Թատերական փողոցը շատ ավելի բնական գործ ա, քան էս մեկը:
Sambitbaba
31.10.2013, 17:04
Սամ ջան, շնորհակալ եմ էսպիսի մանրամասն գրված կարծիքի համար ու շատ ուրախ եմ, որ ուզում ես մյուս գործին էլ անդրադառնալ։
Այվի ջան, քո պատմվածքների մասին ինչքան էլ գրեմ, էլի միշտ մի բան պակաս է մնում: Հիմա էլ, օրինակ, էնքան բան չասացի...
Օրինակ, ուզում էի ասել ու մոռացա, որ նրանց մեջ մի շատ կարևոր ընդհանուր բան կա. արտակարգ մաքրություն: Գիտես, ոնց որ բնական պայմաններում, առանց պարարտանյութերի աճեցրած միրգ ու բանջարեղեն ուտես, չվախենալով առողջությանդ համար: Այդ պատճառով էլ կրպակիդ առջև միշտ հերթ է ու մարդիկ սպասում են, թե երբ ես նոր միրգ բերելու...
Չեմ կարծում, թե լավ ցույց էի տվել, Շին: Մի քանիսը «տեսել էին», բայց ոչ բոլորը:
Բացատրություններիցդ համարձակվեցի եզրակացնել, որ այնուհանդերձ ինչ-որ բան տեսել եմ, որովհետև, երբ գրում էի. "համաձայն չեմ, որ անորոշ են կերպարներդ, դու ուղղակի ուրվագծերով ես նրանց նկարել, ավելի ճիշտ՝ մառախուղի մեջ", - հենց սա նկատի ունեի.
Էնպես չի, որ կան հստակ լուծումներ, կա հստակ՝ լավն ու վատը ու կա հստակ ճանապարհ կոնկրետ իրավիճակից: Ինձ թվում է, կյանքում էլ է էդպես, ի տարբերություն հեքիաթների:
Ինչ-որ ժամանակ ինչ-որ մի կին թողել է իր երեխային, հեռացել իր երկիր: Կարծում եմ, ոչ ոք չի կասկածում, որ էդպիսի բաներ լինում են ու նույնիսկ շատ հաճախ: Եթե կան էդպիսի կասկածներ, ընդամենը պետք է մի որոշ ժամանակ ապրել ուրիշ երկրում, շփվել տարբեր ընտանիքների հետ ու լսել նրանց պատմությունները:
Հիմա, երբ էդ կինն այլևս չկա, իր տունը մնացել է իր աղջկան: Ինչո՞ւ է էդ կինն ուզել, որ իր տունը աղջկան մնա: Գուցե ուզում էր իրեն ինչ-որ բան ցույց տալ, ինչ-որ բան հասկացնել: Թեկուզ հենց էդ բոլոր ծիրաններով:
Ո՞նց է աղջիկը արձագանքում: Դեռ ինքն էլ չի հասկանում՝ ինչ է զգում ու ինչ պիտի անի: Ի՞նչ կանի էդ տան հետ, կուզենա՞ նորից ներս մտնել ու փորձել «բացահայտել» էնտեղ ժամանակին ապրող կնոջը, թե կվաճառի ու կմոռանա ամենի մասին: Ինքն էլ դեռ չգիտի: Ու հենց էդպես էլ պիտի վերջանա պատմությունը, որովհետև հեշտ լուծումներ չկան: Իրական կյանքում էլ վերջում երկնքից երեք խնձոր չի ընկնում:
Ու դա շատ լավ է քեզ մոտ ստացվում, հավատա: Մեֆը հանճարեղ է նկատել՝ այդ "անորոշության" հետ մեկտեղ, հերոսներիդ մեջ նաև մեծ կիրք կա, զգացմունքայնություն: Ու դա է երևի, որ ծնում է Լիլի ասած "լուսավոր թախծի էֆեկտը"...
Բայց...
...այ, հիմա իսկական ժամանակն է անցնել "Ամռան վերջին օրվան":
Ուլուանա
31.10.2013, 17:22
Լավ, ես էլ գրեմ։
Ինձ թվում ա՝ չհասկանալու բան չկար էս պատմվածքում։ Էդ բացատրածներդ պիտի որ բոլորն էլ տեսած լինեն։ Ու ոնց որ թե դեռ ոչ ոք չի էլ գրել, թե ինչ–որ բան չի հասկացել, չէ՞։ Բյուրի հետ համաձայն եմ. Մորելայի կերպարն ինձ էլ ա անդեմ ու երկչափ թվում։ Իր մասին ընդհանրապես պատկերացում չես կազմում կարդալիս։ Ու իր անորոշ վիճակը դրա հետ կապ չունի. ոնց որ Բյուրն ասեց՝ էլի թող չիմանար՝ ոնց վարվել, բայց դրանով հանդերձ՝ ավելի շոշափելի լիներ իր ով կամ ինչպիսին լինելը։ Դա կարող էր լինել թեկուզ Պավելի հետ խոսակցության միջոցով։ Բայց չեղավ։ Ինքը ոնց անդեմ, անձև կար, տենց էլ մնաց։ Իր բոլոր ասածները ոչինչ չասող, չեզոք ու ստանդարտ խոսքեր են, որ նմանատիպ իրավիճակում ցանկացած մեկը կարող էր ասած լինել։ Նույնիսկ բացակա Անյայի կերպարը շատ ավելի շոշափելի էր, քան Մորելայինը։
Նենց ստացվեց, որ մենակ վատը գրեցի։ Բայց իրականում Մորելայի կերպարը որ հաջողված լիներ, մնացածը լավն ա, իմ կարծիքով։ Հա, մեկ էլ էն սկզբի փոքրիկ հատվածն ինձ էլ ձանձրալի թվաց ու մի տեսակ ոչ սահուն։ Իսկ ընդհանուր առմամբ հետաքրքիր էր, դե, շարադրանքի մասին քո դեպքում գովեստի խոսքեր ասելը նույնիսկ անիմաստ ա, էդ միշտ էլ հաջողված ա լինում :)։
Քանի որ անցյալ պատմվածքը էդքան էլ լավ չէր հասկացվել ու բացատրության կարիք ուներ, երևի իներցիայով նույնն էլ սրա մասին մտածեցի, հատկապես որ Բյուրը գրեց՝ «ասելիքը չհասկացա»:
Ու հիմա ահագին ուրախացա, որ իրականում ամեն ինչ հասկացվել էր :)
Ուրեմն կշարունակեմ էս ձևով գրել՝ իհարկե փորձելով թույլ կողմերի մասին արված քննադատությունները հաշվի առնել:
Sambitbaba
31.10.2013, 18:45
Բայց...
Չեմ կարծում, թե լավ ցույց էի տվել, Շին: Մի քանիսը «տեսել էին», բայց ոչ բոլորը:
Ես շատ մտածում եմ սրա մասին:
Որովհետև հիմա սկսել եմ էսպես գրել, բայց չգիտեմ՝ ինչքանով է լավ ստացվում...
- - - - -
...Ու ստեղ գալիս է պրոբլեմը:
Մարդիկ չեն ֆիքսում: Մի քանիսը լավ տեսնում են թե նկարագրությունների, թե խոսակցությունների իմաստը, բայց մյուսները սկի չեն տեսնում, որովհետև կողքից գնացող բացատրություն չկա:
Ու ստեղ հարցը հավանաբար իմ կարողության մեջ է: Ոնց գրել, որ շատերին հասնի:
Մտածում եմ դրա մասին...
- - - - -
Բայց որ չեմ էլ բացատրում, շատերի կողմից չի հասկացվում...
Էս Մեֆը մեկ-մեկ իր իմաստնությամբ ուղղակի սպանում է. "ընթերցողը պատվիտատու չի´": Հոյակապ է ասել. պատվիտատու չի´...:)
Այվ ջան, ինչու՞ ես այդքան վախենում ընթերցողիցդ... Հասկացանք, հարգիր ընթերցողիդ. բայց դու առանց այն էլ այնքան հարգանքուվ ու նրբանկատ ես ընթերցողիդ հանդեպ, որ ամեն մեկին կարող է թվալ, որ պատմությունդ դու կոնկրետ իր համար ես գրել... Էլ վախս ո՞րն է... Սա՝ չտեսավ, նա՝ չհասկացավ... Եթե ես ինչ-որ բան չեմ տեսել ու հասկացել, - դա ավելի շատ իմ խնդիրն է, այլ ոչ քոնը:
Ու մի կարևոր պահ էլ կա, Այվ. քո պատմվածքը ինձ դուր գալու համար բոլորովին էլ պարտադիր չի, որ ես տեսնեմ հենց այն, ինչ դու ես տեսել, հասկանու՞մ ես... Ավելի կարևոր է, թե այն ու՞ր կտանի ինձ: Իսկ որ տանում են պատմվածքներդ, դրանում կասկած չկա:
"Ամռան վերջին օրվա" մասին որոշ կարծիքներ հայտնվեցին, բայց ինձ, օրինակ, այն լրիվ ուրիշ կողմ տարավ:
Հենց սկզբից ասեմ, որ հրաշք էր...
Ֆրաու Գիլ-մաման ընդամենն իր մտորումների մեջ է: Նա պատրաստվում է երեխա ունենալ: Իսկ խնդիրը հետևյալն է. նա դեռևս շատ լավ հիշում է իր մանկությունը, կարոտում է այն: Հիշում է իր սերը դեպի բնությունը, իր մանկական ամբողջականությունը բնության հետ: Իսկ հիմա քաղաքը գրավում է բնությունը... Ինքը՝ Գիլը, դեռևս չգիտի, ինչ-որ վատ բան տեսնի՞ դրա մեջ, թե՞ չտեսնի: Բայց դրա հետ մեկտեղ նա մեծ պատասխանատվություն է զգում այն փոքրիկ մարդ-արարածի հանդեպ, ում ցանկանում է լույս աշխարհ բերել. չգիտի, քաղաքի հաղթանակը ի՞նչ ազդեցություն կունենա փոքրիկի վրա... Եվ ամեն ամառ Լաուրայի հայտնվելը՝ փորձեր են, գտնելու խնդրի լուծումը: Չքնաղ պատմվածք է... Հոյակապ են թե մայրը, թե Լաուրան... Յանեսը՝ դեմք է...
Հիմա, Այվ ջան, թույլ տուր մի երկու խոսք ասել իմ "նյու-էյջական" տանիքից, լա՞վ...
"Ամռան վերջին օրը" գրված է լրիվ զգացմունքային մակարդակի վրա: Սա նշանակում է, որ գրելու պրոցեսում՝ հեղինակի միտքը քնած էր, կամ տանը չէր, հյուր էր գնացել... Եվ ամեն ինչ գրվել է միայն զգացմունքներով: Բայց ինձ թվում է, թե անգիտակցականն էլ է շատ այստեղ, այն, որ երբեմն չես էլ նկատում, թե ինչպես գրեցիր այդ մի քանի տողը, - կարծես այդ պահին ուղեղդ մթագնել էր...
Եվ այդ իմաստով երևի արժեր այս պատմվածքը համարել ոչ թե մտահղացում, այլ չեննելինգ ՝ հաղորդատվություն...
Հոյակապ է շարադրված, տանում է մի այլ ձև: Իսկ բեմահարթակը տեղադրել ես երկնքի ու երկրի մեջտեղում... Եվ այնքան նրբորեն ես սարքել դեկորացիադ, որ ասես թե եղյամից սարքած դղյակ լինի: Ու նույնիսկ բնությունը գրավող այն դաժան քաղաքն էլ դրախտի տեսք ունի: Ու դա շատ լավ է, որովհետև հարցն այստեղ ոչ թե կորուստի մասին ողբն է, այլ փոխակերպման հետ համաձայնվելը կամ չհամաձայնվելը:
Եվ այս ամբողջ նուրբ թրթիռներն են պատճառը, Այվ ջան, որ այն մի երկու բարակ թելերը, որոնցով փորձել ես գետնին կպած պահել այս փետուրի թեթևություն ունեցող պատմությունդ, - ընթերցողի աչքին հաստ պարանի տպավորություն է թողնում:
Սա էլի քո վախն է, որ իբր չես բացատրում ու քեզ չեն հասկանա... Համ էլ, հիշում եմ, ըստ քո կարծիքի, դու ինքդ շատ երկրային ես ու նման բաները քո խելքի բանը չեն... Բայց դու մի բան հաշվի չես առնում, Այվ ջան, որ դու փոխվում ես: Ոչ թե մեծանում ես, այդ մասին չէ խոսքս, - փոխվում ես: Ինչպես ամեն ինչ է փոխվում այսօր մեր աշխարհում: Բայց եկ այդ մասին չխոսենք հիմա:
Այս պատմվածքդ այլ մակարդակներից է եկել: Ախր ո՞նց բացատրեմ, որ հասկանալի լինի... Պատկերացրու, որ այն մակարդակներում թռչող ձկները լրիվ նորմալ բան են: Իսկ դու, դրանից անտեղյակ, մեկ էլ մի հատ թռչող ձուկ ես տեսնում, բռնում-գցում ես ջուրը, մի բան էլ թելով կապում ես ջրի կողքի ուռենու արմատից, որ հանկարծ նորից թռնելու փորձ չանի... (Հիշեցրեց Էնթոնի դե Մելլոյի "Արքայական աղավնին":))
Ասածս ինչ է: Կրկնում եմ, դու՝ փոխվում ես: Ու որքան էլ հակառակվես դրան, միևնույն է՝ փոխվելու ես, այլ տարբերակ չկա: Ինչպես մենք բոլորս էլ: Իսկ այդ փոխակերպման ընթացքում կողքովդ անընդհատ թռչող ձկներ են անցնելու: Ես շատ ուրախ կլինեի, որ դու ընկալեիր դա ոչ այնպես, որ նրանք թռչում են կողքովդ, որ դու նրանց բռնես-ջուրը գցես, - այլ ընկալեիր, որ նրանք քեզ ինչ-որ տեղ են հրավիրում ու դա է նրանց՝ քո կողքով թռչելու ամբողջ իմաստը (թե՞ դու կարծում ես, թե նրանք թռնելու այլ տեղ չունեն): Ուրեմն մի կաշկանդիր նրանց թռիչքը, այլ փորձիր ընդունել նրանց հրավերքը: Դու չես պատկերացնում, թե ինչ հրաշքների կհանդիպես...
Ես անհամբեր սպասում եմ կարդալ այդ հրաշքների մասին...:love
Sambitbaba
31.10.2013, 18:51
էլի թող չիմանար՝ ոնց վարվել, բայց դրանով հանդերձ՝ ավելի շոշափելի լիներ իր ով կամ ինչպիսին լինելը։ Դա կարող էր լինել թեկուզ Պավելի հետ խոսակցության միջոցով։ Բայց չեղավ։
Եղավ.
Տղամարդը ձեռքով արեց ու շրջվեց, որ հեռանա: Մեկ էլ կանգնեց ու գլուխը հետ թեքեց:
-Ի դեպ, ես էլ խանութ ունեմ, մսագործ եմ: Ձերն ի՞նչ խանութ է:
Մորելան նստեց մեքենան ու կամաց անցավ Պավելի կողքով՝ պատասխանելով բաց պատուհանի միջից.
-Այգեգործության:
Սամ ջան, էս ինչե՜ր ես գրել. ես ընթերցում ու վերընթերցում եմ, և հավատս չի գալիս, որ էս ամեն ինչը իսկապես ինձ ու գրածներիս են վերաբերվում…
Էսքան հետաքրքիր վերլուծություններ, բաներ, որոնք իմ մտքով ընդհանրապես չեն անցել. լրիվ քո պրիզմայի միջով ես անցկացրել ու ներկայացրել։ Հուզվել եմ, մերսի քեզ շատ :)
Բայց դե իրականում էնպես է, որ դու էս գրածներովդ ավելի շատ ինքդ քո մասին ես պատմել. շատ հետաքրքիր ու տարբերվող մարդ ես դու։ Ամեն անգամ նորից եմ համոզվում։
Ընթերցողների մասին խորհուրդներդ հաշվի կառնեմ, երևի իսկապես ավելի շատ եմ մտածում իրենց մասին, քան անհրաժեշտ է։
Շնորհակալ եմ շատ :kiss
Sambitbaba
01.11.2013, 00:21
Շնորհակալ եմ բարի խոսքերի համար, իհարկե, Այվ ջան: Բայց...
Չէ, եկ էլ չերկարացնեմ: Ոնց կուզես մտածիր, միայն թե շարունակիր գրել...
Mephistopheles
01.11.2013, 02:24
Օքեյ… կարդացի, մտածեցի…
… էս արդեն մի ժամ ա գծիկը վառում-հանգում ա ու ես դեռ բան չեմ գրել…
առաջին՝ ճամփորդության նկարագրությունը մի տեսակ չնստեց ոնց որ էդ էն առաջին ակտի պատի հրացանը լիներ որ երկրորդ ակտում չկրակեց… իմ կարծիքով էսօր բոլոր տեսակի նկարագրյությունները կարելի ա մինիմումի հասցնել քանի որ մարդն էնքան ինֆորմացված ա որ մի քանի տողից կարա պատկերացում կազմի թե ինչի մասին ա խոսքը, օրինակ որ ասվի Դրեզդենից լեհական քաղաք 4 ժամ ու մի քանի որոշիչ էլ հետը ստրատեգիկ տեղադրես կարծում եմ կանի իր գործը եթե իհարկե էդ նկարագրությունը փազըլի մաս ա կազմում… էս ավելի ցայտուն ա դառնում երբ երկխոսության ընթացքում ասվում ա …
Երբ դեռ փոքր էի, զանգում էր երբեմն, ու գնալով ավելի դժվար էր լինում իրար հասկանալը: Ես լեհերենն էի մոռանում, ինքը՝ գերմաներենը: Հետո մի օր դադարեց զանգել: Հորս հետ էի ապրում, իր մասին տեղեկություն չունեինք: Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր: Ես իրեն լավ չէի հիշում: Ոչ էլ իր գնալն եմ հիշում: Ինչ-որ աղոտ պատկերներ են մնացել միայն: ուշադրությունը մի անգամից շիֆթ ա լինում սրա վրա ու էսի սկսում ա գերակայել բոլոր նկարագրություններին… ծիրանին էլ, իրա խորհրդանիշ լինելուն էլ… բայց ես կասեի որ քեզ մոտ երկու կերպարներն էլ կիսատ են Անյան էլ Մորելան էլ… որովհետև երկուսն էլ չգիտեն ինչ անել… Մորելան ոնց որ ելակետային մոտեցում չունենա, դատարկ ա Անյաի ու Մորելայի արանքը… իրականում չի կարա դատարկ լինի… իրականում իրանց արանքում շատ մեծ հարաբերությունների տաբու կա, բայց քո գրածի մեջ չի երևում… ես չեմ ուզմում լուծում տաս, բայց ես սենց եմ տեսնում…
1. Անյա… կին որը չհարմարվելով Գերմանիային, երեխային թողնում ա ու վերադառնում Լեհաստան. չեմ կարծում որ էդ կինն էնքան խորը լինի որ էդ քայլին գնալուց հետո կարողանա Լեհաստանում մի հիանալի այգի պահի իսկ դստեր հետ կապը կամաց կամաց մարի… անհամապատասխանություն կա էս կերպարի մեջ… ես էս կնոջ կերպարի լոգիկան կամ թեկուզ հակասական լինելը չեմ կարողանում ընկալել… դրա վրա շեշտ չկա…
2. Մորելա… դտարկ ա մնում Այվ… իմ կարծիքով էդ երեխան մեծանալու ընթացքում նրա վերաբերմունքը մոր նկատմամբ պետք ա որ տրանսֆորմացիայի ենթարկվեր մի քանի անգամ… կարոտ-սպասում-հիասթափություն-բարկությունխդավաճանված ու լքված լինելու զգացում-անտարբերություն… ու ինձ թվում ա Մորելան էս էտապները երևի կանցներ տարբեր տարիքներում ու վերջում կլիներ անտարբեր…
…բայց երբ լսեր մոր մահվան լուրը վերը նշված բոլոր զգացմումները պտի խտանային (իրականում տենց ա լինում, մարդը վերապրում ա ամեն ինչ կարծես հենց էդ ժամանակ ա լինում իրա հետ)…
իմ կարծիքով էս պետք ա լիներ մոր ու դստեր հարաբերությունների մեխը պատմվածքում… ես Մորելայի մեջ անտարբերություն զգացի ոնց որ եկած լիներ տան համար, տեսներ ինչ ա հնարավոր անել զուտ որպես հողակտոր…
հորս մահից հետո երբ հանդիպեցի իմ կես/եղբոր հետ որին չէի տեսել երբեք, բայց գիտեի իր մասին… միասին մի ամիս անցկացրինք ու չես պատկերացնի ինչ մեծ խտություն կար… եթե գրող լինեի ինչեր կգրեի… բազմաշերտ, քառաչափ… մենք իրար երբեք չէինք տեսել բայց մեր արանքում կամ միջև հսկա՝ աննկարագրելի substance կար… շատ սիրուն էր… այ սրանից ելնելով եմ ասում… կարծում եմ կա ինչ որ ընդհանրություն…
եթե դու կարողանայիր իրանց կերպարնեմրը ծեփակերտեիր կամ նախագծեիր ավելի մանրամասն (պարտադիր չի մնրամասն գրեիր), կարայիր "իրանց բացթողեիր ու հետևեիր տեսնեիր ինչպես են իրենց պահում"… չգիտեմ ոնց գրեմ որ ավելի հասկանալի լինի, լեզուս չի հերիքում…
նկարագրությունները լավ են իհարկե, բայց մնում են նկարագրություն…
Mephistopheles
01.11.2013, 05:44
Բայց սա էր հենց պատմվածքի իմաստը Սամ:
Ինչի՞ էր այգում միայն ծիրանի ծառեր, էն էլ Լեհաստանում, ինչի՞ տանը էնքան ծիրան պետք ա լիներ որ տհաճ լիներ դրանց հոտը արդեն:
Էս պատմությունը Պավելի մասին չի, ոչ էլ Մորելայի մասին ա, ու նրանց կերպարները ներկայացված են էնքանով, ինչքանով կարիք ունեն ներկայացվելու երկրորդական կերպարները, ավել պետք էլ չի:
Սա Անյաի մասին ա, ու շատ սիրուն ա, որ հեղինակը ամբողջ պատմության մեջ ընդամենը մի երկու անգամ հիշատակելով գլխավոր հերոսի անունը, վերջում, մի նախադասությամբ, ամբողջացնում ա էդ կերպարը, ու կենդանի ա սարքում ավելի, քան եթե ամբողջ պատմվածքի ընթացքում հենց միայն նրա մասին խոսելիս լիներ:
Արէա ջան, Անյան ի՞նչ ձևի կին էր… կարա՞ս մի երկու բառով նկարագրես…
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 07:33
Էս գիշեր քնած ժամանակ ուղեղումս մի միտք փայլատակեց, էկա արագ-արագ ասեմ, գնամ: Հետաքրքիր ա, որ Մեֆն էլ ա դրան անդրադարձել: Այ էս հատվածի մասին ա խոսքը:
Երբ դեռ փոքր էի, զանգում էր երբեմն, ու գնալով ավելի դժվար էր լինում իրար հասկանալը: Ես լեհերենն էի մոռանում, ինքը՝ գերմաներենը: Հետո մի օր դադարեց զանգել: Հորս հետ էի ապրում, իր մասին տեղեկություն չունեինք: Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր: Ես իրեն լավ չէի հիշում: Ոչ էլ իր գնալն եմ հիշում: Ինչ-որ աղոտ պատկերներ են մնացել միայն:
Մեֆն ասում ա` Անյայի կերպարը կիսատ ա, բայց ինձ համար կիսատ չի, որովհետև մի տեսակ լավ եմ հասկանում, հասկանում եմ նաև, թե ինչ ա նշանակում Գերմանիայում հարմարվել չկարողանալ: Բայց հարց ա առաջանում. մյուս ընթերցողները դա հասկանու՞մ են: Ու այ էս հատվածը, որ մեջբերել եմ, Մեֆն էլ ա մեջբերել, պատմության մեխն ա, այ էն մասն ա, որտեղ դու ուզում ես ավելին իմանալ, որտեղ պետք էր ավելի խորանալ:
Բայց բանի տեղ մի դրեք իմ ասածներին, քունը գլխիս ա, գնամ նորից պառկեմ:
Mephistopheles
01.11.2013, 09:09
Էս գիշեր քնած ժամանակ ուղեղումս մի միտք փայլատակեց, էկա արագ-արագ ասեմ, գնամ: Հետաքրքիր ա, որ Մեֆն էլ ա դրան անդրադարձել: Այ էս հատվածի մասին ա խոսքը:
Մեֆն ասում ա` Անյայի կերպարը կիսատ ա, բայց ինձ համար կիսատ չի, որովհետև մի տեսակ լավ եմ հասկանում, հասկանում եմ նաև, թե ինչ ա նշանակում Գերմանիայում հարմարվել չկարողանալ: Բայց հարց ա առաջանում. մյուս ընթերցողները դա հասկանու՞մ են: Ու այ էս հատվածը, որ մեջբերել եմ, Մեֆն էլ ա մեջբերել, պատմության մեխն ա, այ էն մասն ա, որտեղ դու ուզում ես ավելին իմանալ, որտեղ պետք էր ավելի խորանալ:
Բայց բանի տեղ մի դրեք իմ ասածներին, քունը գլխիս ա, գնամ նորից պառկեմ:
Հարցը ստեղ միայն Գերմանիայում հարմարվելը չի,Բյուր… Հարցը ստեց Գերմանիայում երեխայով հարմարվելն ա… երբ երեխա կա մեջտեղը ով ծնվել ա Գերմանիայում, հարմարվելը լրիվ նոր իմաստ ա ստանում… չես կարա հենց տենց վեշերդ հավաքես գնաս ասելով "չհարմարվեցի"… այ էս առումով Անյայի կերպարը լրիվ չի, տրամաբանությունը դուրս ա թողած…
քեզ էլ հարցնեմ, ի՞նչ տեսակի կին էր Անյան…
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 09:52
Հարցը ստեղ միայն Գերմանիայում հարմարվելը չի,Բյուր… Հարցը ստեց Գերմանիայում երեխայով հարմարվելն ա… երբ երեխա կա մեջտեղը ով ծնվել ա Գերմանիայում, հարմարվելը լրիվ նոր իմաստ ա ստանում… չես կարա հենց տենց վեշերդ հավաքես գնաս ասելով "չհարմարվեցի"… այ էս առումով Անյայի կերպարը լրիվ չի, տրամաբանությունը դուրս ա թողած…
քեզ էլ հարցնեմ, ի՞նչ տեսակի կին էր Անյան…
Մեֆ, Անյան ուղղակի զահլա չուներ: Անյան խախանդ կյանք էր ուզում: Կարար, չէ՞, էրեխուն էլ վերցներ, գնար, բայց տենց դատական քաշքշուքներ էին լինում, իսկ ինքը դրա զահլան չուներ: Գերմանիան էլ նենց երկիր ա, որ կարա հասցնի նրան, որ մաման ամեն ինչ, էդ թվում` էրեխուն, թողնի ու փախնի: Ոնց որ Ռիփը ասեց, տենց պատմություններ շատ կան: Նենց որ զարմանալի չի:
Արէա ջան, Անյան ի՞նչ ձևի կին էր… կարա՞ս մի երկու բառով նկարագրես…
Կլինի՞ ես պատասխանեմ: Անհաջող կին էր:
Mephistopheles
01.11.2013, 10:02
Մեֆ, Անյան ուղղակի զահլա չուներ: Անյան խախանդ կյանք էր ուզում: Կարար, չէ՞, էրեխուն էլ վերցներ, գնար, բայց տենց դատական քաշքշուքներ էին լինում, իսկ ինքը դրա զահլան չուներ: Գերմանիան էլ նենց երկիր ա, որ կարա հասցնի նրան, որ մաման ամեն ինչ, էդ թվում` էրեխուն, թողնի ու փախնի: Ոնց որ Ռիփը ասեց, տենց պատմություններ շատ կան: Նենց որ զարմանալի չի:
… ու գնա Լեհաստան, մի հատ տուն առնի ու հանգիստ այգի մշակի… Բյուր, խոսքը երեխայի մասին ա, ապրանքի մասին չի, ոչ էլ կահույքի մասին ա որ թքես ամեն ինչի վրա ու գնաս… իսկ կապը որ հետագայում կորում ա՞…
ի՞նչ ներքնաշխարհ կարա ունենա մի կինը որ զահլա չունի… Բյուր, հասկանում ե՞ս, նշանակում ա թեմա չկա… իսկ Մորելա՞ն…
Գերմանիան էլ նենց երկիր ա, որ կարա հասցնի նրան, որ մաման ամեն ինչ, էդ թվում` էրեխուն, թողնի ու փախնի:
Բյուր, էս վերը գրվածին դժվար ա հավատալ… դու կթողնեի՞ր էրեխուդ…
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 10:09
… ու գնա Լեհաստան, մի հատ տուն առնի ու հանգիստ այգի մշակի… Բյուր, խոսքը երեխայի մասին ա, ապրանքի մասին չի, ոչ էլ կահույքի մասին ա որ թքես ամեն ինչի վրա ու գնաս… իսկ կապը որ հետագայում կորում ա՞…
ի՞նչ ներքնաշխարհ կարա ունենա մի կինը որ զահլա չունի… Բյուր, հասկանում ե՞ս, նշանակում ա թեմա չկա… իսկ Մորելա՞ն…
Բյուր, էս վերը գրվածին դժվար ա հավատալ… դու կթողնեի՞ր էրեխուդ…
Մեֆ, ես առաջին հերթին Գերմանիա չէի գնա: Բայց սենց պատմություններն ահավոր շատ են, իզուր մի դրեք, բազար արեք, իրական կյանքում սենց դեպքեր լիքը կան: Ոչ միայն Գերմանիայի հետ կապված: Նիդեռլանդներում էլ շատ կան: Ու կան նաև դեպքեր, երբ ծնողներից մեկը երեխային գողանում ա: Նիդեռլանդներում անգամ հեռուստահաղորդում կա էդ թեմային նվիրված:
Lusntag Lusine
01.11.2013, 10:10
Երկու բառ էլ ես գրեմ:
Իմ կարծիքով երկրին չհարմարվելուց նման ծայրահեղ քայլի չեն դիմում, մի քիչ հավանական կլիներ, եթե Անյայի կյանքը ամուսնու հետ անտանելի լիներ, չմանրանամ ինչպիսին, այդ դեպքում հնարավոր էր, բայց այդ դեպքում էլ կան ուրիշ լուծումներ, ասենք երեխայի հետ առանձին ապրելը, եթե երկրից չի կարողանում դուրս հանել:
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 10:15
Երկու բառ էլ ես գրեմ:
Իմ կարծիքով երկրին չհարմարվելուց նման ծայրահեղ քայլի չեն դիմում, մի քիչ հավանական կլիներ, եթե Անյայի կյանքը ամուսնու հետ անտանելի լիներ, չմանրանամ ինչպիսին, այդ դեպքում հնարավոր էր, բայց այդ դեպքում էլ կան ուրիշ լուծումներ, ասենք երեխայի հետ առանձին ապրելը, եթե երկրից չի կարողանում դուրս հանել:
Երկրին չհարմարվելով ամեն տեսակի ծայրահեղ քայլի էլ մարդ կգնա: Դա տենց ստից բան չի, ոնց որ կարա շատերին թվա: Մանավանդ երբ գործ ունենք Գերմանիայի հետ, որտեղ հարմարվելը սարսափելի դժվար ա: Իմ ապրած սաղ երկրներից ինձ համար ամենածանրը Գերմանիան էր:
Ի դեպ, դա չի հակասում, որ ամուսնու հետ էլ չի հարմարվել հերոսուհին: Ի վերջո, ամուսինը գերմանացի ա:
Ու հիմա ասում եք՝ չէր գնա սենց քայլի, մեռա ասելով՝ սենց դեպքերը լիքն են:
Լուսինե ջան, անհավանական չի, որ ինչ-որ մեկը երեխային ու անգամ երեխաներին թողնում գնում է իր երկիր։ Հավատա ինձ, ինչքան էլ տխուր լինի, էդպիսի դեպքեր շատ կան։ Հատկապես Գերմանիայում, որտեղ երեխային հետդ տանելը հնարավոր չի, եթե մյուս ծնողը դեմ է։ Սա Հայաստան չի, որտեղ ամեն պարագայում մարդու գիտակցության մեջ պինդ նստած է՝ երեխան մնում է մոր հետ։
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 10:21
Լուսինե ջան, անհավանական չի, որ ինչ-որ մեկը երեխային ու անգամ երեխաներին թողնում գնում է իր երկիր։ Հավատա ինձ, ինչքան էլ տխուր լինի, էդպիսի դեպքեր շատ կան։ Հատկապես Գերմանիայում, որտեղ երեխային հետդ տանելը հնարավոր չի, եթե մյուս ծնողը դեմ է։ Սա Հայաստան չի, որտեղ ամեն պարագայում մարդու գիտակցության մեջ պինդ նստած է՝ երեխան մնում է մոր հետ։
Ռիփ, թեմայից շեղվում ենք, բայց ասեմ էլի :)) Հայաստանում էլ կա նման բան, այսինքն` եթե ծնողներից մեկը դեմ ա, մյուսը չի կարող երեխային երկրից դուրս բերել, նույնիսկ եթե դա ընդամենը արձակուրդի նպատակով ա: Ուղղակի Հայաստանում միշտ երեխան մոր մոտ ա մնում, իսկ լիքը կռիս հայրեր համաձայնություն չեն տալիս, որ երեխան գնա արձակուրդ:
Էն, որ կերպարները լավ բացված չեն, թերի են, ու մնացած թերությունները, որ տեսել եք, լրիվ ընդունում եմ, բայց հավանական լինելուն մի կպեք. ես հաստատ գիտեմ, որ լրիվ ռեալ է ասածս։
Lusntag Lusine
01.11.2013, 10:33
Հորս հետ էի ապրում, իր մասին տեղեկություն չունեինք: Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր:
Սա երեխաներին ծնողի կոմից գողանալու, մյուս խնդիրների հետ կապ չունի, Շինարարը ճիշտ նկատեց - անհաջող կինա եղել:
Mephistopheles
01.11.2013, 10:35
Լուսինե ջան, անհավանական չի, որ ինչ-որ մեկը երեխային ու անգամ երեխաներին թողնում գնում է իր երկիր։ Հավատա ինձ, ինչքան էլ տխուր լինի, էդպիսի դեպքեր շատ կան։ Հատկապես Գերմանիայում, որտեղ երեխային հետդ տանելը հնարավոր չի, եթե մյուս ծնողը դեմ է։ Սա Հայաստան չի, որտեղ ամեն պարագայում մարդու գիտակցության մեջ պինդ նստած է՝ երեխան մնում է մոր հետ։
ԱՄՆ-ում էլ ա տենց
Lusntag Lusine
01.11.2013, 10:39
Լուսինե ջան, անհավանական չի, որ ինչ-որ մեկը երեխային ու անգամ երեխաներին թողնում գնում է իր երկիր։ Հավատա ինձ, ինչքան էլ տխուր լինի, էդպիսի դեպքեր շատ կան։ Հատկապես Գերմանիայում, որտեղ երեխային հետդ տանելը հնարավոր չի, եթե մյուս ծնողը դեմ է։ Սա Հայաստան չի, որտեղ ամեն պարագայում մարդու գիտակցության մեջ պինդ նստած է՝ երեխան մնում է մոր հետ։
Ես չեմ պատկերացնում, բայց եթե դուք տեսել եք նման դեպքեր, ինչ կարող եմ ասել... Ամեն դեպքում, գոնե ինձ համար դա պատճառ չի այդքան հեշտությամբ երեխային լքելու: Այս կյանքում գոնե ես գիտեմ ինչերի ես հարմարվում, հենց հանուն երեխաների:
Արևանուռ
01.11.2013, 10:43
Ինչու՞ է Մորելլան անսիրտ ու անհողդողդ, գիտի ինքը, գիտի հեղինակը:
Ինչու՞ է Անյան լքել զավակին ու ժամանակի ընթացքում մոռացել՝ էլի հերոսին ու հեղինակին է միայն հայտնի:
Ընթերցողներիս խնդիրն է հասկանալ դա: Հասկանալն էլ ունի տարբերակներ՝ յուրովի ու ըստ հեղինակի: Ենթադրությունները քոնն են միայն, լավ կլիներ այսպես լինե՞ր, թե՞ այնպես հարցերը տալիս ես ու մեկ էլ մտածում, որ պիտի հեղինակի խոսքը ըմբռնես, նրա ասելիքում խորանաս:
Անյան մորելլայի այգի էր մշակել ու դա շատ լավ էր արել, այնպես, ինչպես կպահեր իր դուստր Մորելլային՝ գուրգուրելով, փայփայելով ու խնամքով, ասել է թե՝ սիրելով:
Պատմվածքը հետաքրքիր է կարդացվում, նկարագրությունները չափի մեջ են, այն ինձ դուր եկավ: Միայն զարմանում եմ, թե՞ ինչու պիտի խոհանոցում ծիրանի հոտ գար, կամ ծիրանի կորիզներ լինեին սեղանին ու հատակին, քանի որ այդ տանը մարդ չէր բնակվում, բանալին էր Մորելլայի մոտ էր: Անցած տարվաից հազիվ թե մնացած լինեին, կամ նրա նախորդ այցից, քանի որ միրգը վերջին ամսում էր հասել: Ոչ մի խոսք հենց այնպես չի ասվում, որպես առանձին նախադասություն Խոհանոցի սեղանին ծիրանի կորիզներ էին լցված: Մի քանիսը թափված էին գետնին ու կոտրված լավ նկարագրություն է, բայց որպես մարդ չապրող տան բնորոշման պատառիկ՝ տեղում չէ:
Mephistopheles
01.11.2013, 10:53
իմ պրոբլեմը լոգիկայի հետ ա… թողնելու լոգիկան չի աշխատում… "մամ ինչու՞ ինձ թողեցիր ու գնացիր, ես փոքր էի, քո երեխան էի, քեզ շատ էի սրրում" պատասխանը լինում ա "զահլա չունեի" կամ "ազիզ ջան, չհարմարվեցի… գիտե՞ս ինչ քաշքշուկների մեջ պիտի ընկնեի"… սրանք լոգիկայի մեջ չի տեղավորվում… էդքանից հետո ծիրանենիների հետ սիրավեպը համոզիչ չի…
մորը չեմ կարողանում հասկանալ ու մայրը միանշանակ դառնում ա անընդունելի…
Արևանուռ, մայրը ընդամենը անցյալ ամիս էր մահացել։ Մի ամսվա մասին գրված է պատմվածքում։ Էն որ խահանոցում ու ամենուր ծիրան կար, հավանաբար՝ արդեն փչացած ու ուժեղ քաղցրահոտություն բուրող ( նեխող մրգից հաճախ է էդ հոտը գալիս) հեչ անհավանական չի։
Մեֆ,եթե քո լոգիկան կամ խիղճը չի ընդունում կամ հասկանում, դեռ չի նշանակում, թե էդպես չի լինում։
Lusntag Lusine
01.11.2013, 11:08
Մեֆ,եթե քո լոգիկան կամ խիղճը չի ընդունում կամ հասկանում, դեռ չի նշանակում, թե էդպես չի լինում։
Այվի ջան ինձ թվում է այստեղ խնդիրը այլազգի կնոջ պահվածքի մեջ է, որ մենք հայերս չենք հասկանում: Ընթերցողդ մենք ենք, հայերս, ու մեր լոգիկան տարբերվումա նրանց լոգիկայից: :)
Մայր կա իր հիվանդ երեխային չի լքում, գիտեմ անգամ, որ տանը երկու հաշմանդամ երեխաներ ունեն, սայլակի վրա, բայց չեն լքել, պահում են: Մեր ազգի կինը, մայրը ուրիշա :love
Mephistopheles
01.11.2013, 11:09
Էն, որ կերպարները լավ բացված չեն, թերի են, ու մնացած թերությունները, որ տեսել եք, լրիվ ընդունում եմ, բայց հավանական լինելուն մի կպեք. ես հաստատ գիտեմ, որ լրիվ ռեալ է ասածս։
Այվ… ես ընդունում եմ որ հավանական ա, բայց Մորելան չի կարող հասկանալ մորը, որովհետև մոր արդարացումները հիմնավոր չի լինում…
ստեղ կարևոր ա թե մայրն ինչու ա թողել երեխային քանի որ մոր մահից հետո էդ բոլոր հարցերը Մորելայի մոտ վերակենդանանում են ու դառնում ներկա… այսինքն Մորելայի վերաբերմունքը դրանով ա պայմանավորված… օրինակ՝ եթե գրեիր որ իրեն վտարել են երկրից փաստաթղթեր չունենալու պատճառով, դա լրիվ ուրիշ բան կլիներ… բայց գրել ես "չի հարմարվել"…
Արևանուռ
01.11.2013, 11:11
Արևանուռ, մայրը ընդամենը անցյալ ամիս էր մահացել։ Մի ամսվա մասին գրված է պատմվածքում։ Էն որ խահանոցում ու ամենուր ծիրան կար, հավանաբար՝ արդեն փչացած ու ուժեղ քաղցրահոտություն բուրող ( նեխող մրգից հաճախ է էդ հոտը գալիս) հեչ անհավանական չի։
Այվի ջան, բոլոր երկրներում, լինի Լեհաստանում, Գերմանիայում, թե՛ Հայաստանում, տներն անպայման մաքրվում են այն մեկելին հանձնվելուց առաջ, չնայած ո՞վ գիտի, տվայլ դեպքում ո՞վ պիտի մաքրեր....
Mephistopheles
01.11.2013, 11:12
Մեֆ,եթե քո լոգիկան կամ խիղճը չի ընդունում կամ հասկանում, դեռ չի նշանակում, թե էդպես չի լինում։
Լոգիկան ո՞րն ա Այվ… չի հարմարվել երկրին ու լքել ա երեխայի՞ն… ստեղ Մորելայի վերաբերմունքն արդեն գաղտնիք, կամ ինտրիգ չի լինում…
Մեֆ, բայց մայրը ոչ մի արդարացում չի տվել, մենք նրա ասածները չգիտենք։ Էդ դու ես ասում։
Լոգիկան ո՞րն ա Այվ… չի հարմարվել երկրին ու լքել ա երեխայի՞ն… ստեղ Մորելայի վերաբերմունքն արդեն գաղտնիք, կամ ինտրիգ չի լինում…
Մորելան էդ մենակ իր հորից ա լսել։
Mephistopheles
01.11.2013, 11:25
Մեֆ, բայց մայրը ոչ մի արդարացում չի տվել, մենք նրա ասածները չգիտենք։ Էդ դու ես ասում։
հենց դրա համար էլ կերպարը մնացել ա կիսատ…
Այվ, իսկ բացատրությունն ի՞նչ կարող ա լինի… ես որտեղի՞ց իմանամ… ես չեմ կարող ինձուինձ էդ կնոջն արդարացնել, դա չես կարող թողնել ընթերցողի հայեցողությանը…
էս վիճակով, մայրը երեխային թողել ա գերմանիային չհարմարվելու պատճառով… փաստացի թողնելով երեխային բախտի քմահաճույքին… մայրը շատ ուժեղ արգումենտ պիտի ցույց տա, հակառակ դեպքում Մորելայի վերաբերմունքը միանշանակ բացասական պետք ա լինի…
Mephistopheles
01.11.2013, 11:26
Մորելան էդ մենակ իր հորից ա լսել։
ուրեմն հոր կերպարը պտի առաջ գար… հայրը երեխային մեծացրել ա…
Արէա ջան, Անյան ի՞նչ ձևի կին էր… կարա՞ս մի երկու բառով նկարագրես…
Անյան կարոտում էր Մորելային, շատ-շատ էր կարոտում, տենց քիչ մարդիկ են կարողանում կարոտել: Ես տեսնում եմ ոնց ա նա ծիրանենու շիվեր տնկում, ոնց ա խնամում, ոնց ա քամոտ գիշերները ծածկում շիվերը, որ չվնասվեն, ոնց ա ջրում, սրսկում, ու ոնց ա ամբողջ ընթացքում կարոտում Մորելային: Մինչև կյանքի վերջը:
Պատմվածքը սրա մասին ա: Պատմվածքը նրա մասին չի թե ինչի էր գնացել, նրա մասին չի թե ինչի չէր վերադառնում, նրա մասին չի թե ինչի էր հայրը ստում, նրա մասին չի թե ինչի հայրը թույլ չէր տալիս Անյաին հանդիպել աղջկան:
Չէ:
Պատմվածքը նրա մասին ա թե Անյան ոնց էր կարոտում Մորելային:
Ու չնայած նրան, որ պատմվածքը սրա մասին ա, բայց ամբողջ պատմվածքի ընթացքում սրա մասին բառ անգամ չկա:
Այ սրա մասին պետք ա խոսել:
Իսկ դուք դրել. էս կերպարի մեջ էս էր պակասում, էն կերպարը սենց պիտի չասեր, տափակ էր, քառակուսի էր, չգիտեմ ինչ էր:
Գրական ստեղծագործությունը տենց չեն ընկալում: Դուք սխալ եք մոտենում: Սխալ պահանջներ եք ներկայացնում: Տենց ճիշտ չի:
Mephistopheles
01.11.2013, 12:20
ոնց որ հասկացա կենսրնսուս չկա…
Mephistopheles
01.11.2013, 12:25
Անյան կարոտում էր Մորելային, շատ-շատ էր կարոտում, տենց քիչ մարդիկ են կարողանում կարոտել: Ես տեսնում եմ ոնց ա նա ծիրանենու շիվեր տնկում, ոնց ա խնամում, ոնց ա քամոտ գիշերները ծածկում շիվերը, որ չվնասվեն, ոնց ա ջրում, սրսկում, ու ոնց ա ամբողջ ընթացքում կարոտում Մորելային: Մինչև կյանքի վերջը:
Պատմվածքը սրա մասին ա: Պատմվածքը նրա մասին չի թե ինչի էր գնացել, նրա մասին չի թե ինչի չէր վերադառնում, նրա մասին չի թե ինչի էր հայրը ստում, նրա մասին չի թե ինչի հայրը թույլ չէր տալիս Անյաին հանդիպել աղջկան:
Չէ:
Պատմվածքը նրա մասին ա թե Անյան ոնց էր կարոտում Մորելային:
Ու չնայած նրան, որ պատմվածքը սրա մասին ա, բայց ամբողջ պատմվածքի ընթացքում սրա մասին բառ անգամ չկա:
Այ սրա մասին պետք ա խոսել:
Իսկ դուք դրել. էս կերպարի մեջ էս էր պակասում, էն կերպարը սենց պիտի չասեր, տափակ էր, քառակուսի էր, չգիտեմ ինչ էր:
Գրական ստեղծագործությունը տենց չեն ընկալում: Դուք սխալ եք մոտենում: Սխալ պահանջներ եք ներկայացնում: Տենց ճիշտ չի:
ես էլ ասում եմ… էդքան կարոտում էր թող մնար երեխայի մոտ…
ես էլ ասում եմ… էդքան կարոտում էր թող մնար երեխայի մոտ…
Կարող ա չի կարողացել, կարող ա չեն թողել, կարող ա հիվանդ ա եղել:
Կապ չունի, էական չի, դրա մասին չի պատմվածքը:
Mephistopheles
01.11.2013, 12:40
Կարող ա չի կարողացել, կարող ա չեն թողել, կարող ա հիվանդ ա եղել:
Կապ չունի, էական չի, դրա մասին չի պատմվածքը:
Հենց դրա մասին ա, որտև Մորելայի վերաներմունքը հենց դրանից ա կախված… Սա ա պատմվածքի ինտրիգը… կարոտը կոմպոնենտ ա…
Հենց դրա մասին ա, որտև Մորելայի վերաներմունքը հենց դրանից ա կախված… Սա ա պատմվածքի ինտրիգը… կարոտը կոմպոնենտ ա…
Դրա մասին չի: Մորելայի վերաբերմունքը կախված ա նրանից, թե հայրը ոնց էր ներկայացրել մոր հեռանալը, ոչ թե թե ինչու էր հեռացել:
Հոր ասելով մայրը հեռացել էր, որովհետև չէր հարմարվել երկրին, ու Մորելան էդ տեսակետին համապատասխան վերաբերմունք ա ցուցաբերում մոր նկատմամբ:
Ո՞նց եղավ որ պատմվածքը հենց էդ հեռանալու պատճառի մասին ա:
Չկա տենց բան:
Պատմվածքը դրա մասին չի:
impression
01.11.2013, 12:50
իրականում էս տիպի պատմվածք գրելիս պետք ա շատ ուշադիր լինել, քանի որ ինֆորմացիայի «ռեցեպտը» կոնկրետ չափաբաժիններով ա ու կոնկրետ տեղեր: դրանց տեղն ու քանակը փոփոխելու դեպքում ընթերցողը կարող ա սկսի տատանվել, հեռու-մոտիկ լինել թեմային և այլն: էդ իհարկե լավ ա, ով ասեց, որ բոլորը պետք ա միանման հասկանան, բայց էսքա՛ն վայրիվերումները չեմ կարծում թե լավ են:
ինչ վերաբերում ա նկարագրություններին, ինչ-որ տեղ համաձայն եմ Մեֆի հետ, որ արդեն իսկ կարելի ա սկսել խուսափել երկար-բարակ նկարագրություններից, բայց էլի, նույն ռեցեպտով ա պետք շարժվել՝ հստակ իմանալ էդ մի պտղունցը երբ գցել ու կոնկրետ որ անկյունում:
մի խոսքով, բավականին բարդ բան ա :)) /ում մտքով կանցներ/
Lusntag Lusine
01.11.2013, 13:00
Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր:
Այ այստեղ, որ լիներ, թե - Մորելան տեսնում էր, որ հայրը ստում էր, մեղավորի պես արդարանալով, բայց ցույց չէր տալիս...ասենք այս տիպի մի բան, որ կթողներ ընթերցողին ենթադրել այլևայլ պատճառների մասի ու Աննայի կերպարն էլ այդքան բացասական չէր երևա:
StrangeLittleGirl
01.11.2013, 14:07
Ես չեմ պատկերացնում, բայց եթե դուք տեսել եք նման դեպքեր, ինչ կարող եմ ասել... Ամեն դեպքում, գոնե ինձ համար դա պատճառ չի այդքան հեշտությամբ երեխային լքելու: Այս կյանքում գոնե ես գիտեմ ինչերի ես հարմարվում, հենց հանուն երեխաների:
Երկրում չհարմարվելը հեշտությամբ երեխային լքել չի: Ախր հեչ գաղափար չունեք՝ ինչ ա նշանակում մի երկրում չհարմարվել: Դա հենցընենց չհարմարվել չի, դա հարաբերությունների առկայության կամ բացակայության եքա փունջ ա, ամենուր անընդհատ տարբեր երևույթների բախվելու վիճակ ա, որը կարա ընդհուպ մինչև ինքնասպանության հասցնի... Ես ինքս իմ կուրսում տեսել եմ Գերմանիայում չհարմարվելու դեպքեր: Էդ ամեն օր հիստերիա ա, անընդհատ ներվային վիճակ: Ինքս էլ եմ նման վիճակում եղել, շատ լավ գիտեմ՝ էդ ինչ ա: Հենց հանուն երեխայի ավելի խելացի մայրը կարա թողնի ու գնա, որ երեխան անընդհատ մորը տենց չտեսնի:
Այվի ջան ինձ թվում է այստեղ խնդիրը այլազգի կնոջ պահվածքի մեջ է, որ մենք հայերս չենք հասկանում: Ընթերցողդ մենք ենք, հայերս, ու մեր լոգիկան տարբերվումա նրանց լոգիկայից: :)
Մայր կա իր հիվանդ երեխային չի լքում, գիտեմ անգամ, որ տանը երկու հաշմանդամ երեխաներ ունեն, սայլակի վրա, բայց չեն լքել, պահում են: Մեր ազգի կինը, մայրը ուրիշա :love
Լուսինե ջան, դու չարաչար սխալվում ես, որովհետև հենց հայ մայրերն են իրենց հիվանդ երեխաներին թողնում, գերմանացին, հոլանդացին ու լեհը՝ ոչ:
Այվ… ես ընդունում եմ որ հավանական ա, բայց Մորելան չի կարող հասկանալ մորը, որովհետև մոր արդարացումները հիմնավոր չի լինում…
ստեղ կարևոր ա թե մայրն ինչու ա թողել երեխային քանի որ մոր մահից հետո էդ բոլոր հարցերը Մորելայի մոտ վերակենդանանում են ու դառնում ներկա… այսինքն Մորելայի վերաբերմունքը դրանով ա պայմանավորված… օրինակ՝ եթե գրեիր որ իրեն վտարել են երկրից փաստաթղթեր չունենալու պատճառով, դա լրիվ ուրիշ բան կլիներ… բայց գրել ես "չի հարմարվել"…
Մեֆ, դու էլի հեղինակին ուզում ես ստիպել՝ քեզ նման մտածի: Ախր էս պատմվածքը երկրից վտարվելու մասին չի, այլ սեփական ոտքով հեռանալու:
Արևանուռ
01.11.2013, 14:21
Լուսինե ջան, դու չարաչար սխալվում ես, որովհետև հենց հայ մայրերն են իրենց հիվանդ երեխաներին թողնում, գերմանացին, հոլանդացին ու լեհը՝ ոչ::
Այս խոսքերը Լուսինեն չի՛ հասկանա, երբե՛ք, քանի որ նա այդ հայ մայրերից չէ
Ժող, էուռոպաներում էդ լրիվ օրինական երևույթ ա, որ ոչ տեղացի մաման բաժանվոլուց հետո երեխա չի ստանում, ու բացի էդ, ի՜նչ մի հիմա հայ մայրերին հանեցինք երկնքից կախեցինք է, կարո՞ղ ա մեր մանկատներում ուզբեկ մամաների երեխեք են։
Պա սուշչեստվու որ խոսենք, շատ էլ զարգացրած պատմվածք էր, ու հեչ պետք չի հեղինակը իրա կողմից գրի, որ Անյան ընկած մարդ է կամ իրավիճակի զոհ, էդ ամեն ընթերցող թող իրա համար որոշի։ Հեղինակը չպիտի մեզ պարտադրի իր վերաբերմունքը էս կամ էն հերոսի հանդեպ, որ մենք էլ վերջապես մի քիչ մեր ուղեղն աշխատացնենք, թե չէ «Աղասու կերպարը» շարադրություն կդառնա։
