PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Զահրատ



SSS
24.02.2010, 12:03
Կածում եմ մեկն է մեր լավագույն սփյուռքահայ գրողներից:Չեք կարծում որ նրան շատ քչերը գիտեն?

Նաիրուհի
24.02.2010, 12:11
Մի լար լոյս մի լար

Մի լար լոյս մի լար
Երկինքէն ինկողը չի լար

Մի լար թէ աղքատի տուն ինկար
գլխու վրայ է տեղդ

Մի լար լոյս մի լար
Գետնայարկ չինկող լոյսերը թող լան

Նաիրուհի
24.02.2010, 12:18
Շատ եմ սիրում Զահրատին...
Ընդամենը երկու տարի է, որ ծանոթ են նրա գործերին, բայց առաջին անգամ կարդալուց սիրահարվեցի...

Էջմիածին

Քարը ջուր չէ
-գետի նման չի հոսիր

Քարը օդ չէ
-Չի մխար խունկի պէս

Արեւ չէ՝
-Մեր կանթեղին չի հասնիր

Քարը ոչ ջուր է- ոչ օդ- ոչ արեւ
եթէ խաչքար չէ

Նաիրուհի
24.02.2010, 12:19
Զոհաբերում

Չորս ոչխար էին

Նախ առաջինը մորթեցին
Յետոյ երբ երկրորդը կը մորթէին
երրորդը փորձեց փախչիլ

Հազիւ տասը մեթր գնաց
ձերբակալեցին

Ես այդ երրորդին միսեն կերայ-
Կեանքի համ ուներ

SSS
24.02.2010, 12:22
Պարախաղ

Պար կը խաղանք
Բառերուն հետ բառ
Քարերուն հետ քար կը խաղանք
ՈՒ ծառերուն հետ ծառ կը խաղանք

Չարերուն հետ չենք խաղար



Ցավոք հիմա աշխատանքի եմ ու հետս ծունեմ գրականություն ,դուք կարող է ձեր ձեռքի տակ նրա մեղվի մասին ստեղծագործությունն ունենաք,վերնագիրը չեմ հիշում

Նաիրուհի
24.02.2010, 12:33
Ճիշտն ասած՝ գլխի չընկա, թե որ գործի մասին էիք ասում, ձեռքի տակ էլ չունեմ։

Մայմուն

Մայմուն որ կ´ըսեմ կապիկ չը կարծէք
Տան սև փիսիկին անունն է
Փիսիկ որ կ´ըսեմ աղուոր չը կարծէք
Աշխարհին ամենէն տգեղ կատուն է

Սեւ է որ կ´ըսեմ սեբ-սև չը կարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ´ըսեմ արեւ չը կարծէք
Արեւը մեկ է-աչքերն երկու են

Երկու որ կ´ըսեմ զատ զատ չը կարծէք
Երկուքին խորն ալ երազը մեկ է
Երազ որ կ´ըսեմ մեծ բան չը կարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է

SSS
24.02.2010, 12:43
Չեմ հիշում մեղու էր թե ճանճ,իմ հիշելով մեղու էր,լավ որ գնամ տուն անպայման կգրեմ,հրաշալի գործ է

Հայկօ
24.02.2010, 13:45
Շնորհակալություն Զահրատի մասին թեման բացելու համար: Ես անընդհատ ուզում էի բացել, անընդհատ ինչ-որ բան խանգարում էր :): Ավեացնեմ նրա՝ իմ ամենասիրելի գործերից մեկը.



Ոսպ ստկող կինը

Ոսպ մը - ոսպ մը - ոսպեր - ոսպ մը - քար մը - ոսպ մը - ոսպ մը - քար մը
Կանաչ մը - սև մը - կանաչ մը - սև մը - քար մը - կանաչ ոսպ մը
Ոսպ ոսպի քով - քար ոսպի քով - հանկարծ բառ մը - բառ ոսպի քով
Հետո բառեր - ոսպ մը - բառ մը - բառ բառի քով - հետո խոսք մը
Ու բառ առ բառ խոլ բարբառ մը - հինցած երգ մը - հին երազ մը
Հետո կյանք մը - ուրիշ կյանք մը - կյանք կյանքի քով - ոսպ մը - կյանք մը
Դյուրին կյանք մը - դժվար կյանք մը - ինչու դյուրին - ինչու դժվար
Բայց քով քովի կյանքեր - կյանք մը - հետո բառ մը - հետո ոսպ մը
Կանաչ մը - սև մը - կանաչ մը - սև մը - ցավ մը - կանաչ երգ մը
Կանաչ ոսպ մը - սև մը - քար մը - ոսպ մը - քար մը - քար մը - ոսպ մը:


Ուղղակի հրաշք բանաստեղծություն է: Կյանք կա մեջը՝ բառիս բուն իմաստով: Հայ կնոջ կյանք:

SSS
24.02.2010, 14:03
Իսկապես գործը հիանալիէ,բայց ,ցավալի չէ որ այսօր շատ քչերը գիտեեն նրա մասին,անձամբ ես նրա մասին չեմ ինֆորմացվել ոչ' դպրոցում և ոչ' էլ համալսարանում,նրան ուսումնասիրում են միայն խիստ մասնագիտական ֆակուլտետներում,Ինչու?

Նաիրուհի
24.02.2010, 18:16
Իսկապես գործը հիանալիէ,բայց ,ցավալի չէ որ այսօր շատ քչերը գիտեեն նրա մասին,անձամբ ես նրա մասին չեմ ինֆորմացվել ոչ' դպրոցում և ոչ' էլ համալսարանում,նրան ուսումնասիրում են միայն խիստ մասնագիտական ֆակուլտետներում,Ինչու?

Մենք միայն այս կիսամյակում ենք անցնելու, այն էլ՝ երևի միայն մի ժամ: Շատ ցավալի է… Ես էլ պատահաբար գրախանութում նկատեցի գիրքը: Ինձ համար շատ հաճելի բացահայտում էր (թեկուզ ետմահու) հայերենով ստեղծագործող նման որակի սփյուռքահայ բանաստեղծի գոյությունը

Հայկօ
24.02.2010, 19:22
Մի առանձին թեմա է Զահրատի «Կիկոյապատումը» :): Կիկոն ամենասովորական average մարդն է՝ իր բազում հոգսերով ու քիչ ուրախություններով, իր դառը մտածմունքներով ու փոքրիկ երջանկությամբ: Զահրատը նրան բազմաթիվ բանաստեղծություններ է նվիրել:


Մժեղի հաշիվ

Երբ ամուսնացավ
Կիկո խորհեցավ
Սենյակին մեջը որքան մժեղ կա
Կեսն իրեն երբ գա
Կեսն ալ իր կնոջ կ'երթա - կկիսվի -

Բայց մժեղները - աշուն էր - շատցան
Ու հիմա նորեն
Մժեղը նույնքան
Կին մ'ալ ավելի

***
Սդրիպ-դիզ

ՆԱԽ հագվիլ պետք է
ՀԵՏՈ արվեստով հանվելու համար

Կիկո արվեստը սորվեր է ՇԱՏՈՆՑ
ՀԻՄԱ հագուստին կսպասե

***
Զերո

Մեկ անգամ մեկ մեկ
Մեկ անգամ Կիկո զերո

Երկու անգամ մեկ երկու
Երկու անգամ Կիկո զերո

Տասն անգամ մեկ տասը
Տասն անգամ Կիկո զերո

Հարյուր անգամ մէկ հարյուր
Հարյուր անգամ Կիկո մենք

***
Ահմետ Էֆենտի փողոցը

Կիկո կը վախնա Ահմետ Էֆենտի փողոցեն անցնելու
Ահմետ Էֆենտի փողոցը մութ է
Մութին համբուրվող զույգեր կան

Կիկո կը վախնա Ահմետ Էֆենտի փողոցեն անցնելու
Իր առանձնությունը միտքը կ'իյնայ

***
Այցելություն

Դուռը բացի որ Կիկոն էր - հրամմե ըսի - նստեցանք
Կիկո ըսավ թե շատ կարոտցեր էր զիս
Ես ըսի թե շատ կարոտցեր էի զինք
Հետո խորհեցա թե զինք որքան շուտ մոռցեր էի
Հետո խորհեցա թե զիս որքան շուտ մոռցեր էր ինք

Ըսի որ ավելի հաճախ կ'ուզեմ տեսնել զինք
Ըսավ որ ավելի հաճախ կ'ուզե տեսնել զիս
Որոշեցինք ավելի հաճախ տեսնել զիրար
Գնաց - դռան մեկ կողմն ես - դռան մյուս կողմն ինք
Արդեն իսկ իրար մոռցեր էինք

***
Ոխ

Միտքը դրեր է Կիկո
Պիտի չմեռնի

Դուք բոլորդ պիտի մեռնիք
Աշխարհ Կիկոյի պիտի մնա

Ու Կիկո աշխարհի վրա միս-մինակ
Բոլոր հայելիները պիտի կոտորե

***
Տարբերություն

Կիկո աչքերուն ակնոց է առեր
Ուր որ կը նայի կապույտ կը տեսնե
Երկինքը կապույտ - ծովերը կապույտ
Սիրած աղջկան աչքերը կապույտ
Ուր որ կը նայի կապույտ կը տեսնե

Ակնոցը քթին չորս դին կը նայի -
Կ'ըսես ծովերը կապույտ էին միշտ
Կ'ըսես երկինք կապույտ էր արդեն
Չի հավատար որ - նոր տեսա կ'ըսե
- Ակնոցը քթին չորս դին կը նայի

Կիկո աչքերուն ակնոց է առեր
ՀԻՄԱ կապույտը կապույտ կը տեսնե

***
Կիկո մեռավ

Բացօթյա շատ պառկեցավ
Թող քիչ մըն ալ հողին տակ քնանա

Հանգիստ իր կոշիկներուն

Հայկօ
24.02.2010, 19:27
:love:love:love



Կաղանդի ծառ մը

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երկու բան պետք է
Նախ ծառ մը - հետո զարդեր ծառին վրա

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երեք բան պետք է
- Ծառեն զարդեն զատ
Հավատքը գալիք աղվոր օրերու

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Մեկ բան կը բավե - ոչ ծառ ոչ ալ զարդ -
Ատիկա խիճերն ադամանդ կարծող
Միամիտ հոգվույս բարի խաբկանքն է

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Արդեն պատրանքը լրիվ կը բավե

Բարի տարի ձեզ և բարի պատրանք

Հայկօ
24.02.2010, 19:32
Մարդու մը միտքը

Ծառին կը նայի - ծառը չի տեսներ - ինքզինքը կը տեսնե
Ճամփուն կը նայի - ճամփա չի տեսներ - ինքզինքը կը տեսնե

Վեր կը նայի - ասուպներ կան երկինքն ի վար -
Չի տեսներ - ինքզինքը կը տեսնե

Ու հայելին կը նայի - չի տեսներ ինքզինքը -
- Կը բարևե

Նաիրուհի
24.02.2010, 22:26
Ինձ համար ամենաաբսուրդն այն էր, որ հակաանտաշատական ալիքի ժամանակ այդ թեմայում «Զոհաբերում» բանաստեղծությունը դրեցի, հավասարաչափ վատ ու արհամարհական վերաբերմունքի արժանացավ...
Իսկ այս թեմայում ոչ ոք չասաց, որ դա թերի էր, իմաստը կիսատ մնաց, պոեզիա չէր և այլն...:think
Եվս մեկ հրաշք գործ։ Վերջերս եմ հայտնաբերել...

Ճայը

Եթէ ճայը լուռ է
ալիքներուն դէմ
ըսել չէ թէ ըսելիքներ չունի
իր կամ աշխարհի մասին-
Եթէ լուռ է
ըսել է թէ կը նախընտրէ լռել

Ըստ ճային-ծովը
փոխանակ լայն երկայն այդպէս պառկելու
Եթէ ոտքի ելլէր
կենար
պիտի ճայ մը ըլլար սլացիկ
սիրատենչ
և էգ

Զահրատ

Ռուֆուս
24.02.2010, 22:43
Ինձ համար ամենաաբսուրդն այն էր, որ հակաանտաշատական ալիքի ժամանակ այդ թեմայում «Զոհաբերում» բանաստեղծությունը դրեցի, հավասարաչափ վատ ու արհամարհական վերաբերմունքի արժանացավ...
Իսկ այս թեմայում ոչ ոք չասաց, որ դա թերի էր, իմաստը կիսատ մնաց, պոեզիա չէր և այլն...:think

Վատ վերաբերմունք ցույց տվողներից մեկը ես էի ու անկեղծ ասած կարծիքս չեմ փոխել: Միգուցե գրականությունից ոչինչ չեմ հասկանում, բայց ամեն դեպքում կխնդրեի գործից հասկացողներից որևէ մեկին ինձ բացատրել, թե Զահրատի հանճարեղությունը որն է:

Նաիրուհի
24.02.2010, 22:45
Անուշապուր

Կաղանդ Պապա մը գար
Նուէրներ բերէր
Տար տար չհատնէր

Ծառ մը բարձրանար
Թիզ թիզ-օրէ օր-
Երկինք չհասնէր

Ինչ որ կեանք կ´ըսենք
Անուշապուր մը ըլլար-ուտէինք-
Կեր կեր- չհատնէր

Chuk
24.02.2010, 22:52
Վատ վերաբերմունք ցույց տվողներից մեկը ես էի ու անկեղծ ասած կարծիքս չեմ փոխել: Միգուցե գրականությունից ոչինչ չեմ հասկանում, բայց ամեն դեպքում կխնդրեի գործից հասկացողներից որևէ մեկին ինձ բացատրել, թե Զահրատի հանճարեղությունը որն է:

Կոնկրետ իմ համար Զահրատի գործերը գեղեցիկ պատկերներ են, տողեր, որոնք կարդալուց կենդանի իրավիճակ ես պատկերացնում: Ես չգիտեմ, թե սրանք որքանով են պոեզիա, բայց որպես գեղեցիկ պատկերներ միշտ էլ հիացած եմ կարդացել: Թերևս սպիտակ պոեզիայից միայն իր գործերն եմ սիրում (չեմ սխալվում, չէ՞, սրանք սպիտակ բանաստեղծություննե՞ր են համարվում):

հ.գ. Անտաշատի թեմայում երբ Զահրատից գործ տեղադրվեց, ես սկսեցի մտածել, որ սխալվել եմ Անտաշատին տվածս գնահատականում, քանզի գլխի չընկա, որ Զահրատ է: Բայց ես չեմ կարծում, որ ճիշտ է այդ քննարկումն այստեղ վերականգնելը, շարունակողներին կտուգանեմ:

Հայկօ
24.02.2010, 23:42
Վատ վերաբերմունք ցույց տվողներից մեկը ես էի ու անկեղծ ասած կարծիքս չեմ փոխել: Միգուցե գրականությունից ոչինչ չեմ հասկանում, բայց ամեն դեպքում կխնդրեի գործից հասկացողներից որևէ մեկին ինձ բացատրել, թե Զահրատի հանճարեղությունը որն է:

Էստեղ բացատրելու կարիք, ճիշտն ասած, չկա :): Կա՛մ սիրում ես, կա՛մ չես սիրում: Սիրում ես՝ կարդա: Չես սիրում՝ ցավակցում եմ :}:


Կոնկրետ իմ համար Զահրատի գործերը գեղեցիկ պատկերներ են, տողեր, որոնք կարդալուց կենդանի իրավիճակ ես պատկերացնում: Ես չգիտեմ, թե սրանք որքանով են պոեզիա, բայց որպես գեղեցիկ պատկերներ միշտ էլ հիացած եմ կարդացել: Թերևս սպիտակ պոեզիայից միայն իր գործերն եմ սիրում (չեմ սխալվում, չէ՞, սրանք սպիտակ բանաստեղծություննե՞ր են համարվում):

Ես Զահրատի գործերը որպես պատկերներ երբեք չեմ դիտարկել :think: Նկարագրողական չեն, ամեն դեպքում: Ինչ-որ պարզ իմաստություն կա մեջները, խորություն: Շատ մաքուր լճի նման. հատակը կարող ես տեսնել, բայց էդ հատակը շա՜տ հեռու է ու խորը: Գումարած՝ մեծ գեղեցկություն, որ ինձ համար քառակուսի աստիճան ա բարձրանում, որովհետև արևմտահայերեն ա :love: Ու բարի են շատ:

Նաիրուհի
24.02.2010, 23:50
Կաղանդ Պապային մօրուքը

Կաղանդ Պապային մօրուքը ճերմակ է ԱԼԻԻՐԻ նման
Ըսէ-Կաղանդ Պապա
Մօրուքէդ ՀԱՑ կը շինուի՞ :love

Հրաշք է ախր. այսքան պարզ, այսքան բարի ու այսքան սիրուն... Կարդալիս մեջս երջանկության ու լույսի ալիք է բարձրանում...

