Արևածագ
13.05.2010, 09:00
Իսիկավա Թաքուբոքու
1886- 1912
Ճապոնացի բանաստեղծ, գրաքննադատ:
Ծնվել է Հոնսյու կղզում, անունը դրել են Խադձիմե, որը նշանակում է «առաջնեկ, անդրանիկ»: Իսկ «Թաքուբոքո» կեղծանունը «փայտփորիկ» է թարգմանվում :Եղել է գյուղական ուսուցիչ, այնուհետև սրբագրիչ է աշխատել գրական ամսագրում: Թոքախտից մահացել է, երբ ընդհամենը 26 տարեկան էր:
Արևելյան բանաստեղծության, թանկաների արվեստը բարձրացրեց նոր մակարդակի: Այստեղ ներկայացվողները Այդին Մորիկյանի ռուսերենից կատարված թարգմանություններն են: Բանաստեղծության համար երկար ճանապարհ է ճապոներենից ռուսերեն, հետո ռուսերենից հայերենին անցնելը, սակայն, ըստ իս, փիլիսոփայական ենթատեքստով ու մատուցման ձևի բյուրեղային մաքրությամբ, այս գործերը հստակ պատկերացում են տալիս դրանք գրողի հանճարի մասին:
«Եվ միայն դրա համար
Մեռնե՞լ»:
«Եվ միայն հանուն դրա
Ապրե՞լ»:
Թող և մոռացիր վեճն այդ անիմաստ:
. . .
Շոյվա՞ծ եմ գովքից.
Ո'չ,զայրացած եմ:
Որքան տխուր է,
Երբ քեզ դու գիտես
Առավել քան լավ:
. . .
Ամեն մեկի սրտում,
Եթե իսկապես
Մարդ արարած է,
Տնքում է անհայտ
Մի կալանավոր:
. . .
Հիշում եմ,
Ուսուցիչը պատմում էր մեզ,
Թե ինչպես իր կյանքը անդարձ
Կործանեց մի մարդ:
Հանճարեղ մի մարդ:
. . .
«Վիշտը հասու է նրան,
Ով կարդում է սրանք»-
Այսպես բարբառեց
Եվ հրո ճարակ դարձրեց գրքերը:
Ո՜վ մե՜ծ իմաստուն, դու ճիշտ վարվեցիր:
. . .
Ես ընկերոջս,
Որպես թշնամու՝սաստիկ ատեցի,
Բայց երկար,երկար
Ձեռքն էի սեղմում
Բաժանման պահին:
. . .
Իմ հյուսիսային թափառումները...
Հուզմունքից կարծես դողացող ձայնով
Երկար ու երկար
Ես երգում էի.
«Ալիքներն ավազ են լվանում»:
. . .
Ինչպես խոր ճաքը
Ճերմակ լուսամփոփին,
Այդպես անանց է
Հուշն
Հրաժեշտի:
. . .
Ինչպես ճամփորդը՝
Քամուց դողացող,
Իր հանդիպածին հարցնում է ճամփան,
Այդպես, այդպես եմ
Խոսել ես քեզ հետ:
. . .
Եթե փողոցում ես պատահաբար
Մի ինչ-որ ծանոթ իրան եմ տեսնում,
Սիրտս խաղում է
Իր մութ վանդակում:
Խղճա', խղճա ինձ:
1886- 1912
Ճապոնացի բանաստեղծ, գրաքննադատ:
Ծնվել է Հոնսյու կղզում, անունը դրել են Խադձիմե, որը նշանակում է «առաջնեկ, անդրանիկ»: Իսկ «Թաքուբոքո» կեղծանունը «փայտփորիկ» է թարգմանվում :Եղել է գյուղական ուսուցիչ, այնուհետև սրբագրիչ է աշխատել գրական ամսագրում: Թոքախտից մահացել է, երբ ընդհամենը 26 տարեկան էր:
Արևելյան բանաստեղծության, թանկաների արվեստը բարձրացրեց նոր մակարդակի: Այստեղ ներկայացվողները Այդին Մորիկյանի ռուսերենից կատարված թարգմանություններն են: Բանաստեղծության համար երկար ճանապարհ է ճապոներենից ռուսերեն, հետո ռուսերենից հայերենին անցնելը, սակայն, ըստ իս, փիլիսոփայական ենթատեքստով ու մատուցման ձևի բյուրեղային մաքրությամբ, այս գործերը հստակ պատկերացում են տալիս դրանք գրողի հանճարի մասին:
«Եվ միայն դրա համար
Մեռնե՞լ»:
«Եվ միայն հանուն դրա
Ապրե՞լ»:
Թող և մոռացիր վեճն այդ անիմաստ:
. . .
Շոյվա՞ծ եմ գովքից.
Ո'չ,զայրացած եմ:
Որքան տխուր է,
Երբ քեզ դու գիտես
Առավել քան լավ:
. . .
Ամեն մեկի սրտում,
Եթե իսկապես
Մարդ արարած է,
Տնքում է անհայտ
Մի կալանավոր:
. . .
Հիշում եմ,
Ուսուցիչը պատմում էր մեզ,
Թե ինչպես իր կյանքը անդարձ
Կործանեց մի մարդ:
Հանճարեղ մի մարդ:
. . .
«Վիշտը հասու է նրան,
Ով կարդում է սրանք»-
Այսպես բարբառեց
Եվ հրո ճարակ դարձրեց գրքերը:
Ո՜վ մե՜ծ իմաստուն, դու ճիշտ վարվեցիր:
. . .
Ես ընկերոջս,
Որպես թշնամու՝սաստիկ ատեցի,
Բայց երկար,երկար
Ձեռքն էի սեղմում
Բաժանման պահին:
. . .
Իմ հյուսիսային թափառումները...
Հուզմունքից կարծես դողացող ձայնով
Երկար ու երկար
Ես երգում էի.
«Ալիքներն ավազ են լվանում»:
. . .
Ինչպես խոր ճաքը
Ճերմակ լուսամփոփին,
Այդպես անանց է
Հուշն
Հրաժեշտի:
. . .
Ինչպես ճամփորդը՝
Քամուց դողացող,
Իր հանդիպածին հարցնում է ճամփան,
Այդպես, այդպես եմ
Խոսել ես քեզ հետ:
. . .
Եթե փողոցում ես պատահաբար
Մի ինչ-որ ծանոթ իրան եմ տեսնում,
Սիրտս խաղում է
Իր մութ վանդակում:
Խղճա', խղճա ինձ: