Դիտել ողջ տարբերակը : Մեր դպրոցական դասագրքերում ներկայացված պատմությունը...
ranchpar
16.10.2009, 13:51
Մեր դպրոցական դասագրքերում ներկայացվաց պատմությունը այդքան էլ չի համապատասղանում ճշմարտությունը....
Ambrosine
16.10.2009, 14:16
Մեր դպրոցական դասագրքերում ներկայացվաց պատմությունը այդքան էլ չի համապատասղանում ճշմարտությունը....
և՞ :think
Մեր դպրոցական դասագրքերում ներկայացվաց պատմությունը այդքան էլ չի համապատասղանում ճշմարտությունը....
Իհարկե:
Ամեն ինչ խեղաթյուրված է ու շատ ժամանակ անիմաստ վառ գույներով նկարագրված: Մեր բոլոր պարտությունները հաղթանակ է ներկայացված, մեր շատ հերոսներ՝ դավաճաններ, իսկ դավաճաններին ու անհեռատես գործիչներին՝ հերոս:
Տիգրան Մեծը հզոր թագավոր է նկարագրած, բայց ի՞նչ հզորության մաին է խոսքը, եթե նա իր կյանքի օրոք կորցրել է բոլոր նվաճումները, ու վերադրարձել 0-ական վիճակի: Այսինքն նա իր ամբողջ կառավարության տարիներին 0 առաջխաղացում է ցուցաբերել: Դէ չհաշվենք Տիգրանակերտ քաղաքը:
ranchpar
16.10.2009, 16:43
Իհարկե:
Ամեն ինչ խեղաթյուրված է ու շատ ժամանակ անիմաստ վառ գույներով նկարագրված: Մեր բոլոր պարտությունները հաղթանակ է ներկայացված, մեր շատ հերոսներ՝ դավաճաններ, իսկ դավաճաններին ու անհեռատես գործիչներին՝ հերոս:
Տիգրան Մեծը հզոր թագավոր է նկարագրած, բայց ի՞նչ հզորության մաին է խոսքը, եթե նա իր կյանքի օրոք կորցրել է բոլոր նվաճումները, ու վերադրարձել 0-ական վիճակի: Այսինքն նա իր ամբողջ կառավարության տարիներին 0 առաջխաղացում է ցուցաբերել: Դէ չհաշվենք Տիգրանակերտ քաղաքը:
բացի դրանից.....էդ եդքան էլ տենց չի,բազմատիվ տիեզերակառույց իրողություններ,գուցե և պարտադրմամբ գրված չեն,մեր բարձր մաշակույթի ու բազում քաղաքակրթությունների կենտրոն լինելը,շատ իրողությունների սխալ ու ոչ ճշմարիտ ներկայացնլը....և այլններ..
բացի դրանից.....էդ եդքան էլ տենց չի,բազմատիվ տիեզերակառույց իրողություններ,գուցե և պարտադրմամբ գրված չեն,մեր բարձր մաշակույթի ու բազում քաղաքակրթությունների կենտրոն լինելը,շատ իրողությունների սխալ ու ոչ ճշմարիտ ներկայացնլը....և այլններ..
Տիեզերակառույց իրողությունը ո՞րն ա Ռանչպար ջան: Տիեզերակառույց մի բան ա եղել, դա մեծ պայթյունն ա, որի արդյունքում էլ կառուցվել ա տիեզերքը: Դա աստղաֆիզիկոսներն ու ֆիզիկոսներն են ուսումնասիրում, մաթեմատիկոսներն էլ հաշվարկներ են անում: Պատմության հետ դա կապ չունի:
Իսկ առհասարակ պատմությանը ճիշտ աչքերով նայելու համար պետք է պարզապես կարդալ մի քանի հեղինակավոր աղբյուրների գրածը ու ինքնուրույն հետևություններ անել:
Ambrosine
16.10.2009, 17:06
Ես երևի էլի եմ ասել. հիմա հաստատ չգիտեմ, բայց 2005-6 թթ պատմության դասագրքերը տպագրվում էին Համաշխարհային բանկի օժանդակությամբ, այդ պատճառով ամեն ինչ չէ, որ գրվում էր այնպես, ինչպես հայերին էր պետք: Օրինակ՝ Արցախյան գոյամարտը:
Իհարկե:
Ամեն ինչ խեղաթյուրված է ու շատ ժամանակ անիմաստ վառ գույներով նկարագրված: Մեր բոլոր պարտությունները հաղթանակ է ներկայացված, մեր շատ հերոսներ՝ դավաճաններ, իսկ դավաճաններին ու անհեռատես գործիչներին՝ հերոս:
Տիգրան Մեծը հզոր թագավոր է նկարագրած, բայց ի՞նչ հզորության մաին է խոսքը, եթե նա իր կյանքի օրոք կորցրել է բոլոր նվաճումները, ու վերադրարձել 0-ական վիճակի: Այսինքն նա իր ամբողջ կառավարության տարիներին 0 առաջխաղացում է ցուցաբերել: Դէ չհաշվենք Տիգրանակերտ քաղաքը:
Դե, այդպես միանշանակ չի կարելի ասել, Տիգրանը հաստատ մեծ տիրակալ է եղել, այլ բան է, որ մեր պատմության մեջ իշխող վարչակարգին հակառակ քաղաքական հայացքներ ունեցող գործիչները սովորաբար դավաճան են ներկայացվում, ինչպես Տիգրան Կրտսերը, Վասակ Մամիկոնյանը, ինչը սխալ մոտեցում է, իմհկ՝ դրա գլխավոր մեղավորը Եղիշեն է եղել, որին փող են տվել իշխանությունները, որ իրենց փառաբանի և հակառակորդ կողմին վատաբանի, ու այդպես գնացել է:
Ambrosine
16.10.2009, 17:14
Դե, այդպես միանշանակ չի կարելի ասել, Տիգրանը հաստատ մեծ տիրակալ է եղել, այլ բան է, որ մեր պատմության մեջ իշխող վարչակարգին հակառակ քաղաքական հայացքներ ունեցող գործիչները սովորաբար դավաճան են ներկայացվում, ինչպես Տիգրան Կրտսերը, Վասակ Մամիկոնյանը, ինչը սխալ մոտեցում է, իմհկ՝ դրա գլխավոր մեղավորը Եղիշեն է եղել, որին փող են տվել իշխանությունները, որ իրենց փառաբանի և հակառակորդ կողմին վատաբանի, ու այդպես գնացել է:
Վանաձորցի ջան, Տիգրանը գուցե ռազմի դաշտում լավ կռվել է, բայց դիվանագիտության ասպարեզում այնպիսի մանկամսուրային սխալներ է թույլ տվել, որ եղավ այն, ինչ եղավ... զրկվեց հավատարիմ Պոնտացուց և նվաճված տարածքներից՝ հենց իր թագավորության ժամանակ: Բնականաբար, ցանկացած խելացի մարդ, կապստամբեր նրա դեմ:
հ.գ. ի՞նչ Վասակ Մամիկոնյան:think Կարող ա՞ Վասակ Սյունի:
Տիգրանը Մեծը ընդհանրացած նայենք, մսխեց Արտաշես Մեծի հարստությունը և երկրի հզորությունը, իշխանության ավարտին թողնելով, իր սերունդներին թողնելով, թուլացած ու թալանված երկիր:
հ.գ. ի՞նչ Վասակ Մամիկոնյան:think Կարող ա՞ Վասակ Սյունի:
Շատ հնարավոր ա:D Ինչ որ է, ասելս այն է, որ նա այդքան էլ դավաճան չէր:
Ambrosine
16.10.2009, 17:52
Շատ հնարավոր ա:D Ինչ որ է, ասելս այն է, որ նա այդքան էլ դավաճան չէր:
Ես չեմ էլ ասում՝ դավաճան էր:))
Ես երևի էլի եմ ասել. հիմա հաստատ չգիտեմ, բայց 2005-6 թթ պատմության դասագրքերը տպագրվում էին Համաշխարհային բանկի օժանդակությամբ, այդ պատճառով ամեն ինչ չէ, որ գրվում էր այնպես, ինչպես հայերին էր պետք: Օրինակ՝ Արցախյան գոյամարտը:
Եթե ուզում ես տիրել մի ազգին... գրիր նրա դպրոցական դասագրքերը:(
Դե, այդպես միանշանակ չի կարելի ասել, Տիգրանը հաստատ մեծ տիրակալ է եղել, այլ բան է, որ մեր պատմության մեջ իշխող վարչակարգին հակառակ քաղաքական հայացքներ ունեցող գործիչները սովորաբար դավաճան են ներկայացվում, ինչպես Տիգրան Կրտսերը, Վասակ Մամիկոնյանը, ինչը սխալ մոտեցում է, իմհկ՝ դրա գլխավոր մեղավորը Եղիշեն է եղել, որին փող են տվել իշխանությունները, որ իրենց փառաբանի և հակառակորդ կողմին վատաբանի, ու այդպես գնացել է:
Միանշանակ համաձայն չեմ: Ծեծված ու սխալ կարծիք է - այն, ինչ արեց Վասակ Սյունին, միանշանակ դավաճանություն էր ու այստեղ քաղաքական հայացքները ոչ մի կապ չունեն: :angry
Վանաձորցի ջան, Տիգրանը գուցե ռազմի դաշտում լավ կռվել է, բայց դիվանագիտության ասպարեզում այնպիսի մանկամսուրային սխալներ է թույլ տվել, որ եղավ այն, ինչ եղավ... զրկվեց հավատարիմ Պոնտացուց և նվաճված տարածքներից՝ հենց իր թագավորության ժամանակ: Բնականաբար, ցանկացած խելացի մարդ, կապստամբեր նրա դեմ:
Չես կարող ասել - նույն Պոնտացին ինքն էր ուզում Հայաստանը իր շահերին ծառայեցնել...
Չի կարելի համաձայնել այն պատմաբանների հետ, որոնք Տիգրանի պարտության պատճառը համարում են միայն Տիգրանի և Միհրդատ Եվպատորի միջև դաշինք չլինելը։
Լուկուլլոսը «...զարմացավ, որ Տիգրան արմենը, որը մտադրություն էր ունեցել հարձակվելու հռոմեացիների վրա՝ Միհրդատին պատերազմի համար չէր օգտագործել, երբ նա դեռ հզոր էր, և չէր միացրել իր ուժերը նրա մեծ ուժերի հետ, այլ թույլ էր տվել, որ դրանք պարտվեն ու ջախջախվեն, իսկ այժմ, երբ այդ ուժերն անկարելի է արդեն վերականգնել՝ նա պատերազմը սկսել է չնչին հույսերով, մատնելով իրեն կորստյան»,- ասում է Պլուտարքոսը:
Այդ իսկ պատրվակով Պլուտարքոսը Հռոմի հետ սկսած պատերազմի մեղքը դնում է հայոց թագավոր Տիգրանի վրա, այլ ոչ Լուկուլլոսի, որպեսզի Հռոմի Սենատի առաջ արդարացնի Հայաստանի դեմ Լուկուլլոսի ձեռնարկած գործողությունները։ Չի կարելի համաձայնել ոմանց հայտնած այն կարծիքի հետ, որ Տիգրանը կարող էր փրկվել, եթե չհրաժարվեր Միհրդատ Եվպատորի հետ դաշինք կնքելուց։ Ցավոք, այդ տեսակետը պաշտպանում է նաև հայրենական պատմաբանների մի մասը։ Նրանք, ոչինչ չապացուցելով, ելնում են միայն այն բանից, որ եթե Տիգրանը և Միհրդատը միատեղ գործեին, հռոմեացիները այդ դաշինքի դեմ մղած պատերազմում հաջողություն չէին ունենա։
Փոքր Ասիայի և Պոնտոսի դեմ Սուլլայի և Լուկուլլոսի մղած արշավանքների տարիներին Տիգրանի և Միհրդատի միջև դաշինք չի կնքվել, որովհետև այդ ժամանակ Տիգրանը զբաղված էր իր պետության ամրապնդմամբ, բանակը վերակազմելով և նրա զինվորական կարգապահությունը բարձրացնելով, հելլենիստական կուլտուրա տարածելով, նոր քաղաքներ, այդ թվում Տիգրանակերտ մայրաքաղաքը, կառուցելով։ Մյուս կողմից, Տիգրանը հաշվի է առել, որ եթե ինքը պատերազմ սկսի Հռոմի դեմ, ապա պարթևական պետությունը, օգտվելով այդ հանգամանքից, կարշավի Հայաստանի վրա։ Այդ հանգամանքներն էլ դարձել են Տիգրանի չեզոքության պատճառը։
Հետևապես, իրավացի չեն այն պատմաբանները, որոնք Տիգրանի ճակատագրական սխալը համարում են այն, որ նա հրաժարվեց մասնակցել Հռոմի դեմ Պոնտոսի թագավոր Միհրդատ Եվպատորի վարած պատերազմին։
Տիգրանը Մեծը ընդհանրացած նայենք, մսխեց Արտաշես Մեծի հարստությունը և երկրի հզորությունը, իշխանության ավարտին թողնելով, իր սերունդներին թողնելով, թուլացած ու թալանված երկիր:
Համաձայն չեմ - Տիգրանը մի այնպիսի լիցք հաղորդեց Մեծ Հայքի թագավորությանը, որ դա հերիքեց հետագա ծանր փորձություններով լի ժամանակաշրջանին ավելի քան հարյուր տարով...
Ի դեպ - Վասակ Սյունու մասին /Ավարայրի մասին/ հատուկ թեմա կա - կարող ես այնտեղ գրել... այդ դավաճանի արդարացման մասին:)
Նա ով պատերազմող երկրում ՀԱՆԴԵՍ Է ԳԱԼԻՍ ԻՐ ԱԶԳԱԿԻՑՆԵՐԻ ԴԵՄ ՄԱՐՏԻ ԴԱՇՏՈՒՄ, Նա ով պատերազմող երկրում ԱՄԵՆ ԿԵՐՊ ՎՆԱՍՈՒՄ Է ԿԵՆԱՑ ՈՒ ՄԱՀՈՒ ՄԱՐՏԻ ԵԼԱԾ ԻՐ ԱԶԳԻՆ,
ԴԱՎԱՃԱՆ Է - պարզ, հստակ ու կոնկրետ.
Վասակ Սյունին վարվեց հենց այսպես, հետևաբար նա... Դավաճան է: Ուղղակի չեմ հասկանում, թե ինչպես է կարելի արդարացնել նման մարդու: Տեսեք - սովորաբար ՎՍ-ին արդարացնողները բավարարվում են ընդհանուր դատողություններով "ճկուն դիվանագիտության" մասին, բայց հենց կենկրետ գործողություններն ես մատնանշում - ասելու բան չեն ունենում... Հիմա էլ այդպես կլինի, կտեսնեք
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1682370&postcount=216
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1682909&postcount=220
Համաձայն չեմ - Տիգրանը մի այնպիսի լիցք հաղորդեց Մեծ Հայքի թագավորությանը, որ դա հերիքեց հետագա ծանր փորձություններով լի ժամանակաշրջանին ավելի քան հարյուր տարով...
Էդ թափը երևի հռոմեացիներից կախման մեջ գցելն էր 100 տարով, ապրի ինքը ծափ-ծափ::)
Վասակ Սյունու պահով ձեզ մեջից հազար կես եք անում, նայց այդպես էլ ոչ մի նորմալ հիմնավորում չի բերվում, թե ինչու է նա դավաճան:
Էդ թափը, ի դեպ, այն էր, որ Պոնտոսի թագավորությունը Միհրդատից հետո գործնականում սատկեց, իսկ Մեծ Հայքի թագավորությունը պահպանեց իր հզորությունը Տիգրանից հետո էլ դեռ մի քանի տասնամյակ, իսկ Վաղանցիկ արքաների խառը ժամանակներից էլ դուրս եկավ առանց լուրջ կորուստների - այնպես որ հայոց այդ մեծ արքան հաստատ չարժե քո հեգնական "ծափ-ծափ"-ին, այլ արժե իրական ծափահարության...
Մերը մշտապես փնովելու տարածված մարմաջը իրոք որ երբեմն շատ ուժեղ է...
Էդ թափը, ի դեպ, այն էր, որ Պոնտոսի թագավորությունը Միհրդատից հետո գործնականում սատկեց, իսկ մեծ Հայքի թագավորությունը պահպանեց իր հզորությունը Տիգրանից հետո էլ դեռ մի քանի տասնամյակ, իսկ Վաղանցիկ արքաների խառը ժամանակներից էլ դուրս եկավ առանց լուրջ կորուստների - այնպես որ հայոց այդ մեծ արքան հաստատ չարժե քո հեգնական "ծափ-ծափ"-ին, այլ արժե իրական ծափահարության...
Մերը մշտապես փնովելու տարածված մարմաջը իրոք որ երբեմն շատ ուժեղ է...
Իհարկե Տիգրան Մեծին կարելի է գովերգել, որպես մեծ նվաճող, չնայած դա էլ ա հարց:
Շատ թույլ, քաղաքականապես կարճատես, դիավանագիտապես 0 թագավավոր, որը պետք է առնվազն դասվի միջակ թագավորների շարքին: Ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց, ապլի ինքը:
Լիոն մեկ-մեկ պետքա ռեալին նայես, որ նույնը չկրկնես:
Վասակ Սյունու պահով ձեզ մեջից հազար կես եք անում, նայց այդպես էլ ոչ մի նորմալ հիմնավորում չի բերվում, թե ինչու է նա դավաճան:
Վասակ Սյունին կարգին դիվանագիտական քայլեր էր ուզում ձեռնարկել: Բայց հայկական գոռոզամտությունն ու քյարթ մտածելակերպը ցանկացած առողջ մտածող մարդուն դավաճան են համարում:
Պետք ա ազգովի գնաինք փղի տակ ընկնեինք, զոհվեինք, որ համոզվեինք պարսիկների հզորության մեջ: Ի՞նչ ստացանք մենք Ավարայրի Ճակատամարտում: Շատերն ասում են բարոյական հաղթանակ, շատերը ասում են ինքնուրույնություն, կրոնական ու ազգային անկախություն: Բայց ես համոզված չեմ, որ պարսիկները մի հատ էլ փղերով բանակ ուղարկեին, էլի մարդ էր մնացել, որ դեմներն առներ: Պարզապես անհայտ պատճառներով դա չեղավ: Չնայած նրանց սկի պետք էլ չէր մեզ կրոնափոխ անել ամեն գնով: Մեկ ա վասալ էինք էլի:
Իհարկե Տիգրան Մեծին կարելի է գովերգել, որպես մեծ նվաճող, չնայած դա էլ ա հարց:
Շատ թույլ, քաղաքականապես կարճատես, դիավանագիտապես 0 թագավավոր, որը պետք է առնվազն դասվի միջակ թագավորների շարքին: Ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց, ապլի ինքը:
Դեհ ինչ - քո կարծիքը պարզ է - Տիգրան Մեծը 0 թագավոր է, որը պետք է առնվազն դասվի միջակ թագավորների շարքին: Նա չուներ ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց, Ասեմ - թուրքերն ու ադրբեջանցիներն էլ են այդ կարծիքին... բայց մի փոքրիկ տարբերությամբ - նրանք Տիգրանի պապին փառավոր չեն համարում:(
Լիոն մեկ-մեկ պետքա ռեալին նայես, որ նույնը չկրկնես:
Մերսի խորհրդի համար, բայց խորհուրդ կտայի հենց քեզ կիրառել այն:)
Վասակ Սյունին կարգին դիվանագիտական քայլեր էր ուզում ձեռնարկել:
Վասակը, այն ժամանակ, երբ սպարապետը իր բանակով գտնվում էր Աղվանքում, կեղծ զորաշարժով ցույց տվեց, թե իբր պատրաստվում է շարժվել Վարդանին օգնության, բայց իրականում գրավեց և ավերեց այն բերդերը, որոնք չէր կարող պահել իր ձեռքում:
Բացի այդ
ա) ոչ մի ջանք չխնայեց հայ-բյուզանդական հնարավոր և հայ-վիրա-աղվանյան կայացած դաշինքը վիժեցնելու ուղղությամբ (Ավարայրի ճակատամարտից մի քանի շաբաթ առաջ տեղեկացրեց Վիրք, Աղվանք և Բյուզանդիա, թե իբր պարսիկները հրաժարվել են իրենց նպատակներից և այլևս կարիք չկա օգնության հասնել հայերին) և ի վերջո հասավ իր նպատակին (սակայն Գուգարքը, որը մինչ այդ միացվել էր Վրաստանին, մասնակցեց ապստամբությանը, քանի որ Տաշիրը և Աշոցքը, ըստ սկզբնաղբյուրների, ներկա էին):
բ) նույն ձևով խոչնդոտեց նաև Խաղկտիքից, Տմորիքից, Աղձնիքից, Կորդույքից եկող հնարավոր օգնությանը (Աղձնիքը Արշակունյաց Հայաստանի ամենահզոր բդեշխություններից էր և նրա զինական ուժը շատ կօգներ Ավարայրում, իսկ Կորդույքը հզոր նախարարություն էր (1.000 հեծյալ) և հատկապես փառաբանված իր նետաձիգներով): Վասակը փորձեց խոչնդոտել նաև Արցախից եկող օգնությանը, սակայն քանի որ Արցախը ավելի սերտ կապերի մեջ էր Վարդանանց հետ, Վասակի քայլը չհաջողվեց և, ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի մի տեղեկության, Արցախի Առանշահիկների և նրանց հետ էլ, նաև ՈՒտիքի ու Գարդմանքի հեծելագնդերը և ժողովրդական աշխարհազորերը, որպես Առանշահիկների կրտսեր և քաղաքական ազդեցության ոլորտում գտնվող նախարարներ, մասնակցել են Ավարայրի ճակատամարտին:
գ) Սյունյաց գնդով Ավարայրի ճակատամարտի ժամանակ հանդես եկավ հայերի դեմ՝ գտնվելով Պարսից բանակի աջ թևում :
դ) Ավարայրի ճակատամարտից անմիջապես առաջ մի քանի անգամ ներկայացավ Փայտակարանում գտնվող Միհրներսեհին և տեղեկություններ հայտնեց հայոց բանակի քանակի, զորքի տեսակի և զինվածության մասին:
ե) Վարդանի Աղվանք գնալուց հետո գերեց որոշ առաջատար նախարարների երեխաների՝ Պարսկաստան ուղարկելու համար :
զ) հավաքագրեց լեռնային և դաշտային որոշ վայրենի ցեղեր (օր.՝ Լփնաց, Ճղբաց, և այլն՝ թվով 11 ) , որոնք հետագայում հանդես եկան հայեր դեմ:
է) պարսկական զորամասերով փակեց հյուսիսից Աղվանք մտնող կիրճերը և արգելեց հոների մուտքը Պարսկաստան, որը բավականին կհեշտացներ հայերի վիճակը Ավարայրում՝ շեղելով պարսից բանակի մի մասը :
Հիանալի, կարգին դիվանագիտական քայլեր են, խոսք չկա:angry Իսկ իրականում պատերազմական դրության մեջ այս արարքներից թեկուզ մեկը իրեն թույլ տված անձը միանշանակ ենթակա է գնդակահարության ռազմադաշտային դատարանի վճռով: Նման մարդուն պետք շան պես շանսատակ անել:angry
Բայց հայկական գոռոզամտությունն ու քյարթ մտածելակերպը ցանկացած առողջ մտածող մարդուն դավաճան են համարում:
Ցանկացած մարդ, որն արել է թեկուզ մեկը վերը թվարկված արարքներից, ստոր մի դավաճան է, որին պետք է շան նման սատկացնել... ու թող իմ մտածելակեպրը քյառթ լինի, ես էլ գոռոզամիտ:
Պետք ա ազգովի գնաինք փղի տակ ընկնեինք, զոհվեինք, որ համոզվեինք պարսիկների հզորության մեջ:
Կյանքը ցույց տվեց, որ նրանց հզորությունը այդքան էլ մծ չէր և մենք հիմնովին ջնջխեցինք այն:)
Ի՞նչ ստացանք մենք Ավարայրի Ճակատամարտում:
Տակտիկական, ստրատեգիական և գլոբալ Հաղթանակ - այդ ճակատամարտի արդյունքում Հայ ժողովորւդը կա:B
Բայց ես համոզված չեմ, որ պարսիկները մի հատ էլ փղերով բանակ ուղարկեին, էլի մարդ էր մնացել, որ դեմներն առներ:
Դե թող ուղարկեին է... Բայց չէ, տղերքը ընենց չէին խմել պարսիկի արյունը, որ սա կարողանար նոր բանակ ուղարկեր:
Պարզապես անհայտ պատճառներով դա չեղավ:
Իսկ իրականում պատճառները հայտնի էին - Ամենախոշոր ու հզոր բանակներից մեկը, որը Սասանյանները երբևէ մարտի դաշտ էին հանել, ծանր պարտություն էր կրել: Նրանք արդեն ի վիճակի չէին շարունակել ռազմական գործողությունները, մանավանդ, որ Ավարայրին հաջորդած բազում մարտերում զգալի կորուստներ էին կրել: Ահա դրանցից հայտնիները -
1. 451 մայիսի 29-31 – Անգղ ամրոցի ճ-մ (Արարատ, Ծաղկոտն գավառ, Արածանի գետի ափին): Բակ իշխանի գլխավորած Հայկական բանակը (700) ետ մղեց ամրոցը պաշարած Պարսից թագավորության բանակի (մոտ 5.000) գրոհները, սակայն պարենի անբավարարության պատճառով չկարողանալով շարունակել պաշտպանությունը, գիշերով ճեղքեց թշնամու պաշարման օղակը և հեռացավ: Հայերը կորցրին մոտ 50 սպանված և վիրավոր, 213 գերի, որոնցից շատերը հետագայում սպանվեցին, թշնամին՝ մոտ 600 զինվոր:
2. 451 հունիսի սկիզբ – Փայտակարանը ու Ատրպատականը հոները (մոտ 150.000) ասպատակեցին և նահանջեցին:
3. 451 հունիսի սկիզբ – Սյունիքի ճ-մ
Առանշահիկների (մոտ 700), Ուտիների (մոտ 700) և Գարդմանցիների (մոտ 700) միացյալ գնդերը Սյունիքի վրայով ուղղություն վերցրեցին դեպի Արցախ: Պարսից թագավորության բանակը (մոտ 15.000), տեղեկանալով վերջիններիս շարժման ուղղության մասին, սկսեց հետապնդել Հայկական գնդերին:
I փուլ – Անգեղ ձորում (Վայոց ձոր) Պարսից թագավորության բանակը շրջապատեց Հայկական բանակին, սակայն վերջինս ճեղքեց շրջապատման օղակը և հեռացավ:
II փուլ – Եղեգիս գյուղում (Վայոց ձոր) հետապնդում իրականացնող Պարսից թագավորության բանակը կրկին շրջապատեց Հայկական բանակին, սակայն այս անգամ ևս վերջինիս հաջողվեց ճեղքել թշնամու շարքերը և հեռանալ:
III փուլ – Մարտերով Մարանդ գավառի ուղղությամբ շարժվող Հայկական բանակին ի վերջո հաջողվեց պոկվել թշնամուց և նահանջել:
Հայերը կորցրին մոտ 500, թշնամին՝ մոտ 1.000 զինվոր: Պարսից թագավորության բանակը չհամարձակվեց մտնել Արցախ և Ուտիք, որտեղ շուտով կազմավորվեց Արցախ-Ուտիքի թագավորությունը:
4. 451 հունիսի – Կապույտ ամրոցի ճ-մ: Հայկական բանակը (մոտ 3.000) հաղթեց ամրոցը պաշարած և գրոհի անցած Պարսից թագավորության բանակին (մոտ 7.000): Հայերը կորցրին մոտ 500, թշնամին՝ մոտ 4.000 զինվոր:
5. 451 հունիս կես – Հյուսիսային Միջագետքը Տմորիքից հարձակված Հայկական բանակը (մոտ 5.000) ասպատակեց և նահանջեց:
6. 451 հունիսի վերջ – Արմազիի ճ-մ: Վախթանգ I Գորգասալի գլխավորությամբ ամուր դիրքեր գրաված Իբերիայի թագավորության (մոտ 10.000) և Հայկական (մոտ 5.000) բանակը ետ մղեց Պարսից թագավորության բանակի (մոտ 20.000) հարձակումը, որը ի վերջո նահանջեց: Հայերը կորցրին մոտ 2.000, դաշնակիցը՝ մոտ 4.000, թշնամին՝ մոտ 7.000 զինվոր:
7. 451 հունիսի վերջ – Որջնհաղի ճ-մ (Տայք, Արսյաց Փոր գավառ)
Տայք մտած Պարսից թագավորության բանակը (մոտ 15.000) սկսեց ասպատակել հայկական գյուղերը: Միաժամանակ թշնամու մի խոշոր ջոկատ (մոտ 5.000) էլ մոտեցավ Հմայակ Մամիկոնյանի, Արտեն Գաբեղյանի և Վարազշապուհ Պալունու գլխավորությամբ ճամբարած Հայկական բանակին (մոտ 3.000)` փորձելով անակնկալի բերել նրան:
I փուլ – Պարսից թագավորության բանակը անցավ հարձակման, սակայն Հայ ռազմիկները անակնկալի չեկան և, հեծնելով ձիերը, իրենք գրոհեցին հակառակորդի վրա:
II փուլ – Պարսից թագավորության բանակը անակնկալի եկավ, մատնվեց խուճապի և, կրելով ծանր կորուստներ, դիմեց փախուստի:
III փուլ – Հայկական բանակը հետապնդեց և անխնա ոչնչացրեց թշնամուն, սակայն այդ ընթացքում Հմայակը զոհվեց:
IV փուլ – Հայկական բանակը հարձակվեց գյուղերն ասպատակել փորձող թշնամու ջոկատների վրա և ոչնչացրեց ու հալածեց նրանց:
Հայերը կորցրին մոտ 1.000, թշնամին՝ մոտ 8.000 զինվոր:
Չնայած նրանց սկի պետք էլ չէր մեզ կրոնափոխ անել ամեն գնով: Մեկ ա վասալ էինք էլի:
Որ պետք չլիներ, չէին փորձի անել...
Դեհ ինչ - քո կարծիքը պարզ է - Տիգրան Մեծը 0 թագավոր է, որը պետք է առնվազն դասվի միջակ թագավորների շարքին: Նա չուներ ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց, Ասեմ - թուրքերն ու ադրբեջանցիներն էլ են այդ կարծիքին... բայց մի փոքրիկ տարբերությամբ - նրանք Տիգրանի պապին փառավոր չեն համարում
Ինչպես միշտ քո ավաղաղման պրոցեսին անցար Լիոն:)
Ես նշել եմ դիվանագիտապես 0 ու հետն էլ ահագին մեծ զրո, իսկ միջակ որքան գիտես չի նշանակում զրո;)
Իսկ մնացածը ինչ կմտածեն ինձ մեծ հաշվով չի հետաքրքրում, մանավանդ վայ պատմաբաններին, որոնց պակաս Հայաստանը ցավոք չի զգում:
Ինչ վերաբերվումա Արտաշես Մեծին, իրոք Հայաստանի թագավորների շարքում շատ հզոր դեմք, ափսոս թոռը իրա տաղանդի 10 տոկոսն էլ չքաշեց:(
Մերսի խորհրդի համար, բայց խորհուրդ կտայի հենց քեզ կիրառել այն
Այդ ինչպես, ռեալին նայել փղերի մասին հեքիաթներ գրելո՞վ, չէ շնորհակալ եմ, լավ ա սենց ռոմատիկ լինել:D:B
Փաստորեն այս թեման էլ վերածվեց Լիոնի գրքերի տեղադրման կայանատեղի, իսկ ես սպասում էի քննարկումներ, ոչ թե գրքի հերթական գովազդ:(
Լավ, գիտենք որ մեր դասագրքերը ազգային կոմպլեքսների զարգացման ընտիր շտեմարան են և աղավաղված փաստերի հավաքածու: ՈՒ? Ելք տեսնող կա?
Էդ թափը երևի հռոմեացիներից կախման մեջ գցելն էր 100 տարով, ապրի ինքը ծափ-ծափ::)
Վասակ Սյունու պահով ձեզ մեջից հազար կես եք անում, նայց այդպես էլ ոչ մի նորմալ հիմնավորում չի բերվում, թե ինչու է նա դավաճան:
Արի ու տես, որ դպրոցում ինչպես էլ ներկայացվի, բոլոր նորմալ դատող մարդիկ կարողանում են ճիշտ եզրահանգում անել և նրան դավաճան չեն համարում, այնպես որ դասագրքերը այնքան էլ չեն խանգարում, եթե մարդը կարողանում է ինքնուրույն մտածել:
Ambrosine
17.10.2009, 01:24
Լավ, գիտենք որ մեր դասագրքերը ազգային կոմպլեքսների զարգացման ընտիր շտեմարան են և աղավաղված փաստերի հավաքածու: ՈՒ? Ելք տեսնող կա?
Ելքը նորմալ մանկավարժներ ունենալն է: Իմ բախտը բերել է այնքանով, որ ինձ դպրոցում էլ դասախոսներ են դասավանդել, գիտնականներ, ակադեմիկոսներ... Այնպես որ ես մինչ համալսարանն էլ պատմությունը սովորում էի առանց ազգային բարդույթների ու սխալ կարծիքների: Ու մեզ պատմությանը ծանոթացնում էին ոչ միայն պատմության դասախոսները: Նույնիսկ ապրիլի 24-ին մենք պարտադիր դաս էինք անում, այդ օրվա բացակաները հատուկ խիստ պատժվում էին. մեզ սովորեցնում էին չլացել, այլ երեխա ժամանակվանից պետական մտածողություն էին սերմանում: Իմ դասախոսը սկզբում Էմմա Կոստանդյանն էր /Խրիմյան հայրիկի գծով մասնագետը/, ապա՝ Վլադիմիր Ղազախեցյանը:love /8-րդ դասարանի դասագրքի հեղինակը և հիմնականում 1-ին հանրապետության ու 37 թվի մասնագետը:think/, եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է:
Նույնիսկ երբ շատ դպրոցների դասատուներ գաղափար էլ չունեին, թե ինչ է ԱՍԱԼԱ-ն, մենք օլիմպիական խմբակում 9-րդ դասարանից ԱՍԱԼԱ-յի մասին գիտեինք ամեն ինչ: Նույնիսկ երբ եղբորս ռեֆերատ էր պետք ռուսերենից, ինձ դիմեց, ես առանց մտածելու ԱՍԱԼԱ-յի մասին նյութը տպեցի. տարել էր կուրսում դասախոսներից բռնած մինչև վերջին անգրագետը զարմացած էին մնացել՝ ի՞նչ ԱՍԱԼԱ, ի՞նչ գաղտնի բանակ:o
Այ էսպիսի պատմություններ:)):
Ինչպես միշտ քո ավաղաղման պրոցեսին անցար Լիոն:)
Ես նշել եմ դիվանագիտապես 0 ու հետն էլ ահագին մեծ զրո, իսկ միջակ որքան գիտես չի նշանակում զրո;)
Ըստ իս, եթե որևէ արքա դիվանագիտապես 0 է, ուրեմն նա ըըստ էության 0 է:B Բայց եթե քեզ թեթևություն կբերի, խնդրեմ -
Դեհ ինչ - քո կարծիքը պարզ է - Տիգրան Մեծը դիվանագիտապես 0 ու հետն էլ ահագին մեծ զրո թագավոր է: Նա չուներ ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց: Ասեմ - թուրքերն ու ադրբեջանցիներն էլ են այդ կարծիքին... բայց մի փոքրիկ տարբերությամբ - նրանք Տիգրանի պապին փառավոր չեն համարում
Իսկ մնացածը ինչ կմտածեն ինձ մեծ հաշվով չի հետաքրքրում, մանավանդ վայ պատմաբաններին, որոնց պակաս Հայաստանը ցավոք չի զգում:
Պատկերացրու ինձ էլ է քիչ հետաքրքրում չկայացած դիվանագետների կարծիքը, մանավանդ Հայաստանում, որտեղ ինչն է շատ, միջազգայինի գծով մասնագետները...
Այդ ինչպես, ռեալին նայել փղերի մասին հեքիաթներ գրելո՞վ, չէ շնորհակալ եմ, լավ ա սենց ռոմատիկ լինել:D:B
Վատ չի - ուղղակի հիշեցնեմ, որ "փղերի մասին հեքիաթներ"-ը ձերդ դիվանագիտական մեծությունը այդպես էլ չկարողացավ հերքել:P
Փաստորեն այս թեման էլ վերածվեց Լիոնի գրքերի տեղադրման կայանատեղի, իսկ ես սպասում էի քննարկումներ, ոչ թե գրքի հերթական գովազդ:(
Փաստորեն հույսերդ չարդարաացան - ստացվում է:)
Արի ու տես, որ դպրոցում ինչպես էլ ներկայացվի, բոլոր նորմալ դատող մարդիկ կարողանում են ճիշտ եզրահանգում անել և նրան դավաճան չեն համարում, այնպես որ դասագրքերը այնքան էլ չեն խանգարում, եթե մարդը կարողանում է ինքնուրույն մտածել:
Վանաձորցի
Շատ կներես, բայց չեմ կարող չհարցնել - դու քեզ թույլ կտայիր պատերազմող երկրում կատարել այնպիսի քայլեր, ինչպիսին արեց Վասակը?
Ըստ իս, եթե որևէ արքա դիվանագիտապես 0 է, ուրեմն նա ըըստ էության 0 է Բայց եթե քեզ թեթևություն կբերի, խնդրեմ -
Դեհ ինչ - քո կարծիքը պարզ է - Տիգրան Մեծը դիվանագիտապես 0 ու հետն էլ ահագին մեծ զրո թագավոր է: Նա չուներ ոչ մի պետական մտածողություն, ոչինչ չստեղծելով ստացավ իր փառավոր պապի ժառանգությունը ու հայդա գետնին հավասարեցրեց: Ասեմ - թուրքերն ու ադրբեջանցիներն էլ են այդ կարծիքին... բայց մի փոքրիկ տարբերությամբ - նրանք Տիգրանի պապին փառավոր չեն համարում
Նույնը պոստը հազար անգամ դնելը կայֆ ա տալի Լիոն՞:D
Ոչ սխալվում ես, ղեկավարը կարող է դիվանագիտական առումով 0 լինել, բայց ներքին գործերում լավ քաղաքականություն վարել, եթե չգիտես քեզ ի գիտություն:
Իսկ մնացածը քո երեևակայության արդյունք:
Պատկերացրու ինձ էլ է քիչ հետաքրքրում չկայացած դիվանագետների կարծիքը, մանավանդ Հայաստանում, որտեղ ինչն է շատ, միջազգայինի գծով մասնագետները...
Լիոն ջան սխալվում ես երկրում լիքը չկայացած փղագետ-իրավաբաններ, ովքեր լոքշից պատմության վերաբերյալ բրոշյուրներ են գրում::D
Ի դեպ, եթե պատմաբանի մասին հատվածը սրտին մոտ ես ընդունել թեթև տար, քանզի քեզ պատմաբան այս աշխարհում միայն դու ես համարում:B
Վատ չի - ուղղակի հիշեցնեմ, որ "փղերի մասին հեքիաթներ"-ը ձերդ դիվանագիտական մեծությունը այդպես էլ չկարողացավ հերքել
Ի դեպ դիվանագետի կոչում տալիս է երկրի նախագահը, կարող ես փղերով գնալ իրանց հետ կռիվ տալու:D
Վատ չի - ուղղակի հիշեցնեմ, որ "փղերի մասին հեքիաթներ"-ը ձերդ դիվանագիտական մեծությունը այդպես էլ չկարողացավ հերքել
Լիոն , էդ նույնա պահաջես Կարմիր գլխարկի հեքիաթը հերքեմ:pardon
Ի դեպ, ընդհանրապես հերքվում են այն, որ գոնե թեկուզ և սխալ բայց հիմավորում ունի;)
Ելքը նորմալ մանկավարժներ ունենալն է: Իմ բախտը բերել է այնքանով, որ ինձ դպրոցում էլ դասախոսներ են դասավանդել, գիտնականներ, ակադեմիկոսներ... Այնպես որ ես մինչ համալսարանն էլ պատմությունը սովորում էի առանց ազգային բարդույթների ու սխալ կարծիքների: Ու մեզ պատմությանը ծանոթացնում էին ոչ միայն պատմության դասախոսները: Նույնիսկ ապրիլի 24-ին մենք պարտադիր դաս էինք անում, այդ օրվա բացակաները հատուկ խիստ պատժվում էին. մեզ սովորեցնում էին չլացել, այլ երեխա ժամանակվանից պետական մտածողություն էին սերմանում: Իմ դասախոսը սկզբում Էմմա Կոստանդյանն էր /Խրիմյան հայրիկի գծով մասնագետը/, ապա՝ Վլադիմիր Ղազախեցյանը:love /8-րդ դասարանի դասագրքի հեղինակը և հիմնականում 1-ին հանրապետության ու 37 թվի մասնագետը:think/, եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է:
Նույնիսկ երբ շատ դպրոցների դասատուներ գաղափար էլ չունեին, թե ինչ է ԱՍԱԼԱ-ն, մենք օլիմպիական խմբակում 9-րդ դասարանից ԱՍԱԼԱ-յի մասին գիտեինք ամեն ինչ: Նույնիսկ երբ եղբորս ռեֆերատ էր պետք ռուսերենից, ինձ դիմեց, ես առանց մտածելու ԱՍԱԼԱ-յի մասին նյութը տպեցի. տարել էր կուրսում դասախոսներից բռնած մինչև վերջին անգրագետը զարմացած էին մնացել՝ ի՞նչ ԱՍԱԼԱ, ի՞նչ գաղտնի բանակ:o
Այ էսպիսի պատմություններ:)):
Աստղ ջան քո բախտն ով ունի... :)
.
Վանաձորցի
Շատ կներես, բայց չեմ կարող չհարցնել - դու քեզ թույլ կտայիր պատերազմող երկրում կատարել այնպիսի քայլեր, ինչպիսին արեց Վասակը?
Հարգելիս, ես այն կարծիքին եմ, որ ամեն մարդ պետք է զբաղվի իր գործով. ես քաղաքագետ չեմ: Չգիտեմ, կոնկրետ որ քայլը քեզ դուր չի եկել, բայց ամեն դեպքում նույնիսկ եթե դա քաղաքական սխալ է եղել, չի կարելի դա դավաճանություն որակել: Իսրայել Օրին, օրինակ մեծ երազող էր, բանականության սահմաններից դուրս քայլեր էր անում, ռուսներին ցույց տվեց դեպի Հայաստան ճանապարհը, ու հայտնի չէ, թե դա լավ էր մեզ համար, թե վատ: Բայց ո՞վ կարող է ասել, թե նա դավաճան էր: Վասակը լիովին այլ պատմություն է, բայց գանք մեր օրերին ավելի մոտ շրջան, այսօրվա մասին չեմ ուզում խոսել, քանի որ թեման քաղաքական քննարկումների կվերածվի… Դաշնակները քսան թվին դավաճաննե՞ր էին, իսկ կոմունիստ հայե՞րը, Շահումյանը դավաճա՞ն էր, Մյասնիկյանը դավաճա՞ն էր, ութսունականների վերջ՝ ԼՏՊ_ն, Վազգեն Մանուկյանը, Վանոն դավաճաննե՞ր էին, իսկ Հայրիկյա՞նը, եթե ոչ, ուրեմն Կարեն ԴեմիրՃյանը, Ա. Գեղամյանը կամ Ֆ. Սարգսյա՞նն էին դավաճաններ: Վասակը այլ կարծիք ուներ, Վարդանը՝ այլ, անցավ Վարդանի կարծիքը, ինչի՞ հասավ նա, և ի՞նչ, եթե չլիներ Եղիշեի գիրքը, այսօր թերևս նա դավաճան համարվե՞ր, իսկ պարտված առաջնորդին դավաճան համարելը ճի՞շտ կլիներ, Վասակն էլ պարտվեց քաղաքական դաշտում ընդ որում այն թեվին, որը հետագայում արտաքին պայքարում պարտություն կրեց հարբած փղերի կողմից, որքանո՞վ է ճիշտ նրան դավաճան համարելը: Այստեղ ես հակասական վերաբերմունք տեսա նաև Տիգրան Մեծի հանդեպ, նա չուզեց հին աշխարհի այլ առաջնորդների նման անվերջ Հռոմի դեմ պատերազմներ մղել, քանի որ պատմության մեջ մտնելուց ավելի կարևոր բաներ կային նրա համար, իր ժողովրդի խաղաղ կյանքը, պարթև Միհրդատը թքած ուներ հույն պոնտացիների վրա: Հանիբալը դրանից առաջ թքած ուներ կարթագենցիների վրա, իսկ Տիգրանը այլ նպատակներ ուներ… Մի խոսքով, մեր դասագրքերի սխալն այն է, որ պատմությունը դասավանդում են նման ղուրանական հայտնությունների, իրականում պետք է տեղ թողնել աշակերտին մտածելու, ճիշտը սխալից տարբերելու, ճիշտը սխալից, բայց ոչ երբեք ճիշտը համարել հայրենասեր, իսկ սխալը՝ դավաճան:
Հարգելիս, ես այն կարծիքին եմ, որ ամեն մարդ պետք է զբաղվի իր գործով. ես քաղաքագետ չեմ: Չգիտեմ, կոնկրետ որ քայլը քեզ դուր չի եկել, բայց ամեն դեպքում նույնիսկ եթե դա քաղաքական սխալ է եղել, չի կարելի դա դավաճանություն որակել: Իսրայել Օրին, օրինակ մեծ երազող էր, բանականության սահմաններից դուրս քայլեր էր անում, ռուսներին ցույց տվեց դեպի Հայաստան ճանապարհը, ու հայտնի չէ, թե դա լավ էր մեզ համար, թե վատ: Բայց ո՞վ կարող է ասել, թե նա դավաճան էր: Վասակը լիովին այլ պատմություն է, բայց գանք մեր օրերին ավելի մոտ շրջան, այսօրվա մասին չեմ ուզում խոսել, քանի որ թեման քաղաքական քննարկումների կվերածվի… Դաշնակները քսան թվին դավաճաննե՞ր էին, իսկ կոմունիստ հայե՞րը, Շահումյանը դավաճա՞ն էր, Մյասնիկյանը դավաճա՞ն էր, ութսունականների վերջ՝ ԼՏՊ_ն, Վազգեն Մանուկյանը, Վանոն դավաճաննե՞ր էին, իսկ Հայրիկյա՞նը, եթե ոչ, ուրեմն Կարեն ԴեմիրՃյանը, Ա. Գեղամյանը կամ Ֆ. Սարգսյա՞նն էին դավաճաններ: Վասակը այլ կարծիք ուներ, Վարդանը՝ այլ, անցավ Վարդանի կարծիքը, ինչի՞ հասավ նա, և ի՞նչ, եթե չլիներ Եղիշեի գիրքը, այսօր թերևս նա դավաճան համարվե՞ր, իսկ պարտված առաջնորդին դավաճան համարելը ճի՞շտ կլիներ, Վասակն էլ պարտվեց քաղաքական դաշտում ընդ որում այն թեվին, որը հետագայում արտաքին պայքարում պարտություն կրեց հարբած փղերի կողմից, որքանո՞վ է ճիշտ նրան դավաճան համարելը: Այստեղ ես հակասական վերաբերմունք տեսա նաև Տիգրան Մեծի հանդեպ, նա չուզեց հին աշխարհի այլ առաջնորդների նման անվերջ Հռոմի դեմ պատերազմներ մղել, քանի որ պատմության մեջ մտնելուց ավելի կարևոր բաներ կային նրա համար, իր ժողովրդի խաղաղ կյանքը, պարթև Միհրդատը թքած ուներ հույն պոնտացիների վրա: Հանիբալը դրանից առաջ թքած ուներ կարթագենցիների վրա, իսկ Տիգրանը այլ նպատակներ ուներ… Մի խոսքով, մեր դասագրքերի սխալն այն է, որ պատմությունը դասավանդում են նման ղուրանական հայտնությունների, իրականում պետք է տեղ թողնել աշակերտին մտածելու, ճիշտը սխալից տարբերելու, ճիշտը սխալից, բայց ոչ երբեք ճիշտը համարել հայրենասեր, իսկ սխալը՝ դավաճան:
Դու կարծես չհասկացար, թե ես ինչ նկատի ունեի: Վասակ Սյունին պատերազմող երկրում արեց այս քայլերը -
Վասակը, այն ժամանակ, երբ սպարապետը իր բանակով գտնվում էր Աղվանքում, կեղծ զորաշարժով ցույց տվեց, թե իբր պատրաստվում է շարժվել Վարդանին օգնության, բայց իրականում գրավեց և ավերեց այն բերդերը, որոնք չէր կարող պահել իր ձեռքում:
Բացի այդ
ա) ոչ մի ջանք չխնայեց հայ-բյուզանդական հնարավոր և հայ-վիրա-աղվանյան կայացած դաշինքը վիժեցնելու ուղղությամբ (Ավարայրի ճակատամարտից մի քանի շաբաթ առաջ տեղեկացրեց Վիրք, Աղվանք և Բյուզանդիա, թե իբր պարսիկները հրաժարվել են իրենց նպատակներից և այլևս կարիք չկա օգնության հասնել հայերին) և ի վերջո հասավ իր նպատակին (սակայն Գուգարքը, որը մինչ այդ միացվել էր Վրաստանին, մասնակցեց ապստամբությանը, քանի որ Տաշիրը և Աշոցքը, ըստ սկզբնաղբյուրների, ներկա էին):
բ) նույն ձևով խոչնդոտեց նաև Խաղկտիքից, Տմորիքից, Աղձնիքից, Կորդույքից եկող հնարավոր օգնությանը (Աղձնիքը Արշակունյաց Հայաստանի ամենահզոր բդեշխություններից էր և նրա զինական ուժը շատ կօգներ Ավարայրում, իսկ Կորդույքը հզոր նախարարություն էր (1.000 հեծյալ) և հատկապես փառաբանված իր նետաձիգներով): Վասակը փորձեց խոչնդոտել նաև Արցախից եկող օգնությանը, սակայն քանի որ Արցախը ավելի սերտ կապերի մեջ էր Վարդանանց հետ, Վասակի քայլը չհաջողվեց և, ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի մի տեղեկության, Արցախի Առանշահիկների և նրանց հետ էլ, նաև ՈՒտիքի ու Գարդմանքի հեծելագնդերը և ժողովրդական աշխարհազորերը, որպես Առանշահիկների կրտսեր և քաղաքական ազդեցության ոլորտում գտնվող նախարարներ, մասնակցել են Ավարայրի ճակատամարտին:
գ) Սյունյաց գնդով Ավարայրի ճակատամարտի ժամանակ հանդես եկավ հայերի դեմ՝ գտնվելով Պարսից բանակի աջ թևում :
դ) Ավարայրի ճակատամարտից անմիջապես առաջ մի քանի անգամ ներկայացավ Փայտակարանում գտնվող Միհրներսեհին և տեղեկություններ հայտնեց հայոց բանակի քանակի, զորքի տեսակի և զինվածության մասին:
ե) Վարդանի Աղվանք գնալուց հետո գերեց որոշ առաջատար նախարարների երեխաների՝ Պարսկաստան ուղարկելու համար :
զ) հավաքագրեց լեռնային և դաշտային որոշ վայրենի ցեղեր (օր.՝ Լփնաց, Ճղբաց, և այլն՝ թվով 11 ) , որոնք հետագայում հանդես եկան հայեր դեմ:
է) պարսկական զորամասերով փակեց հյուսիսից Աղվանք մտնող կիրճերը և արգելեց հոների մուտքը Պարսկաստան, որը բավականին կհեշտացներ հայերի վիճակը Ավարայրում՝ շեղելով պարսից բանակի մի մասը :
խնդիրը, ինչպես տեսնում ես, քաղաքական կողմնորոշման մեջ չէ և անձամբ ես այդ հարցում չէ, որ նրան մեղադրում եմ: Հիմա հարց եմ տալիս -
Դու պատերազմող երկրում իտալիկով նշածս քայլերը, դրանցից մի քանիսը կամ գոնե մեկը քեզ թույլ կտայիր?
Norton
Զրույցը մի իջեցրու մանկապարտեզային բառակռվի մակարդակին: Իսկ այն, թե ես ինչպիսի պատմաբան եմ - վկայում են իմ գրքերը, իմ այն գրքերը, որոնց ցանկացած թեզ ես կարող եմ դնել քննարկման ու պաշտպանել - սա կարող ես ընկալել որպես մարտահրավեր:)
Վասակը, այն ժամանակ, երբ սպարապետը իր բանակով գտնվում էր Աղվանքում, կեղծ զորաշարժով ցույց տվեց, թե իբր պատրաստվում է շարժվել Վարդանին օգնության, բայց իրականում գրավեց և ավերեց այն բերդերը, որոնք չէր կարող պահել իր ձեռքում:
Բացի այդ…
Դու պատերազմող երկրում իտալիկով նշածս քայլերը, դրանցից մի քանիսը կամ գոնե մեկը քեզ թույլ կտայիր?
Լիոն, այդ բոլորը քեզ հայտնի է ինչ-որ սկբնաղբյուրից, նշիր սկզբնաղբյուրդ, որ կարողանամ պատասխանել::)
Լիոն, այդ բոլորը քեզ հայտնի է ինչ-որ սկբնաղբյուրից, նշիր սկզբնաղբյուրդ, որ կարողանամ պատասխանել:
Սկզբնաղբյուրը հենց Լիոնն ա: Ինչ վատ սկզբնաղբյուր ա որ ? Պիտի անպայման անունը Քսենոֆոն լիներ որ հավատայիք ? Մարտական փիղ ըլնեմ, եթե ինձ չի դզում ծերից շեր կարդալ, թե ոնց ենք մենք նվազագույն կորուստներով ում պատահի ջաղջախել, բայց վերջում մեզանից տակի բան չի մնացել:
Տիեզերակառույց իրողությունը ո՞րն ա Ռանչպար ջան: Տիեզերակառույց մի բան ա եղել, դա մեծ պայթյունն ա, որի արդյունքում էլ կառուցվել ա տիեզերքը:
Ինչի դու չգիտեիր, որ Մեծ Պայթյունի դինամիտը հայերն են դրել ??
Սկզբնաղբյուրը հենց Լիոնն ա: Ինչ վատ սկզբնաղբյուր ա որ ? Պիտի անպայման անունը Քսենոֆոն լիներ որ հավատայիք ? Մարտական փիղ ըլնեմ, եթե ինձ չի դզում ծերից շեր կարդալ, թե ոնց ենք մենք նվազագույն կորուստներով ում պատահի ջաղջախել, բայց վերջում մեզանից տակի բան չի մնացել:
-Գայլ Վահան: Եկան՝ ջարդեց, եկան՝ ջարդեց՝ նորից եկան: Եկածին ջարդեց՝ հաշվեցին, հաշվեցին- Պարսկաստանը սրբել էր, էլ Պարսկաստանում մարդ չէր մնացել: Աշխարհում հիմա էլ Պարսկաստան չկա, հայոց մեր գելը սրբել է: Գայլ Վահան, չէ՜ մի, քաջ Նազար:
Հենց այդ էլ ուզում եմ ասել, որ նույնիսկ եթե Քսենոֆոնն ասած լիներ, հակված չեմ հավատալու: Ամեն դեպքում, ուզում եմ, որ Լիոնը նշի իր սկզբնաղբյուրին, որ իմանամ, թե ում հետ եմ բանավիճում: Չեմ կարծում, թե հենց ինքն է այդ սկզբնաղբյուրը, որովհետև ականատեսի վկայություններ են պետք::)
Հենց այդ էլ ուզում եմ ասել, որ նույնիսկ եթե Քսենոֆոնն ասած լիներ, հակված չեմ հավատալու: Ամեն դեպքում, ուզում եմ, որ Լիոնը նշի իր սկզբնաղբյուրին, որ իմանամ, թե ում հետ եմ բանավիճում: Չեմ կարծում, թե հենց ինքն է այդ սկզբնաղբյուրը, որովհետև ականատեսի վկայություններ են պետք::)
Այ ախպեր, Լիոնը հենց ականատեսն ա:
Լիոն ջան, կներես քո գրածներից եմ մեջբերում անում: Մեկա դու դա սիրում ես, ես էլ էսօր քո գռուպա պօդդեռժկին եմ:
Մ.թ.ա. 160 - Բասենի ճ-մ
Սելևկյանների թագավորությունը փորձեց օգտվել Մեծ Հայքի թագավորության ներքաղաքական անկայուն վիճակից և վերջնական բեկում մտցնել պատերազմում: Մահացու հարված հասցնելու համար Սելևկյանների թագավորությունը Փոքր Ասիայի հելլենիստական թագավորությունների մասնակցությամբ ստեղծեց հզոր մի դաշինք:
Այս անգամ նախատեսվել էր Մեծ Հայքի թագավորության տարածք ներխուժումն իրականացնել արևմուտքից` շրջանցելով Մեծ Հայքի Հարավային զորավարության ուժեղ բանակը:
Դրանից հետո Կապադովկիայի թագավորության տարածքում կենտրոնացած միացյալ Սելևկյանների (մոտ 80.000, 100 փիղ), Կապադովկիայի, Պերգամի, Բյութանիայի, Գալաթիայի և Պաֆլագոնիայի (ընդհանուր` մոտ 50.000) բանակը, ինչպես նաև կատաոնները (մոտ 5.000) Կեսարիա-Կոմագենե-Ծոփք երթուղով ներխուժեցին սկզբում Կոմագենեի, ապա Ծոփքի թագավորության տարածք: Թշնամու գերակշիռ ուժերի առաջ Կոմագենեի (մոտ 5.000) և Ծոփքի (մոտ 15.000) բանակները սկսեցին մանր մարտերով նահանջել` ի վերջո անցնելով Մեծ Հայքի թագավորություն:
Գետանցելով Եփրատը նրա վերին հոսանքներում` թշնամին ներխուժեց Մեծ Հայքի թագավորության տարածք և Դերջան գավառով սկսեց առաջանալ դեպի Բասեն: Մեծ Հայքի Արևմտյան զորավարության բանակը` արքայազն Տիրանի գլխավորությամբ, խուսափելով կանոնավոր մարտից, սկսեց նահանջել դեպի արևելք:
Արդեն Բասենում թշնամուն դիմավորեց Մեծ Հայքի կենտրոնացած բանակը (մոտ 70.000)` Արտաշես I-ի և նրա որդիների գլխավորությամբ, իր կազմում ունենալով Հյուսիսային, Արևելյան և Արևմտյան զորավարությունների բանակները: Այս ընթացքում հարավից արագացրած երթով մոտենում էր Հարավային զորավարության (մոտ 30.000)` Սմբատ Քաջ Բագրատունու գլխավորությամբ, ինչպես նաև Կոմագենեի ու Ծոփքի միացյալ բանակը:
I փուլ – Օգտվելով իր թվական գերակշռությունից` թշնամին վստահորեն սկսեց մարտը և անցավ հարձակման: Բռնկվեց համառ մարտ, որը տևեց մինչև օրվա երկրորդ կեսը: Ի վերջո թշնամու թվական գերակշռության հետևանքով Հայկական բանակը սկսեց աստիճանաբար նահանջել:
II փուլ – Այս բեկումնային պահին վրա հասավ Մեծ Հայքի Հարավային զորավարության, ինչպես նաև Կոմագենեի և Ծոփքի միացյալ բանակը և, ընթացքից մտնելով մարտի մեջ, կործանիչ հարված հասցրեց թշնամու աջին ու ծանր կորուստներ պատճառեց նրան: Զարգացնելով հաջողությունը` Հայկական բանակը անցավ համընդհանուր հարձակման:
III փուլ – Թշնամու բանակը ջախջախիչ պարտություն կրեց ու դիմեց խուճապահար փախուստի: Հայկական բանակը հետապնդեց թշնամու մնացորդներին մինչև Կեսարիա` կոտորելով և անխնա ոչնչացնելով:
Հայերը կորցրին մոտ 20.000, թշնամին` մոտ 80.000 զինվոր: Հայկական բանակը խոշորագույն հաղթանակ տարավ: Արդյունքում Սելևկյանների և Փոքր Ասիայի հելլենիստական թագավորությունները ստիպված եղան մեկընդմիշտ հրաժարվել Հայկական թագավորությունների նկատմամբ ցանկացած ոտնձգություններից, իսկ հետագա տասնամյակներում սկսեցին աստիճանաբար անկում ապրել:
Նախ Բագրատունին հաստատ Քաջ էր:)))) Խիզախ էլ, չէ, հենց քաջ: Հետո թվերի ճշգրտությունը նայի: Հետո տես զոհերին ոնց ենք հատ հատ հաշվել, հետո տես, որ նվազագույն զոհերով վարի ենք տվել սաղին: ՈՒ եթե կարաս ապացուցի հակառակը: Կարաս ապացուցես, որ 100 փիղ չէր, ու ասենք 87 փիղ էր: Ու Վանաձորցի ջան, եթե պետք ա կարանք զոհերի ու վիրավորների անունները հատ հատ գրենք, վերջում էլ նկարագրենք հատ հատ թե որն ինչից ա զոհվել կամ վիրավորվել:
Հա, ու քանի չեմ մոռացել, Լիոնը ասեց, որ էս ճակատամարտը ինքն ա հայտանգործել: Թե ոնց ա հայտնագործել, պատմությունն էտ մասին լռում ա: Բայց ես ենթադրում եմ, որ պատահական էտ կողմերով անցնելուց ա եղել:
Ու էս սաղ վռազ պետք ա մտցնել պատմության դասագրքերի մեջ:
Norton
Զրույցը մի իջեցրու մանկապարտեզային բառակռվի մակարդակին: Իսկ այն, թե ես ինչպիսի պատմաբան եմ - վկայում են իմ գրքերը, իմ այն գրքերը, որոնց ցանկացած թեզ ես կարող եմ դնել քննարկման ու պաշտպանել - սա կարող ես ընկալել որպես մարտահրավեր
Լիոն խոսակցությունը ի սկզբանե դու ես տարել մանկապարտեզային մակարդակի, չնայած քո պոստերը միշտ են այդ մակարդակի, ինչպես ես մի անգամ եևս գրել եմ շատ ժամանակներ առաջ: Քո կողմից գրված բրոշյուրները բազմիցս քննարկվել են, բայց եթե ուզում ես նորից քննարկել խնդիր չկա: Բայց նայի հա փղերով չգաս:D
Հա և ցանկանում եմ քեզ բարի գովազդ , բալքի մի քանի օրինակ ծախվի:B
Լիոն, այդ բոլորը քեզ հայտնի է ինչ-որ սկբնաղբյուրից, նշիր սկզբնաղբյուրդ, որ կարողանամ պատասխանել:
Եղիշե և Փարպեցի:) Եվ հարցս կրկնում եմ -
Դու պատերազմող երկրում իտալիկով նշածս քայլերը, դրանցից մի քանիսը կամ գոնե մեկը քեզ թույլ կտայիր?
Սկզբնաղբյուրը հենց Լիոնն ա: Ինչ վատ սկզբնաղբյուր ա որ ?
Սխալվում ես - սկզբնաղբյուրը Եղիշեն և Փարպեցին են:
Պիտի անպայման անունը Քսենոֆոն լիներ որ հավատայիք ? Մարտական փիղ ըլնեմ, եթե ինձ չի դզում ծերից շեր կարդալ, թե ոնց ենք մենք նվազագույն կորուստներով ում պատահի ջաղջախել, բայց վերջում մեզանից տակի բան չի մնացել:
Մարտական փիղ լինել պետք չէ, այլ ընդամենը պետք է վերլուծել կոնկրետ ճակատամարտի ընթացքը;)
Նախ Բագրատունին հաստատ Քաջ էր)) Խիզախ էլ, չէ, հենց քաջ:
И так как Смбат, муж храбрый, был давно (здесь) известен, то был принят с великим почетом, наравне с персидскими военачальниками, так же как и мальчик — с царскими сыновьями (Խորենացի, Գիրք 2, գլուխ 37).
Когда молодой Арташес возмужал, а Смбат, его воспитатель, успел совершить много славных подвигов, персидские нахарары из расположения к нему попросили царя наградить его чем он пожелает (Խորենացի, Գիրք 2, գլուխ 43).
Сам же Ерванд, покрыв на своем коне многие стадии пути, выходит к подставам, расставленным между лагерем и его городом и, пересаживаясь на свежих коней, мчится от стоянки к стоянке. Храбрый Смбат, преследуя его, нещадно гнал всю ночь до самых городских ворот (Խորենացի, Գիրք 2, գլուխ 46).
Мне приятно рассказать о храбром муже Смбате; ибо леген¬да о нем и впрямь не так уж далека от правды... Живость души и подвижность тела сочетались в нем с осмотрительностью во всем, и был он удачлив в битвах более, чем кто-либо другой. (Խորենացի, Գիրք 2, գլուխ 52).
...Однако под конец поспевает Смбат с южной ратью и вступив в битву, спасает сыновей царя, завершая сражение победой (Խորենացի, Գիրք 2, գլուխ 54).
Тогда цари Картли - Азорк и Армазел - призвали овсов и леков, привели царей овсских - братьев-голиафов по имени Базук и Анбазук - с войском овсским... Тогда Смбат призвал войско армянское; и армяне, спешно собравшись, начали преследовать картлийцев и их союзников... Смбат перешел Куру. Царь овсов Базук послал ему гонца с вызовом на поединок. Смбат облачился в доспехи, воссел на коня своего и прошелся перед готовыми к бою рядами. Навстречу выступил Базок, и с громкими криками столкнулись. Смбат поразил Базока копьем по чреслам, пронзил его насквозь, сорвал с седла и грянул оземь. Тут на помощь брату своему поспешил Анбазук. Но Смбат ловко метнул копье, пронзил Анбазука, так же как и брата, поднял его и, бросив наземь, сказал: «За сокрушенных вами армянских отцов и матерей и детей их». Тут вся армия овсов, леков и картлийцев и весь их северный род единогласно заголосили и провозгласили: «Поскольку убили они сих братьев, голиафов несравненных, смерть не будет для нас позором»... Армяне же одолели лагерь северян, рассеяли их и обратили в бегство. Смбат, покрытый множеством ран, неотступно преследовал их до ночи. Истребил он многих овсов и леков, от которых осталась лишь малость... (Լեոնտի Մրովելի).
Հը, Տրիբուն, էս լավ տղեն չարժե "Քաջ" կոչվելու, մանավանդ որ նրան արդեն իսկ այդպես են կոչել ժամանակակիցները, ինչպես նաև Խորենացին և Մրովելին?
Հետո թվերի ճշգրտությունը նայի:
Ցույց կտաս, թե որտեղ ես դու "ճշգրտություն" տեսել? Երևի չես նկատել, հա, թվերից առաջ գրած "մոտ" տերմինը:B
Հետո տես զոհերին ոնց ենք հատ հատ հաշվել,
Կցուցադրես "հատ-հատ"-ի պահը?
հետո տես, որ նվազագույն զոհերով վարի ենք տվել սաղին:
Իրոք նվազագույն? 1-ը 4-ի կորուստը ամենևին էլ նվազագույն զոհ չէ...
ՈՒ եթե կարաս ապացուցի հակառակը:
Խնդրեմ, ապացուցի -
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1378130&postcount=331
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1378218&postcount=332
Կարաս ապացուցես, որ 100 փիղ չէր, ու ասենք 87 փիղ էր:
Դրա կարիքը չկա - "մոտ" տերմինը իր մեջ ընդգրկում է այդ թվում նաև 87-ը: Իսկ այն, որ Սելևկյանների բանակում մարտական փղերը հաճախ 100-ից ավել էին - փաստ է:)
Ու Վանաձորցի ջան, եթե պետք ա կարանք զոհերի ու վիրավորների անունները հատ հատ գրենք, վերջում էլ նկարագրենք հատ հատ թե որն ինչից ա զոհվել կամ վիրավորվել:
Գրեք - ես էլ կկարդամ ու ահագին կզվարճանամ, եթե աղբյուրագիտական հիմքը իհարկե ցույց չտաք...
Հա, ու քանի չեմ մոռացել, Լիոնը ասեց, որ էս ճակատամարտը ինքն ա հայտանգործել:
Այո - մինչ այս այն ամարվել է լեգենդ, ինչը սխալ է:
Թե ոնց ա հայտնագործել, պատմությունն էտ մասին լռում ա: Բայց ես ենթադրում եմ, որ պատահական էտ կողմերով անցնելուց ա եղել:
Սխալ ես ենթադրում - ուղղակի վեր եմ կանգնել նեղմտությունից ու սթափ հայացքով ուսումնասիրել եմ Խորենացու երկը` համադրելով այն այլ սկզբնաղբյուրների հետ և դիտարկելով այն ընդհանուր պատմության ֆոնի վրա:
Ու էս սաղ վռազ պետք ա մտցնել պատմության դասագրքերի մեջ:
Համենայն դեպս սա պատմության դասագրքերում ավելի է պետք, քան շատ ու շատ բաներ...
Լիոն խոսակցությունը ի սկզբանե դու ես տարել մանկապարտեզային մակարդակի,
Անհիմն հայտարարություն, որը զուրկ է որևէ փաստական հիմքից: Իսկ այն, որ դու խոսակցությունը վարում ես "դու ես..." սկզբունքով արդեն իսկ շատ բան է ասում:)
չնայած քո պոստերը միշտ են այդ մակարդակի, ինչպես ես մի անգամ եևս գրել եմ շատ ժամանակներ առաջ:
Ու փաստորեն քո ասածները հիմք են իմ պոստերը որակելու գործում: Կներես, բայց գուցե դու ինքդ այդպես ես մտածում, և գուցե նաև վստահ ես, թե ուրիշներն էլ են այդպես մտածում բայց դա անձնապես քո խնդիրն է: Բնականաբար քո կարծիքը ինձ համար ոչինչ չարժե, այնպես որ կարող ես հպարտանալ դրանով ինչքան ուզում ես; Մի մարդու կարծիք, որը չի կարդացել իմ "բրոշյուրները", բայց դրանց մասին կարծիք է կազմում - հազիվ էլ, էլի...:)
Քո կողմից գրված բրոշյուրները բազմիցս քննարկվել են, բայց եթե ուզում ես նորից քննարկել խնդիր չկա:
Ինձ համար մեկ է - եթե կարաս քննարկես ու որևէ բան ժխտես, խնդրեմ - բայց դու չես կարող դա անել` նույնիսկ տեսականորեն: Ասեմ ինչու, թե գլխի կընկնես?
Հա և ցանկանում եմ քեզ բարի գովազդ
Շնորհակալություն ու թող նախանձողներն էլ գլուխները քարով տան:)
բալքի մի քանի օրինակ ծախվի:B
Իսկ եթե կարծում ես, որ այս ամենը ես անում եմ "բալքի մի քանի օրինակ ծախվի"-ի համար - խնդրեմ, մտածիր: Արդեն գիես, որ քո կարծիքը այսպես թե այնպես ինձ համար որևէ արժեք չունի...
Ու փաստորեն քո ասածները հիմք են իմ պոստերը որակելու գործում: Կներես, բայց գուցե դու ինքդ այդպես ես մտածում, և գուցե նաև վստահ ես, թե ուրիշներն էլ են այդպես մտածում բայց դա անձնապես քո խնդիրն է: Բնականաբար քո կարծիքը ինձ համար ոչինչ չարժե, այնպես որ կարող ես հպարտանալ դրանով ինչքան ուզում ես; Մի մարդու կարծիք, որը չի կարդացել իմ "բրոշյուրները", բայց դրանց մասին կարծիք է կազմում - հազիվ էլ, էլի...
ցավոք քո պոստերը միայն ես չեմ այդպես գնհատում, ու՞ր էր մենակ ես լինեի:(
Ի դեպ քո բրոշյուրների առաջին 2 հատորը ձեռքովս ընկել են , դրան գումարած ակումբում տեղադրած հատվածները ու պատկերացնում ես այդքանը բավարար է եղել պատկերացում կազմելու նաև մնացած հատորների ու հեղինակի մասնագիտական որակի մասին ու ցավալի է , որ փաստարկված զրույցների փոխարեն մանկական գրառումներ է անում սույն հեղինակը, բրոշյուրների գրագիտության որակը տեսնելով ես ավելին չէի էլ սպասում;)
Ինձ համար մեկ է - եթե կարաս քննարկես ու որևէ բան ժխտես, խնդրեմ - բայց դու չես կարող դա անել` նույնիսկ տեսականորեն: Ասեմ ինչու, թե գլխի կընկնես?
Խորհուրդ կտամ կարդալ տրիբունի կողմից բերված հատվածը վերևում և սկսել հիմնավորել, այ երբ հիմնավորես, կանցնենք առաջ::B
Շնորհակալություն ու թող նախանձողներն էլ գլուխները քարով տան
այո, պատկերացնում ես ամբողջ Պատմաբանական ֆակուլտետի դասածոսական կազմը և գիտությունների ակադեմիայի ակդեմիկոսները նախանձից եղունգներն են կրծում ու օպերատիվ տեղեկությունների համաձայն սկսել են գլուխները քարին տալ:D
Իսկ եթե կարծում ես, որ այս ամենը ես անում եմ "բալքի մի քանի օրինակ ծախվի"-ի համար - խնդրեմ, մտածիր: Արդեն գիես, որ քո կարծիքը այսպես թե այնպես ինձ համար որևէ արժեք չունի...
Չունի քանի որ չի օգնում գրդոնչիությանը:(
Իմ կարծիքը այնքան նշանակություն ունի, որ կցկտուր ու նյարդային պատասխաններ ես տալիս:
Ի դեպ ստում ես, վերջին ռեալ հանդիպմանը ասում էիր, որ շատ հետաքրիր է կարծիքը, ինչպիսի ռադիկալ փոփոխություն:(
Եղիշե և Փարպեցի:) Եվ հարցս կրկնում եմ -
Դու պատերազմող երկրում իտալիկով նշածս քայլերը, դրանցից մի քանիսը կամ գոնե մեկը քեզ թույլ կտայիր?
Ես թույլ չէի տա:)
Բայց հիմա մեր աչքի առաջ նախընտրական շրջաններում տեսնում ենք, թե ինչպիսի շառեր են իրար անում որևէ պաշտոնի թեկնածուները և ինչ հերոսական անցյալ են իրենց վերագրում, որոնց միակ ականատեսը իրենց մերձավորներն են եղել, զարմանում ես, թե որտե՞ղ ենք քնած եղել, որ այդ ամենը բաց ենք թողել:
Ես թույլ չէի տա
Բայց հիմա մեր աչքի առաջ նախընտրական շրջաններում տեսնում ենք, թե ինչպիսի շառեր են իրար անում որևէ պաշտոնի թեկնածուները և ինչ հերոսական անցյալ են իրենց վերագրում, որոնց միակ ականատեսը իրենց մերձավորներն են եղել, զարմանում ես, թե որտե՞ղ ենք քնած եղել, որ այդ ամենը բաց ենք թողել:
Վանաձորցի ջան հաշվի առ, որ Եղիշեն պատկանում էր Վարդանի կողմնակիցների շարքին ու իր աշխատությունը հարմարեցրել է հենց իրենց:
Իսկ Փարպեցին եկեղեցական ֆինանսավորում ունենալով գրել է այնպես ինչպես թելադրել են, այստեղ տրամաբանող մարդը տրամաբանում և վերլուծելու միջոցով դուրս է հանում ճշմարտությունը, ոչ տրամաբանողը նույնությամբ կրկնում: ;)
Հը, Տրիբուն, էս լավ տղեն չարժե "Քաջ" կոչվելու, մանավանդ որ նրան արդեն իսկ այդպես են կոչել ժամանակակիցները, ինչպես նաև Խորենացին և Մրովելին?
Ապեր, բայց ես բան եմ ասել: Ես ընդհամենը խորհուրդ եմ տվել Քաջի փոխարեն Խիզախ գրել: Հետո մի բան չեմ հասկանում, էս Խորենացին ինչի ա ռուսերեն գրել ?? :)
Ամեն դեպքում, եղբայր, նույնիսկ Խորենացին Բասենի մասին բան չի ասել: Էտ դու ինքդ ես ասել: Ու Լիոն ջան, էլի եմ ասում եղբայր, մի նեղացի ու մի ձգտի ապացուցել, որ դու 100%-ով ճիշտ ես միշտ: Ու մի փորձի միշտ հաղթող դուրս գալ, փղերով կամ առանց փղերի: Եղբայր, դա քո հիմնական սխալն է - դրանով դու բոլորիս տարամդրում ես քո դեմ: Հասկանում ես, որ բացառվում է որևէ մեկիս 100% ճիշտ լինելը հարցերի վերաբերյալ որոնք տեղի են ունեցել 2200 տար առաջ? Իսկ դու ամեն ինչ փորձում ես ներկայացնել որպես անբեկանելի ճշմարտություն, ու չես ընդունում ոչ մի քննադատություն ու կասկած քո գրածների նկատմամբ: Նման բան ուղղակի հնարավոր չի: Նույնիսկ Հռոմի պատմությունը, որի մասին սկզբնաղբյուրներն անհամեմատ ավելի շատ են, ու նույնիսկ համակարգված արխիվներ կան պահպանված, մինչև հիմա հազարավոր բաց հարցեր ունի:
Տրիբուն
Ապեր, բայց ես բան եմ ասել: Ես ընդհամենը խորհուրդ եմ տվել Քաջի փոխարեն Խիզախ գրել:
Ինչու այնուհանդերձ "Քաջ" - նախ այդ տերմինը օգտագործել են պատմիչները և ժամանակակիցները և հետո, հնարավոր է որ սխալվեմ, թող լեզվաբանները ուղղեն, "քաջ" և "խիզախ" հասկացությունների մեջ, ինչքան ես գիտեմ, մի փոքրիկ տարբերություն կա - "խիզախ"-ը, թեև կրում է, բայց ավելի քիչ է ենթադրում "քաջության" հատկանիշներ և ավելի շատ շեշտը դնում է "զենքին լավ տիրապետել"-ու, "լավ վոին ու վայակա" լինելու հատկանիշների վրա:think
Հետո մի բան չեմ հասկանում, էս Խորենացին ինչի ա ռուսերեն գրել ?? :)
Պատկերացրու ինտեռնետում չկարողացա գտնել Խորենացու երկի հայերեն թվային տարբերակը - եթե դու գտնես, իհարկե շնորհակալ կլինեմ և բոլոր հղումները այսուհետ կլինեն հայերեն:)
Ամեն դեպքում, եղբայր, նույնիսկ Խորենացին Բասենի մասին բան չի ասել: Էտ դու ինքդ ես ասել:
Ըստ Մովսես Խորենացու /Գիրք 2, գլուխ 54/. "На Западе возникают какие-то смуты, и Арташес в расчете на это с презрением отвергает римскую власть и прекращает выплату дани. Император же Домициан в гневе насылает на него войско, которое, достигнув пределов Кесарии, пускается в преследование Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа.".
Բա էս ինչա:o
Ու Լիոն ջան, էլի եմ ասում եղբայր, մի նեղացի ու մի ձգտի ապացուցել, որ դու 100%-ով ճիշտ ես միշտ: Ու մի փորձի միշտ հաղթող դուրս գալ, փղերով կամ առանց փղերի: Եղբայր, դա քո հիմնական սխալն է - դրանով դու բոլորիս տարամդրում ես քո դեմ: Հասկանում ես, որ բացառվում է որևէ մեկիս 100% ճիշտ լինելը հարցերի վերաբերյալ որոնք տեղի են ունեցել 2200 տար առաջ? Իսկ դու ամեն ինչ փորձում ես ներկայացնել որպես անբեկանելի ճշմարտություն, ու չես ընդունում ոչ մի քննադատություն ու կասկած քո գրածների նկատմամբ: Նման բան ուղղակի հնարավոր չի: Նույնիսկ Հռոմի պատմությունը, որի մասին սկզբնաղբյուրներն անհամեմատ ավելի շատ են, ու նույնիսկ համակարգված արխիվներ կան պահպանված, մինչև հիմա հազարավոր բաց հարցեր ունի:
Տրիբուն ջան, ցավդ տանեմ - ես էնքան վատ եմ զգում, որ այս էլ քանի տարվա ծանոթ ենք, բայց դու տենց էլ ինձ չհասկացար:( Ախպեր ջան, ես չեմ ձգտում պատմական վեճերում միշտ ճիշտ ու հաղթող լինել, ափսոս, որ այս պարզ բանը ես արդեն քանի տարի է չկարողացա քեզ փոխանցել: Ես միշտ տեղ եմ թողնում այլ ենթադրությունների համար... Բայց - ենթադրենք մի որևէ X հարցի վերաբերյալ ես ունեմ որ Z տեսակետը, իրավունք ունեմ, չէ, ունենալ:) Հիմա ենթադրենք, թե որևէ մեկը հակառակն է ասում... Ախր ես այդ տեսակետին չեմ հանգել մեկ ժամյա և նույնիսկ մեկօրյա հետազոությունների և մտածմունքների արդյունքում, ես դրան հաճախ հանգել եմ նույնիսկ ամիսների փնտրտուքների արդյունքում: Հիմա, ասենք որևէ մեկը հակառակն է պնդում - ես, բնականաբար, սկսում է գործի դնել իմ փաստարկները, իրոք ինչ-որ տեղ հույս ունենալով, որ հակառակորդս կհաղթի: Ես ինչ մեղք ունեմ, որ սովորաբար իմ տեղադրած փաստարկներից հետո զրուցակիցս էլ ավելացնելու բան չի ունենում?
Եղբայր, դա զրուցակցիս մեղքը չէ, ուղղակի ես շատ եմ ուսումնասիրել ու կարդացել այս ամենը, ես միշտ ձգտել եմ օբյեկտիվ լինել, ես երբեք տուրք չեմ տվել ազգայնամոլությանը ու արդյունքում թույլ տեղերի թիվը մինիմալի եմ հասցրել: Քանի որ ես գիտեմ - իմ գիրքը ես չեմ գրել միայն ինձ և նույնիսկ միայն մնացած հայերի համար - իմ գիրքը կարդալու են նաև արտերկրում, այդ թվում նաև թուրքերը և այդ թվում նաև չափազանց լավ պատրաստված մարդիկ: Դրա համար ես ուղղակի իրավունք չունեմ ոչ օբյեկտիվ լինել - մասնագետը իմ սխալը միանգամից կբռնի ու ես ուղղակի կարժեզրկեմ իմ թեման - ես կգործեմ հակառակ էֆեկտը և հայ ժողովրդի ռազմական պատմությունը ներկայացնելու փոխարեն այն կդարձնեմ ծիծաղի առարկա...
Ասածս ինչ է - ես վեճում հաղթելը ինքնանպատակ չեմ դարձրել, ուղղակի ես սիրում եմ վեճում պաշտպանել իմ տեսակետները: Ու ես ուրախ, չափազանց ուրախ կլինեի, որ այստեղ կամ այլ վայրում իմ որևէ մի տեսակետ ժխտվեր - դրանից էլ լավ բան? Չէ որ ըստ էության գրքումս մի սխալ կպակասեր և այն ավելի լավը կդառնար... Բայց միաժամանակ նաև ես ինձ իրավունք եմ վերապահում լինել իմ կարծիքների և տեսակետների "դատապաշտպանը" և ժխտումը ընդունված կլինի միայն ու միայն այն դեպքում, երբ ինձ ժխտողը կարողանա ժխտել կամ գոնե էականորեն կասկածի տակ դնել իմ կողմից իմ բոլոր փաստակների օգնությամբ պաշտպանվող իմ թեզիսները - պայմաը միայն դա է - Բայց առայժմ ես նման դեպք չեմ հիշում: Ըհը, թարմ օրինակ - ասում ես, թե ", նույնիսկ Խորենացին Բասենի մասին բան չի ասել" - հիմա ինչ, հանուն նրա, որ չլինեմ քո պոստի երկրորդ մասում նշածդ հատկանիշների տեր մարդ - չասեմ, որ Խորենացին իրականում ուղղակիորեն խոսում է Բասենի մասին? Բայց չէ որ այդ դեպքում հանուն կեղծ համեստության դուրս կգա, որ ես հեքիաթներ եմ գրել, որ այդ ամենը Բասենում չի եղել ու մի հիանալի ու հաղթական ճակատամարտ ըստ էության կկորի մեր ռազմական պատմությունից? Ինձ թվում է ես ճիշտ տարբերակ եմ ընտրել...
Իսկ ենթադրությունների պահով /կողմերի բանակների թվեր և այլն/ - ես գրել եմ ամենահավանական տարբերակը, այն տարբերակը, որը ինձ է հավանական թվացել տարբեր փաստերի հաշվի առնելով: Ասել եմ ու նորից կասեմ - դրանք բացարձակ ճշմարտությունների երբեք չեն հավակնում, դրանք ուղղակի ամենահավանական ենթադրություններին են...
Վանաձորցի
Ես թույլ չէի տա:)
Ուրախ եմ: Իսկ Վասակ Սյունին թույլ տվեց... և դրա համար էլ դավաճանին արժանի վերջաբանի հասավ:
Բայց հիմա մեր աչքի առաջ նախընտրական շրջաններում տեսնում ենք, թե ինչպիսի շառեր են իրար անում որևէ պաշտոնի թեկնածուները և ինչ հերոսական անցյալ են իրենց վերագրում, որոնց միակ ականատեսը իրենց մերձավորներն են եղել, զարմանում ես, թե որտե՞ղ ենք քնած եղել, որ այդ ամենը բաց ենք թողել:
Ինքդ էլ ես հասկանում, որ 1991-2009 թվականների Հայաստանյան որևէ մի քաղաքական գործիչ նման բան չի արել /համենայն դեպս մենք դրա մասին չգիտենք կամ էլ դա չի ապացուցվել/: Հասկանում ես, խնդիրը քաղաքական կողմնորոշման մեջ չէ - անձամբ ես չեմ ասում, որ Վասակը դավաճան էր, քանի որ ավելի մեղմ քաղաքականության կողմնակից էր - ոչ, դա քաղաքական գծերի տարբերություն է, որը դժվար է դավաճանություն կոչել:
Խոսքը կոնկրետ արարքների մասին է, այսքան բան: Իսկ ինչ վերաբերվում է նրան, թե այդ մասին մեզ հայտնում են Վասակի քաղաքական ճամբարի հակառակ կողմի պատմիչները, ապա այս դեպքում նման պնդումը հիմնազուրկ չլինելու և այդ պատմիչների հայտնած թվյալները ժխտելու միայն մի տարբերակ կա -
Նման պնդում անող մարդը պետք է հիմնավորված կերպով ապացուցի, որ իմ պոստում բերված արարքները Վասակը իրականում չի արել և պատմիչները "նրա գլխին սարքել են":
Խնդրեմ, հատում թեմա կա Ավարայրի մասին - գրեք: Ես էլ մեծ հետաքրքրությամբ կկարդամ:)
ցավոք քո պոստերը միայն ես չեմ այդպես գնհատում, ու՞ր էր մենակ ես լինեի:(
Գրողը տանի, այս գիշեր հաստատ չեմ քնի:P
Ի դեպ քո բրոշյուրների առաջին 2 հատորը ձեռքովս ընկել են , դրան գումարած ակումբում տեղադրած հատվածները ու պատկերացնում ես այդքանը բավարար է եղել պատկերացում կազմելու նաև մնացած հատորների ու հեղինակի մասնագիտական որակի մասին
Դե եթե այդքանը բավարար է պատկերացում կազմելու համար, կազմիր: Եվ այսպես,
Norton-ը շատ վատ կարծիք ունի 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի մասին, քանի որ այդ 70 հատորից առաջին 2 հատորները նրա ձեռքն են ընկել և հենց այդ "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա նա պատկերացում է կազմել դրանց, ինչպես նաև հեղինակի մասնագիտական որակի մասին:)
Իմացանք, Norton, այլևս կարող ես չկրկնել: Իսկ թե ինչքան արժեքավոր է մի մարդու կարծիք, որը նույնիսկ չի կարդացել այն, ինչ քննադատում է, այլ ընդամենը կարծիք է կազմել նյութի մասին "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա... թող ամեն մեկն ինքը որոշի:)
ու ցավալի է , որ փաստարկված զրույցների փոխարեն մանկական գրառումներ է անում սույն հեղինակը, բրոշյուրների գրագիտության որակը տեսնելով ես ավելին չէի էլ սպասում;)
Անհիմն պնդում: Ու հատկապես վերջին պոստեր ֆոնի վրա, երբ ես կրկնեցի Բասենի ճ-մ-ի վերաբերյալ իմ փաստարկները, քո պնդումը հատկապես ծիծաղելի է:D
Խորհուրդ կտամ կարդալ տրիբունի կողմից բերված հատվածը վերևում և սկսել հիմնավորել, այ երբ հիմնավորես, կանցնենք առաջ::B
Իսկ ես խորհուրդ կտայի իմ պոստերը կույր մոլեռանդի նման ժխտելու փոխարեն ավելի ուշադիր կարդալ. այդ դեպքում դու գուցե կնկատեիր, որ Տրիբուն-ի կողմից բերված հատվածին ես արդեն պատասխանել եմ:)
այո, պատկերացնում ես ամբողջ Պատմաբանական ֆակուլտետի դասածոսական կազմը և գիտությունների ակադեմիայի ակդեմիկոսները նախանձից եղունգներն են կրծում ու օպերատիվ տեղեկությունների համաձայն սկսել են գլուխները քարին տալ:D
Ով որ է... այդ թվում և քո նշած մարդիկ /եթե համապատասխանում են նշածս հատկանիշներին, իհարկե/:)
Չունի քանի որ չի օգնում գրդոնչիությանը:(
Անիմաստ և անհիմն որակում: Ուղղակի հիշեցնեմ, որ Norton-ի կողմից այդ կարծիքը կազմվել է 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի առաջին 2 հատորները նրա "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա:D:hands
Իմ կարծիքը այնքան նշանակություն ունի, որ կցկտուր ու նյարդային պատասխաններ ես տալիս:
Վայ, գրողը տանի, ախր շատ կցկտուր է /տես օրինակ այս էջը և գտի իմ պոստերից երկար պոստ/ և նյարդային /այդ ես եմ զրուցակցիս կոչում զբաղվող "գրդոնչիությամբ", տալիս այլ անիմաստ որակումներ/...:think
Ի դեպ ստում ես, վերջին ռեալ հանդիպմանը ասում էիր, որ շատ հետաքրիր է կարծիքը, ինչպիսի ռադիկալ փոփոխություն:(
Ի դեպ - չեմ ստում :) Վերջին ռեալ պոստերդ էականորեն փոխեցին քո կարծիքի մասին իմ կարծիքը, քանի որ եթե ռեալ հանդիպման ժամանակ դու գոնե փորձում էիր որևէ փաստարկներ բերել, ապա վերջին պոստերումդ զբաղված ես ուղղակի անիմաստ զրույցով և անիմաստ ու անհիմն պիտակներ կպցնելով:)
Դասագրքերից էս ուր եք եկել հասել ...փիղ, ականատես, սուտ վկայություն,
Լիոն ջան երնեկ քո հավեսին :)
Դե եթե այդքանը բավարար է պատկերացում կազմելու համար, կազմիր: Եվ այսպես,
Norton-ը շատ վատ կարծիք ունի 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի մասին, քանի որ այդ 70 հատորից առաջին 2 հատորները նրա ձեռքն են ընկել և հենց այդ "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա նա պատկերացում է կազմել դրանց, ինչպես նաև հեղինակի մասնագիտական որակի մասին
Իմացանք, Norton, այլևս կարող ես չկրկնել: Իսկ թե ինչքան արժեքավոր է մի մարդու կարծիք, որը նույնիսկ չի կարդացել այն, ինչ քննադատում է, այլ ընդամենը կարծիք է կազմել նյութի մասին "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա... թող ամեն մեկն ինքը որոշի
Լիոն պատկերացրու, որ բավարար է, եթե 2 հատորը մեղմ ասած վատ որակի է, դա արդեն հիմք է կարծիք կազմելու մնացածի մասին, քանի որ որակով աշխատանքը կամ ամբողջապես է որակով լինում, կամ ընդհանրապես չի լինում:
Ակումբում տեղադրված հատվածները արդեն տեղկեւոթյուն են տալիս մնացած հատորների որակի մասին, ի դեպ ես ժամանակս չէի ծախսի 70 հատորյակների վրա, այն ավելի թանկ է::)
Իսկ ես խորհուրդ կտայի իմ պոստերը կույր մոլեռանդի նման ժխտելու փոխարեն ավելի ուշադիր կարդալ. այդ դեպքում դու գուցե կնկատեիր, որ Տրիբուն-ի կողմից բերված հատվածին ես արդեն պատասխանել եմ
Դա փաստարկ է կոչվում՞:)
Թվերը հիմնավորել ես՞, ինչու այդքան զոհ, այդքան փիղ և այլն, ոչ մ ի փաստարկ չկա::)
Անիմաստ և անհիմն որակում: Ուղղակի հիշեցնեմ, որ Norton-ի կողմից այդ կարծիքը կազմվել է 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի առաջին 2 հատորները նրա "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա
Լիոն չլինի ուզում ես ասես, որ միայն այդ երկու հատորներն էին այդ վիճակում:O
Եթե սույն հեղինակը ոչ մի հիմնավորում չի բերում առաջին երկու հատորում, ի՞նչ հրաշք պիտի լինի, որ մնացած գրքերը հանկարծ սկսեն փաստարկված լինել:
Վայ, գրողը տանի, ախր շատ կցկտուր է /տես օրինակ այս էջը և գտի իմ պոստերից երկար պոստ/ և նյարդային /այդ ես եմ զրուցակցիս կոչում զբաղվող "գրդոնչիությամբ", տալիս այլ անիմաստ որակումներ/..