Ինձ հենց էդ շատ չծավալվածությունն ա դուր գալիս։
Համ էլ որ կարճ ա գրած, էդ լավ ա․ աշխատանքի ժամին կարող եմ արագ կարդալ :))
իրականում էս տիպի պատմվածք գրելիս պետք ա շատ ուշադիր լինել, քանի որ ինֆորմացիայի «ռեցեպտը» կոնկրետ չափաբաժիններով ա ու կոնկրետ տեղեր: դրանց տեղն ու քանակը փոփոխելու դեպքում ընթերցողը կարող ա սկսի տատանվել, հեռու-մոտիկ լինել թեմային և այլն: էդ իհարկե լավ ա, ով ասեց, որ բոլորը պետք ա միանման հասկանան, բայց էսքա՛ն վայրիվերումները չեմ կարծում թե լավ ա
Լիլ, հասկանալու հարց ոնց որ թե չկար։ Նախորդ քոմենթները որ կարդաս, կտեսնես, որ բոլորն էլ միանման են հասկացել, էդ ինձ էր թվացել, թե գրածս տեղ չի հասել։ Իրականում, չհասկանալու բան չկար. էս անգամ նույնիսկ մամաս էր հասկացել :)
Mephistopheles
01.11.2013, 17:50
Երկրում չհարմարվելը հեշտությամբ երեխային լքել չի: Ախր հեչ գաղափար չունեք՝ ինչ ա նշանակում մի երկրում չհարմարվել: Դա հենցընենց չհարմարվել չի, դա հարաբերությունների առկայության կամ բացակայության եքա փունջ ա, ամենուր անընդհատ տարբեր երևույթների բախվելու վիճակ ա, որը կարա ընդհուպ մինչև ինքնասպանության հասցնի... Ես ինքս իմ կուրսում տեսել եմ Գերմանիայում չհարմարվելու դեպքեր: Էդ ամեն օր հիստերիա ա, անընդհատ ներվային վիճակ: Ինքս էլ եմ նման վիճակում եղել, շատ լավ գիտեմ՝ էդ ինչ ա: Հենց հանուն երեխայի ավելի խելացի մայրը կարա թողնի ու գնա, որ երեխան անընդհատ մորը տենց չտեսնի:
Լուսինե ջան, դու չարաչար սխալվում ես, որովհետև հենց հայ մայրերն են իրենց հիվանդ երեխաներին թողնում, գերմանացին, հոլանդացին ու լեհը՝ ոչ:
Մեֆ, դու էլի հեղինակին ուզում ես ստիպել՝ քեզ նման մտածի: Ախր էս պատմվածքը երկրից վտարվելու մասին չի, այլ սեփական ոտքով հեռանալու:
Իսկ դու երբևէ երեխա ունեցել ե՞ս…
Mephistopheles
01.11.2013, 18:24
Իդ կնոջ կերպարը կառուցված է էս ինֆորմացիայի ու լավ մշակված ծիրանի այգու նաև դստերը Ծիրան կոչելու վրա…
Երբ դեռ փոքր էի, զանգում էր երբեմն, ու գնալով ավելի դժվար էր լինում իրար հասկանալը: Ես լեհերենն էի մոռանում, ինքը՝ գերմաներենը: Հետո մի օր դադարեց զանգել: Հորս հետ էի ապրում, իր մասին տեղեկություն չունեինք: Հայրս միշտ ասում էր, որ նա Գերմանիայում հարմարվել չէր կարողանում. մի օր էլ վերցրել ու հետ էր գնացել իր երկիր: Ես իրեն լավ չէի հիշում: Ոչ էլ իր գնալն եմ հիշում: Ինչ-որ աղոտ պատկերներ են մնացել միայն:
Պատանեկության տարիներին, երևի ջահելության հովերով տարված, մոտս ցանկություն էր առաջացել գտնել նրան: Որոնում էի, ինչպես կարող էի: Բայց դե ինչ պիտի կարողանայի: Հայրս էլ ինձ այդ գործում օգնական չէր: Ու հենց այդ ժամանակ էր, որ սկսեցի մոռացված լեզուն նորից սովորել: Մոտս հույս կար, որ գուցե մի օր նորից զանգի... Ուզում էի իմանալ իր լեզուն, որ կարողանայի հետը խոսել:
Մորելան էլ ա վերը նշված տողերի հիման վրա կառուցված…
եթե կարծում եք որ հեռանալու պատճառը կապ չունի, նշանակում ա մոր կերպարի նկարագրության ֆակտորները պտի հանվի… ես ինքնուրույ չեմ կարող հանել կամ էլ ընթադրեմ որ չկա… երբ որ էդ ֆակտորները հանենք էն ժամանակ Մորելայի վերաբերմունքը մոր նկատմամբ անհասկանալի կլինի… Մորելայի վերաբերմունքը միանշանակ կախված ա վերը նշված ֆակտորներից…
ստեղ Գերմանիայում հարմարվել-չհարմարվելու հնարավորություն/հավանականությունը երրորդական ա համ ընփթարցողի, համ էլ Մորելայի համար… եթե Գերմանիայում չհարմարվելը տենց "համաճարակի" ա վերածվել ուրեմն պետք ա ինչ որ ձև դա շեշտվեր
կարոտը չի երևում… անգամ գրականության մեջ փաստը զգացողությունից ուժեղ ա…
եկեք մի հատ վարժություն անենք… ես կարամ լինեմ Մորելան իսկ ձեզնից մեկը ով կարծում ա որ մոր հեռանալու պատճառն էական չի, սովորական երևույթ ա թող լինի Մորելայի մայրը ու ստեղծենք ենթադրական մայր-դուստր հանդիպում… ենթադրենք չի մահացել… տեսնենք ինչ ընթացք կարա ստանա… տեսնենք պատմվածքի Մորելան ինչ հարցեր կարա տա և մայրն ինչ պատասխաններ…
Mephistopheles
01.11.2013, 18:41
Մեր միջև ընդամենը չորս ժամվա ճամփա էր: Ընդամենը չորս ժամ:
Արէա ջան, սա հատուկ քո համար եմ դրել… կարոտի մասին որ տենց սիրուն գրել էիր, է՞… 4 ժամ ա եղել իրանց միջև… 4 ժամ… սրանք Մորելայի խոսքերն են…
պապային էլ մի մեղադրեք իզուր տեղը…
Lusntag Lusine
01.11.2013, 18:43
Լուսինե ջան, դու չարաչար սխալվում ես, որովհետև հենց հայ մայրերն են իրենց հիվանդ երեխաներին թողնում, գերմանացին, հոլանդացին ու լեհը՝ ոչ:
Կարծես թե մի քիչ շեղվեցինք թեմայից, բայց մի քանի նախադասություն էլ գրեմ ու վերջ :)
Բյուր ջան էդ հոգեկան ապրումները եսել եմ ապրել դրսում, դժվարա շատ, հասկանում եմ, բայց ես իմ կարծիքին եմ մնում, որ դա պատճառ չի երեխային լքելու: Այս պարագայում այդպիսի մորը չեմ հասկանում ու վերջ: Կան ուրիշ պատճառներ, որոնց տեղյակ եմ իրական կյանքից, որ մայրը Հայաստանում թողելա երեխաներին, բայց պատճառն ու հանգամանքները իմանալով հասկանում եմ ու չեմ համարձակվում մեղադրել: Ինչ վերաբերվումա հիվանդ երեխաներին, առավել ևս չեմ մեղադրում, քանի, որ մեղադրելուց առաջ պետք է մտածեմ ինչերի միջով է անցնում նա: Էլ չնկարագրեմ էն, ինչին ոչ ոք չէր դիմանա, բայց գիտեմ, որ հայ մայրը ավելի քիչ այդ քայլին կդիմի:
Այվի ջան մի կարծիր դիտավորյալ քննադատում եմ, կարելի է ասել չեմ քննադատում, պարզապես ասում են էն պահերը, որ խանգարումա պատմվածքիդ:
Լուսինե ջան, ես չեմ հասկանում՝ դու ինչն ես քննարկում։
Ես պատմվածքում ոչ մի տեղ չեմ արդարացրել էդ արարքը։ Ոչ էլ մեղադրել եմ։
Եթե էդ թեման քեզ էդպես հուզեց, կարող ենք առանձին թեմա բացել Ակումբում ու խոսել դրա մասին։
Իսկ էստեղ դա քննարկելու իմաստը չեմ հասկանում։
Lusntag Lusine
01.11.2013, 20:29
Այվի ջան ինչ որ ունեի ասելու, ասել եմ արդեն, ավելացնելու բան չունեմ: Քննարկեք առանց ինձ:
Mephistopheles
01.11.2013, 21:28
…
Հիմա, երբ էդ կինն այլևս չկա, իր տունը մնացել է իր աղջկան: Ինչո՞ւ է էդ կինն ուզել, որ իր տունը աղջկան մնա: Գուցե ուզում էր իրեն ինչ-որ բան ցույց տալ, ինչ-որ բան հասկացնել: Թեկուզ հենց էդ բոլոր ծիրաններով:
Ո՞նց է աղջիկը արձագանքում: Դեռ ինքն էլ չի հասկանում՝ ինչ է զգում ու ինչ պիտի անի: Ի՞նչ կանի էդ տան հետ, կուզենա՞ նորից ներս մտնել ու փորձել «բացահայտել» էնտեղ ժամանակին ապրող կնոջը, թե կվաճառի ու կմոռանա ամենի մասին: Ինքն էլ դեռ չգիտի: Ու հենց էդպես էլ պիտի վերջանա պատմությունը, որովհետև հեշտ լուծումներ չկան: Իրական կյանքում էլ վերջում երկնքից երեք խնձոր չի ընկնում:
Այվի ջան, մի անգամ էլ կարդացի… պատասխանը պարզ ա ու ինքը գիտի… ես նույնիսկ զարմացա որ բանալիները չհանձնեց Պավելին… դիալոգը դա լրիվ բացահայտում ա… ինտրիգ չկա… որովհետև եթե Գերմանիայից հեռանալն ինչ որ կերպ ընդունենք որ "ստիպված էր" ապա դրանից հետո կապի խզումը եղել ա ընտրություն ու ես կասեի ոչ այնքան դժվար՝ լավ խնամված այգի, հիանալի այգեպան, հարևանին էլ չի ասել որ աղջիկ ունի…
…ու իրենց արանքում եղել ա ընդամենը 4 ժամ Այվ… 4 ժամ և ոչ մի այցելություն ու հեռախոսազանգ…
that house is just another piece of real estate... that's all....
Sambitbaba
01.11.2013, 21:33
Այվի ջան ինձ թվում է այստեղ խնդիրը այլազգի կնոջ պահվածքի մեջ է, որ մենք հայերս չենք հասկանում: Ընթերցողդ մենք ենք, հայերս, ու մեր լոգիկան տարբերվումա նրանց լոգիկայից: :)
Մայր կա իր հիվանդ երեխային չի լքում, գիտեմ անգամ, որ տանը երկու հաշմանդամ երեխաներ ունեն, սայլակի վրա, բայց չեն լքել, պահում են: Մեր ազգի կինը, մայրը ուրիշա :love
Լուսինե ջան, մայրությունը ազգության հետ ոչ մի կապ չունի: Ես Անյայից շատ ավելի վատ հայ մայր գիտեմ: Իմ կինն էլ, օրինակ, հայ չի, բայց աղջկաս ամբողջ կյանքում թխսկան հավի պես է նայել: Եվ մինչև օրս էլ հենց տեղում կգնդակահարի նրան, ով փորձի անգամ թարս նայել իր զավակի վրա:
Ասեմ, որ հաշմանդամ երեխայի տարբերակն էլ լրիվ այլ կարգի զգացմունքներ ու ընկալումեր է ծնում, և բոլորովին էլ զարմանալի չէր լինի, եթե Անյան հաշմանդամ երեխայի դեպքում իր անձնականությունը սպանելով մնար Գերմանիայում: Դա այլ մակարդակի հարց է, ու չեմ կարծում, թե տեղին է այստեղ բերել այն որպես համեմատություն:
Ժողովուրդ, ինձ թվում է, թե մի բան է ընդամենն անհրաժեշտ, որ ամեն ինչ տեղն ընկնի. պետք է ուրիշ ռակուրսից նայել Այվիի պատմվածքների վրա:
Վերջին պատմվածքների: Որովհետև Այվին մեկ անգամ չէ, որ ասեց, որ որոշել է փոխել իր ոճը, որ այն, ինչպես գրում էր ինքն առաջ, այլևս կորցրել է կարևորությունն իր համար, - մոտավորապես այդպես էր, չէ՞, Այվ ջան...
Բայց, կարդալով նույնիսկ "Թատերական փողոց, քսանինը", - կարելի է նկատել, որ այդ միտքը ծնվել է նրա մոտ ամենաքիչը չորս տարի առաջ, իսկ այսօր արդեն հասունացել ու ամրապնդվել է այնքան, որ Այվին համարձակորեն ասում է այդ մասին: Ինձ, օրինակ, Այվի խոստովանությունը պատահականություն չթվաց, ու ես աշխատեցի ընթերցման ընթացքում չմոռանալ այդ կարևոր պահը, որ ես ուղղակի մասնակցում եմ նոր ձևավորվող մի էքսպերիմենտի, որ սա ոչ թե ավարտուն վեպ է, այլ փորձնական փոքրիկ պատմվածք-ուրվանկար (չնայած, ինչ մեղքս թաքցնեմ, իր գեղեցկությամբ այն չզիջեց Դեգայի մի որևէ ուրվանկարի...):
... Չորս ընկեր երկար տարիների սովորություն ունեին. ամեն Նոր Տարվա նախօրյակին գնում են բաղնիք: Այս անգամ էլ գնացին, և այնքան հարբեցին, որ մոռացան, թե կոնկրետ որ ընկերը պետք է Լենինգրադից Մոսկվա գնար և ուղարկեցին սխալ ընկերոջ: Սա էլ օդանավակայինից, կիսաքնած-կիսաարթնացած, իրեն գցեց տաքսի, ասաց վարորդին իր հասցեն, հասավ տեղ, մեքենայորեն իր տան բանալիով բացեց ուրիշի դուռը և մտավ օտար բնակարան...
Սա "Բաղնիքդ անուշ"-ի ավարտուն սցենարը չէ, սա ուղղակի փոքրիկ պատմվածք-ուրվանկար է չորս ընկերների մասին, որից մեզանից յուրաքանչյուրը կարող է տարբեր բաղնիքդանուշներ պատկերացնել: Իսկ թե որքանով է այն հաջողված կամ ոչ՝ դա արդեն կախված է հեղինակի վարպետությունից: Բայց այստեղ ոչինչ չի ասվում այն մասին, թե ոնց էր նրանցից ամեն մեկը սովորում դպրոցում, կամ նրան, ում ուղարկեցին, տանն անհամբեր սպասում էր հարսնացուն և այլն:
Համաշխարհային գրականության մեջ լիքը այսպիսի պատմվածքներ կան: Ու երբ կարդում ենք ասենք, Պիրանդելլոյի կամ Բորխերտի կամ Սաշա Սոկոլովի "ուրվանկարները", մի՞թե մենք ինքներս չենք հորինում դրանց նախապատմությունն ու ավարտը...
Հետո մի բան էլ... Մարդը գրել է պատմություն, որի հերոս է ընտրել Մորելային ու ձեզ ցույց է տալիս նրա կյանքի մի հատված: Ի՞նչ կապ ունի, թե ինչու է նրան լքել մայրը, կամ հայրը հարբեցող էր թե հոմլես էր թե կինոաստղ: Այդ Մորելան է, որ մեծացել է առանց մայր, և մանկությունից այնքան ապրումներ է ունեցել այդ մասին՝ հավանաբար երբեմն մեղադրելով, իսկ երբեմն էլ արդարացնելով մորը և անելով դա իր կյանքում ոչ թե մի այլ հազար ու մի անգամ, - որ այսօր, արդեն մոր մահից հետո, իր տարակուսած վիճակի մեջ, անգամ չի համարձակվում այլևս որևէ դատողություններ անել մոր ճիշտ կամ սխալ լինելու վերաբերյալ, այլ ուղղակի վերցրել-եկել է, ինքն էլ չիմանալով, թե ինչ որոշում է ընդունելու: Նա այլևս չի դատում իր մորը՝ պատմվածքում այդ մասին ոչինչ չի ասվում, - նա չգիտի անգամ, թե որքանով է սպիացել առանց մայր մեծանալու ցավը, բայց նա-այլևս-չի-դատում-իր-մորը...
Այդ անում եք դուք... Ինչու՞: Նույնիսկ կարծիքներ հնչեցին, թե գլխավոր հերոսը ոչ թե Մորելան է, այլ... Անյան: Իմա՞ստը...
Իսկ ամենակարևորը, ինչ գիտենք, ինչ ամենաշատն է աչքի ընկնում՝ աշխատում ենք չնկատել, բանի տեղ չդնել... Սովորական, իսկական մարդկային մոտեցում հարցին: Բայց չէ՞ որ ափաշկյարա է.
Գաղափար անգամ չունանալով իր մոր, հոգեպես վաղուց արդեն մեռած մարդու՝ կարծում եմ, կարելի՞ է փոքրիկ զավակին լքած մորը հոգեպես մեռած մարդ կոչել, - միակ զգացմունքի մասին, ինչ է՝ սերը դեպի այգին, Մորելլան ինքն էլ, անգիտակցաբար, հավանաբար միայն և միայն հոգու կամ արյան կանչով, որպես զբաղմունքի կամ ապրուստի միջոց ստեղծելով իր "այգեգործության խանութը", - նույն ընտրությունն է կատարել, ինչ մայրը:
Սա մեր գիտելիքն է, ինչը տալիս է մեզ Այվին: Տիրապետելով այս գիտելիքին, մենք պետք է արդեն համոզված լինենք , որ այլընտրանք չկա. Մորելլան պահպանելու է մոր տունն ու այգին, եթե նույնիսկ ինքն անձամբ առայժմ դրանում չի համոզվել:
Բայց դա որոշել է հեղինակը:
Sambitbaba
01.11.2013, 21:49
Անյան կարոտում էր Մորելային, շատ-շատ էր կարոտում, տենց քիչ մարդիկ են կարողանում կարոտել: Ես տեսնում եմ ոնց ա նա ծիրանենու շիվեր տնկում, ոնց ա խնամում, ոնց ա քամոտ գիշերները ծածկում շիվերը, որ չվնասվեն, ոնց ա ջրում, սրսկում, ու ոնց ա ամբողջ ընթացքում կարոտում Մորելային: Մինչև կյանքի վերջը:
Պատմվածքը սրա մասին ա: Պատմվածքը նրա մասին չի թե ինչի էր գնացել, նրա մասին չի թե ինչի չէր վերադառնում, նրա մասին չի թե ինչի էր հայրը ստում, նրա մասին չի թե ինչի հայրը թույլ չէր տալիս Անյաին հանդիպել աղջկան:
Չէ:
Պատմվածքը նրա մասին ա թե Անյան ոնց էր կարոտում Մորելային:
Ու չնայած նրան, որ պատմվածքը սրա մասին ա, բայց ամբողջ պատմվածքի ընթացքում սրա մասին բառ անգամ չկա:
Այ սրա մասին պետք ա խոսել:
Իսկ դուք դրել. էս կերպարի մեջ էս էր պակասում, էն կերպարը սենց պիտի չասեր, տափակ էր, քառակուսի էր, չգիտեմ ինչ էր:
Գրական ստեղծագործությունը տենց չեն ընկալում: Դուք սխալ եք մոտենում: Սխալ պահանջներ եք ներկայացնում: Տենց ճիշտ չի:
Սիրուն ասեցիր, Արէա ջան:
Ու որ ասում ես. սխալ պահանջներ եք ներկայացնում, միգուցէ ճիշտ ես ասում:
Բայց գիտե՞ս ինչն է հետաքրքիր.
Հերքելով Մեֆի "սխալ" պահանջները, հիմա էլ պարտադրում ես քո "ճիշտ պահանջները. "...բայց ամբողջ պատմվածքի ընթացքում սրա մասին բառ անգամ չկա:
Այ սրա մասին պետք ա խոսել":
Ես, իհարկե, ավելի քո ասածին եմ հավակնում, բայց հնարավոր չի՞, որ ես էլ, դու էլ՝ ճիշտ չենք...
Mephistopheles
01.11.2013, 21:57
……
Հետո մի բան էլ... Մարդը գրել է պատմություն, որի հերոս է ընտրել Մորելային ու ձեզ ցույց է տալիս նրա կյանքի մի հատված: Ի՞նչ կապ ունի, թե ինչու է նրան լքել մայրը, կամ հայրը հարբեցող էր թե հոմլես էր թե կինոաստղ: Այդ Մորելան է, որ մեծացել է առանց մայր, և մանկությունից այնքան ապրումներ է ունեցել այդ մասին՝ հավանաբար երբեմն մեղադրելով, իսկ երբեմն էլ արդարացնելով մորը և անելով դա իր կյանքում ոչ թե մի այլ հազար ու մի անգամ, - որ այսօր, արդեն մոր մահից հետո, իր տարակուսած վիճակի մեջ, անգամ չի համարձակվում այլևս որևէ դատողություններ անել մոր ճիշտ կամ սխալ լինելու վերաբերյալ, այլ ուղղակի վերցրել-եկել է, ինքն էլ չիմանալով, թե ինչ որոշում է ընդունելու: Նա այլևս չի դատում իր մորը՝ պատմվածքում այդ մասին ոչինչ չի ասվում, - նա չգիտի անգամ, թե որքանով է սպիացել առանց մայր մեծանալու ցավը, բայց նա-այլևս-չի-դատում-իր-մորը...
Այդ անում եք դուք... Ինչու՞: Նույնիսկ կարծիքներ հնչեցին, թե գլխավոր հերոսը ոչ թե Մորելան է, այլ... Անյան: Իմա՞ստը...
Իսկ ամենակարևորը, ինչ գիտենք, ինչ ամենաշատն է աչքի ընկնում՝ աշխատում ենք չնկատել, բանի տեղ չդնել... Սովորական, իսկական մարդկային մոտեցում հարցին: Բայց չէ՞ որ ափաշկյարա է.
Գաղափար անգամ չունանալով իր մոր, հոգեպես վաղուց արդեն մեռած մարդու՝ կարծում եմ, կարելի՞ է փոքրիկ զավակին լքած մորը հոգեպես մեռած մարդ կոչել, - միակ զգացմունքի մասին, ինչ է՝ սերը դեպի այգին, Մորելլան ինքն էլ, անգիտակցաբար, հավանաբար միայն և միայն հոգու կամ արյան կանչով, որպես զբաղմունքի կամ ապրուստի միջոց ստեղծելով իր "այգեգործության խանութը", - նույն ընտրությունն է կատարել, ինչ մայրը:
Սա մեր գիտելիքն է, ինչը տալիս է մեզ Այվին: Տիրապետելով այս գիտելիքին, մենք պետք է արդեն համոզված լինենք , որ այլընտրանք չկա. Մորելլան պահպանելու է մոր տունն ու այգին, եթե նույնիսկ ինքն անձամբ առայժմ դրանում չի համոզվել:
Բայց դա որոշել է հեղինակը:
Ժող, ես իմ բոլոր կարծիքները withdraw եմ անում… տեքստը չի կարա էսքան հակասական ու իրարամերժ կարծիքների տեղիք տալ… իրար տրամագծորեն տարբեր եզրահանգումներ են… կարան կարծիքները հակասական լինեն, ես դրա դեմ բան չունեմ, բայց ոչ էսքան… համարյա բերում ա սպիտակ թղթի… անգամ մեր քննարկումներն ու բանավեճերը նույն նյութի շուրջ չեն…
Sambitbaba
01.11.2013, 22:02
Երկրում չհարմարվելը հեշտությամբ երեխային լքել չի: Ախր հեչ գաղափար չունեք՝ ինչ ա նշանակում մի երկրում չհարմարվել: Դա հենցընենց չհարմարվել չի, դա հարաբերությունների առկայության կամ բացակայության եքա փունջ ա, ամենուր անընդհատ տարբեր երևույթների բախվելու վիճակ ա, որը կարա ընդհուպ մինչև ինքնասպանության հասցնի... Ես ինքս իմ կուրսում տեսել եմ Գերմանիայում չհարմարվելու դեպքեր: Էդ ամեն օր հիստերիա ա, անընդհատ ներվային վիճակ: Ինքս էլ եմ նման վիճակում եղել, շատ լավ գիտեմ՝ էդ ինչ ա: Հենց հանուն երեխայի ավելի խելացի մայրը կարա թողնի ու գնա, որ երեխան անընդհատ մորը տենց չտեսնի:
Լուսինե ջան, դու չարաչար սխալվում ես, որովհետև հենց հայ մայրերն են իրենց հիվանդ երեխաներին թողնում, գերմանացին, հոլանդացին ու լեհը՝ ոչ:
Մեֆ, դու էլի հեղինակին ուզում ես ստիպել՝ քեզ նման մտածի: Ախր էս պատմվածքը երկրից վտարվելու մասին չի, այլ սեփական ոտքով հեռանալու:
Այս ասածներիցդ ամեն կետի հետ համաձայն եմ: Բայց այն նշածս... ինձ ուղղակի շշմեցրեց... Երբեք այդ տեսանկյունով չէի նայել հարցին...
Լրջորեն եմ ասում. ասածդ միքտը՝ բացարձակ սիրո մի հոյակապ տարբերակ է, Բյուր ջան...
Ես քեզ սիրում եմ...:love
Mephistopheles
01.11.2013, 22:07
Այս ասածներիցդ ամեն կետի հետ համաձայն եմ: Բայց այն նշածս... ինձ ուղղակի շշմեցրեց... Երբեք այդ տեսանկյունով չէի նայել հարցին...