Chuk
24.02.2010, 23:51
Ես Զահրատի գործերը որպես պատկերներ երբեք չեմ դիտարկել :think:
Չգիտեմ, թե դու պատկեր ասելով ինչ ես հասկանում, իսկ ես հասկանում եմ օրինակ սա.

Ուղղակի հրաշք բանաստեղծություն է: Կյանք կա մեջը՝ բառիս բուն իմաստով: Հայ կնոջ կյանք:
Ու իրոք, այդ բանաստեղծության մեջ հստակ զգացվում է հայ կնոջ կյանքը, դա պատկեր է :)

Հայկօ
25.02.2010, 00:53
Չգիտեմ, թե դու պատկեր ասելով ինչ ես հասկանում, իսկ ես հասկանում եմ օրինակ սա.

Ու իրոք, այդ բանաստեղծության մեջ հստակ զգացվում է հայ կնոջ կյանքը, դա պատկեր է :)

Չէ, ես, «պատկեր» ասելով, հասկանում եմ էսպես.


Էն Լոռու ձորն է, ուր հանդիպակաց
Ժայռերը՝ խորունկ նոթերը կիտած՝
Դեմ ու դեմ կանգնած, համառ ու անթարթ
Հայացքով իրար նայում են հանդարտ։

Կամ էլ էսպես.


Աշուն էր, պայծառ աշուն... Օդը մաքուր էր, արցունքի պես ջինջ։ Կապտավուն սարերն այնքան մոտ, այնքան պարզ էին երևում, որ հեռվից կարելի էր համրել նրանց մաքուր լանջերի բոլոր ձորակները, կարմրին տվող մասրենու թփերը։


Հենց տեսողական պատկեր, էլի :): Իսկ «Ոսպ ստկող կինը» գործի մեջ պատկեր չէ, իմ զգալով, եթե ուզում ես՝ գոնե դրոշմ ա կամ ջրանիշ: Որովհետև դու էդ պատկերը՝ էդ կյանքը, չես տեսնում, բայց զգում ես: Ենթագիտակցորեն հասկանում ես, ընկալում ես կնոջ մտածմունքները: Ու անկախ ամեն ինչից (Ռուֆուս :) )՝ անչափ գեղեցիկ (ռուսերեն լավ արտահայտություն կա՝ взять за душу) բանաստեղծություն է: Մի տեսակ ռիթմիկ՝ հատիկ առ հատիկ, բառ առ բառ քեզ հիպնոսացնում-քաշում է էդ կյանքի մեջ, ու ամեն մեկը հաստատ յուրովի է հասկանում էդ կյանքը: Իսկ կինը ընդամենը նստած ոսպ է ջոկում... Ընդամենը՝ ոսպ :):


Տես՝ ինչ լավն է :love.





Ժյուլ Վերն


Հակոբ նավապետ զավակներ ունի
Իրենց հորը պես նավապետ ըլլալ կ'երազեն
Մին զրահավորի - մյուսը ընդծովյայի
Մյուսը թրանսադլանդիկի


Հակոբ նավապետ աղջիկ մըն ալ ունի
Եղբայրներուն վրա կը նայի - հուսահատ
Ժյուլ Վեռն կկարդա




Ախր կարդում ես ու անկախ քեզնից ժպտում :): Հոգի կա մեջները:

SSS
25.02.2010, 10:24
Մի լար լույս մի լար

Մի լար լույս մի լար
Երկինքեն ինկողը չի լար

Մի լար թե աղքատի տուն ինկար
գլխու վրա է տեղդ

Մի լար լույս մի լար
գետնահարկ չինկող լույսերը թող լան

ինրպես կարող ես չհիանալ,կարդա 1 անգամ,2.3 մեկ է ամեն անգամ ինչ որ նոր արժեք կարող ես գտնել,այս' 1հայացքից պարզ ու թեթև թվացող գործի մեջ:

ՄԺԵՂ

Արևն երբ ինկավ ճահիճներուն վրա
Մժեղը ծնավ

Իրանը նրբին_թևերն այնքան նուրբ_որ երբ հարցուցին
Մժեղ չեմ ըսավ_պարիկ մըն եմ ես

Եվ ալ ամեն օր աչքն արևներուն_թևերն հովին
Թռչեցավ Ժիր_անդուլ երգելեն երգն իր միալար

Կարծես ամեն ինչ_ծառերն ու մարդիկ_տոնական էին
_Հաճույքը Ճանչցավ

Դիտեց ամեն ինչ_անհագ ու անհոգ_սքանչացավ միշտ_
Մեկ բան զինքն հուզեց

Երբ օր մ'ալ ծայթեց մարդ մը մենավոր_քիչ մը բանասռեղծ_
_Մժեղը այդ օրը թախիծը ճանչցավ

SSS
25.02.2010, 13:10
Վատ վերաբերմունք ցույց տվողներից մեկը ես էի ու անկեղծ ասած կարծիքս չեմ փոխել: Միգուցե գրականությունից ոչինչ չեմ հասկանում, բայց ամեն դեպքում կխնդրեի գործից հասկացողներից որևէ մեկին ինձ բացատրել, թե Զահրատի հանճարեղությունը որն է:

Զահրատի ստեղծագործությունները պարզապես պոեզիա չեն,դրանք մի փոքր ուրիշ են ,ստեղծված են անձայն,ինքդ քեզ համար կարդալու,ճանաչելու քեզ,քեզ կողքից նայելքւ,ինչու չէ ծաղրելու ինքդ քեզ

Chuk
25.02.2010, 15:03
Չէ, ես, «պատկեր» ասելով, հասկանում եմ էսպես.

Չէ, Հայկ ջան, պատկերն ու նկարը իրարից տարբերվող բաներ են :)
Տես, դու ինքդ օգտագործեցիր «տեսողական պատկեր» եզրը, կոնկրետացրիր, որովհետև պատկերը կարող է տեսողական չլինի:
Իրավիճակի, հոգևվիճակի, հույզերի նկարագրումն ու քեզ մատուցումն այնպես, որ դու մտնես դրա մեջ, պատկերացնես, զգաս, դա էլ է պատկեր:
Մի խոսքով, չխորանանք: Էն ինչը դու «զգալ» ես անվանում, ես դա անվանում եմ պատկեր ու դա իսկապես պատկեր ա:

SSS
23.04.2010, 12:36
ԶԱՀՐԱՏ. «ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԸ ՊԷՏՔ Է ԳՐԷ ԻՐ ԱՂՕԹԱԾ ԼԵԶՈՒՈՎ»

ԶԱՀՐԱՏԻ ՎԵՐՋԻՆ ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ

Երկուշաբթի օրն էր: Ստամբուլցի ընկերուհուս՝ լրագրող Թալին Սուճեանի հետ զրուցում էինք մեր տանը, իսկ երկու գրասէր հայ, այն էլ մէկը պոլսեցի, չէին կարող չանդրադառնալ Զահրատին: Լուսամուտից դուրս՝ մշուշապատ Արարատին նայելով ասացի, թէ ինձ համար շատ կարեւոր զգացողութիւն է ահա այսպէս նայել եւ մտածել, որ այս սարից այն կողմ ապրում է մեր ժամանակների մեծագոյն հայ բանաստեղծը (գոնէ՛ ինձ համար): Թալինը յայտնեց, որ հարցազրոյց է վարել Զահրատի հետ թուրքերէնով, որը լոյս է տեսել թուրքական «Նոքթա» շաբաթաթերթի 2007 թուականի թիվ 13-ում (յունուարի 25-31): Ես նրան առաջարկեցի թարգմանել հարցազրոյցը՝ «Ազգում» տպագրելու նպատակով, ինչով նա կարող է խթանել նաեւ իր գրաւոր հայերենի զարգացմանը:

Թալինը մեկնեց նոյն գիշեր, իսկ չորեքշաբթի օրը ստացայ նրա էլ-գիրը՝ «Զահրատը մահացաւ... ես շատ տխուր եմ, շատ տխուր»:

Նա կատարեց իր խոստումը. գոհունակութեամբ եւ ցավով նշենք, որ Թալին Սուճեանը պոլսահայ նոր սերնդի այն սակաւաթիւ ներկայացուցիչներից է, որ բաւական լաւ տիրապետում է նաեւ գրաւոր հայերէնին, վկայ՝ սոյն հարցազրոյցը, որի թարգմանությունը թուրքերէնից նա կատարել է անձամբ:

Սա, փաստօրէն, Զահրատի վերջին հարցազրոյցն է, որ ներկայացնում ենք «Ազգ-մշակույթի» ընթերցողներին:

ԱՐԾՈՒԻ ԲԱԽՉԻՆԵԱՆ


Ըստ Զահրատի՝ բանաստեղծը պէտք է գրէ իր մայրենի լեզուով, նոյնիսկ իր աղօթած լեզուով: Զահրատ քիչ կարդացուող լեզուով մը գրելու դժբախտութիւնը իր բանաստեղծութեանը տիեզերականութեամբ յաղթեց: «Արաս» հրատարակչութիւնը 2006-ին Զահրատի 80-ամեակին առթիւ անոր ութը գիրքերը հրատարակեց զոյգ հատորներով՝ կցելով անոր մասին մամուլի մէջ հրատարկուած գրութիւնները: Հաւաքածոներուն վրայի նկարներէն մէկը Արա Գիւլէրին, իսկ միւսը՝ Մանուէլ Չթաքին կը պատկանին: Զահրատի հետ սոյն հարցազրոյցը կատարուած է ամիս մը առաջ, թրքերէն լեզուով:

- Ինչո՞ւ բանաստեղծութիւն:

- Որովհետեւ յարմար է ծոյլ մարդոց: Կը գրես հինգ տող, տասը տող, ամենաշատը տասնըհինգ տող: Յետոյ կը սրբագրես, դարձեալ կը գրես, դարձեալ կը սրբագրես: Մինչեւ որ վերջին ձեւը ստանայ: Ի վերջոյ օխ մը կը քաշես: Եթէ արձակ գրես, տասն անգամ կրնա՞ս սրբագրել տասը էջ, չե՛ս կրնար: Արձակ գրածներս բանաստեղծութեան գեղեցկութիւնը չունին: Արդէն ինծի համար ամենակարեւորը գրածներուս իմ կողմէս հաւնուիլն է: Ապա թէ ոչ՝ կ՛առնեմ կը նետեմ աղբաման: Մարդ կրնայ զանազան դժբախտութիւններ ապրիլ: Բանաստեղծի մը համար ի՞նչ է այդ դժբախտութիւնենէն փրկուելու ճարը. կը նստիս բանաստեղծութիւն մը կը գրես ու կը զգաս, թէ որքան թեթեւցած ես: Յետոյ հանգի՜ստ կը քնանաս: Առտուն կ՚արթննաս ու մեծ հետաքրքրութեամբ կը կարդաս գրածդ ու կը տեսնես, որ բանաստեղծութեան բնաւ չի նմանիր, կ՚առնես կը նետես աղբաման: Կարեւորը զայն գրելն է: Կը հանգստանաս: Ասիկա բանաստեղծութեան բուժիչ ուժն է:

- Ինչո՞ւ ծածկանուն:

- Երբ գրել սկսայ, 18 տարեկան էի: Եթէ լրագիրներու տուած բանաստեղծութիւնները իմ անունովս հրատարակուէին, տունինները «ի՞նչ պարապ գործերով կը զբաղիս» ըսելով գլուխ պիտի արդուկէին: Ինքզինքս այս բոլորէն փրկելու համար ծածկանուն մը հնարեցի: Օր եկաւ՝ իմ բուն անունս մոռցուեցաւ եւ «Զահրատ»ը ճանչցուեցաւ:

- Ձեր բանաստեղծութիւններուն մասին գրողներ, կարծիք յայտնողներ միշտ կը շեշտեն ձեր լաւատեսութիւնը: Ասիկա մահուան մօտիկ ապրելու իրականութեան հետ կապ ունի՞: Այսինքն՝ ձեր հօրը թոքախտ ըլլալուն պատճառաւ ձեր ալ թոքախտի ճիրաններուն մէջ իյնալու վախը այս լաւատեսութեան հետ կապ ունի՞:

- Անշուշտ: Իմ երիտասարդութեանս թոքախտին մէկ սերունդէն միւսին անցնելուն կը հաւատային: Մարդիկ «խեղճ տղայ, երիտասարդ մեռնելու դատապարտուած է» ըսելով կը խորհէին: Ես ասիկա կը զգայի իմ նկարագրութեանս ձեւաւորման մէջ: Ատոր համար թէ՛ յուզուած եմ, եւ թէ՛ հակազդեցութիւն ցոյց տուած եմ այդ մտայնութեան դէմ: Այս հակազդեցութիւնը ժամանակի ընթացքին իբրեւ լաւատեսութիւն յայտնուեցաւ եւ իմ բանաստեղծութեանս ամենակարեւոր յատկանիշը դարձաւ: Գիտես, հայերէն կը գրեմ եւ հայ գրականութեան կարեւոր դէմքերը իրենց գրութիւններուն մէջ քննարկած են իմ բանաստեղծութիւններս: Ասոնցմէ ամէնահամբաւաւորներէն մէկը՝ Հրանտ Մատթէոսեան (Հայաստանի գրողներու Միութեան նախկին նախագահը), խօսք մը ունէր՝ Զահրատ հայ բանաստեղծութեան ծիծաղը բերող անձն է: Ուրեմն՝ մինչ այդ հայ բանաստեղծութեան մէջ ծիծաղ պատճառող թեթեւութիւն մը չկար:

- Բացի վերջին 80 տարիներէն, Պոլիս հայ գրականութեան կեդրոնն էր: Դուք այս գրական աշխարհին ժառանգորդներէն մէկը եղաք: Ձեր գրականութեան սկսած տարիներուն ինչպիսի՞ գրական մթնոլորտ մը գոյութիւն ունէր:

- Ես գրողին անհատականութեան կը հաւատամ: Բայց օրուան Էսթեթիք հասկացողութեան հակառակ գրելու մէջ իմաստ չկայ: Իմ առաջին 10-15 բանաստեղծութիւններս դասական ոճով բանաստեղծութիւններ են: Այդ ձեւով գրելու վարպետ էի: Յետոյ, երբ ձգեցի այդ ոճով գրելը, պատճառը չկարենալ գրելս չէր, այլ ուղղակի օրուան ճաշակին յարմարելու համար տարբեր ոճով գրել սկսայ: Օրուան ճաշակ ըսելով նկատի ունիմ էսթեթիք ճաշակը եւ ոչ թէ փէշի կարճութիւնը կամ երկարութիւնը, մազերուն քովէն կամ մէջտեղէն զատուիլը: Անպայման դասական կարգի ստեղծագործութիւններ կան, բայց ես նոր եղողին կը նայիմ: Թուրքիոյ մէջ Օրհան Վելիով ծնող «Ղարիբ» հոսանքը կար եւ ընդունուած էր: Մելիհ Ջեւտեթ, Օքթայ Ռիֆաթ եւ միւսները... Այդ ժամանակ դեռ Նազըմ Հիքմէթ չէինք կրնար կարդալ: Յետոյ հասկցանք, որ ինք ալ նոյն էսթեթիկին, նոյն ճամբուն ճամբորդն է եղեր: Հիմա իր բանաստեղծութիւնները կը կարդանք ու կը հասկնանք իր մեծութիւնը իբրեւ բանաստեղծ:

Գալով հայերէն բանաստեղծութեան, մեր մօտ քանի մը երիտասարդ բանաստեղծներ նոր հոսանքի մը առաջնորդները եղան: Ասոնցմէ մէկը Կարպիս Ճանճիկեանն էր, իսկ միւսը՝ Հայկազուն Գալուստեանը: Իրենց հետ գաղափարակից ուրիշ գրողներ ալ կային: Ճանճիկեան եւ Գալուստեան շատ մտերիմ ընկերներ էին: 1943-ին «Պալքըս» անունով գրքոյկ մը հրատարակեցին: Ճանճիկեան յառաջաբանը գրած էր մանիֆեսթոյի նման: Այդ գրութիւնը նոր բանաստեղծութեան կողմնորոշման ուղին գծեց: Ինք քիչ թէ շատ համամիտ էր Օրհան Վելիի սկզբունքներուն, կը խուսափէր կեղծ բանաստեղծականութենէն: Ես ալ ոգեւորուեցայ այդ հոսանքէն: Առաջին օրերուն գրածներուս բանաստեղծութիւն ըլլալը նոյնիսկ չէր ընդունուած, եւ ընթերցողները կը խորհէին, որ այս բանաստեղծութիւնները գրողը խենդ մըն էր: Նորէն ալ պոլսահայ գրողներու կողմէ լաւ ընդունուցան բանաստեղծութիւններս, ասոնք ոգեւորեցին զիս:

- Դուք հայերէն գրելով ամբողջ աշխարհի մէջ հայերու սրտին կը խօսիք, Ֆիլիփիններէն մինչեւ Ամերիկա կը ճանչցուիք ձեր բանաստեղծութիւններով: Բայց ձեր ապրած երկրին մէջ աւելի քիչ ճանչցուած էք: Ինչո՞ւ...

- Բանաստեղծի մը քիչ ընթերցուած լեզուով մը գրելը մեծ դժբախտութիւն է: Բանաստեղծ մը պէտք է գրէ իր մայրենի լեզուով: Նոյնիսկ կ՚ըսեն, որ իր աղօթած լեզուով պէտք է գրէ: Ես ուրիշ ճար չունիմ: Մենք՝ հայ բանաստեղծներս, մեր գործերը ծանօթացնելու համար լաւ թարգմանիչներու պէտք ունինք: Իմ բանաստեղծութիւններուս մէկ մասը անգլերէնէն կամ ռուսերէնէն թարգմանուած են ուրիշ լեզուներու:

- Դուք զանազան գործերով զբաղեցաք բժշկութեան հիմնարկը ձգելէ յետոյ՝ գօտիի արտադրութիւն, փողկապի առ եւտուր, ծորակի եւ շղթայի վաճառականութիւն եւ այլն, բանաստեղծութիւնը այս բոլորին հետ շարունակեց:

- Բանաստեղծ ըլլալը ճակատագիր մըն է, փախուստ չկայ իրմէ: Ատեն, կ,ըլլար, գործէն կը փախչէի եւ ինքզինքս կը նուիրէի բանաստեղծութեան: Այսպիսի գողցուած ատեններուն գրուած բանաստեղծութիւնները առհասարակ ամենայաջողները կ՚ըլլային: Եթէ ասիկա չընէի, չէի կրնար շարունակել իբրեւ բանաստեղծ: Քսան տարիի մօտ է, որ գործէն ձեռքս քաշած եմ: Բանաստեղծութիւնն ալ եթէ չըլլար, կեանքս բնաւ իմաստ պիտի չունենար: Ժամանակի ընթացքին բանաստեղծութիւններս աւելի ճանչցուեցան ու սիրուեցան, ես ալ աւելի լաւ ճանչցուեցայ:

- Եւճել Քայրան «Բիրիքիմ» ամսաթերթին իր յօդուածով ըսաւ, թէ Ձեր բանաստեղծութեան մէջ չկայ արդի ազգ-պետութեան պատմութիւնը: Այս առումով, ըստ Քայրանի, ձեր բանաստեղծութիւնը պատմութենէ դուրս է: Ճի՞շդ է ասիկա: Ձեր բանաստեղծութեան մէջ Թուրքիոյ պատմութիւնը չկա՞յ:

- Ինչո՞ւ պէտք է անպայման հետաքրքրուիմ: Մեր ճամբաները չեն զուգադիպիր:

- Բայց այս երկիրը ի վերջոյ ձեր ապրած երկիրն է: Ինչո՞ւ չեն զուգադիպիր:

- Ինչո՞ւ պիտի զուգադիպի, ես բան մը չեմ սպասեր:

- Այդ պարագային Քայրանին եզրակացութիւնը ճիշդ է՞:

- Խորհիմ այս մասին... հետաքրքրական նիւթ մըն է... ես իմ ճամբէս կ՛երթամ:

- Դուք Հանրապետութեան տարեկիցն ու ականատեսն էք: Ձեր ապրած երկրին պատմութիւնը բնաւ չազդե՞ց ձեր վրայ:

- Չէ ազդած պիտի չըսեմ, ազդած է ալ պիտի չըսեմ: Կրցա՞յ հասկցնել:

- Ոչ, չհասկցայ:

- Իմ բանաստեղծութիւններուս մէջ ազդեցութիւնները շատ չեն տեսնուիր: Անձամբ կրնամ ազդուած ըլլալ, բայց բանաստեղծութիւններս՝ ոչ:

- Ի՞նչպէս կը բացատրէք ասիկա:

- Մարդ երբ բանաստեղծութիւն կը գրէ, իր բոլոր զգացումները չի յայտներ: Մարդ ինքզինքը կը զսպէ: Մանաւանդ արուեստագէտի մը համար այդ հակակշռումը պայման է: Ես բանաստեղծութիւնը գրականութիւն ըլլալէ դուրս արուեստի գործ ալ կը նկատեմ եւ արուեստի գործերու մէջ մանր թերութիւններ ամբողջութիւնը կը խանգարեն: Այդ հակակշռման շնորհիւ ջանացի բանաստեղծութիւնը ճառի պէս չոր ու ցամաք ըլլալէ փրկել: Կարգ մը բաները միայն նմանութիւններով նշեցի: Բանաստեղծին գործը աշխարհ գեղեցկութիւններով զարդարել է: Բանաստեղծը իր զգացումները չի բացատրեր, այլ կը գրէ: Զգացումները շուտով գրի չ՚առներ, կը սպասէ: Կը սպասէ, որ հասուննայ եւ գաղափարի մը վերածուի: Գիտէ իւրացնել: Եւ երբ ժամանակը գայ՝ կամ կը պատմէ, կամ չի պատմեր:

- Այդ պարագային ձեր բանաստեղծը իր զգացումները շատ չի ցոլացներ, այլ անոնց մասին երկար երկար կը խորհի եւ կարճ կը գրէ:

- Այո, այդպէս է: Բառերու վարպետն է ան:

- Ձեր բանաստեղծութիւնը կարդացող օտարներ, ձեր ապրած երկրին եւ ինքնութեան մասին ադրադարձումներ կը նկատեն, ազդեցութիւններու կ՛անդրադառնան:

- Ես բանաստեղծութիւններս «լաւ է» ըսած ձեւովս կը գրեմ: Վերլուծելը ընթերցողին գործն է. կ՛երեւի անոնք իմ ինքնութիւնս կը հասկնան իմ բանաստեղծութիւններէս: Բոլորն ալ հոգեբան կամ փիլիսոփայ են կ՛երեւի... ո՞վ գիտէ, հոգեբանական վերլուծման պէս կը կարդան բանաստեղծութիւններս...

- Զահրատին ապրած տեղը, այսինքն՝ Պոլիսը, ի՞նչ նշանակութիւն ունի իրեն համար:

- Ես Պոլիս ծնայ ու մեծցայ, Պոլիսէն դուրս տեղ մը ապրիլ չեմ ուզեր: Ես Պոլսոյ զաւակն եմ, խոր կապերով կապուած եմ այս քաղաքին: Պոլիս ինծի շատ բաներ ընծայած է:

- Զորօրինակ ի՞նչ:

- Նախեւառաջ կեանքը տուած է :

- Ինչպիսի՞ կեանք մը.

- Անուշ կեանք մը: Հիմա պիտի ըսես, որ բնաւ դժուարութիւն չունեցա՞ր: Բոլոր դժուարութիւնները յաղթահարելու համար պատրաստուած հոգեկան տրամադրութիւն ունէի:

- Ինչի՞ կը պարտիք այս հոգեկան տրամադրութիւնը:

- Իմ փիլիսոփայութեանս:

- Ի՞նչ է այդ:

- Ես կը ջանամ փախչիլ, դուն դեռ կը հարցնես: Փիլիսոփայութիւնս բացայայտ է բանաստեղծութիւններուս մէջ:

- Հայ գրականութեան ապագան ինչպէս կը տեսնէք:

- Մեր առջեւ յուսահատական շրջան մը կայ: Մենք մեր ոճը ստեղծեցինք եւ նոր գրական հոսանքներու առաջնորդները եղանք: Բայց հայերէնի հանդէպ հետաքրքրութիւնը բաւական քիչցած է: Հայերէն գրողներ հետզհետէ կը նուազին: Նոյնն է Պոլսոյ վիճակը:

- Թուրքիոյ բանաստեղծները պոլսահայ բանաստեղծութեան բնաւ անդրադարձա՞ծ են:

- Թուրքիոյ մէջ շատ բանաստեղծ կայ: Իրենց մէջէն մէկուն հայ բանաստեղծութեան անդրադառնալը դժուար է: Իմ մասիս 10-15 հատ քննադատական հրատարակուեցաւ թրքերէնով: Նոյն իսկ մէկ քանի հատը գովեստներով լեցուն: Փաքիզէ Բարըշթա կ՚ըսէ, որ «Զահրատի բանաստեղծութիւնները չեն կարդացուիր, այլ կը խմուին»: Անկարա համալսարանէն ուսանող մը եկաւ եւ «Ղարիբ հոսանքի երկու ներկայացուցիչներ՝ Օրհան Վելի եւ Զարեհ Եալտըզճեան» խորագրով աւարտաճառ մը գրեց եւ ընդունուեցաւ:

- Թուրքիոյ մէջ բանաստեղծութեան ընթերցողներ Պոլսահայ բանաստեղծութեան մը գոյութենէն լուր ունի՞ն:

- Ոչ, չունին:

Շինարար
23.04.2010, 17:03
Էստեղ բացատրելու կարիք, ճիշտն ասած, չկա :): Կա՛մ սիրում ես, կա՛մ չես սիրում: Սիրում ես՝ կարդա: Չես սիրում՝ ցավակցում եմ :}:

Ինձ էլ ցավակցիր:( Ոչ մի կերպ ուղեղումս սրանք որպես գեղարվեստական ստեղծագործություններ չեն տեղավորվում: Միայն լեզուն է՝ արևմտահայերենը, որ սրանցում ինձ հրապուրմ է::esim Այդ էլ ավելի նախընտրում եմ Մեծարենց կարդալ:8

Նաիրուհի
28.07.2010, 12:32
Ամանոր

Մենք այս գիշեր նորէն դիտակ մը առած
դէպի երկինք կը նայինք-
աստղերն այնքան կը խոշորնան, որ մէկէն
մենք զմեզ հոն-կամ անոնք հոս կը կարծենք

Քաղաքակիրթ մարդու պիտակ մը առած
չենք զիջանիր մտերմանալ-ամէն աստղ
դեռ բարբարոս կը կարծենք

Մեր այլամերժ դաւանանքին մեջ խրոխտ
մեզ մաքրակրօն-իսկ մեզմէ դուրս ամէն կարգ
վատ-հեթանոս կը կարծենք

Միլիոն անգամ միլիոն շողով աստղեր կան
մինչդեռ մենք
Երկու վտիտ մոմ կը վառենք եղեւինին վրայ-եւ
մենք մեզ փարոս կը կարծենք

Միլիոն անգամ միլիոն տարու աստղեր կան
մինչդեռ մենք
մէկ տարիէն միւս տարիին կ՛անցնինք-եւ
մենք մեզ հերոս կը կարծենք

Տւեզերքի պարապին դէմ ոզնի դարձած կա տեւենք-
այնքան եռուն է անջրպետն-ամէն ինչ
կլանող փոս կը կարծենք

Դեռ չենք սորվեր կարգն ու սարքը տիեզերքին-ամէն ինչ
տարտամ-քաոս կը կարծենք

Նաիրուհի
21.11.2010, 02:41
Էս բանաստեղծությունը մի տեսակ աղոթքի նման է դարձել։ Ինչքան վատ/ցավալի/ջղայնացնող լուր եմ լսում, մտքիս մեջ էս տողերն են պտտվում...

Չար բաներ

Գացէք ըսէք չար բաներուն, որ չըլլան
Որ չըլլա թէ պատահին
Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհէն
Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին

Չար բաներուն բարև ըսէք մեր կողմէն

Ըսէք գիտենք թէ անոնք կան ու միշտ կրնան պատահիլ
Ըսէք գիտենք թէ կրնան
Օր ցերեկով մութ գիշերով յանկարծակի գալ մեզի

Բայց դուք ըսէք չար բաներուն, որ չըլլան
Որ չըլլա թէ պատահին
Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհէն

Քանի որ դուք չեք գիտեր ինչ
Քանի անոնք չեն գիտեր ինչ
Սէր ու սիրով
-Մերթ կենսուրախ-շաղ ու շողով
-Մերթ յուսաբեկ-ահ ու դողով-
Շիւղ շիւղի

Շիներ ենք մենք մեր աշխարհը լոյս օրերու հիւրընկալ-
-Պզտիկ աշխարհ մը որ հազիւ հազ կրցեր է պարտկել
Մեր պզտիկ կեանքն ու մեր անդորրը ջերմիկ-
Այս բոլորը գացէք ըսէք չար բաներուն- և ըսէք
Որ չըլլայ թէ պատահին-
Երբ պատահին հեռու մնան մեր այս տաքուկ երդիկէն
Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին...

Նաիրուհի
23.11.2010, 01:12
1
Աղջիկը կողատապի էր բռնուեր
Վերարկուն ծախեց դեղ առաւ
ինքը կողատապէ մեռաւ
Գրաշար Միւսիւ Կարպիս

2
Համ-հոտ չունէր
Յարդի պէս մարդ էր
-ձին կերաւ-

3
Անունը Զատիկ դրին
որ յարութիւն առնէ Զատիկ օրով
քանի Զատիկներ անցան
դեռ հոս է

4
Սխալմամբ ծներ էր
Անսխալ մեռաւ

5
Աստուած պահէ ըսին
Աստուած ձանձրացաւ պահելէ

6
Սկիզբ ըսուածը չէր սիրեր թէպէտ
Ան ծնած օրէն մեռնիլ սկսաւ
Յայտագիրէ դուրս

7
Խոհեմ մարդ էր
չծնաւ
ոչ անուն ունեցաւ ոչ տարիք
ոչ ալ կեանքին հետ
առնելիք տալիք

Նաիրուհի
23.11.2010, 01:14
Նստեր էին
Ոտքի ելան
Նորէն նստան

Դագաղ մը անցաւ

Նաիրուհի
19.02.2011, 02:45
Նախատօնակ

-Մինչդեռ հոգիս կվերածնի իւրաքանչիւր սիրոկ հետ-
Որքան տխուր է գիտնալ
թէ սերերն ալ
թէ սերերն ալ կը մոխրանան ակամայ

Որքան դժուար է գիտնալ
ու-չսիրել, չսիրել-

-Մինչդեռ հոգիս կը վերածնի իւրաքանչիւր սիրոյ հետ-

My World My Space
23.03.2011, 14:21
- Ապերախտ են սա մարդիկը -
ըսաւ կատուն -
Այսքան տարի է իրենց մուկերը կ'որսամ
Նորէն ալ
Ջերմուկ կ'ըսեն
Ջերկատու չեն ըսեր

My World My Space
23.03.2011, 23:20
Հին Դրացիներ

Այլեւս հոս չեն բնակիր
- սիրուած անձեր չէին թաղին մէջ -
Չենք գիտեր ուր գացին

Չըլլալիք բան - կարօտցանք զիրենք
Երանի նորէն հոս ըլլային
Ու մենք նորէն զիրենք չսիրէինք


Պարախաղ

Պար կը խաղանք
Բառերուն հետ բառ
քարերուն հետ քար կը խաղանք
ու ծառերուն հետ ծառէ ծառ կը խաղանք