Ցավոք այդ երեվույթին, հայոց լեզվում ուրիշ հարմար բառ չկա: Եթե գիտես լուսավորի:
Ի դեպ - չեմ ստում Վերջին ռեալ պոստերդ էականորեն փոխեցին քո կարծիքի մասին իմ կարծիքը, քանի որ եթե ռեալ հանդիպման ժամանակ դու գոնե փորձում էիր որևէ փաստարկներ բերել, ապա վերջին պոստերումդ զբաղված ես ուղղակի անիմաստ զրույցով և անիմաստ ու անհիմն պիտակներ կպցնելով
Ռեալում ասեմ, դու տարբերվում ես վիրտուալից, քանի որ շատ բաներ , որոնք չես ընդունում ֆորումում, հանկարծ սկսում ես ընդունել, շատ տեսակետներ համարում չափազնացված, բայց ակումբ մտնելուն պես առյուծի կաթ խմում և շարունակում հին պատմությունը: Դա էլ մարդկային որակների մասին:
Ի դեպ, նշել էիր Մովսես Խորենացի սկզբնաղբյուր, բայց անյտեղ ոչ մասնակիցների, ոչ զոհվածների թվաքանակի մասին խոսք չկա, եթե կա բեր այդ հատվածը:
Լիոն պատկերացրու, որ բավարար է, եթե 2 հատորը մեղմ ասած վատ որակի է, դա արդեն հիմք է կարծիք կազմելու մնացածի մասին, քանի որ որակով աշխատանքը կամ ամբողջապես է որակով լինում, կամ ընդհանրապես չի լինում:
Ակումբում տեղադրված հատվածները արդեն տեղկեւոթյուն են տալիս մնացած հատորների որակի մասին, ի դեպ ես ժամանակս չէի ծախսի 70 հատորյակների վրա, այն ավելի թանկ է::)
Դե, բավարար է, որւեմն բավարար է: Մեկ անգամ ևս փաստենք, որ Norton-ը շատ վատ կարծիք ունի 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի մասին, քանի որ այդ 70 հատորից առաջին 2 հատորները նրա ձեռքն են ընկել և հենց այդ "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա նա պատկերացում է կազմել դրանց, ինչպես նաև հեղինակի մասնագիտական որակի մասին:) Իսկ թե ինչքան արժեքավոր է մի մարդու կարծիք, որը նույնիսկ չի կարդացել այն, ինչ քննադատում է, այլ ընդամենը կարծիք է կազմել նյութի մասին "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա... թող ամեն մեկն ինքը որոշի:)
Դա փաստարկ է կոչվում՞:)
Թվերը հիմնավորել ես՞, ինչու այդքան զոհ, այդքան փիղ և այլն, ոչ մ ի փաստարկ չկա::)
Հլը նորից նայիր - եթե չգտար, կբերեմ պոստերը ավելի մանրամասնորեն ;)
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=331
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=332
Լիոն չլինի ուզում ես ասես, որ միայն այդ երկու հատորներն էին այդ վիճակում:O
Եթե սույն հեղինակը ոչ մի հիմնավորում չի բերում առաջին երկու հատորում, ի՞նչ հրաշք պիտի լինի, որ մնացած գրքերը հանկարծ սկսեն փաստարկված լինել:
Իհարկե, ոչ մի հիմնավորում - աբսալյուտնի:P
Ցավոք այդ երեվույթին, հայոց լեզվում ուրիշ հարմար բառ չկա: Եթե գիտես լուսավորի:
Ես չէի էլ կասկածում, որ չես հասկանա...
Ռեալում ասեմ, դու տարբերվում ես վիրտուալից, քանի որ շատ բաներ , որոնք չես ընդունում ֆորումում, հանկարծ սկսում ես ընդունել, շատ տեսակետներ համարում չափազնացված, բայց ակումբ մտնելուն պես առյուծի կաթ խմում և շարունակում հին պատմությունը:
Օրինակ...
Դա էլ մարդկային որակների մասին:
Դե էդա... տես ministr-ի ստորագրությունը:)
Ի դեպ, նշել էիր Մովսես Խորենացի սկզբնաղբյուր, բայց անյտեղ ոչ մասնակիցների, ոչ զոհվածների թվաքանակի մասին խոսք չկա, եթե կա բեր այդ հատվածը:
Ու ինչ եմ ես գրել այդ կապակցությամբ? Կարդացել ես?
Դե, բավարար է, որւեմն բավարար է: Մեկ անգամ ևս փաստենք, որ Norton-ը շատ վատ կարծիք ունի 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի մասին, քանի որ այդ 70 հատորից առաջին 2 հատորները նրա ձեռքն են ընկել և հենց այդ "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա նա պատկերացում է կազմել դրանց
Լիոն համոզվում եմ, որ նույն փոստը մի քանի անգամը կրկնելը քեզ կայֆա տալի, էլ գրելու բան չկա քոփի փեստ:Մի լավ թռրուն կա էդ ֆունկացիների համդրմամբ թ տառովա սկսվում::)
Հլը նորից նայիր - եթե չգտար, կբերեմ պոստերը ավելի մանրամասնորեն
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=331
http://www.akumb.am/showpost.php?p=1...&postcount=332
Լինկերը չեն աշխատում:
Ինձ կոնկրետ սկզբանաղբյուրներ բեր, իմ ձեռքի տակ կան չեմ ալարի կնայեմ:
Դե էդա... տես ministr-ի ստորագրությունը
Օ՜ չգիտեի, վագրիկը արդեն կատվիկա դարձել:D Ճիշտ ասած ես ավելի ցածր կարծիք ունեմ, կատուն գոնե տրամաբանող կենդանի է:
Ու ինչ եմ ես գրել այդ կապակցությամբ? Կարդացել ես?
Սկզբնաղբյուրներ՝ Խորենացի և Բուզանդ, այդքանը բավարար է: Սկզբնաղբյուրներում իմ նշված նյութերի վերաբերյալ տեղեկություն չկա, եթե կան դիր այստեղ:
Լիոն համոզվում եմ, որ նույն փոստը մի քանի անգամը կրկնելը քեզ կայֆա տալի, էլ գրելու բան չկա քոփի փեստ:Մի լավ թռրուն կա էդ ֆունկացիների համդրմամբ թ տառովա սկսվում::)
Դե չէ, էդքան էլ անիմաստ չի - իմացանք քո կարծիքը և պարզեցինք, թե այն ինչ աստիճանի հիմնավորված է:)
Օ՜ չգիտեի, վագրիկը արդեն կատվիկա դարձել:D Ճիշտ ասած ես ավելի ցածր կարծիք ունեմ, կատուն գոնե տրամաբանող կենդանի է:
Անիմաստ բառերի կույտ...
Սկզբնաղբյուրներ՝ Խորենացի և Բուզանդ, այդքանը բավարար է: Սկզբնաղբյուրներում իմ նշված նյութերի վերաբերյալ տեղեկություն չկա, եթե կան դիր այստեղ:
Բյուզանդը ստեղ ինչ գործ ունի:o
Լինկերը չեն աշխատում:
Ինձ կոնկրետ սկզբանաղբյուրներ բեր, իմ ձեռքի տակ կան չեմ ալարի կնայեմ:
Հիմա անցնենք նրան, ինչի համար էլ ըստ էության ես այստեղ եմ, այսինքն հետաքրքիր և փաստարկված զրույցին: Այս անգամ ես կպատասխանեմ մի քիչ այլ կերպ, քանի որ հարցերը ցրված էին հարգարժան Տրիբունի մի քանի պոստերում, երբեմն իրար կրկնում էին և այլն: Ավելին, իմ պատասխանով ես ցույց կտամ, թե ինչպես եմ ես կոնկրետ օրինակի վրա մտածել, օգտվել աղբյուրներից և այլն: Օրինակը մ.թ.ա. 160 թ-ի Բասենի ճ-մ է /նման վերլուծություն ես կարող եմ անել իմ գրքում բերված ցանկացած ճակատամարտի վերաբերյալ/:
Եվ այսպես
Մ.թ.ա. 160 - - որտեղից այս թիվը? Միանգամից ասեմ, հարգելի Տրիբուն, որ չնսեմացնելով հանդերձ Ձեր գիտելիքներ մակարդակը, Հայոց պատմության աղբյուրագիտությանը իրոք վատ եք ծանոթ: Ինչու - որովհետև մի քիչ ծանոթ մարդու մոտ նախևառաջ հարց կառաջանար, թե ես որտեղից եմ ԸՆԴՀԱՆՐԱՊԵՍ վերցրել տեղեկատվությունը այս ճակատամարտի մասին: Ընդ որում ասեմ, տեղեկատվությունը բավականին մանրամասն է: Հնարավոր է, որ դուք կարծել եք, թե ես նկատի եմ ունեցել մ.թ.ա. 165 թ-ի Տմորիքի ճ-մ-ը, ուղղակի այն կոչել եմ Բասենի ճ-մ... Ասեմ, որ ոչ... Տմորիքի ճակատամարտը, ինքնին լինելով բավականին քննարկված է սովետահայ պատմագիտության կողմից /բացի ընդհանուր թեմայով աշխատություններից տես հատկապես Էլչիբեկյան Ժ. Գ. "Հայաստանը և Սելևկյանները", Երևան 1979/, այն դեպքում, երբ առանց չափազանցեցնելու կարող եմ ասել - այս ճակատամարտը հայտնագործել եմ ես և նախկինում սրա մասին գրված չի եղել: Այսիպիսով, վերադառնանք սկզբին` որտեղից այս թիվը?
Պատասխանը մի քիչ երկար կարող է թվալ, բայց ասեմ - դա դրան արժե:
Ըստ Մովսես Խորենացու /Գիրք 2, գլուխ 54/ /այսուհետ և հետագայում մեջբերումները կբերվեն ռուսերեն, որի համար հայցում եմ մոդեռների ներողամտությունը - ինչ արած, Խորենացու հայերեն թվային տարբերակ ինտեռնետում չկա/. "На Западе возникают какие-то смуты, и Арташес в расчете на это с презрением отвергает римскую власть и прекращает выплату дани. Император же Домициан в гневе насылает на него войско, которое, достигнув пределов Кесарии, пускается в преследование Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа. Здесь их встречает Артавазд со всеми сыновьями царя, во главе восточной и северной рати. Они вступают в сражение и попадают в крайне тяжелое положение. Однако под конец поспевает Смбат с южной ратью и вступив в битву, спасает сыновей царя, завершая сражение победой. Уже престарелый, он, однако, по-молодому подготовил и провел наступление и, пустившись в преследование, гнал римское войско до самых границ Кесарии."
Ես պատահականորեն չբերեցի այս երկար մեջբերումը, քանի որ այն մեզ անընդհատ պետք է գալու: Բայց նախ ինչ կարելիէ իմանալ այս մեջբերումից ճակատամարտի ժամանակի առումով?: Նախ այստեղ խոսվում է Արտավազդի մասին, այսինքն մեր այս ինքնասեր արքայազնը այս ճակատամարտի ժամանակ եղել է բավականին հասուն, կամ էլ առնվազն, այսպես ասենք, երեխա չի եղել, քանի որ նրան, ինչպես նաև իր եղբայրներին, վստահված է եղել Զորավարության հրամանատարություն - ըստ Խորենացու. /Գիրք 2, գլուխ 53/. "Арташес разделяет на четыре части также начальство над войском: восточную рать оставляет за Артаваздом, западную отдает Тирану, южную вверяет Смбату и северную - Зареху": Ըհը, սա էլ է կարևոր: Այսպիսով Արտավազդը, որը եղբայրներից ամենամեծն էր, ստացել է զորավարություն, ընդ որում այն ժամանակ, երբ իր մյուս 2 եղբայրներն էլ են եղել առնվազն ոչ երեխա, քանի որ երեխային զորավարություն չէին վստահի: Կարող ենք մոտավորապես ենթադրել, որ զորավարության հրամանատար դառնալու ժամանակ Արտավազդը եղել է մոտ 23 տարեկան / +/- 2 տարի/, իսկ փոքր եղբայրները` մոտ 18-20 տարեկան: Անցնենք առաջ - երբ ծնվեց Արտավազդը, սա ամենաէական հարցն է, քանի որ այն օգնում է մեզ քանդել այս խճճված ժամանակագրական հանգույցը: Բայց մինչև առաջ անցնելը արձանագրենք, որ Արտավազդը Արտաշեսի և Սաթենիկի մեծ տղան էր և բնականաբար պետք է ծնված լիներ Սաթենիկի հետ ամուսնանալուց հետո: Այսինքն, երբ է եղել Հայ-Ալանական պատերազմը: Ես իմ գրքում առաջարկել եմ մ.թ.ա. 184 թ-ը` հիմք ընդունելով համաշխարհային սկզբնաղբյուրները...
Հատված "Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք, Գիրք 6"-ից
"Մ.թ.ա 180-ական թվականներին քոչվոր սարմատների մեծաթիվ ու հզոր հորդան անցավ Վոլգան և գլխովին ջախջախեց հիշատակված տարածքներին մինչ այդ տիրող սկյութերին, որոնց փոքր մասը նահանջեց արևմուտք, հետագայում ընդունելով սարմատների գերիշխանությունը, իսկ հիմնական մասը ձուլվեց սարմատների մեջ ու ավելի ուժեղացրեց վերջիններիս: Սրա արդյունքը եղավ մասնավորապես այն, որ Դանուբից Վոլգա ձգվող Մերձսևծովյան և Նախակովկասյան լայնարձակ տափաստաններում ստեղծվեց սարմատների արքայական ցեղ հանդիսացող ալանների (արևմտյան աղբյուրներում` "ռոկսալաններ") գլխավորած Ալանական հզոր թագավորությունը, որը ակտիվ արտաքին ավարառուական քաղաքականություն էր վարում: Հայ-Ալանական պատերազմը այս քաղաքականության արդյունքներից մեկն էր:"
Մ.թ.ա. 180-ական թվականներ... պատմագիտությունը առայժմ զգուշանում է սրանից ավել ասել: Իսկ ինչու ես հանկարծ վերցրեցի ու ասացի մ.թ.ա. 184?
Հատված "Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք, Գիրք 6"-ից
"Արտաշես I-ի որդի Արտավազդը պետք է ծնված լիներ ամենաուշը մ.թ.ա. 183 թվականին, քանզի նրա կրտսեր եղբայրները պետք է գոնե չափահաս լինեին` Արտաշես I-ի թագավորության վերջում իրենց ստանձնած պատասխանատու պաշտոնները վարել կարողանալու համար: Այսինքն եթե համարենք, որ եղբայրներից ամենափոքրը ստանձնել է իր պաշտոնը 18 տարեկան հասակում, ապա գալիս ենք հետևության, որ Արտավազդը արքա է դարձել 23 տարեկանում: Այս ամենի արդյունքում կարելի է գալ հետևության, որ ամենայն հավանականությամբ Հայ-Ալանական պատերազմի ընթացքում Ալանական թագավորության բանակի արշավանքը ու Արտաշեսի և Սաթենիկի ամուսնությունը տեղի են ունեցել մ.թ.ա. 184 թվականին, իսկ Արտավազդը ծնվել է մ.թ.ա. 183 թ-ին:"
Այսպիսով առաջին քարը դրվեց առ այն, որ ճակատամարտը եղել է մ.թ.ա. 160 թ-ին... Սակայն կասկածամիտ ընթերցողը իրավունք ունի համարել այս ամենը շատ երերուն: Ես ինքս էլ հաստատ չէի պնդի, եթե այլ ապացույցներ չունենայի...