Լրջորեն եմ ասում. ասածդ միքտը՝ բացարձակ սիրո մի հոյակապ տարբերակ է, Բյուր ջան...
Ես քեզ սիրում եմ...:love
…բա ոնց, հետո էլ գնում ես առանձնատուն ծիրանի բաղերի վրա աշխատելու… հանգիստ անհոգ… ու էդ սիրո տարբերակը Գերմանիայում ու եվրոպայում լավ տարածված ա…
Սամ, please…
Ես չեմ հասկանում…
Արէա ջան, սա հատուկ քո համար եմ դրել… կարոտի մասին որ տենց սիրուն գրել էիր, է՞… 4 ժամ ա եղել իրանց միջև… 4 ժամ… սրանք Մորելայի խոսքերն են…
պապային էլ մի մեղադրեք իզուր տեղը…
Լեննականում հարևան ունեինք, երեխեքը 3, 4 տարեկան աղջիկ տղա էին, հայրն ու մայրը բաժանվել էին: Մորը դատարանը զրկել էր մայրական իրավունքից, հայրը ռուսաստանում էր, երեխաներին հորական տատն էր պահում, ու երեխաները համոզված էին որ իրենց մայրը մահացել ա: Մայրը մի քանի փողոց վերև էր ապրում: 4 ժամը ի՞նչ:
Սա ես ստիպված եմ պատմում, իրականում ոչ մի նշանակություն չունի, թե Անյան ինչի չէր գնացել Մորելային տեսնելու: Էլի եմ ասում, պատմվածքը դրա մասին չի, դա էական չի: Էս իմ պատմած պատմությունն էլ պատմվածքի հետ ոչ մի կապ չունի:
Mephistopheles
01.11.2013, 22:16
Լեննականում հարևան ունեինք, երեխեքը 3, 4 տարեկան աղջիկ տղա էին, հայրն ու մայրը բաժանվել էին: Մորը դատարանը զրկել էր մայրական իրավունքից, հայրը ռուսաստանում էր, երեխաներին հորական տատն էր պահում, ու երեխաները համոզված էին որ իրենց մայրը մահացել ա: Մայրը մի քանի փողոց վերև էր ապրում: 4 ժամը ի՞նչ:
Սա ես ստիպված եմ պատմում, իրականում ոչ մի նշանակություն չունի, թե Անյան ինչի չէր գնացել Մորելային տեսնելու: Էլի եմ ասում, պատմվածքը դրա մասին չի, դա էական չի: Էս իմ պատմած պատմությունն էլ պատմվածքի հետ ոչ մի կապ չունի:
փաստորեն պատմվածքը կարոտի մասին ա որի մասին խոսք անգամ չկա պատմվածքի մեջ…
էդ պատմությունն ինչի՞ ես պատմել Արէա ջան… եթե կապ չունի… ես ինչ գրում եմ, տեքստից եմ գրում, դու տեքստում չեղած բանից ես գրում… Այվին էլ ասեց որ
:
Կոնկրետ էս պատմվածքի մասին:
........
Հիմա, երբ էդ կինն այլևս չկա, իր տունը մնացել է իր աղջկան: Ինչո՞ւ է էդ կինն ուզել, որ իր տունը աղջկան մնա: Գուցե ուզում էր իրեն ինչ-որ բան ցույց տալ, ինչ-որ բան հասկացնել: Թեկուզ հենց էդ բոլոր ծիրաններով:
Ո՞նց է աղջիկը արձագանքում: Դեռ ինքն էլ չի հասկանում՝ ինչ է զգում ու ինչ պիտի անի: Ի՞նչ կանի էդ տան հետ, կուզենա՞ նորից ներս մտնել ու փորձել «բացահայտել» էնտեղ ժամանակին ապրող կնոջը, թե կվաճառի ու կմոռանա ամենի մասին: Ինքն էլ դեռ չգիտի: Ու հենց էդպես էլ պիտի վերջանա պատմությունը, որովհետև հեշտ լուծումներ չկան: Իրական կյանքում էլ վերջում երկնքից երեք խնձոր չի ընկնում:
էդ պատմությունն ինչի՞ ես պատմել Արէա ջան… եթե կապ չունի…
Որովհետև ասում եք հնարավոր չի տենց բան: Տենց բան անող կինը չի կարա կարոտի: Ես իմ աչքով եմ տեսել, տեսած էլ չլինեի գիտեմ որ հնարավոր ա, դուք ասում եք տենց չի լինում:
Mephistopheles
01.11.2013, 22:22
Որովհետև ասում եք հնարավոր չի տենց բան: Տենց բան անող կինը չի կարա կարոտի: Ես իմ աչքով եմ տեսել, տեսած էլ չլինեի գիտեմ որ հնարավոր ա, դուք ասում եք տենց չի լինում:
ես ասել եմ, հնարավոր ա ու հավանական ա, բայց Մորելայի վերաբերմունքը միանշանակ ա՝ ինտրիգ չկա և կարոտ էլ չկա… Անյան չի կարոտել… տեքստից տենց ա ստացվում… ամեն ինչ պարզ ա…
Sambitbaba
01.11.2013, 22:28
Ժող, ես իմ բոլոր կարծիքները withdraw եմ անում… տեքստը չի կարա էսքան հակասական ու իրարամերժ կարծիքների տեղիք տալ… իրար տրամագծորեն տարբեր եզրահանգումներ են… կարան կարծիքները հակասական լինեն, ես դրա դեմ բան չունեմ, բայց ոչ էսքան… համարյա բերում ա սպիտակ թղթի… անգամ մեր քննարկումներն ու բանավեճերը նույն նյութի շուրջ չեն…:blin:8:esim
Ժող, ես իմ բոլոր կարծիքները withdraw եմ անում… տեքստը չի կարա էսքան հակասական ու իրարամերժ կարծիքների տեղիք տալ… իրար տրամագծորեն տարբեր եզրահանգումներ են… կարան կարծիքները հակասական լինեն, ես դրա դեմ բան չունեմ, բայց ոչ էսքան… համարյա բերում ա սպիտակ թղթի… անգամ մեր քննարկումներն ու բանավեճերը նույն նյութի շուրջ չեն…
Մեֆ, ինձ թվում է, ամեն մարդ «իրենն» է տեսել մեջը: Ամեն մեկը մի բանի վրա է ֆիքսվել՝ կապված իր աշխարհայացքից, կենսափորձից, ընկալումներից:
Ինչպես նկատեցիր, ոնց որ բանավեճն էլ նույն նյութի շուրջ չլինի:
Բայց ինձ շատ հետաքրքիր է՝ ինչեր եք ասում:
Օրինակ՝ Սամի գրածները կարդում եմ, լրիվ ոնց որ ուրիշ մոլորակում հայտնվեմ. ինքը ուղղակի շատ տարբերվող ընկալում ունի:
Sambitbaba
01.11.2013, 22:39
…բա ոնց, հետո էլ գնում ես առանձնատուն ծիրանի բաղերի վրա աշխատելու… հանգիստ անհոգ… ու էդ սիրո տարբերակը Գերմանիայում ու եվրոպայում լավ տարածված ա…
Սամ, please…
Ես չեմ հասկանում…
Մեֆ ջան, դժվար թե կարողանամ բացատրել, իմ մեջ էլ, ճիշտն ասած, էդ միտքն ամբողջապես չի ձևավորվել: Նման մտքերը սովորաբար զգայական են, իսկ ֆիքսվում են ավելի ուշ...
Հիմա էս ասածս էլ կհասկանաս, բայց չես ընդունի: Չգիտեմ ինչ անեմ...:(
Լսիր, ո՞րտեղից եք Արէայի հետ ծիրանի բաղեր գտնում... Ինչքան ճկռտում եմ, էդ այգում մի ծիրանի ծառից ավել չեմ տեսնում...
Mephistopheles
01.11.2013, 22:46
Մեֆ, ինձ թվում է, ամեն մարդ «իրենն» է տեսել մեջը: Ամեն մեկը մի բանի վրա է ֆիքսվել՝ կապված իր աշխարհայացքից, կենսափորձից, ընկալումներից:
Ինչպես նկատեցիր, ոնց որ բանավեճն էլ նույն նյութի շուրջ չլինի:
Բայց ինձ շատ հետաքրքիր է՝ ինչեր եք ասում:
Օրինակ՝ Սամի գրածները կարդում եմ, լրիվ ոնց որ ուրիշ մոլորակում հայտնվեմ. ինքը ուղղակի շատ տարբերվող ընկալում ունի:
Այվի ջան, հիմա ինչ որ գրեմ պտի ըդունեք զուտ, զուտ անձնական, ոչ պրոֆեսիոնալների միջի ոչ պրոֆեսիոնալ կարծիքի արտահայտություն… կարծիքս լինելու ա ճարտարապետական դիսցիպլինայից որը ամենայն հավանականությամբ դիսկվալիֆիկացիայի կենթարկվի…
մենք երբ որ պրոյեկտը վերջացնում ենք ու բոլոր սպեցիֆիկացիաները կազմում ու պատրաստում շինարարության համար, ուղղարկում ենք տարբեր contractor-ների որ մեզ գին տան թե ինչքանով կկառուցեն… հետո դրանք համեմատում ենք իրար ու որն ավելի հարմար գին ա տալիս (ցածր չէ, հարմար) նրան էլ տալիս ենք գործը… եթե contractor-ների տված գների մեջ 30% տարբերություն ա լինում, այսինքն ցածրի ու բարձրի միջև տարբերությունը 30%-ից ավել ա լինում, մենք պրոյեկտը վերանայում ենք ծայրից ծայր որովհետը միգուցե կան բաներ որոնք սխալ են ընկալվում, կամ տարբեր մարդկանց կողմից տարբեր ա ընկալվում ու դրա պատճառով հետագայում կարող ա ֆինանսական մեծ խնդիրներ առաջանան…
հիմա իմ անձնական կարխիքով, երբ որ տեքստը էս տեսակի՝ աստիճանի տարբեր ու իրարամերժ նյութերի քննարկում ա առաջացնում մարդկանց մոտ միգուցե մեզնից բացի նաև տեքստը էդքան էլ պարզ չի… կարող ա կիրառելի չի էս մոտեցումը, կարող եք ուղղել ինձ…
Հա, Մեֆ, իհարկե տեքստից է առաջին հերթին։ Բայց ես դա որպես թերություն չեմ ընկալում :)
Mephistopheles
01.11.2013, 22:51
Մեֆ ջան, դժվար թե կարողանամ բացատրել, իմ մեջ էլ, ճիշտն ասած, էդ միտքն ամբողջապես չի ձևավորվել: Նման մտքերը սովորաբար զգայական են, իսկ ֆիքսվում են ավելի ուշ...
Հիմա էս ասածս էլ կհասկանաս, բայց չես ընդունի: Չգիտեմ ինչ անեմ...:(
Լսիր, ո՞րտեղից եք Արէայի հետ ծիրանի բաղեր գտնում... Ինչքան ճկռտում եմ, էդ այգում մի ծիրանի ծառից ավել չեմ տեսնում...
ապեր դու սպանիր ինձ… մեռա ես…
ինձ թվում ա մենք Այվիին ավելի վնաս ենք տալիս քան օգուտ… մեկս այգի ենք տեսնում, մեկս ծառ, մեկս կարոտ, մեկս մայր-ու-աղջիկ հարաբերություններ, մեկիս համար մայր գոյություն չունի, մեկիս համար դաժե պապան ա խառնված էս գոռձին… մեկս մենակ պատկերներ ա տեսնում…
Այվ… sorry…
Mephistopheles
01.11.2013, 22:51
Հա, Մեֆ, իհարկե տեքստից է առաջին հերթին։ Բայց ես դա որպես թերություն չեմ ընկալում :)
well… էդ արդեն դու գիտես…
փաստորեն դու բոլորիս կարծիքների հետ համաձայն ես, կամ էլ ոչ մեկիս կարծիքի հետ էլ համաձայն չես… կամ էլ կարծիքների մի մասի հետ համաձայն ես, մյուս մամսի հետ չէ… այսինքն դրականների հետ համաձայն ես իսկ բացասականների հետ չէ…
Sambitbaba
01.11.2013, 22:56
Մեֆ, ինձ թվում է, ամեն մարդ «իրենն» է տեսել մեջը: Ամեն մեկը մի բանի վրա է ֆիքսվել՝ կապված իր աշխարհայացքից, կենսափորձից, ընկալումներից:
Ինչպես նկատեցիր, ոնց որ բանավեճն էլ նույն նյութի շուրջ չլինի:
Բայց ինձ շատ հետաքրքիր է՝ ինչեր եք ասում:
Այվ ջան, ես ամենասկզբից էլ այս մասին եմ ասում: Ինձ թվում է, որ սա ես դու վերցրել քեզ որպես նոր ոճ և ըստ իս, գերազանց հաղթահարում ես սկզբնական վախվորած քայլերդ: Ինձ դա շատ է դուր գալիս ես ահավոր չէի ուզենա, որ հանկարծ փոխես որոշումդ...
Գիտեմ, դժվար ոճ ես ընտրել ու միշտ էլ հակասական կարծիքներ լսելու ես, ու դա բնական է, քանզի ոճը թույլ է տալիս ամեն մեկին իր զգացմունքների թրթիռները զգալ...
Շատ է կենդանի:
Հ.Գ. Իսաբել Ալիենդե կարդացե"լ ես...
well… էդ արդեն դու գիտես…
փաստորեն դու բոլորիս կարծիքների հետ համաձայն ես, կամ էլ ոչ մեկիս կարծիքի հետ էլ համաձայն չես… կամ էլ կարծիքների մի մասի հետ համաձայն ես, մյուս մամսի հետ չէ… այսինքն դրականների հետ համաձայն ես իսկ բացասականների հետ չէ…
Մեֆ, ինձ մի քանի էջ առաջ բոլորը ջանասիրաբար համոզում էին, որ էստեղ ուրիշ բան հասկանալու կամ չհասկանալու թեմա չկա. բոլորն էլ նույնն են հասկացել սյուժեից:
Մնում է ուրեմն ենթադրել, որ ընդամենը էդ սյուժեի մեկնաբանություններն են տարբեր:
Ամեն մեկը մի բանի վրա է ֆիքսվել ու դրա վրա ավելի շատ ուշադրություն դարձրել:
Ինձ ամեն կարծիք շատ թանկ է: Ու չէի կարծում, թե մինչև հիմա քո վրա էնպիսի տպավորություն եմ թողել, որ դրականների հետ համաձայն եմ, բացասականների հետ՝ չէ: Ձեր ասածներից լիքը բաներ եմ սովորում, ու մեծ մասամբ՝ հենց բացասական կարծիքներից: Բայց էն, որ տեքստի վերաբերյալ էսպիսի տարբեր մեկնաբանությունները ընդհանուր առմամբ «վատ» նշան են, դրա հետ համաձայն չեմ:
Հ.Գ. Իսաբել Ալիենդե կարդացե"լ ես...
Չէ, Սամ ջան, չեմ կարդացել...
Mephistopheles
01.11.2013, 23:24
Մեֆ, ինձ մի քանի էջ առաջ բոլորը ջանասիրաբար համոզում էին, որ էստեղ ուրիշ բան հասկանալու կամ չհասկանալու թեմա չկա. բոլորն էլ նույնն են հասկացել սյուժեից:
Մնում է ուրեմն ենթադրել, որ ընդամենը էդ սյուժեի մեկնաբանություններն են տարբեր:
Ամեն մեկը մի բանի վրա է ֆիքսվել ու դրա վրա ավելի շատ ուշադրություն դարձրել:
Ինձ ամեն կարծիք շատ թանկ է: Ու չէի կարծում, թե մինչև հիմա քո վրա էնպիսի տպավորություն եմ թողել, որ դրականների հետ համաձայն եմ, բացասականների հետ՝ չէ: Ձեր ասածներից լիքը բաներ եմ սովորում, ու մեծ մասամբ՝ հենց բացասական կարծիքներից: Բայց էն, որ տեքստի վերաբերյալ էսպիսի տարբեր մեկնաբանությունները ընդհանուր առմամբ «վատ» նշան են, դրա հետ համաձայն չեմ:
դա կատակ էր… ինչ ա, չգիտե՞մ որ տենց չի… բայց երբ որ ընկալումների տենց լայն սպեկտր ա, հարց ա առաջանում, դու ինչի՞ վրա կուզենայիր որ մենք կենտրոնանաք… չէ որ բացի մեր ընկալումից կա նաև քո ընկալունը… նյութի նման բազմազան ընկալումը հարց ա առաջացնում թե դու ինչի վրա էիր կենտրոնացել և ինչ հարց էիր բարձրացնում… քո էն գրածից ես հասկացա որ դու կոնկրետ խնդմրի վրա էիր ուզում մեզ ուղղել…
կարծիքն ու մեկնաբանությունն ուրիշ ա Այվի ջան, նոյւթը որի վրա կենտրոնանում ենք ուրիշ ա… նույն նյութի մասին թող լինեն տրամագծորեն տարբեր կարծիքներ, ընկալումներ ու չափանիշներ, բայց երբ որ նյութն ա տարբերվում, սա կարծում եմ խնդիր ա…
Sambitbaba
01.11.2013, 23:33
Չէ, Սամ ջան, չեմ կարդացել...
Մի պահ ինձ թվաց, վատ չէր լինի կարդայիր "Ոգիների տունը":
Ֆիլմն էլ վատը չի, բայց գրքից շատ քիչ բան է մնացել մեջը...
Իրեն կոչում են՝ յուբկով Մարկես...
Հ.Գ.Մի օրինակ էի ուզում բերել գրքից:
Ես ու դու
Մթնշաղին սոճիների անտառը լցվում էր անրեևույթ ձայներով ու շշուկներով, որոնք գալիս էին ծառերի խորքից և թաց հողին կպած սաղարթի միջից:
-Կուզե՞ս քեզ մի քանի կոն նվիրեմ:
Սիլվին նայեց քրչոտ հագուստով ծեր տղամարդուն:
-Ես էլ եմ կոներ հավաքում, արդեն շատ ունեմ, շնորհակալություն,-պատասխանեց երիտասարդ կինը:
-Չէ, բայց մի հատ էստեղ նայիր,-ու ծերուկն առաջ մեկնեց ձեռքերին պահած կոները,-սրանց նմանը հաստատ չես գտնի:
-Ինչով են առանձնահատուկ ո՞ր:
-Ո՞նց, չես տեսնո՞ւմ: Սրանք կարմրավուն են ու նուրբ, բա ի՜նչ անուշ հոտ ունեն. իսկը թեյի համար:
-Կոնից ո՞վ է թեյ պատրաստում:
-Ես,-հպարտությամբ պատասխանեց ալեհերը,-քեզ էլ խորհուրդ կտայի, փորձիր, չես փոշմանի:
-Կսարքեմ, եթե աշխարհում էլ ուրիշ ոչ մի թեյ չմնա,-ժպտալով պատասխանեց Սիլվին:
-Սարքիր, երբ էլ ուրիշ ոչինչ չմնա:
Սառը քամին անցավ գետնին թափված խաշամի միջով՝ իր հետ բերելով անհանգիստ խշխշոց: Խամրած տերևների վրա ընկած էին կոները:
-Երբ էլ ուրիշ ոչինչ չմնա,- ինքն իրեն կրկնեց Սիլվին:
Շուրջը ոչ ոք չկար:
Մթնում էր:
…
Մեր հին տան նկուղից կհանեմ դեղին արկղը, որտեղ պահված են մեր մանկության իրերը: Հաստատ մեջը լիքը չորացած կոներ կգտնեմ: Ինչքա՜ն էիր սիրում հավաքել դրանք ու լցնել ուր պատահի:
Կնայեմ դպրոցական տետրերիս, որոնց կազմերի վրա քո խզբզոցն է: Պայուսակս էլ դեռ պահպանում է մուրաբայից մնացած հետքը:
Ամենուր քո մատների տեղերն են, ամենուր դու ես:
Արկղը բերելու եմ հիվանդանոց: Կքչփորենք միասին:
Դու հաստատ կուրախանաս, գուցե անգամ ծիծաղես: Ոնց եմ սիրում ծիծաղդ: Կլաուդիա, դու պիտի միշտ ծիծաղես: Ուրիշ կերպ լինել չի կարող:
…
-Գիտես, Սիլվի, ես սկսել եմ մոռանալ:
-Ի՞նչ ես ուզում հիշել, ասա, հիշեցնեմ:
-Դու հիմա քանի՞ տարեկան ես, Սիլվի:
-Երեսուներկու…
-Ուրեմն ես քսաներեք եմ:
-Հա, Կլաուդիա, հենց էդքան ես: Իսկ երբ դու դառնաս երեսուներկու, ես կլինեմ քառասունմեկ:
-Դու կարծում ես, ես երբևէ կլինե՞մ երեսուներկու,-հարցրեց աղջիկը:
-Իհարկե կլինես, անպայմա՛ն:
-Բայց ես էդպես էլ փոքր կմնամ, Սիլվի, որովհետև դու միշտ կլինես մեծը:
-Հա, պստո, էդպես էլ լինելու է:
-Սիլվի, դու ո՞նց էիր ինը տարի առանց ինձ ապրում:
-Քեզ ճիշտն ասե՞մ:
-Ըհը:
-Կյանքը հոյակապ էր, Կլաուդիա, ելակով պաղպաղակը մենակ իմն էր, բոլոր խաղալիքներն էլ հետը: Սենյակս ստիպված չէի կիսել չարաճճի փսլնքոտի հետ: Ոչ ոք տետրերիս կազմերին չէր նկարում, ոչ էլ պայուսակիս մեջ մուրաբա էր լցնում:
Կլաուդիան ծիծաղեց: Ձայնը խուլ էր, հոգնած, բայց միևնույն է՝ ուրախությամբ լի:
-Իսկ ես կարծում էի, ևս մի քանի ամիս առանց ինձ ու դու արդեն կգրեիր քո առաջին գիրքը՝ «Կեցության անիմաստությունը առանց փոքր քրոջ»:
Սիլվին լայն ժպտաց ու շոյեց աղջկա ճակատը: Բարակ գլխաշորը հետ քաշվեց՝ բացելով Կլաուդիայի մազաթափ գլուխը:
Աղջիկն ուղղեց գլխաշորն ու շրջվեց մահճակալի մեջ: Շնչառությունը ծանր էր:
-Կծածկե՞ս մեջքս: Չեմ կարողանում ձեռքս հետ տանել:
…
-Հավատս չի գալիս, որ էս ամենը պահել ենք, դեն չենք նետել:
Կլաուդիան նայում էր արկղի պարունակությանը, իսկ Սիլվին օգնում էր, որ միջից իր ուզած իրերը հանի:
-Ինչ լավ բան ես մտածել, – հրճվանքով ասաց Կլաուդիան:
Նա շոշափում էր առարկաները, հոտ քաշում: Սիլվին հերթով պատմում էր արկղում լցված ամեն մի իրի պատմությունը: Ու Կլաուդիան ծիծաղում էր: Երբեմն ծիծաղը փոխվում էր խուլ հազի: Այդ ժամանակ Սիլվին նրան ջուր էր տալիս ու պինդ ծածկում:
Բժիշկը բացեց դուռը ու նայեց Սիլվիին: Քրոջը դեղին արկղի հետ մենակ թողնելով՝ նա դուրս եկավ հիվանդասենյակից:
Իր դիմաց կանգնած էր բժիշկը ու հանդարտ ձայնով խոսում էր: Բառերն անցնում էին Սիլվիի միջով, դուրս գալիս, հպվում դռներին, քերծում պատերը, կախվում առաստաղից:
Նա փորձում էր դրանք հետ հավաքել իր մեջ, պահել, իրենը դարձնել, բայց չէր ստացվում:
-Ես չեմ հասկանում…
-Արդեն ամեն ինչ փորձել ենք: Էլ ոչինչ չի մնացել, ինչ կարող ենք անել:
Սիլվիի դեմքը քարացավ:
Ապա լույսի թույլ նշույլ հայտնվեց աչքերում, և նա կամաց շշնջաց.
-Երբ էլ ուրիշ ոչինչ չմնա…
Ձեռքը տարավ գրպանը:
…
Բաճկոնիս միջից կհանեմ կոները և ցույց կտամ քեզ: Դու կմտածես, թե դրանք էլ են դեղին արկղից: Չէ, Կլաուդիա, սրանք քո հավաքածները չեն: Սրանք ես եմ բերել:
-Նայիր,-կասեմ ես,-ինչ հետաքրքիր կոներ են:
-Սովորական կոներ են, ինչո՞վ են հետաքրքիր,-կզարմանաս դու:
-Ո՞նց, Կլաուդիա, չե՞ս տեսնում՝ ինչ կարմրավուն են ու նուրբ: Հետն էլ՝ անուշ հոտով:
Դու կծիծաղես: Ինչքան եմ սիրում քո ծիծաղը:
-Ինչե՞ր ես խոսում, Սիլվի: Սրանք սովորական գորշ կոներ են: Հաստ ու խոշոր:
-Չէ, Կլաուդիա, դու լավ նայիր… Եթե ուզես, կտեսնես, որ ուրիշ են: Ու ես պիտի դրանցով քեզ համար թեյ պատրաստեմ:
Կզվարճանաս ասածիցս:
-Ո՞վ է կոնից թեյ պատրաստում:
-Ես եմ պատրաստում, կտեսնես, քեզ դուր կգա:
Ու դու կխմես կարմրավուն կոներից պատրաստած իմ թեյը: Հետո կքնես՝ հանգիստ շնչելով: Քո շնչառությունից պատերը կփափկեն, կդառնան թույլ կարմրավուն: Իսկ երբ արթնանաս, ես կբռնեմ քո ձեռքը, ու մենք դուրս կգանք էստեղից: Կգնանք սոճու անտառ՝ կոներ հավաքելու: Ես ու դու:
Այվի, տափակ հարց կարելի՞ ա. բա հետո՞ :(
Իսկ իրականում շատ լավ էր գրված, գիտե՞ս՝ ամենաշատը ինձ ինչը դուր եկավ, զուտ շարադրման մասին եմ ասում, չնայած երրորդ դեմքով էր գրված, բայց էնքան լավ էիր Սիլվային առաջին պլան բերել, որ ամեն ինչ հենց Սիլվայի աչքերով էինք տեսնում:
Բայց նենց եմ ուզում, որ մենակ հույսը չլինի, այլ իրոք ամեն բան վերջում լավ լինի: Կոներով թեյ չէ, բայց օշարակ ես էլ եմ փոքր ժամանակ խմել, մամաս էր սարքում:
Վայ, Շին, էս հին գրածս որտեղից գտար, ուրախացա :)
Հետոն էլ թող մնա ամեն մեկի պատկերացմանը...
Վայ, Շին, էս հին գրածս որտեղից գտար, ուրախացա :)
Հետոն էլ թող մնա ամեն մեկի պատկերացմանը...
Շուտվանից էի մտապահել, որ հետո կարդամ, հիմա մտահիշեցի:))