Գանդիի հակաբռնության մեթոդը՝ Սատյագրահա

[E-la Via]

Գանդիի հակաբռնության մեթոդը՝ Սատյագրահա



«Երբ մի այտիդ են հարվածում, մյուսն էլ դեմ տուր»:

Յուրաքանչյուր ոք իր նպատակին հասնելու ճանապարհին բախվում է մյուսների շահերին ու հաճախ, հաշվի չնստելով դրանց հետ, բռնություն է կիրառում իր ճանապարհին հայտնվածի հանդեպ: Նման պահվածքը նմանատիպ պատասխանի է աժանանում ու առաջացնում վրեժի ցանկություն: Այդպես իրար հաջորդող ագրեսիվ գործողությունների շնորհիվ խորացող կոնֆլիկտը շարունակական բնույթ է սկսում կրել: Միակ ելքը այս փակ շրջանը կոտրելու մեջ է: Ինչ-որ մեկը պետք է կանգ առնի: Չարը չեն հաղթում չարով: Այս մասին խոսել են բոլոր մեծ ուսուցիչները, այդ թվում Հիսուսն ու Բուդդան: Մինչ այժմ համարվում էր, որ այդպես կարող են վարվել միայն շատ քչերը, որոնք իրենք իրենց դատապարտում են տառապանքի ու չհասկացվածության: Բայց Մոհանդաս Կարամչանդ Գանդին իր մշակած Սատյագրահայի մեթոդով ցույց տվեց, որ այս սկզբունքը կարելի է արդյունավետ կիրառել թե անհատական, թե մասսայական պայքարում: Իսկ դրա արդյունավետության մասին վկայում են 20-րդ դարում տեղի ունեցած մի շարք կարևոր պատմական դեպքեր:

Այստեղ կներկայացնեմ Գանդիի հակաբռնության փիլիսոփայության ` Սատյագրահայի կոնցեպցիան` ոմանց ծանոթացնելով դրա հետ, ոմանց էլ հրավիրելով քննարկման: Վաղուց էի ուզում բացել այս թեման, բայց նախ ցանկանում էի ինքս քչից-շատից նյութի մասին տեղյակ լինել: Իսկ հետո էլ մտածում էի` ինչպես այն այստեղ ներկայացնել: Մի քանի տողով նյութի էությունը բացատրելով քննարկում առաջարկելը սխալ կլիներ: Սա այն թեման չէ, որ կարելի է միանգամից ըմբռնել ու եզրակացություններ անել, եթե իհարկե առաջ դրա շուրջ չես մտածել ու եզրահանգումների եկել: Դրա համար որոշեցի մի քիչ թարգմանություն անել ու այստեղ տեղադրել դա, նոր դրանից հետո քննարկում առաջարկել: Բայց թարգմանությունս ծավալուն ստացվեց: Իսկ ակումբցիները չեն սիրում ծավալուն նյութեր կարդալ: Այնուամենայնիվ այն այստեղ եմ տեղադրում ու առաջարկում բոլորին, այդ թվում նաև նրանց, ովքեր վերջերս բողոքում են ակումբում հետաքրքիր թեմաների , նոր ծավալվող քննարկումների բացակայությունից օրվա ընթացքում մի քիչ ժամանակ տրամադրել, ծանոթանալ թե տեղադրվող նյութին, թե վավերագրական ֆիլմին: Ի վերջո ակումբում հավաքված են բնույթով պայքարող մարդիկ: Իսկ ներքևում շարադրված թեման հենց պայքարի ուղիներից մեկի, իմ կարծիքով շատ կարևոր ուղղու մասին է, որ կարելի է կիրառել թե առօրյա կյանքում, թե մասսայական գործողություններում:

Նրանց, ովքեր չեն ալարի ծանոթանալ թեմայի հետ, հետաքրքիր ժամանց եմ մաղթում: Ու խնդրում ներել ոչ հաջող թարգմանությունս:

[E-la Via]

Մոհանդաս Կարամչանդ Գանդի/Mohandas Karamchand Gandhi

http://xage.ru/admin/attaches/032009/gandhi.jpg

Գանդին ծնվել է 1869թ հոկտեմբերի 2-ին Գուջարաթ մարզի Պորբանդար քաղաքում վայշայական կաստային պատկանող ընտանիքում: Ամուսնացել է 13 տարեկանում: Նրա ընտանիքը բավական ապահովված էր երեխաներին լավ կրթություն տալու համար: 19 տարեանում Մոհանդասը գնում է Անգլիա իրավաբանություն ուսումնասիրելու համար: Համալսարանն ավարտելով` 1893թ-ին նա պայմանագիր է կնքում Հարավային Աֆրիկայի մի առևտրային ընկերության հետ ու մեկնում աշխատանքի:

Հարավային Աֆրիկայում հայտնվելու առաջին իսկ օրվանից նա տեղի իշխանությունների կողմից ճշումների է ենթարկվում: Երբ տեսնում է, որ նման վերաբերմունքի են արժանանում բոլոր հնդիկները, որոշում է պայքարել նրանց իրավունքների վերականգման համար: Քսանմեկ տարի տևող նրա պայքարը հաջողությամբ է պսակվում:

Գանդին մշակել է գործողության մի մեթոդ` հիմնված է արիության, ճշմարտության և հակաբռնության սկզբունքների վրա: Այդ մեթոդը կոչվում է Սատյագրահա: Նա հավատում էր, որ նպատակին հասնելու միջոցները շատ ավելի կարևոր են , քան նպատակները: Սատյագրահան քարոզում է ոչ բռնի ուժի կիրառումը/հակաբռնությունն ու քաղաքացիական անհնազանդությունը` որպես քաղաքացիական և հասարակական նպատակներին հասնելու առավել նախընտրելի ձև:

1915թ-ին նա վերադառնում է Հնդկաստան և 15 տարվա ընթացքում դառնում հնդկական ազգայնական շարժման առաջնորդ: Օգտագործելով Սատյագրահայի սկզբունքները` Գանդին ղեկավարեց Հնդկաստանի Մեծ Բրիտանիայից անկախացման համար մղվող պայքարը: Բազմիցս բանտարկվել է ու ընդհանուր առմամբ բանտերում է անցկացրել յոթ տարի:

1947թ-ին Հնդկաստանը անկախություն է ձեռք բերում ու բաժանվում երկու մասի` Հնդկաստանի և Պակիստանի: Սրան հաջորդում են հինդուների և մուսուլմանների միջև կոնֆլիկտները: Գանդին միացյալ Հնդկաստանի կողմնակից էր:

1948թ-ի հունվաի 13-ին նա հացադուլ է հայտարարում` արյունահեղությունը դադարեցնելու նպատակով: Հինգ օր անց ընդդիմադիր ուժերի առաջնորդները խոստանում են դադարեցնել մղվող պայքարը, ու Գանդին դադարեցնում է հացադուլը: Քսան օր անց ֆանատիկ Նատխուրամ Գոդսը երեք անգամ կրակում է Գանդիի վրա ու սպանում նրան: Մահվանից առաջ նա ժեստերով ցույց է տալիս, որ ներում է հանցագործին ու հեռանում է կյանքից` “Ջեյ Ռամ, Ջեյ Ռամ”՝ Ռամայի անունը տալով:

Սա Գանդիի կենսագրականից որոշ տվյալներ:

[E-la Via]

«Սատիագրահա»՝ հակաբռնության հայեցակարգ

19-րդ դարի վերջում ՀԱՀ-ում բնակվող hնդիկ գաղթականների վիճակը ծանր էր: Այստեղ նրանք դատապարտված էին խղճուկ կյանքի, նվաստացման եւ ստրկական աշխատանքի: Անելանելիությունը ծնում էր հպատակության և անհուսալիության զգացողություն: Իսկ հայրենիք վերադառնալու մասին մտածելն իսկ անիմաստ էր, քանի որ այդ ժամանակաշրջանում Հնդկաստանում տարեկան միլիոնավոր հողազուրկ գյուղացիներ մահանում էին սովից:

Հարավային Աֆրիկայում հայտնվելու առաջին իսկ օրվանից Գանդին հանդիպում է բացահայտ ռասիզմի . նրան ուժով դուրս են հանում առաջին կարգի վագոնից և թույլ չեն տալիս նստել «սպիտակամորթների» համար նախատեսված հանրակառք, ոստիկանները անգամ արգելում են նրան քայլել «սպիտակամորթերի» համար նախատեսված մայթերով: Հենց ադ ժամանակ Գանդին իմանում է, որ այդ երկրում նվաստացումների եւ ճնշումների են ենթարկվում բոլոր «գունավորները»` այդ թվում նաև հնդիկները` անկախ իրենց սոցիալական դիրքից եւ կարգավիճակից: Չնայած այս ամենին` Գանդին որոշում է մնալ Հարավային Աֆրիկայում:

«Այն զրկանքները, որոնց ենթարկվում էի, վկայում էին լուրջ հիվանդության` ռասսայական խտրականության, մասին : Ես պետք է փորձեի որքան հնարավոր էր արմատախիլ անել այն, և հանուն այդ նպատակի կրել բոլոր զրկանքները»,- ասում է Գանդին:

Գանդին սկսում է ռասիզմի հետ բախման դեպքում սեփական պահվածքի վերաբերյալ սկզբունքներ մշակելուց: Նա որոշում է ամեն անգամ կիրառվող կամայականություններին պատասխանել հարգալից, բայց անկոտրում դիմադրությամբ, ու երբեք հատուցում չպահանջել իրեն հասցրած վիրավորանքների դիմաց :

Հայրենակիցների իրավունքների համար պայքարը եւ Աֆրիկայում հնդիկների վիճակի փոփոխության ձգտումը դառնում է Գանդիի կյանքի հիմնական նպատակը:

1894թ-ի մայիսին Գանդին բոլոր հնդիկներին հրավիրում է ժողովի և հրապարակայնորեն ելույթ ունենալով` հանգամանլից նկարագրում է հայրենակիցների կարգավիճակը Տրանսվալեում: Ընդգծելով, որ անհրաժեշտ է մոռանալ բոլոր կաստային, ազգային և հավատալիքների տարբերությունները` նա առաջարկում է միավորվել մի ասոցացիայի մեջ, որի անունից հնարավոր կլինի դիմել իշխանություններին` կիրառվող ոտնձգությունների վերաբերյալ:

«Ես պատրաստակամություն հայտնեցի այդ խնդրին տրամադրել այնքան ժամանակ եւ ջանք, որքան կկարողանայի: Քիչ ժամանակ անց Պրետորիայում չմնաց մի հնդիկ անգամ, որին ես չճանաչեի անձամբ և ծանոթ չլինեի նրա կենսապայմաններին»,- հիշում է Գանդին :
Նրա կողմից ստեղծված Հնդկական Կոնգրեսը նպատակ էր հետապնդում օրենքի շրջանակներում գործելով` հասնել հնդիկների և եվրոպացիների իրավունքների հավասարության:

Գանդին որոշում է դեռ երկար մնալ Հարավային Աֆրիկայում և Հնդկաստանից իր մոտ է բերում կնոջն եւ երկու երեխաներին: Հնդկաստանում Գանդին հրատարակում է “Կանաչ գրքույկը”, որում պատմում է Հարավային Աֆրիկայում հնդիկների իրավիճակի մասին: Հրապարակված նյութերը մեծ արձագանք են գտնում Անգլիայում, Հնդկաստանում եւ Հարավային Աֆրիկայում:

Երբ հնդիկ գաղթականների երկու նավերը հասնում են Դուրբան (Հարավային Աֆրիկա) նավահանգիստ ( որոնցից մեկում գտնվում էին Գանդին եւ նրա ընտանիքը), պարզ է դառնում, որ «սպիտակոմորթները» ցանկանում են «գունավորներին» նետել ծովը: Իշխանությունները առաջարկում են գաղթականներին ետ վերադառնալ: Բայց հնդիկները հավաքվում են Գանդիի շուրջ և 23 օր տևած դիմակայությունից հետո «սպիտակամորթները» զիջում են: Երբ բոլոր ուղևորները, այդ թվում և իր ընտանիքը ափ են հասնում, Գանդիին անմիջապես շրջապատվում են ու դաժան ծեծի ենթարկվում: Գանդին մահից փրկվում է միայն ոստիկանության միջամտության շնորհիվ: Այս միջադեպը լայն արձագանք է ստանում և Անգլիայի կառավարությունը պահանջում է պատժել մեղավորներին: Կառավարության անդամներից մեկը հրավիրում է Գանդին իր մոտ և ասում, որ պատրաստ է ձեռբակալել մեղավորներին, եթե Գանդին ճանաչի նրանց: Ի պատասխան ` Գանդին ասում է, որ ոչ թե անհրաժեշտ է պատժել իր վրա հարձակվողներին, այլ նրանց ղեկավարներին, այդ թվում նաև հենց այդ կառավարության ներկայացուցչին: Այս պատասխանը մեծ ազդեցություն է թողնում Դուրբանի բնակիչների վրա: Այդ պահից սկսած «սպիտակամորթների» մոտ Գանդին և հնդիկների շարժումը մեծ հարգանք են վայելում:

Հաջորդ տարիները Գանդիի համար դառնում են խորը ինքնաճանաչման, կյանքի իմաստի որոնումների և սկզբունքների ձևավորման ժամանակաշրջան: «Ես իմ կրոնը ծառայության կրոնը դարձրեցի, քանի որ զգում էի, որ միայն այդպես է հնարավոր ճանաչել Աստծուն… Աստծուն փնտրելով` ես գտա ինձ: Եվ հենց այստեղ կրոնական ոգին դարձավ իմ կյանքի հենարանը»,- ասել է Գանդին:

[E-la Via]

Հենց այդ տարիներին Գանդին իր համար բացահայտում է Լև Տոլստոյին: Չարին բռնությամբ չպատասխանելու ուսմունքը, ճնշումներին չենթարկվելը և ճնշված վիճակից դուրս գալու որոնումները ցնցում են Գանդիին: «Ռուսաստանը` ի դեմս Տոլստոյի, ինձ ուսուցիչ տվեց, որը հանդիսացավ իմ բռնություն չկիրառելու տեսության հիմքը», - նշում է Գանդին:

Տոլստոյի գաղափարները նա միավորում է հին հնդկական աշրամ-բնակավայրերի ավանդույթի հետ, որտեղ գաղափարակիցներն ապրում են որպես մի ընտանիք` միասին ապրելով և հոգեպես կատարելագործվելով:

Հենց այդ ժամանակ էլ նա իր համար մշակում մի հիմնական սկզբունք, որին հետևում է իր ամբողջ կյանքում: Այն է. «Մարդուց երբեք մի պահանջիր այն, ինչ չես անում ինքդ»:

1906թ-ի օգոստոսի 22-ին Տրանսվալեի կառավարությունը մի օրենք է հռչակում, համաձայն որի հնդիկ բորոր տղամարդիկ, կանայք եւ 8 տարեկանից մեծ բոլոր երեխաները պետք է գրանցում անցնեն ոստիկանությունում, թողնեն իրենց մատնահետքերը և ստանան հատուկ վկայականներ, հակառակ դեպքում նրանց կձերբակալեին և հետ կուղարկեին: Նման գրանցումը հնդիկներին հավասարեցնում էր հանցանքի մեջ կասկածյալներին: Միևնույն ժամանակ ոստիկանությունը իրավունք է ստանում գրանցումները ստուգելու նպատակով ներխուժել հնդիկների տները ,անգամ կանանց և երեխաների համար նախատեսված հատվածները, ինչը շատ նվաստացուցիչ էր հատկապես մուսուլման հնդիկների համար:

Այդ օրենքը կարդալով` Գանդին ասում է.«Ավելի լավ է մեռնել, քան համաձայնել նման օրենքի հետ»: Շատ հնդիկներ հայտարարում են, որ պատրաստ են սպանել յուրաքանչյուրին, ով կհամարձակվեր մտնել իրենց տուն: Գանդին դիմադրության այլ ուղի է առաջարկում. «Մենք չենք դիմի համաշխարհային հանրության կարծիքին, քանի որ հնդիկները ունակ են իրենք իրենց պաշտպանել: Յուրաքանչյուր ոք, ով երդվում է չենթարկվել այդ խայտառակ օրենքին թող ինքն իր համար որոշի, արդյոք այդքան խիզախություն կունենա պահել իր երդումը` հաշվի չառնելով հալածանքները և անգամ մահը: Պայքարը հնարավոր է շարունակվի երկար ժամանակ,նույնիսկ տարիներ, բայց ես համարձակ եւ համոզված հայտարարում եմ , որ եթե նույնիսկ քչերը մնան հավատարիմ իրենց խոսքին, մեր պայքարը կավարտվի միայն ու միայն հաղթանակով»:

Գանդին առաջին անգամ է առաջադրում կամայականությունների, անարդարության դեմ պայքարի իր զենքը` անվանելով այն «Սատիագրահա» , որը թարգմանվում է որպես հաստատակամություն կամ համառություն ճշմարտության մեջ: Հակաբռնության սկզբունքը, որը դրված է Սատիագրահայի հիմքում որպես քաղաքական պայքարի նոր մեթոդ, հնդկական հոգևոր ավանդույթներում իր խորը արմատներ ունի:


«Սատիագրահա» բառը ճիշտ է բնութագում Դիմադրության հայեցակարգի էությունը: Սա ո՛չ ուժեղի առջև թույլի հարկադրված պասիվությունն է, ո՛չ էլ «ակն ընդ ական» սկզբունքը: Այստեղ բռնությանը հակադրվում է ոգու ուժը և սեփական ճշմարտության մեջ համոզվածությունը:

[E-la Via]

Գանդին կառավարությանը զգուշացնում է, որ նման օրենք ընդունելու դեպքում , հնդիկները Սատիագրահա կհայտարարեն: Չնայած դրան` օրենքը ընդունվում է:

Սատիագրահան սկսվում է 1908 թ-ի հունվարի 1-ի Յոհանեսբուրգի հանրահավաքներից, որի ընթացքում հնդիկները գիտակցաբար վառում են իրենց գրանցման ծանուցագրերը: Գանդին բանտարկվում է, սակայն շարժումն էլ ավելի է ակտիվանում, “գունավորները” անտեսում են օրենքը, բանտերը լցվում են բանտարկյալներով, բայց ճնշումները ոչնչի չեն հանգեցնում : Բանտից դուրս գալով` Գանդին ամբողջ Հարավային Աֆրիկայի մասշտաբով է սկսում Սատյագրահան կիրառել: 1913 թ– ին նրան հաջողվում է հանքագործներին գործադուլի դրդել, որն էլ արագ տարածվում է ամբողջ երկրով մեկ: Հանքագործների դեմ սկսում են զենք կիրառել, և անգամ մի քանի աշխատողներ աշխատելուց հրաժարվելու պատճառով սպանվում են: Բանտերում հայտնվում են հազարավոր մարդիկ, այդ թվում և’ կանայք, և՛ անչափահաս երեխաներ: Մարդաշատության և անհիգենիկ պայմանների պատճառով շատերը մահանում են: Գանդին նույնպես հայտնվելով բանտում` փորձում է մեղմացնել հիվանդ կալանավորների տառապանքը: Սակայն շարժումը ավելի է ակտիվանում և կառավարությունը ստիպված ազատ է արձակում Գանդիին:

1913 թ-ի նոյեմբերի 6- ին, նա սկսել է իր հայտնի խաղաղ բողոքի երթը Նատալից դեպի Տրանսվաալ: Դա մի մարզից մյուս մարզ հնդիկներին անցնել արգելող օրենքի ցուցադրական խախտում էր: Այդ օրենքը խախտողներին ազատազրկում էր սպասվում: Գանդին գնում էր հազարավոր մարդկանցի բաղկացած երթի առջևից, որոնց թիվը օր օրի աճում էր: Կառավարության զորքերը չէին համարձակվում կրակել` փորձելով ձիերով ցրել ցուցարարներին, սակայն այդ ժամանակ շարժման մասնակիցները պառկնում էին գետնին, իսկ ձիերը չեն անցնում պառկած մարդկանց վրայով:

Հարավային Աֆրիկայից եկող նորությունները ցնցում են Եվրոպայի եւ Ամերիկայի հասարակական կարծիքը: Ի աջակցություն հնդիկներին` ելույթ էին ունենում Ա. Էնշտեյնը, Բ. Շոուն, Բ. Ռասսելը, եւ շատ հայտնի քաղաքական գործիչների : Կառավարությունը ստիպված ետ է նահանջում: Մեկ ամիս տևող երկկողմանի լարված բանակցությունների արդյունքում 1914թ-ի հունիսի 30-ին ստորագրվում է համաձայնագիր, համաձայն որի հնդիկների համար բոլոր առավել վիրավորական օրենքները չեղյալ են համարվում:

Գանդիի 20- ամյա պայքարը Հարավային Աֆրիկայում ավարտվում է հաղթանակով և նա վերադառնում է Հնդկաստան:

[E-la Via]

Իսկ Հնդկաստանում հնդիկները շատ ավելի լավ կարգավիճակում չէին, քան Աֆրիկայում. գաղութատերերը թալանում էին երկիրը, մեծ չափերի հասնող հարկերը խոչընդոտում էին Հնդկաստանի զարգացմանը, գյուղացիները գտնվում էին սովամահության եզրին: Անկում էր ապրում կյանքի համար կարևոր մի համակարգ` հողերի ոռոգումը:

Գանդին Հնդկաստանի ժողովրդին երկրի վերականգնման համար սկզբունքորեն նոր ուղի է առաջարկում: Դա ոչ զինված ապստամբությունն էր, և ոչ էլ գաղթատերերին հանրագիր ներկայացնելը : Նա առաջարկում է երրորդ` «Ահիմսայի»` հակաբռնության ուղին: Սատիագրահան ամենից շատ համընկնում է ահիմսայի սկզբունքի հետ: Այն է. չարիք չպատճառել այն ամենին, ինչ կենդանի: Այն ինչ-որ ընդհանուր բան ունի Եվրոպական պացիֆիզմի հետ, սակայն Ահիմսան շատ ավելի խորը հասկացություն է, որն ենթադրում է հատուկ վերաբերմունք աշխարհի , որպես մեկ ամբողջական կենդանի օրգանիզմի հանդեպ, որի ՙբջիջները փոխկապակցված են, այդ իսկ պատճառով մի հատվածի վնաս հասնցնելը ` բացասկան ազդեցույուն է ունենում նաև ամբողջի վրա, և առաջին հերթին այն մարդու վրա, որն հանդիսացել է բռնության աղբյուրը:

Աշխարհում ընթանում է ոչ թե պայքար լավ ու վատ մարդկանց միջեւ, այլ ` Կյանքի ու Մահվան միջեւ, յուրաքանչյուր մարդու հոգում՝ Բարու ու Չարի միջև: Յուրաքանչյուրն ունակ է հրաժարվել Չարին աջակցել, իսկ Չարն անզոր է այդ որոշման դեմ: Միաժամանակ Չարի գործերին մասնակցելուց հրաժարվելը մարդուն մղում է մի նոր աշխարհի ` Բարու Աշխարհի կառուցման Ուղղուն:

Գանդին հնդիկներին առաջարկեց մի ծրագիր, համաձայն որի նրանք չպետք է համագործակցեին գաղութատերերի հետ. սկսում են բոյկոտներ պետական կառավարման մարմինների դեմ, հրաժարվում են օտարերկրյա ապրանքների սպառումից, հարկեր վճարելուց, նվաստացնող օրենքներին ենթարկվելուց: Սա ոչ միայն քանդում էր անգլիական իշխանության հիմքը, այլ նաև հնդիկների մեջ արթնացրնում էր ազատության եւ համերաշխության ոգին: Պատմության մեջ առաջին անգամ նրան հաջողվում է ստեղծել ոչ բռնի զանգվածային շարժում: Սատիագրահան անցկացվում էր համաձայն հակաբռնության ոգու վրա հիմնված սկզբունքների, որոնք են հրապարակայնությունն ու թափանցիկությունը, բոլոր գործողությունների մասին հակառակորդին նախապես զգուշացնելը և միայն բոլոր հնարավոր թույլ միջոցների կիառումից հետո ուժեղ՝ կտրուկ քայլերի դիմելը: Սատիագրահան կարող է սկսվել միայն այն ժամանակ, երբ յուրաքանչյուր մասնակից հստակ պատկերացնում է պայքարի իմաստն ու հետևանքները և վստահ է հակաբռնության ոգու ուժին : Շարժման մասնակիցները չպետք է վատը ցանկանային հակառակորդին` ձգտելով միայն հասնել իրենց առջև դրված նպատակին: Հենց այս սկզբունքներն էլ թույլ են տալիս պահել հակաբռնության ոգին նույնիսկ ամենազանգվածային գործողություններում:

[E-la Via]

Սատիագրահան խաղաղ ապստամբության է, անզիջում պայքար առանց չարության ու կրակոցների, որտեղ մարդիկ իրենց կյանքից բացի մեկ այլ զենք չունեն եւ որին մարդիկ գնում են , քանի որ այլ կերպ չեն կարող վարվել:

Գանդին միշտ շեշտում էր, որ հակաբռնությունը ոչ մի ընդհանուր բան չունի թուլության ու վախկոտություն հետ: « Նա, ով վտանգին հանդիպելով, իրեն պահում է մկան նման, արդարացիորեն կոչվում է վախկոտ: Նա, ով իր սրտում բռնություն եւ ատելություն է կուտակում, կսպանի իր թշնամուն, եթե դրանով իրեն իսկ չվնասի: Այսպիսի մարդը չի կարող կիրառել հակաբռնության կոնցեպցիան»: Գանդին հանդուրժողականությամբ է վերաբերվել մարդկային թուլություններին, բայց վախկոտությունը` իր մեջ քողարկված բռնությամբ զզվելի է նրա համար:

Հակաբռնությունը ոչ միայն ուժեղների դիրքորոշումն է, այլ ինքնիրենով շատ ուժեղ դիրքորոշում է: Դեռ Հարավային Աֆրիկայում պաշտոնյաներից մեկը Գանդիին խոստովանել է. «Ես երբեմն ուզում եմ, որ դուք դիմեք բռնության: Այդ ժամանակ մենք կիմանանք, թե ինչպես վարվել ձեզ հետ»:

Գանդիի համար հակաբռնության կիրառումը Մարդու համար տարվող պայքար է:

Կարելի է շատ վիճել Սատիագրահայի արդյունավետության շուրջ: Սակայն Անգլիան ինքնակամ «դուրս եկավ» Հնդկաստանից` հրաժարվելով իր գաղութատիրական նկրտումներից:

[E-la Via]

Նրանք, ովքեր չեն տեսել Գանդիի մասին այս պատմական ֆիլմը, կարող են նայել: Բավական հետաքրքիր է:



http://www.youtube.com/watch?v=hL3XjvaVD4I

Բայց հատկապես ձեր ուշադրությունն եմ հրավիրում «Ավելին, քան ուժը» վավերագրական այս ֆիլմի վրա, որն այն մասին է, թե ինչպես է Գանդիի մեթոդը կիրառվել տարբեր երկրներում ու ինչ արդյունքների է այն բերել:



http://www.youtube.com/watch?v=4JtFKnOSmDI

Ժող, մի ալարեք ու նայեք էլի, համոզված եմ, շատ հետաքրքիր ու օգտակար բաներ կգտնեք ;):

[E-la Via]

«Ես հայտնաբերել եմ, որ ավերակների մեջ էլ կյանք կա, և, հետևաբար, պետք է ավելի բարձր օրենք գոյություն ունենա, քան ավերելու օրենքն է: Միայն այդպիսի օրենքի դեպքում հասարակությունը խելացի և ճիշտ կառուցված կլինի, և կյանքն արժանի կլինի նրան, որ ապրենք: Եվ եթե դա է կյանքի օրենքը, մենք պետք է դա կիրառենք ամենօրյա կյանքում: Որտեղ էլ որ վեճն առաջանա, որտեղ էլ ընդդիմախոսը ձեզ դիմադրի, նրան սիրո՜վ նվաճեք: Իմ կյանքում տարերայնորեն սրան եմ հանգել: Սա չի նշանակում, որ իմ բոլոր խնդիրները լուծված են: Բայց նկատել եմ, որ սիրո այս օրենքն այնպես է գործում, ինչպես ավերման օրենքը երբեք չի գործել: Այս օրենքի ամենալայնամասշտաբ գործունեության համոզիչ ցուցադրությունը Հնդկաստանում տեսանք: Դրանից ելնելով՝ չեմ պնդում, թե բոլոր երեք հարյուր միլիոն մարդն էլ անպայման համակված էր հակաբռնությամբ, բայց պնդում եմ, որ այն թափանցել էր ավելի խորը, քան ցանկացած այլ գաղափար, ընդ որում՝ անհավանական կարճ ժամանակամիջոցում: Մենք բոլորս հակաբռնության միատեսակ համախոհներ չէինք, և ճնշող մեծամասնության համար հակաբռնությունը քաղաքականության հարց էր։ Բայց այնուամենայնիվ ուզում եմ հասկանաք, որ երկիրը հակաբռնության գաղափարի օգնությամբ է հսկայական առաջընթաց քայլ արել:

Բավականին լարված նախապատրաստություն է անհրաժեշտ, որպեսզի հակաբռնությունը դառնա մենթալիտետի բաղկացուցիչ: Ամենօրյա կյանքում դա պետք է կարգապահության ճանապարհը լինի (չնայած ոմանց սա կարող է և դուր չգալ), ինչպես, օրինակ, զինվորի կյանքն է: Բայց համաձայն եմ, որ քանի դեռ գիտակցության կողմից ուժգին անկեղծ աջակցություն չկա, կարգուկանոնի միայն արտաքին պահպանումն ընդամենը դիմակ կլինի՝ վնասակար ինչպես կրողի, այնպես էլ ուրիշների համար։ Վիճակի կատարելության կարելի է հասնել միայն այն ժամանակ, երբ միտքը, մարմինն ու խոսքը համաձայնության մեջ են: Բայց դա լարված մտավոր մշտական աշխատանք է: Չի կարելի ասել, թե ես ընդունակ չեմ, օրինակ, ցասման, բայց համարյա բոլոր դեպքերում ինձ հաջողվում է ղեկավարել իմ զգացմունքները:

Արդյունքն ինչ էլ լինի, իմ մեջ միշտ գիտակցական պայքար կա հակաբռնության օրենքին նպատակասլաց ու անընդհատ հետևելու համար: Այդպիսի պայքարը մարդուն ավելի ուժեղ է դարձնում հետագա պայքարի համար: Խաղաղությունն ուժեղների զենքն է: Թույլերի մոտ դա հեշտությամբ կարող է վերածվել երեսպաշտության: Վախը և սերը հակասական հասկացություններ են: Սերը խենթորեն տալիս է՝ չմտածելով, թե փոխարենն ինչ կստանա: Սերը պայքարում է ամբողջ աշխարհի դեմ, ինչպես և ինքն իր դեմ, և ի վերջո իշխում է մնացած բոլոր զգացմունքներին: Իմ (նաև ինձ հետ աշխատող մարդկանց) ամենօրյա փորձը ցույց է տալիս, որ ցանկացած խնդիր լուծելի է, եթե վճռականորեն տրամադրված ենք ճշմարտության և հակաբռնության օրենքը կյանքի օրենք դարձնելու։ Ինձ համար ճշմարտությունը և հակաբռնությունը նույն մեդալի կողմերն են:

Սիրո օրենքը միշտ գործում է, ինչպես ձգողականության օրենքը, անկախ նրանից՝ դա գիտակցում ենք, թե ոչ: Ինչպես գիտնականն է հրաշքներ է գործում՝ տարբեր ձևերով օգտագործելով բնության օրենքը, այդպես էլ սիրո օրենքը խնամքով կիրառող մարդը կարող է ավելի մեծ հրաշքներ գործել: Խաղաղության ուժը անսահման ավելի նուրբ և հրաշալի է, քան բնության նյութական ուժերը, ինչպես օրինակ՝ էլեկտրականը: Սիրո օրենքը բացահայտած մարդիկ ավելի մեծ գիտնականներ են եղել, քան ժամանակակից որևէ գիտնական: Ուղղակի առայժմ մեր հետազոտությունները բավարար չեն, այդ պատճառով էլ բոլորը չեն կարող տեսնել հաջողությունները: Համենայն դեպս այսպիսին է պատրանքը (եթե պատրանք է), որն ինձ օգնում է, որ աշխատեմ: Ինչքան շատ եմ դիտարկում այս օրենքը, այնքան ավելի շատ եմ զգում կյանքի ուրախությունը, մեր տիեզերքի կառուցվածքում առկա ուրախությունը: Դա ինձ հակաբռնություն է տալիս և բնության այն գաղտնիքների բացատրությունը, որոնք անկարող եմ նկարագրել»:


Մահաթմա Գանդի

Թարգմանություն՝ Հովիկ Չարխչյան

Մի քանի օրից կարծում եմ կարեի է հարցադրումներ անել ու քննարկում սկսել: Իհարկե, եթե մինչ այդ լինեն, շատ ուրախ կլինեմ:

[Lion]

Էհհհ, այս ամենն իհարկե հիանալի է, բայց միայն մի դեպքում... եթե քեզ տիրող ետությունը Մեծ Բրիտանիայի տիպի, իր թերություններով հանդերձ այնուհադերձ քաղաքակիրթ պետություն է, այլ ոչ թե Թուրքիան: Պատկերացնում եմ, թե ինչ թիթեռի կյանք կունենար Գանդին, եթե այս կերպ գործեր Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող Հայաստանում...

[E-la Via]

Էհհհ, այս ամենն իհարկե հիանալի է, բայց միայն մի դեպքում... եթե քեզ տիրող ետությունը Մեծ Բրիտանիայի տիպի, իր թերություններով հանդերձ այնուհադերձ քաղաքակիրթ պետություն է, այլ ոչ թե Թուրքիան: Պատկերացնում եմ, թե ինչ թիթեռի կյանք կունենար Գանդին, եթե այս կերպ գործեր Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող Հայաստանում...

Գիտես Lion, մի կողիմց համաձայն քեզ հետ, մյուս կողմից` ոչ:
Եթե դու նայել ես "Ավելին, քան ուժը" վերևում տեղադրած ֆիլմը, ապա տեսած կլինես, որ Սատյագրահան տարբեր կերպ է կիրառվել տարբեր երկրներում: Այն չի դրվել ու մի սցենարով կրկնվել: Այսինքն պահպանելով հիմնական սկզբունքները` այն հաշվի է առել ժամանակի պահանջները, իրավիճակի բոլոր թույլ և ուժեղ կողմերը ու միայն այդ ժամանակ գործի դրվել:

Ճիշտ ես, Գանդիի ու նրա հետևորդների հարցերը շատ հանգիստ թուրքերը կլուծեին, եթե Գանդին նույն սցենարով գործեր Թուրքիայում` հաշվի չառնելով թուրքերին հատուկ խառնվածքը, տեղի սովորությունները, նրանց ուժեղ ու թույլ կողմերը, մի խոսքով յուրաքանչյուր հանգամանք, ինչն արել է Անգլիայի դեպքում: Բայց համոզված եմ, նա Թուրքիայում էլ գործելու իր ճիշտ ձևը կգտներ:

Հենց այս նույն ֆիլմում ցույց է տրվում, թե Հարավային Աֆրիկայում ժողովրդի գլխին տարիներ շարունակ իշխաությունները ինչ են բերել: Պակաս կոտորած էլ այնտեղ չի գնացել, բայց մի քանիսի անկոտրում, վարակիչ հավատի շնորհիվ պայքարը շարունակվել է ու հասել իր տրամաբանական ավարտին:

Կամ ասենք Պոլշայում յոթանասունականներին, երբ տանկերով անգամ անցել են ժողովրդի վրայով:

Ի դեպ, այդ նույն համեմատաբար քաղաքակիրթ Անգլիան Ամրիտցարում մի այնպիսի արյունահեղություն է կազմակերպել այդ թվերին, որ Գանդին մի շրջան հրաժարվել է իր հետագա պայքարից:

Ասածս այն է, որ վայրագություններ իշխանությունների կողմից միշտ են գրանցվել ու կգրանցվեն, բայց այդ դեպքում շատ ավելի քիչ արյուն է թափվել, քան կլիներ զինված ապստամբության դեպքում:

[KiLa]

Ապրես հարգելի ակումբակից ընկեր... Թեման շատ լավն է և ինձ թվում է ճիշտ ժամանակն է այս և նման թեմաներ քննարկելու...Այսօր մենք կանգնած ենք մի այնպիսի իրավիճակի առջև, որ վատ չէր լինի ուսումնասիրել ու ծանոթանալ պայքարի նմանատիպ եղանակներին, քանզի մեզ համար ամեն տված զոհը ծայր աստիճան անթույլատրելի է: Եվ ես չեմ ուզում միայն խոսել ու քննարկել, ես կուզեյի որ յուրաքանչյուրը մտածեր և առաջարկեր պայքարի իր մոդելը, իհարկե հաշվի առնելով մեր այսօրվա վիճակը, մեր երկրի ու ժողովրդի առանձին հատկանիշները... Բայց հիմնականում չշեղվեր հիմնական դրույթից, որն է ,,ոչ բռնություն՛՛...
Սիրելի ընկեր, շնորհակալ եմ, որ նախ ինքդ ծանոթացել ու ապա մեզ ես տրամադրել նյութեր, որոնք քիչ թե շատ մեզ էլ իրազեկեցին ոչ բռնի պայքարի օրենքները: Իմ առանձին կարծիքը, պայքարի նման ձևի մասին դրական է: Այսինքն ես ավելին քան համոզված եմ, որ այն միշտ էլ եղել է արդյունավետ, և ճիշտ մոդելավորման դեպքում անկասկած կգործի նաև մեր երկրում:
Ինչ խոսք հասկանում եմ նաև Լիոնի մտավախությունը, կապված մեր իշխանությունների հետ... Մարտի մեկյան դեպքերը դեռ չենք մոռացել, բայց... Հենց այս բայցի մասին է, որ ուզում եմ խոսել, և եթե թեմայից մի քիչ կշեղվեմ, ներող եղեք.
Հնդկաստանի օրինակի հետ համեմատած, մենք ունենք առավելություն, ,քանի որ գործ ունենք ոչ թե օտարերկրյա զավթիչների հետ, այլ իշխանությունը զավթած՝ մեր իսկ հայրենակիցների: Նույնիսկ ռասիզմի օրինակներն էլ ավելի բարդ էին, քանի որ, եթե այնտեղ գործ ունեյինք ,,գույնային՛՛ կամ ազգային խտրականության հետ, ապա մեր երկրի դեպքում գործ ունենք միայն ,,ցեղային՛՛ խտրականության հետ:
Ես նորից եմ կրկնում, որ չեմ կասկածում այս տեսակ պայքարի հաջողությանը, միայն թե ամեն պայքար կամ շարժում պետք է ունենա իր լիդերը, իր առաջնորդը, որին պետք է հավատա նրա հետևից գնացող ժողովուրդը կամ ժող-ի որոշ մասը: Հենց այստեղ է, որ հարցը լրջանում է:
Ոմանք հիմա կմտածեն, որ մարտի մեկյան ցույցերն էլ խաղաղ բնույթի էին, բայց դա չխանգարեց կառավարությանը նրանց շանտաժի ենթարկել ու բռնություններ կիրառել: Ինչ է, որ, նրանք միշտ էլ կարող են այդ միջոցին դիմել, և ինքնստինքյան արդեն անիմաստ է դառնում պայքարի մեր այս տարբերակը: Ոչ սիրելիներս, համաձայն չեմ, որովհետև այն խաղաղ կոչվող ցույցերի առաջնորդը Լևոն-Տեր Պետրոսյանն էր: Մեկը հենց ,,իրենցից՛՛ ... Պետք չէ փողոց դուրս գալ հանուն ինչ որ մեկի, պետք է դուր գալ հանուն նպատակի: Հակառակ դեպքում դա դառնում է կոնկրետ այդ երկուսի կռիվը: Եվ քանի որ այդ երկուսն էլ արժեն իրար ու ունեն նույն արժեքային համակարգը, ապա և նաև վարվում են իրար հետ այդպես: Պարզ լինելու համար մի օրնակ բերեմ. Այսօր մեր կառավարությունը շատ ավելի հանգիստ ու առանց խուճապի կնայի Լևոնի բազմահազարանոց ցույցին, քան մի անծանոթի, որն իր շուրջն ՝է հավաքել ընդամենը մեկ հազար մարդ: Մեզ պետք է մաքուր ու անբասիր հոգով մեկը, որն կոնկրետ մշակված ծրագրով առաջ կտանի մեր ժողովրդին, առանց մտածելու պաշտոնի, փողի ու փառասիրության մասին: Եվ այդ ժամանակ վերը բերված պայքարի ձևը կբերի իր անխուսափելի հաղթանակը... Նորից ներող կլինեք մի քիչ շեղվելուս համար...
Բայց կխնրեյի ակումբցիներից, լինել ավելի ակտիվ, և փորձել ինչ որ կերպ առաջադրել իրենց պատկերացրած մոդելը, որը կարող է գործել մեր հայրենիքում... Դե, ուշադիր հետևում ենք: Առայժմ...

[Tig]

Ան ջան նախ շնորհակալություն թեմայի համար: Ինձ համար շատ հետաքրքիր ու հոգեհարազատ թեմա է: Այս մտքին ինքնույույն էլ էի հանգել արդեն: Բայց պարզվեց մարդիկ արդեն մեծ մասշտաբներով կիրառել են ու հասել լուրջ արդյունքների: Առանց բռնության պայքարը համարում եմ լավագույն միջոց պետության ներքին խնդիրները կարգովորելու համար: Այս մոտելում 2 կարևորագույն սկզբունք կա որի շուրջ էլ պիտի կառուցվի բոլոր անելիքները: Առաջին սկզբունքը բնականաբար ոչ մի դեպքում բռնություն չկիրառելն է, երկրորդ սկզբունքը քաղաքացիական անհնազանդությունը: Անհնազանդություն կարելի է և պետք է դրսևորել առանց ագրեսիայի և բռնության հետ համակցելու: Այստեղ խնդիրը միայն մարդաշատ լինելու մեջ է: Մեկ, երկու հոգու ցուցաբերած անհնազանդությունը իշխանությունների կողմից կարող է դիտվել որպես օրենքի խախտում, իսկ հազարավորների դեպքում այդպես լինել չի կարող, հազարավորներին չեն կարող բանտ նստեցնել: Մնում է միայն, որ այդ հազարավորները մինչև վերջ գնան, ոչ թե հենց երկու հոգու ձեռփակալեն մնացածները պոչները քաշեն... Համոզված եմ, որ այս մեթոդով ցանկացած ներքին խնդիր կարելի է լուծել, բացի իշխանափախությունից: Եվ նախադեպերը կան: Իսկ ինչում եմ կարծում, որ այս մեթոդը մեր հասարակության մեջ կիրառելի չէ իշխանափոխության համար, քանի որ համոզված եմ ոչ քո մինչև մերջ չի գնա հանուն ինչոր մեկին աթոռ "պարգևելլու" համար, բալարն իրենք կուզեն հայտնվել աթոռին: Իսկ այ մնածաց թե սոցիալական, թե բնապահպանական, թե կրթական... մի խոսքով ցանկացած ոլորտի հարց, եթե հստակ ձևակերպվի պահանջները և հիմնավորումները, ոպո համապատասխան մարդկային ռեսուրս ունենալու դեպքում 100%-անոց արդյունք կլինի: Բայց այստեղ մի վտանգ կա ՀՀ-ում ագենտ ասված մարդիկ շատ կան: Ցանկացած խաղաղ միջոցառում կարող են ներդրված ագենտների սադրանքի միջոցով դարձնել ոչ խաղաղ... ու ամեն ինչ ջուրը կգնա... բարդ է :)

[KiLa]

Համոզված եմ, որ այս մեթոդով ցանկացած ներքին խնդիր կարելի է լուծել, բացի իշխանափախությունից:

Բայց այստեղ մի վտանգ կա ՀՀ-ում ագենտ ասված մարդիկ շատ կան: Ցանկացած խաղաղ միջոցառում կարող են ներդրված ագենտների սադրանքի միջոցով դարձնել ոչ խաղաղ... ու ամեն ինչ ջուրը կգնա... բարդ է :)

Տիգ ջան, իշխանափոխություն պետք էլ չի... Ու՞մ ո՞ւմով փոխենք: Ախար այսօր համարյա բոլոր ուժերն էլ մեկը մյուսից ոչնչով ավել կամ պակաս չեն: Այնպես որ, թող լինի յուրաքանչյուրը: Եթե լավ ուզես տալու են...

Իսկ ինչ վերաբերվում է մյուս նշածդ վտանգին, ինձ թվում է, որ ամեն առաջնորդի ու ամեն շարժման ,,գլխին չէ, որ կարող են սարգել՛՛:

[Tig]

Տիգ ջան, իշխանափոխություն պետք էլ չի... Ու՞մ ո՞ւմով փոխենք: Ախար այսօր համարյա բոլոր ուժերն էլ մեկը մյուսից ոչնչով ավել կամ պակաս չեն: Այնպես որ, թող լինի յուրաքանչյուրը: Եթե լավ ուզես տալու են...


Այս մասով, մեր այսօրվա իրավիճակում, համամիտ եմ:



Իսկ ինչ վերաբերվում է մյուս նշածդ վտանգին, ինձ թվում է, որ ամեն առաջնորդի ու ամեն շարժման ,,գլխին չէ, որ կարող են սարգել՛՛:

Իսկ այս մասով... Ժողովուրդը մինչև չաճի ու չհասնի այն մակարդակին, որ ունակ լինի ձևավորելու քո նշած առաջնորդին, այդ առաջնորդը օդից չի ընկնելու...

Ու հետո մենք մի փաստ էլ ունենք, որի հետ չենք կարող հաշվի չնստել... Մենք քիչ ենք: Որքան էլ ասենք, որ որակն է կարևոր, բայց քանակը նման հարցերում մեծ նշանակություն ունի: Մեզնից յուրաքանչյուրը, որ լավ փորձի, բարեկամի, ծանոթի, մաքսիկում 5-րդ մադու միջոցով կհասնի մինչև պետության առաջին դեմքը... սա մեր ամենաթույլ տեղն է... Այսինքն, մենք մեր խնդիրնեը փորձում ենք լուծել այս ճանապարհով: Համընդհանուր լուծման ճանապարհը համարելով երկար ու անվստահելի: Այս հոգեբանությունը շատ խորն է նստած մեր մեջ: Սա կոտրելը... չգիտեմ, էդ ի՞նչ կարգի առաջնորդ պիտի լինի, որ այս հոգեբանությունը կարողանա ջնջի մեր հասարակոության գոնէ 30%-ի միջից... Մինչև այս մտածելակերպը չփոխվի հասարակության գոնե կեսի մոտ, ոչ մի մեթոդ էլ հնարավոր չի լինի կիրառել:

[dvgray]

Գանդի: Մարդ, ում կարելի է համարել աշխարհի մեծագույն մարդկանցից մեկը ու տեղադրել Մարքսի, Տոլստոյի կողքին;
Կարդալ նրա մասին, հետևել նրա մտքերի ընթացքին, ուսումնասիրել նրա անցած ուղին... իհարկե դա անչափ հետաքրքիր է ու ուսումնալի: Սակայն հասնել գանդիիական մակարդակի, դա կարծում եմ նույն է, որ որոշես Մոցարտի նման ստեղծագործել ;):
Լինել գանդիականության իրական կրող, այլ ոչ թե հոգեբանական ազդեցության տակ գտնվող, դրա համար մեզ, անհատներիս պետք է գալու տասնյակ տարիներ, անգամ դարեր; Դա մեծագույն աշխատանք է; ամենածանր աշխատանքը, փոխել քեզ, փոխել այն դարավոր գենետիկն որի կրողն ես դու;
...
ես պրակտիկայում նախընտրում եմ ագրեսիան;
Գանդիի մեթոդիկան ենթադրում է հասարակական խնդիրների լուծման ճանապարհ ընտեր ինքանզոհողություն ճանապարհը, ընդ որում այնպիսի ինքնազոհողությունը, որը չի բերում ուրիշներին վնասելուն;
Ես էտքան ինքնատիրապետում չունեմ, ու երբևէ էլ չեմ ունենա; վաստահ եմ; իսկ եթե այդպիսին լինեմ, դա կնշանակի ինքնախաբեություն; իսկ ցանկացած խաբեությանը հաջորդում է խորը հիասթափությունը /ինչը և որ կա ասենք այսօրվա Հնդկաստանում, որտեղ մարդիկ շատ ավելի վատ վիճակում են, քան ասենք 70 տարի առաջ, Գանդիի օրերին... /:
ու նաև ենթադրում է մի այնպիսի պայքար, որտեղ չկան "թշնամիներ"; Դա իհարկե մեծագույն մարդուն հատուկ մոտեցում է, բայց դա անբնական է, կասեի մարդու էությանը խորթ;
...
Գանդին իհարկե այնպիսի մեծ անհատ էր, որ իր փոքրիկ մարմնով գրկեց ու հողից պոկեղ բազմամիլոնանոց Հանդկաստանը; բայց հերիք է նա հեռանար, այդ նույն Հնդկաստանը գմփալով ընկավ ներքը; ու մխրճվեց ավելի խորը, քան էր մինչ բարձրացումը /նայիր օրինակ սիկխերի նորագույն պատմությունը/;
Հասարակությունը պետք է զարգանա բնականոն ճանապարհով; Անգլիան երբևէ Գանդի մակարդակի մարդ չի ունեցել ; Ես անգլիական հասարակական զարգացման կողմնակիցն եմ; Սակայն զարգացում - հայկական գենետիկայով; Ամենավատ բանը - ինքնախաբեությունն է;
...
համաձայն եմ, որ միշտ էլ կգտվեն "կըտեր", որոնք կարելի է ցանել ու հասարակությանը համախմբել այդ կուտերի շուրջը ; Եվ հանճարեղ հասարակական գործիչը գիտի իր "կտերի" ցանման գինը ու ինչպես համախմբել ավելի ու ավելի մեծ զանգվածների;

Հ.Գ. հենց երեկ խոսում էի իմ մի կոլեգա հնդիկի հետ, ու նրան ոգևորված պատմում էի Գանդիի մասին, թե ինչպիսի հանճար է եղել նա; իմ հնդիկ կոլեգան դրականորեն շարժում էի գլուխը, ու հետաքրքիր է, որ իր կողմից ոչ մի բառ անգամ չավելացրեց; ոչ լավ ոչ վատը;
:)

[KiLa]

Իսկ այս մասով... Ժողովուրդը մինչև չաճի ու չհասնի այն մակարդակին, որ ունակ լինի ձևավորելու քո նշած առաջնորդին, այդ առաջնորդը օդից չի ընկնելու...



Համամիտ եմ Տիգ ջան: Ասեմ ավելին. Նախկին՝, ես կասեյի հանցագործ վարչակազմը, նրա ստեղծած մարդակործան ապարատը, բարոյասպան մեքենան, այնպիսի գործ չեն կատարել, որ այսօր հնարավոր լինի իսկական լիդերի ծնունդը: Նրանք թքեցին թե բարոյականության, թե ազգային արժեքների վրա: Շատ չհարմարվողներ փախան, հեռացան երկրից: Իսկ մնացողները այնքան թույլ ու անօգնական են, որ ուղակի չունեն հնարավորություն սերունդ կրթելու և հասարակակն կարծիք ձևավորելու...

[Mark Pauler]

ԱՆչափ հետաքրքիր թեմա է: Կասեի նույնիսկ կարևոր: Հետևող կարծիքներն էլ պակաս հետաքրքիր չեն:
կարծիքների մեջ էլ լիքը "ԲԱՅՑ"-եր կան: Ու չնայած առաջին հայացքից համաձայնվում եմ ձեր հետ, բայց հետո էդ կարծիքների "ԲԱՅՑ"-ի մեջ թերություններ գտնում:

Լիոնը միանգամից 100 տարի հետ գնաց, ու հիշելով հայկակն հնազանդության արդյունքը` հայկական ջարդերը, հետևություն արեց, որ էդ մոդելը անիմաստ ա: Է, հա... Անիմաստ ա, եթե սխալ տեղ սխալ բան ես կիրառում: Բայց հիմա Հայաստանը հո՞ թուրքիայի տիրապետության տակ չի:

Տիգը պնդում ա, որ ագենտները ստեղ շատ են ու ամեն ինչ կարող են խափանել: Տիգ ջան, էտ "ներդրված մարդկանց" տեխնոլոգիան շատ հին ա: համոզված եմ, որ իր հնությամբ պոռնկությանը չի զիջում (ու էլի ընդհանուր բաներ ունի ;) ): Էտ մեխանիզմը բոլոր երկրների կառավարություններն էլ կիրառում են, բայց ոչ բոլոր դեպքերում ա կարողանում պետական կառավարող մարմինը իր ուզած արդյունքը ստանա:

dvgray-ի "բայց"-երից մեկն էլ մեր գենետիկան ա: Ես էլ քո պես համբերություն չունեմ ու իմ անձի կամ հարազատների հանդեպ անարդարության դրսևորմանը կոպիտ, կտրուկ, որոշ դեպքերում ագրեսիվ լուծումների եմ տալիս: Բայց ինչքանով, որ ես եմ հասկացել Սատյագրահան էտ մի անձի առանձին երևույթին անհատական արձագանքի տեսակ չի, այլ հենց մասայականանությունն ա դրա մեծ զենքը, որի դեպքում եթե ծայրահեղ խաղաղություն չդրսևորվի կհանգեցնի տապալման: Իսկ նման մոդելի հայկական տեսակով կիրառելը չեմ կարծում, թե անհնար ա, ուղղակի մեր գենետիկային ու մենտալիտետին համապատասխան "Աղ"-ը պիտի գտնվի:
Իսկ մինչև "Աղ"-ը գտնելը, "Աղ"-ը գտնողին ա պետք գտնել…

Իմ համար Սատյագրահան մոդել ա, որ աշխատել ա, արդյունքներ ա տվել ու համոզված եմ դրա արդյունքի գրավականը ոչ միայն իր տեխնոլոգիայի մեջ ա թաքնված եղել, որը իսկապես հազվագյուտ հանճարեղ մեթոդ ա եղել, այլ նաև մի գաղափարը ընդհանուրինը դարձնելը, ավելի ճիշտ գտնել մի բան, որը իսկապես շատերինն ա:

Սատյագրահայի գաղափարի շատ հիմքեր կարող ենք քրիստոնեության մեջ էլ տեսնենք, Հիսուսի հայտնի խոսքերի հետ էլ ընդհանրություններ գտնենք: Ո՞նց կարա 1700 տարվա քրիստոնյա ազգի մոտ, քրիստոնեկանա գաղափարային հիմքեր ունեցող երևույթը խորթ ու անիրականանալի լինի: Շատ էլ որ 70 տարի մեզ հեռու են պահել կրոնից: Ուղղակի չպտիտ վերցնենք ու լրիվ նույնը արտատպենք հնդիկ առաջնորդից: Մեջը մեր "Աղ"-ը պիտի ունենանք:

[Mark Pauler]

Համամիտ եմ Տիգ ջան: Ասեմ ավելին. Նախկին՝, ես կասեյի հանցագործ վարչակազմը, նրա ստեղծած մարդակործան ապարատը, բարոյասպան մեքենան, այնպիսի գործ չեն կատարել, որ այսօր հնարավոր լինի իսկական լիդերի ծնունդը: Նրանք թքեցին թե բարոյականության, թե ազգային արժեքների վրա: Շատ չհարմարվողներ փախան, հեռացան երկրից: Իսկ մնացողները այնքան թույլ ու անօգնական են, որ ուղակի չունեն հնարավորություն սերունդ կրթելու և հասարակակն կարծիք ձևավորելու...

Մեր վերջին 20 տարիներին կառավարած վարչակազմից ում ինչ ուզում ես ասա, մենակ թե խնդրում եմ ու նույնիսկ պահանջում թույլ ու անօգնական մի անվանի մեզ բոլորիս: Էտ էտպես չի` հաստատ:
Way-ի բացած էս թեմայի մեջ լիքը ուժ, կամք, բարություն, սեր, ինքնասիրություն, ազգասիրություն ու դրա պես բաներ կան: Էտ ամենը մի համեմի էլի անհուսությունով ու թուլությունով: Հա էտ ամենն էլ կա մեր իրականության մեջ, ու ավելի շատ կշարունակվի, եթե ամեն անգամ, ամեն տեղ, ամեն պարագայում դա տարածենք, դա հիշացնենք, դրանով վախացնենք...

[dvgray]

dvgray-ի "բայց"-երից մեկն էլ մեր գենետիկան ա: Ես էլ քո պես համբերություն չունեմ ու իմ անձի կամ հարազատների հանդեպ անարդարության դրսևորմանը կոպիտ, կտրուկ, որոշ դեպքերում ագրեսիվ լուծումների եմ տալիս: Բայց ինչքանով, որ ես եմ հասկացել Սատյագրահան էտ մի անձի առանձին երևույթին անհատական արձագանքի տեսակ չի, այլ հենց մասայականանությունն ա դրա մեծ զենքը, որի դեպքում եթե ծայրահեղ խաղաղություն չդրսևորվի կհանգեցնի տապալման: Իսկ նման մոդելի հայկական տեսակով կիրառելը չեմ կարծում, թե անհնար ա, ուղղակի մեր գենետիկային ու մենտալիտետին համապատասխան "Աղ"-ը պիտի գտնվի:
Իսկ մինչև "Աղ"-ը գտնելը, "Աղ"-ը գտնողին ա պետք գտնել…

Իմ համար Սատյագրահան մոդել ա, որ աշխատել ա, արդյունքներ ա տվել ու համոզված եմ դրա արդյունքի գրավականը ոչ միայն իր տեխնոլոգիայի մեջ ա թաքնված եղել, որը իսկապես հազվագյուտ հանճարեղ մեթոդ ա եղել, այլ նաև մի գաղափարը ընդհանուրինը դարձնելը, ավելի ճիշտ գտնել մի բան, որը իսկապես շատերինն ա:

Սատյագրահայի գաղափարի շատ հիմքեր կարող ենք քրիստոնեության մեջ էլ տեսնենք, Հիսուսի հայտնի խոսքերի հետ էլ ընդհանրություններ գտնենք: Ո՞նց կարա 1700 տարվա քրիստոնյա ազգի մոտ, քրիստոնեկանա գաղափարային հիմքեր ունեցող երևույթը խորթ ու անիրականանալի լինի: Շատ էլ որ 70 տարի մեզ հեռու են պահել կրոնից: Ուղղակի չպտիտ վերցնենք ու լրիվ նույնը արտատպենք հնդիկ առաջնորդից: Մեջը մեր "Աղ"-ը պիտի ունենանք:
խոսքը ոչ միայն անհատական ագրեսիայի մասին է, այլ ավելի շատ այս դեպքեուրմ հասարակական-խմբակային ագրեսիայի մասին է, այսինքն կործանիչ ուժի մասին, որը բավականին հզոր է; սակայն եթե մարդն էլ "Ռեմբո" է կամ "Ռոբին-Հուդ" ապա այդ տարբերակին էլ դեմ չեմ;

Այո, Հիսուսի ուսմունքն էլ էր պարունակում այդ տարրերը, Մուհամեդինն էլ, Բուդայինն էլ;
Սակայն որպեսզի սովորական անհատը հասնի այդ մակարդակի, դարեր է հարկավոր, որքան որ ոչ մեկնն էլ չի կարող ապրել; իսկ մնում է միայն վստահելը "գանդիին", ու վերջին հաշվով լինել "խաղալիք" "գանդիի" ձեռքին; իսկ ինչու? իրեն վստահել, այլ ոչ թե ասեքն Սերժ Սարգսյանին /:D/; դու գիտես? մի "գանդիի", որի հետևից գնալուց հետո երկարաժամկետ կտրվածքով այդ ժողովուրդը լավ է ապրել; Ես չգիտեմ; իսկ այդ հրացանով իրենց մարդկային արժանապատվությունը ու իրավունքները պաշտպանելու հետևանքով կյանքը լավացրածներ ինչքան ուզես; օրինակ ամերիկացիք :);
Ասածս ինչ է; որ գանդիները ընդամենը հանճարեղ երազողներ, ռոմանտիկներ են, որոնք նաև տալիս են իհարկե իրենց երազանքների իրականացման ուղիներ; բայց երբ որ իրականանում են այդ ուղիները նրանք "իրանց ճակատին են կրակում..."; իսկ հասարակ ժողովուրդը? որը եղել է այդ ամենի համար գործիք?
ավելի լավ չէր? ընդամենը , որ հյուսիսիային պողոտայի հնաբնակենրը ոչ թե իրենք ինֆակտից մահանային, այլ մի քանի հոգի իրեն մահացնողներից մահացնեին; այ դա հասարակական դաս կլիներ, ու անմիջական "տուն քանդող " հավանական է չգտվեր;
նույնը մարտի 1 -ի դեպքում; փոխանակ հարազատները և ընդանրապես ժողովուրդը քրիստոնեական դատի սպասեր, ավելի նախընտրելի չէր? սամասուդը;
այ որ անգլիան անգլիա է դառել, այդ սամասուդով է դառել - սկսած միջին դարերից;
իսկա քրիստոնեական ուսմունք, կրոն ասելով, ես առաջին հերթին պատկերացնում եմ Ամենայն Հայոց Գարեգինին - բռլիանտե մատանին հաքին, սիգարը բերանին դոլարներ հաշվելիս...
նունը եղավ Տոլստոյի ուսմունքի հետ, լավ է Տոլստոյը դա ժամանակին հասկացավ...

[einnA]

Որոշ ժամանակ առաջ մի հնդիկի հետ էի աշխատում, որին սկզբից ոչ հասկանում էի, ոչ էլ ընդունում էի: Հետո, երբ ավելի շատ ընկերական հարաբերություն հաստատվեց, սկսեցի ուրիշ տեսակետից նայել, կամաց-կամաց հարգեցի: Մեր հայ իրականության մեջ, երբ դիմացինդ, որը պաշտոնով ավելի ցածր է կամ գուցե և մի աստիճան բարձր է, քեզ սկսում է ագրեսիվ ձևով վերաբերվել, համապատասխան պատասխան չտալու դեպքում, շրջապատը ու անգամ դու քեզ նայում են/ես մի տեսակ նվաստացած կարգավիճակով: Իսկ էս մեր հնդիկը ոչ միայն չէր պատասխանում, այլ ավելի հարգալից էր դառնում էտ մարդու նկատմամբ:Մեկ-երկու սկսեցի նույնը և ես անել (նախ ես նրա ենթակայության տակ էի, հետո անձնապես ինձ հերթը չէր հասել): Որոշ ժամանակ անց նույն մարդն արդեն էնքան անզոր գտնվեց մեր էտ ընդգծված "լավ" վերաբերմունքից, որ վերջում ինքը խոստովանեց...
շատ չեմ երկարացնում, բայց բերածս օրինակը հաստատ սատյագրահայից փոքր դաս էր :) հետո հնդիկների մեջ էտ "պնդաճակատ" համոզմունքները մի տեսակ ամուր նստած են:

Հասկանում եմ, որ մեր հայերի պարագայում լիքը բայցեր կան, բայց գործը սկսելուց առաջ դրանք մեկ-մեկ լուծում պետք է ստանան: Ամենակարևոր նախապայմանը միասնականությունն է ու քո պահանջի մեջ մինչև վերջ համոզված լինելուդ զգացողությունը:

Օրինակ մեր Tig-ենք մի շարք նախաձեռնություններով են հանդես գալիս` ընդդեմ սերիալների: Եթե նրանք իսկապես կարողանան հասնել նրան, որ ասենք մի օր հայտարարում ու կոչ են անում, որ էս ինչ սերիալը ցուցադրող ալիքը մարդիկ ուղղակի ջնջում են իրենք եթերից, ու էս շարժումը թափ է առնում, հաստատ արդյունք կունենան, միայն թե մասնակիցները պետք է նվիրյալներ լինեն էս գործին, էստեղ "սուտի" ցավացողներ, օգնողներ, վեհ գաղափարներ կրողների դեր պետք չի խաղալ. դու կամ էտպիսին ես կամ չկաս էտ գործում:

Ասածներս գուցե պաթետիկ են թվում, մի տեսակ վերացական, բայց հավատացեք սա նույնն է, ինչ սևերը բոյկոտում էին հանրային սուպերմարկետները` ուղղակի այնտեղից գնումներ չկատարելով:

Գանդիի ժամանակներից շատ բան է փոխվել, պայքարի նպատակներն են փոխվել, մարդկանց մոտ ավելի են պահանջները նեղացել`ընդհուպ մինչև զուտ նեղ անձնականի:

Ուրիշ բան է այ էսպես քննարկել, ընդունել, էս գաղափաների կրողը լինել տեսականորեն, բայց գործնականորեն, ես ինձ վրա եմ օրինակ բերում, ավելի շուտ ընթացք չստացող. եթե ինձ համար կարևոր մի հարցում ինձ անտեսում են, ես լուռ չեմ կուլ տալիս, ավելի բարձրաձայն եմ սկսում անտեսել նույն անտեսողներին, իսկ սա արդեն սխալ ընթացք է:

Ուժեղ, մինչև ուղն ու ծուծը էս գաղափարներով սնված առաջնորդ է պետք, որ հետնորդներ պատրաստի:Ավելի դժվարը սկիզբն ու մինչև կեսերն են, իսկ դրանից հետո մարդիկ իներցիայով կհասնեն արդյունքի:

[Lion]

Թող ներեն ինձ Գանդիի կողմնակիցները, ինքս էլ որոշակիորեն վստահ չեմ նրա ճշմարտությանը, ինչ հիմա կասեմ, բայց տպավորություն ունեմ, որ Գանդիի համաշխարհային մեծարման պատճառը հիմնականում հաջողված փիառն է, որն իր հիմքում ունի այն հանգամանքը, որ Ծովերի թագուհի Բրիտանական կայսրությունը, կորցնելով. "իր թագի ադամանդ" հանդիսացող Հնդկաստանը, Գանդիին մեծարելով փորձում էր իր ինքնասիրությունը փրկել...

[Tig]

Անի ջան բոլոր ասած մտքերիդ հետ համամիտ եմ:



.....
Օրինակ մեր Tig-ենք մի շարք նախաձեռնություններով են հանդես գալիս` ընդդեմ սերիալների: Եթե նրանք իսկապես կարողանան հասնել նրան, որ ասենք մի օր հայտարարում ու կոչ են անում, որ էս ինչ սերիալը ցուցադրող ալիքը մարդիկ ուղղակի ջնջում են իրենք եթերից, ու էս շարժումը թափ է առնում, հաստատ արդյունք կունենան, միայն թե մասնակիցները պետք է նվիրյալներ լինեն էս գործին, էստեղ "սուտի" ցավացողներ, օգնողներ, վեհ գաղափարներ կրողների դեր պետք չի խաղալ. դու կամ էտպիսին ես կամ չկաս էտ գործում:
......

Այս մասով էլ քանի որ խոսք գնաց ասեմ: Հեռուստաալիքը բոյկոտելով՝ 2 օրում արդյունքի կհասնենք: Բայց այ բոյկոտ կազմակերպելը... պրակտիկորեն անհնար եմ համարում: Սերիալը ծխախոտի նման մի բան է: Դե արի թունդ ծխողներին համոզի, որ մի շաբաթ չծխեն... Հատուկենտ մարդիկ կմիանան այս ակցիային: Կոնկրետ այս հարցի լուծման համար կամ մեծ քարոզչական աշխատանք պիտի տարվի, որի համար մեծ ռեսուրսներ են պետք, կամ օրենստդրական դաշտը հստակեցնել ու պարտադրել, որ օրենքը գործի: Այս տարբերակի իրականացման համար էլ մի խումբ նվիրյալներն էլ հերիք կլինեն, որոնք հետևողականորեն դատական հայցերով կգնան մինչև վերջ, բայց թիկունքում պիտի ունենան հասարակության, եթե ոչ մեծամասնության, ապա գոնէ մի որոշ ծանրակշիռ հատվածի աջակցությունը...

[Tig]

Թող ներեն ինձ Գանդիի կողմնակիցները, ինքս էլ որոշակիորեն վստահ չեմ նրա ճշմարտությանը, ինչ հիմա կասեմ, բայց տպավորություն ունեմ, որ Գանդիի համաշխարհային մեծարման պատճառը հիմնականում հաջողված փիառն է, որն իր հիմքում ունի այն հանգամանքը, որ Ծովերի թագուհի Բրիտանական կայսրությունը, կորցնելով. "իր թագի ադամանդ" հանդիսացող Հնդկաստանը, Գանդիին մեծարելով փորձում էր իր ինքնասիրությունը փրկել...

Լիոն ջան, չեմ կարծում, թե Գանդիի մեծարման պատճառը փիառի արդյունք է: Եթե դու փորձում ես պատկերացնել, որ Գանդին 1915 թ-ին Արևմտյան Հայաստանում ապրեր ու գործեր ինչի կհասներ, ապա ասեմ, որ այս մեթոդը թուրքեի պարագայում իհարկե չէր գործի: Սա լրիվ այլ իրավիճակ էր, ու միմյանց հետ անհամեմատելի: Բայց նորից կրկնվեմ, պետության ներքին խնդիրներ լուծելու համար այս ձևը համարում եմ արդյունավետ: Ուղղակի պետք է նախ կատարել խնդրի հստակ ձևակերպում, հստակ պահանջի ձևակերպում, ու այս ամենին աջակցող հասարակական մասսա ու մի փոքր էլ ուղղորդող:

Ինչ վերաբերվում է ԴՎ-ի ասած ագրեսիվ մեթոդին: Կարծում եմ այդ մեթոդն էլ է արդյունավետ, բայց դրա համար կպահանջվի ավելի շատ արյուն ու զոհեր:

[E-la Via]

Առանձին-առանձին չանդրադառնամ բոլոր գրածներին, միտքս փորձեմ ընդհանուր շարադրել:

Ոչ բռնի ուժի կիրառում, քաղաքացիական անհնազանդություն, սրանք այն սկզբունքներն են, որոնք հիմնվում են ճշմարտության մեջ համոզվածության, անարդարության հետ անհամաձայնության ու դրանք պնդելու, դրանց համար պայքարելու համար կամքի դրսևորման մեջ:

Մենք ասյտեղ միանգամից սկսեցին խոսել այն խոշորամաշտաբ կիրառելու մասին: Միանգամից սկսեցինք մի լեդեր փնտրել, որը կկարողանար ընդհանուր մի գաղափարի շուրջ հավաքել մարդկանց, նրանց առաջնորդել հանուն գաղափարի: Իդեալական կլիներ, եթե մենք հիմա նման մեկին գտնեինք, որն այս սկզբունքներով կառաջնորդվեր, որն անձնական շահը մի կողմ կդներ հանուն համընդհանուր շահի, որը որոշ ժամանակ մի սերունդ կկրթեր նման սկզբունքներով: Բայց կարծես թե նման մեկը չկա ու քննարկումն այսպես շարունակելու դեքում` գալու ենք կանգնենք մեր հին կոտրած տաշտակի առջև այն է. անիմաստ է պայքարել կամ նման սկզբունքներով պայքար անհնար է մեզ մոտ կիրառել ու նման բաներ:

Գանդին շատ կարճ ժամանակում` ընդամենը 10-15 տարվա ընթացքում մարդկանց լավ մտածված քայլերով տարավ դեպի Սատյագրահա: Հենց ինքն է ասում, որ 300 միլիոն մարդկանց մեջ բոլորը չէին Սատյագրահայի կրողները: Շատերը հավաքվել էին ամենատրբեր նպատակներով, բայց հավաքվել էին մի սկզբունքի շուրջ, որի արդյոնավետության մեջ վստահ էին: Նշանակություն չունի, այդ վստահությունը Գանդին էր նրանց ներշնչել, թե արդեն իսկ եղած փաստերի վրա էին հիմնվում, թե ուղղակի գտնվելով ծայրաստիճան անհուսալի իրավիճակում` նարնց բացի համախմբումից այլ բան չէր մնում:Փաստն այն է, որ նրանք կարողացել են մնալ այդ սկզբունքի շրջանակներում, քանի դեռ իրենց նպատակին չեն հասել:
Ու ընդհանրապես, երբ նայում ենք, տեսնում ենք, որ Սատյագրահան կիրառվել է հիմնականում ծայրահեղ իրավիճակներում: Ու պարզ էր, որ նպատակին հասնելուց հետո` համընդհանուր շահը մի կողմ էր դրվելու ու նորից սկսվելու էր անձնական շահի պայքարը: Ինչն էլ եղավ Հնդկաստանում: Չէ որ մեծամասնությունը դեռ դրան չէր հասել: Այս սցենարը միշտ կկրկնվի` քանի դեռ հետևորդներից շատերը դրա կրողը չեն, քանի դեռ առանցքային գործիչները դրան հավատարիմ մարդիկ չեն:

Իսկ հիմա մենք այստեղ խոսում ենք այն մասսայականորեն կիրառելու մասին: Քավ լիցի, դա իլլյուզիա է հիմիկվա դրությամբ: Որքան էլ վատ լինի մեր վիճակը` մենք հիմա չենք գտնվում ոչ ծայրահեղ վատ վիճակում, ոչ էլ սրի սպառնալիքի տակ: Մենք անընդհատ բողոքում ենք, բայց մենք պատրաստ չենք կտրուկ քայլերի դմել` նախընտրելով ծանոթ վատ վիճակը անիմանալի բարդություններից: Չունենք նաև ընդհանուր շահ, գաղափար, Մարկի ասած՝ "Աղ": Ամեն մեկս մեր մեջ ենք ամփոփված ու մեզանից այն կողմ ոչինչ չենք ուզում տեսնել: Համատարած անտարբերության մեջ մասայական ոչ ագրեսիվ պայքարի ոգի արթնացնելը միստիկայի շարքից ա:

Ու ինչ է մնում անել??
Այստեղ ասում ենք ուժեղ մեթոդ է, հինալի սկզբունքներ են, միանշանակ այն ճիշտ կիրառելու դեպքում գործող է, իսկ հաջորդիվ ավելացնում ենք` մենք Գանդի չենք, մենք հայ ենք` մեզ հատուկ գծերով, մենք ավելի շատ կողմնակից ենք ավերման, կործանման ուժին, որն իրոք ինքնիրենով մեծ ուժ է, որի կանոններին հազարմայակներ շարունակ լավ ծանոթ ենք ու մեզ ավելի շատ հենց այդ գծերն են հատուկ: Հա էդպես է, որովհետև դրան ենք սովոր, որովհետև, եթե ուշադիր նայենք, կտեսնենք որ հարձակվելը, քանդելը, կործանելը,արյուն թափելը շատ ավելի հեշտ է:
Եթե ոգևորված ենք Սատյագրահայով, ուրեմն պետք է ու արդեն ժամանակն է, որ ինքներս մեզ դաստիարակենք համաձայն այդ սկզբունքների:Ես համաձայն չեմ, որ Գանդի դառնալու համար մեզ հազարավոր տարիներ են հարկավոր: Գանդի իրոք որ չենք դառնա: Բայց համոզված եմ՝ ցանկության, հետևողական աշխատանքի ու մեծ կամքի շնորհիվ կարող ենք այդ սկզբունքները մեր մեջ ներարկել: Կարող ենք գործել համաձայն այդ սկզբունքների , կարող ենք փոքր խմբերով համախմբվել մեր փոքր պայքարները համաձայն դրանց մղելու համար:

Սատյագրահայի պարզ օրինակ էր հենց Թռչկանի հաղթանակը: Թռչկանի համար համախմբված հինգ հազարից հավանաբար քսանն էին, որ կամք, համոզվածություն, վճռականություն ցուցաբերեցին: Իսկ նրանց շուրջ սկսեցին աստիճանաբար մարդիկ հավաքվել: Նման կերպ կարող ենք տարբեր ոլորտներում անել` աստիճանաբար աճելով ու հասնելով դրան: Իսկ այդ ժամանակ արդեն կկարողանանք համախմբվել, մեծ պայքար մղել, իսկ հաղթանակից հետո էլ նորից լճացման վիճակում չենք հայտնվի:

Սկսենք ինքներս մեզանից, այնուհետև անցնենք ոչ մեծ խմբերի ձևավորմանը նոր սկսենք ավելի հեռանկարային նպատակների մասին մտածել:

[KiLa]

Մեր վերջին 20 տարիներին կառավարած վարչակազմից ում ինչ ուզում ես ասա, մենակ թե խնդրում եմ ու նույնիսկ պահանջում թույլ ու անօգնական մի անվանի մեզ բոլորիս: Էտ էտպես չի` հաստատ:
Way-ի բացած էս թեմայի մեջ լիքը ուժ, կամք, բարություն, սեր, ինքնասիրություն, ազգասիրություն ու դրա պես բաներ կան: Էտ ամենը մի համեմի էլի անհուսությունով ու թուլությունով: Հա էտ ամենն էլ կա մեր իրականության մեջ, ու ավելի շատ կշարունակվի, եթե ամեն անգամ, ամեն տեղ, ամեն պարագայում դա տարածենք, դա հիշացնենք, դրանով վախացնենք...

Ուժը միշտ կա Մարկ ջան: Ես երբեք կասկածի տակ չեմ դրել նրա գոյությունը: Ես խոսում եմ լիդերի մասին, այն լիդերի, որը պետք է հավաքի, միավորի և ուղորդի այդ ուժը: Չեմ բացառում նաև այնպիսի մարդկանց գոյությունը, որոնք ունեն այդ լիդերին համապատասխան կամ անհրաժեշտ բոլոր հատկանիշներն ու որակները: Բայց՝, այ կկարողանան նրանք այսօր, այս պայմաններում հասնել այդ ,,հարթությանը՛՛, չգիտեմ... Չեմ թաքցնում, որ մի քիչ ավելի հոռետես եմ, և կրկնում եմ. շա՜տ դժվար է: Բայց երկու ձեռքով կողմ եմ, որ պետք է ինչ որ կերպ սկսել պայքարել;Թեկուզ և սկզբից բոլորովին անարդյունք, բայց պետք է սկսել: Ես միայն աստիճանական, կամաց-կամացի կողմնակիցն եմ, որովհետև համոզված եմ, որ մի անգամից ոչինչ չի ստացվի:

[E-la Via]

Վերևում գրածս մի տեսակ ոգեշունչ ճառի նմանվեց :oy:
Չեմ ուզում ուղղակի ամպագորգոռ բառերի հետևից ընկնել: Ուղղակի Սատյագրահան այն քիչ երևույթներից է, որի արդյունավետության վերաբերյալ համոզված եմ ու այդ համոզվածությունից ելնելով` նման "ճառերից" էլ չեմ խուսափի:
Կարծում եմ, որ պետք է արդեն իմանանք, որ պայքարի այլ ուղիներ, միջոցներ էլ կան: Պետք է տեղեկանալ ու մեր իմացածը անձնական փորձով ապացուցել, ինչպես նաև այդ մասին մյուսներին տեղեկացնել: Ոչ ոք չի ասել, որ հազարամյակով փորձված միջոցներն ավելի ճիշտ են, քան նոր մեթոդները:

Նման քննարկումները շատ եմ արժևորում, որովհետև տարբեր հնչեցրած կարծիքների դեպքում կկարողանանք բազմակողմանիորեն նայել ու մոտենալ հարցին:

[KiLa]

Անի ջան բոլոր ասած մտքերիդ հետ համամիտ եմ:



Այս մասով էլ քանի որ խոսք գնաց ասեմ: Հեռուստաալիքը բոյկոտելով՝ 2 օրում արդյունքի կհասնենք: Բայց այ բոյկոտ կազմակերպելը... պրակտիկորեն անհնար եմ համարում: Սերիալը ծխախոտի նման մի բան է: Դե արի թունդ ծխողներին համոզի, որ մի շաբաթ չծխեն... Հատուկենտ մարդիկ կմիանան այս ակցիային: Կոնկրետ այս հարցի լուծման համար կամ մեծ քարոզչական աշխատանք պիտի տարվի, որի համար մեծ ռեսուրսներ են պետք, կամ օրենստդրական դաշտը հստակեցնել ու պարտադրել, որ օրենքը գործի: Այս տարբերակի իրականացման համար էլ մի խումբ նվիրյալներն էլ հերիք կլինեն, որոնք հետևողականորեն դատական հայցերով կգնան մինչև վերջ, բայց թիկունքում պիտի ունենան հասարակության, եթե ոչ մեծամասնության, ապա գոնէ մի որոշ ծանրակշիռ հատվածի աջակցությունը...

Տիգ ջան, թող ինձ ների թեմայի հեղինակը, թեմայից շեղվելու համար, բայց սերիալների հետ կապված, քեզ հետ լրիվ համաձայն եմ և պատրաստ եմ ձեզ հետ միասին բողոքել ու պայքարել...

