PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Րաֆֆի



Աշոտ Երկաթ
03.12.2010, 17:30
Այստեղ կքննարկենք Րաֆֆու ստեղծագործությունները

Աշոտ Երկաթ
03.12.2010, 17:32
որպես առաջաբան ես կառաջարկեմ «խաչագոխի հիշատակարանը»

StrangeLittleGirl
17.12.2010, 00:57
Մենակ չեմ հասկանում՝ ինչու է հեղինակի անունը չակերտների մեջ:

Րաֆֆին այն բազմաթիվ գրողներից մեկն է, որը խոչընդոտում է, որ երիտասարդ սերունդը սիրի կարդալ:

Gayl
17.12.2010, 01:15
Րաֆֆին այն բազմաթիվ գրողներից մեկն է, որը խոչընդոտում է, որ երիտասարդ սերունդը սիրի կարդալ:
Ինչու՞:think

Դարք
17.12.2010, 02:23
Ինչու՞:think

Մի տեսակ շատ ծանրա գրում, հիշում եմ փոքր ժամանակ ինձ ստիպելով էի կարդում:(

Gayl
18.12.2010, 03:02
Մի տեսակ շատ ծանրա գրում, հիշում եմ փոքր ժամանակ ինձ ստիպելով էի կարդում:(
Իսկ ես հակառակը: Խաչագողի Հիշատակարանը միակ գիրքն ա, որ երկու անգամ եմ կարդացել:

~Anna~
18.12.2010, 05:05
«Խաչագողի Հիշատակարանը» պատրաստվում եմ կարդալ, բայց սեփական փորձից խորհուրդ եմ տալիս կարդալ Րաֆֆու գրքերի խտացված տարբերակները: Վերջերս կարդացի «Դավիթ Բեկն» ու «Խենթը» ու սիրեցի քանի որ խոտի կանաչ լինելու մասին մի քանի էջ գրված չէր: Բնութագրերն էին կարճ, բայց տեկստը փոփոխված չէր::ok

A.r.p.i.
24.01.2011, 17:52
Րաֆֆին այն բազմաթիվ գրողներից մեկն է, որը խոչընդոտում է, որ երիտասարդ սերունդը սիրի կարդալ:
Էս մտքի հետ ես էլ համաձայն էի դպրոցական տարիներիս ընթացքում: Րաֆֆու ստեղծագործություններն ընդհանրապես չէին ձգում , երևի միակ պատճառն այն էր, որ դպրոցական դասագրքերում հատկապես ընդգրկում էին այնպիսի հատվածներ, որ այնքան էլ հետաքրքիր չէր, մասնավորապես նկարագրվում էր բնություն, Արարատյան դաշտավայրի լուսապայծառ առավոտ, և այլն, և այլն… Բայց վերջերս ասեցի մի հատ փորձեմ կարդալ, ու փորձն էլ էն եղավ, որ մի քանի օրվա մեջ կարդացի «Ջալալեդին», «Խենթը», «Սամվելը» վերջացնելու վրա եմ, շուտով էլ կանցնեմ «Սալբի» վեպին: Ասածս ինչա, շատ էլ լավ գրողա, հեշտ կարդացվող, հեշտ ընկալվող, իզուր մի փնովեք…(Բյուր ջան էս վերջին խոսքը քեզ չէր վերաբերվում, այլ մատաղ սերնդի ներկայացուցիչներին);)

Աշոտ Երկաթ
26.01.2011, 00:58
Մի տեսակ շատ ծանրա գրում, հիշում եմ փոքր ժամանակ ինձ ստիպելով էի կարդում:(

ես համաձայն չեմ որովհետև Րաֆֆի կարդալուց հետո ես սկսեցի սիրել ընդանրապես կարդալ

sokrates74
24.03.2011, 17:11
խոսենք Րաֆֆու Սամվելից .
Պատկերացրեք դուք խոսում էք Սամվելի հետ …
ինչ հարցեր կտայիք նրան և ինչ պատասխան կուզեիք լսել

StrangeLittleGirl
25.12.2013, 17:11
Էկել եմ մի քիչ «Կայծերից» խոսեմ: Շատերը կհիշեն, որ դպրոցական ծրագրում պարտադիր ընթերցանության մեջ կար: Որպես խելոք աշակերտ, թեև հիմնականում զոռով (դե հետաքրքիր տեղեր կային), բայց կարդացել եմ: Ու կարծեմ դպրոցում էլ մի քանի ամիս մենակ Րաֆֆի էինք անցնում (հիմնական շեշտը «Սամվելի» վրա էր, բայց «Խենթն» ու «Կայծերն» էլ էին ծրագրային): Հիմա լավ չեմ հիշում` «Կայծերից» ինչ էինք խոսում, բայց գրքի մասին էսպիսի կարծիք ունեի. «Սամվելից» լավը, «Խենթից» վատը: Էն ժամանակ, եթե որևէ մեկն ասեր, թե «Կայծերը» նորից եմ բացելու, կարող ա տապոռով գլխին տայի: Բայց նենց հետաքրքիր ա, որ էսքան տարի անց առանց որևէ մեկի խորհրդի, սեփական նախաձեռնությամբ որոշեցի նորից կարդալ:

Ինչ խոսք, վեպը բազմաթիվ թերություններ ունի. սյուժետային շրջադարձերը շատ պարզունակ են, տեղ-տեղ պրիմիտիվության աստիճանի բացատրում է ամեն ինչ, բայց ամեն դեպքում բավական լավ գործ է, ու հիմա տեսնում եմ բաներ, որոնք տասներեք-տասնչորս տարեկանում չէի տեսել, իսկ դպրոցական դասագիրքն ու ուսուցչուհին բավականաչափ խելամիտ չէին, որ ուշադրություն հրավիրեին էդ ամենի վրա: Օրինակ, Րաֆֆին շատ նուրբ ձևով քննարկում է «ամոթխած» հայ կնոջ վարքը, գրեթե անտեսանելի կերպով քննադատում է բարոյականություն կոչվածը: Անդրադառնում է նաև կրթության հարցին (հիմնական պատճառը, թե ինչու որոշեցի վերընթերցել): Էնքան դիպուկ է նկարագրում հարուստ ու աղքատ երեխաների նկատմամբ վերաբերմունքը: Դե վեպի առանցքային թեմայի` հայ ժողովրդի ստրկացման-ազատագրման մասին էլ չեմ էլ ասում... սարսափելի ա տեսնելը, որ 130 տարի առաջ նկարագրված պատկերն էսօր էլ ա ակտուալ:

Ով հավես ունի, թող միանա, միասին կարդանք էլի: Լիքը քննարկման թեմա կա ստեղ:

StrangeLittleGirl
09.01.2014, 22:06
Էս էլ ավելի մանրամասն վերլուծություն :))

Ինչու՞ որոշեցի վերընթերցել այս գիրքը, որը տասներեք տարեկանում մեղմ ասած դուրս չէր եկել, կարդացել էի զոռով՝ որպես դպրոցական պարտադիր ընթերցանության մաս ու մենակ որպես հայրենասիրության քարոզ էի հիշում: Իսկ հայրենասիրությունն ինձ համար մի թեմա էր, որի մասին խոսել ընդհանրապես չէի սիրում, էլ չեմ խոսում ներվեր սղոցող շարադրությունների մասին:

Չգիտեմ՝ մեր կրթական համակարգի՞ն, թե՞ տարիքիս մեղադրեմ, որ այն ժամանակ չտեսա այն, ինչ Րաֆֆին դրել էր վեպի մեջ, որ չկարողացա ասել այն, ինչ հիմա եմ ասելու: Ամեն դեպքում, գուցե լավ է, որ այս տարիքում եմ վերընթերցում ու կարծիքս հայտնում, որովհետև եթե այն ժամանակ այս ամենը հայտնվեր ստուգողականի տետրիս մեջ (իսկ «Կայծերի» մասին կարծեմ շարադրություն չենք գրել), հաստատ եթե ծնող չկանչվեր, ապա գոնե «2-ը» պատրաստ էր:

Ով դպրոցում գրականություն է անցել կամ գոնե կարդացել է «Կայծերը», երևի աղոտ կհիշի, որ վեպի կենտրոնական թեման հայ ժողովրդի ստրկամտությունն է ու մի քանի ջահելների պայքարը դրա դեմ (նման է, չէ՞ մեր օրերին): Մեկ էլ անպայման կմտաբերեն Տեր Թոդիկին ու նրա դաժան կրթական մեթոդները: Բայց դրանից ավելին դժվար ինչ-որ մեկն ասի, որովհետև մեր դասագրքերը, մեր կրթական համակարգն արգելել էին ինքնուրույն դատողություններ անել, հասկանալ, թե ուր է տանում Րաֆֆին, ինչով է բացատրում ստրկամտությունը:

Հա´, տեղ-տեղ Րաֆֆին շատ է համը հանում իր պրիմիտիվությամբ, այն, ինչ արդեն ցույց է տվել, մի քանի տող այն կողմ նորից բացատրում է, մի բանը հազար անգամ ասում է: Այդ առումով վեպը գուցե ավելի շատ շահեր, եթե ամեն ինչ սեղմվեր մի հատորանոց 300 էջի մեջ, ոչ թե էդքան ծավալվեր: Բայց ամեն դեպքում նույնիսկ այս ոչ այնքան գերազանց գեղարվեստական որակի ու ստրկության դեմ բացահայտ քարոզի մեջ Րաֆֆին կարևոր հարցեր է բարձրացնում, որոնց մասին բացատրություններ չի տալիս, թողնում է, որ ընթերցողն ինքը նկատի: Ու այս ամենը դպրոցական դասագրքերում չի քննարկվում:

Րաֆֆին նուրբ կերպով անդրադառնում է հայ կնոջ ամոթխածությանը, բարոյականության անհասկանալի նորմերին, հակադրում է Մարգրիտի երեսի քողն ու խաշնարած հայ ընտանիքների աղջիկների անկաշկանդ պահվածքը: Սիրահարի գերեզմանի մոտով անցնելիս էլ Մարոն քար է նետում՝ որպես խայտառակության նշան, իսկ Ֆարհատը փորձում է համոզել, որ միմյանց սիրելու մեջ վատ բան չկա, որ չարժե դրա համար քարկոծել:

Վեպում բարձրացվում է նաև կրթության հարցը: Նկարագրվում է տերթոդիկյան մոդելը՝ դաժան պատիժներով, տեքստերն առանց հասկանալու անգիր սերտելով, հարուստների երեխաների նկատմամբ ավելի լավ վերաբերմունքով ու հենց դպրոցից սկսած երեխաներին ստրկամիտ մեծացնելով. «Նրանք ծեծ կերան նրա համար միայն, որ թույլ չտվեցին մահմեդական երեխաներին իրանց ծեծել... Մի՞թե ինքը, դպրոցը, չէր պատրաստում մեզ ծեծվելու համար... մի՞թե նա չէր մտցնում մեր մեջ ստրկությունը»:

Որքան էլ տարօրինակ թվա, կարծում եմ՝ տերթոդիկյան կրթական մոդելը մեր օրերում էլ է ակտուալ: Լավ, գուցե պատիժներն այդքան դաժան չեն, և ուսուցիչները սահմանափակվում են մի հատ ապտակով կամ թքելով (ամեն դեպքում, ես տասը տարի առաջ եմ դպրոցն ավարտել, գուցե մի բան փոխվե՞լ է): Բայց մնացած ամեն ինչը նույնն է. աշակերտից և ուսանողից պահանջում են անգիր՝ առանց թույլ տալու, որ ստացած (հիմնականում անպետք) ինֆորմացիան վերլուծի: Հարուստների երեխաները միշտ ավելի պուպուշ են ու անմեղ, իսկ ստրկամտությունը սկսվում է հայրենասիրական ամպագոռգոռ շարադրություններով, եկեղեցական քարոզներով ու համոզելով, որ «մեծերն» անսխալական են:

Տերթոդիկյան կրթությունը մի լեզվով է, որ երեխաները չեն հասկանում: Այդ պատճառով Ֆարհատը խիստ զարմանում է Կարոյի նամակը կարդալիս, որովհետև տեքստը պարզ ու հասկանալի է. «Առաջին անգամ պատահում էր տեսնել, որ մարդը գրում է այնպես, որպես խոսում են: Բայց ինչու՞ իմ վարժապետը չէր գրում այնպես, որպես մարդիկ խոսում են: Նրա գրածն ինձ համար մնում էր միշտ հանելուկ, չէր կարելի հասկանալ, կարելի էր միայն գուշակել, թե ինչ է ուզում ասել»:

Բարեբախտաբար, մեր գրական լեզուն այդքան անհասկանալի չէ, ու հնարավոր է այն որպես գրավոր խոսք գործածել: Բայց այս մեջբերումը չի՞ հիշեցնում արդյոք մեր օրերի մաքրամոլական միտումները հատկապես ինտերնետում հաղորդակցվելիս, երբ ոմանք ֆշշացնում են «ա» օժանդակ բայով տեքստ տեսնելիս:

Րաֆֆին շատ ուժեղ քննադատում է նաև եկեղեցուն. «Եկեղեցականը միշտ ընդդեմ է ազգայնության գաղափարին. նա ճանաչում է ազգը միայն կրոնքի անունով. նրա «հոտի» մեջ «խուժդուժ, սկյութացի և հույն» - բոլորը մեկ են: Եկեղեցականը միշտ ընդդեմ է աշխարհային բարեկեցության. նա չէ կարող համբերեր, որ մարդը ճանաչեր իր հայրենիքը, այսինքն երկրի այս կամ այն կտորի վրա հիմներ իր կյանքի և ապրուստի գոյությունը»:

Գրքում եկեղեցին է, որ երեխաներին դպրոցից սկսած ստրուկ է դաստիարակում, իսկ մեծահասակներին հորդորում է հնազանդ լինել, չկռվել, չպայքարել թշնամու դեմ: Բայց այդքանով հանդերձ եկեղեցականները լավ են ապրում, որովհետև կլպում են ժողովրդին: Իհարկե, իրենց ձեռնտու է ստրուկներ ունենալը, որովհետև հեշտ են կառավարվում: Արդյոք քսանմեկերորդ դարու՞մ էլ եկեղեցին նույնը չի ուզում:

Րաֆֆին բավական իմաստուն էր, որ դեռ այն ժամանակներից բացառեր երրորդ ուժը, իսկ մենք մինչև հիմա էլ կառչում ենք ռուսաստաններից ու եվրոպաներից, մինչև հիմա էլ սպասում ենք անգլիական նավերին: «Օտարների օգնությունից մեզ շահ չկա,- գրում է Րաֆֆին,- Դժբա˜խտ է այն ազգը և մի˜շտ դժբախտ կմնա, որ օտարի օգնության կարոտ լինի: Ոչ ոք իր հոր հոգու համար մեզ չի օգնիլ. նա պետք է տասը բան առնե մեզանից, որ մի բան տա»:

Ի վերջո, կենտրոնական գաղափարը ստրկամտության դեմ է, տանում է դեպի ազատություն, լուծումներ փնտրում ստրկամտությունից ազատվելու համար: Մեր ժամանակների պես, «Կայծերում» էլ բոլորը հարմարված ապրում էին, ու միայն մի քանի ակտիվիստներ՝ «մի քանի կարոներ» բարձրացնում էին իրենց ձայնը:

Նույն այդ Կարոյի ձայնով Րաֆֆին նկատում է, որ «ստրկությունը դարձել է ժողովրդի բնավորություն» և «ի՞նչ օգուտ, երբ մի քանի եռանդոտ անձինք զարթել էին, և աշխատում էին դարման տանել նրա խղճություններին,- երբ այդ մի քանի անձանց բոլոր ջանքերը կորչելու, ոչնչացնելու էր ընդհանուր անտարբերության մեջ»:

Ստրկամտությունը վերլուծելով հանդերձ՝ Րաֆֆին փորձում է սահմանել ազատությունը, պարզել, թե որտեղ է այն, գուցե ինչ-որ տեղ էլ լուծում առաջարկել. «Ազատությունը գտնվում է ժողովրդական կենցաղավարության երկու ծայրերի մեջ, մեկում, երբ նա դեռ իր նահապետական պարզության մեջ է ապրում, մյուսում, երբ նա հասել է քաղաքակրթության լույսին: Այս երկու ծայրերի միջոցում տիրում է ստրկությունը»:

Ուրեմն մենք հիմա երկու ծայրերի միջև ենք: Իսկ ինչպե՞ս կարելի է հասնել քաղաքակրթության լույսին: Կարծում եմ՝ որակյալ կրթությամբ, միայն դրանով:

Իսկ թե ինչ է առաջարկում Րաֆֆին, կիմանամ երկրորդ հատորը կարդալիս, չնայած եթե չեմ սխալվում, ինքն էլ է շեշտը կրթության վրա դնելու:

Մար.
07.04.2014, 18:56
Ինչպես Րաֆֆիին, այնպես էլ նրա ստեղծագործություններն շատ եմ սիրում...

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 14:29
Ըհը, Կայծերի մեջ շատ բաներ արդիական են։ Կարդալուց հասկանում ես, որ մենակ ժամանակաշրջանն ու ինֆորմացիոն դաշտն ա փոխվել։ Ընդհանուր առմամբ հայի վիճակը նույնն ա մնացել։
Շատ լավ կլիներ, որ դպրոցներում ավելի ծավալուն ուսումնասիրեին Րաֆֆու գործերը։ Մեր էրեխեքը շատ բան ունեն սովորելու թեկուզ Կայծերից՝ համեմատելով ու վերլուծելով։
Հա, լրիվ համաձայն եմ: Էն ժամանակ թուրք ու քուրդ էին թալանչիները, հիմա՝ հենց հայ պաշտոնյաներ: Ու մեկ էլ հետաքրքիր էին իրա բացատրությունները. ըստ Րաֆֆու, ոնց որ էդ մարդիկ նախնադարի ու քաղաքակրթության արանքում ճզմված լինեին, դրա համար տենցն էին: Էն մասը հիշու՞մ ես, որ նահապետական հայ գյուղ ա ներկայացնում, որտեղ մարդիկ բնությանը կպած են ու միևնույն ժամանակ շատ ազատ: Նենց դուրս էկավ դա:

Ինչ վերաբերում ա դպրոցներին, ինձ թվում ա՝ Րաֆֆուն ավելի քան բավարար ժամանակ ա տրամադրվում, բայց մի երկու բան սխալ ա արվում: Նախ, ամբողջ կենտրոնացումը Սամվելի վրա ա, իսկ ես Սամվելն ընդհանրապես կհանեի դպրոցական ծրագրից: Հետո, աշակերտին չեն թողնում ինքնուրույն վերլուծի ու էդ ամենը տեսնի: Երբ Կայծերը տասներեք-տասնչորս տարեկանում կարդացի, ինձ համար հերթական տափակ հայրենասիրական գործն էր: Բայց ի՞նչ հայրենասիրություն: Կարելի ա նույնիսկ ասել, որ Րաֆֆին Կայծերում հենց էդ տափակ հայրենասիրությունն ու կրոնն ա մի լավ քլնգում:

Մ Մ
05.06.2014, 14:56
Հա, լրիվ համաձայն եմ: Էն ժամանակ թուրք ու քուրդ էին թալանչիները, հիմա՝ հենց հայ պաշտոնյաներ: Ու մեկ էլ հետաքրքիր էին իրա բացատրությունները. ըստ Րաֆֆու, ոնց որ էդ մարդիկ նախնադարի ու քաղաքակրթության արանքում ճզմված լինեին, դրա համար տենցն էին: Էն մասը հիշու՞մ ես, որ նահապետական հայ գյուղ ա ներկայացնում, որտեղ մարդիկ բնությանը կպած են ու միևնույն ժամանակ շատ ազատ: Նենց դուրս էկավ դա:

Ինչ վերաբերում ա դպրոցներին, ինձ թվում ա՝ Րաֆֆուն ավելի քան բավարար ժամանակ ա տրամադրվում, բայց մի երկու բան սխալ ա արվում: Նախ, ամբողջ կենտրոնացումը Սամվելի վրա ա, իսկ ես Սամվելն ընդհանրապես կհանեի դպրոցական ծրագրից: Հետո, աշակերտին չեն թողնում ինքնուրույն վերլուծի ու էդ ամենը տեսնի: Երբ Կայծերը տասներեք-տասնչորս տարեկանում կարդացի, ինձ համար հերթական տափակ հայրենասիրական գործն էր: Բայց ի՞նչ հայրենասիրություն: Կարելի ա նույնիսկ ասել, որ Րաֆֆին Կայծերում հենց էդ տափակ հայրենասիրությունն ու կրոնն ա մի լավ քլնգում:

Իմ կարծիքում վեպում հիմնական շեշտը դրված է կրթության վրա։ Ծնողները երեխաներին հանձնում էին տեր թոդիկների ձեռքը, ասում էին մսացուն քեզ, ոսկորները մեզ, ուսում տուր, գիր ու գրականություն սովորեցրու, չի սովորում՝ մի լավ քոթակի, մարդ դարձրու։ Սխալը սկսել ա ստեղից։ Նոր, աճող սերնդին ստրուկ են մեծացրել՝ վախկոտ, սեփական կարծիք չունեցող, Ավետարանն անգիր արած։ Ավետարանը, կրոնը կարևոր ա ազգի գոյատևման, համախմբան համար, բայց առանց ազգի պատմության զրոյա։ Երեխաներին չէին սովորեցնում էն, ինչ կարևոր էր, պատմություն, որը գոյատևման հիմքն ա։ Սովորեցնում էին հնազանդ լինել, եթե քուրդը/թուրքը քեզ քարկոծում են, գլուղդ կախի, ունեցվածքդ խլում են, գնա թաքցրածդ էլ բեր, խելոք հանձնի իրանց, իրանք են քո տերը։ Վառ օրինակ, երբ որ ծեծել էին քրդերի էեխեքին։

Մ Մ
05.06.2014, 14:59
Վեպում շաատ կարևոր դեր ունի որսորդ Ավոն՝ իրա պատմությամբ, իրա արմատներով։ Որսորդ Ավոն էր, որ Կարոյի, Սագոյի, Ասլանի մեջ հայրենասիրական, ազգանվեր գործ անելու կայծեր գցեց։ Բայց էլի հիմքը դրեց ուսման վրա։ ուղարկեց արտասահման, ուսում առան, վերադարձան, արդեն ազգին պիտանի, օգտակար գիտելիքներով հարստացած։

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:08
Իմ կարծիքում վեպում հիմնական շեշտը դրված է կրթության վրա։ Ծնողները երեխաներին հանձնում էին տեր թոդիկների ձեռքը, ասում էին մսացուն քեզ, ոսկորները մեզ, ուսում տուր, գիր ու գրականություն սովորեցրու, չի սովորում՝ մի լավ քոթակի, մարդ դարձրու։ Սխալը սկսել ա ստեղից։ Նոր, աճող սերնդին ստրուկ են մեծացրել՝ վախկոտ, սեփական կարծիք չունեցող, Ավետարանն անգիր արած։ Ավետարանը, կրոնը կարևոր ա ազգի գոյատևման, համախմբան համար, բայց առանց ազգի պատմության զրոյա։ Երեխաներին չէին սովորեցնում էն, ինչ կարևոր էր, պատմություն, որը գոյատևման հիմքն ա։ Սովորեցնում էին հնազանդ լինել, եթե քուրդը/թուրքը քեզ քարկոծում են, գլուղդ կախի, ունեցվածքդ խլում են, գնա թաքցրածդ էլ բեր, խելոք հանձնի իրանց, իրանք են քո տերը։ Վառ օրինակ, երբ որ ծեծել էին քրդերի էեխեքին։

Ահա, համաձայն եմ: Ու պատահական չի, որ արտասահմանում կրթություն ստացած տղաներն էդքան կարևոր դեր են կատարում: Հետո հետաքրքիր ա, որ ասենք էդ տղաները հեղափոխություն չեն անում, ժողովրդին միանգամից հարյուր ութսուն աստիճանով չեն փոխում: Ստեղ ավելի շատ իրանց՝ «կայծեր» լինելու հարցն ա, այսինքն՝ որ իրանք ուրիշ լինելով պուճուր-մուճուր բաներ փոխում են ժողովրդի մեջ:

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:10
Ի դեպ, կրթությանն անդրադարձել եմ իմ բլոգային գրառման մեջ (http://byurakn.wordpress.com/2014/01/30/%D5%AF%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6-%D5%B8%D6%82-%D6%80%D5%A1%D6%86%D6%86%D5%B8%D6%82-%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AE%D5%A5%D6%80%D5%A8/):

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:13
Վեպում շաատ կարևոր դեր ունի որսորդ Ավոն՝ իրա պատմությամբ, իրա արմատներով։ Որսորդ Ավոն էր, որ Կարոյի, Սագոյի, Ասլանի մեջ հայրենասիրական, ազգանվեր գործ անելու կայծեր գցեց։ Բայց էլի հիմքը դրեց ուսման վրա։ ուղարկեց արտասահման, ուսում առան, վերադարձան, արդեն ազգին պիտանի, օգտակար գիտելիքներով հարստացած։

Ավոն շատ տարօրինակ կերպար ա: Մի կողմից, ինքն իր ազատատենչ գաղափարներով, աղջկան էնպիսի դաստիարակություն տվող, որ կռվող ու ուժեղ մեծանա: Մյուս կողմից, Մարոն իր նահապետական մտքերով (հիշենք, թե ոնց ա քար գցում սիրահարի գերեզմանին), մեկ էլ Ավոյի որդեգիրը (լավ չեմ հիշում, Հասո՞ էր անունը, թե՞ Հասոն ծառան էր) ու նրա կինը, որ քողը երեսից չէր բարձրացնում ու անգամ տղամարդու հետ չէր խոսում: Չգիտեմ՝ Րաֆֆին ստեղ սխա՞լ ա թույլ տվել, թե՞ ուզեցել ա ցույց տալ, որ մի հոգու տված դաստիարակությունը քիչ ա, հասարակությունն ամեն դեպքում կարա ազդի:

Մ Մ
05.06.2014, 15:22
Ահա, համաձայն եմ: Ու պատահական չի, որ արտասահմանում կրթություն ստացած տղաներն էդքան կարևոր դեր են կատարում: Հետո հետաքրքիր ա, որ ասենք էդ տղաները հեղափոխություն չեն անում, ժողովրդին միանգամից հարյուր ութսուն աստիճանով չեն փոխում: Ստեղ ավելի շատ իրանց՝ «կայծեր» լինելու հարցն ա, այսինքն՝ որ իրանք ուրիշ լինելով պուճուր-մուճուր բաներ փոխում են ժողովրդի մեջ:

Էն տարածքում, որտեղ որ ապրել են, ապրելակերպի մեջ աահագին փոփոխություններ եղան։ Սկսած էն, որ գետնափոր տնակներ էլ չէին սարքում, քուրդ ու հայ հարևանություն էին անում։ Բուն պատճառն էն էր, որ գյուղի "բանիմաց մարդը"՝ Կարոն, հայ էր, բոլորը նրանից էիրն խորհուրդ հարցնում, ընդունում էին, ինչ որ տեղ նաև վախենում։
Համեմատենք Ֆարհատին մնացած երեքի հետ։ Մանկության ընկերներ, հետո ինչ-ինչ պատճառներով իրանց ճանապարհները բաժանվում են։ Տղաները ուսում են ստանում երկրից դուրս, իսկ Ֆարհատը տեր թոդիկի մոտ։ Տարիներ անց ճանապարհները խաչվում են։ Նույն երիտասարդներն են, նույն հողից սերած բայց լրիվ այլ աշխարհայացքով ու նպատակներով։ Ֆարհատը ուզում ա ինքնասպանություն գործի, քանի որ էնքան թույլ կամքի տեր ա, որ չի կարողանում ազատվի տեր թոդիկից, իսկ երեք երիտասարդներն ու Ջալլադը պլան էին մշակում, թե ինչպես ժողովրդին ազատեն կործանումից։

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:28
Էն տարածքում, որտեղ որ ապրել են, ապրելակերպի մեջ աահագին փոփոխություններ եղան։ Սկսած էն, որ գետնափոր տնակներ էլ չէին սարքում, քուրդ ու հայ հարևանություն էին անում։ Բուն պատճառն էն էր, որ գյուղի "բանիմաց մարդը"՝ Կարոն, հայ էր, բոլորը նրանից էիրն խորհուրդ հարցնում, ընդունում էին, ինչ որ տեղ նաև վախենում։
Համեմատենք Ֆարհատին մնացած երեքի հետ։ Մանկության ընկերներ, հետո ինչ-ինչ պատճառներով իրանց ճանապարհները բաժանվում են։ Տղաները ուսում են ստանում երկրից դուրս, իսկ Ֆարհատը տեր թոդիկի մոտ։ Տարիներ անց ճանապարհները խաչվում են։ Նույն երիտասարդներն են, նույն հողից սերած բայց լրիվ այլ աշխարհայացքով ու նպատակներով։ Ֆարհատը ուզում ա ինքնասպանություն գործի, քանի որ էնքան թույլ կամքի տեր ա, որ չի կարողանում ազատվի տեր թոդիկից, իսկ երեք երիտասարդներն ու Ջալլադը պլան էին մշակում, թե ինչպես ժողովրդին ազատեն կործանումից։

Դե հենց էդ ա: Իրանք լոկալ փոփոխություններ են անում: Ինչ-որ ապստամբություն չեն կազմակերպում, որ հայ ժողովրդին ազատագրեն բռնակալներից, ինչ-որ միանգամից ամեն ինչ շուռ չեն տալիս: Շատ ռեալիստորեն ա Րաֆֆին էդ հարցին մոտենում. մի քանի հոգի նորմալ կրթություն ստացան, մարդ ա իր շրջապատը փոխեց, բայց ոչ թե միանգամից սաղի հախից էկան:

Ու մեկ էլ Ասլանի պահերն ինձ էնքան դուր չեկան: Ավելի շուտ, դուրս չեկավ, որ իրա էրեխեքը Հայաստան գալիս հայերեն չգիտեին: Ինձ թվում ա՝ ստեղ միամիտ քայլ ա արել Րաֆֆին, չի հասկացել, թե ինչքան կարևոր բացթողում ա դա, երբ մեծն հայրենասերի էրեխեքը հոր լեզուն չեն իմանում:

Մ Մ
05.06.2014, 15:29
Ավոն շատ տարօրինակ կերպար ա: Մի կողմից, ինքն իր ազատատենչ գաղափարներով, աղջկան էնպիսի դաստիարակություն տվող, որ կռվող ու ուժեղ մեծանա: Մյուս կողմից, Մարոն իր նահապետական մտքերով (հիշենք, թե ոնց ա քար գցում սիրահարի գերեզմանին), մեկ էլ Ավոյի որդեգիրը (լավ չեմ հիշում, Հասո՞ էր անունը, թե՞ Հասոն ծառան էր) ու նրա կինը, որ քողը երեսից չէր բարձրացնում ու անգամ տղամարդու հետ չէր խոսում: Չգիտեմ՝ Րաֆֆին ստեղ սխա՞լ ա թույլ տվել, թե՞ ուզեցել ա ցույց տալ, որ մի հոգու տված դաստիարակությունը քիչ ա, հասարակությունն ամեն դեպքում կարա ազդի:

Ծառան Մհեն էր, եթե ճիշտ եմ հիշում։
Չէ, հասարակության ազդեցությունը չի, կարծում եմ Մարոն, որպես հայ աղջկա, կնոջ կերպար, ներկայացված ա որպես խիզախ, կռվող (օրինակ էն քուրդ աղջկան, որ ծեծում ա), տղամարդկային, ուժեղ բնավորությամբ, բայց կանացի ու ամոթխած։ Երևի ուզեցել ա ցույց տա, որ նահապետական ապրելակերպը հայի կերպն ա, բայց միևնույն ժամանակ էտ չի խանգարում կնոջ անձի, մտքի ազատությանը։ Որ կինը կարա լինի ազգին պիտանի, ոչ միայն երեխա ծնելով ու մեծացնելով։