չարերուն հետ
չենք խաղար

Շինարար
07.11.2011, 23:17
Ինձ էլ ցավակցիր:( Ոչ մի կերպ ուղեղումս սրանք որպես գեղարվեստական ստեղծագործություններ չեն տեղավորվում: Միայն լեզուն է՝ արևմտահայերենը, որ սրանցում ինձ հրապուրմ է::esim Այդ էլ ավելի նախընտրում եմ Մեծարենց կարդալ:8

Ժողովուրդ ջան էս նախորդ գրառումիս ավել-պակասը կներեք: Լավն ա Զահրատը, էս մի ժամ ա կարդում եմ ու ժպտում, կարդում եմ ու ժպտում, ուրեմն սիրում եմ:))

Նաիրուհի
31.12.2011, 03:23
Բարի տարի

Բարի տարի ըսի քեզի
Բարի տարի ըսիր ինծի
-Հողը լսեց
ու եղեւին մը բուսաւ

Ու մեզի հետ
Բարի տարի ըսին շատեր իրարու
Երկնակամարը լսեց
հարիւրաւոր աստղ ինկաւ

Եկան աստղերը թառեցան
եղեւինի ճիւղերուն
Բարի տարի բարի տարի
ըսին մեզի-իրարու

-Տարին լսեց
-այսքան բարի ըսուելէ վերջ
բարի չըլլալ
չէր կրնար-
Բարի տարի ըսաւ մեզի
Թերահաւատ-բայց նորէն
Բարի տարի ըսինք մենք

Sona_Yar
31.08.2013, 22:14
Շնորհակալություն Զահրատի մասին թեման բացելու համար: Ես անընդհատ ուզում էի բացել, անընդհատ ինչ-որ բան խանգարում էր :): Ավեացնեմ նրա՝ իմ ամենասիրելի գործերից մեկը.



Ոսպ ստկող կինը

Ոսպ մը - ոսպ մը - ոսպեր - ոսպ մը - քար մը - ոսպ մը - ոսպ մը - քար մը
Կանաչ մը - սև մը - կանաչ մը - սև մը - քար մը - կանաչ ոսպ մը
Ոսպ ոսպի քով - քար ոսպի քով - հանկարծ բառ մը - բառ ոսպի քով
Հետո բառեր - ոսպ մը - բառ մը - բառ բառի քով - հետո խոսք մը
Ու բառ առ բառ խոլ բարբառ մը - հինցած երգ մը - հին երազ մը
Հետո կյանք մը - ուրիշ կյանք մը - կյանք կյանքի քով - ոսպ մը - կյանք մը
Դյուրին կյանք մը - դժվար կյանք մը - ինչու դյուրին - ինչու դժվար
Բայց քով քովի կյանքեր - կյանք մը - հետո բառ մը - հետո ոսպ մը
Կանաչ մը - սև մը - կանաչ մը - սև մը - ցավ մը - կանաչ երգ մը
Կանաչ ոսպ մը - սև մը - քար մը - ոսպ մը - քար մը - քար մը - ոսպ մը:


Ուղղակի հրաշք բանաստեղծություն է: Կյանք կա մեջը՝ բառիս բուն իմաստով: Հայ կնոջ կյանք:


http://www.youtube.com/watch?v=Ay1N302nhCM&feature=share

Նաիրուհի
01.09.2013, 05:57
Լույսին մոտ մուսաս եկավ: Կիկոյի համառոտ կենսագրությունը դնեմ էստեղ: Մի-երկուսը կկրկնվեն, ժամանակին Հայկօն դրել է, բայց ոչինչ: :)

***

Համառօտ կենսագրութիւն Կիկոյի

Ա. ԿԻԿՕ ԿԱՄՈՒՐՋԻՆ ՎՐԱՅ Է

Կիկօ կամուրջին վրայ է
Շոգենաւը տիւթ կ՚ընէ կ՚երթայ
Կիկօ բազրիքին յենած կը նայի

Ամէն շոգենաւ գալուն Կիկօ կ՚ուրախանայ
Կամուրջին վրայ է Կիկօ
Քիթը վեր վեր կը քաշէ
Մարդիկ կու գան – մարդիկ կ՚երթան
Կիկօ կամուրջին վրայ է

Շոգենաւը տիւթ կ՚ընէ կ՚երթայ


Բ. ՕՏԱՐ

Քաղաքին այդ կողմերը օտար էին Կիկոյին
Բարձր բարձր շէնքերը օտար
Մարդիկը – գեղեցիկ կիները օտար

Գոգնոց հագած աղջիկ մը եկաւ
Հինգ ղրուշ դրաւ ափին –
Օտար էին մարդիկը – օտար –
Կիկօ մուրալու չէր ելած

Գ. ԹԱՂԸ

Բոլոր տուները իրարու կը նմանին
Բոլոր տնեցիներն իրարու
Խորթ աչքով մի նայիք Կիկոյին
Ան իր թաղին մէջ ՄԻՒՍԻՒ ԿԻԿՕ է

Թաղն ըսես թաղի չի նմանիր
Տունն ըսես տունի չի նմանիր
Կիկոն ըսես Միւսիւի չի նմանիր
Ասիկա տարօրինակ աշխարհ մըն է

Ունի չունի թաղը փերեզակ մ՚ունի
Ունի չունի հինգ վեց ճախարակ ունի
Թաղեցիներն ըսես տուն ունին տեղ չունին
Ունին չունին գէշ աղէկ գործ մը ունին

Սակայն խորթ աչքով մի նայիք Կիկոյին
Ունի չունի «Միւսիւ»ութիւն մը ունի

Դ. ՍԵՐԵՆԱՏԻ ՊԷՍ

Բարի սիրուհիի մը նման
մառախուղը թեւերուն մէջ է առեր Կիկոն
Երբ ամենուրեք խոնաւ է գիշերանց
խոնաւ – կայմերը կամ Կիկոյի յիշատակները -
պէտք է բոլոր լամբարները մտերմաբար բարեւել
պէտք է փայփայել Կամուրջին բազրիքները
յետոյ կծկուիլ մառախուղին ծոցին

Մառախուղը – բարի մառախուղը որ թեւերուն մէջն է առեր ամէն ինչ
ամէն ինչ – կայմերը Կղզիները կամ Կիկոն
բարի սիրուհիի մը նման կ՚ըսէ
Ի՞նչ բան կայ աւելի հաւատարիմ
քան մեծ վիշտ մը – առանձնութեան մէջ –

– Կիկօ կ՚երազէ –
Բարի սիրուհիի մը նման
մառախուղը թեւերուն մէջ է առեր Կիկոն

Ե. ԱՀՄԷՏ ԷՖԷՆՏԻ ՓՈՂՈՑԸ

Կիկօ կը վախնայ Ահմէտ էֆէնտի փողոցէն անցնելու
Ահմէտ էֆենտի փողոցը մութ է
Մութին համբուրուող զոյգեր կան

Կիկօ կը վախնայ Ահմէտ էֆէնտի փողոցէն անցնելու
Իր առանձնութիւնը միտքը կ՚իյնայ

Զ. ԲԱՐԵԿԵՆԴԱՆ

Երկինքէն մուչինաներ կ՚իյնան
Ծառերէն մուչինաներ կ՚իյնան
Բարձր բարձր շէնքերէն
Կիկոյի մանկութեան օրերէն
Սալայատակի քարերէն մուչինաներ կը ցատկեն

Մուչինա մուչինա
Մուչինաները բոլորը մէկ Կիկոն կը ծափահարեն
– Գոյն գոյն կարկտան
Երկու մատ մօրուք
Կիկոն մուչինա են կարծեր –

Է. ԴԻՄԱԿԱՒՈՐ ՊԱՐԱՀԱՆԴԷՍ
ԿԻԿՈՅԻ ԵՒ ՄԱՐԴՈՑ ՀԱՄԱՐ

Խնդացող մարդու դիմակ մ՚է առեր
Զրկանքով բանուած դէմքին անցուցեր
Եւ ինքնավստահ
Աղուոր օրերուն գալուն սպասեր

Խլեր այնպիսի անհուն կարօտով
Դիմակն – ուժգնօրէն երեսն անցուցեր
Դիմակին ծիծաղն երեսն է ելեր

Ու Կիկօ հիմա
Ծիծղուն կեցեր իր օրերուն առջեւ
Համարձակօրէն
եւ ուրախացեր եւ ուրախացեր