[E-la Via]

Լիոն ջան, չեմ կարծում, թե Գանդիի մեծարման պատճառը փիառի արդյունք է: Եթե դու փորձում ես պատկերացնել, որ Գանդին 1915 թ-ին Արևմտյան Հայաստանում ապրեր ու գործեր ինչի կհասներ, ապա ասեմ, որ այս մեթոդը թուրքեի պարագայում իհարկե չէր գործի: Սա լրիվ այլ իրավիճակ էր, ու միմյանց հետ անհամեմատելի: Բայց նորից կրկնվեմ, պետության ներքին խնդիրներ լուծելու համար այս ձևը համարում եմ արդյունավետ: Ուղղակի պետք է նախ կատարել խնդրի հստակ ձևակերպում, հստակ պահանջի ձևակերպում, ու այս ամենին աջակցող հասարակական մասսա ու մի փոքր էլ ուղղորդող:


Այսօր մտածում եմ, իրոք Թուրքիայում 1915 թ-ին դա չէր գործի… Բայց մի պահ կարո՞ղ ենք ենթադրել, թե ինչպիսին կլիներ հայի վիճակը, եթե նա իր դարեր շարունակ կիրառող հնազանդության փոխարեն նաև կամք ցույց տար: Ու կամքը միայն չարտահայտվեր որքան հնարավոր է մեծ ցավի ու զրկանքի դիմանալու մեջ: Մենք կարծես թե այդ ագրեսիա ասվածից հեռու էինք, ու այլ կլիներ մեր վիճակը, եթե դրան գումարած մի ոմն Գանդի կանգներ ու մի քիչ այլ տեսանկյունից մեկնաբաներ Հիսուսի խոսքերը: Ասեր ոչ ագրեսիվությանդ հետ մեկտեղ նաև կամք ցուցաբերի: Չես անցնում դիմացինիդ վրայուվ՝ մի թող, որ մյուսներն էլ անցնեն քո վրայով: Արժանապատվությունդ, հավաատդ պահիր: Ջան ասելու հետ մեկտեղ՝ զգոն եղիր:
Կարծում եմ, լրիվ այլ պատկեր կունենայինք:

Ու թեկուզ հիմա չկա թուրք թշնամին, բայց մնացել է ավելի վտանգավորը՝ մենք մեր անտարբերությամբ հանդերձ: Մեծ հաշվով ինքնրես մեր վրա թքած ունենք, չենք արժևորում նախ մեզ, պարզ է, որ դիմացինն էլ չի արժևորի ու կվարվի ճիշտ այնպես, ինչպես ինքներս մեզ ենք վերաբերվում:

[Tig]

Այսօր մտածում եմ, իրոք Թուրքիայում 1915 թ-ին դա չէր գործի… Բայց մի պահ կարո՞ղ ենք ենթադրել, թե ինչպիսին կլիներ հայի վիճակը, եթե նա իր դարեր շարունակ կիրառող հնազանդության փոխարեն նաև կամք ցույց տար: Ու կամքը միայն չարտահայտվեր որքան հնարավոր է մեծ ցավի ու զրկանքի դիմանալու մեջ: Մենք կարծես թե այդ ագրեսիա ասվածից հեռու էինք, ու այլ կլիներ մեր վիճակը, եթե դրան գումարած մի ոմն Գանդի կանգներ ու մի քիչ այլ տեսանկյունից մեկնաբաներ Հիսուսի խոսքերը: Ասեր ոչ ագրեսիվությանդ հետ մեկտեղ նաև կամք ցուցաբերի: Չես անցնում դիմացինիդ վրայուվ՝ մի թող, որ մյուսներն էլ անցնեն քո վրայով: Արժանապատվությունդ, հավաատդ պահիր: Ջան ասելու հետ մեկտեղ՝ զգոն եղիր:
Կարծում եմ, լրիվ այլ պատկեր կունենայինք:

Ու թեկուզ հիմա չկա թուրք թշնամին, բայց մնացել է ավելի վտանգավորը՝ մենք մեր անտարբերությամբ հանդերձ: Մեծ հաշվով ինքնրես մեր վրա թքած ունենք, չենք արժևորում նախ մեզ, պարզ է, որ դիմացինն էլ չի արժևորի ու կվարվի ճիշտ այնպես, ինչպես ինքներս մեզ ենք վերաբերվում:

Ան ջան, եթե հայը այդ ժամանակ նաև կամք դրսևորեր, բնականաբար իրավիճակը շատ ավելի պակաս ողբալի կլիներ: Բայց միևնույն է չեմ հավատում, որ այս մեթոդով հնրաավոր կլիներ ազատվել թուրքի լծից՝ ինկատի ունեմ անկախանալ:

[dvgray]

Ու ընդհանրապես, երբ նայում ենք, տեսնում ենք, որ Սատյագրահան կիրառվել է հիմնականում ծայրահեղ իրավիճակներում: Ու պարզ էր, որ նպատակին հասնելուց հետո` համընդհանուր շահը մի կողմ էր դրվելու ու նորից սկսվելու էր անձնական շահի պայքարը: Ինչն էլ եղավ Հնդկաստանում: Չէ որ մեծամասնությունը դեռ դրան չէր հասել: Այս սցենարը միշտ կկրկնվի` քանի դեռ հետևորդներից շատերը դրա կրողը չեն, քանի դեռ առանցքային գործիչները դրան հավատարիմ մարդիկ չեն:

հասցնել մասսաներին ընդանուր նպատակի և դրանցի հետո երկիր, պետություն ղեկավարելը... դրանք լրիվ տարբեր բաներ են; մեկը ենթադրում է լրիվ ֆոկուսացված գործունեություն, մյուսը ընթակառակը, հնարավորինս համապարփակ գործառույթներ;
ընդանուր առմամբ ոչ մի թարգետին հասցնող խոշոր անհատ էլ հետո պետության նորմալ ղեկավար չի էլ դառել; նայիր օրինակ հենց նույն Գանդիին կամ Լենինին; մեկը սպանվեց, մյուսը ծանր "հիվանդացավ"; ներքին համոզվածություն ունեմ, որ Գանդին շատ ուրախ էր, որ սպանվեց; որտև հասկացավ որ այդ ամենը մեծ ավանտյուրա էր... ու այդպես էլ եղավ- եթե նայենք Բանգլադեշի, Պակիստան, Հնդկաստանի ու նաև թարմ Շրի-Լանկայի պատմությունը; ծանրագույն բռնությունների դարաշրջան հաջորդեց այդ ամեն ինչին, ու նաև ծանրագույն աղքատության դարաշրջան, ու նաև երկրներ, որտեղ կոռուպցիայի ամենաբարձր մակարդակներից է... սոցալականով- Հնդկաստան, որտեղ միջին օրական աշխատավարձևը 25 ցենտ է... իսկ Բանգլադեշի ժողովուրդը երազում է անգամ այդ 25 ցենտի մասին;
կարծում եմ որպես մեծ մտածող, Գանդին ուրախ էր իր սպանության համար

հիմա անցնենք մեր "տաշտակին";
ինչքան էլ ծանր լինի այնպիսի առաջադեմ մարդկանց համար, ինչպիսիք հիմնականում հավաքվել են այս ֆորումում, սակայն փաստ այն է, որ Հայաստանի հասարակության խնդիրը ոչ թե այն է, թե ովքեր են կառավաում, այլ այն է, թե ինչպես է այդ կառավարումը "փաթեթավորվում"; այսինք հարցը ոչ թե բովանդակության մեջ է, այլ ձևի; Ժողովուրդը սկզբունքորեն դեմ չէ "թագավորին"; նա դեմ է "գողությանը"; Խոսքը գնում է ժողովրդի պարզ թվական մեծամասնության մասին; այ իսկական բռնությունը այն է, որ կտերի ձևով մեծամասնության ժամանակավորապես խաբում են, ու նրան ստիպիում իրան երևակայել 21 դարի եվրոպացի... որը մինչև 21 դար հասնելը մի 10 դար մինիմում էվալուցիացվում էր :)

էս վերջերս եկել եմ այն եզրակացության, որ Գյումրիի համար ոչ թե աննորմալություն է, որ Վարդանիկն է այնտեղի իշխանը, այլ այն,որ Վարդանիկը ակադեմիկոսի "սերտիֆիկան" ունի;
կարճ ասած, պետք է Հայաստանում ընդամենը փոխել օրենքների ձևական ձևակերպումները, և երկիրը կդառնա նորմալ, օրինական երկիր;
ասենք, ասել, որ ոչ թե եսիմ ինչ տոկոս հարկ է հավաքվում ձյուն մաքրելու համար, որը քյաշ է դարձվում ու մտնում իշխանի գրպանը, այլ ասել, որ ժողովուրդը պարտավոր է էսքան հարկ մուծել այդ իշխանին; ոնց որ եղել ա ժամանակին; իսկ էտ "ժամանակները" Հայաստանում իրականում դեռ չեն ավարտվել; ու նաև մյուս հարկային դաշտի հետ; ու սրանից հետո միանգամից Հայաստանից կվերանա պետական փողերի գողությունը; հոմ Վարդանիկը ինքը իրանից չի? գողանալու;

Ասածս ինչ ա, որ պետք ա ընդամենը վիրտուալ, թղթի վրայի "երկիրը" /օրենսդրական դաշտը/ համապատասխանացնել ռեալ իրավիճակին, այլ ոչ թե եղեի վրա նկարել ինչ որ վիրտուալ բաներ, որոնք կյանքի հետ ընդանրապես կապ չունեն, ու սենց աննորալ էլ ապրել;

այ դրանից հետո նոր կարոզ ենք մտածել քայլ առ քայլ կյանքի լավացման մասին, որովհետև թղթի վրա /պոեկտիվ/ կունենանք կյանքի իրական պատկերը, ու կիմանանք թե ինչ անենք, որ կետի լավացման համար ենք հասունացել ու նաև ունենք միջոցներ այդ անելու;

իսկ դնել "երաղանքային" խնդիրեն բոլորն էլ կարող են /ինչով զբաղված են աշխարհի բնակչության մեծամասնությունը/, սակայն անգամ այդ "կետային" խնդիների կատարունից հետո ինչ? է լինելու իրականում, դա քչերին է հետաքրքիր; ասում են` կհասնենք, հետո մի բան կերևա, մի բան կանենք; Ինչ? կանենք; ինչ? արեցինք, որ Ղարաբար կոմիտեին ամբողջ կազմով նստացրիք կենտկոմում; հետո?, բացի վատից /հասարակական կյանքի առումով/ ուրիշ մի լավ բան եղավ? դրանից;

այ սրա մասին է պետք մտածել, նախքան գործիքներ ընտրելը; լինի այդ գործիքը Լևոն Տեր-Պետրոսյան թե անգամ Գանդի;

Ժողովուրդ, էլի եմ ասում, որ այստեղ հավաքված է բավականին ինտելեկտոալ մասսա, ու մտածում եմ, որ մենք պետք է իրականում "ստիպենք", որ Հայաստանի ապրելու "ձևը" /օրենսդրություն/ համապատասխանի "բովանդակությանը" /ռեալ կյանքի/;

ձեզ եմ թողնում պատասխաը այն հարցի, թե ինչ? է ավելի ռեալ, հեշտ, խաղաղ, առանց զոհերի պահանջի փեխելը ` թղթի վրայի գրածը? , թե ռեալ կյանքը;

ժողովուրդը կարիք ունի ոչ թե եսիմ ինչ դեմոկրատական "բանի", այլ ընդամենը արդարության, արդար իշխանի, թագավորի; դա են նրանք ամեն քայլափոխին ուզում, լինի տաքսի թե բիսետկա; իսկ արդարությունը - ընդամենը հասարակական օրենքների ռեալականացումն է;

[Tig]

Դվ ջան ես տարբերություն չեմ տեսնում քո ասածի մեջ...:think օրենքը ռեալ կյանքին համապատասխանեցնես, հետո սկսես ուղղումենր անել, թե ռեալ կյանքը փորձես համապատասխանեցնել օրենքին... Ո՞րն է տարբերությունը... Ճիշտն ասած չհասկացա...:8

[dvgray]

Դվ ջան ես տարբերություն չեմ տեսնում քո ասածի մեջ...:think օրենքը ռեալ կյանքին համապատասխանեցնես, հետո սկսես ուղղումենր անել, թե ռեալ կյանքը փորձես համապատասխանեցնել օրենքին... Ո՞րն է տարբերությունը... Ճիշտն ասած չհասկացա...:8
պատկերացրու, "Անի" հյուրանոցի պրոեկտը չկար, ու մեկը գծել ա պրոեկտ, որ իրականում էֆելյան աշտարակի պրոեկտն ա ու "խաբելով" սազին համողել ա, որ սա հենց էտ ա; հիմա ասում եմ, որ եկեք իրական պրոեկտցիան հանձնենք թղթին; երբ որ դա կունենք, այ էն ժամանակ էլ կմտածենք, ր միգուցե առաջին հարկի վեստիբուլը պետք ա ձևափոխել կամ նման բաներ; բայց սկզբի համար պետք ա իրական պրոեկցիան; ու նաև հյուրանոցի սպասարկող օղակները /կառավարություն, ու նման բաներ/ պետք ա նախատսվի հենց էտ պրոեկտի համապատասխան, այլ ոչ թե մեզ հրամցված էֆելյան աշտարակի պրոեկտի;

[Skeptic]

Զարմանալի ա, որ ոչ ոք սա (http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Solidarity) չհիշատակեց.


http://www.youtube.com/watch?v=peT3-xSzj08

[Tig]

պատկերացրու, "Անի" հյուրանոցի պրոեկտը չկար, ու մեկը գծել ա պրոեկտ, որ իրականում էֆելյան աշտարակի պրոեկտն ա ու "խաբելով" սազին համողել ա, որ սա հենց էտ ա; հիմա ասում եմ, որ եկեք իրական պրոեկտցիան հանձնենք թղթին; երբ որ դա կունենք, այ էն ժամանակ էլ կմտածենք, ր միգուցե առաջին հարկի վեստիբուլը պետք ա ձևափոխել կամ նման բաներ; բայց սկզբի համար պետք ա իրական պրոեկցիան; ու նաև հյուրանոցի սպասարկող օղակները /կառավարություն, ու նման բաներ/ պետք ա նախատսվի հենց էտ պրոեկտի համապատասխան, այլ ոչ թե մեզ հրամցված էֆելյան աշտարակի պրոեկտի;

Լավ պարզ ա, ինձ թվաց ուզում ես հանրաքվե անցկացնենք ու միապետական թագավորության անցնենք :))

Դե նույն բան էլ ես եմ ասում: Խնդրի ու պահանջի կոնկրետ, հստակ ձևակերպում է պետք: Բայց պետք էլ չի ընկնել գլոբալ վերացական հարցերի հետևից: Օրինակ ունենք հեռուստաեթերի խնդիր, կան նաև նրանից բխող կամ հարակից խնդիրներ: Հիմա եթե ամբողջականը դնենք մեր առաջ, բան դուրս չի գա, իսկ եթե մասնավորից բռնենք, հնարավոր է լուծենք: Ու այդ լուծումից էլ ինքնաբերաբար, մասնակիորեն այլ հարցերն էլ կլուծվեն:

[Tig]

Որոշակի առումով առընչվում է թեմային


http://www.youtube.com/watch?v=DV-X7aKPM_Y&feature=g-user-u&context=G28a4cd9UCGXQYbcTJ33blDWWmGIl0qPALOyLpxZfbvdWCHFb7neo

[E-la Via]

Զարմանալի ա, որ ոչ ոք սա (http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Solidarity) չհիշատակեց.


http://www.youtube.com/watch?v=peT3-xSzj08

Առանձին, այո, չհիշատակվեց, բայց Պոլշայում տարված այս պայքարի մասին խոսվում է իմ տեղադրած "Ավելին, քան ուժը" ֆիլմում: Սկսվում է 54-րդ րոպեից:

[Sambitbaba]

Անի ջան բոլոր ասած մտքերիդ հետ համամիտ եմ:
Այս մասով էլ քանի որ խոսք գնաց ասեմ: Հեռուստաալիքը բոյկոտելով՝ 2 օրում արդյունքի կհասնենք: Բայց այ բոյկոտ կազմակերպելը... պրակտիկորեն անհնար եմ համարում: Սերիալը ծխախոտի նման մի բան է: Դե արի թունդ ծխողներին համոզի, որ մի շաբաթ չծխեն... Հատուկենտ մարդիկ կմիանան այս ակցիային: Կոնկրետ այս հարցի լուծման համար կամ մեծ քարոզչական աշխատանք պիտի տարվի, որի համար մեծ ռեսուրսներ են պետք, կամ օրենստդրական դաշտը հստակեցնել ու պարտադրել, որ օրենքը գործի: Այս տարբերակի իրականացման համար էլ մի խումբ նվիրյալներն էլ հերիք կլինեն, որոնք հետևողականորեն դատական հայցերով կգնան մինչև վերջ, բայց թիկունքում պիտի ունենան հասարակության, եթե ոչ մեծամասնության, ապա գոնէ մի որոշ ծանրակշիռ հատվածի աջակցությունը...

Իսկ ի՞նչ եք կարծում, ինչո՞ւ սերիալների մասին հարցը ծագեց Գանդիի մասին բաժնում: Ի՞նչ կապ ունի Գանդին սերիալների հետ: Չէ՞ որ նրա ժամանակ սերիալներ անգամ չկային:
Միգուցէ արժի՞ մտածել այս մասին…

Իսկ ի՞նչ, եթե վերցնենք ու կապենք իրար հետ սերիալների դեմ պայքարն ու Սատյագրահան: Ավելի սրտովս եթե ասեմ, պետք է ասեմ. Սատյագրահայի ավելի ժամանակակիցացված տեսակը:
Քանզի ես լրիվ համաձայն եմ Տիգի հետ. սերիալի թունդ սիրահարին չես կարող համոզել, որ նա մի շաբաթ "չծխի"…

Բայց կարելի է ավելի լավ, իմաստալից, հետաքրքիր, իր մեջ դրականը, ուսուցանելին կրող սերիալներ առաջարկել սերիալամոլներին:

Մեր թուլությունը՝ մեր ստերեոտիպերն են: Եվ այս հարցի ստերեոտիպն է, որ եթե սերիալ է, ուրեմն պետք է վատը լինի: Իսկ եթե փորձենք ազատվել այդ ստերեոտիպից, ինչու՞ չենք կարող ընդունել, որ սերիալը կարող է նաև լավը լինել: Դե, իսկ եթե սերիալը լավն է, արդյո՞ք դուք տեսնում եք իմաստ՝ նրա դեմ պայքարելու համար:

Ի՞նչ պակաս Սատյագրահա է, որ…

Առաջարկս կարող էր ավելի հասկանալի դարձնել… երկրորդ առաջարկս: Փորձեք հրաժարվել երկրորդ ստերեոտիպից, որ եթե ասում ես Ամերիկա, ուրեմն արդեն վատ է և որևէ լավ բան անհնար է սպասել այնտեղից: Բայց արի ու տես, որ սերիալներին վերաբերվող հարցը, իմ կարծիքով, հենց այդպիսի լուծում է գտել այնտեղ: Ընդ որում, հասարակության բոլոր խավերի համար…

[Tig]

Sambitbaba ջան, ոչ ոք չի ասում, որ եթե սերիալ է, ուրեմն վատն է: Ուղղակի մեր հեռուստաալիքների ցուցադրածն է վատը :)
Ասեմ ավելին, հանոզված եմ, որ եթե ցանկանան շատ լավ սերիալներ կարող են նկարահանել: Ուղղակի պիտի համապատասխան լավ մասնագետների հանձնարարեն այդ գործը:
Ոչ ոք չի ասում սերիալների դեմ պայքարենք, այլ ասում ենք վատ սերիալները փոխարինեն լավով: Ու ընդհանրապես մեր եթերում մենակ սերիալների խնդիրը չի, այլ ընդհանուր եթերը:

Իսկ Գանդիի հետ այնքանով կապ ունի, որքանով որ այս մեթոդը կարելի է կիրառել այս խնդրի լուծման համար:

[Sambitbaba]