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:32
Ծառան Մհեն էր, եթե ճիշտ եմ հիշում։
Չէ, հասարակության ազդեցությունը չի, կարծում եմ Մարոն, որպես հայ աղջկա, կնոջ կերպար, ներկայացված ա որպես խիզախ, կռվող (օրինակ էն քուրդ աղջկան, որ ծեծում ա), տղամարդկային, ուժեղ բնավորությամբ, բայց կանացի ու ամոթխած։ Երևի ուզեցել ա ցույց տա, որ նահապետական ապրելակերպը հայի կերպն ա, բայց միևնույն ժամանակ էտ չի խանգարում կնոջ անձի, մտքի ազատությանը։ Որ կինը կարա լինի ազգին պիտանի, ոչ միայն երեխա ծնելով ու մեծացնելով։
Դե հենց էդ ա, հոր տված դաստիարակության շնորհիվ ինքը տենց կռվող ա: Բայց մյուս կողմից, էդ ամոթխածությունը քանի տեղ Րաֆֆին քննադատում ա: Անգամ սիրահարի գերեզմանի պահը, երբ Մարոն քար ա գցում, Ֆարհատն էլ անկեղծ զարմանում ա, թե ինչու պետք ա քարկոծել էդ մարդկանց, եթե իրանք իրար սիրում էին, ինչ կապ ունեն նահապետական վարուբարքերը: Բացի դրանից, էնտեղ մի գյուղ էլ ա ցույց տալիս Րաֆֆին, որտեղ քաղաքակրթությունից շատ ավելի հետ են, բայց շատ ավելի ազատ են կանայք, գլխներին քող չեն գցում ու տենց լիքը բաներ: Ու ինքը ազատությունը տենց ա սահմանում՝ կա՛մ ծայրահեղ նահապետական, կա՛մ ծայրահեղ քաղաքակիրթ, իսկ դրա արանքում ստրկամտությունն ա: Էս թեմայի առաջին էջում մանրամասն գրառում եմ արել դրա մասին, կարաս կարդաս:

Մ Մ
05.06.2014, 15:34
Դե հենց էդ ա: Իրանք լոկալ փոփոխություններ են անում: Ինչ-որ ապստամբություն չեն կազմակերպում, որ հայ ժողովրդին ազատագրեն բռնակալներից, ինչ-որ միանգամից ամեն ինչ շուռ չեն տալիս: Շատ ռեալիստորեն ա Րաֆֆին էդ հարցին մոտենում. մի քանի հոգի նորմալ կրթություն ստացան, մարդ ա իր շրջապատը փոխեց, բայց ոչ թե միանգամից սաղի հախից էկան:

Ու մեկ էլ Ասլանի պահերն ինձ էնքան դուր չեկան: Ավելի շուտ, դուրս չեկավ, որ իրա էրեխեքը Հայաստան գալիս հայերեն չգիտեին: Ինձ թվում ա՝ ստեղ միամիտ քայլ ա արել Րաֆֆին, չի հասկացել, թե ինչքան կարևոր բացթողում ա դա, երբ մեծն հայրենասերի էրեխեքը հոր լեզուն չեն իմանում:

Ըստ իս Ասլանի կինն էլ պիտի հայ լիներ։ Բայց դե գոնե վերջում վերադառնում են :)
Բացթողում դժվար լինի, աբսուրդ կլիներ մայրը հայ չլինելով երեխաները հայերեն իմանային։

Հ.Գ. էնքան մտքեր կան գրելու, ուղղակի հետ եմ վարժվել գրելով արտահայտվելուց։ Էս էլ ոչ մի տեսակ սոց ցանցից չօգտվելու օգուտը։ :)

Rhayader
05.06.2014, 15:35
Այ սրա համար


Առավոտ էր, Արարատյան դաշտի լուսապայծառ առավոտներից մեկը: Արևի առաջին ճառագայթների ներքո՝ Մասիսի սպիտակափառ գագաթը փայլում էր վարդագույն շողերով, որ աչք էին շլացնում: Արագածի պսակաձև գագաթը չէր երևում: Նա դեռ պատած էր ձյունի ճերմակ մշուշով, որպես մի ամոթխած հարսիկ, որ սքողում էր իր դեմքը անթափանցիկ շղարշով: Կանաչազարդ դաշտավայրը, ցողված մարգագետիններով, վառվում էր ծիածանի ամենանուրբ գույներով: Փչում էր մեղմ հովիկը, ծաղիկները ժպտում էին, դալար խոտաբույսերը ծփում ու ծածանվում էին, և դաշտի խաղաղ տարածությունը օրորվում էր սքանչելի ալեկոծությամբ: Գեղեցիկ էր այդ առավոտը:

Րաֆֆիին կարելի է ծեծել իր սեփական «Սամվելով»: Քյառթու դեռահաս աղջկա հուշատետրն անգամ ոչ միշտ է այսքան վատը լինում: Ինչու եմ ես հայ գրականությունը միշտ ստորադաս համարել, ասենք, եվրոպական ցանկացած երկրի գրականությանը՝ որովհետև գրական ոճից իսպառ զուրկ մեկն, ինչպիսին է Րաֆֆին, այստեղ համարվում է դասական:

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 15:38
Ըստ իս Ասլանի կինն էլ պիտի հայ լիներ։ Բայց դե գոնե վերջում վերադառնում են :)
Բացթողում դժվար լինի, աբսուրդ կլիներ մայրը հայ չլինելով երեխաները հայերեն իմանային։

Հ.Գ. էնքան մտքեր կան գրելու, ուղղակի հետ եմ վարժվել գրելով արտահայտվելուց։ Էս էլ ոչ մի տեսակ սոց ցանցից չօգտվելու օգուտը։ :)
Ինչու՞ աբսուրդ կլիներ: Հեչ էլ աբսուրդ չէր լինի: Եթե էդքան հայրենասեր տիպ էր Ասլանը, հաստատ ժամանակ կծախսեր, որ երեխաներին հայերեն սովորեցնի: Բայց դե որ կինը հայ չէր, էդ պահը դզեց: Մի ուրիշ ստերեոտիպ էլ դրանով ա կոտրում Րաֆֆին:

Մ Մ
05.06.2014, 16:06
Դե հենց էդ ա, հոր տված դաստիարակության շնորհիվ ինքը տենց կռվող ա: Բայց մյուս կողմից, էդ ամոթխածությունը քանի տեղ Րաֆֆին քննադատում ա: Անգամ սիրահարի գերեզմանի պահը, երբ Մարոն քար ա գցում, Ֆարհատն էլ անկեղծ զարմանում ա, թե ինչու պետք ա քարկոծել էդ մարդկանց, եթե իրանք իրար սիրում էին, ինչ կապ ունեն նահապետական վարուբարքերը: Բացի դրանից, էնտեղ մի գյուղ էլ ա ցույց տալիս Րաֆֆին, որտեղ քաղաքակրթությունից շատ ավելի հետ են, բայց շատ ավելի ազատ են կանայք, գլխներին քող չեն գցում ու տենց լիքը բաներ: Ու ինքը ազատությունը տենց ա սահմանում՝ կա՛մ ծայրահեղ նահապետական, կա՛մ ծայրահեղ քաղաքակիրթ, իսկ դրա արանքում ստրկամտությունն ա: Էս թեմայի առաջին էջում մանրամասն գրառում եմ արել դրա մասին, կարաս կարդաս:

Հենց էտա էլի, որ Մարոյի դաստիարակությունը ոսկե միջինն ա՝ կիսով չափ նահապետտական, կիսով չափ ազատ։

Մ Մ
05.06.2014, 16:07
Ինչու՞ աբսուրդ կլիներ: Հեչ էլ աբսուրդ չէր լինի: Եթե էդքան հայրենասեր տիպ էր Ասլանը, հաստատ ժամանակ կծախսեր, որ երեխաներին հայերեն սովորեցնի: Բայց դե որ կինը հայ չէր, էդ պահը դզեց: Մի ուրիշ ստերեոտիպ էլ դրանով ա կոտրում Րաֆֆին:

Երեխաների դաստիարակությամբ հիմնականում մայրերն են զբաղվում + դրան օտար երկիր, էտ երեխաները մաքսիմում կարողանային քիչ-միչ հայերեն բառեր տարբերակեին։

Մ Մ
05.06.2014, 16:12
Այ սրա համար

Rhayader, շատ սիրուն նկարագրություն ա։ Կարդալուց նույնիսկ էտ արևի ճառագայթներն են երևում։

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 16:14
Երեխաների դաստիարակությամբ հիմնականում մայրերն են զբաղվում + դրան օտար երկիր, էտ երեխաները մաքսիմում կարողանային քիչ-միչ հայերեն բառեր տարբերակեին։

ՄՄ ջան, բան չունեմ ասելու, որ մոր դերն ավելի մեծ ա լեզու սովորելիս, բայց հայրը եթե ուզենա, իր մայրենի լեզուն կարա սովորեցնի: Էդ ինչու՞ անգլիացուց ու հայից ծնված Հայաստանում մեծացած երեխան կարա անգլերեն իմանա զուտ հոր հետ շփվելով: Ուղղակի էստեղ ասում եմ՝ Րաֆֆին հավանաբար միամտաբար ա էդ բացթողումն արել:

Մ Մ
05.06.2014, 17:16
ՄՄ ջան, բան չունեմ ասելու, որ մոր դերն ավելի մեծ ա լեզու սովորելիս, բայց հայրը եթե ուզենա, իր մայրենի լեզուն կարա սովորեցնի: Էդ ինչու՞ անգլիացուց ու հայից ծնված Հայաստանում մեծացած երեխան կարա անգլերեն իմանա զուտ հոր հետ շփվելով: Ուղղակի էստեղ ասում եմ՝ Րաֆֆին հավանաբար միամտաբար ա էդ բացթողումն արել:

Պիտի չհամաձայնվեմ բաց թողման հետ։ Իմ հիշելով երեխաների անունները հայկական էին, երեխաները գիտեին, որ հայ էին։ Մի դրվագ կար, որ վանքի մոտ թե ներսում երեխաները ասում էին, որ պիտի հայերեն սովորեն։ Ասլանը նրանց հայեցի էր դաստիարակում, թեև չէին խոսում հայերեն։

StrangeLittleGirl
05.06.2014, 17:23
Պիտի չհամաձայնվեմ բաց թողման հետ։ Իմ հիշելով երեխաների անունները հայկական էին, երեխաները գիտեին, որ հայ էին։ Մի դրվագ կար, որ վանքի մոտ թե ներսում երեխաները ասում էին, որ պիտի հայերեն սովորեն։ Ասլանը նրանց հայեցի էր դաստիարակում, թեև չէին խոսում հայերեն։

Դե հենց էդ ա, հայեցի դաստիարակությունը ես չգիտեմ ինչ ա, եթե հայերեն խոսել չի սովորեցնում: Հետևաբար, դա բացթողում ա: Հա, էրեխեքն ասում են, որ պիտի սովորեն: Բայց ու՞ր էին էդքան ժամանակ, մինչև էդ պիտի սովորեին, կրիտիկական տարիքը բաց էին թողել, հայերենն էլ երբեք մայրենիի կարգավիճակ չէր ունենալու:

Մ Մ
06.06.2014, 14:19
Դե հենց էդ ա, հայեցի դաստիարակությունը ես չգիտեմ ինչ ա, եթե հայերեն խոսել չի սովորեցնում: Հետևաբար, դա բացթողում ա: Հա, էրեխեքն ասում են, որ պիտի սովորեն: Բայց ու՞ր էին էդքան ժամանակ, մինչև էդ պիտի սովորեին, կրիտիկական տարիքը բաց էին թողել, հայերենն էլ երբեք մայրենիի կարգավիճակ չէր ունենալու:

Բյուր, ուղղակի չեմ կարողանում պատկերացնեմ, ոնց կարա բացթողում լինի։ Կամ շտապել ա ավարտի վեպը, տենց չի խորացել :))
Հայեցի դաստիրակության մեջ մտնում ա նաև լեզուն (ու իմ համար շատ ավելի կարևոր ա մարդ իմանա հայոց պատմություն, տիրապետի հայոց լեզվին, բայց չունենա հայկական արմատներ։ Ես էտ մարդուն ավելի շատ հայ կհամարեմ, քան շատ շատերին)։

Մ Մ
06.06.2014, 14:20
Ի դեպ, կրթությանն անդրադարձել եմ իմ բլոգային գրառման մեջ (http://byurakn.wordpress.com/2014/01/30/%D5%AF%D6%80%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6-%D5%B8%D6%82-%D6%80%D5%A1%D6%86%D6%86%D5%B8%D6%82-%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AE%D5%A5%D6%80%D5%A8/):

Բլոգիդ գրառումն էլ կարդացի, եթե ավելի վաղ կարդացած լինեի, ինձ կթվար, թե նմանատիպ կարծիք ա ձևավորվել մոտս քո գրած մեկնաբանությունների շնորհիվ :)

Rhayader
06.06.2014, 14:59
Rhayader, շատ սիրուն նկարագրություն ա։ Կարդալուց նույնիսկ էտ արևի ճառագայթներն են երևում։

Զզվելիության աստիճանի էժանագին, պարազիտային բառերով ծանրաբեռնված նկարագրություն է: Ոչ մի իրեն հարգող գրող չի օգտագործի լուսապայծառ, սպիտակափառ, սքողել, կանաչազարդ բառերը, «ծաղիկները ժպտում էին», «մեղմ հովիկը» արտահայտությունները: Գրականության մեջ գոյություն ունի կլիշե հասկացությունը՝ ուժեղ թվացող, բայց իրականում ընդամենը շաբլոն պատկերներ կամ արտահայտություններ, որոնք ծույլ, ոճից զուրկ գրողներն օգտագործում են՝ իրենց աշխատանքն ավելի տպավորիչ դարձնելու համար: Արևմտյան գրականության մեջ կլիշեն անթույլատրելի է: Րաֆֆիի պատկերները ծայրից ծայր կլիշե են: Դատելով ձեր ավատարից, իզուր եմ ձեզ այս մասին ասում: Վարդագույն վարդեր, վարդագույն ստորագրություն, և այլն:

Բայց գրականությանն ավելի լուրջ ընկալող մարդիկ միանգամից կհասկանան, թե ես ինչ ի նկատի ունեմ:

Մ Մ
09.06.2014, 13:57
Զզվելիության աստիճանի էժանագին, պարազիտային բառերով ծանրաբեռնված նկարագրություն է: Ոչ մի իրեն հարգող գրող չի օգտագործի լուսապայծառ, սպիտակափառ, սքողել, կանաչազարդ բառերը, «ծաղիկները ժպտում էին», «մեղմ հովիկը» արտահայտությունները: Գրականության մեջ գոյություն ունի կլիշե հասկացությունը՝ ուժեղ թվացող, բայց իրականում ընդամենը շաբլոն պատկերներ կամ արտահայտություններ, որոնք ծույլ, ոճից զուրկ գրողներն օգտագործում են՝ իրենց աշխատանքն ավելի տպավորիչ դարձնելու համար: Արևմտյան գրականության մեջ կլիշեն անթույլատրելի է: Րաֆֆիի պատկերները ծայրից ծայր կլիշե են: Դատելով ձեր ավատարից, իզուր եմ ձեզ այս մասին ասում: Վարդագույն վարդեր, վարդագույն ստորագրություն, և այլն:

Բայց գրականությանն ավելի լուրջ ընկալող մարդիկ միանգամից կհասկանան, թե ես ինչ ի նկատի ունեմ:

Rhayader, փորձիր ավելի գունեղ նկարագրել քեզ համար էտքան զզվելիություն առաջացնող պատկերը, եթե իհարկե կարող ես։ Րաֆֆին ժողովրդին հասանելի լեզվով գրող ա էղել, ավելի պարզ՝ բառապաշարով ու մտքերով հանդերձ։ Եթե ուսումնասիրած լինեիր Րաֆֆու հատորները, կզգայիր, որ պարզությունը գերակշռում ա, ոչ խոհափիլիսոփայական մտքեր ա արտահայտել, ոչ էլ փորձել ա։ Հասարակ ժողովրդին հասանելի լեզուն չեմ կարծում, որ սրանից ավելի ընկալելի կարող ա լինի։ Առօրյան ճոռոմաբանություններով չեն նկարագրում։ Գրականությանը ոչ միայն պիտի լուրջ նայես, այլև թեթև ու հաճելի։ Եթե դու վաղորդյանը փորձես նկարագրել գրական եսիմ ինչ արտահայտություններով, քեզ քչերը կհասկանան ու կզգան, իսկ ժողովրդին համախմբող, ժողովրդի վիճակը նկարագրող արտահայտությունները վերամբարձ չեն կարող լինել՝ ի օգուտ ժաղովրդի, նրանք էտ պիտի կարողանան հասկանալ, իսկ 19-20-րդ դարերում ոչ բոլորն էին քո նման Գրականագետ ու Քննադատ :)
Հարգելիս, իսկ ինչ վերաբերվում ա իմ ավատարին ու ստորագրությանը, ինձնից քեզ խորհուրդ՝ աբլոժկային երբեք չխաբնվես... Նկատի ունեմ (ոչ թե Ի նկատի), գրականությանը լուրջ վերաբերվող մարդիկ տենց սուտի բաներից կարծիք, անտեղի մեկնաբանություններ ու և այլններ իրենց թույլ չեն տալիս։

Malxas
09.06.2014, 14:06
Թեև գրել ես մի փոքր չափազանցված ու կոպիտ, բայց քեզ հետ մոտավորապես կարելի է համաձայնել: Ի պաշտպանություն Րաֆֆիի կարող եմ միայն ասել, որ նա ապրել է հարաբերականորեն շատ քիչ, կարծեմ 50 տարի, իսկ գրողները այդ տարիքից հետո են ետադարձ հայացք գցում իրենց գրածների վրա, խմբագրում և որակավորում: Րաֆիի ստեղծագործություններն իրոք լուրջ խմբագրման կարիք ունեն, դրանք կարելի է կրճատել մոտ 40-50 տոկոսով ու ավելի որակյալ դարձնել: Ի դեպ Դյումայի որոշ գործերի հետ ներկայիս գրականագետները հենց այդպես էլ վարվել են:


Այ սրա համար



Րաֆֆիին կարելի է ծեծել իր սեփական «Սամվելով»: Քյառթու դեռահաս աղջկա հուշատետրն անգամ ոչ միշտ է այսքան վատը լինում: Ինչու եմ ես հայ գրականությունը միշտ ստորադաս համարել, ասենք, եվրոպական ցանկացած երկրի գրականությանը՝ որովհետև գրական ոճից իսպառ զուրկ մեկն, ինչպիսին է Րաֆֆին, այստեղ համարվում է դասական:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 14:13
Թեև գրել ես մի փոքր չափազանցված ու կոպիտ, բայց քեզ հետ մոտավորապես կարելի է համաձայնել: Ի պաշտպանություն Րաֆֆիի կարող եմ միայն ասել, որ նա ապրել է հարաբերականորեն շատ քիչ, կարծեմ 50 տարի, իսկ գրողները այդ տարիքից հետո են ետադարձ հայացք գցում իրենց գրածների վրա, խմբագրում և որակավորում: Րաֆիի ստեղծագործություններն իրոք լուրջ խմբագրման կարիք ունեն, դրանք կարելի է կրճատել մոտ 40-50 տոկոսով ու ավելի որակյալ դարձնել: Ի դեպ Դյումայի որոշ գործերի հետ ներկայիս գրականագետները հենց այդպես էլ վարվել են:
Ահա, ես էլ եմ համաձայն, որ Րաֆֆին լուրջ խմբագրման կարիք ունի: Ասենք, եթե Կայծերի մեկ երրորդը մնար, բավական լավը կլիներ նաև որպես գեղարվեստական գործ: Իսկ Սամվելն ընդհանրապես վառել ա պետք, դա Րաֆֆու ամենաախմախ գործն ա, թե ինչու են դա դեմ տալիս դպրոցականներին, չեմ հասկանում:

Malxas
09.06.2014, 14:53
Սամվելը շատ վաղուց եմ կարդացել, գնահատական տալ չեմ կարող, իսկ ահա Խաչագողի հիշատակարանը 40 տոկոսով կարելի է կրճատել:


Ահա, ես էլ եմ համաձայն, որ Րաֆֆին լուրջ խմբագրման կարիք ունի: Ասենք, եթե Կայծերի մեկ երրորդը մնար, բավական լավը կլիներ նաև որպես գեղարվեստական գործ: Իսկ Սամվելն ընդհանրապես վառել ա պետք, դա Րաֆֆու ամենաախմախ գործն ա, թե ինչու են դա դեմ տալիս դպրոցականներին, չեմ հասկանում:

Մար.
09.06.2014, 15:01
Ահա, ես էլ եմ համաձայն, որ Րաֆֆին լուրջ խմբագրման կարիք ունի: Ասենք, եթե Կայծերի մեկ երրորդը մնար, բավական լավը կլիներ նաև որպես գեղարվեստական գործ: Իսկ Սամվելն ընդհանրապես վառել ա պետք, դա Րաֆֆու ամենաախմախ գործն ա, թե ինչու են դա դեմ տալիս դպրոցականներին, չեմ հասկանում:

իսկ ինչո՞ւ եք Սամվել վեպի մասին այդ կարծիքին:8 ես օրինակ այն շատ եմ հավանել :oy

Rhayader
09.06.2014, 15:24
Թեև գրել ես մի փոքր չափազանցված ու կոպիտ, բայց քեզ հետ մոտավորապես կարելի է համաձայնել: Ի պաշտպանություն Րաֆֆիի կարող եմ միայն ասել, որ նա ապրել է հարաբերականորեն շատ քիչ, կարծեմ 50 տարի, իսկ գրողները այդ տարիքից հետո են ետադարձ հայացք գցում իրենց գրածների վրա, խմբագրում և որակավորում: Րաֆիի ստեղծագործություններն իրոք լուրջ խմբագրման կարիք ունեն, դրանք կարելի է կրճատել մոտ 40-50 տոկոսով ու ավելի որակյալ դարձնել: Ի դեպ Դյումայի որոշ գործերի հետ ներկայիս գրականագետները հենց այդպես էլ վարվել են:

Չեմ կարծում, որ ինքը Սամվելը 14-17 տարեկաններում է գրել, որ հետադարձ հայացքի կարիք լինի:

Ի պաշտպանություն Դյումայի ասեմ (Դյումա-հոր, ոչ թե որդու), որ Օգյուստ Մակեի հետ իր համագործակցությունները գրական ոճի տեսանկյունից անթերի են (չնայած ֆրանսերենին այնքան լավ չեմ տիրապետում, որ կարողանամ լուրջ վերլուծություն իրականացնել ու վստահում եմ, ասենք, Արտուրո Պերես-Ռևերտեի ու նման մասնագետների կարծիքներին):

Rhayader
09.06.2014, 15:25
իսկ ինչո՞ւ եք Սամվել վեպի մասին այդ կարծիքին:8 ես օրինակ այն շատ եմ հավանել :oy

Դրա համար էլ այլմոլորակայինները մեզ հետ չեն խոսում:

Մար.
09.06.2014, 15:31
Դրա համար էլ այլմոլորակայինները մեզ հետ չեն խոսում:
Այսինքն :8

Malxas
09.06.2014, 15:48
Նկատի ունեի, որ արձակագիրների մեծ մասը 40-50 տարեկանում է սկսում լավ գրել: Կան հազվադեպ բացառություններ: Թոմաս Մանը 25 տարեկանում գրել է Բուդենբրոկները, Հյուգոն` 28 - ում, Փարիզի աստվածամոր տաճարը:
Դյումայի մասով. Մասնավորապես ինձ հայտնի է Թագուհու Վզնոցը վեպի 2 հրատարակություն: Առաջինը` ավելի հինը, չափից ավելի երկար է ու շատ ավելորդություններ է իր մեջ պարունակում, իսկ ավելի ուշ հրատարակվածը սեղմ է, մոտ 40 տոկոս կրճատված և շատ ավելի որակյալ:



Չեմ կարծում, որ ինքը Սամվելը 14-17 տարեկաններում է գրել, որ հետադարձ հայացքի կարիք լինի:

Ի պաշտպանություն Դյումայի ասեմ (Դյումա-հոր, ոչ թե որդու), որ Օգյուստ Մակեի հետ իր համագործակցությունները գրական ոճի տեսանկյունից անթերի են (չնայած ֆրանսերենին այնքան լավ չեմ տիրապետում, որ կարողանամ լուրջ վերլուծություն իրականացնել ու վստահում եմ, ասենք, Արտուրո Պերես-Ռևերտեի ու նման մասնագետների կարծիքներին):

keyboard
09.06.2014, 16:04
Այսինքն :8

Մար ջան, ստեղ ամեն մեկը իրա կարծիքն ա ասում, որը կարողա շատ խորթ թվա քեզ ու դու փորձես պարզել ինչն իչոցա. հնարավոր ա, որ քո հարցերին ոչ լիարժեք կամ քեզ համար անհասկանալի, գուցե թվացյալ վիրավորական պատասխաններ կլսես, բայց չնեղանաս, որտև ստեղ զուտ քննարկում ա:

Ռայ, լավ էլի, դպրոցականա էս աղջիկը ոնց որ, էս մարդու հետ ակումբային ոճով մի խոսա, ինչ որ մտածում ես գրի, թող կարդա, դու էիր ասում չէ, որ ուզում ես մարդկանց մտածելակերպը փոխես, ազատություն լինի մարդկանց մեջ, հիմա դու հիանալի շանոս ունես դպրոցականին սեփական կարծիքն ու մոտեցումները ավելի լայնացնլու ու ազատ մտածելու կարողության գործում, դե քեզ տեսնեմ ;)

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 16:42
Նկատի ունեի, որ արձակագիրների մեծ մասը 40-50 տարեկանում է սկսում լավ գրել: Կան հազվադեպ բացառություններ: Թոմաս Մանը 25 տարեկանում գրել է Բուդենբրոկները, Հյուգոն` 28 - ում, Փարիզի աստվածամոր տաճարը:
Դյումայի մասով. Մասնավորապես ինձ հայտնի է Թագուհու Վզնոցը վեպի 2 հրատարակություն: Առաջինը` ավելի հինը, չափից ավելի երկար է ու շատ ավելորդություններ է իր մեջ պարունակում, իսկ ավելի ուշ հրատարակվածը սեղմ է, մոտ 40 տոկոս կրճատված և շատ ավելի որակյալ:
Սագանն էլ մենակ տասնութում ա լավ գրել, հետո տուֆտել ա: Էնպես որ միանշանակ չի:
Իսկ Սամվելն անհույս վատ գործ ա, վառել ա պետք: Մնացած գործերը վերամշակմամբ կփրկվեն:

Մար ջան, Սամվելը սխալ գաղափարախոսությամբ վեպ ա, նույնիսկ կասեի՝ վտանգավոր: Ու դա դպրոցներում տենց խորացված անցնելը խեղում ա էրեխեքի հոգեբանությունը: Ավելին՝ դա շատերի կյանքում կարդացած առաջին և միակ գիրքն ա լինում, ինչի արդյունքում մարդիկ հավերժ զզվում են ընթերցանությունից՝ մտածելով, որ սաղ գրքերը Սամվելի պես են:

Rhayader
09.06.2014, 17:46
Նկատի ունեի, որ արձակագիրների մեծ մասը 40-50 տարեկանում է սկսում լավ գրել: Կան հազվադեպ բացառություններ: Թոմաս Մանը 25 տարեկանում գրել է Բուդենբրոկները, Հյուգոն` 28 - ում, Փարիզի աստվածամոր տաճարը:
Դյումայի մասով. Մասնավորապես ինձ հայտնի է Թագուհու Վզնոցը վեպի 2 հրատարակություն: Առաջինը` ավելի հինը, չափից ավելի երկար է ու շատ ավելորդություններ է իր մեջ պարունակում, իսկ ավելի ուշ հրատարակվածը սեղմ է, մոտ 40 տոկոս կրճատված և շատ ավելի որակյալ:

Իմ իմացած լավ արձակագիրները առաջին մեկ-երկու գրքից հետո սկսել են լավ գրել: Ուրիշ տարբերակ չկա: Եթե մեկը պիտի հասնի ծերության լավ գրելու համար, ինքը բութ է: Ինչպես Րաֆֆին:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 17:48
Իմ իմացած լավ արձակագիրները առաջին մեկ-երկու գրքից հետո սկսել են լավ գրել: Ուրիշ տարբերակ չկա: Եթե մեկը պիտի հասնի ծերության լավ գրելու համար, ինքը բութ է: Ինչպես Րաֆֆին:

Բայ, եթե մեկը Րաֆֆու գլխին վախտին խփեր, ասեր՝ էս ինչ ես անում, նա հաստատ լավ գրող կդառնար: Ուղղակի չի էղել տենց մարդ: Սամվելը հլը մի կողմ շպրտի, մյուս գործերը նայի: Էն որ ձեռներդ քոր են գալիս, որ էդ ավելորդ մասերը հանես, գցես ու ստանաս ոչ հանճարեղ, բայց լավ արձակ:

Rhayader
09.06.2014, 17:48
Մար ջան, ստեղ ամեն մեկը իրա կարծիքն ա ասում, որը կարողա շատ խորթ թվա քեզ ու դու փորձես պարզել ինչն իչոցա. հնարավոր ա, որ քո հարցերին ոչ լիարժեք կամ քեզ համար անհասկանալի, գուցե թվացյալ վիրավորական պատասխաններ կլսես, բայց չնեղանաս, որտև ստեղ զուտ քննարկում ա:

Ռայ, լավ էլի, դպրոցականա էս աղջիկը ոնց որ, էս մարդու հետ ակումբային ոճով մի խոսա, ինչ որ մտածում ես գրի, թող կարդա, դու էիր ասում չէ, որ ուզում ես մարդկանց մտածելակերպը փոխես, ազատություն լինի մարդկանց մեջ, հիմա դու հիանալի շանոս ունես դպրոցականին սեփական կարծիքն ու մոտեցումները ավելի լայնացնլու ու ազատ մտածելու կարողության գործում, դե քեզ տեսնեմ ;)

Ես նաև հավատում եմ մարդու կամքի ազատությանը, ու բան չեմ պատրաստվում պարտադրել: Բայց որտեղ լինի մի կարծիք, լինելու է մյուսը: Ամբողջ թեմայում ոչ մեկը ոչ մի պահի չհարցրեց՝ իսկ լավ ոճը որն է:

Malxas
09.06.2014, 17:55
Հստակ գրել եմ` գրողների մեծ մասը: Ինքս երիտասարդ հասակում լավ գրած մի քանի գրողների մեջբերեցի:
Գրառման մեջ չհասկացա Մար ջանը :) Ընդհանրապես ակումբում ինձ կոչում են Մալխաս:P


Սագանն էլ մենակ տասնութում ա լավ գրել, հետո տուֆտել ա: Էնպես որ միանշանակ չի:
Իսկ Սամվելն անհույս վատ գործ ա, վառել ա պետք: Մնացած գործերը վերամշակմամբ կփրկվեն:

Մար ջան, Սամվելը սխալ գաղափարախոսությամբ վեպ ա, նույնիսկ կասեի՝ վտանգավոր: Ու դա դպրոցներում տենց խորացված անցնելը խեղում ա էրեխեքի հոգեբանությունը: Ավելին՝ դա շատերի կյանքում կարդացած առաջին և միակ գիրքն ա լինում, ինչի արդյունքում մարդիկ հավերժ զզվում են ընթերցանությունից՝ մտածելով, որ սաղ գրքերը Սամվելի պես են:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 17:56
Հստակ գրել եմ` գրողների մեծ մասը: Ինքս երիտասարդ հասակում լավ գրած մի քանի գրողների մեջբերեցի:
Գրառման մեջ չհասկացա Մար ջանը :) Ընդհանրապես ակումբում ինձ կոչում են Մալխաս:P

Որովհետև երկրորդ մասը Մարին էր հասցեագրված :)) Վերևում ինքն ասում էր, թե չի հասկանում ինչու Սամվելը չենք սիրում:

Malxas
09.06.2014, 17:57
Ոչ թե ծերության, այլ հասուն տարիքի: Րաֆֆուն նկատմամբ չափից ավելի խիստ ես:


Իմ իմացած լավ արձակագիրները առաջին մեկ-երկու գրքից հետո սկսել են լավ գրել: Ուրիշ տարբերակ չկա: Եթե մեկը պիտի հասնի ծերության լավ գրելու համար, ինքը բութ է: Ինչպես Րաֆֆին:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 18:00
Ոչ թե ծերության, այլ հասուն տարիքի: Րաֆֆուն նկատմամբ չափից ավելի խիստ ես:

Մալխաս ջան, չեմ կարծում, թե ինքը Սամվելից բացի ուրիշ բան կարդացել ա: Դրա համար էլ տենց խիստ ա:

Rhayader
09.06.2014, 18:18
Ոչ թե ծերության, այլ հասուն տարիքի: Րաֆֆուն նկատմամբ չափից ավելի խիստ ես:

Ահ, փաստորեն ձեր թվերին մարդիկ 50 տարեկանում էին հասունանում: Մեր թվերին 50 տարեկանում տղամարդը պիտի ժամանակ առ ժամանակ պրոստատան ստուգելու գնա ու անկողնում էլ բանի պետք չի համարյա: Վաղ ծերություն է:

Չնայած՝ ասում են, որ ձեր թվերին ցորենը մասուրի չափ էր, գարին էլ՝ խաղողի չափ:

Ոմն իրենց շատ երևակայողների համար էլ նշեմ, որ 4-րդ դասարանում Րաֆֆուց արդեն 5 վեպ կարդացել էի: Ու եթե մնացածը Սամվելի չափ վատը չեն էլ («Խաչագողի հիշատակարանը» նույնիսկ մի քիչ տանելի է, «Կայծերը»՝ սարսափելի վատը, ձանձրալի ու ձգձգած, «Խենթը»՝ միջակություն), Սամվելը ներկայումս համարվում է Րաֆֆու «որոշիչ» աշխատանքը, ներառվում է դպրոցական պարտադիր ընթերցանության կուրսի մեջ և այլն: Հետևաբար, Րաֆֆու աշխատանքը պետք է դատել ըստ նրա «որոշիչ» վեպի:

Malxas
09.06.2014, 18:34
Մեր թվեր ձեր թվեր չկա: Ես իմ կարծիքը արտահայտեցի, այն մոտավորապես համընկնում է քո կարծիքի հետ, մինչդեռ այնպիսի գրառում ես կատարել, կարծես հակաբևեռ բան եմ գրել:
50 տարեկանը արձակ գրողի համար իրոք հասուն տարիք է, ոչ թե ծեր տարիք, անկողնում բանի պետք գալ չգալը կապ չունի:
Ինչևէ, այս թեմայում այլևս ասելիք չունեմ:


Ահ, փաստորեն ձեր թվերին մարդիկ 50 տարեկանում էին հասունանում: Մեր թվերին 50 տարեկանում տղամարդը պիտի ժամանակ առ ժամանակ պրոստատան ստուգելու գնա ու անկողնում էլ բանի պետք չի համարյա: Վաղ ծերություն է:

Չնայած՝ ասում են, որ ձեր թվերին ցորենը մասուրի չափ էր, գարին էլ՝ խաղողի չափ:

:

Rhayader
09.06.2014, 18:58
Բայ, եթե մեկը Րաֆֆու գլխին վախտին խփեր, ասեր՝ էս ինչ ես անում, նա հաստատ լավ գրող կդառնար: Ուղղակի չի էղել տենց մարդ: Սամվելը հլը մի կողմ շպրտի, մյուս գործերը նայի: Էն որ ձեռներդ քոր են գալիս, որ էդ ավելորդ մասերը հանես, գցես ու ստանաս ոչ հանճարեղ, բայց լավ արձակ:

Հեղինակի կամ աշխատանքի արժեքն, իմ կարծիքով, դիտարկվում է «ինչպես կա», հետագա մշակումն, այն էլ առանց հեղինակի թույլատվության/մահացած հեղինակի դեպքում, անթույլատրելի է:

Rhayader
09.06.2014, 19:02
Իսկ որ մեր հայերի կեսի ուղեղը կրոնական հողի վրա մարդ սպանելու ուղղությամբ է աշխատում, հենց նույն Սամվելի արժանիքն է:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 19:03
Հեղինակի կամ աշխատանքի արժեքն, իմ կարծիքով, դիտարկվում է «ինչպես կա», հետագա մշակումն, այն էլ առանց հեղինակի թույլատվության/մահացած հեղինակի դեպքում, անթույլատրելի է:

Իհարկե համաձայն եմ, բայց... մեր օրերում (երևի ավելի վաղուց էլ) հեղինակները խմբագիրների հետ սերտ համագործակցության մեջ են/էին, մի բանը հազար անգամ գրում/ջնջում, ավելացնում/պակասացնում են/էին, ինչը, իմ կարծիքով, Րաֆֆու դեպքում տեղի չի ունեցել կամ էլ խիար խմբագիր ա ունեցել, որը չի ասել՝ այ բալա, եթե դու գրում ես էսինչը սենց նայեց, ուրեմն պարզ ա, որ ջղային ա, չարժե տակը գրել՝ որովհետև ջղային էր:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 19:03
Իսկ որ մեր հայերի կեսի ուղեղը կրոնական հողի վրա մարդ սպանելու ուղղությամբ է աշխատում, հենց նույն Սամվելի արժանիքն է:

Նույն Կայծերում Րաֆֆին հազար տակ քլնգում ա քրիստոնեությունը, հլը սաղ հայ ազգի պրոբլեմներն էլ դրա հետ կապում:

Rhayader
09.06.2014, 19:10
Իհարկե համաձայն եմ, բայց... մեր օրերում (երևի ավելի վաղուց էլ) հեղինակները խմբագիրների հետ սերտ համագործակցության մեջ են/էին, մի բանը հազար անգամ գրում/ջնջում, ավելացնում/պակասացնում են/էին, ինչը, իմ կարծիքով, Րաֆֆու դեպքում տեղի չի ունեցել կամ էլ խիար խմբագիր ա ունեցել, որը չի ասել՝ այ բալա, եթե դու գրում ես էսինչը սենց նայեց, ուրեմն պարզ ա, որ ջղային ա, չարժե տակը գրել՝ որովհետև ջղային էր:

Բյուր, Սերվանտեսն էլ ժամանակակից եվրոպական վեպի հայրն է եղել, իր «Դոն Կիխոտը» բանտում է գրել, խմբագիր բանտում երևի չէին տրամադրում: Այն էլ իր թվերին: Ոճային տեսանկյունից անթերի աշխատանք:

Միևնույն է, աշխատանքը հետին թվով ռետուշ անելուց հետո այն դադարում է հեղինակի աշխատանքը լինել, կորցնում է իր ամբողջ գեղարվեստական արժեքը: Ինչպես, ասենք, գրքերի abridged տարբերակները:

Ասենք՝ Ջոն Միլտոնն իր «Կորուսյալ Դրախտը» ազատ ոճով է գրել, որովհետև կույր էր, ստիպված էր թելադրել ու շուտով մահանալու էր, մի հատ էլ քաղաքական հետապնդումների էր ենթարկվում: Հո չե՞ն վերցրել, վերամշակել էպիկ պոեմի ընդունված կառուցվածքով:

Վերամշակելուց ընդամենը մի քայլ այն կողմ է «անցանկալի գաղափարների ցենզուրան»: Արի՛ Սամվելը խմբագրենք, բայց Սամվելին ու իր հորը/մորը վերածենք բացասական, ֆանատիկ կերպարների: Չի կարելի ստերիլիզացնել, ստանդարտիզացնել արդեն արված գրականությունը, եթե հեղինակը չես:

Rhayader
09.06.2014, 19:10
Նույն Կայծերում Րաֆֆին հազար տակ քլնգում ա քրիստոնեությունը, հլը սաղ հայ ազգի պրոբլեմներն էլ դրա հետ կապում:

Իսկ «Կայծերը» պարտադիր ընթերցանության ցանկում կա՞:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 19:11
Բյուր, Սերվանտեսն էլ ժամանակակից եվրոպական վեպի հայրն է եղել, իր «Դոն Կիխոտը» բանտում է գրել, խմբագիր բանտում երևի չէին տրամադրում: Այն էլ իր թվերին: Ոճային տեսանկյունից անթերի աշխատանք:

Միևնույն է, աշխատանքը հետին թվով ռետուշ անելուց հետո այն դադարում է հեղինակի աշխատանքը լինել, կորցնում է իր ամբողջ գեղարվեստական արժեքը: Ինչպես, ասենք, գրքերի abridged տարբերակները:

Ասենք՝ Ջոն Միլտոնն իր «Կորուսյալ Դրախտը» ազատ ոճով է գրել, որովհետև կույր էր, ստիպված էր թելադրել ու շուտով մահանալու էր, մի հատ էլ քաղաքական հետապնդումների էր ենթարկվում: Հո չե՞ն վերցրել, վերամշակել էպիկ պոեմի ընդունված կառուցվածքով:

Վերամշակելուց ընդամենը մի քայլ այն կողմ է «անցանկալի գաղափարների ցենզուրան»: Արի՛ Սամվելը խմբագրենք, բայց Սամվելին ու իր հորը/մորը վերածենք բացասական, ֆանատիկ կերպարների: Չի կարելի ստերիլիզացնել, ստանդարտիզացնել արդեն արված գրականությունը, եթե հեղինակը չես:

Դե հիմա անիմաստ ա ինչ-որ բան անելը, բայց ասում եմ՝ ժամանակին Րաֆֆու հետ նորմալ խմբագիր չի աշխատել: Էդքան բան: Րաֆֆու մասին չենք ասում, թե պապա-մամա դառնա գրականության, ասում ենք՝ գոնե գրականություն կոչվելու իրավունք կունենար, եթե վախտին խմբագրվեր:

Rhayader
09.06.2014, 19:20
Դե հիմա անիմաստ ա ինչ-որ բան անելը, բայց ասում եմ՝ ժամանակին Րաֆֆու հետ նորմալ խմբագիր չի աշխատել: Էդքան բան: Րաֆֆու մասին չենք ասում, թե պապա-մամա դառնա գրականության, ասում ենք՝ գոնե գրականություն կոչվելու իրավունք կունենար, եթե վախտին խմբագրվեր:

Դու պատկերացրու՝ Հիտլերին ընդունեին Վիեննայի Գեղարվեստի Ակադեմիա: Հիմա ինչ, իր նկարները խմբագրե՞նք մի քիչ:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 19:23
Իսկ «Կայծերը» պարտադիր ընթերցանության ցանկում կա՞:

Վաբշետը կա, Խենթի ու Սամվելի հետ միասին, բայց դպրոցներն ինչ-ինչ պատճառներով էն մյուս երկուսն անտեսում են, կենտրոնանում Սամվելի վրա:
Էդ ես գիտեմ, որտև դպրոցական տարիքում հատուկ պարտադիր ընթերցանության ցանկը վերցրել էի դասատուներից: Ու պարզվում ա՝ էդ ցանկն ահագին տարբերվում ա նրանից, ինչ անցնում ենք դպրոցում:

Rhayader
09.06.2014, 19:36
Վաբշետը կա, Խենթի ու Սամվելի հետ միասին, բայց դպրոցներն ինչ-ինչ պատճառներով էն մյուս երկուսն անտեսում են, կենտրոնանում Սամվելի վրա:
Էդ ես գիտեմ, որտև դպրոցական տարիքում հատուկ պարտադիր ընթերցանության ցանկը վերցրել էի դասատուներից: Ու պարզվում ա՝ էդ ցանկն ահագին տարբերվում ա նրանից, ինչ անցնում ենք դպրոցում:

Ուրեմն մեր գրականության ուսուցչուհիների ամբողջ կադրը պետք ա որակազրկել (Captain Obvious)

Մար.
09.06.2014, 19:49
Մար ջան, ստեղ ամեն մեկը իրա կարծիքն ա ասում, որը կարողա շատ խորթ թվա քեզ ու դու փորձես պարզել ինչն իչոցա. հնարավոր ա, որ քո հարցերին ոչ լիարժեք կամ քեզ համար անհասկանալի, գուցե թվացյալ վիրավորական պատասխաններ կլսես, բայց չնեղանաս, որտև ստեղ զուտ քննարկում ա:

Ռայ, լավ էլի, դպրոցականա էս աղջիկը ոնց որ, էս մարդու հետ ակումբային ոճով մի խոսա, ինչ որ մտածում ես գրի, թող կարդա, դու էիր ասում չէ, որ ուզում ես մարդկանց մտածելակերպը փոխես, ազատություն լինի մարդկանց մեջ, հիմա դու հիանալի շանոս ունես դպրոցականին սեփական կարծիքն ու մոտեցումները ավելի լայնացնլու ու ազատ մտածելու կարողության գործում, դե քեզ տեսնեմ ;)
չեմ նեղվում ոչինչ:)

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 19:52
Ուրեմն մեր գրականության ուսուցչուհիների ամբողջ կադրը պետք ա որակազրկել (Captain Obvious)

Նո՞ր ես իմանում :'

Rhayader
09.06.2014, 20:02
Նո՞ր ես իմանում :'

Դրա համար էլ գրել եմ՝ Captain Obvious: Ու եթե Րաֆֆիին մարդ սարքելու փոխարեն հասարակ արտասահմանյան գրականության կուրս մտցնեին, օգուտն անհամեմատ ավելի մեծ կլիներ: Ու խոսքը բալզակ-մալզակների մասին չի, այլ ժամանակակից գրողների ու իսկական դասականների:

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 20:06
Դրա համար էլ գրել եմ՝ Captain Obvious: Ու եթե Րաֆֆիին մարդ սարքելու փոխարեն հասարակ արտասահմանյան գրականության կուրս մտցնեին, օգուտն անհամեմատ ավելի մեծ կլիներ: Ու խոսքը բալզակ-մալզակների մասին չի, այլ ժամանակակից գրողների ու իսկական դասականների:

Դեմ չեմ: Իհարկե, հայ գրականություն էլ ա պետք անցնել, բայց ոչ նենց, ոնց որ հիմա ա: Րաֆֆու Սամվելը վաբշե վառել ա պետք:

մարդագայլուկ
09.06.2014, 20:27
Դեմ չեմ: Իհարկե, հայ գրականություն էլ ա պետք անցնել, բայց ոչ նենց, ոնց որ հիմա ա: Րաֆֆու Սամվելը վաբշե վառել ա պետք:

Բյուր, դու սա իրանց մոտ ասես, վախենում եմ քեզ վառեն... Իմ գրականության դասատուն լրիվ աստվածացնում էր Սամվելին ու չեմ կարծում, որ հիմա շատ բան ա փոխվել.. ախր գրականության դասատուներն էլ գիրք չեն կարդում է

StrangeLittleGirl
09.06.2014, 20:31
Բյուր, դու սա իրանց մոտ ասես, վախենում եմ քեզ վառեն... Իմ գրականության դասատուն լրիվ աստվածացնում էր Սամվելին ու չեմ կարծում, որ հիմա շատ բան ա փոխվել.. ախր գրականության դասատուներն էլ գիրք չեն կարդում է

Գիտեմ :)) Իմն էլ էր պաշտում: Մի տարի իրանից պարտադիր ընթերցանության ցանկը պոկեցի, սաղ կարդացի ամռանը, հաջորդ տարի խնդրեցի ինքը գրքեր խորհուրդ տա, սաղ Բալզակ ու Փոքրիկ իշխան էր: Ստիպված տատուցս գրքերի ցուցակ ուզեցի: Շատ ավելի բազմազան ու հետաքրքիր էր:

Mephistopheles
09.06.2014, 21:03
Ահ, փաստորեն ձեր թվերին մարդիկ 50 տարեկանում էին հասունանում: Մեր թվերին 50 տարեկանում տղամարդը պիտի ժամանակ առ ժամանակ պրոստատան ստուգելու գնա ու անկողնում էլ բանի պետք չի համարյա: Վաղ ծերություն է:



Ռայ ջան… Միս Վան Դեր Դոյի Սիգրամ բիլդինգը որը ճարտարապետության գլուխգործոց ա կառուցվել ա իրա մահից հետո երբ ինքը 83 տարեկան էր… Ֆրենկ Լլոյդ Ռայթը իրա ջրվեժի տունը նախագծել ու կառուցել ա 70 տարեկանում… Լեկոռբյուզեն իրա Ւնիտե դե Հաբիտասիոնը կառուցել ա 60-ում… Ֆրենկ Գերին էլ Գուգենհայմի թանգարանը՝ Բիլբաոյի` 68-ում…

ճիշտն ասած 50 տարեկան բիձան, շատ ավելի հին մոտեցում ա, քրտև առաջներում մարդիկ շուտ էին մեռնում… երկարակեցությունը ցածր էր…

տարբեր մասնագիտություններում տարբեր ա…

Շինարար
09.06.2014, 21:08
Սագանն էլ մենակ տասնութում ա լավ գրել, հետո տուֆտել ա: Էնպես որ միանշանակ չի:
Իսկ Սամվելն անհույս վատ գործ ա, վառել ա պետք: Մնացած գործերը վերամշակմամբ կփրկվեն:


Եվս մի մոտեցում՝
Ուզում եմ հիշեցնել, որ գրողներն իրենց լավագույն գործերն ստեղծել են 30–35 տարեկան հասակում. Աբովյանն իր «Վերքը», Թումանյանն իր «Անուշը», Չարենցն իր «Խմբապետ Շավարշը» գրել են այդ տարիքում, և նույնիսկ համոզված եմ՝ որ Նարեկացին է «Մատյանն» այդ տարիքում գրել:

Գուշակեք՝ ո՞վ է ասել: (http://hrantmatevossian.org/hy/works/id/cmakuty_es_em)

Rhayader
09.06.2014, 21:15
Եվս մի մոտեցում՝
Ուզում եմ հիշեցնել, որ գրողներն իրենց լավագույն գործերն ստեղծել են 30–35 տարեկան հասակում. Աբովյանն իր «Վերքը», Թումանյանն իր «Անուշը», Չարենցն իր «Խմբապետ Շավարշը» գրել են այդ տարիքում, և նույնիսկ համոզված եմ՝ որ Նարեկացին է «Մատյանն» այդ տարիքում գրել:

Գուշակեք՝ ո՞վ է ասել: (http://hrantmatevossian.org/hy/works/id/cmakuty_es_em)

Դու սովորաբար մի հայ գրողի ես ցիտում, դժվար չի գուշակել՝ նույնիսկ առանց հղումը սեղմելու:

Mephistopheles
09.06.2014, 21:17
Եվս մի մոտեցում՝
Ուզում եմ հիշեցնել, որ գրողներն իրենց լավագույն գործերն ստեղծել են 30–35 տարեկան հասակում. Աբովյանն իր «Վերքը», Թումանյանն իր «Անուշը», Չարենցն իր «Խմբապետ Շավարշը» գրել են այդ տարիքում, և նույնիսկ համոզված եմ՝ որ Նարեկացին է «Մատյանն» այդ տարիքում գրել:

Գուշակեք՝ ո՞վ է ասել: (http://hrantmatevossian.org/hy/works/id/cmakuty_es_em)

Շին, միանշանակ չես կարող ասել… թեկուզ Հրանտ Մաթևոսյանն ասած լինի…

Mephistopheles
09.06.2014, 21:27
Դոստոյեվսկին իր "Կարամազով ախպրտինքը"… կսկել ա գրել 1878-ից՝ հրատարակվել ա 1880-ին… երբ ինքը 59 տարեկան էր…

հլա տես ինչ լավ նոթեր ա արել… (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Bkdraft.jpg)

Արէա
09.06.2014, 21:30
Жалею вас, приверженцы фатальных дат и цифр!
Томитесь, как наложницы в гареме:
Срок жизни увеличился, и, может быть, концы
Поэтов отодвинулись на время! :)

Շինարար
09.06.2014, 21:31
Դպրոցներն ուղղակի կարիք ունեն լրջորեն վերանայելու էն գրականության ցանկը, որ հանձնարարվում ա ընթերցանության համար: Նույն դպրոցական տարիքում, եթե Րաֆֆի ուսումնասիրելիս շեշտը դնեն Խաչագողի հիշատակարանի վրա, որը հենց դպրոցական միջին և բարձր տարիքի պատանեկան ընթերցանության համար հայ գրականության ամենահաջող գործերից ա (ինչը չի նշանակում, որ արդեն էս տարիքում, եթե մենք վերընթերցենք էդ վեպը, մեզ նույնքան դուր կգա), գուցե մենք ավելի ընթերցասեր հասարակություն ունենանք: Երվանդ Օտյանը հատորներով արկածային թեթև, երգիծանքի տարրեր չունեցող վեպեր ա գրել, որոնք էն ժամանակ սերիալների դեր էին խաղում լրագրերում, բայց դպրոցներում մեզ, փառք ամենակարող Ալլահին, դրանցով չէին բռնաբարում, մինչդեռ եթե ոչ թե Փանջունով, այլ էդ վեպերով լիներ Օտյանի հետ մեր ծանոթությունը, գուցե Օտյանին շատերն ավելի վատ վերաբերվեին, քան Րաֆֆուն: Ես, բանակում ընթերցանության ուրիշ նյութ չունենալով, դրանք կարդալու դժբախտությունն ունեցել եմ, բայց ես արդեն գիտեի, որ Օտյանը նաև Փանջունին ա գրել, Թաղականի կնիկն ա գրել, որը նույնպես նման սերիալային ձևով ա տպագրվել, բայց տես, որ ահագին հաջողված գործ ա: Շեշտերն ա պետք ուղղակի ճիշտ գտնել երեխաների հետ աշխատելու ժամանակ: Ի վերջո, Րաֆֆուց հետո ոչ մեկն արևելահայերենով, համենայն դեպս, չգերազանցեց Րաֆֆուն վեպի ժանրում: Իսպանացիները Սերվանտես ունեն, մերն էլ Րաֆֆին ա: Բայց ինչ-որ հենման կետ պետք ա ունենալ, չէ՞, առաջ շարժվելու համար: Սերվանտեսից խթանվելով հայերեն, էդ բառի բոլոր իմաստներով, վեպ չի գրվի: Ինձ տենց ա թվում: Եկեք թերությունները նշենք, բայց գետնին էլ չհավասարեցնենք: Նույն Սամվելը անցնելիս, եթե աշակերտները հնարավորություն ունենան հստակ վերաբերմունք արտահայտելու և ոչ թե ստիպված լինել միայն փառաբանական շարադրություն գրել, էդ վեպի դպրոցական ծրագրում ընդգրկված լինելը կլինի ավելի արդարացված:

Շինարար
09.06.2014, 21:32
Շին, միանշանակ չես կարող ասել… թեկուզ Հրանտ Մաթևոսյանն ասած լինի…

Հարյուր տոկոս, ուղղակի ամրապնդում էի էս քո ասածը, որ միանշանակ չի՝ ևս մի տեսակետ ցույց տալով:Ես ուղղակի Մաթևոսյանի ասածը հիշեցի պահի տակ:

Rhayader
09.06.2014, 21:35
Դպրոցներն ուղղակի կարիք ունեն լրջորեն վերանայելու էն գրականության ցանկը, որ հանձնարարվում ա ընթերցանության համար: Նույն դպրոցական տարիքում, եթե Րաֆֆի ուսումնասիրելիս շեշտը դնեն Խաչագողի հիշատակարանի վրա, որը հենց դպրոցական միջին և բարձր տարիքի պատանեկան ընթերցանության համար հայ գրականության ամենահաջող գործերից ա (ինչը չի նշանակում, որ արդեն էս տարիքում, եթե մենք վերընթերցենք էդ վեպը, մեզ նույնքան դուր կգա), գուցե մենք ավելի ընթերցասեր հասարակություն ունենանք: Երվանդ Օտյանը հատորներով արկածային թեթև, երգիծանքի տարրեր չունեցող վեպեր ա գրել, որոնք էն ժամանակ սերիալներ էի դեր էին խաղում լրագրերում, բայց դպրոցներում մեզ, փառք ամենակարող Ալլահին, դրանցով չէին բռնաբարում, մինչդեռ եթե ոչ թե Փանջունով, այլ էդ վեպերով լիներ Օտյանի հետ մեր ծանոթությունը, գուցե Օտյանին շատերն ավելի վատ վերաբերվեին, քան Րաֆֆուն: Ես բանակում ընթերցանության ուրիշ նյութ չունենալովդրանք կարդալու դժբախտությունն ունեցել, բայց ես արդեն գիտեի, որ Օտյանը նաև Փանջունին ա գրել, Թաղականի կնիկն ա գրել, որը նույնպես նման սերիալային ձևով ա տպագրվել, բայց տես, որ ահագին հաջողված գործ ա: Շեշտերն ա պետք ուղղակի ճիշտ գտնել երեխաների հետ աշխատելու ժամանակ: Ի վերջո, Րաֆֆուց հետո ոչ մեկն արևելահայերենով, համենայն դեպս, չգերազանցեց Րաֆֆուն վեպի ժանրում: Իսպանացիները Սերվանտես ունեն, մերն էլ Րաֆֆին ա: Բայց ինչ-որ հենման կետ պետք ա ունենալ, չէ՞, առաջ շարժվելու համար: Սերվանտեսից խթանվելով հայերեն, էդ բառի բոլոր իմաստներով, վեպ չի գրվի: Ինձ տենց ա թվում: Եկեք թերությունները նշենք, բայց գետնին էլ չհավասարեցնենք: Նույն Սամվելը անցնելիս, եթե աշակերտները հնարավորություն ունենան հստակ վերաբերմունք արտահայտելու և ոչ թե ստիպված լինել միայն փառաբանական շարադրություն գրել, էդ վեպի դպրոցական ծրագրում ընդգրկված լինելը կլինի ավելի արդարացված:

Վայ մեզ:

Գալաթեա
09.06.2014, 21:35
Ես ամենաշատը նրանից եմ նեղվում, որ էս կարգի քննարկումները միշտ գալիս-հանգում են նրան, որ գրակի դասատուներն են մեղավոր...
Դե պատճառ ունեմ, մամաս ա հայոց հայ գրակի դասատու, սուբյեկտիվ ա:

Ուղղակի մի բան ենք մոռանում, որ դպրոցի դասատուն ծրագիր որոշող չի, դրա համար կան առավել բարձր ատյաններ, որոնցում առաջին հերթին հենց դասատուների կարծիքի վրա թքած ունեն:

Շինարար
09.06.2014, 21:35
Վայ մեզ:

Դե էդ ա:

Շինարար
09.06.2014, 21:36
Ես ամենաշատը նրանից եմ նեղվում, որ էս կարգի քննարկումները միշտ գալիս-հանգում են նրան, որ գրակի դասատուներն են մեղավոր...
Դե պատճառ ունեմ, մամաս ա հայոց հայ գրակի դասատու, սուբյեկտիվ ա:

Ուղղակի մի բան ենք մոռանում, որ դպրոցի դասատուն ծրագիր որոշող չի, դրա համար կան առավել բարձր ատյաններ, որոնցում առաջին հերթին հենց դասատուների կարծիքի վրա թքած ունեն:

Դպրոց ասելով համակարգը նկատի ունենք:

Rhayader
09.06.2014, 21:37
Էս կապակցությամբ անեկդոտ հիշեցի. ասկարիդ ճիճուն իր ձագի հետ գլուխը մարդու հետույքից հանում է, ձագը հարցնում է՝ մամ, մամ, այն ի՞նչ պայծառ բան է շողում, ճիճուն էլ թե՝ բալա ջան, դա արևն է, ձագը՝ այն ի՞նչ սիրուն, կանաչ բան է ամեն տեղ, մայրը՝ բալա ջան, դա էլ խոտն է: Մի քանի հարցից հետո ձագը հարցնում է. մամա, բա որ աշխարհն այդքան լավ, գեղեցիկ տեղ է, մենք ինչու՞ ենք այս հետույքի մեջ ապրում: Մայրը թե՝ բալա ջան, որովհետև սա մեր հայրենիքն է:

Շինարար
09.06.2014, 21:40
Էս կապակցությամբ անեկդոտ հիշեցի. ասկարիդ ճիճուն իր ձագի հետ գլուխը մարդու հետույքից հանում է, ձագը հարցնում է՝ մամ, մամ, այն ի՞նչ պայծառ բան է շողում, ճիճուն էլ թե՝ բալա ջան, դա արևն է, ձագը՝ այն ի՞նչ սիրուն, կանաչ բան է ամեն տեղ, մայրը՝ բալա ջան, դա էլ խոտն է: Մի քանի հարցից հետո ձագը հարցնում է. մամա, բա որ աշխարհն այդքան լավ, գեղեցիկ տեղ է, մենք ինչու՞ ենք այս հետույքի մեջ ապրում: Մայրը թե՝ բալա ջան, որովհետև սա մեր հայրենիքն է:

Ռայադեր, բեր հիշենք, որ երբ արևմտահայերենով ահագին կարգին գրականություն էր ստեղծվում, մեր գրականությունը գլխատվեց ու չհանգեց նրան, ինչի գնում էր: Երկրորդ անգամ էլ 37-ին գլխատվեց արդեն արևելահայերենով ստեղծվող գրականությունը, ու ունենք էն, ինչ ունենք: Հիմա ի՞նչ, դպրոցներում չանցնե՞նք հայ գրականության պատմություն:

Mephistopheles
09.06.2014, 21:54
Իհարկե Րաֆֆու Սամվլեը պետք չի վառել, բայց հաստատ պետք ա հանել դպրոցական ծրագրից…

դա հոգեբանական հարված ա հասցնում երեխային… դրա պտուղները մենք էսօր տեսնում ենք, ուղղակի չգիտենք որ դա էլ ա դեր ունեցել մեր հոգեբանության ու հայենասիրության ձևավորման մեջ…

Rhayader
09.06.2014, 21:56
Ռայադեր, բեր հիշենք, որ երբ արևմտահայերենով ահագին կարգին գրականություն էր ստեղծվում, մեր գրականությունը գլխատվեց ու չհանգեց նրան, ինչի գնում էր: Երկրորդ անգամ էլ 37-ին գլխատվեց արդեն արևելահայերենով ստեղծվող գրականությունը, ու ունենք էն, ինչ ունենք: Հիմա ի՞նչ, դպրոցներում չանցնե՞նք հայ գրականության պատմություն:

Մինչև համաշխարհային գրականություն չենք անցնում, մենք ընդամենը անընդհատ կրկնելու ենք մեր նախորդների սխալները: Բայց, պետք է խոստովանեմ, որ եթե մոռանանք մինչ այս պահը եղած ամբողջ հայ գրականությունը, լավագույն դեպքում մի հինգ-վեց իրոք արժեքավոր հեղինակ կկորցնենք (Հրանտ Մաթևոսյանը ներառյալ :D): Իսկ դա շատ ցավալի փաստ է:

մարդագայլուկ
09.06.2014, 22:00
Ես ամենաշատը նրանից եմ նեղվում, որ էս կարգի քննարկումները միշտ գալիս-հանգում են նրան, որ գրակի դասատուներն են մեղավոր...
Դե պատճառ ունեմ, մամաս ա հայոց հայ գրակի դասատու, սուբյեկտիվ ա:

Ուղղակի մի բան ենք մոռանում, որ դպրոցի դասատուն ծրագիր որոշող չի, դրա համար կան առավել բարձր ատյաններ, որոնցում առաջին հերթին հենց դասատուների կարծիքի վրա թքած ունեն:

Գալաթեա ջան: Է խնդիր չկա: Սամվել ե՞ն դեմ տալիս, challenge accepted: Թող դասատուն ոչ թե հուզված դեմքով մտնի դասարան ու դասի սկզբից մինչև վերջը ճոռոմ ու լացակումած բառերով պատմի թե ինչ պուպուշն էր Սամվելը, ինչ վեհ արարք էր իր կողմից հանուն հայրենիքի մորն ու հորը սպանելը, այլ երեխեքին ընտրության հնարավորություն տա գոնե: Թող հարցեր տա: Մեկ-մեկ ասենք հարցնի, կա՞ մեկը ում դուրը էս ինչ բանը չեկավ, կա՞ մեկը ով այլ կերպ ա մտածում: Թող մի քիչ էլ քննադատություն սովորացնի: Ոչ թե Սամվելի մասին մենակ ԼԱՎԸ: Սա էլ հո ոչ ոք չի՞ որոշում:
Ես իհարկե չեմ ընդանհրացնում, այլ զուտ իմ սեփական դառը փորձի հիման վրա եմ ասում:

Mephistopheles
09.06.2014, 22:03
Հայ գրականությունը, և ընդհանրապես որևէ ոլորտ չարժե նայել որպես առանձին անհատականությունների արժեքներ… դրանք պրոցեսի մասն են ու կազմում են ամբողջություն… Հայ գրականությունն էլ նույնը… Հայ գրականությունը պրոցես ա որը կազմված ա գրողներից որոշակի ժամանակահատվածում ու շարունակվում ա… գրողների գեղարվեստական արժեքը կարա տատանվի, բայց միշտ պետք ա դիտվի ժամանակի մեջ ու դրան հարակից բոլոր ֆակտորների կոնտեքստում… տնտեսական/քաղաքական/ազգային գործոնների համատեքստում…