Ը. ԱՅՑԵԼՈՒԹԻՒՆ

Դուռը բացի որ Կիկոն էր – հրամմէ ըսի – նստեցանք
Կիկօ ըսաւ թէ շատ կարօտցեր էր զիս
Ես ըսի թէ շատ կարօտցեր էի զինք
Յետոյ խորհեցայ թէ զինք որքան շուտ մոռցեր էի
Յետոյ խորհեցաւ թէ զիս որքան շուտ մոռցեր էր ինք

Ըսի որ աւելի յաճախ կ՚ուզեմ տեսնել զինք
Ըսաւ որ աւելի յաճախ կ՚ուզէ տեսնել զիս
Որոշեցինք աւելի յաճախ տեսնել զիրար
Գնաց – դրան մէկ կողմն ես – դրան միւս կողմն ինք –
Արդէն իսկ զիրար մոռցեր էինք

Թ. ՈԽ

Միտքը դրեր է Կիկօ
Պիտի չմեռնի

Դուք բոլորդ պիտի մեռնիք
Աշխարհ Կիկոյի պիտի մնայ

Ու Կիկօ աշխարհի վրայ միսմինակ
Բոլոր հայելիները պիտի կոտրէ

Ժ. ՍԴՐԻՓ – ԴԻԶ

ՆԱԽ հագուիլ պէտք է
ՅԵՏՈՅ արուեստով հանուելու համար

Կիկօ արուեստը սորվեր է ՇԱՏՈՆՑ
ՀԻՄԱ հագուստին կը սպասէ

ԺԱ. ՏԱՐԲԵՐՈՒԹԻՒՆ

Կիկօ աչքերուն ակնոց է առեր
Ուր որ կը նայի կապոյտ կը տեսնէ
Երկինքը կապոյտ – ծովերը կապոյտ
Սիրած աղջկան աչքերը կապոյտ
Ուր որ կը նայի կապոյտ կը տեսնէ

Ակնոցը քթին չորս դին կը նայի –
Կ՚ըսես ծովերը կապոյտ էին միշտ
Կ՚ըսես երկինքը կապոյտ էր արդէն
Չի հաւատար որ – նոր տեսայ կ՚ըսէ
– Ակնոցը քթին չորս դին կը նայի

Կիկօ աչքերուն ակնոց է առեր
ՀԻՄԱ կապոյտը կապոյտ կը տեսնէ

ԺԲ. ԱՐԿԱԾԱԽՆԴՐՈՒԹԻՒՆ

Կիկոյի միտքը ման կու գայ քաղաքէ քաղաք
– Կիկօ աշխարհի մասին կը խորհի –

Կիկոյի միտքը կը սաւառնի մոլորակէ մոլորակ
– Կիկօ կը մտածէ արեգակնային դրութեան վրայ –

Կիկոյի միտքը կը ճախրէ աստղէ աստղ
– Կիկօ տիեզերք մը կ՚երեւակայէ

Լոյսէն ալ արագ
– Կիկոյի միտքը կ՚ուզէ սլանալ աւելի անդին

– Կը մոլորի – չի կրնար

Ձրի ճամփորդելն այսքան

ԺԳ. ԿԻԿՕ ՄԵՌԱՒ

Բացօթեայ շատ պառկեցաւ
Թող քիչ մըն ալ հողին տակ քնանայ

Հանգիստ իր կօշիկներուն

ԺԴ. ՀՈՂԻ ՄԱՍԻՆ

Հողը շատ կը սիրէր –
Երկինքէն ինկած աստղի մը պէս էր Կիկօ
կ՚ուզէր գիրկ գիրկի պառկիլ հողին հետ
կ՚ուզէր հողը գրկել – գրկել հիանալ
մեռաւ – հասաւ մուրատին

Սակայն – չեմ գիտեր ինչու – աստղերը կու լան
Կամուրջը կուլայ
– Ողջութեանը Կիկօ ուրիշ մտերիմ չունեցաւ –

Milen
08.09.2013, 21:01
«Դդումի համ» ժողովածու
«Փապուղիի մէջեն» բանաստեղծությունից հատված
Կը սպասենք-
կը դիտենք անոնք որ
Խումբ խումբ դուրս կ' ելլեն-
Ըսել է
Նոյն թափով կ'աշխատի փապուղին
Տարօրինակ փապուղի մըն է -մէջեն
Մարդ մարդ կը մտնէ - աւանակ կ'ելլէ
Աւանակը կը մտնէ- մարդ կը դառնայ
Կը յիշենք մենք ալ անցանք հոնկէ
Կը յիշենք - կամ չենք յիշեր
Կը յիշենք եթե աւանակ էինք -մարդ դարձանք
Չենք յիշեր եթե մարդ էինք -աւանակ դարձանք:
Կերպարափոխություն և էափոխություն է տեղ գտել այստեղ: Զահրատին բնորոշ է ամենսովորականի մեջ անսովորը տեսնելը և ցույց տալը:
Վերջերս կարդում էի Զահրատի «Դդումի համ» ժողովածուի մեկ այլ՝ «Ես երջանկության դեղահատ մըն եմ» ստեղծագործության վերաբերյալ բ.գ.թ.դոցենտ Վ. Փիլոյանի հոդվածը, որը ինձ հնարավորություն տվեց նորովի ընկալել այս ստեղծագործողին: Ես հասկացա, որ քիչ հետաքրքրություն ենք ցուցաբերում վերջին շրջանի մեր գրողներին, բանաստեղծներին , մտածելով, որ ում անունը ավելի շատ և վաղուց է հնչում ավելի արժանի են մեր ուսումնասիրությանը, բայց գրականությունը ժամանակ և սահմաններ չունի:Բոլոր ժամանակներում,ինչքան էլ ,որ մտածենք, որ ամեն ինչ ասվել է, նորութուն գտնելը անհնար է, այնումենայնիվ, քանի գոյություն ունի մարդը կլինի գրականություն և գրականության մեջ նորություն:

Շինարար
10.02.2014, 21:27
Սամուէլին երկրորդ սէրը

1
- Օրը այսպէս կ՛անցնի –

Վերելակը վեր
Վերելակը վար
Վեր - վար
Վերելակը վեր – Սամուէլ վեր
Վերելակը վար – Սամուէլ վար
Վեր վար վեր վար Սամուէլ վեր
Վեր վար վեր վար Սամուէլ վար
Նատիան կու գայ – վերելակը վեր
Նատիան կ՛երթայ – վերելակը վար
Սամուէլ Սամուէլ Սամուէլ վեր
Սամուէլ Սամուէլ Սամուէլ վար
Սամուէլ վեր
Սամուէլ վար
Վեր – վար

2
- Երբ Սամուէլ առանձին է –

Նան – Նատիա – Նատիա – տի
Նան – Նատիա – Նատիա – նա
Սամուէլ վեր
Նան – Նատիա – Նատիա – տի
Սամուէլ վար
Նան – Նատիա – նան – նատի

3
- Երբ Սամուէլ եւ Նատիա վերելակին մէջ են –

Անոր նայիլ – ոչ – Սամուէլին աչքերը վար
Թէ չնայիլ – ոչ - Սամուէլին աչքերը վէր
Սամուէլին աչքերը վար
Զինքը սիրել – ոչ - Սամուէլին սիրտը վար
Թէ չսիրել – ոչ - Սամուէլին սիրտը վեր
Սամուէլին սիրտը վեր

4
- Երբ Սամուէլ վերելակին մէջ առանձին կ՛իջնէ վար –

Վար Սամուէլ վար
Սիրուեր է – չէ սիրուեր – Սամուէլ – վերելակը վար
Կը սիրեմ ըսեր է – չէ ըսէր - Սամուէլ – վերելակը վար
Վար Սամուէլ վար

5
- Օրը այսպէս կ՛անցնի –

Վեր - վար
Վերելակը վեր – Սամուէլ վեր
Վերելակը վար – Սամուէլ վար
Վեր վար վեր վար Սամուէլ վեր
Վեր վար վեր վար Սամուէլ վար
Նատիան կու գայ – Սամուէլին սիրտը վեր
Նատիան կ՛երթայ – Սամուէլին սիրտը վար
Սամուէլ վեր
Սամուէլ վար