հասցնել մասսաներին ընդանուր նպատակի և դրանցի հետո երկիր, պետություն ղեկավարելը... դրանք լրիվ տարբեր բաներ են; մեկը ենթադրում է լրիվ ֆոկուսացված գործունեություն, մյուսը ընթակառակը, հնարավորինս համապարփակ գործառույթներ;
ընդանուր առմամբ ոչ մի թարգետին հասցնող խոշոր անհատ էլ հետո պետության նորմալ ղեկավար չի էլ դառել; նայիր օրինակ հենց նույն Գանդիին կամ Լենինին; մեկը սպանվեց, մյուսը ծանր "հիվանդացավ"; ներքին համոզվածություն ունեմ, որ Գանդին շատ ուրախ էր, որ սպանվեց; որտև հասկացավ որ այդ ամենը մեծ ավանտյուրա էր... ու այդպես էլ եղավ- եթե նայենք Բանգլադեշի, Պակիստան, Հնդկաստանի ու նաև թարմ Շրի-Լանկայի պատմությունը; ծանրագույն բռնությունների դարաշրջան հաջորդեց այդ ամեն ինչին, ու նաև ծանրագույն աղքատության դարաշրջան, ու նաև երկրներ, որտեղ կոռուպցիայի ամենաբարձր մակարդակներից է... սոցալականով- Հնդկաստան, որտեղ միջին օրական աշխատավարձևը 25 ցենտ է... իսկ Բանգլադեշի ժողովուրդը երազում է անգամ այդ 25 ցենտի մասին;

Նախքան "մեր Տաշակին" անցնելը, կցանկանայի խոսել այս հարցի մասին: Թող ների ինձ Վեյը, բայց ինձ թվում է, որ սա՝ եթե կոնկրետ թեմայի մասին չէ, ուրեմն թեմայի շուրջ է:

Երբ Գանդին երազում էր Հնդկաստանի անկախության մասին, համոզված եմ, որ նրա մտքով անգամ չէր անցնում իր սիրելի երկրի մասնատումը տարբեր պետությունների: Կարող ենք համեմատել դա մեր ավելի թարմ հիշողությունների հետ:

Ես շատ լավ հիշում եմ, թե ինչպես, դեռևս անցյալ դարի յոթանասուն-ութսունականներին, մի ամողջ, հսկայական ժողովուրդ, որի անունն էր Սովետական Միություն, - երազում էր ազատվել իր սահմաններից, կապ ունենալ ոչ միան ներքին, այլ նաև արտաքին աշխարհի հետ և այլն, չերկարացնեմ՝ ինքներդ էլ ինձանից լավ տեղյակ եք այդ պատմությանը:

Եվ ահա, գտնվեց մի "Գանդի" էլ մեզ համար, որ վերցրեց ու ավերեց այդ սահմանները: Ամբողջ աշխարհի համար նրա արարքը հերոսություն էր, որի համար նա "Համաշխարհային Քաղաքացու" տիտղոսին արժանացավ, եթե չեմ սխալվում, կարծես անգամ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ ստացավ:

Իսկ մենք… Ի՞նչ արեցինք մենք՝ սահմաններից ազատվել երազողներս: Չգիտենալով, թե ինչպես ապրենք այդ "անսահմանության" մեջ, ու հավանաբար, սարսափելով դրանից, վերցրեցինք ու արդեն ինքներս, ինքնակամորեն, սահմանափակեցինք մեզ ներքին սահմաններով, բաղդատելով հսկայական պետությունը, որը յոթանասուն տարվա ընթացքում, չհաշված փոքր-մոքր ինչ-որ հակասությունների մեկմեկու միջև, հիմնականում արդեն սովորել էր հաշտ ու համերաշխ ապրել: Եվ այդ՝ այն դեպքում, երբ Եվրոպան, օրինակ, արդեն սկսել էր համախմբվել, քանդելով տարբեր երկրների միջև սահմանները:

Ինչին էլ հենց հաջորդեցին և մինչև այժմ մեզ հետ են մեր ներկայիս պրոբլեմները: Եվ ինչ խոսք, որ, հո մե՞զ չէինք մենք մեղավոր համարելու՝ բոլորս: Եվ իհարկե, գտանք քավության ոչխարին՝ մեր "Գանդի"-Գորբաչովին…

Կարծում եմ, որ Գանդին ինքը՝ Հնդկաստանի պառակտումից հետո, հասկացավ Սատյագրահայի հիմնական թերությունը: Բայց այդ մասին՝ "մեր Տաշտակում"…

[Sambitbaba]

Կարծում եմ, որ Գանդին ինքը՝ Հնդկաստանի պառակտումից հետո, հասկացավ Սատյագրահայի հիմնական թերությունը…

Եվ այդ էր պատճառը, որ նա անմիջապես, կարելի է ասել՝ միաձուլվեց, - իր պես Ամերիկայում բնակություն հաստատած մեկ այլ մեծ հնդիկի՝ Փարամահանսա Յոգանանդայի և նրա, այսօր արդեն աշխարհում մեծ ճանաչում գտած Ինքնաճանաչման ուսմունքի հետ: (Ի՞նչ եք կարծում, ինչո՞ւ այդ մեծ հնդիկները չէին կիսում մեզանից շատերի համոզմունքը Ամերիկայի մասին…)

Ինքնաճանաչում: Սա է Յոգանանդայի ուսմունքի հիմնական գաղափարը, եթե մոտենանք նրան միակողմանիորեն. նախքան պնդելը, թե դու ճանաչում ես աշխարհը, Աստծոն, դիմացինիդ, ինչ-որ բան, - կարո՞ղ ես արդյոք պնդել, թե ճանաչում ես ինքդ քեզ:

Այսօր արդեն մենք չենք կարող պարզել. միակողմանիորե՞ն մոտեցավ Գանդին այդ ուսմունքին, թե՞ այնպես, ինչի մասին կխոսենք շուտով: Բայց արդեն միակողմանի մոտենալն էլ հարցին բավական էր, որ նա հասկանար, որ նախքան ինքնաճանաչումը, մարդ-անհատն անկարող է իր տեղդը գտնել յուրաքանչյուր իրականության մեջ, որն էլ որ դու նրան առաջարկես: ՄԻևնույն է, նա հետ կգա կյանքի իր ստերեոտիպերին, իր պատկերացրած կյանքին: Այդ էր պատճառը, որ Հնդկաստանը, հենց որ ազատվեց բրիտանական կախվածությունից, իսկույն պառակտվեց, հավանաբար, որպեսզի մեկմեկուց կախվածություն ձեռք բերի…

Ամբողջությամբ ընկալելով ինքնաճանաչման կարևորությունը, Գանդին, Լոս-Անջելեսի իր տունը, հսկայական հողակտորով ու նաև այդ տերիտորիայում գտնվող Շրայն լճով հանդերձ, դարձրեց Վեյի հիշատակած աշրամ՝ ինքնաճանաչման ուսմունքով զբաղվողների համար: Այսօր "Շրայն-Լիճը" Ինքնաճանաչման ուսմունքի համաշխարհային կենտրոնն է, չնայած նրան, որ Յոգանանդան ինքը երկու հսկայական տուն ուներ Լոս Անջելեսում և նրանք երկուսն էլ այսօր կան ու հայտնի աշրամներ են:

Հա, քիչ էր մնում մոռանայի, - ահա թե ինչու՝ միշտ կարևոր է գոնե մեկ անգամ վերընթերցել այն, ինչ պատրաստվում ես ներկայացնել բոլորի ուշադրությանը. տառասխալներդ ուղղելուց բացի, հնարավորությոն ունես մտքերդ ավելի հասկանալի վերարտադրել: Քիչ էր մնում մոռանայի բացատրել, թե ինչո՞ւ եմ վերևում գրել. "եթե մոտենանք նրան միակողմանիորեն":

Յոգանանդան իր ուսմունքը տարածել է անգլերեն լեզվով, և հենց ինքն էլ անվանել է այն այդպես. "Self-realization": Ռուսները թարգմանել են այն որպես "Ինքնաճանաչում": Բայց այսօր արդեն ես, մասնավորապես ծանոթ լինելով Յոգանանդայի որոշ գործերի, և դրան գումարած իմ նյու-էյջական աշխարհընկալումը, - կասեի, որ քիչ է ասել "Ինքնաճանաչում": Ես համոզված եմ, որ Յոգանանդան, իր
"Self-realization" անվանման տակ մի շատ կարևոր բան էլ ի նկատի ուներ: Այն է. "Ինքնաիրականացում":

Հ.Գ. Սիրելի Վեյ, Տիգ, Մարկ և մյուսներ: Որ ճիշտն ասեմ, ես ոչ Գանդիական եմ և ոչ էլ Յոգանանդայական, չնայած իմ խորին հարգանքին նրանց երկուսի նկատմամբ: Նրանց ուսմունքներին ծանոթացել եմ շատ վաղուց, և ինչ որ գրում եմ այսօր, քաղված է ընդամենը հիշողություններիցս, և ինչ խոսք, որ կարող է իր մեջ որոշ սխալներ պարունակել: Այնպես որ ներող եղեք, խնդրում եմ՝ դե, քանի տարիներ են անցել: Իսկ հիմա, հետ գնալ ու քրքրել նորից այդ գրականությունը, - կներեք, ցավոք, ժամանակ չկա: Բայց և այնպես, չէի կարող չնշել, որ խոսելով Սատյագրահայի մասին, անհրածեշտ է խոսել նաև Ինքնաճանաչման-Ինքնաիրականացման մասին էլ:
Ուղղակի դուք բոլորդ շատ կարևոր, անհրաժեշտ, հետաքրքիր ու գեղեցիկ բաների մասին եք խոսում, ու ես չէի կարող հանգիստ անցնել դրա կողքով, - շնորհակալություն Վեյին, թեման բացելու համար: Եվ քանի որ ինքս էլ անսահման մեծ ցանկություն ու հույսեր ունեմ, որ վերջիվերջո ամեն ինչ դեպի լավն է գնալու, - մեծ ցանկություն ունեմ, որ մենք բոլորս այս կարևոր հարցի լուծման ավելի շատ հնարավոր տարբերակներ տեսնենք: Բայց հենց սկզբից պիտի հիասթափեցնեմ Դվգրեյին. քո առաջարկած ագրեսիան տարբերակներից ոչ մեկը լինել չի կարող:

Այս երկուսի՝ Գանդիի և Յոգանանդայի կապը ցույց տալով, ես ցանկանում եմ ասել, որ ամեն հաջորդ քայլը՝ նոր իրականություն է ծնում: Յոգանանդան կատարեց հաջորդ քայլը, իսկ Գանդին՝ տեսավ, հասկացավ և ընդունեց այն, համարելով իր քայլից ավելի կարևոր: Եվ ես համարում եմ, որ խոսելով Գանդիի մասին, մենք իրավունք չունենք արդեն չխոսել Յոգանանգայի մասին:

Չնայած…
Իմ հաստատուն կարծիքն է, որ Յոգանանդայի մասին էլ այսօր կարելի է խոսել որպես մարդկության արժանապատիվ փորձերից մեկի մասին: Քանզի, ինչ վերաբերում իր ժամանակին, իր ժամանակի համար նա արեց այն մաքսիմումը, ինչ հնարավոր էր: Բայց նա չէր կարող կասկածել անգամ, թե որքան են մեր ժամանակները տարբերվելու իր ժամանակներից (Յոգանանդան մահացել է 1952 թվին:)
Եվ հարցն արդեն ոչ թե անցած վաթսուն տարիների տարբերությունն է և մեր բնական զարգացումն այդ տարիների ընթացքում: Հացն այն է, որ…
Կներես, Մարտուն ջան, այստեղ արդեն անկարող եմ չկրկնել քո այդքան չսիրած՝ իմ խոսքերը.

Հարցն այն է, որ… փոխվեց Աստծո ծրագիրը:

[Mark Pauler]

հասցնել մասսաներին ընդանուր նպատակի և դրանցի հետո երկիր, պետություն ղեկավարելը... դրանք լրիվ տարբեր բաներ են; մեկը ենթադրում է լրիվ ֆոկուսացված գործունեություն, մյուսը ընթակառակը, հնարավորինս համապարփակ գործառույթներ.....

Ասածներիդ մի մասի հետ համաձայն եմ, բայց ընենց տպավորություն ա, կարծես թե մեր առաջ մի աման ա դրված, մեջն էլ ձուկ ու բոլորով ուզում ենք հասկանանք էտ ձուկը գլխից սկսենք ուտել ու պոչով ավարտենք, թե հակառակը` պոչից սկսենք, որ վերջում համով գլուխը վայելենք, իսկ իրականում էտ ձուկը ծովում լողում ա իրա համար, ձկնորսներն էլ իրանց գործը թարգել են ու մարդա մի երաժշտական գործիք գրկած ճժ-վժ-ճժ-վժ են անում ու իրանց գուսան են երևակայում:

Էս վերջերս մի երևույթի եմ ականատես եղել: Երիտասարդական մետրոյի մոտ դեպի մասիվ բարձրացող կանգառում արդեն մոտ 1-2 ամիս ա ինչ ոստիկանության կրտսեր աշխատողներին հերթապահության են նշանակել, որ մի տարրական կանոնի հետևեն ու ուղղորդեն` ընդամենը երթուղային տաքսիներին կանգառ ճիշտ մտնելը սովորացնեն ու ստիպեն, որ հետևեն կանոնին /համ էլ թույլ չտան փողոցի էդ մասով հետիոտները անցնեն, այլ օգտվեն անցումից/: Շատ լավ նախաձեռնություն ա իմ կարծիքով, որովհետև մեքենաները իրար չեն խանգառում, խցանումներ ու անիմաստ հրմշտոց չի առաջանում, մարդիկ կանգառից ներքև, մինչև խաչմերուկ փողոցը չեն փակում.... Շատ հասարակ բան ա, ուղղակի առաջին կանգառ մտնող երթուղայինը պիտի կանգի կանգառի ամենավերջին մասում, որ հաջորդին կանգառում կայանելուն հարմար լինի ու էտպես մի 4 միկրոավտոբուս նորմալ առանց իրար խանգարելու կանգառ են անում ու շարունակում: Ինքս մի քանի անգամ վեճեր եմ տեսել դրա պատճառով, չենթարկվելու անիմաստ քայլեր: Կարճ ասեմ`մի ամսում մեր վարորդները հասան նրան, որ ոստիկանները հոգնեցին վարորդներին նկատողություն անելուց, էտ ոստիկանների հրամանատարները հոգնեցին իրանց ենթականերին վերահսկել ու նկատողություն անել: Էս հրամանատարների վերադասներն էլ սկսեցին մոռանալ, թե իրանց ենթակաները ձնին ու բքին ինչի համար են դրսում կանգնել: Հիմա մենակ էտ ոստիկանները հետիոտների վրա են կարում, էն էլ մեկ-մեկ չնկատելու են տալիս: Էս ինչի համար եմ ասում :)) Սովորական համառությունը նույնիսկ իրա արդյունքներն ա տալիս` թեկուզ բացասական:

Ուսուցիչը էնքան ժամանակ ա երեխային նկատողություն անում դասը չսովորելու համար, քանի դեռ հույս ա ունենում, որ խելքի կգա ու կսկսի տնայինները անել: Իսկ "համառորեն" չսովորող ծույլիկը հաստատ հասնում ա նրան, որ իրան էլ դաս չեն հարցնում, իսկ կիսամյակ փակելուց էլ սուս-փուս մի 3 դնում են էլի....

Էս օրինակները նրա համր բերեցի, որ ուղղակի հիշեցնեմ, թե ինչ մեծ ուժ կարա լինի համառությունը: Դե մի պահ էլ պատկերացրեք, որ էդ համառությունը բազմահազար ամբոխինն ա, որի մեջ սուրբ նպատակ ա դրված, ու հավատ ա ներծծված:
Էտ նույն երթուղայինի վարորդը իր երեխու ապագայի համար էլ ա պատրաստ համառություն դրսևորի, ինքնասիրություն ցույց տա, կամք դրսևորի, ուղղակի ոնց ինքը էնպես էլ մենք բոլորս, dvgray-ի բառերեվ ասած "այստեղ հավաքված բավականին ինտելեկտոալ մասսա"-ի ինտելեկտը չի բավականացնում միասնական բանաձև գտնի ու դա մատուցի մնացածին:
Դեռ չեմ լսել մի հայ քաղաքական գործչի որ կարողանա բոլորիս համար միասնական գաղափար առաջ քաշի: ՈՒնեցել ենք մենք էտպիսի գաղափարներ ծայրահեղ դժվար վիճակում: Ազգովի կռվել ենք, պատերազմ ենք հաղթել, իսկ դրա ավարտից հետո, նոր գաղափար չենք ծնել, որ տեր դառնալու կամք դրսևորենք: Էն որ ստեղ մենք ու երթուղայինի վարորդը դա չենք կարողանում, դա նորմալ ա, իսկ էն, որ շատ քաղաքկան դեմքեր խափում ասում են որ գիտեն ձևը, բայց բան էլ չգիտեն՝ դա դառը իրականությունն ա:

Իմ կարծիքով Գանդին էլ ուղղակի ծայրահեղ վատ վիճակի մեջ Հնդկաստանում կարողացել ա գտնի էտ գաղափարը ու լինելով հանճարեղ դեմք, կարողացել ա Սատյագրահան կյանքի կոչի, իսկ հետո.... Հետոն էլ էսօրն ա, ու ինչքան էլ վատը թվա, մեկա Հնդկաստանը ամենարագ զարգացող պետությունների շարքում ա գտնվում ներկայում:

[Ֆոտոն]

Շատ շնորհակալ եմ թեմայի համար: Պայքարի մեթոդներ առարկա պիտի լիներ երևի համալսարաններում, ինչպես անհատական, այնպես էլ հասարակական:
Մանրակրկտորեն ծանոթանալով թեմայի շրջանակում ներկայացված նյութերին, ես եկա այն եզրակացությանը, որ ինքնին մեթոդը շատ լավն է ու իրականացվող: Հաջորդ միտքը, որ եկավ, այն էր, որ կարելի է մեր կյանքում էլ կիրառել: Այսքանը կարծես բոլորս էլ մտածում ենք: Խնդիրն այն է, որ միայն այսքանը շատ քիչ է: Կիրառել սկսելուց առաջ լիքը բաներ պետք է կշռադադել ու հաշվել: Օրինակ՝ Հնդկաստանում մարդկային ռեսուրսը Հայաստանինի հետ չի կարելի համեմատել: Եթե պայքարի ընթացքում մի քանի միլիոնի զոհն այնտեղ թույլատրելի էր, այստեղ մի քանի հոգունն է թույլատրելի: Այն կիրառելի է, երբ հասարակությունն ավելի վատ վիճակի մեջ ընկնելու տարբերակ չունի, քանի որ անտանելի պայմաններում է ապրում: Խնդիրն էլ պետք է շատ ընդհանուր լինի:

Ասածս էն ա, որ մինչև կիրառելը պետք է եղած ռեսուրսները, դրանց կորուստները ու հաղթանակի դեպքում գտածը համեմատվեն: Պետք է հստակ նպատակ լինի, որը մասսայական կլինի: Էսքան բան մտածողի կարիք ունենք մենք: Իսկապես նվիրյալ ու քաղաքատնտեսական-պատմական վերլուծական գիտելիքներ ունեցող մեկը:

Քանի որ էս պահին շատ հրատապ խնդիր չունենք, պայքարը մասնատվում է, ու անցնում ենք ամեն մի խումբ մի խնդրի համար պայքարելուն: Փոքր-փոքր հաղթանակներով միգուցե ավելի ամուր կլինի պետությունը փոփոխությունների ընթացքում և հետո:

Շատ լավ կլիներ, որ նմանատիպ բոյկոտումներով առաջ մղվեր տեղական արտադրությունը: Օրինակ, հրաժարվեինք արտասահմանյան, մանավանդ թուրքական հագուստից, կահույքից, թեկուզ պոլիմերային տարաներից ու գնեինք տեղականը, թեկուզ ավելի թանկ ու վատ որակի: Լավ կլիներ պայքարեինք գների անհիմն թանկացումների դեմ:

[dvgray]

Ասածներիդ մի մասի հետ համաձայն եմ, բայց ընենց տպավորություն ա, կարծես թե մեր առաջ մի աման ա դրված, մեջն էլ ձուկ ու բոլորով ուզում ենք հասկանանք էտ ձուկը գլխից սկսենք ուտել ու պոչով ավարտենք, թե հակառակը` պոչից սկսենք, որ վերջում համով գլուխը վայելենք, իսկ իրականում էտ ձուկը ծովում լողում ա իրա համար, ձկնորսներն էլ իրանց գործը թարգել են ու մարդա մի երաժշտական գործիք գրկած ճժ-վժ-ճժ-վժ են անում ու իրանց գուսան են երևակայում:

ձկնորսները?
նրանց /մեզ/ արդեն 200 և ավել տարի է, մեր հյուսիսային հարևանը քթներից բռնած տարել ա եսիմ որ ջհանդամներում յանիմ որս անելու, բայց ամեն անգամ մենք ենք դառնում տարբեր ակուլաների որս, էն ակուլաների, որի հետ մեր հարևանը բազառների մեջ ա լինում... իսկ մեր ուզած որսը գիտես խի չենք կարողանում գտնել? որովհետև անգրագետ ենք, անկիրթ, ու սենց ընգնում ենք տարբեր թակարդների մեջ; իսկ որսը կարող ա մեր քթի տակ էր, մեր կողքը...
...
ինչ նվագել, ինչ բան.. ?.
...
ես առաջարկում եմ ընդամենը կրթվելու տարբերակը; իսկ դուք դեմ էք տալիս տարբեր կիսակրոնական կամ հավատալիքային ուսմունքներ;
դա լավ բան է. ինքնազարգացման համար, բայց կյաքում կիրառելու համար բանաձևերի մեջ պետք է տեղադրել իրական/ռեալ արգումենտները;
նույն ֆիզիկական երևույթի ուսումնասիրման համար մաթեմաթիկները սկզբնական առաջարկում են տարբեր մոդելավորումներ; իսկ ֆիզիկը ընտրում է առավել իրականալին; որը առավել հեշտ կբերի տեսության ու պրակտիկայի հիման վրա համապատասխան արդյունքին ;
Հիմա էտ "մաթեմաթիկներից" մեկն էլ Գանդին է, մյուսը Մարքսը... և այլն .... կարելի է հազարավոր մաթեմաթիկական ապարատների անուն տալ;
մեզ մնում է որպես "ֆիզիկներ" կրթվել, տեսականապես ու պրակտիկորեն, հետո հասկանալ թե ինչ ունենք, ու ինչ ենք ուզում ունենալ - նյութական մասով, ու նոր սկսել "պրոեկտը";
իսկ սենց, մենք նման ենք մի Վարթուշ տոտայի, ով 60 տարի աշխատել ա մարկապարտեզում աման լվացող, ու որոշել ա հիմա էլ տունը քանդի ու նորը սարքի; բայց ինչ? տուն ա ուզում, որ ասես, մենկ ասում ա - Լավ տուն :D
հետո էլ, ամեն գալացող գնացողից մի բան ա կապկում ու վերջում ... լրիվ անտուն ա մնում;
ու դա արդար է, որ ինքը սենց կոտրած "տանով" է մնում վերջում :)

էլի եմ կրկնում, հիմա մեր խնդիրը է, իրականում, գիտականորեն հասկանալ թե մենք ով ենք? ու որտեղ ենք գտնվում - ԳԻՏԱԿԱՆՈՐԵՆ; ու հետո արդեն, թե ինչ կարող ենք անել մեր "ունեցածի" հետ, խոսքի եթե գիտականորեն ուսումնասիրությունները պարզի, որ ունենք խիար, ապա գոնե գիտական հանրագիտարանում կնայենք, ու կկարդանք, որ խիարից ջեմ սարքել չի լինի, համով չի; իսկ թթու կարելի է դնել, ու փլավով ուտել; ու եթե ինչ որ մեկը մեզ առաջարկում է մեր ունեցած /չգիտակցված/ "խիարով" ջեմ եփել, ապա լավագույնը կխնդանք ու առաջ կգնանք; իսկ մենք ընկել ենք ամեն անգամ խիարից ջեմ եփողին ենք հայոյում, թե արա, էս ինչ սխալ ես եփել, ու վերջում էլ, նորից մի ուրիշը հելնում ա, թե ժողովուրդ, ղազանը ինձ տվեք, տեսե,ք ես լրիվ լավ խիարի ջեմ եմ եփելու, ընենց, որ մատներներդ հետը ուտեք :D
ու ասեմ, որ մենակ մենք չենք աշխարհում սենց անգրագետ վիճակի; որինակ հրաները մեզանից շատ ավելի վատ վիճակին են; նրանք էլ հիմա առնետի մսով տորթ են սարքում, առանց հասկանալում որ սկզբի համար, առնետի մսով ընդանրապես սնվել չի կարելի;

...
ու ընդանրապես , մեր ինչին? է պետք ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ; որ մի հատ էլ հետո ձեռը ընկնենք փորձանքի մեջ :D

Մեզ պետք է հիմա օրինականացնել մեր ունեցած ռեալությունը - ֆեոդալիզմը; որ բոլորս հասկանլի կերպով ընբռնենք, թե ինչ երկրում ենք ապրում, ինչ կարգեր են, ինչ հասարակական հարաբերություններ են, ինչ սոցիալական խավեր ունենք, ու որ մի սոցիալական խավի տեսակարար կշիռը ինչքան է... և սենց... սա է մեր խնդիրը, պրագմատիկ ինքնահասկացողություն;
ու իհարկե վատ չի , նաև ժամանակ չկորցնել, ու որպես լրացուցիչ "առարկա", ուսումնասիրել Աշխարհի դարավոր փորձը

[Mark Pauler]

... Մեզ պետք է հիմա օրինականացնել մեր ունեցած ռեալությունը - ֆեոդալիզմը; որ բոլորս հասկանլի կերպով ընբռնենք, թե ինչ երկրում ենք ապրում, ինչ կարգեր են, ինչ հասարակական հարաբերություններ են, ինչ սոցիալական խավեր ունենք, ու որ մի սոցիալական խավի տեսակարար կշիռը ինչքան է... և սենց... սա է մեր խնդիրը, պրագմատիկ ինքնահասկացողություն;
ու իհարկե վատ չի , նաև ժամանակ չկորցնել, ու որպես լրացուցիչ "առարկա", ուսումնասիրել Աշխարհի դարավոր փորձը

իսկ եթե վիճակը գնալով ավելի վատանա դրանից հետո (ինչը շատ հավանական ա քո առաջարկածը կյանքի կոչելուց ), էն ժամանակ էլ կարո՞ղ ա առաջարկես ստրկավաճառությունը օրինականացնենք ու անցնենք ստրկատիրական կարգերի…

Սաղս էլ տեսնում ենք ներկայի ֆեոդալիզմը, ոչ մեկն էլ չի հերքում, (բացի լրաբերի հաղորադավարից :) ) Անկեղծ եմ ասում չեմ հասկանում քեզ:

Արի մի պահ ոչ մեկս էլ մեծամտություն չանենք ու փորձենք էղած-անցած, հաջող ու անհաջող պայքարները ուսունասիրենք: Way-ի ներկայացրած էս մի տարբերակը, հաստատ արդյունք տվել ա: Հասկանալի ա, Սատյագրահան տառացիորեն նույը անելը հիմարություն կլինի մի այլ իրավիճակում, բայց շատ հոգեբանական հարցերի արդեն պատասխանել ա Գանդին իրա փորձով: Դա էլ գիտականորեն մոտենալու ձևերից մեկն ա, իսկ իրավիճակը ուսումնասիրելը շատ մեծ ժամանակ չի պահանջում: Ամեն ինչ էնքան պարզ ու թափանցիկ ա, ինչպես որ մեր երկրի ընտրություններն են թափանցիկ: Թափանցիկ են բա ինչ են: Առանց թաքցնելու կեղծել են միշտ սկսած Լևոնից մինչև հիմա` բոլորը: Դա արել են բացահայտ:
Հնդկաստանը իրա Սատյագրահայով թող հպարտանա, մենք էլ մեև թափանցիկ անարդար ընտրություններով:
Թե դու սպասում ես, որ պաշտոնական լրատվամիջոցները հայտարարեն, որ ՀՀ նախկին և գործող կառավարությունները կեղծել են, կեղծում են ու պիտի կեղծեն ընտրությունները, թքած ունենք սաղի կարծիքի վրա և այսուհետ հայտարարում են ֆեոդալական հասարակարգ:
Միամտություն ա կարծել թե քո երեսին դա ասող լինելու ա: Ոչ ոք քո հետ ազնիվ չի խաղալու: Խաղի կանոնները միշտ փոխելու են իրանց օգտին, որ դու չհասցնես ադապտացվես իրավիճակին ու լուծումներ գտնես: Քո կամ մի ուրիշի կողմից գնահատած իրավիճակը շատ արագ կարելի ա փոխել, որ հաջորդ պահին գիտական լուծումներդ անիմաստ դառնան: Էս կարգի հարցերին գիտական մոտեցումը քիչ ա, դրան հավատ ա պետք, համառություն, կամք, ինքնասիրություն....
Միակ բանը, որ հնարավոր ա դառնա փոփոխությունների հիմք, կարող է լինել Համահայկական համընդհանուր գաղափարը: Մի բան, որը կլինի բոլորինը` թե բանվորինը, թե գործատուինը, թե հավաքարարինը, թե նախարարինը, թե ապարանցունը, թե ղարաբաղցունը: Ու դա պարտադիր չի որ առաջանա միայն պատերազմական իրավիճակում: Խաղաղ պայմաններում էլ կան բաներ որոնք համընդհանուր են: Ուղղակի հերիք ա որոշ ամբիցիոզ մարդկանց նեղ անձնական նպատակների հետևից գնանք:
Հնդկաստանում` Աղ, Հայաստանում` ... :

[հովարս]

եթե դրան գումարած մի ոմն Գանդի կանգներ ու մի քիչ այլ տեսանկյունից մեկնաբաներ Հիսուսի խոսքերը: Ասեր ոչ ագրեսիվությանդ հետ մեկտեղ նաև կամք ցուցաբերի: Չես անցնում դիմացինիդ վրայուվ՝ մի թող, որ մյուսներն էլ անցնեն քո վրայով: Արժանապատվությունդ, հավաատդ պահիր: Ջան ասելու հետ մեկտեղ՝ զգոն եղիր:
Կարծում եմ, լրիվ այլ պատկեր կունենայինք:Այդ ո՞ր օրվանից Գանդին ավելի իմաստուն եղավ Հիսուսից, Հիսուսն ամեն բան ասել է, ուղղակի ասողին լսող է պետք, և հետո ո՞ւր է Գանդիի արդյունքը:

Բայց հիմա Հայաստանը հո՞ թուրքիայի տիրապետության տակ չի: Ճիշտ ես , ավելի մեծ գազանի է ծառայում, մամոնային:

Եթե մոռացել եք հիշեցնեմ, 1988-ի Փետրվարից հայերը նման մի պայքար մղեցին, արդյունքը՛ ''անկախություն առանց բնակչության ''

[Mark Pauler]

Այդ ո՞ր օրվանից Գանդին ավելի իմաստուն եղավ Հիսուսից, Հիսուսն ամեն բան ասել է, ուղղակի ասողին լսող է պետք, և հետո ո՞ւր է Գանդիի արդյունքը:
Ճիշտ ես , ավելի մեծ գազանի է ծառայում, մամոնային:

Եթե մոռացել եք հիշեցնեմ, 1988-ի Փետրվարից հայերը նման մի պայքար մղեցին, արդյունքը՛ ''անկախություն առանց բնակչության ''

Դու ստեղ որտե՞ղ տեսար գրված, թե Գանդին Հիսուսից իմաստուն էր:
Դու ամեն ինչն ես մեկնաբանու՞մ էնպես ոնց ինքդ ես ուզում տեսնես, թե՞ ասվածի եզրերը սրելով ու բուն իմաստից շեղելով ավելի ես ուզում դիրքորոշումդ պինդ դարձնես:
Իսկ իրականում Հիսուսի խոսքերը տարբեր կերպ են մեկնաբանվել միշտ և ամենուր:
Նույնիսկ ես, որ չունեմ հոգևոր կրթություն, Հիսուսի խոսքերը յուրովի եմ հասկանում, Բնականաբար Գանդիի պես մարդն էլ իր մեկնումները կարող էր ունենալ ցանկացաց հոգևոր ու աշխարհիկ հարցերում:
Արդյունքն էլ ինքդ կարող ես տեսնել, բայց եթե այդ ցանկությունը ունես:

Իսկ թե ում է ծառայում հիմա Հայաստանը շատ անհասկանալի է: Գուցե մեկի տեղը տասը կան, որ ուզում են տեր հռչակեն իրանց, բայց էտ գանդիի գաղափարների հետ հեչ կապ չունի:
Մի կարևոր բան էլ: Չգիտեմ, դու որտեղ ես ապրում, ինչ հավատի ես դավանում, ինչ սեռի ես, բայց հաստատ գիտեմ, որ ես Հայաստանում եմ ապրում ու եթե ես մենակով էլ մնամ ստեղ, ոչ ոք իրավունք չունի իմ հողը անմարդաբանակ հռչակի ու փառք Աստծոն, որ մենակ չեմ ու իմ պես միլիոնավորները իմ հետ են Հայաստանում, էնպես, որ մի շտապի Հայաստանը առանց բնակչության հռչակես:

Մի խորհուրդ էլ ինձ կվերապահեմ քեզ տամ, եթե ուզում ես բանավեճի մեջ մտնես ու ասածդ ծանրակշիռ լինեն, մի փորձիր դա անել ծայրահեղական նկարագրությունների օգնությամբ այլ խոսիր փաստարկներով և շատ մի շեղվիր բուն թեմայից:

Այս թեման նվիրված է Գանդիին և նրա հակաբռնության մեթոդին, եթե դեմ ես դրան խնդրում եմ փաստարկներդ բեր, եթե ունես պատմական դեպքերի մասին տեղեկություններ որոնք բացահայտում են դրա բացասական կողմերը, խնդրում եմ ասա մեզ դրանց մասին, իսկ եթե քեզ բեմ է պետք որ քննադատես ինչ -որ քաղաքական երևույթներ կարծում եմ սխալ թեմա ես ընտրել:

[հովարս]

Դու ստեղ որտե՞ղ տեսար գրված, թե Գանդին Հիսուսից իմաստուն էր:
Դու ամեն ինչն ես մեկնաբանու՞մ էնպես ոնց ինքդ ես ուզում տեսնես, թե՞ ասվածի եզրերը սրելով ու բուն իմաստից շեղելով ավելի ես ուզում դիրքորոշումդ պինդ դարձնես:
Իսկ իրականում Հիսուսի խոսքերը տարբեր կերպ են մեկնաբանվել միշտ և ամենուր:
Իսկ դու ինչո՞ւ ես ոգևորվում, դա եմ տեսնում դա եմ գրում և դիրքորոշումս առանց դրա էլ պինդ է:B
ոչ ոք իրավունք չունի իմ հողը անմարդաբանակ հռչակի ու փառք Աստծոն, որ մենակ չեմ ու իմ պես միլիոնավորները իմ հետ են Հայաստանում, էնպես, որ մի շտապի Հայաստանը առանց բնակչության հռչակես: Մոտ 4 միլիոնից դարձել է մոտ 2միլիոն ու դեռ դատակվում է:

Այս թեման նվիրված է Գանդիին և նրա հակաբռնության մեթոդին
Կարդա ուշադիր բոլոր գրառումները, ելնելով ձեր գրառումներից գրեցի իմ կարծիքը: Դրա իրավունքը ունեմ չէ՞

[dvgray]

իսկ եթե վիճակը գնալով ավելի վատանա դրանից հետո (ինչը շատ հավանական ա քո առաջարկածը կյանքի կոչելուց ), էն ժամանակ էլ կարո՞ղ ա առաջարկես ստրկավաճառությունը օրինականացնենք ու անցնենք ստրկատիրական կարգերի…

այ սրա համար եմ ասում "գիտություն", որ չասենք սենց բաներ, քանի որ գիտական չէ ասել, որ ֆեոդալիզմիզ հետո կարղ է անցում լինել դեպի ետ - ստրկատիրություն; կյանքը/ժամանակը/ մենակ առաջ ա գնում; ու այնպիսի մեխանիզմ չկա տիեզերքում, որ կյանքը հետ տաս;



Սաղս էլ տեսնում ենք ներկայի ֆեոդալիզմը, ոչ մեկն էլ չի հերքում, (բացի լրաբերի հաղորադավարից :) ) Անկեղծ եմ ասում չեմ հասկանում քեզ:

Արի մի պահ ոչ մեկս էլ մեծամտություն չանենք ու փորձենք էղած-անցած, հաջող ու անհաջող պայքարները ուսունասիրենք: Way-ի ներկայացրած էս մի տարբերակը, հաստատ արդյունք տվել ա: Հասկանալի ա, Սատյագրահան տառացիորեն նույը անելը հիմարություն կլինի մի այլ իրավիճակում, բայց շատ հոգեբանական հարցերի արդեն պատասխանել ա Գանդին իրա փորձով: Դա էլ գիտականորեն մոտենալու ձևերից մեկն ա, իսկ իրավիճակը ուսումնասիրելը շատ մեծ ժամանակ չի պահանջում: Ամեն ինչ էնքան պարզ ու թափանցիկ ա, ինչպես որ մեր երկրի ընտրություններն են թափանցիկ: Թափանցիկ են բա ինչ են: Առանց թաքցնելու կեղծել են միշտ սկսած Լևոնից մինչև հիմա` բոլորը: Դա արել են բացահայտ:
Հնդկաստանը իրա Սատյագրահայով թող հպարտանա, մենք էլ մեև թափանցիկ անարդար ընտրություններով:
Թե դու սպասում ես, որ պաշտոնական լրատվամիջոցները հայտարարեն, որ ՀՀ նախկին և գործող կառավարությունները կեղծել են, կեղծում են ու պիտի կեղծեն ընտրությունները, թքած ունենք սաղի կարծիքի վրա և այսուհետ հայտարարում են ֆեոդալական հասարակարգ:
Միամտություն ա կարծել թե քո երեսին դա ասող լինելու ա: Ոչ ոք քո հետ ազնիվ չի խաղալու: Խաղի կանոնները միշտ փոխելու են իրանց օգտին, որ դու չհասցնես ադապտացվես իրավիճակին ու լուծումներ գտնես: Քո կամ մի ուրիշի կողմից գնահատած իրավիճակը շատ արագ կարելի ա փոխել, որ հաջորդ պահին գիտական լուծումներդ անիմաստ դառնան: Էս կարգի հարցերին գիտական մոտեցումը քիչ ա, դրան հավատ ա պետք, համառություն, կամք, ինքնասիրություն....
Միակ բանը, որ հնարավոր ա դառնա փոփոխությունների հիմք, կարող է լինել Համահայկական համընդհանուր գաղափարը: Մի բան, որը կլինի բոլորինը` թե բանվորինը, թե գործատուինը, թե հավաքարարինը, թե նախարարինը, թե ապարանցունը, թե ղարաբաղցունը: Ու դա պարտադիր չի որ առաջանա միայն պատերազմական իրավիճակում: Խաղաղ պայմաններում էլ կան բաներ որոնք համընդհանուր են: Ուղղակի հերիք ա որոշ ամբիցիոզ մարդկանց նեղ անձնական նպատակների հետևից գնանք:
Հնդկաստանում` Աղ, Հայաստանում` ... :
ես էլ քեզ անկողծ չեմ հասկանում; կարող ես? ասել, թե ինչ եք ուզում անել էտ կամ ուրիշ մեթոդով;
մենակ ընդանուր բաներ չասեք- ասենք "կյանքը լավացնել";
ինչ? կոնկրետ խնդիր եք ուզում լուծել;
ասենք ամերիկյանի /կամ գերմանական... այլական.../ ընտրություններ կազմակերպել?
իսկ մեկն ու մեկը կարա? ասի,թե դա մեր ինչին ա պետք; ինչ? ենք անելու, ընտրելու ենք ֆեոդալին?; ախր դա անբնական է, ավելին` հակաբնական; /եթե իհարկե մենք բոլորս համաձայն ենք, որ մեր մոտ ֆեադալիզմ է :)/
կողքի թեմայում իրանց "գլքին մոխիր են լցնում" /:)/ թե էս ինչ ազգ ենք և այլն; իսկ բազում է ասված, որ "ժողովուրդը իմաստուն է";
իրա համար ընդանրապես քիչ է տարբերությունը , թե իրա կաշին պլոկողի անունը "սասուն" ա թե "մուշ"; իսկ եթե մեկը եկել ասում ա, որ արի քեզ 5 հազար տամ, մենակ գնա էս ներկայացման մեջ իմ ուզածով մսանակցի, ապա լավ էլ անում ա, որ իրա տկլոր երեխու համար մի հատ ավել հացի աղբյուր ա հայթայթում; ու 100 տոկոսով եմ ասում, որ բացարձակ իրա կյանքը չի փոխվելու, ոչ էլ իրա երկիրն ա լավանալու, եթե Հայաստանում հիմա լինի պետական "արդար, ազատ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ"; ոնց որ ասենք մի հատ սարի գլխին կիսասոված ապրող հովվի կյանքը ոչ մի բանով չի փոխվի, եթե իր դռանը տանես լամբորջինի կանգանցնես; իրա կյանքը պետք ա քայլ առա քայլ լավանա, ...ճանապարհ ,,, շոր մոր... դպրոց... մարկապարտեզ... կարդալ, գրել...
ու ճիշտ կլինի, որ բոլոր նորմալ մարդիկ էտ փողը վեկալեն, ու եթե իրանք էտ փողի կարիքը չունեն, տան ընչազուրկներին; այ դա է սազական ֆեոդալիզմի դարաշրջանի առաջավոր մարդուն, և ոչ թե քֆրտել մարդուն թե ինչի ա ինքը ճորտ; իսկ ինչ ա, եթե ամազոնի անտառներ ընկնեք պետք ա ընտեղ էլ քֆրտեք վայրենի ցեղերին թե ինչի գրել -կարդալ չգիտեն ու վայրի մարդ են? ; ամեն մի արհեստական առաջ բռթոցին ավելի մեծ չարիք է բերել քան բարիք, քանի որ արհեստականությունը բերել է զոհողությունների, ինչից այդքան խուսափում եք բոլորդ;
...
նույնը էկալոգիան ու հանքերի հետ կապված պատմությունները; եթե գլոբալ պատկերին չենք տիրապետում /չկա ճիշտ փաստեր,սինթեզ ու անալիզ / ապա ինչ էլ անենք, հավանական ա որ սխալ անենք, որտեղ ինչ էլ անում ենք, յաբախտի ա ու ոչ մի հիմնավորում չունի, բացի պրիմիտիվ տրամաբանությունից ու բարոյականությունից; բարոյականությունը լավ բան ա, բայց դրանով ոչ մի երկիր դեռ չի կառավարվել, չհաշված հեքիաթներին...

մինչև ընդանուր պատկերը չունենանք ու չհասկանանք թե իրականում մարդկային սանդղակի որ աստիճանում ենք ինչ էլ անենք ավելի ենք փչացնելու իրավիճակը, ու մնում ա հյուսը դնել մենակ մեր ֆեոդալների վրա ;)

[Tig]

Ինչքան հասկանում եմ զուտ մեթոդի մասին քննարկումները վերացական են դառնում: Բոլորի ասածների մեջ էլ ճշմարտության մաս կա: Կարծում եմ կոնկրետ ինչոր մի խնդրի լուծման հարցում այս մեթոդի կիրառման արդյունավետ լինել-չլինելու քննարկումները ավելի կառուցողական կլինեն ու կոնկրետ գործողություններ մշակելուց հետո, նույնիսկ կարելի է իրականացնել... :)

[հովարս]

Հարցն այն է, որ… փոխվեց Աստծո ծրագիրը:Ինչ անվստահ Աստված է, իր ծրագրերի մեջ անհաստատ: Սամվել ջան գուցե չփոխվեց, այլ շարունակվեց

[հովարս]

Գանդիի հակաբռնության մեթոդը՝ Սատյագրահա



«Երբ մի այտիդ են հարվածում, մյուսն էլ դեմ տուր»:

way ջան մի հարց էի ուզում պարզել, եթե ավետարանից մեջբերած այս համարը որպես կարգախոս ես ներկայացրել, ապա ի՞նչ նպատակ ունի ներկայացնել Գանդիին երբ կարելի է օգտվել այսպես ասած օրգինալից, իսկ եթե ներկայացրել ես որպես հեգնանք..., չէ որ Գանդին այդպես վարվեց, այսինքն՝ օգտագործեց Հիսուսի պատվիրանը: Մի՞թե այդքան օտարամոլ ենք:
Հարցս սա էր

Այդ ո՞ր օրվանից Գանդին ավելի իմաստուն եղավ Հիսուսից, Հիսուսն ամեն բան ասել է, ուղղակի ասողին լսող է պետք, և հետո ո՞ւր է Գանդիի արդյունքը:...

[Tig]

way ջան մի հարց էի ուզում պարզել, եթե ավետարանից մեջբերած այս համարը որպես կարգախոս ես ներկայացրել, ապա ի՞նչ նպատակ ունի ներկայացնել Գանդիին երբ կարելի է օգտվել այսպես ասած օրգինալից, իսկ եթե ներկայացրել ես որպես հեգնանք..., չէ որ Գանդին այդպես վարվեց, այսինքն՝ օգտագործեց Հիսուսի պատվիրանը: Մի՞թե այդքան օտարամոլ ենք:
Հարցս սա էր

Օտարամոոոոո՞լլլլլ.................. մեռաաա:D
Հովարս ջան ինչքան Գանդին ա մեզ օտար, այդքան էլ Հիսուսն էր օտար՝ ժամանակին...

Ինչ վերաբերվում է օրիգինալից օգտվելու խորհրդին, /ճիշտ է հարցը ինձ չես տվել, բայց ես էլ եմ ցանկանում պատասխանել/ Հիսուսը ընդհանուր գաղափարներ է տվել, իսկ Գանդին կոնկրետ կիրառել է: Հիսուսը միայն ինքն է կիրառել իր անձի տեսանկյունից և օրինակ է: Գանիդի այս ամենը կիրառել է լայն մասսաների կողմից և հասել որոշակի սոցիալ-հոգեբանական հարցերի լուծման: Մեր իրավիճակի համար առավել օգտակար է ուսումնասիրել Գանիդիի փորձը, իհարկե չանտեսելով նաև Հիսուսի օրինակը :)

[հովարս]

Օտարամոոոոո՞լլլլլ.................. մեռաաա:D
Հովարս ջան ինչքան Գանդին ա մեզ օտար, այդքան էլ Հիսուսն էր օտար՝ ժամանակին...
Դե կներես Տիգ ջան, բայց սխալ ես , Աստված տիեզերքինն է, նրա Որդին՝ նույնպես:

Ինչ վերաբերվում է օրիգինալից օգտվելու խորհրդին, /ճիշտ է հարցը ինձ չես տվել, բայց ես էլ եմ ցանկանում պատասխանել/ Հիսուսը ընդհանուր գաղափարներ է տվել, իսկ Գանդին կոնկրետ կիրառել է: Հիսուսը միայն ինքն է կիրառել իր անձի տեսանկյունից և օրինակ է: Գանիդի այս ամենը կիրառել է լայն մասսաների կողմից և հասել որոշակի սոցիալ-հոգեբանական հարցերի լուծման: Մեր իրավիճակի համար առավել օգտակար է ուսումնասիրել Գանիդիի փորձը, իհարկե չանտեսելով նաև Հիսուսի օրինակը :)Այստեղ էլ ես սխալ , միայն Հիսուսը չի կիրառել և Գանդին էլ միակը չէր: Թեմայից չշեղվելու համար չմանրանամ

[Sambitbaba]

Ինչ անվստահ Աստված է, իր ծրագրերի մեջ անհաստատ: Սամվել ջան գուցե չփոխվեց, այլ շարունակվեց

Այս բաժնում՝ այդ մասին չէ, որ խոսվում է, Հովարս ջան: Եթե ունես ցանկություն, հարցդ համապատասխան բաժնում տուր, և ես մեծ ուրախությամբ կպատասխանեմ:

[Tig]

Դե կներես Տիգ ջան, բայց սխալ ես , Աստված տիեզերքինն է, նրա Որդին՝ նույնպես:


Ցանկացած Էակ Է տիեզերական ;)
Եվ ցանկացած մարդ Արտծո որդի:



Այստեղ էլ ես սխալ , միայն Հիսուսը չի կիրառել և Գանդին էլ միակը չէր: Թեմայից չշեղվելու համար չմանրանամ

Եվ ի՞նչ: Ես քեզ բացատրեցի, թե ինչով եմ կարևորում Գանդիի կիրառածի ուսումնասիրությունը: Իսկ դու, եթե բան չունես ասելու, խնդրում եմ, հենց այնպես գրառում մի արա, ուղղակի զուտ ցույց տալու համար, թե պատասխանում ես: Կներես, բայց քո այս գրառումը իմ ասածի պատասխանը չի: Եթե ունես Գադնիի օրինակից ավելի լավ օրինակ դրա համար համապատասխան թեմա բացի սիրով կքննարկենք, եթե ոչ, մի շեղի թեման:

[հովարս]

Ցանկացած Էակ Է տիեզերական ;)
Եվ ցանկացած մարդ Արտծո որդի:



Եվ ի՞նչ: Ես քեզ բացատրեցի, թե ինչով եմ կարևորում Գանդիի կիրառածի ուսումնասիրությունը: Իսկ դու, եթե բան չունես ասելու, խնդրում եմ, հենց այնպես գրառում մի արա, ուղղակի զուտ ցույց տալու համար, թե պատասխանում ես: Կներես, բայց քո այս գրառումը իմ ասածի պատասխանը չի: Եթե ունես Գադնիի օրինակից ավելի լավ օրինակ դրա համար համապատասխան թեմա բացի սիրով կքննարկենք, եթե ոչ, մի շեղի թեման:Դուք ինքներդ եք շեղում , Գանդիով սկսում և հայոց պրոբլեմներով շարունակում եք , և կխնդրեի գրառումներիս գնահատական չտալ, ես շատ պարզ հարց եմ տվել , եթե հնարավոր է պատասխանեք, այլ ոչ թե օլօմբա արեք

[E-la Via]

way ջան մի հարց էի ուզում պարզել, եթե ավետարանից մեջբերած այս համարը որպես կարգախոս ես ներկայացրել, ապա ի՞նչ նպատակ ունի ներկայացնել Գանդիին երբ կարելի է օգտվել այսպես ասած օրգինալից, իսկ եթե ներկայացրել ես որպես հեգնանք..., չէ որ Գանդին այդպես վարվեց, այսինքն՝ օգտագործեց Հիսուսի պատվիրանը: Մի՞թե այդքան օտարամոլ ենք:
Հարցս սա էր

Այդ ո՞ր օրվանից Գանդին ավելի իմաստուն եղավ Հիսուսից, Հիսուսն ամեն բան ասել է, ուղղակի ասողին լսող է պետք, և հետո ո՞ւր է Գանդիի արդյունքը:...

Հովարս, ես երբեք Հիսուսի խոսքերը հենց այնպես մեջ չեմ բերում, հատկապես հեգնանքի տեսքով: Ավելին, նրա խոսքերին բազմիցս եմ անդրադառնում, շատ անգամներ դրանց իմ տված մեկնաբանությունները վերանայում, ամեն անգամ նորովի հասկանում, քաղում նրա տված իմաստությունից: Ինչի՞ եմ սա ասում: Որովհետև մինչ Գանդիի Սատյագրահային ծանոթանալը՝ շատ անգամներ եմ մտածել հենց այդ խոսքերի շուրջ: Սկզբում միանգամից մերժել եմ, այնուհետև բարկացել, ըմբստատցել եմ, որոշ ժամանակ անց, ընդունել, որ վատ միտք չի, միայն թե եզակիները կարող են շարժվել ըստ այդ պատվիրանի ու անցել, իսկ մի օր ինչ-որ խոսակցության ժամանակ արտաբերոցի հետևյալ նախադասությունը.
"Եթե ես վստահ եմ, որ ճիշտ եմ, եթե պայքարս արդար է, եթե դրանով վնաս չեմ ուզում հասցնել ոչ ոքի, որքան էլ մեծ լինի դիմադրությունը, որքան էլ փորձեն ճնշել, ընկճել, որքան էլ նորանոր հարվածներ ստանամ, չեմ հանձնվի, իմ վճռականությունը, կամքի ուժը կստիպի դիմացինիս հանձնվել:"

Ասացի, իսկ հաջորդ վայրկյանին մտածեցի. "Էս ի՞նչ եմ ասում… Ախր ինձ որտեղի՞ց էդքան ուժ, համբերություն, կամք, որ ապտակին ապտակով չպատասխանեմ, դեռ մի բան էլ մյուսն էլ դեմ տամ: Չէ, գեղցիկ է իրհակե ասածս, բայց դա ինձ համար չէ… Ես սուրբ չեմ": Բայց մեկ է այդ միտքն ինձ հանգիստ չէր տալիս, հատկապես որ ինքս այնպիսի մի իրավիճակում հայտնվեցի, որ պետք է որոշեի պահելաձևս: Հիշում էի Հիսուսի խոսքերը, զգում, որ դրանցում ինչ-որ շատ կարևոր բան է թաքնված, բայց չէի կարողանում ամբողջությամբ ըմբռնել , որովհետև նախորոք ինձ սահմանափակել էի այն մտքով, որ ասողը սովորական մեկը չէ, կատարելություն է ու կարող էր այդպես վարվել, բայց սովորական մա՞րդը... Այս կասկածների մեջ էի, երբ ծանոթացա Գանդիի հայեցակարգին: Ապշել էի... Ես կասկածում էի , որ մարդ կարող է այդպես վարվել, բայց արի ու տես, որ այն մասայականորեն է կիրառվել: Ոչ միայն կիրառվել է, այլ արդյունավետ է կիրառվել: Ու հենց Գանդիի ու նրա փորձի շնորհիվ Հիսուսի խոսքերի ուժը զգացի:

Իրականում նշանակություն չունի, թե ով ինչ, երբ ու ինպես է ասում: Կարևորն այն է, որ ասվածը փորձով հաստատվի, գործով ցուցադրվի ու այդ դեպքում շատերը կհավատան: Հիսուսն ասել է, նրանից առաջ, եթե փնտրենք, հնարավոր է էլի ասողներ գտնենք, նրանից հետո էլ են ասել: Շատ անգամ կարող էր ասվել, բայց պարզ տեսնում ենք, որ "լսող" չի եղել, որ այն կիրառող չի եղել/կամ հազվագյուտներն են կիրառել/, իսկ ահա Գանդին ասեց ու գործեց համաձայն դրա:

Արդյու՞նքը... Արդյունքը նա է, որ թե Հարավային Աֆրիկայում, թե Հնդկաստանում, թե մյուս երկներում, որտեղ այն կիրառվել է, Սատյագրահայի փոխարեն պայքարողները իրենց ձեռք զենք վերցնեին` անիմաստ թաված արյունը շատ ավելի կլիներ: Մինչ Գանդիի Հնդկաստանում հայտնվելը՝ որքան որ գիտեմ ընդդիմադիր ուժերը արդեն ժողովրդին զինելու նախապատրաստություններ էին տեսնում: Պատկերացնո՞ւմ ես, թե որքան արյուն կթափվեր, եթե անգլիացիներից մի քանի անգամ թույլ զինված հնդիկները սկսեին զենքով անկախություն պահանջել: Ագրեսիան ագրեսիա կծներ: Ու յուրաքանչուր ագրեսիայի նոր ալիք ավելի մեծ թափ կհավաքերը: Մի՞թե քիչ բան է շատ քիչ զոհերով մի ամբողջ Հնդկաստանի համար անկախություն ձեռք բերելը: Քիչ է Հարավային Աֆրիկայի "գունավորների" համար հավասար իրավունքների ձեռք բերում հնարավորինս խաղաղ միջոցով: Մյուսների մասին էլ չասեմ…

Իհարկր, անկախությունից հետո Սատյագրահան կորցրեց իր ուժը,ինչը և պետք է լիներ, որովհետև մեծամասնությունը դեռ չէր հասունացել այդ կոնցեպցիայի համար: Բայց դա կոնկրետ ինձ համար մեծ դեր չունի: Եթե ինչ որ սխալներ ենք տեսնում, կարող ենք լավ հասկանալ, թե դա որտեղից եկավ ու հաջորդ անգամ չկիրառել:

Գանդիի արածը, Սատյագրահան շատ մեծ ու դրական հետևանքներ է ունեցել ու համոզված եմ, որ դեռ կունենա թե անհատական , թե մասայական պայքարներում:

[erexa]

Փոխեք ինքներդ ձեզ: <<Շրջակա աշխարհը փոխելու համար դուք պետք է փոխեք ձեզ>>:Եթե դուք կարող եք փոխել ինքներդ ձեզ, ապա դուք կփոխեք ձեզ շրջապատող աշխարհը: Եթե դուք փոխեք ձեր մտքերը, ապա կփոխվեն ձեր զգացմունքներն ու արարքները: ԵՎ դրա շնորհիվ աշխարը կփոխվի ձեր շուրջը: Բայց ոչ միայն այն պատճառով, որ դուք կդիտեք աշխարհը նոր զգացմունքներով, այլ որովհետև փոփոխությունները թույլ կտան անել այն, ինչ դուք չէիք անի (հնարավոր է նաև մտածել եք այդ մասին) առաջ` կառչելով հին մտածելակերպից:

Վերահսկեք ինքներդ ձեզ: << Առանց իմ համաձայնության ոչ ոք չի կարող ինձ վնասել>>: Այն ինչ դուք զգում եք և ինչպես եք արձագանքում կախված է ձեզնից: Դուք կարող եք ինքներդ ընտրել ինչ մտածել, ինչպես արձագանքել և ինչ զգալ համարյա ամեն պարագայում: Ձեզ անհրաժեշտ չի դուրս գալ հունից, տաքանալ, կամ բացասական վերաբերվել:

Ներեք ուրիշներին և գնացեք առաջ: << Թույլերը ի վիճակի չեն ներելու. ներելու կարողությամբ օժտված են միայն ուժեղները: Առաջնորդվելով աչքը աչքին կանոնով` աշխարհի բոլոր մարդիկ կարող են կուրանալ:>> Չի կարելի օգնել մեկին` պայքարելով չարի դեմ իր մեթոդներով:

Ձեռքերը ծալելով դուք ոչնչի չեք հասնի: << Սեփական փորձի մեկ գրամը ավելի թանկ է, քան ուրիշի մեկ տոննան>>

Հասկացեք, մեզնից ամեն մեկը մարդ է << Ես ինձ համարում եմ հասարակ մարդ, ով ուրիշների նման է և ինչպես բոլոր մահկանացուները ունի սխալվելու իրավունք: Եվ միաժամանակ խոստովանում եմ, որ իմ մեջ կա բավականին շատ մարդկություն` ընդունելու իմ սխալները և հասկանալու դրանց պատճառները: Իմաստուն չէ համարել մեկին մյուսից խելացի: Միշտ պետք է հիշել, որ նույնիսկ ամենաուժեղ մարդը կարող է դառնալ թույլ, և ամենախելացին էլ սխալվել:>>

Եղեք համառ: << Սկզբում նրանք անտեսում են քեզ, հետո ծիծաղում են քո վրա, հետո կռվում են քեզ հետ, և այդ ամենից հետո դու հաղթում ես:>>Եղեք համառ, ժամանակի ընթացքում անախորժությունները կքչանան, իսկ հետո ընդհանրապես կանհետանան:

Հիշե՛ք, հումորը օգնում է դարձնել կյանքը ավելի թեթև, նույնիսկ ամենածանր պահին:<< Եթե ես չունենայի հումորի զգացում, ես ինքնասպան կլինեի շատ տարիներ առաջ:>>

Փնտրեք մարդկանց մեջ բարին և օգնեք նրանց: << Ես աշխատում եմ տեսնել մարդկանց մեջ միայն լավը: Ես ինքս շատ անգամներ սայթակել եմ կյանքում և հարկ չեմ համարում դատել ուրիշի արարքները: Ես ընդունում եմ, որ նախկինում մարդկանց քո հետևից տանելու կարողությունը կախված էր ուժից, բայց այսօր այն կախված է մարդկանց հետ համաձայնության գալուց:>>

Եղեք ներդաշնակ: << Երջանկությունը` այն է ինչ որ դուք խոսում եք, մտածում եք և անում եք իրար հետ ներդաշնակ: Միշտ ձգտեք հասնել ամբողջական ներդաշնակության (մտքերը, խոսքերը, արարքները): Ձգտեք մտածել անկեղծորեն, և այդ ժամանակ ամեն ինչ լավ կլինի:>>

Շարունակեք աճել և զարգանալ: << Անընդհատ զարգանալը` դա կյանքի և մարդու օրենքն է:>>

Մահաթմա Գանդի