Rhayader
09.06.2014, 22:04
Գալաթեա ջան: Է խնդիր չկա: Սամվել ե՞ն դեմ տալիս, challenge accepted: Թող դասատուն ոչ թե հուզված դեմքով մտնի դասարան ու դասի սկզբից մինչև վերջը ճոռոմ ու լացակումած բառերով պատմի թե ինչ պուպուշն էր Սամվելը, ինչ վեհ արարք էր իր կողմից հանուն հայրենիքի մորն ու հորը սպանելը, այլ երեխեքին ընտրության հնարավորություն տա գոնե: Թող հարցեր տա: Մեկ-մեկ ասենք հարցնի, կա՞ մեկը ում դուրը էս ինչ բանը չեկավ, կա՞ մեկը ով այլ կերպ ա մտածում: Թող մի քիչ էլ քննադատություն սովորացնի: Ոչ թե Սամվելի մասին մենակ ԼԱՎԸ: Սա էլ հո ոչ ոք չի՞ որոշում:
Ես իհարկե չեմ ընդանհրացնում, այլ զուտ իմ սեփական դառը փորձի հիման վրա եմ ասում:

Մեռած մարդկանց մասին վատը չեն խոսում :D

Rhayader
09.06.2014, 22:05
Հայ գրականությունը, և ընդհանրապես որևէ ոլորտ չարժե նայել որպես առանձին անհատականությունների արժեքներ… դրանք պրոցեսի մասն են ու կազմում են ամբողջություն… Հայ գրականությունն էլ նույնը… Հայ գրականությունը պրոցես ա որը կազմված ա գրողներից որոշակի ժամանակահատվածում ու շարունակվում ա… գրողների գեղարվեստական արժեքը կարա տատանվի, բայց միշտ պետք ա դիտվի ժամանակի մեջ ու դրան հարակից բոլոր ֆակտորների կոնտեքստում… տնտեսական/քաղաքական/ազգային գործոնների համատեքստում…

Կանտն իրա «Մաքուր դատողության քննադատության» մեջ քեզ հետ չի համաձայնում, էսթետիկական արժեքը պիտի բացարձակ լինի: Ու ես իր հետ համաձայն եմ:

Շինարար
09.06.2014, 22:10
Մինչև համաշխարհային գրականություն չենք անցնում, մենք ընդամենը անընդհատ կրկնելու ենք մեր նախորդների սխալները: Բայց, պետք է խոստովանեմ, որ եթե մոռանանք մինչ այս պահը եղած ամբողջ հայ գրականությունը, լավագույն դեպքում մի հինգ-վեց իրոք արժեքավոր հեղինակ կկորցնենք (Հրանտ Մաթևոսյանը ներառյալ :D): Իսկ դա շատ ցավալի փաստ է:
Դե էդ ուրիշ հարց ա, որ արտասահմանյան գրականությանն էլ ա պետք նորմալ ծանոթացնել: Ուղղակի, չգիտեմ, էս խոսակցությունը ավելի օգտակար կլիներ՝ մեկը ինձ համար, եթե մեկն ու մեկը իմանար, կիսվեր, թե եվրոպական, ամերիկյան դպրոցներում ինչպե՞ս ա տարվում գրականության դասավանդումը: Մենք շատ ենք ասում՝ մենք, մենք, բայց իրականում իմ տպավորությամբ մեր ժողովուրդը ահավոր քիչ ա կարդում՝ մեծ մասամբ: Ու հետաքրքիր ա, թե օտար ափերում ո՞նց են անում, որ տենց կարդացող սերունդներ են ունենում: Վերջերս ինչ-որ արաբական գրականության դպրոցական ձեռնարկ ինտերնետներում աչքովս ընկավ՝ կարծեմ սիրիական, ու որպես դրսից արաբական գրականությանը ծանոթ մարդ՝ կառուցվածքը, հեիղնակների ընտրությունը իմ դպրոցական փորձի հետ համեմատած ահագին տարօրինակ էր: Կոնկրետ էդ ձեռնարկից ես հասկացա, որ շեշտադրումը բացարձակ չի դրվում հեղինակների վրա, ոչ էլ ժամանակագրության, այլ ավելի շատ ծանոթացնում էր գրականության ժանրային համակարգին, ասենք՝ արաբական բանաստեղծություն՝ մեկ-երկու շատ հայտնի գործ՝ որպես նմուշ, պատմվածք՝ նորից մեկ-երկու գործ, պիես՝ մի գործ, վեպ՝ հատված ինչ-որ վեպից: Բայց չեմ կարող պնդել, որ հենց դա ա էն գրականության դասագիրքը, որով դպրոցներում անցնում են, գուցե ուղղակի կողմնակի ձեռնարկ էր, բայց էդ տարբերակն էլ ա ահագին հետաքրքիր մոտեցում:

Rhayader
09.06.2014, 22:19
Դե էդ ուրիշ հարց ա, որ արտասահմանյան գրականությանն էլ ա պետք նորմալ ծանոթացնել: Ուղղակի, չգիտեմ, էս խոսակցությունը ավելի օգտակար կլիներ՝ մեկը ինձ համար, եթե մեկն ու մեկը իմանար, կիսվեր, թե եվրոպական, ամերիկյան դպրոցներում ինչպե՞ս ա տարվում գրականության դասավանդումը: Մենք շատ ենք ասում՝ մենք, մենք, բայց իրականում իմ տպավորությամբ մեր ժողովուրդը ահավոր քիչ ա կարդում՝ մեծ մասամբ: Ու հետաքրքիր ա, թե օտար ափերում ո՞նց են անում, որ տենց կարդացող սերունդներ են ունենում: Վերջերս ինչ-որ արաբական գրականության դպրոցական ձեռնարկ ինտերնետներում աչքովս ընկավ՝ կարծեմ սիրիական, ու որպես դրսից արաբական գրականությանը ծանոթ մարդ՝ կառուցվածքը, հեիղնակների ընտրությունը իմ դպրոցական փորձի հետ համեմատած ահագին տարօրինակ էր: Կոնկրետ էդ ձեռնարկից ես հասկացա, որ շեշտադրումը բացարձակ չի դրվում հեղինակների վրա, ոչ էլ ժամանակագրության, այլ ավելի շատ ծանոթացնում էր գրականության ժանրային համակարգին, ասենք՝ արաբական բանաստեղծություն՝ մեկ-երկու շատ հայտնի գործ՝ որպես նմուշ, պատմվածք՝ նորից մեկ-երկու գործ, պիես՝ մի գործ, վեպ՝ հատված ինչ-որ վեպից: Բայց չեմ կարող պնդել, որ հենց դա ա էն գրականության դասագիրքը, որով դպրոցներում անցնում են, գուցե ուղղակի կողմնակի ձեռնարկ էր, բայց էդ տարբերակն էլ ա ահագին հետաքրքիր մոտեցում:


https://www.youtube.com/watch?v=C6y1e-AYf5c

մարդագայլուկ
09.06.2014, 22:27
Դե էդ ուրիշ հարց ա, որ արտասահմանյան գրականությանն էլ ա պետք նորմալ ծանոթացնել: Ուղղակի, չգիտեմ, էս խոսակցությունը ավելի օգտակար կլիներ՝ մեկը ինձ համար, եթե մեկն ու մեկը իմանար, կիսվեր, թե եվրոպական, ամերիկյան դպրոցներում ինչպե՞ս ա տարվում գրականության դասավանդումը:

Շինարար ջան, ես Ամերիկայում մեկ տարի ավագ դպրոց եմ գնացել: Ամերիկյան գրականություն էի ընտրել: Ասեմ, որ էնտեղի դասերը չէի փոխի էստեղի պետական համալսարանի ոչ մի լեկցիայի հետ: Եթե ուզում ես, կարող եմ ավելի մանրամասն պատմել:

Mephistopheles
09.06.2014, 22:30
Կանտն իրա «Մաքուր դատողության քննադատության» մեջ քեզ հետ չի համաձայնում, էսթետիկական արժեքը պիտի բացարձակ լինի: Ու ես իր հետ համաձայն եմ:

ես էլ Կանտի հետ համաձայն չեմ… հետո՞ ինչ որ ասել ա…

գեղարվեստական ստեղծագործությունը, կամ էսթետիկական արժեքը արժեվորվում ա ժամանակի ու դրա վրա ազդող բոլոր ֆակտորների հաշվի առնելու դեպքում… տենց ա քննարկվում ու արժևորվում գործը… օրինակ եթե էսթետիկական արժեքը բացարձակ ա ուրեմն էն ինչ որ սիրուն էր Ռուբենսի ժամանակ նշանակում ա սիրուն ա նաև էսօր, այսնքն եթե ես բռնեմ Ռուբենսի պես նկարեմ ուրեմն իմ նկարչության արժեքը պտի լինի նույնը՞… անգամ մարմնի գեղեցկությունը 20-ականներից մինչ էսօր հսկայական տարբերություն ա տալիս…

անհնար բան ես ասում Ռայ…

Շինարար
09.06.2014, 22:34
Շինարար ջան, ես Ամերկայում մեկ տարի ավագ դպրոց եմ գնացել: Ամերիկյան գրականություն էի ընտրել: Ասեմ, որ էնտեղի դասերը չէի փոխի էստեղի պետական համալսարանի ոչ մի լեկցիայի հետ: Եթե ուզում ես, կարող եմ ավելի մանրամասն պատմել:

Ուզում եմ, որովհետև մենք էսձև ուղղակի ասում ենք` վատ ա, վատ ա, ու իրոք էդքան էլ լավ չի, բայց այլ տարբերակներ չկա, չի առաջարկվում, էնպես որ անպայման մանրամասն պատմիր, խնդրում եմ:

Ռայ, վիդեոն ահագին տպավորիչ էր, ուրիշ բան չլինի, մենակ էն, որ իններորդ դասարանի էրեխեքը Ոդիսական են կարդում, կարդո՞ւմ են, չէ՞, որ քննարկում են: Ու նաև քննարկման ձևը դուր եկավ, մարդիկ մենակ գրականություն չեն սովորում, այլ իրոք նորմալ քննարկում են: նենց չի, որ մեր դպրոցներում բացարձակ էդ տարրը բացակայում ա` քննարկման, բայց կոնկրետ էս վիդեոն ինձ դուր եկավ:

Գալաթեա
09.06.2014, 22:53
Գալաթեա ջան: Է խնդիր չկա: Սամվել ե՞ն դեմ տալիս, challenge accepted: Թող դասատուն ոչ թե հուզված դեմքով մտնի դասարան ու դասի սկզբից մինչև վերջը ճոռոմ ու լացակումած բառերով պատմի թե ինչ պուպուշն էր Սամվելը, ինչ վեհ արարք էր իր կողմից հանուն հայրենիքի մորն ու հորը սպանելը, այլ երեխեքին ընտրության հնարավորություն տա գոնե: Թող հարցեր տա: Մեկ-մեկ ասենք հարցնի, կա՞ մեկը ում դուրը էս ինչ բանը չեկավ, կա՞ մեկը ով այլ կերպ ա մտածում: Թող մի քիչ էլ քննադատություն սովորացնի: Ոչ թե Սամվելի մասին մենակ ԼԱՎԸ: Սա էլ հո ոչ ոք չի՞ որոշում:
Ես իհարկե չեմ ընդանհրացնում, այլ զուտ իմ սեփական դառը փորձի հիման վրա եմ ասում:

Ման, մեր դասատուն չէր հուզվել: Ու հիշում եմ, որ լիքը հարցեր ենք տվել, վիճել ենք, ու որ վրեքներս մուննաթ չի եկել: Դե քո պես ջահել չեմ, շատ մանրամասն չեմ հիշում: Բայց մեր անցած Սամվելը հաստատ հերոս չէր:

Մամայիս հետ էլ ահագին խոսել ենք էդ թեմայով, ինքն էլ ա շատ նեյտրալ ներկայացնում իր դասերին էդ թեման: Թողնում ա՝ երեխեքը իրանց եզրահանգումներն անեն:
Բայց հասկանում եմ, որ բոլորը չեն, որ տենց են:

Շինարար
09.06.2014, 22:58
Դպրոցական քննարկումներից գրական դատերն եմ հիշում, որ ահագին տեղ էին թողնում՝ համակողմանի վերլուծելու համար: Դասատուն ամեն աշակերտին հանձնարարում էր որևէ կերպար, որի դիրքերից նա պետք ա հանդես գար, նույնիսկ եթե համաձայն չէր, փորձեր հասկանալ, դրդապատճառները գտներ, բացի էդ կար դատապաշտպան, դատախազ ու դատավոր: Էդպես մենակ Սպանված աղավնին ենք արել, ու իրոք ահագին հետաքրքիր էր:

Rhayader
09.06.2014, 22:59
ես էլ Կանտի հետ համաձայն չեմ… հետո՞ ինչ որ ասել ա…

գեղարվեստական ստեղծագործությունը, կամ էսթետիկական արժեքը արժեվորվում ա ժամանակի ու դրա վրա ազդող բոլոր ֆակտորների հաշվի առնելու դեպքում… տենց ա քննարկվում ու արժևորվում գործը… օրինակ եթե էսթետիկական արժեքը բացարձակ ա ուրեմն էն ինչ որ սիրուն էր Ռուբենսի ժամանակ նշանակում ա սիրուն ա նաև էսօր, այսնքն եթե ես բռնեմ Ռուբենսի պես նկարեմ ուրեմն իմ նկարչության արժեքը պտի լինի նույնը՞… անգամ մարմնի գեղեցկությունը 20-ականներից մինչ էսօր հսկայական տարբերություն ա տալիս…

անհնար բան ես ասում Ռայ…

Եթե անհնար բան ասեի, Ռուբենսի ստեղծագործությունն էսօր արժեք չէր ունենա էն մարդկանց համար, ովքեր Ռուբենսի ժամանակաշրջանի քաղաքական ու հասարակական գործոններից տեղյակ չեն :) դրա համար էլ, ասենք, Դալին Վերածննդի ամբողջ շրջանը մերժում էր՝ համարելով, որ իրենք իրենց կոնտեքստից դուրս արժեք չունեն, հետևաբար սյուրռեալիզմի շրջանում միայն արխիվային նշականություն ունեն (բացառություն էր Վելասկեսը): Ես ինքս Դալիի հետ համաձայն չեմ, որովհետև քննադատության լրիվ տարբեր դպրոցների ներկայացուցիչներ ենք:

Բայց անհնարին բան չեմ ասում, էլի:

Ես բրետոնացիների մասին գրեթե բան չգիտեմ, չեմ պատկերացնում իրենց կենսակերպը, քաղաքական-հասարակական գործոնները: Բայց սա կարող եմ գնահատել.


https://www.youtube.com/watch?v=-eAAMPAp0AE

Մյուս կողմից, ուզում է քառասուն հասարակական-քաղաքական կոնտեքստ լինի, ռաբիսը չեմ կարող գեղեցիկ համարել կամ սիրել: Իսկ Րաֆֆու գրածը գրականության ռաբիսն է:

Mephistopheles
09.06.2014, 23:10
Եթե անհնար բան ասեի, Ռուբենսի ստեղծագործությունն էսօր արժեք չէր ունենա էն մարդկանց համար, ովքեր Ռուբենսի ժամանակաշրջանի քաղաքական ու հասարակական գործոններից տեղյակ չեն :) դրա համար էլ, ասենք, Դալին Վերածննդի ամբողջ շրջանը մերժում էր՝ համարելով, որ իրենք իրենց կոնտեքստից դուրս արժեք չունեն, հետևաբար սյուրռեալիզմի շրջանում միայն արխիվային նշականություն ունեն (բացառություն էր Վելասկեսը): Ես ինքս Դալիի հետ համաձայն չեմ, որովհետև քննադատության լրիվ տարբեր դպրոցների ներկայացուցիչներ ենք:

Բայց անհնարին բան չեմ ասում, էլի:

Ես բրետոնացիների մասին գրեթե բան չգիտեմ, չեմ պատկերացնում իրենց կենսակերպը, քաղաքական-հասարակական գործոնները: Բայց սա կարող եմ գնահատել.


https://www.youtube.com/watch?v=-eAAMPAp0AE

Մյուս կողմից, ուզում է քառասուն հասարակական-քաղաքական կոնտեքստ լինի, ռաբիսը չեմ կարող գեղեցիկ համարել կամ սիրել: Իսկ Րաֆֆու գրածը գրականության ռաբիսն է:

տենց մարդ գոյություն չունի որ կարողանա Ռուբենսի ստեղծագործությունը վերլուծի, արժեք տա ու չիմանա էդ ժամանակաշրջանն իր ամեն ինչով (հարաբերականորեն իհարկե ոչ իր ողջ խորությամբ)… եթե տենց մարդ կա, ապա Ռուբենսի "խալտուրան" կոպիան կարելի ա վրե ծախել… ուշադիր պետք ա լինենք որ գեղարվեստի պատմությունն ընդհանուր պատմությունից դուրս չի դասավանդվում… իմաստ կա դրա մեջ, ոչ թե հենց ընենց ա…

Դալին ամեն ինչ էլ կարա ասի… իր գործն ա մերժելը որպեսզի նորը ստեղծի… բայց եթե գործը կոնտեքստից ու իր ժամանակից դուրս ես հանում ապա լավը միայն այսօրվանն ա, անցածը վատն ա… մենք ուղղակի հնարավորություն չունենք ստեղծագործությունը դիտել ժամանակից ու կոնտեքստից դուրս… տենց մարդիկ կան ու մի ամբողռ ինդուստրիա կա որ դրանով ա զբաղվում… ու էդ նկարները տնային դեկորացիայից էն կողմ չեն անցնում…

Ռայ, մի բան ա լավը, մի այլ բան ա դուրը գալը…

Rhayader
09.06.2014, 23:19
տենց մարդ գոյություն չունի որ կարողանա Ռուբենսի ստեղծագործությունը վերլուծի, արժեք տա ու չիմանա էդ ժամանակաշրջանն իր ամեն ինչով (հարաբերականորեն իհարկե ոչ իր ողջ խորությամբ)… եթե տենց մարդ կա, ապա Ռուբենսի "խալտուրան" կոպիան կարելի ա վրե ծախել… ուշադիր պետք ա լինենք որ գեղարվեստի պատմությունն ընդհանուր պատմությունից դուրս չի դասավանդվում… իմաստ կա դրա մեջ, ոչ թե հենց ընենց ա…

Դալին ամեն ինչ էլ կարա ասի… իր գործն ա մերժելը որպեսզի նորը ստեղծի… բայց եթե գործը կոնտեքստից ու իր ժամանակից դուրս ես հանում ապա լավը միայն այսօրվանն ա, անցածը վատն ա… մենք ուղղակի հնարավորություն չունենք ստեղծագործությունը դիտել ժամանակից ու կոնտեքստից դուրս… տենց մարդիկ կան ու մի ամբողռ ինդուստրիա կա որ դրանով ա զբաղվում… ու էդ նկարները տնային դեկորացիայից էն կողմ չեն անցնում…

Ռայ, մի բան ա լավը, մի այլ բան ա դուրը գալը…

Մեֆ, առանց ինտերնետից օգտվելու մի հատ վերլուծի էս նկարը.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/4/4c/Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg/869px-Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg

Ու խնդրում եմ, մի հատ «Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime»-ը կարդա, որ տեսնես, թե ոնց ա վերլուծում գեղեցիկի ու վեհի ընկալումը:

Rhayader
09.06.2014, 23:21
Մի հատ էլ սա.

http://www.pablopicasso.org/images/paintings/the-old-guitarist.jpg

Rhayader
09.06.2014, 23:23
Եթե քո ասածով լիներ, մենք պիտի Սիքստինյան կապելլայի նկարներն ու քարե դարի ժայռապատկերները նույն էսթետիկ մակարդակի վրա դիտարկեինք, էլի: Հաշվի առնելով էդ ժամանակաշրջանի մարդկանց քաղաքական-հասարակական գործոնները: Ընկերներիցս մեկը Սիքստինյան կապելլայում էր՝ ասում էր, որ ոնց որ նկարների մարդիկ լրիվ իրական գլխին կախված լինեն, որ բաց թողնեն ձեռքը՝ կընկնեն: Իրականում տեսնելը լրիվ ուրիշ է, էկրանից նայելը՝ լրիվ ուրիշ:

Mephistopheles
09.06.2014, 23:25
Մեֆ, առանց ինտերնետից օգտվելու մի հատ վերլուծի էս նկարը.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/4/4c/Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg/869px-Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg

Ու խնդրում եմ, մի հատ «Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime»-ը կարդա, որ տեսնես, թե ոնց ա վերլուծում գեղեցիկի ու վեհի ընկալումը:

էս բոլդի մեջի ընկալում բառն արդեն խոսում ա ժամանակի ու դրա բոլոր ֆակտորների մասին… ընկոլումը հատուկա ժամանակին ու դրան զուգակցող ու կառուցող բոլոր ֆակտորներին…

էսի շատ հայտնի գործ ա ու սխալ կլինի սրա վերլուծությունը որպես արգումենտ ներկայացնել… բայց մյուս կողմից, կարա՞ր սենց բան ստեղծվեր վերածննդի ժամանակ… իհարկե ոչ… իսկ ինչու՞… որտև բազան չկար, իսկ բազան դա ժամակը, կոնտեքստն ու դրանից առաջ եղածն ա…

Mephistopheles
09.06.2014, 23:30
Եթե քո ասածով լիներ, մենք պիտի Սիքստինյան կապելլայի նկարներն ու քարե դարի ժայռապատկերները նույն էսթետիկ մակարդակի վրա դիտարկեինք, էլի: Հաշվի առնելով էդ ժամանակաշրջանի մարդկանց քաղաքական-հասարակական գործոնները: Ընկերներիցս մեկը Սիքստինյան կապելլայում էր՝ ասում էր, որ ոնց որ նկարների մարդիկ լրիվ իրական գլխին կախված լինեն, որ բաց թողնեն ձեռքը՝ կընկնեն: Իրականում տեսնելը լրիվ ուրիշ է, էկրանից նայելը՝ լրիվ ուրիշ:

կակ ռազ ես ճիշտ հակառակն եմ ասում… ռենեսանսը պետք ա դիտվի ռենեսանսի կոնտեքստում… ժայռապատկերնրը իրանց կոնտեքստում ու ժամանակի մեջ… ընկերդ շատ բան կարա ասի իրան կարա դուր գա որտև "ոնց որ իսկական լինի"…

իրանց ժամանակից դուրս իրանց արածը արժեք չունի, որովհետև իրանք առաջինն են եղել որ ընկալել են ժամանակի էսթեթիկական շիֆթը՝ փոփոխությունը… ու արել են մի բան որը չի եղել…

մարդագայլուկ
09.06.2014, 23:51
Ուզում եմ, որովհետև մենք էսձև ուղղակի ասում ենք` վատ ա, վատ ա, ու իրոք էդքան էլ լավ չի, բայց այլ տարբերակներ չկա, չի առաջարկվում, էնպես որ անպայման մանրամասն պատմիր, խնդրում եմ:

Նախ ասեմ, որ կոնկրետ իմ դպրոցում գրականության կուրսերի ահագին մեծ ընտրություն կար: Ես տասերորդ դասարանում էի սովորում ու հենց մենակ տասերորդ դասարանի կուրսերի քանակին նայում էիր, խելքդ գնում էր: Ասենք կար Ամերիկյան գրականություն, Ֆենթեզի և սայ-ֆայ գրականություն (ի դեպ սա լիքը ճյուղեր ուներ կախված նրանից, թե հատկապես որ գրողի վրա էիր ուզում կենտրոնանալ - Թոլքիեն, Ռոուլինգ, Քինգ և այլն), Եվրոպական գրականություն, Անտիկ գրականություն, Գրական քննադատություն ու սենց լիքը բաներ: Էլ չասեմ, որ կային դասերից դուրս (extracurricular) գրական խմբակներ, որտեղ աշակերտները հավաքվում ու գրքեր էին քննարկում կամ միմյանց գրականության վերաբերյալ վերջին նորությունները փոխանցում: Բացի դրանից դպրոցը գրական թերթ էլ ուներ (Galadriel անունով, ի դեպ), որտեղ լիքը գրական վերլուծություններ էին տեղադրվում, գրականության վերաբերյալ վերջին նորություններն էին ներկայացվում, աշակերտների ստեղծագործություններն էին տեղադրվում և այլն:

Ես Ամերիկյան գրականություն ընտրեցի, չնայած հիմա փոշմանել եմ, պիտի գրական քննադատությունը ընտրած լինեի:
Անցնում էինք Պո, Հոթորն, Ստեինբեք ու էլի մի քանի գրողներ: Դասատուն նախապես որոշած էր լինում, թե որ գրողին ինչքան ժամանակ պիտի հատկացվի: Օրինակ Պոյից ընդամենը մեկ պատմվածք ենք անցնել, բայց դրա վրա մոտ մեկ ամիս կենտրոնացանք, որովհետև հազար ու մի բան կար քննարկելու: Դասատուն չէր ասում, գնացեք գիրքը գտեք կարդացեք, ինքը իր ոտքով գնում էր դպրոցի գրադարան ու ինքն իր ձեռքով ամեն աշակերտի գիրք տալիս: Հետո մեզ հանձնարաարում էր, թե ամեն դասի համար քանի էջ պիտի կարդանք: Սա զուտ տեխնիկական մասը:

Դասերը մոտ հիսուն րոպե էին տևում, բայց կոնկրետ ես չէի զգում, թե ոնց են անցնում: Մի տաս րոպե մենք դասարանում բարձր կարդում էինք ստեղծագործության կոնկրետ հատվածը: Հետո դասատուն հարցեր էր տալիս, բայց էնպիսի հարցեր, որից անպայման քննարկում էր ծավալվում: Առանձին քննարկում էինք հերոսներին, իրենց թերությունները/առավելությունները, բնավորության լավ ու վատ գծերը, վարքագիծը, ինչով են հերոսները իրարից տարբեր/իրար նման և այլն: Քննարկում էինք էն վայրը որտեղ տեղի էին ունենում գործողությունները, ժամանակաշրջանին էինք առանձին անդրադառնում: Նաև, սենց մի հատ բան կա, որը կոչվում է plot diagram (exposition, rising action, climax, falling action, resolution) - սրա շուրջն էինք ահագին ծավալվում:
Ամեն մարդ իր կարծիքն էր ասում` անպայման հիմնավորելով, դասատուն էլ տարբեր կարծիքները լսում էր, մեկ էլ որևէ կարծիքի վերաբերյալ կարող ա ինչ-որ մեկնաբանություն թողներ, ոնց որ ինադու բզբզեր: Ու մեկ էլ տեսնում էինք, պրծ, դասը վերջացավ: Թեմայից դուրս ոչ մի բան չէր լինում դասի ընթացքում, ինչը թույլ էր տալիս, որ ամբողջովին մի կոնկրետ թեմայի վրա կենտրոնանանք:

Հենց որևէ ստեղծագործություն ավարտում էինք, պիտի դրա վերաբերյալ էսսե գրեինք: Էսսեները բավականին լուրջ էին գնահատվում: Էդտեղ ստեղծագործության զուտ տեխնիկական մասը նկարագրելուց բացի ահավոր կարևորվում էր աշակերտի կարծիքը տվյալ ստեղծագործության այս կամ այն ասպեկտի վերաբերյալ: Բայց պիտի լուրջ արգումենտներ բերեիր ու կարծիքդ հիմնավորեիր: Էսսեից բացի վերջում նաև գրավոր քննություն էինք հանձնում: Մոտավորապես տասնհինգ հարց էր տրվում, որոշ մասը տեխնիկականի վրա կենտրոնացած - ոչ թե ով էր ում քուրը կամ ախպերը, այլ ասենք որն է հանդիսանում ստեղծագործության կոնֆլիկտը, որտեղ ենք մենք զգում էդ կոնֆլիկտի սկզբնավորումը - իսկ մնացած հարցերը էլի հիմնված էին ընթերցողի անձնական կարծիքի վրա, բայց էլի պահանջում էին կարծիքի լուրջ հիմնավորում: Էս առումով ես օրինակ լիքը պռավալ եմ տվել, որովհետև չէի կարողանում կարծիքս կարգին հիմնավորել:

Հա, ասեմ նաև որ արանքում ձեռի հետ էլ գրականագիտական տերմիններ էինք անցնում, գրական առանձին ժանրերին էինք թեթև անդրարդառնում: Նաև շաբաթը մեկ vocabulary էինք անցնում, էս vocabulary-ն հենց մեր ստեղծագործությունների վրա էր հիմնված, որ անծանոթ բառերն էլ ձեռի հետ սովորենք:

Դեռ էսքանն եմ հիշում:

մարդագայլուկ
10.06.2014, 00:17
Ման, մեր դասատուն չէր հուզվել: Ու հիշում եմ, որ լիքը հարցեր ենք տվել, վիճել ենք, ու որ վրեքներս մուննաթ չի եկել: Դե քո պես ջահել չեմ, շատ մանրամասն չեմ հիշում: Բայց մեր անցած Սամվելը հաստատ հերոս չէր:

Մամայիս հետ էլ ահագին խոսել ենք էդ թեմայով, ինքն էլ ա շատ նեյտրալ ներկայացնում իր դասերին էդ թեման: Թողնում ա՝ երեխեքը իրանց եզրահանգումներն անեն:
Բայց հասկանում եմ, որ բոլորը չեն, որ տենց են:

Ձեր բախտը ոնց է բերել :)
Գալաթեա ջան, ու ես իրոք շատ կուզեմ, որ քո մամայի նման դասատուները շատ լինեն...
Բայց օրինակ իմ գրականության դասատուն մինչև հիմա դաս է տալիս ու պատկերացրու, թե իր թեթև ձեռքով քանի երեխու համար է Սամվելը հերոս դարձել:

Rhayader
10.06.2014, 00:17
էս բոլդի մեջի ընկալում բառն արդեն խոսում ա ժամանակի ու դրա բոլոր ֆակտորների մասին… ընկոլումը հատուկա ժամանակին ու դրան զուգակցող ու կառուցող բոլոր ֆակտորներին…

էսի շատ հայտնի գործ ա ու սխալ կլինի սրա վերլուծությունը որպես արգումենտ ներկայացնել… բայց մյուս կողմից, կարա՞ր սենց բան ստեղծվեր վերածննդի ժամանակ… իհարկե ոչ… իսկ ինչու՞… որտև բազան չկար, իսկ բազան դա ժամակը, կոնտեքստն ու դրանից առաջ եղածն ա…

Արի ու տես, որ ինքը գրեթե նույնությամբ կրկնում ա Էլ Գրեկոյի «Հինգերորդ կնիքի բացումը» նկարի ստրուկտուրան, հո պատահական նկար չէի դրել: Դե ֆակտո, երկու նկարներն էլ լրիվ նույն գեղարվեստական ստրուկտուրան ունեն ու լրիվ տարբեր ժանրեր: Ժանրը եթե ժամանակից կախված է (վերածնունդ-կուբիզմ), պարունակությունը չի փոխվում.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg/640px-El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg

Rhayader
10.06.2014, 00:22
կակ ռազ ես ճիշտ հակառակն եմ ասում… ռենեսանսը պետք ա դիտվի ռենեսանսի կոնտեքստում… ժայռապատկերնրը իրանց կոնտեքստում ու ժամանակի մեջ… ընկերդ շատ բան կարա ասի իրան կարա դուր գա որտև "ոնց որ իսկական լինի"…

իրանց ժամանակից դուրս իրանց արածը արժեք չունի, որովհետև իրանք առաջինն են եղել որ ընկալել են ժամանակի էսթեթիկական շիֆթը՝ փոփոխությունը… ու արել են մի բան որը չի եղել…

Դու հենց նոր փորձեցիր ժխտել պոստմոդեռնիզմի ամբողջ փիլիսոփայությունը (որ արվեստի մեջ ամեն ինչ կրկնվում է՝ պարուրաձև): Պենդերեցկու լիտուրգիան քեզ օրինակ: Ակադեմիկ երաժշտությունը վերադարձել է այն շրջան, որը մինչև Պալեստրինան ու Բախն էր, Պենդերեցկին ինքը Պալեստրինայի ու Բախի արանքում է:


https://www.youtube.com/watch?v=JD7obDKzLL8


https://www.youtube.com/watch?v=Y1AeZOEA0TU

Շինարար
10.06.2014, 00:25
(exposition, rising action, climax, falling action, resolution)
Էս մեզ մոտ էլ կա:)) Նախադրություն, գործողության զարգացում, գագաթնակետ, գործողության անկում, հանգուցալուծում:

մարդագայլուկ
10.06.2014, 00:30
Էս մեզ մոտ էլ կա:)) Նախադրություն, գործողության զարգացում, գագաթնակետ, գործողության անկում, հանգուցալուծում:

Ես դեռ էստեղ չեմ հանդիպել, չնայած որ չորս տարի համալսարանում գրականություն եմ անցել, դրա համար էլ հայերեն տարբերակները մտքիս չէին գալիս: Ապրես ^_^

Mephistopheles
10.06.2014, 00:33
Արի ու տես, որ ինքը գրեթե նույնությամբ կրկնում ա Էլ Գրեկոյի «Հինգերորդ կնիքի բացումը» նկարի ստրուկտուրան, հո պատահական նկար չէի դրել: Դե ֆակտո, երկու նկարներն էլ լրիվ նույն գեղարվեստական ստրուկտուրան ունեն ու լրիվ տարբեր ժանրեր: Ժանրը եթե ժամանակից կախված է (վերածնունդ-կուբիզմ), պարունակությունը չի փոխվում.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg/640px-El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg

no no no ապեր ու մի անգամ էլ no…

Ռայ ջան, դու խառնում ես… ստրուկտուրայի նույնությունը դա դեռ գեղարվեստական արժեքի նշան չի… ստրուկտուրայի ընկալումն ա տարբեր… շատ հաճախ նկարիչները ներշնչվում են նախնիներից, բայց սա բոլորովին էլ արժեքի բացարձակության նշան չի… սրանք նույն գործերը չեն ու Պիկասսոյի նկարիարժեքն էլ բացարձակապես Էլ Գրեկոյի ստրուկտորայի որդեգրմամբ չի որոշվում… cultural shift-ն ա որ էս դեպքում դեր ա խաղացել… Ֆրենկ Գերին էլ ձկից ա ոգևորվել ու ռենեսանսի նկարների դրապերովկայից, բայց իրա ճարտարապետության արժեքը ամենևին էլ դա չի… եթե չիմանայիր ստրուկտուրայի նույնությունը, դու էլի կգնահատեիր Պիկասսոյին հենց իր կոնտեքստի մեջ… թեման ու ստրուկտուրան, դրանք գործիքներ են՝ տեխնոլոգիաներ…

դե ֆակտո երկու նկարներն էլ իարար հակառակ են, բայց երկուսն էլ արժեքավոր իրենց ժամանակի կոնտեքստում… Դալին էլ ա վատիկանի համար նկարել, բայց հլա արդյունքը տես… ընկալումն ա էականը որը միանշանակ ժամանակի մեջ ա…

Շինարար
10.06.2014, 00:34
Ես դեռ էստեղ չեմ հանդիպել, չնայած որ չորս տարի համալսարանում գրականություն եմ անցել, դրա համար էլ հայերեն տարբերակները մտքիս չէին գալիս: Ապրես ^_^

Մենք դպրոցում ենք անցել, երևի հիմա հանել են ծրագրից, ճիշտը որ ասեմ՝ գործողության անկումը ոնց որ թե ուղղակի թարգմանեցի, մեզ մոտ դա չկա:)) Փոխարենը գործողության զարգացումից առաջ հանգույց կա՝ նախադրություն, հանգույց, գործողության զարգացում, գագաթնակետ, հանգուցալուծում: Բայց երկու դեպքում էլ բնականաբար էդ ամենը պայմանական ա:

մարդագայլուկ
10.06.2014, 00:48
Մենք դպրոցում ենք անցել, երևի հիմա հանել են ծրագրից, ճիշտը որ ասեմ՝ գործողության անկումը ոնց որ թե ուղղակի թարգմանեցի, մեզ մոտ դա չկա:)) Փոխարենը գործողության զարգացումից առաջ հանգույց կա՝ նախադրություն, հանգույց, գործողության զարգացում, գագաթնակետ, հանգուցալուծում: Բայց երկու դեպքում էլ բնականաբար էդ ամենը պայմանական ա:

Հա, էդ հանգույցը աչքիս կոնֆլիկտն է :)

Rhayader
10.06.2014, 01:12
Մեֆ, պոստմոդեռնիզմն արվեստ ա՝ կոնտեքստից դուրս: Նույն կերպ, ոնց էսկապիզմը, որն արվեստ ա, որն ինքն ա ստեղծում իրա կոնտեքստը: Քո տեսությունը ստեղ սկսում ա չգործել:

StrangeLittleGirl
10.06.2014, 01:29
Դե էդ ուրիշ հարց ա, որ արտասահմանյան գրականությանն էլ ա պետք նորմալ ծանոթացնել: Ուղղակի, չգիտեմ, էս խոսակցությունը ավելի օգտակար կլիներ՝ մեկը ինձ համար, եթե մեկն ու մեկը իմանար, կիսվեր, թե եվրոպական, ամերիկյան դպրոցներում ինչպե՞ս ա տարվում գրականության դասավանդումը: Մենք շատ ենք ասում՝ մենք, մենք, բայց իրականում իմ տպավորությամբ մեր ժողովուրդը ահավոր քիչ ա կարդում՝ մեծ մասամբ: Ու հետաքրքիր ա, թե օտար ափերում ո՞նց են անում, որ տենց կարդացող սերունդներ են ունենում: Վերջերս ինչ-որ արաբական գրականության դպրոցական ձեռնարկ ինտերնետներում աչքովս ընկավ՝ կարծեմ սիրիական, ու որպես դրսից արաբական գրականությանը ծանոթ մարդ՝ կառուցվածքը, հեիղնակների ընտրությունը իմ դպրոցական փորձի հետ համեմատած ահագին տարօրինակ էր: Կոնկրետ էդ ձեռնարկից ես հասկացա, որ շեշտադրումը բացարձակ չի դրվում հեղինակների վրա, ոչ էլ ժամանակագրության, այլ ավելի շատ ծանոթացնում էր գրականության ժանրային համակարգին, ասենք՝ արաբական բանաստեղծություն՝ մեկ-երկու շատ հայտնի գործ՝ որպես նմուշ, պատմվածք՝ նորից մեկ-երկու գործ, պիես՝ մի գործ, վեպ՝ հատված ինչ-որ վեպից: Բայց չեմ կարող պնդել, որ հենց դա ա էն գրականության դասագիրքը, որով դպրոցներում անցնում են, գուցե ուղղակի կողմնակի ձեռնարկ էր, բայց էդ տարբերակն էլ ա ահագին հետաքրքիր մոտեցում:

Շին, էդ հարցը շատ եմ տվել իմ շրջապատի եվրոպացիքին, հիմնականում անցնում են մի գրականություն. համաշախարհային գրականություն, որտեղ շեշտը դրվում ա իրենց ազգայինի վրա (բայց դե համեմատական կարգով, ասենք, գերմանացիները լիքը տեղ ունեն շեշտ դնելու, հոլանդացիները՝ հըը): Ու մի բան էլ ասեմ. էդ միֆ ա, թե արտասահմանցիք էդքան կարդում են: Ուղղակի շատերի մոտ սերիալ նայելը կարդալով ա փոխարինված, այսինքն՝ սերիալի որակի գրականություն են կարդում: Ոնց որ իմ էքս-բոյֆրենդն էր ասում, իրանց կարդացածը n'importe quoi ա:

Mephistopheles
10.06.2014, 01:35
Մեֆ, պոստմոդեռնիզմն արվեստ ա՝ կոնտեքստից դուրս: Նույն կերպ, ոնց էսկապիզմը, որն արվեստ ա, որն ինքն ա ստեղծում իրա կոնտեքստը: Քո տեսությունը ստեղ սկսում ա չգործել:

տենց բան չկա… չի կարող լինել… արվեստը դառնում ա անիմաստ… անկախ նրանից թե ով ինչ ա պնդում…

Միս Վան դեր Րոյը իրա Սւգրամ Բիլդինգը կառուցեց նույն ժամանակ, դեռ մի քանի տարի հետո ինչ Վենտուրին իր Mother's House-ը… Սիգրամ Բիլդինգը Մոդերնիզմի վերջն էր (http://www.architecturaldigest.com/blogs/the-aesthete/2013/02/mies-van-der-rohe-critical-biography-book/_jcr_content/par/cn_contentwell/par-main/cn_blogpost/cn_blog_excerpt/cn_image.size.mies-van-der-rohe-01.jpg)… Վենտուրիի Mother's House-ը պոստմոդեռնիզմի սկիզբը… (http://ad009cdnb.archdaily.net/wp-content/uploads/2010/06/1275423876-mariabuszek-528x327.jpg)

Միս Վանդեր Րոյն ասաց… less is more… և ի հակադրություն դրան Վենտուրին ասաց, Less is bore… վերջում էլ Գերին եկավ ու ասաց՝ ոչ մի բան էլ չասաց ու ի հակադրություն պոստմոդեռնիզմին անցավ "դեկոնստրուկտիվիզմին" (http://ad009cdnb.archdaily.net/wp-content/uploads/2010/07/1278335120-netropolitan1-528x340.jpg)… ուղղությունները և շարջանները դրանք մեկը մեկին վերաբերմունք են կախված հասարակական տենդենցներից ու ընկալումներից… ու ժանրը կապ չունի… տեխնոլոգիաներն էլ ըստ ընկալման փոխվում են… ընկալումը, որն է կոնտեքստը (այսինքն կոնտեքստը ձևավորում ա ընկալումը), նորարարության, նորի ստեղծման շարժիչ մեխանիզմն ա…

կոնտեքստից դուրս մարդը գործունեություն չի կարող ծավալել… արվեստը, ճարտարապետությունը is a responce to the context… դրանք ժամանակի ընկալման վերարտադրություններն են…

ո՞նց կարելի ա ժամանակի ֆակտորը դիսմիս անել…

Շինարար
10.06.2014, 02:17
Շին, էդ հարցը շատ եմ տվել իմ շրջապատի եվրոպացիքին, հիմնականում անցնում են մի գրականություն. համաշախարհային գրականություն, որտեղ շեշտը դրվում ա իրենց ազգայինի վրա (բայց դե համեմատական կարգով, ասենք, գերմանացիները լիքը տեղ ունեն շեշտ դնելու, հոլանդացիները՝ հըը): Ու մի բան էլ ասեմ. էդ միֆ ա, թե արտասահմանցիք էդքան կարդում են: Ուղղակի շատերի մոտ սերիալ նայելը կարդալով ա փոխարինված, այսինքն՝ սերիալի որակի գրականություն են կարդում: Ոնց որ իմ էքս-բոյֆրենդն էր ասում, իրանց կարդացածը n'importe quoi ա:

Մի խոսքով՝ ինձ թվում ա՝ մեզ մոտ ուղղակի պետք ա լավ լիցքաթափել դասագրքերը՝ գրողներից: Ու հաշվի առնելով՝ մեր ներկայության չափը աշխարհում, գրականությունը հաստատ մեր ամենաթույլ տեղը չի: Լիքը կարդալու բան կա: Մուրացան, Դեմիրճյան, Զարյան, Ղազար Փարպեցի, Երզնկացիներ, Թլկատինցի, Եղիշե, Րաֆֆի, Իսահակյան, Զարյան, Շիրվանզադե, Մահարի, Զորյան, նույնիսկ Աբովյան, ինչքան էլ նոր գրականության հիմնադրման գործում մեծ լինի իր դերը, Պերճ Պռոշյան, Կոստան Զարյան, Պեշիկթաշլյան, Շիրազ, բոլորին արժե հանել, ում կհետաքրքրի, հետո կկարդան: Նույնիսկ չեմ ուզում քննարկեմ՝ լավն են, վատն են: Ուղղակի ի՞նչ իմաստ ունի էդքան շատ գրողների կարդալ դպրոցում, ահավոր ծանրաբեռնում են: Իսկ փոխարենը կողքից անցնեն նաև համաշխարհային գրականություն՝ բարձր դասարաններում գոնե՝ անտիկ գրականությանը ծանոթ լինեն, Ռաբլե ու Սերվանտես կարդան, չնայած դե Դոն Կիխոտը կարդում են սովորաբար դպրոցականները սեփական կամքով: Ու լավ կլինի, որ Լեռ Կամսար պարտադիր կարդան ու ծանոթանան իր կյանքին, գուցե օգտակար լինի: Վերջում էլ արժե, որ Զահրատ կարդան, որ Մաթևոսյանը վերջին թեման չլինի, մինչև հասնեն, դասերն ավարտվի:D

Rhayader
10.06.2014, 03:02
Չուվակ, Less is more-ը մինիմալիզմ ա, ու ինքն ավելի ընդհանուր երևույթ ա, իրան հակադրվող էկլեկտիզմի հետ միասին, քան մոդեռնիզմն ու պոստ մոդեռնիզմը (ու պոստ-պոստ մոդեռնիզմը):

Mephistopheles
10.06.2014, 03:13
Չուվակ, Less is more-ը մինիմալիզմ ա, ու ինքն ավելի ընդհանուր երևույթ ա, իրան հակադրվող էկլեկտիզմի հետ միասին, քան մոդեռնիզմն ու պոստ մոդեռնիզմը (ու պոստ-պոստ մոդեռնիզմը):

ապեր դե չէ, էլի… լավ էլի… Please…

էկլեկտիզմը վաբշե ուրիշ բան ա…

Mephistopheles
10.06.2014, 03:19
Ռայ, դու չես կարող որևէ ուղղություն կամ ոճ նայել իրա նախորդից ու ժամանակից դուրս… ոչ էլ արվեստի ստեղծագործություն… կամ ճարտարապետության… անիմաստ ա… անգամ եթե բառացի չեն նշում, ռեֆրենսը կա անուղղակի…

Rhayader
10.06.2014, 06:00
Ռայ, դու չես կարող որևէ ուղղություն կամ ոճ նայել իրա նախորդից ու ժամանակից դուրս… ոչ էլ արվեստի ստեղծագործություն… կամ ճարտարապետության… անիմաստ ա… անգամ եթե բառացի չեն նշում, ռեֆրենսը կա անուղղակի…

Մեֆ, էդ դեպքում ինչի՞ են aging-ը դիտարկում, առավել ակտուալ է ժամանակակից արվեստի համար. 60-ականների սյուրռեալիստական ֆիլմերի մասին, օրինակ, ասում են, որ իրենց aging-ը վատ է, կոնտեքստից դուրս չեն դիտվում: Միաժամանակ Հիչկոկի ֆիլմերի aging-ը լավ է տեղի ունեցել: The Deep End-ը, օրինակ, չնայած հիանալի օպերատորական ու ռեժիսորական աշխատանքի, շատ վատ aging ունի: Aging-ը կախված է, տադադամ, կոնտեքստային էլեմենտներ/բացարձակ ելեմենտներ հարաբերությունից: Ասենք, Դանթեի «Աստվածային կատակերգությունը» շատ վատ aging-ով աշխատանք է, ինչպես Բոկաչչոյի «Դեկամերոնը», քանի որ երկուսն էլ հենվում են մեծ մասամբ ժամանակի հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի վրա: Միաժամանակ Միլտոնի «Կորուսյալ դրախտը», ինչպես Սվիֆթի «Գուլիվերի ճանապարհորդությունը» լավ aging ունեն: Ու Դանթե-Միլտոն, Բոկաչչո-Սվիֆթ հակադրությունը պատահաբար չեմ վերցրել, հաշվի առնելով թեմատիկ նմանությունները: Դանթեն ու Բոկաչչոն անհամեմատ ավելի պոպուլյար են եղել իրենց ժամանակաշրջաններում, քան Միլտոնն ու Սվիֆթն՝ իրենց ժամանակաշրջաններում: Դանթեն ու Բոկաչչոն հենվում էին կոնտեքստային արժեքների վրա: Բնականաբար, քանի որ կոնտեքստային արժեքները հասարակության մեջ կրկնվում են, որոշ ժամանակը մեկ այդ աշխատանքները նորից դառնում են ակտուալ: Հոմերոսի «Իլիականն» ու «Ոդիսականը» կարդացվու ու ընկալվում են անկախ ժամանակաշրջանից, հունական ողբերգությունը հիմք է դառնում Յակով Գոլոսովկերի ու Հենրի Լայոն Օլդիի աշխատանքների համար, որոնք հունական տրագեդիան նույնիսկ կոնտեքստից չեն հանում՝ ժամանակակից աշխատանք գրելու համար (Я. Голосовкер, «Логика Античного Мифа», «Сказания о Титанах», Г. Л. Олди, «Герой Должен Быть Один», «Одиссей, Сын Лаерта: Человек Номоса», «Одиссей, Сын Лаерта: Человек Космоса»): Ումբերտո Էկոյի «Վարդի Անունը», դասական օրինակ, օգտագործելով միջնադարյան կոնտեքստային տարրերի ամբողջ բազմություն, այնպես է կառուցում իր վեպը, որ այն 17-րդ դարից մինչև այս օրը ցանկացած պահի հրատարակվելու դեպքում կարող էր համարվել ժամանակակից աշխատանք:

Նույն չափանիշներն, իհարկե, չի կարելի կիրառել երաժշտության նկատմամբ, քանի որ երաժշտությունն ավելի աբստրակտ էսթետիկա ունի ու ուղղակիորեն իր վրա հասարակական-քաղաքական կոնտեքստ չի կրում: Նույն երաժշտությունը, որ գրվում էր 15-րդ դարում, գրվում է այսօր (նամանավանդ ֆոլկ երաժշտությունը).


https://www.youtube.com/watch?v=qqjWv3cxmtw

Արի հիշենք, թե ինչից սկսեց խոսակցությունը: Եթե Հայաստանում չեն եղել պայմաններ, որ Րաֆֆիի կարգի մարդը լավ գրող դառնա, դա դեռ չի նշանակում, որ պայմանների բացակայությունը պետք է որպես կոնտեքստ ընկալել ու Րաֆֆիի վատ գրելն արդարացնել դրանով: Դե ֆակտո, եթե գրողի ընտրած թեման կախված է կոնտեքստից, ապա գրական ոճը, գրելու որակը բացարձակ է, հակառակ դեպքում այն քննարկելի չէր լինի արվեստի քննադատության տեսանկյունից: Նույն բանը Կանտն էր ասում:

Եթե Պիկասսոյի նկարն իր պարունակությամբ հատուկ էր իր ժամանակաշրջանին, էսթետիկ հնարքները, որոնք կիրառվել են այն կառուցելիս, բացարձակ են: Գույների համադրությունները, համատեղելիությունը բացարձակ են, քանի որ իրենց ընկալումը մարդու բնական, ոչ թե կոնտեքստային հատկանիշն են: Սիմմետրիան, Ֆիբոնաչիի կորը, հակադրությունը, կոնտրաստը, օբյեկտի առանձնացումը, դինամիկան ձեռքբերովի ընկալումներ չեն: Իրենք մարդու մտքի բնական հատկանիշներ են: Թե ինչի մասին են գրել Բալզակը (վատ aging, լավ ոճ), չի կարող քննարկվել առանց կոնտեքստի: Եթե Բալզակը գրական ոճ չունենար, իր աշխատանքը ոչ մի կոնտեքստ չէր փրկի: Դրա համար էլ արվեստի քննադատության մեջ սուբյեկտիվ գործոնները չեն քննարկվում: Ես գիրք քննադատելիս կոնկրետ հերոսների գործողությունները երբեք չեմ քննադատում, բայց կարող եմ քննադատել ամբողջ գրքի տրամաբանական կառուցվածքի շեղումները. տրամաբանությունը, նամանավանդ որպես մաթեմատիկայի ու փիլիսոփայության ոլորտ ու լիարժեք գիտություն, բացարձակ է:

Rhayader
10.06.2014, 06:07
Իհարկե կա ժառանգականություն, բայց արվեստի ժառանգականությունը ոչ մի ուղղակի կապ չունի հասարակական/քաղաքական կոնտեքստի հետ, էլի: Ժայռապատկերներ նկարողները կուշտ օրերին Սիքստինյան կապելլա չէին նկարազարդում: Եթե նույնիսկ իրենց տեղափոխեին ապագա ու գեղարվեստի ակադեմիա ավարտելու հնարավորություն տային, իրենք Սիքստինյան կապելլա չէին նկարազարդի:

Մ Մ
10.06.2014, 10:11
Առաջին կուրսում, երբ որ անցնում էինք անտիկ գրականություն, հետո արտ գրակ, բազա չունեինք։ Սիրողական կարդացել էինք որոշ գրողների, բայց դե միանգամից հայ գրակից դեպի արտ գրակ անցումը կտրուկ էր ու բարդ (16-17 տարեկան էրեխեքի համար)։
Իսկապես շատ օգտակար կլիներ հայ գրականությանը զուգահեռ դասավանդվեին արտասահմանյան գրականությունից համապատասխան ցանկ՝ ապագա սերնդի մտահորիզոնը զարգացնելու համար։ Չնայած, որ հայ գրականությունը անտեսել՝ իմ համեստ կարծիքով, սխալ կլինի։ Հայ գրականության՝ թեկուզ ոչ փայլուն գործերով մենք ծանոթանում ենք մեր անցյալի որոշակի ժամանակաշրջանի հետ։

StrangeLittleGirl
10.06.2014, 12:09
Ի դեպ, ժող, թեմայի հետ էնքան էլ կապ չունի (այսինքն Րաֆֆու հետ), բայց էստեղ իմ դանիացի կոլեգաները մի շատ հետաքրքիր դիտարկում են արել Դանիայի համար. ասում են, որ սովորաբար բնագիտական մասնագիտություններ ընտրում են այն ընտանիքների երեխաները, որտեղ իրենք բարձրագույն կրթություն ստացող առաջին սերունդն են լինելու, իսկ հումանիտար ընտրում են նրանք, ովքեր ունեն բարձրագույն ստացած ծնողներ: Պատճառը, ասում են, էն ա, որ դպրոցներում հումանիտար առարկաներից լավ լինելու համար բազա ա պետք, որը դպրոցը չի տալիս, երեխաները «տնից են բերում», մինչդեռ բնագիտականները հենց սկզբից էլ դպրոցից են սովորում: Ի վերջո, գուցե այդքան չբարդե՞նք ամեն ինչ կրթական համակարգի վրա, այլ ինչ-որ տեղ հաշվի առնենք ընտանիքները: Տեսեք, մենք սաղս էլ էդ դեբիլ կրթական համակարգի պտուղներից ենք, բայց արի ու տես, որ մեր կյանքը Սամվելով չի սահմանափակվում: Ինչու՞: Ես միանշանակ կասեմ, որ ընտանիքիցս է գալիս: Իսկ դու՞ք:

Աթեիստ
10.06.2014, 13:15
Բյուր, ես էլ եմ լիքը գրքեր կարդացել, բայց հումանիտար կյանքում չդարձա։ Ոչ մի բանաստեղծություն անգիր չգիտեմ ու միշտ զզվել եմ չափածոյից (Պոյի «ագռավը» մի կողմ, էն էլ որտև Պո ա)։
Երևի որ մամաս մաթեմի դասատու էր, կնքահայրս (մինչև կնքահայր դառնալը պապայից մոտիկ ընկերը) քաղաքի լավագույն մաթեմի դասատուն, ես էդ ուղղությունն ավելի սիրեցի։

StrangeLittleGirl
10.06.2014, 13:25
Բյուր, ես էլ եմ լիքը գրքեր կարդացել, բայց հումանիտար կյանքում չդարձա։ Ոչ մի բանաստեղծություն անգիր չգիտեմ ու միշտ զզվել եմ չափածոյից (Պոյի «ագռավը» մի կողմ, էն էլ որտև Պո ա)։
Երևի որ մամաս մաթեմի դասատու էր, կնքահայրս (մինչև կնքահայր դառնալը պապայից մոտիկ ընկերը) քաղաքի լավագույն մաթեմի դասատուն, ես էդ ուղղությունն ավելի սիրեցի։
Արտ, էստեղ հարցն էնքան հումանիտար դառնալ-չդառնալուն չի վերաբերում, ինչքան՝ որտեղից ենք սովորել գիրք կարդալ: Հիմա ասենք ես հումանիտարի ու բնագիտականի խառնուրդ եմ իմ մասնագիտությամբ, բայց ոչ երբեք գրականագետ կամ նման մի բան: Բայց դե ես էլ եմ լիքը կարդացել ու կարդում: Ու հաստատ գիտեմ, որ մեր տնից ա, որովհետև մեր տանը լիքը գրքեր կային, ու ծնված օրվանից ինձ խրախուսել են կարդալը, բազմաթիվ գրողների մասին լիքը ինֆո են լցրել գլուխս էն պահից, ինչ սկսել եմ խոսել:
Ուղղակի մենք հաճախ մեղադրում ենք կրթական համակարգին, որ էրեխեքը չեն կարդում: Մեղադրում ենք, որ Սամվել են դեմ տալիս, կարծում են, թե սաղ գրքերը տենց են, էլ չեն կարդում: Բայց իսկապե՞ս տենց ա: Մենակ կրթական համակա՞րգն ա, թե՞ ընտանիքներն էլ: Իհարկե, եթե կրթական համակարգն ուրիշ տեղից սկսի, գուցե էն էրեխեքն էլ կարդան, որոնց տներում չեն կարդում: Բայց մյուս կողմից, կրթական համակարգն ինչքան ուզում ա Սամվել թող դեմ տա, եթե տանը քեզ սովորացրել են կարդալ, դու մեկ ա կկարդաս:
Ու հետաքրքիրն էն ա, որ, փաստորեն, էս խնդիրը մենակ Հայաստանում չի: Իմ դանիացի կոլեգաներից մեկն էս թեմայով դիսերտացիա ա գրում. թե ոնց են բարձրագույն չստացած ընտանիքների էրեխեքը դպրոցում տառապում հումանիտար առարկաների ձեռքին: Ու ինքը լուրջ տվյալներ ունի նման պնդումներ անելու համար:

Մոդերներ, գուցե առանձնացնեք թեման, որ հանգիստ քննարկենք: Թե չէ հա գրում եմ, ու թեմայից դուրսը միտս ա:

Mephistopheles
10.06.2014, 20:47
Մեֆ, էդ դեպքում ինչի՞ են aging-ը դիտարկում, առավել ակտուալ է ժամանակակից արվեստի համար. 60-ականների սյուրռեալիստական ֆիլմերի մասին, օրինակ, ասում են, որ իրենց aging-ը վատ է, կոնտեքստից դուրս չեն դիտվում: Միաժամանակ Հիչկոկի ֆիլմերի aging-ը լավ է տեղի ունեցել: The Deep End-ը, օրինակ, չնայած հիանալի օպերատորական ու ռեժիսորական աշխատանքի, շատ վատ aging ունի: Aging-ը կախված է, տադադամ, կոնտեքստային էլեմենտներ/բացարձակ ելեմենտներ հարաբերությունից: Ասենք, Դանթեի «Աստվածային կատակերգությունը» շատ վատ aging-ով աշխատանք է, ինչպես Բոկաչչոյի «Դեկամերոնը», քանի որ երկուսն էլ հենվում են մեծ մասամբ ժամանակի հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի վրա: Միաժամանակ Միլտոնի «Կորուսյալ դրախտը», ինչպես Սվիֆթի «Գուլիվերի ճանապարհորդությունը» լավ aging ունեն: Ու Դանթե-Միլտոն, Բոկաչչո-Սվիֆթ հակադրությունը պատահաբար չեմ վերցրել, հաշվի առնելով թեմատիկ նմանությունները: Դանթեն ու Բոկաչչոն անհամեմատ ավելի պոպուլյար են եղել իրենց ժամանակաշրջաններում, քան Միլտոնն ու Սվիֆթն՝ իրենց ժամանակաշրջաններում: Դանթեն ու Բոկաչչոն հենվում էին կոնտեքստային արժեքների վրա: Բնականաբար, քանի որ կոնտեքստային արժեքները հասարակության մեջ կրկնվում են, որոշ ժամանակը մեկ այդ աշխատանքները նորից դառնում են ակտուալ: Հոմերոսի «Իլիականն» ու «Ոդիսականը» կարդացվու ու ընկալվում են անկախ ժամանակաշրջանից, հունական ողբերգությունը հիմք է դառնում Յակով Գոլոսովկերի ու Հենրի Լայոն Օլդիի աշխատանքների համար, որոնք հունական տրագեդիան նույնիսկ կոնտեքստից չեն հանում՝ ժամանակակից աշխատանք գրելու համար (Я. Голосовкер, «Логика Античного Мифа», «Сказания о Титанах», Г. Л. Олди, «Герой Должен Быть Один», «Одиссей, Сын Лаерта: Человек Номоса», «Одиссей, Сын Лаерта: Человек Космоса»): Ումբերտո Էկոյի «Վարդի Անունը», դասական օրինակ, օգտագործելով միջնադարյան կոնտեքստային տարրերի ամբողջ բազմություն, այնպես է կառուցում իր վեպը, որ այն 17-րդ դարից մինչև այս օրը ցանկացած պահի հրատարակվելու դեպքում կարող էր համարվել ժամանակակից աշխատանք:

Նույն չափանիշներն, իհարկե, չի կարելի կիրառել երաժշտության նկատմամբ, քանի որ երաժշտությունն ավելի աբստրակտ էսթետիկա ունի ու ուղղակիորեն իր վրա հասարակական-քաղաքական կոնտեքստ չի կրում: Նույն երաժշտությունը, որ գրվում էր 15-րդ դարում, գրվում է այսօր (նամանավանդ ֆոլկ երաժշտությունը).


Ռայ, դու ընկել ես դետալների հորձանուտն ու չես տեսնում ընդհանուր պատկերը… right off the bet կարամ ասեմ որ հենց քո էս գրառման մեջ արդեն դու կոնտեքստի մեջ ես նայում… անուններ որ տալիս ես արդեն դու ակամայից էս ամեն ինչը դնում ես կոնտեքստի մեջ… որ ասում ես Հոմերոս՝ պրծավ… էդ մարդը հստակ ու միանշանակ ասոցեացվում ա իրա ժամանակի հետ այդ ժամանակի բոլոր առանձնահատկություններով… հասկանում ե՞ս… դու ինճ նմանություն ուզում ես բեր… երաժիշտներն ու կնարիչները, գրողները բոլորն էլ իրենց նախնիներին գնահատելով ոգևորվում են ու շատ հաճախ նմանակում ու փոխ են առնում տեխնոլոգիաներ ու շատ ոիրիշ բաներ, էտի ոչ մի բան չի նշանակում, դա ուսումնասիրության նյութ ա, բայց արժեքի պայման չի…

Պիկասսոյի ու Էլ Գրեկոյի հարցն էլ նույնը… բացարձակապես ոչ մի դեր չի խաղում Էլ Գրեկոյի ստրուկտուրան Պիկասսոյի գործի արժեվորման մեջ… մյուս գործերի մեջ որ չկա, ի՞նչ… ուրեմն վատն ե՞ն թե արժեք չունեն… կամ հԷլ Գրոկո՞ն ումիչց ա վերցրել… թե՞ ինքն ա ստեղծել… Լե Կոռբյուզեն էլ ժամանակին հպարտանում էր իր մոդուլյորով ու անտիկ համաչափություններով, բայց հաջորդ քայլին ինքն իրեն հակասում էր Կապելլա Րոնշանով… որովհետև բացարձակապես դեր չունի իրա անտիկ համաչափությունների կիրառումը…

դու լսած կլինես որ նկարչության մեջ կոպիաները օրիգինալի տեղ ծախում են ու շատ թանգարաններում երևի ահագին կան դրանցից ու չգիտենք… քեզ հարցրել ես, խի՞… մեկը-մեկի նկարած ա, էն աստիճանի որ մասնագետներն անգամ չեն տարբերում… բայց հենց իմանում են օրիգինալը չի մի անգամից արժեքն ընկնում ա դառնում ա զիբիլ… կոնտեքստ ապեր… կոնտեքստ… էն ինչ որ արվել ա էն ժամանակ, էսօր չես կարող անել… եթե Դանթեի անունը ջնջես ու դնես ասենք Վարդգես Պետրոսյան ու ասես 90-ականներին ա գրվել, that'll be funny…

դու ինչ էլ որ կարդում ու ընկալում ես նախկին գրողներից, դա անում ես զուտ կոնտեքստից ելնելով… դրանք իրանց ժամանակի պիոներներն են եղել ու առանց էդ գործերի էսօրվա արվեստն ու մշակույթը և քաղաքակրթությունը լրիվ ուրիշ կլիներ…

եթե ասում են "կոնտեքստից դուրս նայվում ա" կամ "չի նայվում" էսի figure of speach ա… անգամերբ անունը չկա գրողի, քո ուղեղը անկախ քեզանից փնտրում ա դրա տեղը ժամանակի մեջ… անհնար ա տենց չլինի…

ի դեպ ասեմ, կոնտեքստը լավ գործերին ա արժեք տալիս, վատ գործերին չի տալիս…


Արի հիշենք, թե ինչից սկսեց խոսակցությունը: Եթե Հայաստանում չեն եղել պայմաններ, որ Րաֆֆիի կարգի մարդը լավ գրող դառնա, դա դեռ չի նշանակում, որ պայմանների բացակայությունը պետք է որպես կոնտեքստ ընկալել ու Րաֆֆիի վատ գրելն արդարացնել դրանով: Դե ֆակտո, եթե գրողի ընտրած թեման կախված է կոնտեքստից, ապա գրական ոճը, գրելու որակը բացարձակ է, հակառակ դեպքում այն քննարկելի չէր լինի արվեստի քննադատության տեսանկյունից: Նույն բանը Կանտն էր ասում:

Ռայ, Րաֆֆին վատ գրող ա, բայց չենք ասում… խելքներս էլ չի գնում… չենք արդարացնում… բայց էն էլ իր ժամանակի ու միջավայրի արդյունք ա… եթե էդ ժամանակ ու էդ միջավայրում կան ավելի լավերը, ավելի տիպիկ ու նշանակալի գրողներ ապա դրանք պետք ա առաջ քաշվեն… ամեն ինչն էլ կախված ա կոնտեքստից ու գրողի անձնական նախընտրություններից… սրանք առանձին առանձին չեն գործում… մի գրող կարողանում ա կոնտեքսի մեջ լավ անի մեկը ոչ, մեկն իր օգտին ա օգտագործում մեկն իր դեմ… ստեղծագործական պրոցեսը բանաձևով չես կարող բացատրել, չնայած արվում ա, բայց ռետրոսպեկտիվ… միային…


Եթե Պիկասսոյի նկարն իր պարունակությամբ հատուկ էր իր ժամանակաշրջանին, էսթետիկ հնարքները, որոնք կիրառվել են այն կառուցելիս, բացարձակ են: Գույների համադրությունները, համատեղելիությունը բացարձակ են, քանի որ իրենց ընկալումը մարդու բնական, ոչ թե կոնտեքստային հատկանիշն են: Սիմմետրիան, Ֆիբոնաչիի կորը, հակադրությունը, կոնտրաստը, օբյեկտի առանձնացումը, դինամիկան ձեռքբերովի ընկալումներ չեն: Իրենք մարդու մտքի բնական հատկանիշներ են: Թե ինչի մասին են գրել Բալզակը (վատ aging, լավ ոճ), չի կարող քննարկվել առանց կոնտեքստի: Եթե Բալզակը գրական ոճ չունենար, իր աշխատանքը ոչ մի կոնտեքստ չէր փրկի: Դրա համար էլ արվեստի քննադատության մեջ սուբյեկտիվ գործոնները չեն քննարկվում: Ես գիրք քննադատելիս կոնկրետ հերոսների գործողությունները երբեք չեմ քննադատում, բայց կարող եմ քննադատել ամբողջ գրքի տրամաբանական կառուցվածքի շեղումները. տրամաբանությունը, նամանավանդ որպես մաթեմատիկայի ու փիլիսոփայության ոլորտ ու լիարժեք գիտություն, բացարձակ է:

Գույների մամսին որ գրել ես, մի հատ պարզաբանի… էդ ի՞նչն ա բացարձակ… մի բան եթե բացարձակ ա ուրեմն փոփոխման ենթակա չի… միշտ նույնն ա…

ոճը ևս կոնտեքստի արդյունք ա, մասամբ իհարկե… ամեն ինչի մեջ էլ կան ինդիվիդուալ ֆակտորը, բայց դա կոնտեքստը չի կարա չեղյալ անի… սուբյեկտիվ գործոնը քննարկման վերլուծման մեջ մեծապես հաշվի են առնում ու առանց դրա հնարավոր չի, բայց գնահակատանի վրա չի ազդում… մի բան ա գնահատել/քննադատել գործը, որը ենթադրում ա արժեք, մի բան ա քննարկել/վերլուծելը, որը նշանակում ա հասկանալ… առանց քննարկման վերլուծման քննադատությունը bullshit ա… հիմա թե ինչքանով ա անձնական ֆակտորը կարևոր, թողնում եմ քեզ…

Mephistopheles
10.06.2014, 21:00
Իհարկե կա ժառանգականություն, բայց արվեստի ժառանգականությունը ոչ մի ուղղակի կապ չունի հասարակական/քաղաքական կոնտեքստի հետ, էլի: Ժայռապատկերներ նկարողները կուշտ օրերին Սիքստինյան կապելլա չէին նկարազարդում: Եթե նույնիսկ իրենց տեղափոխեին ապագա ու գեղարվեստի ակադեմիա ավարտելու հնարավորություն տային, իրենք Սիքստինյան կապելլա չէին նկարազարդի:

ժառագականություն չէ շարունակականություն… սրանք տարբեր բաներ են… երբ ժառանգում ես, ժառանգում ես ամբողջ արժեհամակարգը you own it… բայց երբ շարունակում ես, ապա ժխտումը քո նախորդի համարյա պարտադիր ա… անգամ փոխ առնելով ա դա արվում… Պիկասսոն ժխտել ա Էլ Գրեկոյին ինչքան էլ որ պնդես թե ստրուկտուրան փոխ ա առնված… կապ չունի… մեծ դեր ա խաղացել Պիկասսոյի ստեղծագործության մեջ, բայց արժևորման մեջ nobody gives a fuck…

ինձ թվում ա դու ժայռապատկերների իմաստն ու նշանակությունը լավ չես հասկանում… իրանք ոչ թե չեն կարող կամ կարող են նկարել, այլ առանց իրանց քաշած գծի էդ քարի կտորի վրա, Միքելանջելոն սիքստինյան կապելլա չեր նկարի… հարկանում ե՞ս… իրանք են նկարչությունը "ստեղծել"… ակադեմիայի դասագրքերում առաջին էջին իրանց "ստեղծագործությունն" ա… իրանք ավելի ֆունդամենտալ բան են արել… իրանցով ա ցիվիլիզացիան սկսում…

Rhayader
10.06.2014, 21:41
Չուվակ, Բախին մոռացել են, հետո վերահայտնաբերել, որովհետև ինքն ընկալվել ա ռոմանտիզմի ժամանակաշրջանի կոնտեքստում նույնիսկ ավելի լավ, քան կլասսիցիզմի կոնտեքստում: Մենդելսոնն ա վերահայտնաբերել: Իսկ ինքը բարոկկո շրջանի կոմպոզիտոր ա: Բացատրի դա:

Mephistopheles
10.06.2014, 21:58
Չուվակ, Բախին մոռացել են, հետո վերահայտնաբերել, որովհետև ինքն ընկալվել ա ռոմանտիզմի ժամանակաշրջանի կոնտեքստում նույնիսկ ավելի լավ, քան կլասսիցիզմի կոնտեքստում: Մենդելսոնն ա վերահայտնաբերել: Իսկ ինքը բարոկկո շրջանի կոմպոզիտոր ա: Բացատրի դա:

Չուվակ ջան… էդ ի՞նչ կապ ունի… ո՞րն ա ստեղ քո փօինթը… որ արվեստի գործը, կամ ընդհանրապես որևէ ստեղխծագործություն կարա float ըլնի ժամանակի ու տարածության մե՞ջ… դու չես կարող կոնտեքստն անջատել գործից… անգամ էս քո բերած օրինակում… Բոտիչելլիին էլ 500 տարի հետո են հայտնաբերել, էդ իրան կոնտեքստից դուրս ի գցում… իրան հայտնաբերել են ու դրել իր տեղը…

Rhayader
10.06.2014, 22:47
Քո ասածից հետևում է, որ արվեստը չի կարող անշահախնդիր լինել :) իմ դրույթն այն է, որ արվեստը պարտավոր է լինել անշահախնդիր, ու որ ոչ թե հասարակական կոնտեքստն է այն ընկալում որպես արվեստ, այլ անհատը:

Մի փոքր լիրիկական շեղում:


https://www.youtube.com/watch?v=kDHlWl4OJoM

Դու էսթետիկական արժեքն ընդամենը շփոթում ես հրապարակախոսական արժեքի հետ, կարծում եմ: Համեմատելու համար՝ Անդրե Մորուայի էսսեները:

Ավելին, դու բացառում ես նույն էսկապիզմը, նորից եմ կրկնում այս կետը, որին չպատասխանեցիր: Ֆենտեզիի ժանրն ինքն է իր համար հասարակական, քաղաքական կոնտեքստ ստեղծում: Ֆենտեզիի ու հեքիաթի ժանրերի կտրուկ տարբերություններից մեկը հենց դա է: Գիտական ֆանտաստիկան վերցնում է կոնտեքստ, որը դեռ գոյություն չունի, ու կարող է երբեք գոյություն չունենալ:

Մի քիչ վերլուծելով քո գրածները, իրենք ավելի մոտ են արվեստի Տոլստոյի ու Պլատոնի ընկալմանը: Ես ինքս ավելի հակված եմ Արիստոտելի, Շոպենհաուերի ու Կանտի գաղափարներին: Դա չի նշանակում, որ մեզանից մեկը միանշանակ սխալ է, մյուսը՝ միանշանակ ճիշտ: Հենց դրա համար էլ մենք արգումենտացիաներ ենք բերում՝ մեր տեսանկյունները հիմնավորելու համար: Սա այն դեպքի համար եմ ասում, եթե ինչ-որ մեկը որոշի, թե ես պարզապես կռիվ եմ անում:

Mephistopheles
10.06.2014, 23:17
Քո ասածից հետևում է, որ արվեստը չի կարող անշահախնդիր լինել :) իմ դրույթն այն է, որ արվեստը պարտավոր է լինել անշահախնդիր, ու որ ոչ թե հասարակական կոնտեքստն է այն ընկալում որպես արվեստ, այլ անհատը:

Դա քո դրույթն ա իհարկե որովհետև իրականության հետ էդքան էլ մեծ առնչություն չունի… բոլոր հանճարեղ նկարիչնեը ստեղծագործողները ստեղծագործում են փող աշխատելու համար… այս կամ այլ կերպ համահունչ լինելով կամ հակադրվելով կոնտեքստին Չհասրակական, քաղաքական ու նույնիսկ ֆինանսական)… պարզ ասեմ, նկարը նկարում են որ ծախեն փող աշխատեն, շանքը սարքում են որ փող աշխատեն… դրան զուգահեռ այդ գործերը սպասարկում են որոշակի հասարակական, նաև քաղաքական ու ֆինանսական շահեր…

SURPRISE!!!!!!!

պարզապես մի ասը գնում ա կոմպրոմիսի ու շռպօտրեբի ու կորում ժամանակի մեջ, իսկ մյուս մասը կոմպրոմիսի չի գնում ու կարողանում ա "ծախել" իր արվեստը արժանի գնով… ստեղ ոչ մի վիրավորական բան չկա…

Սանտա Մարիա Դել Ֆիորեի գմբեթը երբ որ ուզում էին կառուցել մրցույթի մասնակիցներից մեկը Բրունելեսկին էր… ասել են ո՞նց կկառուցես էս քո նկարած գմբեթը… ասել ա վարձեք, փողը տվեք՝ կասեմ… էդ գմբեթով ա սկսում վերածնունդը ճարտարապետության մեջ… եթե ուզես մի հատ ուրիշ պատմություն էլ կպատմեմ Ռեմբրանդտի մասին…

այնպես որ բոլոր ոլորտներն էլ շահախնդիր են, այն էլ ոնց… ընդորում եթե շահը հանես գուցեև բան չմնա տակը… և ստեղ ոչ մի վատ բան չկա…

ծիտը որ թռնում ա կամ երգում ա շահախնդրությունից ա անում… էդ իրա հոբբին չի…



Դու էսթետիկական արժեքն ընդամենը շփոթում ես հրապարակախոսական արժեքի հետ, կարծում եմ: Համեմատելու համար՝ Անդրե Մորուայի էսսեները:

Ավելին, դու բացառում ես նույն էսկապիզմը, նորից եմ կրկնում այս կետը, որին չպատասխանեցիր: Ֆենտեզիի ժանրն ինքն է իր համար հասարակական, քաղաքական կոնտեքստ ստեղծում: Ֆենտեզիի ու հեքիաթի ժանրերի կտրուկ տարբերություններից մեկը հենց դա է: Գիտական ֆանտաստիկան վերցնում է կոնտեքստ, որը դեռ գոյություն չունի, ու կարող է երբեք գոյություն չունենալ:

Մի քիչ վերլուծելով քո գրածները, իրենք ավելի մոտ են արվեստի Տոլստոյի ու Պլատոնի ընկալմանը: Ես ինքս ավելի հակված եմ Արիստոտելի, Շոպենհաուերի ու Կանտի գաղափարներին: Դա չի նշանակում, որ մեզանից մեկը միանշանակ սխալ է, մյուսը՝ միանշանակ ճիշտ: Հենց դրա համար էլ մենք արգումենտացիաներ ենք բերում՝ մեր տեսանկյունները հիմնավորելու համար: Սա այն դեպքի համար եմ ասում, եթե ինչ-որ մեկը որոշի, թե ես պարզապես կռիվ եմ անում:

absolutely not true…

Գիտաֆանտաստիկան կամ ֆեթըզին ոչ միայն կոնտեքստից դուրս չի այլ հլա մի բան էլ շուկային ա սպասարկում… իսկ սա կոնտեքստի արդյունք լինելու մեծ ապացույց ա… գիտաֆանտաստիկան տարբեր ժամանակներում տարբեր ա… Ստար թրեքը որ նայես կտեսնես անգամ դիզայնն ու էսթետիկան ա պարբեր… որովհետև ժամանակի գերիրական ֆւտւրիստիկ պատկերացումները կապված են էդ ժամանակվա ներկայի հետ… ուզես էլ չես կարող անջատել… ամգամ եթե նայես ասենք սաղավարտների կամ հագուստի դեզայնին, քեզ մի անգամից կասի ժամանակը…

Rhayader
10.06.2014, 23:46
Ուզում ես ասել, որ ասենք Գոյան ուշ շրջանում նկարներ էր անում, որոնց համար իրեն կարող էին վառել, ու հաստատ այդ նկարները ծախելու հավանականությունը զրոյականից էլ ցածր էր, որովհետև եթե Գոյան բավականաչափ սիրված էր, որ համեմատաբար պաշտպանված լինի, ապա գնորդին ոչ մի բան չէր փրկի, կոմմերցիոն նպատակներո՞վ: Պաստերնակին քիչ մնաց՝ աքսորեն իր «Դոկտոր Ժիվագոյի» համար, ինքն իր գրքից ոչ մի կոմպենսացիա չի ստացել, ոչ բարոյական, ոչ կոմմերցիոն: Մոցարտը մահացել է աղքատության մեջ, միակ մարդն, ով մինչև վերջ իր համար ընկեր է եղել, Սալիերին էր, որը, տադադամ, գնահատում էր Մոցարտի աշխատանքի էսթետիկ կողմը:

Մյուս կողմից, շարունակեմ քո միտքը, կոմմերցիան ու հրապարակախոսությունը միակ կոմպենսացիաները չեն, որոնց ձգտում է հեղինակը: Նշանակալիության զգացողություն, Պուշկինն իր «Я помню чудное мгновение»-ն Կեռնին դոմփելու համար էր գրել: Դա խոսում է հեղինակի անձի մասին, բայց ուղղակի կապ չունի նրա հետ, թե ինչն է աշխատանքը դարձնում արվեստ:

Հիմա դու կրկնում ես Էնդի Վարհոլի գաղափարները: Ժամանակակից, մակերեսային, ոչ ակադեմիկ դիտարկում է:

Դու նորից էսթետիկան շփոթում ես, այս անգամ՝ կոմմերցիայի հետ: Հրապարակախոսությունն ու կոմմերցիան թեև արվեստը գրեթե միշտ ուղեկցում են, ի վերջո, ամեն մարդ էլ ուզում է հաց ուտել, ու որոշ ստեղծագործողներ ուրիշներից քիչ կամ շատ են կոմմերցիային նշանակություն տվել (ավելին, արվեստի կոմմերցիոն կողմն ընկալող մարդիկ սովորաբար ավելի երկար ու հաջող կյանք են ունեցել՝ հետևաբար, ավելի շատ աշխատանքներ տվել), բայց կոմմերցիան ոչ մի ուղղակի կապ չունի նրա հետ, ինչն արվեստն արվեստ է դարձնում: Էսթետիկան կարող է ծառայել կոմմերցիայի, կարող է կոմմերցիան ծառայել էսթետիկային, բայց իրենց միջև ոչ մի ուղղակի կապ չի կարող լինել: Արվեստի ստեղծագործությունը, եթե նայենք նորից Կանտի սահմանմանը, որից ավելի լավը դու դժվար թե բերես, գիտակցաբար ստեղծված էսթետիկական արժեքն է: Ժամանակակից արվեստի դեպքում այդ էսթետիկան կարող է լինել թե՛ դրական, թե՛ բացասական, թե՛ կոմպոզիտ:

Շինարար
11.06.2014, 00:04
Մեֆ, բայց եթե ես շարքային ընթերցող եմ, գրականության մասնագետ չեմ, ոչ էլ արվեստաբան եմ, ինձ ընթերցանությունը հետաքրքրում ա՝ որպես ժամանցի տեսակ: Ինձ բոլորովին չի հետաքրքրում ու ես պարտավոր չեմ իմանալ, թե ինչ պատմական պայմաններում ու ոնց ա գրվել էսինչ վեպը կամ նկարվել էսինչ կտավը: Ինձ ձգում ա, կարդում եմ, չէ, չեմ կարդում, ոչ թե փորձում եմ խորանալ հանգամանքների մեջ: Ու էս առումով, հա, կան ստեղծագործություններ, որ անկախ ժամանակից, անկախ կոնտեքստից միշտ ձգում են, օրինակ երբ մենք դպրոցական էինք, իմ սաղ դասարանցիները Սերվանտեսի Դոն Կիխոտը կարդում էին (ես չէ, մենք տունն էդ գիրքը չունեինք)՝ ոգևորված, առանց որևէ մեկի կողմից հանձնարարություն ստանալու: Մի քիչ դուք շատ եք բերել զրույցը մասնագիտական կատերոգրիաների: Ու եթե Ռայադերը ավելի պարզ գրեր իր ասածը, ու հենց էս նկատի ունի, ինչ ես եմ ասում, ես էլ եմ էդ մոտեցման կողմնակից: Ինձ համար կարևոր ա՝ էն, ինչը էս պահին ինձ հետաքրքիր ա: Ու ես երբեք չեմ նստի ու կարդա ինչ-որ անհետաքրքիր ու ձանձրալի ստեղծագործություն, եթե մասնագիտական տեսակետից ինձ համար որևէ հետաքրքրություն չունենա: Ու եթե ես շինարար եմ, ինձ համար ի՞նչ հետաքրքրություն պետք ա ունենա, որ տվյալ գիրքը հրաշալի կերպով արտացոլում ա էդ պատմական ժամանակաշրջանը, որում տը-տը, տը-տը: Ոչ մի: Իսկ Դոն Կիխոտը հետաքրքիր ա՝ դպրոցականի համար հրաշալի արկածային գիրք ա՝ սիրուն հումորվ գրված, մի քիչ տարիքով մարդուն էլ դրդում ա՝ ևս մեկ անգամ խորհրդածելու կյանքի իմաստի, բոլոր ջանքերի ապարդյունության մասին մեզ մշտապես հուզող հարցերի շուրջ:

Հուսով եմ, ձեր քննարկման առարկան ճիշտ եմ հասկացել:

Mephistopheles
11.06.2014, 00:41
Ուզում ես ասել, որ ասենք Գոյան ուշ շրջանում նկարներ էր անում, որոնց համար իրեն կարող էին վառել, ու հաստատ այդ նկարները ծախելու հավանականությունը զրոյականից էլ ցածր էր, որովհետև եթե Գոյան բավականաչափ սիրված էր, որ համեմատաբար պաշտպանված լինի, ապա գնորդին ոչ մի բան չէր փրկի, կոմմերցիոն նպատակներո՞վ: Պաստերնակին քիչ մնաց՝ աքսորեն իր «Դոկտոր Ժիվագոյի» համար, ինքն իր գրքից ոչ մի կոմպենսացիա չի ստացել, ոչ բարոյական, ոչ կոմմերցիոն: Մոցարտը մահացել է աղքատության մեջ, միակ մարդն, ով մինչև վերջ իր համար ընկեր է եղել, Սալիերին էր, որը, տադադամ, գնահատում էր Մոցարտի աշխատանքի էսթետիկ կողմը:

ես գրել եմ…
բոլոր հանճարեղ նկարիչնեը ստեղծագործողները ստեղծագործում են փող աշխատելու համար… այս կամ այլ կերպ համահունչ լինելով կամ հակադրվելով կոնտեքստին Չհասրակական, քաղաքական ու նույնիսկ ֆինանսական)…դրան զուգահեռ այդ գործերը սպասարկում են որոշակի հասարակական, նաև քաղաքական ու ֆինանսական շահեր… … այո, Գոյան սպասարկել ա որոշակի քաղաքական շահեր, նույնը Ժակ Լուի Դավիդը… սպասարկել չի նշանակում իրան վարձել են որ իրանց համար նկարի լավ-լավ նկարներ… սպասարկել նշանակում ա խթանել ու աջակցել որոշակի քաղաքական կամ հասարակական ուղղություն… Պիկասսոն էլ կոմունիստ ա եղել, Լե Կոռբյուզեն էլ համոզված ա եղել որ միայն սոցիալիզմի պրոք կարա ճարտարապետությունը զարգանա… սա ասելով բոլորվի էնտուզիազմը չի նսեմացվում…

արվեստը, ճարտարապետությունը և մնացած մշակութային ոլորտները դրանք հասարակության մի մասն են ու արդյունքը…


Մյուս կողմից, շարունակեմ քո միտքը, կոմմերցիան ու հրապարակախոսությունը միակ կոմպենսացիաները չեն, որոնց ձգտում է հեղինակը: Նշանակալիության զգացողություն, Պուշկինն իր «Я помню чудное мгновение»-ն Կեռնին դոմփելու համար էր գրել: Դա խոսում է հեղինակի անձի մասին, բայց ուղղակի կապ չունի նրա հետ, թե ինչն է աշխատանքը դարձնում արվեստ:

կոմերցիան հրապարակախոսությունն ուրիշ են… եթե արվեստդ ծախում ես, դա դեռ քեզ կոմերցիան չի դարձնում կամ եթե տպագրվում ես չի նշանակում որ հրապարակախոս ես… բոլոր գրողներն ու նկարիչները ուզում են կարդացվեն, վաճառվեն և ցուցադրվեն… սա շատ մարդկային ա… և ճիշտ ու սա ա խթանը… ուղղակի մեկը իր գաղափարներն ա առանց փոխզիջման ուզում վաճառի իսկ մյուսը նայում ա շուկան ինչ ա ուզում էն էլ անում ա…

եթե վաճառք ու հրատարակվելը հանես ապա դուրս ա գալիս, կարելի ա գրել վեպը ու դնել շակֆի մեջ իսկ նկարը պադվալում… ես տենց գրող կամ նկարիչ կյանքում չեմ տեսել… կարծեմ Սելինջերն էր որ իրան մեկուսացնում էր… բայց դա օրինաչափություն չի…

արվեստը մասնագիտություն ա, որի համար մարդիկ վճարվում են… ազնիվ գործի համար էլ կարելի ա վճարվել…


Հիմա դու կրկնում ես Էնդի Վարհոլի գաղափարները: Ժամանակակից, մակերեսային, ոչ ակադեմիկ դիտարկում է:

Դու նորից էսթետիկան շփոթում ես, այս անգամ՝ կոմմերցիայի հետ: Հրապարակախոսությունն ու կոմմերցիան թեև արվեստը գրեթե միշտ ուղեկցում են, ի վերջո, ամեն մարդ էլ ուզում է հաց ուտել, ու որոշ ստեղծագործողներ ուրիշներից քիչ կամ շատ են կոմմերցիային նշանակություն տվել (ավելին, արվեստի կոմմերցիոն կողմն ընկալող մարդիկ սովորաբար ավելի երկար ու հաջող կյանք են ունեցել՝ հետևաբար, ավելի շատ աշխատանքներ տվել), բայց կոմմերցիան ոչ մի ուղղակի կապ չունի նրա հետ, ինչն արվեստն արվեստ է դարձնում: Էսթետիկան կարող է ծառայել կոմմերցիայի, կարող է կոմմերցիան ծառայել էսթետիկային, բայց իրենց միջև ոչ մի ուղղակի կապ չի կարող լինել: Արվեստի ստեղծագործությունը, եթե նայենք նորից Կանտի սահմանմանը, որից ավելի լավը դու դժվար թե բերես, գիտակցաբար ստեղծված էսթետիկական արժեքն է: Ժամանակակից արվեստի դեպքում այդ էսթետիկան կարող է լինել թե՛ դրական, թե՛ բացասական, թե՛ կոմպոզիտ:

ես չեմ ասել որ լավ արվեստը կոմերցիա ա… բայց կարամ հաստատ ասեմ որ լավ արվեստը վերջում դառնում ա կոմերցիա… կամ էլ կոմերցիայի աղբյուր…

իրականում խոսքը գնում էր կոնտեքստի ազդեցության մասին արվեստի գործի վրա, որը դու մերժում ես… դու ասում ես որ գործը կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս պետք ա նայել… ես էլ ասում եմ, դա հնարավոր չի… անգամ եթե ուզենաս էլ չես կարող… կոնտեքստն ու ժամանակը արվեսի ստեղծագործության մեջ շատ մեծ ֆունդամենտալ դեր ունեն…

Mephistopheles
11.06.2014, 00:56
Մեֆ, բայց եթե ես շարքային ընթերցող եմ, գրականության մասնագետ չեմ, ոչ էլ արվեստաբան եմ, ինձ ընթերցանությունը հետաքրքրում ա՝ որպես ժամանցի տեսակ: Ինձ բոլորովին չի հետաքրքրում ու ես պարտավոր չեմ իմանալ, թե ինչ պատմական պայմաններում ու ոնց ա գրվել էսինչ վեպը կամ նկարվել էսինչ կտավը: Ինձ ձգում ա, կարդում եմ, չէ, չեմ կարդում, ոչ թե փորձում եմ խորանալ հանգամանքների մեջ: Ու էս առումով, հա, կան ստեղծագործություններ, որ անկախ ժամանակից, անկախ կոնտեքստից միշտ ձգում են, օրինակ երբ մենք դպրոցական էինք, իմ սաղ դասարանցիները Սերվանտեսի Դոն Կիխոտը կարդում էին (ես չէ, մենք տունն էդ գիրքը չունեինք)՝ ոգևորված, առանց որևէ մեկի կողմից հանձնարարություն ստանալու: Մի քիչ դուք շատ եք բերել զրույցը մասնագիտական կատերոգրիաների: Ու եթե Ռայադերը ավելի պարզ գրեր իր ասածը, ու հենց էս նկատի ունի, ինչ ես եմ ասում, ես էլ եմ էդ մոտեցման կողմնակից: Ինձ համար կարևոր ա՝ էն, ինչը էս պահին ինձ հետաքրքիր ա: Ու ես երբեք չեմ նստի ու կարդա ինչ-որ անհետաքրքիր ու ձանձրալի ստեղծագործություն, եթե մասնագիտական տեսակետից ինձ համար որևէ հետաքրքրություն չունենա: Ու եթե ես շինարար եմ, ինձ համար ի՞նչ հետաքրքրություն պետք ա ունենա, որ տվյալ գիրքը հրաշալի կերպով արտացոլում ա էդ պատմական ժամանակաշրջանը, որում տը-տը, տը-տը: Ոչ մի: Իսկ Դոն Կիխոտը հետաքրքիր ա՝ դպրոցականի համար հրաշալի արկածային գիրք ա՝ սիրուն հումորվ գրված, մի քիչ տարիքով մարդուն էլ դրդում ա՝ ևս մեկ անգամ խորհրդածելու կյանքի իմաստի, բոլոր ջանքերի ապարդյունության մասին մեզ մշտապես հուզող հարցերի շուրջ:

Հուսով եմ, ձեր քննարկման առարկան ճիշտ եմ հասկացել:

Խոսքը արվեստի գործի արժեքի, ժամանակի ու կոնտեքստի դերի մասին ա… կա՞ կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս լավը կամ գեղեցիկը…

քո ասածն էլ կարա լինի Շին ջան… մարդը սիրում ա գիրքը կարդում ա, հաճույք ա ստանում… ուղղակի մեկը կարդում ա էդ գիրքը հաճույք ստանալու համար, իսկ մյուսը սովորելու համար… էդ գիրքը, կամ ստեղծագործությունը էդ երկուսի համար նույն բանը չեն…

անգամ եթե հաճույքի համար ես կարդում դու կոնտեքստն ու ժամանակը արվեստի գործից չես անջատում… հնարավոր չի…

Շինարար
11.06.2014, 03:00
քո ասածն էլ կարա լինի Շին ջան… մարդը սիրում ա գիրքը կարդում ա, հաճույք ա ստանում… ուղղակի մեկը կարդում ա էդ գիրքը հաճույք ստանալու համար, իսկ մյուսը սովորելու համար… էդ գիրքը, կամ ստեղծագործությունը էդ երկուսի համար նույն բանը չեն…

անգամ եթե հաճույքի համար ես կարդում դու կոնտեքստն ու ժամանակը արվեստի գործից չես անջատում… հնարավոր չի…

Մեֆ, Դոն Կիխոտի օրինակը դրա համար ա հենց շատ լավ օրինակ, դպրոցականը երբ կարդում ա, ինքը գուցե ոչինչ չգիտի ոչ միջնադարյան ասպետներին նվիրված վեպերի մասին, ոչ Վերածննդի մասին, ոչ հազար ու մի այլ բաներ, ոչ էլ` որ ստեղծագործություններն են հենց վեպ կոչվում, որոնց մասին իմանալը իհարկե ավելի հետաքրքիր ու ինքդ քեզ համար ավելի օգտակար ա դարձնում կարդալդ, բայց հաճույքով կարդում ա, չէ՞, էդ վեպը: Չեղա՞վ, որ ժամանակից, որոշակի կոնտեքստից դուրս էլ Դոն Կիխոտը հետաքրքրություն ներկայացնող ստեղծագործություն ա: Բնական ա, որ հարյուր տոկոսով արտաքին հանգամանքներից որևէ տեքստ հնարավոր չի կտրել, բայց ինչ-որ մի ահագին չափով՝ հնարավոր ա: Դրա կողքին՝ ժայռապատկերները առանց էն լրացուցիչ ինֆորմացիայի, որ ահա՝ էստեղից երևի սկսեց քաղաքակրթությունը, պատմագրությունը, քանդակագործությունը, կերպարվեստը, գրականությունը, լրագրությունը և այլն, իրենցից էդպիսի հետաքրքրություն չեն ներկայացնում: Կամ եթե Սունդուկյանի պիեսները տանես եվրոպական հանդիսատեսին ներկայացնես, վայթե ծաղրեն: Բայց որևէ հայագետի համար շատ արժեքավոր կարան լինեն՝ թիֆլիսահայերի վարքուբաքրին ծանոթանալու, նաև թիֆլիսի բարբառն ուսումնասիրելու տեսանկյունից:

Ինձ թվում ա՝ հասկանում ես՝ ինչ նկատի ունեմ, ամեն դեպքում, ինչքան էլ զիջի համաշխարհային գրականությանը, հայ գրականության պատմություն անցնել անհրաժեշտ ա, բան չեմ ասում, որովհետև ոնց որ դու ասիր կարդալը մենակ ժամանցի համար չի, այլ նաև սովորելու, կրթվելու (չնայած ես համաձայն էլ չեմ էն մարդկանց հետ, ովքեր ասում են, որ հայ գրականությունը միշտ ա զիջել, կամ ընդամենը հինգ-վեց գրող ունենք արժեքավոր. արևմտահայ գրողները մինչև 15 թիվը իրոք շատ հզոր գրականություն են ստեղծել (նույնիսկ էն կոնտեքստից դուրս, որ պետություն չունեին և այլն), արևելահայերն էլ դե ինչքան կարողացան, բայց հինգ-վեց էլի իրոք հզոր գրող առանձնացնել մենակ արևելահայերից էլ կլինի): Ուղղակի ուզում եմ ասեմ, որ ոչ մեկդ էլ բացարձակ ճիշտ չեք էս հարցում, ճիշտը իմ ասածն ա:D

Chuk
11.06.2014, 03:27
Մեֆ, Դոն Կիխոտի օրինակը դրա համար ա հենց շատ լավ օրինակ, դպրոցականը երբ կարդում ա, ինքը գուցե ոչինչ չգիտի ոչ միջնադարյան ասպետներին նվիրված վեպերի մասին, ոչ Վերածննդի մասին, ոչ հազար ու մի այլ բաներ, ոչ էլ` որ ստեղծագործություններն են հենց վեպ կոչվում, որոնց մասին իմանալը իհարկե ավելի հետաքրքիր ու ինքդ քեզ համար ավելի օգտակար ա դարձնում կարդալդ, բայց հաճույքով կարդում ա, չէ՞, էդ վեպը: Չեղա՞վ, որ ժամանակից, որոշակի կոնտեքստից դուրս էլ Դոն Կիխոտը հետաքրքրություն ներկայացնող ստեղծագործություն ա: Բնական ա, որ հարյուր տոկոսով արտաքին հանգամանքներից որևէ տեքստ հնարավոր չի կտրել, բայց ինչ-որ մի ահագին չափով՝ հնարավոր ա: Դրա կողքին՝ ժայռապատկերները առանց էն լրացուցիչ ինֆորմացիայի, որ ահա՝ էստեղից երևի սկսեց քաղաքակրթությունը, պատմագրությունը, քանդակագործությունը, կերպարվեստը, գրականությունը, լրագրությունը և այլն, իրենցից էդպիսի հետաքրքրություն չեն ներկայացնում: Կամ եթե Սունդուկյանի պիեսները տանես եվրոպական հանդիսատեսին ներկայացնես, վայթե ծաղրեն: Բայց որևէ հայագետի համար շատ արժեքավոր կարան լինեն՝ թիֆլիսահայերի վարքուբաքրին ծանոթանալու, նաև թիֆլիսի բարբառն ուսումնասիրելու տեսանկյունից:
Շին, բայց N տարի հետո նույն Դոն Կիխոտը կարող ա երեխեքին բացարձակ չհետաքրքրի, որովհետև մեծացած լինեն ուրիշ լրիվ ուրիշ միջավայրում, ու անխտիր բոլոր երեխեքի հետաքրքրությունը լինի լրիվ ուրիշ:
Մինչդեռ նույն էդ N տարի հետո, պայմանական ասեմ, «ավելի հասուն ընթերցողը» եթե ստեղծագործությունը դիտարկի գիրքը գրելու ժամանակաշրջանի պրիզմայով, մեկ ա, էդ գործը արժեքավոր ա համարելու, ու անկախ նրանից, ինքն անձամբ կհավանի, թե չի հավանի:

Նույն Դոն Կիխոտը նաև էսօր էդ նույն պայմանական «ավելի հասուն ընթերցողը» այլ պրիզմայով ա նայում ու ավելին ա ակամա քաղում, ավելի ա ընկալում ինչ-որ նյուանսներ, քան ցանկացած դպրոցահասակ երեխա:

Mephistopheles
11.06.2014, 03:47
Մեֆ, Դոն Կիխոտի օրինակը դրա համար ա հենց շատ լավ օրինակ, դպրոցականը երբ կարդում ա, ինքը գուցե ոչինչ չգիտի ոչ միջնադարյան ասպետներին նվիրված վեպերի մասին, ոչ Վերածննդի մասին, ոչ հազար ու մի այլ բաներ, ոչ էլ` որ ստեղծագործություններն են հենց վեպ կոչվում, որոնց մասին իմանալը իհարկե ավելի հետաքրքիր ու ինքդ քեզ համար ավելի օգտակար ա դարձնում կարդալդ, բայց հաճույքով կարդում ա, չէ՞, էդ վեպը: Չեղա՞վ, որ ժամանակից, որոշակի կոնտեքստից դուրս էլ Դոն Կիխոտը հետաքրքրություն ներկայացնող ստեղծագործություն ա: Բնական ա, որ հարյուր տոկոսով արտաքին հանգամանքներից որևէ տեքստ հնարավոր չի կտրել, բայց ինչ-որ մի ահագին չափով՝ հնարավոր ա: Դրա կողքին՝ ժայռապատկերները առանց էն լրացուցիչ ինֆորմացիայի, որ ահա՝ էստեղից երևի սկսեց քաղաքակրթությունը, պատմագրությունը, քանդակագործությունը, կերպարվեստը, գրականությունը, լրագրությունը և այլն, իրենցից էդպիսի հետաքրքրություն չեն ներկայացնում: Կամ եթե Սունդուկյանի պիեսները տանես եվրոպական հանդիսատեսին ներկայացնես, վայթե ծաղրեն: Բայց որևէ հայագետի համար շատ արժեքավոր կարան լինեն՝ թիֆլիսահայերի վարքուբաքրին ծանոթանալու, նաև թիֆլիսի բարբառն ուսումնասիրելու տեսանկյունից:

Չեղավ Շին ջան, մի պարզ պատճառով որ ես էլ կարող եմ ավելի փոքր երեխայի կարդացնել տալ էդ գիրքը ու նա էլ բան չի հասկանա, կարող ե՞մ ասել վատ գիրք ա… կամ կկարդա 15 տարեկանը, 25, 30 -ը… ձեր դպրոցի երեխաները արվեստի գործը կոնտեքստից դուրս դիվելու ապացույց չեն, դժբախտաբար… այսինքն, որքան էլ որ դրական լինի երեխաների տված գնահատականը, դա դեռ իրական գնահատականը չի… ևս մի օրինակ բերեմ… մարդը 50 դոլար կարա տա ու Մոնեի վերարտադրությունն առնի ու պատից կախի, բայց որ 50 միլիոն ունենա չի տա օրիգինալն առնի… էդ մարդու համար էդ նկարը կոնտեքստից դուրս ա ու սահմանափակվում ա իրա վերաբերմունքի մեջ… հիմա կարելի ա՞ ասել որ էդ մարդը ճիշտ ա գնահատում արվեստի գործը ու գնահատում ա կոնտեքստից դուրս… այո՝ կոնտեքստից դուրս ա դիտում, բայց սխալ ա գնահատում… Նույնն էլ Դոն Կիխոտն ա… երեխաների դրական գնահատականը դեռ Դոն Կիխոտի իրական արժեքը չի…

Շին, յուրաքանչյուր գործ իր մեջ պարունակում ա կոնտեքստ անկախ նրանից դա գրողը դիտմամբ ա դնում թե չէ… սա նավիճելի ա… Մի անգամ ԼիզԲեթի ճնճղուկների մասին էի գրել ինքն ասեց տենց բան իմ մտովը չի անցել… ես էլ ասի՝ պարտադիր չի, դա ինքնաբուխ ա լինում եթե գրողն ազնիվ ա… կոնտեքստը գիտակցաբար չես կարող հանել գործի միջից… օդի մեջ չի կարող լինել…

Շին ջան, եթե շատ ուզես կարաս նայես կոնտեքստից դուրս, բայց իրական արժեքը քո համար պարզ չի լինի… գործի նշանակությունը չես հասկանա… այսինքն Ռեմբրանդտը և Ռեմբրանտի ոճով նկարող արհեստավորը քո համար նույն արժեքը կունենա… կասես՝ ինչի՞ տամ միլիոններ ու Ռեմբրանդտ առնեմ եթե կարա 50-ով էս նկարը առնեմ, ինչո՞վ ա ապակաս…


Ինձ թվում ա՝ հասկանում ես՝ ինչ նկատի ունեմ, ամեն դեպքում, ինչքան էլ զիջի համաշխարհային գրականությանը, հայ գրականության պատմություն անցնել անհրաժեշտ ա, բան չեմ ասում, որովհետև ոնց որ դու ասիր կարդալը մենակ ժամանցի համար չի, այլ նաև սովորելու, կրթվելու (չնայած ես համաձայն էլ չեմ էն մարդկանց հետ, ովքեր ասում են, որ հայ գրականությունը միշտ ա զիջել, կամ ընդամենը հինգ-վեց գրող ունենք արժեքավոր. արևմտահայ գրողները մինչև 15 թիվը իրոք շատ հզոր գրականություն են ստեղծել (նույնիսկ էն կոնտեքստից դուրս, որ պետություն չունեին և այլն), արևելահայերն էլ դե ինչքան կարողացան, բայց հինգ-վեց էլի իրոք հզոր գրող առանձնացնել մենակ արևելահայերից էլ կլինի): Ուղղակի ուզում եմ ասեմ, որ ոչ մեկդ էլ բացարձակ ճիշտ չեք էս հարցում, ճիշտը իմ ասածն ա:D


ուզում եմ նկատել որ ես ասում եմ որ ոչ թե կոնտեքստը բարձրացնում ա արժեքը կամ արդարացնում ա վատ գործը, այլ գործի իրական արժեքի հասկանալու մեջ մեծ դեր ա խաղում…

Rhayader
11.06.2014, 04:01
ես գրել եմ… … այո, Գոյան սպասարկել ա որոշակի քաղաքական շահեր, նույնը Ժակ Լուի Դավիդը… սպասարկել չի նշանակում իրան վարձել են որ իրանց համար նկարի լավ-լավ նկարներ… սպասարկել նշանակում ա խթանել ու աջակցել որոշակի քաղաքական կամ հասարակական ուղղություն… Պիկասսոն էլ կոմունիստ ա եղել, Լե Կոռբյուզեն էլ համոզված ա եղել որ միայն սոցիալիզմի պրոք կարա ճարտարապետությունը զարգանա… սա ասելով բոլորվի էնտուզիազմը չի նսեմացվում…

արվեստը, ճարտարապետությունը և մնացած մշակութային ոլորտները դրանք հասարակության մի մասն են ու արդյունքը…



կոմերցիան հրապարակախոսությունն ուրիշ են… եթե արվեստդ ծախում ես, դա դեռ քեզ կոմերցիան չի դարձնում կամ եթե տպագրվում ես չի նշանակում որ հրապարակախոս ես… բոլոր գրողներն ու նկարիչները ուզում են կարդացվեն, վաճառվեն և ցուցադրվեն… սա շատ մարդկային ա… և ճիշտ ու սա ա խթանը… ուղղակի մեկը իր գաղափարներն ա առանց փոխզիջման ուզում վաճառի իսկ մյուսը նայում ա շուկան ինչ ա ուզում էն էլ անում ա…

եթե վաճառք ու հրատարակվելը հանես ապա դուրս ա գալիս, կարելի ա գրել վեպը ու դնել շակֆի մեջ իսկ նկարը պադվալում… ես տենց գրող կամ նկարիչ կյանքում չեմ տեսել… կարծեմ Սելինջերն էր որ իրան մեկուսացնում էր… բայց դա օրինաչափություն չի…

արվեստը մասնագիտություն ա, որի համար մարդիկ վճարվում են… ազնիվ գործի համար էլ կարելի ա վճարվել…



ես չեմ ասել որ լավ արվեստը կոմերցիա ա… բայց կարամ հաստատ ասեմ որ լավ արվեստը վերջում դառնում ա կոմերցիա… կամ էլ կոմերցիայի աղբյուր…

իրականում խոսքը գնում էր կոնտեքստի ազդեցության մասին արվեստի գործի վրա, որը դու մերժում ես… դու ասում ես որ գործը կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս պետք ա նայել… ես էլ ասում եմ, դա հնարավոր չի… անգամ եթե ուզենաս էլ չես կարող… կոնտեքստն ու ժամանակը արվեսի ստեղծագործության մեջ շատ մեծ ֆունդամենտալ դեր ունեն…

Մեֆ, ես չեմ մերժում կոնտեքստի ազդեցությունն արվեստի վրա, դու անընդհատ հրաժարվում ես ինձ հասկանալ:

Ես մերժում եմ կոնտեքստի ազդեցությունն արվեստի կոնկրետ գործի արժեքի վրա: Այլ կերպ ասած, արվեստի գործի պարունակությունն ու ժանրը եթե պայմանավորված են ինչպես հասարակական, այնպես էլ հեղինակի անհատական կոնտեքստներով (ի վերջո, մարդն իր երևակայությունն ու գիտելիքներն է կիրառում՝ արվեստի գործ ստեղծելու համար), բայց էսթետիկ արժեքը բնավ դրանով պայմանավորված չի: Նույն ժամանակաշրջանում նույն պայմաններում ապրած երկու տարբեր հեղինակների աշխատանքները, նույն հեղինակի երկու տարբեր աշխատանքները չեն կարող նույն էսթետիկ արժեքն ունենալ: Ու ցանկացած հեղինակի աշխատանքն իր էսթետիկ արժեքն ունի ցանկացած ուրիշ ժամանակաշրջանում՝ եթե նույնիսկ կոնտեքստը դադարել է գոյություն ունենալ: Մենք գրեթե ոչինչ չգիտենք աքքադացիների կյանքի մասին, շարքային աքքադացուն ինչ էր հետաքրքրում, ինչով էին այդ մարդիկ ապրում, բայց ի վիճակի ենք ընկալել Գիլգամեշի դիլեմման անմահության ու մարդկայնության հարցում:

Որովհետև էսթետիկ արժեքը, Կանտի գեղեցիկն ու վեհը բացարձակ են: Ու ամենաուժեղը դա արտահայտվում է երաժշտության մեջ. ուղղակիորեն չպարունակելով ոչ մի ինտելեկտուալ ինֆորմացիա, լինելով զուտ երևակայության, աբստրակցիայի հետևանք, երաժշտությունը կոնտեքստ ունի միայն երաժշտագետների ու ժանրի ֆանատների համար: Մնացածը կարողանում են ընկալել երաժշտությունը, որովհետև այն բացարձակ է ու համընդհանուր:

Դու չես կարող ռացիոնալիզացնել երաժշտությունը, չես կարող երաժշտության մեջ քաղաքական ու հասարակական կոնտեքստ ուղղակի ցույց տալ:

Mephistopheles
11.06.2014, 04:54
Մեֆ, ես չեմ մերժում կոնտեքստի ազդեցությունն արվեստի վրա, դու անընդհատ հրաժարվում ես ինձ հասկանալ:

Ես մերժում եմ կոնտեքստի ազդեցությունն արվեստի կոնկրետ գործի արժեքի վրա: Այլ կերպ ասած, արվեստի գործի պարունակությունն ու ժանրը եթե պայմանավորված են ինչպես հասարակական, այնպես էլ հեղինակի անհատական կոնտեքստներով (ի վերջո, մարդն իր երևակայությունն ու գիտելիքներն է կիրառում՝ արվեստի գործ ստեղծելու համար), բայց էսթետիկ արժեքը բնավ դրանով պայմանավորված չի: Նույն ժամանակաշրջանում նույն պայմաններում ապրած երկու տարբեր հեղինակների աշխատանքները, նույն հեղինակի երկու տարբեր աշխատանքները չեն կարող նույն էսթետիկ արժեքն ունենալ: Ու ցանկացած հեղինակի աշխատանքն իր էսթետիկ արժեքն ունի ցանկացած ուրիշ ժամանակաշրջանում՝ եթե նույնիսկ կոնտեքստը դադարել է գոյություն ունենալ: Մենք գրեթե ոչինչ չգիտենք աքքադացիների կյանքի մասին, շարքային աքքադացուն ինչ էր հետաքրքրում, ինչով էին այդ մարդիկ ապրում, բայց ի վիճակի ենք ընկալել Գիլգամեշի դիլեմման անմահության ու մարդկայնության հարցում:

այ սրա հետ ես չեմ կարող համաձայնվել… սենց բան չի կարող լինել… արվեստի գործը ուզես թե չուզես պարունակում ա կոնտեքստ ու ժամանակի հասկացություն… դու կարաս չընդունես, բայց դա չի նշանակում որ դեր չունի… շատ լավ ա որ Գիլգամեշի օրինակն ես բերել… Գիլգամեշը եթե էսօր գրված լիներ, կլիներ ոչինչ… 100 տարի առաջ էլի ոչինչ… բայց իրա արժեքը կայանում ա առաջին հերթին նրանում որ դա աստվածաշնչից հին ա, այսինքն էն գրական ժառանգությունը որ հիմա կա էն ժամանակ չի եղել… թվագրես աստվածաշնչից հետո, արժեքը լրիվ կփոխվի… էսի միանշանակ ա…

ամեն ժամանակաշրջան ունի իր էսթետիկ չափանիշները, իր ճշմարտության ընկալումն ու բարոյական նորմերի ինտերպրետացիան… ու գործի արժեքը նախ դիտվում ա իր ժամանակի կոնտեքստի մեջ և ապա դիտվում ա դրա ազդեցությունը ընդհանուր մշակույթի վրա… արժեքը սրա մեջ ա…


Որովհետև էսթետիկ արժեքը, Կանտի գեղեցիկն ու վեհը բացարձակ են: Ու ամենաուժեղը դա արտահայտվում է երաժշտության մեջ. ուղղակիորեն չպարունակելով ոչ մի ինտելեկտուալ ինֆորմացիա, լինելով զուտ երևակայության, աբստրակցիայի հետևանք, երաժշտությունը կոնտեքստ ունի միայն երաժշտագետների ու ժանրի ֆանատների համար: Մնացածը կարողանում են ընկալել երաժշտությունը, որովհետև այն բացարձակ է ու համընդհանուր:

Դու չես կարող ռացիոնալիզացնել երաժշտությունը, չես կարող երաժշտության մեջ քաղաքական ու հասարակական կոնտեքստ ուղղակի ցույց տալ:

բացարձակ չեն, Կանտից պտի ներողություն խնդրեմ… եթե բացարձակ են ուրեմն պտի միշտ նույնը լինեն… բայց նույնը չեն… հասարակությոնը՝ մարդկությունը դինամիկ ա և համապատասխանաբար բոլոր արժեքները…

երաժշտության հարցով էլ էնքան ճիշտ չես ասում… նույնքան ինչքան մնացածը…

Շինարար
11.06.2014, 09:20
ուզում եմ նկատել որ ես ասում եմ որ ոչ թե կոնտեքստը բարձրացնում ա արժեքը կամ արդարացնում ա վատ գործը, այլ գործի իրական արժեքի հասկանալու մեջ մեծ դեր ա խաղում…

Վերջ, էրեխեք, սրանից հետո հակաճառելու բան չունեմ: Ամբողջ զրույցը երևի սրա շուրջ էր:

Rhayader
11.06.2014, 13:34
Վերջ, էրեխեք, սրանից հետո հակաճառելու բան չունեմ: Ամբողջ զրույցը երևի սրա շուրջ էր:

Վսյո, ես էլ պարզապես ձանձրացա: Ոնց որ ասես՝ ձվածեղն ինչ ա, Մեֆն ասի՝ ձեթ ա: Ու ոնց ապացուցես, որ ձեթ չի, Մեֆը, հենվելով նրա վրա, որ ձեթը շատ ա օգնում, որ թավային չկպնի, իրականում ձվածեղն ա :D

keyboard
11.06.2014, 14:15
Բայ, հարևան թեմայում քո կարծիքի կարիքն եմ զգում, ապա արի տեսնեմ ինչ կասես:

Rhayader
11.06.2014, 14:32
Բայ, հարևան թեմայում քո կարծիքի կարիքն եմ զգում, ապա արի տեսնեմ ինչ կասես:

Որ մեկը:

Rhayader
11.06.2014, 14:35
Ասենք, ինձ հետաքրքիր է, թե հասարակական-քաղաքական կոնտեքստն ինչպես է սահմանելու, ասենք, սա.


https://www.youtube.com/watch?v=GqdB3WU_CXI

Ու հատուկ եմ սա ընտրել, որովհետև Missa pro Defunctis-ի տեքստը գործնականում անփոփոխ է մնում ռեքվիեմից ռեքվիեմ ու չի կարող բնութագրել աշխատանքի կոնտեքստը (նամանավանդ հաշվի առնելով, որ կլասսիցիզմի շրջանից սկսած՝ ռեքվիեմը դե ֆակտո աշխարհիկ, ոչ թե հոգևորական երաժշտություն է):

Լուրջ, Մեֆ, եթե կարողանաս վերլուծել այս աշխատանքն ըստ հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի, քո բառերն եմ օգտագործում, կամ ցույց տալ, թե ինչպես կարող է ժամանակաշրջանը հասկանալն օգնել այս աշխատանքի արժեքն ավելի լավ հասկանալ, կընդունեմ, որ գիտես, թե ինչի մասին ես խոսում:

keyboard
11.06.2014, 14:55
Որ մեկը:

որտեղ, որ մենք բռնաբարում ենք զմիմիանս :D

Mephistopheles
11.06.2014, 18:00
Վսյո, ես էլ պարզապես ձանձրացա: Ոնց որ ասես՝ ձվածեղն ինչ ա, Մեֆն ասի՝ ձեթ ա: Ու ոնց ապացուցես, որ ձեթ չի, Մեֆը, հենվելով նրա վրա, որ ձեթը շատ ա օգնում, որ թավային չկպնի, իրականում ձվածեղն ա :D

Մեֆին սխալ ես մեկնաբանում… Մեֆն անբողջ ճաշից ա խոսում ներառյալ պրոցեսը դու ասում ես էդ սաղ հեչ

Mephistopheles
11.06.2014, 18:08
Ասենք, ինձ հետաքրքիր է, թե հասարակական-քաղաքական կոնտեքստն ինչպես է սահմանելու, ասենք, սա.


https://www.youtube.com/watch?v=GqdB3WU_CXI

Ու հատուկ եմ սա ընտրել, որովհետև Missa pro Defunctis-ի տեքստը գործնականում անփոփոխ է մնում ռեքվիեմից ռեքվիեմ ու չի կարող բնութագրել աշխատանքի կոնտեքստը (նամանավանդ հաշվի առնելով, որ կլասսիցիզմի շրջանից սկսած՝ ռեքվիեմը դե ֆակտո աշխարհիկ, ոչ թե հոգևորական երաժշտություն է):

Լուրջ, Մեֆ, եթե կարողանաս վերլուծել այս աշխատանքն ըստ հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի, քո բառերն եմ օգտագործում, կամ ցույց տալ, թե ինչպես կարող է ժամանակաշրջանը հասկանալն օգնել այս աշխատանքի արժեքն ավելի լավ հասկանալ, կընդունեմ, որ գիտես, թե ինչի մասին ես խոսում:

ապեր, ես երաժիշտ չեմ ո՞նց մեկնաբանեմ, ես պետք ա ահագին երաժշտության պատմություն ուսումնասիրեմ, նաև երաժշտություն, նոտա- բան… ես չեմ կարող ուիկիպեդիայում կամ ինտերնետում ուրիշների մեկնաբանությունները կարդալով մեկնաբանություններ անել… վերլուծությունը մասնագւտություն ա՝ հոբբի չի…

… իսկ դու կարա՞ս Մալևիչի կամ Կանդինսկու գործրից մեկն ու մեկը կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս վերլուծել… ավելի լավ կլինի Մալևիչի գործերից մեկը…

Rhayader
11.06.2014, 19:01
ապեր, ես երաժիշտ չեմ ո՞նց մեկնաբանեմ, ես պետք ա ահագին երաժշտության պատմություն ուսումնասիրեմ, նաև երաժշտություն, նոտա- բան… ես չեմ կարող ուիկիպեդիայում կամ ինտերնետում ուրիշների մեկնաբանությունները կարդալով մեկնաբանություններ անել… վերլուծությունը մասնագւտություն ա՝ հոբբի չի…

… իսկ դու կարա՞ս Մալևիչի կամ Կանդինսկու գործրից մեկն ու մեկը կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս վերլուծել… ավելի լավ կլինի Մալևիչի գործերից մեկը…

Դու մի մարդու հետ ես խոսում, որը Մալևիչի «Սև Քառակուսին» արվեստի գործ չի համարում՝ գիտակցական էսթետիկ արժեքի բացակայության հետևանքով չի համապատասխանում արվեստի սահմանմանը, ու համարում է հրապարակախոսական գործ:

Rhayader
11.06.2014, 19:02
ապեր, ես երաժիշտ չեմ ո՞նց մեկնաբանեմ, ես պետք ա ահագին երաժշտության պատմություն ուսումնասիրեմ, նաև երաժշտություն, նոտա- բան… ես չեմ կարող ուիկիպեդիայում կամ ինտերնետում ուրիշների մեկնաբանությունները կարդալով մեկնաբանություններ անել… վերլուծությունը մասնագւտություն ա՝ հոբբի չի…

… իսկ դու կարա՞ս Մալևիչի կամ Կանդինսկու գործրից մեկն ու մեկը կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս վերլուծել… ավելի լավ կլինի Մալևիչի գործերից մեկը…

Դու մի մարդու հետ ես խոսում, որը Մալևիչի «Սև Քառակուսին» արվեստի գործ չի համարում՝ գիտակցական էսթետիկ արժեքի բացակայության հետևանքով չի համապատասխանում արվեստի սահմանմանը, ու համարում է հրապարակախոսական գործ:

Rhayader
11.06.2014, 19:03
Բայց դա տվյալ դեպքում էական չի, էլի: Ես արվեստի ճյուղ եմ բերում ամբողջ, որ քո տեսությունը գետնով է տալիս. երաժշտությունը: Ցանկացած ակադեմիկ երաժշտական գործ բերեմ, որ գրվել է 20-րդ դարից շուտ ու 13-րդ դարից ուշ, ու դու փորձիր դա վերլուծել ըստ հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի:

Rhayader
11.06.2014, 19:04
Թե՞ no true Scotsman սկզբունքով, պիտի ասես հիմա էլ, որ երաժշտությունն իրական արվեստ չի:

Rhayader
11.06.2014, 19:05
Կարեյան Դավիթը, լուսահոգի, երբ միասին էինք աշխատում, մի անգամ ասել էր, որ միակ իսկական արվեստը գեղարվեստն է: Լավ մարդ էր, բայց ժամանակ առ ժամանակ կարող էր նման բաներ ասել: Մեր կինոյի բաժնում ֆուրոր էր մի քանի օր:

Mephistopheles
11.06.2014, 19:19
Դու մի մարդու հետ ես խոսում, որը Մալևիչի «Սև Քառակուսին» արվեստի գործ չի համարում՝ գիտակցական էսթետիկ արժեքի բացակայության հետևանքով չի համապատասխանում արվեստի սահմանմանը, ու համարում է հրապարակախոսական գործ:

Կներես Բայ ջան, բայց ես խոսում եմ մի մարդու հետ ով արվեստից բան չի հասկանում… ինչքան էլ դու աՆձնական անտիպատիա ունենաս ՄալևԻչԻ հանդեպ, դա նրա իրական արժեքի վրա ազդեցություն չունի… ժամանակակից արվեստի մեջ իրա դերը անժխտելի ա, բայց դու իրան կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս ես նակում դրա համար էլ չես հասկաՆում… հետևաբար չես ընդունում…

Mephistopheles
11.06.2014, 19:26
Բայց դա տվյալ դեպքում էական չի, էլի: Ես արվեստի ճյուղ եմ բերում ամբողջ, որ քո տեսությունը գետնով է տալիս. երաժշտությունը: Ցանկացած ակադեմիկ երաժշտական գործ բերեմ, որ գրվել է 20-րդ դարից շուտ ու 13-րդ դարից ուշ, ու դու փորձիր դա վերլուծել ըստ հասարակական-քաղաքական կոնտեքստի:
Բայ, մի հատ էլ ասեմ… ես երաժիշտ չեմ… չեմ կարող վերլուծել, դա սպեցիֆիկ անծանոթ ոլորտ ա ինձ համար, բայց ԵՍ համոզված եմ որ գործից հասկացողը պտի որ կոնտեքստից ու ժամանակից սկսի ու ԲԵՐԻ հասցնի անհատական գործի վերլուծմանը հենց էդ կոնտեքստում… սա ա ճիշտ վերլուծման ձևը… արժևորման ձևը…

կարաս չընԴՈՒՆԵՍ, խնդիր չի…

Rhayader
11.06.2014, 19:28
Կներես Բայ ջան, բայց ես խոսում եմ մի մարդու հետ ով արվեստից բան չի հասկանում… ինչքան էլ դու աՆձնական անտիպատիա ունենաս ՄալևԻչԻ հանդեպ, դա նրա իրական արժեքի վրա ազդեցություն չունի… ժամանակակից արվեստի մեջ իրա դերը անժխտելի ա, բայց դու իրան կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս ես նակում դրա համար էլ չես հասկաՆում… հետևաբար չես ընդունում…

Մեֆ, ի տարբերություն քեզ, ես չեմ պնդի թե դու արվեստից չես հասկանում. էս խոսակցությունն ապացուցեց, որ հասկանում ես, միջինից անհամեմատ շատ ես հասկանում, բայց արվեստի ակադեմիկ քննադատություն իրականացնելու համար բավարար գիտելիքներ չունես:

Rhayader
11.06.2014, 19:33
Կներես Բայ ջան, բայց ես խոսում եմ մի մարդու հետ ով արվեստից բան չի հասկանում… ինչքան էլ դու աՆձնական անտիպատիա ունենաս ՄալևԻչԻ հանդեպ, դա նրա իրական արժեքի վրա ազդեցություն չունի… ժամանակակից արվեստի մեջ իրա դերը անժխտելի ա, բայց դու իրան կոնտեքստից ու ժամանակից դուրս ես նակում դրա համար էլ չես հասկաՆում… հետևաբար չես ընդունում…

Մեֆ, ի տարբերություն քեզ, ես չեմ պնդի թե դու արվեստից չես հասկանում. էս խոսակցությունն ապացուցեց, որ հասկանում ես, միջինից անհամեմատ շատ ես հասկանում, բայց արվեստի ակադեմիկ քննադատություն իրականացնելու համար բավարար գիտելիքներ չունես:

Mephistopheles
11.06.2014, 20:22
Մեֆ, ի տարբերություն քեզ, ես չեմ պնդի թե դու արվեստից չես հասկանում. էս խոսակցությունն ապացուցեց, որ հասկանում ես, միջինից անհամեմատ շատ ես հասկանում, բայց արվեստի ակադեմիկ քննադատություն իրականացնելու համար բավարար գիտելիքներ չունես:

Ռայ, մի հատ փոքր պատմություն պատմեմ…

իստիտուտում բարոկկոյի ճարտարապետության պատմության վերջում պտի վերլաուծական գրեինք Բարոկկոյի մասին… ես ընտրել էի Ռոբերտ Վենտուրիի Mother's House-ը և բարոկկոն… դրել սիրուն վերլուծել էի… դասախոսս տանել չեր կարողանում Վենտուրիին ու հենց էդ գործեը, բայց ինձ A+ դրեց որտև վերլուծությունը լավն էր ու ճիշտ էր… ու տեղին… ինքն իր անձնական անտիպատիան մի կողմ էր դրել ու ընդունում էր Վենտուրիի դերը ճարտարապետության մեջ ու դրանից ելնելով էր գնահատել… սա կոչվում ա արվեստից/ճարտարապետությունից հասկանալ… անկախ ամեն ինչից մարդը կարողանում ա ճարտարապետության գործը իր տեղում դնել ու գնահատել էդ գործը հասկանալով դրա նշանակությունը…

Դու Մալևիչի դեպքում դա չարեցիր… ասեցիր…

Դու մի մարդու հետ ես խոսում, որը Մալևիչի «Սև Քառակուսին» արվեստի գործ չի համարում՝ գիտակցական էսթետիկ արժեքի բացակայության հետևանքով չի համապատասխանում արվեստի սահմանմանը, ու համարում է հրապարակախոսական գործ:

ես ի՞նչ ասեմ…

էս բօլդով գրածն էլ major mistake ա…

Rhayader
11.06.2014, 20:42
Ռայ, մի հատ փոքր պատմություն պատմեմ…

իստիտուտում բարոկկոյի ճարտարապետության պատմության վերջում պտի վերլաուծական գրեինք Բարոկկոյի մասին… ես ընտրել էի Ռոբերտ Վենտուրիի Mother's House-ը և բարոկկոն… դրել սիրուն վերլուծել էի… դասախոսս տանել չեր կարողանում Վենտուրիին ու հենց էդ գործեը, բայց ինձ A+ դրեց որտև վերլուծությունը լավն էր ու ճիշտ էր… ու տեղին… ինքն իր անձնական անտիպատիան մի կողմ էր դրել ու ընդունում էր Վենտուրիի դերը ճարտարապետության մեջ ու դրանից ելնելով էր գնահատել… սա կոչվում ա արվեստից/ճարտարապետությունից հասկանալ… անկախ ամեն ինչից մարդը կարողանում ա ճարտարապետության գործը իր տեղում դնել ու գնահատել էդ գործը հասկանալով դրա նշանակությունը…

Դու Մալևիչի դեպքում դա չարեցիր… ասեցիր…


ես ի՞նչ ասեմ…

էս բօլդով գրածն էլ major mistake ա…

Ես էլ Գոգենին չեմ սիրում, բայց իրեն հո անուն չեմ կպցնում: Մալևիչի «Սև Քառակուսու» դեպքը լրիվ ուրիշ է, ու միաժամանակ, ասենք, Ջոն Քեյջի «4:33»-ի հետ կապ չունի, որ հաճախ դնում ու համեմատում են:

Կխնդրեի քեզ մի հատ մեկնաբանել այս նկարն առանց Գուգլի, էլի :D կոնտեքստով ու ամեն ինչով, տասից երեսուն բառի մեջ քննադատական կարծիք հայտնիր այս նկարի մասին.

http://s2.postimg.org/iwszjpikp/malevich_black_square_early_draft.jpg

Mephistopheles
11.06.2014, 21:25
Ես էլ Գոգենին չեմ սիրում, բայց իրեն հո անուն չեմ կպցնում: Մալևիչի «Սև Քառակուսու» դեպքը լրիվ ուրիշ է, ու միաժամանակ, ասենք, Ջոն Քեյջի «4:33»-ի հետ կապ չունի, որ հաճախ դնում ու համեմատում են:

Կխնդրեի քեզ մի հատ մեկնաբանել այս նկարն առանց Գուգլի, էլի :D կոնտեքստով ու ամեն ինչով, տասից երեսուն բառի մեջ քննադատական կարծիք հայտնիր այս նկարի մասին.

http://s2.postimg.org/iwszjpikp/malevich_black_square_early_draft.jpg

ո՞վ ա նկարել…

Rhayader
11.06.2014, 21:27
ո՞վ ա նկարել…

Ի՞նչ տարբերություն, դու աշխատա՞նքն ես քննարկում, թե՞ հեղինակին:

Mephistopheles
11.06.2014, 21:33
Ի՞նչ տարբերություն, դու աշխատա՞նքն ես քննարկում, թե՞ հեղինակին:

քննարկում ենք ամեն ինչը… եթե ուզում ես գործի իրական արժեքն իմանաս պտի կոնտեքստի մեջ նայես… ես ասել եմ, չէ՞ որ գործը կոնտեքստի ու ժամանակի մեջ են քննարկում ու արժևորում…

եթե Մալևիչի քառակուսին էսօր մեկը նկարի 0 ա, նույնն էլ ցանկացած անցյալի ստեղծագործություն ներառյալ քո ամենասիրածը…

Rhayader
11.06.2014, 22:12
քննարկում ենք ամեն ինչը… եթե ուզում ես գործի իրական արժեքն իմանաս պտի կոնտեքստի մեջ նայես… ես ասել եմ, չէ՞ որ գործը կոնտեքստի ու ժամանակի մեջ են քննարկում ու արժևորում…

եթե Մալևիչի քառակուսին էսօր մեկը նկարի 0 ա, նույնն էլ ցանկացած անցյալի ստեղծագործություն ներառյալ քո ամենասիրածը…

Ժամանակաշրջանն ասեմ՝ 19-րդ դար:

Mephistopheles
11.06.2014, 22:14
Ժամանակաշրջանն ասեմ՝ 19-րդ դար:

ո՞վ ա…

Rhayader
11.06.2014, 22:40
ո՞վ ա…

Էական չի հեղինակի անունը, Մալևիչից մի սերունդ առաջ է:

Rhayader
11.06.2014, 22:40
Կարծում եմ, որ քեզ անծանոթ նկարիչ է, ու առանց գուգլելու իր մասին բան չես իմանա:

Mephistopheles
11.06.2014, 22:41
Կարծում եմ, որ քեզ անծանոթ նկարիչ է, ու առանց գուգլելու իր մասին բան չես իմանա:

կարևոր ա… 19րդ դարին էդքան էլ տիպիկ չի սենց գործ…

Rhayader
11.06.2014, 22:45
կարևոր ա… 19րդ դարին էդքան էլ տիպիկ չի սենց գործ…

Ամեն ժամանակաշրջանն էլ ոչ տիպիկ գործեր ունի: Սուպրեմատիզմ չի, եթե դա ի նկատի ունես: Նկարը պատկերելու պահին սուպրեմատիզմը որպես ժանր չկար: Բայց իրոք, ազնիվ, 19-րդ դարի աշխատանք է:

Mephistopheles
11.06.2014, 22:48
Ամեն ժամանակաշրջանն էլ ոչ տիպիկ գործեր ունի: Սուպրեմատիզմ չի, եթե դա ի նկատի ունես: Նկարը պատկերելու պահին սուպրեմատիզմը որպես ժանր չկար: Բայց իրոք, ազնիվ, 19-րդ դարի աշխատանք է:

բայց ո՞վ ա… 19-ի ո՞ր շրջանում ա…

Rhayader
11.06.2014, 22:54
Երկրորդ կես:

Mephistopheles
11.06.2014, 22:59
Երկրորդ կես:

անունը խի՞ չես տալի… գաղտնիք ա՞… կարևոր ա…

Rhayader
11.06.2014, 23:01
անունը խի՞ չես տալի… գաղտնիք ա՞… կարևոր ա…

Մեֆ, ես ուզում եմ, որ դու առանց գուգլելու, աշխատանքի մասին կարծիք հայտնես: Հիմա որ անունն ասեմ, դու դնելու ես, կարդաս այդ մարդու մասին, հետևություններ անես ուրիշների քննադատությունից: Իսկ ես դա չեմ ուզում: Ես ուզում եմ քո կարծիքը լսել:

Rhayader
11.06.2014, 23:13
Մի քանի օրինակ էլ բերեմ: Լիքը աշխատանքներ կան, որոնց էսթետիկ արժեքը չի վիճարկվում, բայց հեղինակն անհայտ է (նամանավանդ միջնադար/վաղ վերածնունդ շրջանների):

Կամ, Ալբինիոնիի «Ադաջիոն», որն Ալբինիոնին չի գրել.


https://www.youtube.com/watch?v=XMbvcp480Y4

Գրել է ժամանակակից կոմպոզիտոր, ալբինիոնիագետ Ռեմո Գիազոտտան՝ մեր ժամանակներում:

Mephistopheles
11.06.2014, 23:18
Մեֆ, ես ուզում եմ, որ դու առանց գուգլելու, աշխատանքի մասին կարծիք հայտնես: Հիմա որ անունն ասեմ, դու դնելու ես, կարդաս այդ մարդու մասին, հետևություններ անես ուրիշների քննադատությունից: Իսկ ես դա չեմ ուզում: Ես ուզում եմ քո կարծիքը լսել:

Բայ, սխալ բան ես ուզում… արվեստի գործը՝ նկարը տենց չի քննարկվում… չես կարա նայես նկարին ու սկսես քննարկել… անիմաստ ա ու ոչ պրոֆեսիոնալ… տենց չեն անում, նամանավանդ ժամանակակից արվեստը… շատ հնարավոր ա որ սա ընդամենը մի կտավ ա իրա ամբողջ աշխատանքների մեջ որոնք ֆիգուրատիվ են… և կարա լինի որ իրա ամբողջ գործունեությունը նվիրված ա եղել նման կտավների ստեղծմանը… դա կփոխի ամեն ինչ, նշանակում ա մարդը փիլիսոփայություն ա ունեցել…

սենց արվեստը սկսել ա 19-րդ դարի վերջին ու 20-ի սկզբներին երբ որ Եվրոպայում արդեն ձևավորվել էր նոր դասակարգ, նոր հարաբերություններ ու դրան համապատասխան ճարտարապետությունը սկսմում էր նոր ֆորմաների ու ֆունկցիոնալ լուծումների փնտրտուքները… նորը և հնի ժխտումը full swing-ի մեջ էր ու Մալևիչը, կանդինսկին, Գինզբուրգը ու շատ ուրիշ նկարիչ/ճարտարապետներ արդեն սկսել էին "ժխտման պրոցեսը"… Մալևիչի քառակուսին մի անգամից չի նկարվել, մի ամբողջ գործունեություն ա հետևը կանգնած… Մարքսի գաղափարները նույնպես full swing-ի մեջ էին… ամբողջ եվրոպան սոցիալականանում էր… էդ նկարիչների կտավներն ու գործերը ինչպես նաև ճարտապետների գործերը ստեղծվել են ինչ որ բազայի վրա ու բազա են հանդիսացել…

հիմա դու բերել ես մի հատ սև կտավ, ասում ես 19-րդ դարի երկրորդ կես…

ժամանակից արվեստի նկատմամբ քո մոտեցումը սխալ ա… դու չես կարող միքելանջելոն նայեն նենց ոնց որ մալևիչ կամ շագալ ես նայում… կամ պօլակ… չես կարա…

Mephistopheles
11.06.2014, 23:32
Մի քանի օրինակ էլ բերեմ: Լիքը աշխատանքներ կան, որոնց էսթետիկ արժեքը չի վիճարկվում, բայց հեղինակն անհայտ է (նամանավանդ միջնադար/վաղ վերածնունդ շրջանների):

Կամ, Ալբինիոնիի «Ադաջիոն», որն Ալբինիոնին չի գրել.


https://www.youtube.com/watch?v=XMbvcp480Y4

Գրել է ժամանակակից կոմպոզիտոր, ալբինիոնիագետ Ռեմո Գիազոտտան՝ մեր ժամանակներում:

Բայ, քո ամենասիրած կտավը ո՞րն ա… կասե՞ս…

Rhayader
11.06.2014, 23:36
Բայ, քո ամենասիրած կտավը ո՞րն ա… կասե՞ս…

«Օրգազի կոմսի թաղումը», Էլ Գրեկո :)

Քո ասած էդ ժխտման ու սվինգի պրոցեսներն ընդամենը հրապարակախոսություն են, ոչ թե արվեստ, նորից ստիպում ես, որ կրկնվեմ: Մարքսն էլ, գաղափարախոս է, ոչ թե արվեստի գործիչ, եթե, իհարկե, ինձ անհայտ գեղարվեստական գործեր չունի:

Mephistopheles
11.06.2014, 23:50
«Օրգազի կոմսի թաղումը», Էլ Գրեկո :)

Քո ասած էդ ժխտման ու սվինգի պրոցեսներն ընդամենը հրապարակախոսություն են, ոչ թե արվեստ, նորից ստիպում ես, որ կրկնվեմ: Մարքսն էլ, գաղափարախոս է, ոչ թե արվեստի գործիչ, եթե, իհարկե, ինձ անհայտ գեղարվեստական գործեր չունի:

Այ ես հիմա միանշանակ կարամ ասեմ որ դու արվեստից բան չես հասկանում… կներես… բայց քո կարծիքը շատ մակերեսային ա ու ոչ խորքային, ինչքան էլ որ քո գրառումները լի են տերմինոլոգիաներով…

փաստորեն ես կարամ էսօր ով մեկը մեկին Էլ Գրեկոյի ոճով նկարի դու նույն բաները կասես ինչ որ Էլ Գրեկոյի օրիգինալ նկարի մասին… կան տենց մարդիկ որ մեկը մեկին նկարում են…

Մարքսը նկարիչ կամ արվեստագետ չի եղել, բայց մեծ ազդեցություն ա ունեցել մշակույթի վրա…

Rhayader
11.06.2014, 23:58
Այ ես հիմա միանշանակ կարամ ասեմ որ դու արվեստից բան չես հասկանում… կներես… բայց քո կարծիքը շատ մակերեսային ա ու ոչ խորքային, ինչքան էլ որ քո գրառումները լի են տերմինոլոգիաներով…

փաստորեն ես կարամ էսօր ով մեկը մեկին Էլ Գրեկոյի ոճով նկարի դու նույն բաները կասես ինչ որ Էլ Գրեկոյի օրիգինալ նկարի մասին… կան տենց մարդիկ որ մեկը մեկին նկարում են…

Մարքսը նկարիչ կամ արվեստագետ չի եղել, բայց մեծ ազդեցություն ա ունեցել մշակույթի վրա…

Եթե ինչ-որ մեկն Էլ Գրեկոյի ոճով ու Էլ Գրեկոյի չափ ասելիքով նկարի (ոնց, ասենք, Մարիլլիոն խմբի վաղ շրջանն ա վերցնում Genesis-ի ոճն ու սեփական նյութը ստեղծում, կամ ոնց վաղ Սալիերին ա լրիվ Հայդն, ու ոնց վաղ Մոցարտն ա լրիվ Սալիերի, ու ոնց վաղ Բեթհովենն ա լրիվ Մոցարտ), ես կգնահատեմ էդ աշխատանքը լրիվ նույն չափով, ինչ եթե դա Էլ Գրեկոն նկարած լիներ:

Հիմա դու պարզապես էժանագին վիրավորանքներ ես շպրտում, որոնց պատասխանելը կամ որոնցից արդարանալը ստորացուցիչ կլիներ ինձ համար:

Բերեցի «Ադաջիոյի» օրինակը, որը բացառում էր քո վերջին հարցը: Եթե դու գոնե իմ գրառումները կարդալ ի վիճակի լինեի, քո լիքը հարցեր տալու կարիքը չէր լինի:

Իմ բերած սև ուղղանկյունիով նկարի հեղինակը Պոլ Բիլհուդն է, նկարն էլ կոչվում է «Նեգրերը կռվում են մութ նկուղում գիշերով»:

Ու եթե դու համարում ես, որ արվեստը ստեղծվում է, որ այն գնահատեն արվեստաբաններն ու արվեստի քննադատները, կներես, բայց արդեն դու ինքդ արվեստից ոչ մի պատկերացում չունես: Որ ժամանակակից արվեստի ընդամենը մի երկու ճյուղ գնացել արվեստագետից արվեստագետաձի են դարձել, դա դեռ չափանիշ չի, էլի: Այն էլ՝ ոչ տոտալ, բարեբախտաբար:

Սրանից ավել քեզ հետ բանավեճը շարունակել չեմ պատրաստվում:

Mephistopheles
12.06.2014, 00:31
Եթե ինչ-որ մեկն Էլ Գրեկոյի ոճով ու Էլ Գրեկոյի չափ ասելիքով նկարի (ոնց, ասենք, Մարիլլիոն խմբի վաղ շրջանն ա վերցնում Genesis-ի ոճն ու սեփական նյութը ստեղծում, կամ ոնց վաղ Սալիերին ա լրիվ Հայդն, ու ոնց վաղ Մոցարտն ա լրիվ Սալիերի, ու ոնց վաղ Բեթհովենն ա լրիվ Մոցարտ), ես կգնահատեմ էդ աշխատանքը լրիվ նույն չափով, ինչ եթե դա Էլ Գրեկոն նկարած լիներ:

եթե մեկը վազքի ռեկորդ ա սահմանում դա չի նշանակում որ մեկ այլ մարդ նույն չափանիշը ցույց տալով էլի ռեկորդակիր ա… տենց բան չկա, ավելի լավ արդյունք պտի ցույց տա որ լինի ռեկորդակիր… եթե մեկը Էլ գրեկոյի ոճով ա էսօր նկարում, իրա նկարի արժեքը 0, որովհետև Էլ Գրեկոն դա 1000 տարի առաջ արել ա ու էն ժամանակ դա եղել ա նորություն… օքե՞յ…


Հիմա դու պարզապես էժանագին վիրավորանքներ ես շպրտում, որոնց պատասխանելը կամ որոնցից արդարանալը ստորացուցիչ կլիներ ինձ համար:

Բերեցի «Ադաջիոյի» օրինակը, որը բացառում էր քո վերջին հարցը: Եթե դու գոնե իմ գրառումները կարդալ ի վիճակի լինեի, քո լիքը հարցեր տալու կարիքը չէր լինի:

Իմ բերած սև ուղղանկյունիով նկարի հեղինակը Պոլ Բիլհուդն է, նկարն էլ կոչվում է «Նեգրերը կռվում են մութ նկուղում գիշերով»:

Ու եթե դու համարում ես, որ արվեստը ստեղծվում է, որ այն գնահատեն արվեստաբաններն ու արվեստի քննադատները, կներես, բայց արդեն դու ինքդ արվեստից ոչ մի պատկերացում չունես: Որ ժամանակակից արվեստի ընդամենը մի երկու ճյուղ գնացել արվեստագետից արվեստագետաձի են դարձել, դա դեռ չափանիշ չի, էլի: Այն էլ՝ ոչ տոտալ, բարեբախտաբար:

Սրանից ավել քեզ հետ բանավեճը շարունակել չեմ պատրաստվում:

քո համար Մալևիչի սև քառակուսին ու Փոլ Բիլհուդի նույն բանն են, ո՞նց ես կարամ քեզ լուրջ ընդունեմ… երբ որ դու մալևիչի տեղը արվեստում ու մշակույթի մեջ չգիտես կամ չես ուզում տեսնել ի՞նչ խոսակցություն կարա ծավալվի…

"դժբախտաբար" այո արվեստի գործերը գնահատում են արվեստաբաններն ու քննադատները, հենվելով շադ բարդ բազայի վրա, որը ինտերնետն ու գրքերն ինքնուրույն քրքրել չի… էդ մարդիկ ապուշ չեն… արվեստի պատմությունը նկարին նայելով չեն սովորում, դա կրթություն ա…

Chuk
12.06.2014, 01:00
Կայֆ բանավեճ էր, մերսի Ռայ, Մեֆ :)

Մոտավորապես էս կոնտեքստի բանավեճ էր. երկու կողմն էլ բավական ինֆորմացված, բավական ուսումնասիրած: Կողմերից մեկը սեփական տրամաբանությունը ու ընկալումը, սեփական բառերով ներկայացնող (Մեֆ), մյուս կողմն ուրիշի փաստարկներով, կարդացածը վերատպելով խոսող (Ռայ): Ինձ ավելի մոտ էին Մեֆի տեսակետները, էլ չասած՝ մոտեցումը:

Հա ուզում էի միանայի բանավեճին, ափսոսում էի փչացնեի:

Տրիբուն
12.06.2014, 01:09
Կայֆ բանավեճ էր, մերսի Ռայ, Մեֆ :)

Մոտավորապես էս կոնտեքստի բանավեճ էր. երկու կողմն էլ բավական ինֆորմացված, բավական ուսումնասիրած: Կողմերից մեկը սեփական տրամաբանությունը ու ընկալումը, սեփական բառերով ներկայացնող (Մեֆ), մյուս կողմն ուրիշի փաստարկներով, կարդացածը վերատպելով խոսող (Ռայ): Ինձ ավելի մոտ էին Մեֆի տեսակետները, էլ չասած՝ մոտեցումը:

Հա ուզում էի միանայի բանավեճին, ափսոսում էի փչացնեի:
Ապեր, ես էլ եմ էս իրեք օր ա հաճույքով կարդում:
Բայց մեկ ու մեջ տպավորություն ա ստեղծվում, որ Մեֆը Ռայի մոտ քննության ա եկել. «Մեֆ, մի հատ էս նկարը քո բառերով քննադատորեն վերլուծի, 2500 բառը չանցնես, կարաս բանաձևեր գրես, բայց կալկուլատռ չօգտագործես»: Մեֆն էլ չի ալարում, պատասխանում ա: Ուզում եմ ներխուժեմ ու Մեֆին ծեծեմ, Ռային էլ բռնաբարեմ: :D Կամ էլ, հակառակը, թողնում եմ իրանց ընտրությանը:

Rhayader
12.06.2014, 01:22
Ապեր, ես էլ եմ էս իրեք օր ա հաճույքով կարդում:
Բայց մեկ ու մեջ տպավորություն ա ստեղծվում, որ Մեֆը Ռայի մոտ քննության ա եկել. «Մեֆ, մի հատ էս նկարը քո բառերով քննադատորեն վերլուծի, 2500 բառը չանցնես, կարաս բանաձևեր գրես, բայց կալկուլատռ չօգտագործես»: Մեֆն էլ չի ալարում, պատասխանում ա: Ուզում եմ ներխուժեմ ու Մեֆին ծեծեմ, Ռային էլ բռնաբարեմ: :D Կամ էլ, հակառակը, թողնում եմ իրանց ընտրությանը:

Գազա՜ն :love

Շինարար
12.06.2014, 01:24
Ապեր, ես էլ եմ էս իրեք օր ա հաճույքով կարդում:
Բայց մեկ ու մեջ տպավորություն ա ստեղծվում, որ Մեֆը Ռայի մոտ քննության ա եկել. «Մեֆ, մի հատ էս նկարը քո բառերով քննադատորեն վերլուծի, 2500 բառը չանցնես, կարաս բանաձևեր գրես, բայց կալկուլատռ չօգտագործես»: Մեֆն էլ չի ալարում, պատասխանում ա: Ուզում եմ ներխուժեմ ու Մեֆին ծեծեմ, Ռային էլ բռնաբարեմ: :D Կամ էլ, հակառակը, թողնում եմ իրանց ընտրությանը:Ինձ մոտ ամեն դեպքում էնպիսի տպավորություն էր, որ մի ահավոր տարբեր բաներ չէին ասում, արվեստում էդպես չի կարելի միանշանակացնել և այլն, էստեղ անձնական ընկալումների դերը շատ մեծ ա, ու պահ կար, որ ահա, ահա, իրանք եկան միևնույն կետին, բայց քանի որ դրանից հետո վեճը կդադարեր իմաստ ունենալ, սկսեցին հիմա էլ հակառակ կողմից կռվել:D

Chuk
12.06.2014, 01:28
Ինձ մոտ ամեն դեպքում էնպիսի տպավորություն էր, որ մի ահավոր տարբեր բաներ չէին ասում, արվեստում էդպես չի կարելի միանշանակացնել և այլն, էստեղ անձնական ընկալումների դերը շատ մեծ ա, ու պահ կար, որ ահա, ահա, իրանք եկան միևնույն կետին, բայց քանի որ դրանից հետո վեճը կդադարեր իմաստ ունենալ, սկսեցին հիմա էլ հակառակ կողմից կռվել:D
Իրականում ահագին բան կար, որ ոչ միայն հակառակ չէր, այլ փոխլրացնող էր:

Օրինակ Ռայի նշած aging-ի պահը էն ժամանակաշրջանն ա, որում ստեղծագործությունը (քանդակ, նկար, վեպ, շենք, երաժշտություն) կարող ա մարդկանց դուր գալ, իսկ Մեֆը խոսում ա չափանիշների մասին, որոնք թույլատրում են գործը գնահատել թե՛ էդ ժամանակշրջանում, թե՛ էդ ժամանակշրջանից դուրս: Ընդ որում գնահատել ասելով նկատի ունեմ իր արժեքը սահմանել, ոչ թե անպայման հավանել:

Mephistopheles
12.06.2014, 01:47
Իրականում ահագին բան կար, որ ոչ միայն հակառակ չէր, այլ փոխլրացնող էր:

Օրինակ Ռայի նշած aging-ի պահը էն ժամանակաշրջանն ա, որում ստեղծագործությունը (քանդակ, նկար, վեպ, շենք, երաժշտություն) կարող ա մարդկանց դուր գալ, իսկ Մեֆը խոսում ա չափանիշների մասին, որոնք թույլատրում են գործը գնահատել թե՛ էդ ժամանակշրջանում, թե՛ էդ ժամանակշրջանից դուրս: Ընդ որում գնահատել ասելով նկատի ունեմ իր արժեքը սահմանել, ոչ թե անպայման հավանել:

Չուկ ջան մի հատ շատ կարևոր մոմենտ կա… արվեստի գործը կարելի ա նայել զուտ "դուրս գալիս ա չի գալիս" տեսանկյունից, բայց վերլուծել էդ տեսանկյունից՝ թերի ա… և կարելի ա նայել ավելի մեծ պատկերի մեջ, մշակույթի մեջ իրա նշանակության ու դերի տեսանկյունից… արժեքը միայն դրամական արտահայտությունը չի, այլ ինչ ա դա տվել մշակույթին ու ընդհանրապես քաղաքակրթությանը…

օրինակ մեր հարևան Պեռճիկը Հայաստանում իրանց ննջարանի պատին Ջոկոնդան էր կախել՝ շատ էին սիրում (կարծում էր Մարիամ աստվածածինն ա) մեկ էլ հյուրասենյակում մի հատ հավվայի նկար էր ռոկոկո ոճով իրանց ընգեր/նկարիչի նկարած՝ բավականին պրոֆեսիոնալ ու ասեմ իմ դուրն էլ էր գալի, էն ժամանակ 10 տարեկան էի, ոնց որ իսկական լիներ…

Chuk
12.06.2014, 01:55
Չուկ ջան մի հատ շատ կարևոր մոմենտ կա… արվեստի գործը կարելի ա նայել զուտ "դուրս գալիս ա չի գալիս" տեսանկյունից, բայց վերլուծել էդ տեսանկյունից՝ թերի ա… և կարելի ա նայել ավելի մեծ պատկերի մեջ, մշակույթի մեջ իրա նշանակության ու դերի տեսանկյունից… արժեքը միայն դրամական արտահայտությունը չի, այլ ինչ ա դա տվել մշակույթին ու ընդհանրապես քաղաքակրթությանը…

օրինակ մեր հարևան Պեռճիկը Հայաստանում իրանց ննջարանի պատին Ջոկոնդան էր կախել՝ շատ էին սիրում (կարծում էր Մարիամ աստվածածինն ա) մեկ էլ հյուրասենյակում մի հատ հավվայի նկար էր ռոկոկո ոճով իրանց ընգեր/նկարիչի նկարած՝ բավականին պրոֆեսիոնալ ու ասեմ իմ դուրն էլ էր գալի, էն ժամանակ 10 տարեկան էի, ոնց որ իսկական լիներ…

Այլ բան չասեցի Մեֆ: Որպես օրինակ. մի ծանոթ մարդ կա, ինքը սիրում ա բոլոր էն նկարները, որոնցում տկլոր կնիկ կա: Նույն Ռայի էս թեմայում բերած էս նկարն ինքը հավանաբար կսիրեր.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg/640px-El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg

Չնայած իրան տեսականորեն կարող ա տկլոր տղամարդիկ խանգարեին, բայց կարծում եմ կսիրեր: Բայց հաստատ դրանից բացի ոչինչ նկարում չէր նկատի:

Փոխարենը չէր սիրի նույն Ռայի բերած էս նկարը.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/4/4c/Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg/869px-Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg

Որտև ստեղ տկլոր կնանիք լավ չեն ուրվագծվում, կհամարեր անտաղանդ նկարչի խզբզբանք:


Հիմա մեր մեծ մասը ցանկացած արվեստի գործ էդ պրիզմայով ա նայում: Գործի մեջ փնտրում ա էն, ինչ իրան դուր ա գալիս: Դպրոցահասակ աշակերտին դուր ա գալիս Դոն Կիխոտի մեջ արկածները, ճիշտ էնպես, ինչպես Գանձերի կղզու մեջի արկածները, Ինդիանա Ջոնս կինոյի մեջի արկածները և այլն: Ես ուրիշ բան եմ փնտրում, էդ գտնում եմ, տվյալ գործը դուրս գալիս ա: Բայց էդ բացարձակ չի նշանակում, որ ես գործն իր ուղնուծուծով հասկացա, ու առավել ևս չի նշանակում, որ եթե չհավանեցի, ուրեմն ինքն անարժեք ա, քանի դեռ գիտելիքներս էնքան չեն եղել, որ դնեմ կոնտեքստի մեջ, ու հասկանամ բուն ասելիքը: Ընդ որում նաև հասկանում եմ, որ ասելիքի մի մասը կարող ա հեղինակն ինքն ակամա դրած լինի, դրա մասին իսկի մտածած էլ չլինի, ուղղակի երբ ես ասենք գրում եմ հիմիկվա մասին, անկախ ինձնից քաղաքականությունից ինչ-որ բան մտնում ա գործիս մեջ: Սա որպես օրինակ: Նույն կերպ ցանկացած գործի մեջ իր ժամանակից, իր միջավայրից լիքը բան ա մտնում:

Mephistopheles
12.06.2014, 02:05
Այլ բան չասեցի Մեֆ: Որպես օրինակ. մի ծանոթ մարդ կա, ինքը սիրում ա բոլոր էն նկարները, որոնցում տկլոր կնիկ կա: Նույն Ռայի էս թեմայում բերած էս նկարն ինքը հավանաբար կսիրեր.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg/640px-El_Greco%2C_The_Vision_of_Saint_John_%281608-1614%29.jpg

Չնայած իրան տեսականորեն կարող ա տկլոր տղամարդիկ խանգարեին, բայց կարծում եմ կսիրեր: Բայց հաստատ դրանից բացի ոչինչ նկարում չէր նկատի:

Փոխարենը չէր սիրի նույն Ռայի բերած էս նկարը.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/thumb/4/4c/Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg/869px-Les_Demoiselles_d%27Avignon.jpg

Որտև ստեղ տկլոր կնանիք լավ չեն ուրվագծվում, կհամարեր անտաղանդ նկարչի խզբզբանք:


Հիմա մեր մեծ մասը ցանկացած արվեստի գործ էդ պրիզմայով ա նայում: Գործի մեջ փնտրում ա էն, ինչ իրան դուր ա գալիս: Դպրոցահասակ աշակերտին դուր ա գալիս Դոն Կիխոտի մեջ արկածները, ճիշտ էնպես, ինչպես Գանձերի կղզու մեջի արկածները, Ինդիանա Ջոնս կինոյի մեջի արկածները և այլն: Ես ուրիշ բան եմ փնտրում, էդ գտնում եմ, տվյալ գործը դուրս գալիս ա: Բայց էդ բացարձակ չի նշանակում, որ ես գործն իր ուղնուծուծով հասկացա, ու առավել ևս չի նշանակում, որ եթե չհավանեցի, ուրեմն ինքն անարժեք ա, քանի դեռ գիտելիքներս էնքան չեն եղել, որ դնեմ կոնտեքստի մեջ, ու հասկանամ բուն ասելիքը: Ընդ որում նաև հասկանում եմ, որ ասելիքի մի մասը կարող ա հեղինակն ինքն ակամա դրած լինի, դրա մասին իսկի մտածած էլ չլինի, ուղղակի երբ ես ասենք գրում եմ հիմիկվա մասին, անկախ ինձնից քաղաքականությունից ինչ-որ բան մտնում ա գործիս մեջ: Սա որպես օրինակ: Նույն կերպ ցանկացած գործի մեջ իր ժամանակից, իր միջավայրից լիքը բան ա մտնում:

ուզում եմ Ֆրենկ Գերիի տան օրինակը բերեմ… էդ տունը որ նախագծել ու կառուցել ա դա հանդիսացել ա ճարտարապետության մեջ շարջադարձային համ էսթետիկ համ ճարտարապետական տեսանկյունից, բայց էդ մարդն էսօր էդ տունը չի կարա ծախի որտև սովորական մարդիկ չեն հավանում, ով էլ որ առավ հողամասի համար ա առնելու… քանդելու ա տունը… ու եղել են տենց դեպքեր… լավ գործը շատ հաճախ դժվար ա հասկանալը որտև պահանջում ա մոտեցման ճշտում… նույնն էլ Մալևիչի նկարը… էսօր դրա ռեպրոդուկցիան պահանջարկ չունի…