Հատված "Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք, Գիրք 6"-ից
"...այս իրադարձությունների հետ կապված Արտաշես I-ի որդիների և հատկապես Արտավազդի` դեռևս որպես արքայորդու, սակայն արդեն բավականին հասուն երիտասարդի հիշատակումը (վերևում հիմնավորվեց Արտաշեսի որդի Արտավազդի ծննդյան թվականը` մ.թ.ա. մոտ 183) մեզ օգնում է պարզել այս ճակատամարտի բավականին ճշգրիտ թվականը: Նույնն է հաստատում նաև "ծերունազարդ" Սմբատ Քաջ Բագրատունու մասին հողորդումը, որը Արտաշես I-ի պատանեկության ու ամուրիության ժամանակ արդեն հասուն այր էր և ուներ երեխաներ, իսկ իր սանի որդիների հասունության ժամանակ իրոք պետք է որ արդեն "ծերունազարդ" լիներ: Այսպիսով ստացվում է մ.թ.ա II դարի մոտ երկրորդ քառորդը, սակայն այն ժամանակը, երբ Արտաշես I-ը դեռ ողջ էր, իսկ արքայազն Արտավազդը` բավականին հասուն: Այսինքն իրադարձությունը կարող է տեղի ունեցած լինել մ.թ.ա. մոտ 165 թ-ից (երբ Արտավազդ արքայազնը գոնե 18 տարեկան կլիներ) մ.թ.ա. 160 թ-ի (երբ մահացավ Արտաշես I-ը) միջև ընկած ժամանակահատվածում, մի ժամանակահատված, երբ Մեծ Հայքը պատերազմում էր Սելևկյանների թագավորության հետ (Հայ-Սելևկյան III պատերազմ):
Ժամանակագրական սահմաններն ավելի փոքրացնել մեզ օգնում է այն հանգամանքը, որ Սելևկյանների թագավորության արքա, հաջորդելով Անտիոք IV Եպիֆանին (մ.թ.ա. 175-163), մ.թ.ա. 162 թվականից հռչակվեց Դեմետրի I Սոտերը (մ.թ.ա. 162-150): Այս ամենից կարելի է գալ հիմնավորված հետևության, որ անկասկած հենց վերջինս է Խորենացու հիշատակած "մի ոմն Դոմետ"-ը: Ավելին. ըստ հունական աղբյուրների Մեծ Հայքի թագավորությունը օգնել էր Սելևկյան նորահռչակ արքայի դեմ Բաբելոնի սատրապ Տիմարքոսի ապստամբությանը օժանդակ ռազմաջոկատով և բնականաբար վերջինս, հատկապես այս հանգամանքի հետ կապված, անկասկած պետք է անհաշտ թշնամական մտադրություններ ունենար Մեծ Հայքի նկատմամբ` մանավանդ, եթե հաշվի առնենք նաև արդեն իսկ ընթացող պատերազմը երկու թագավորությունների միջև: Այսպիսով ժամանակագրական սահմաններն ավելի են փոքրանում` հանգելով մ.թ.ա. 162-160 թվականներին:
Ըստ Հուստինոսի հենց նոր արքա դարձած Դեմետրի I Սոտերը, անմիջապես (մ.թ.ա. 161 թ-ին) պատերազմ սկսեց Կապադովկիայի դեմ, ապաստան տվեց օրինական արքա Արիարաթ IV Եուսեբեսի (մ.թ.ա. 220-161) դեմ ապստամբած վերջինիս եղբայր Օլոֆերնին, որից հետո ներխուժելով Կապադովկիա և տապալելով այդ երկրի օրինական արքային` նոր արքա հռչակեց վերջինիս արդեն հիշատակված եղբայր Օլոֆերնին` Արիարաթ V Եուսեբես Ֆիլիպատորին (մ.թ.ա. 161-130): Սրա համար Սելևկյան գահակալին պետք էր ամենամոտավոր հաշվարկներով ողջ մ.թ.ա. 161 թվականը: Միայն դրանից հետո, կենտրոնացնելով բոլոր ուժերը, ամրապնդվելով Կապադովկիայում և մեծացնելով իր ազդեցությունը ողջ Փոքր Ասիայում, Սելևկյանների թագավորությունը ի վիճակի կլիներ նմանատիպ պատերազմ սկսել Մեծ Հայքի դեմ, մի բան, որը կարող էր տեղի ունենալ արդեն մ.թ.ա. 160 թ-ին:
Հետաքրքիր կերպով այս սխեման հաստատում է նաև այն, որ թշնամին, ըստ Խորենացու, ներխուժումն իրականացրել է ոչ թե հարավից, ինչպես օրինակ մ.թ.ա. 165 թ-ին, այլ արևմուտքից` Կապադովկիայի մայրաքաղաք Կեսարիայից, անկասկած որպես օժանդակություն ունենալով դրածո արքա Արիարաթ V Եուսեբես Ֆիլիպատորի և Փոքր Ասիայի այլ հելլենական պետությունների բանակները:"
Այսպիսով մ.թ.ա. 160-ը, հիմք ընդունելով այս ամենը, կարծես հիմնավորվում է...:)
Մնացածը ավելի հեշտ է
Բասենի ճ-մ - Մովսես Խորենացի /Գիրք 2, գլուխ 54/"На Западе возникают какие-то смуты, и Арташес в расчете на это с презрением отвергает римскую /նկատի է ունեցվում Սելևկյանները: Այս մասին էլ կասեմ, բայց հիմա թեմայից չշեղվեմ - L/ власть и прекращает выплату дани. Император же Домициан в гневе насылает на него войско, которое, достигнув пределов Кесарии, пускается в преследование Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа..."
Սելևկյանների թագավորությունը փորձեց օգտվել Մեծ Հայքի թագավորության ներքաղաքական անկայուն վիճակից - Հիմք, խորենացու հաղորդումները Արտավազդ արքայազնի ինքնակամ ու ինքնասեր վարքի մասին, Մուրացյանների բնաջնջումը, Արտաշեսի ընտանեկան խնդիրները Սաթենիկի հետ, Իբերիայի մշտական սպառնալից կեցվածքը հյուսիսում, փոքրասիական հելլենների թշնամանքը - Այս ամենի մասին հիմնականում հայտնում է Խորենացին: Նաև հայտնում են Քարթլիս Ցխովրեբան և հելենական աղբյուրները...
և վերջնական բեկում մտցնել պատերազմում: - Այդ ժամանակ ընթանում էր Հայ-Սելևկյան III պատերազմը /մ.թ.ա. 189-160/:
Մահացու հարված հասցնելու համար Սելևկյանների թագավորությունը Փոքր Ասիայի հելլենիստական թագավորությունների մասնակցությամբ ստեղծեց հզոր մի դաշինք: - հիմք` օտար աղբյուներից հայտնի Կապադովկիայի զավթումը Սելևկյանների կողմից, թեկուզ և ձևականորեն Արիարաթ V-ին գահ բարձրացնելու գնով և խորենացու հաղորդումը, որ ներխուժումը եղել է Կեսարիայից: Այս ֆոնի վրա կարելի է ենթադրել, որ փոքրասիական հունական մյուս պետությունները ևս այս կամ այն չափով մասնակցել էին, քանի որ, մեղմ ասած, չէին սիրում հայերին...
Այս անգամ նախատեսվել էր Մեծ Հայքի թագավորության տարածք ներխուժումն իրականացնել արևմուտքից` շրջանցելով Մեծ Հայքի Հարավային զորավարության ուժեղ բանակը:
Դրանից հետո Կապադովկիայի թագավորության տարածքում կենտրոնացած միացյալ Սելևկյանների (մոտ 80.000, 100 փիղ), Կապադովկիայի, Պերգամի, Բյութանիայի, Գալաթիայի և Պաֆլագոնիայի (ընդհանուր` մոտ 50.000) բանակը, ինչպես նաև կատաոնները (մոտ 5.000) Կեսարիա-Կոմագենե-Ծոփք երթուղով ներխուժեցին սկզբում Կոմագենեի, ապա Ծոփքի թագավորության տարածք: - Տես վերևում:
Թշնամու գերակշիռ ուժերի առաջ Կոմագենեի (մոտ 5.000) և Ծոփքի (մոտ 15.000) բանակները սկսեցին մանր մարտերով նահանջել` ի վերջո անցնելով Մեծ Հայքի թագավորություն: - հիմք: Այս մարտավարությունը չափազանց բնորոշ էր Հայկական բանակին և կարելի է ասել, որ այստեղ ևս կիրառվել է այս կամ այն չափով:
Գետանցելով Եփրատը նրա վերին հոսանքներում` թշնամին ներխուժեց Մեծ Հայքի թագավորության տարածք և Դերջան գավառով սկսեց առաջանալ դեպի Բասեն: - Այս մասին արդեն խոսվել է...
Մեծ Հայքի Արևմտյան զորավարության բանակը` արքայազն Տիրանի գլխավորությամբ, խուսափելով կանոնավոր մարտից, սկսեց նահանջել դեպի արևելք: - հիմք, Խորենացի. "...Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа"
Արդեն Բասենում թշնամուն դիմավորեց Մեծ Հայքի կենտրոնացած բանակը (մոտ 70.000)` Արտաշես I-ի և նրա որդիների գլխավորությամբ, իր կազմում ունենալով Հյուսիսային, Արևելյան և Արևմտյան զորավարությունների բանակները: հիմք - Խորենացի. "их встречает Артавазд со всеми сыновьями царя, во главе восточной и северной рати."
Այս ընթացքում հարավից արագացրած երթով մոտենում էր Հարավային զորավարության (մոտ 30.000)` Սմբատ Քաջ Բագրատունու գլխավորությամբ, ինչպես նաև Կոմագենեի ու Ծոփքի միացյալ բանակը: - Հարավային զորավարության պահով հիմք Խորենացի. "Однако под конец поспевает Смбат с южной ратью" + ռազմական տրամաբանությունը, որ Ծոփքի ու Կոմագենեյի բանակը, խուսափելով հայտնվել առաջխաղացող թշնամական բանակի առջևում, պետք է մի կողմ քաշվեին, իսկ այդ դեպքում նրանք ուղղակի միանում էին Մեծ Հայքի հարավային զորաթևին:
I փուլ – Օգտվելով իր թվական գերակշռությունից` թշնամին վստահորեն սկսեց մարտը և անցավ հարձակման: Բռնկվեց համառ մարտ, որը տևեց մինչև օրվա երկրորդ կեսը: Ի վերջո թշնամու թվական գերակշռության հետևանքով Հայկական բանակը սկսեց աստիճանաբար նահանջել: - հիմք, Խորենացի "Они вступают в сражение и попадают в крайне тяжелое положение." Այս հաղորդումից կարելի է եզրակացնել, որ գործ ունենք համառ ու երկար տևած ճակատամարտի հետ:
II փուլ – Այս բեկումնային պահին վրա հասավ Մեծ Հայքի Հարավային զորավարության, ինչպես նաև Կոմագենեի և Ծոփքի միացյալ բանակը և, ընթացքից մտնելով մարտի մեջ, կործանիչ հարված հասցրեց թշնամու աջին ու ծանր կորուստներ պատճառեց նրան: - հիմք, Խորենացի. "Однако под конец поспевает Смбат с южной ратью и вступив в битву, спасает сыновей царя, завершая сражение победой."
Զարգացնելով հաջողությունը` Հայկական բանակը անցավ համընդհանուր հարձակման: - հիմք, Խորենացի. "Уже престарелый, он, однако, по-молодому подготовил и провел наступление"
III փուլ – Թշնամու բանակը ջախջախիչ պարտություն կրեց ու դիմեց խուճապահար փախուստի: Հայկական բանակը հետապնդեց թշնամու մնացորդներին մինչև Կեսարիա` կոտորելով և անխնա ոչնչացնելով: - հիմք, Խորենացի. ", пустившись в преследование, гнал римское войско до самых границ Кесарии."
Հայկական բանակը խոշորագույն հաղթանակ տարավ: Արդյունքում Սելևկյանների և Փոքր Ասիայի հելլենիստական թագավորությունները ստիպված եղան մեկընդմիշտ հրաժարվել Հայկական թագավորությունների նկատմամբ ցանկացած ոտնձգություններից, իսկ հետագա տասնամյակներում սկսեցին աստիճանաբար անկում ապրել: - Դե սա էլ արդեն հանրահայտ փաստ է:)
Այժմ թվական տվյալների մասին
Մեծ Հայքի թագավորություն`ես տվել եմ 100.000 թիվը: Հիմքը եղել է այն, որ Արտաշես I-ի ժամանակաշրջանում Մեծ Հայքի թագավորությունը ուներ մի քիչ քիչ տարածք, քան մ.թ. 4-րդ դարում: Իսկ 4-րդ դարում Մեծ Հայքի բանակը կազմել է 124.000 ռազմիկ: Այսինքն 100.000-ը, հաշվի առնելով "մի քիչ քիչ"-ը որպես 24.000, իրական է: Կոնկրետ ճ-մ-ում, հաշվի առնելով, որ ներկա էին միայն 3 զորավարությունները /75.000/, իսկ դրանցից երկուսն էլ նահանջել էին մարտերով, 70.000-ը լիովին իրական է թվում...
Սելևկյանների թագավորություն - այս պետության բանակը մ.թ.ա. 2-րդ դարում կազմել է մոտ 120.000-150.000 ռազմիկ: Հաշվի առնելով թողնված կայազորային ուժերը, 100.000-ը լրիվ իրական թիվ է...
Կապադովկիայի, Պերգամի, Բյութանիայի, Գալաթիայի և Պաֆլագոնիայի թագավորություն և կատաոններ` հաշվի առնելով այս պետությունների չափերը, նրանց միացյալ բանակը որպես 50.000 կրկին իրական է, քանի որ նրանք բոլորը միասին մոտավորապես կազմում էին Սելևկյանների թագավորության մեկ երրորդը:
Կոմագենեի և Ծոփքի թագավորությունների բանակները, հաշվի առնելով Մեծ Հայքի թագավորության հետ իրենց տարածքային հարաբերակցությունը, 20.000-ի շրջանակներում ևս իրական է:
Կորուստներ, /սպանվածներ, վիրավորներ, գերիներ/` 20.000, որպես Հայկական կողմի կորուստ, այսինքն բանակի 1/5-ը լրիվ իրական է այդպիսի ճ-մ-ի համար, իսկ 80.000-ը, հաշվի առնելով մարտի ընթացքը և խուճապահար փախուստը, հենց որի ընթացքում են կորուստները հատկապես շատ լինում, ինչպես նաև Սելևկյանների թագավորության հետագա կտրուկ թուլացումը, ևս ռեալ է...
:think
Ահա իմ վերլուծությունը` այն չի հավակնում բացարձակ ճշմարտության /հատկապես թվերի պահով/, բայց ըստ իս այն ամենահավանական ենթադրությունն է...
Ասել եմ ու նորից կասեմ - դրանք բացարձակ ճշմարտությունների երբեք չեն հավակնում, դրանք ուղղակի ամենահավանական ենթադրություններին են...
Այ էս ամենահավանականը հենց ամեն ինչի համը հանում, Լիոն ջան: Գիտես ինչ ասել է մեգալոմանիա ?
Փոխարենը ես կասեի, հավանական ենթադրություններ են, առանց ամենայի:
На Западе возникают какие-то смуты, и Арташес в расчете на это с презрением отвергает римскую власть и прекращает выплату дани. Император же Домициан в гневе насылает на него войско, которое, достигнув пределов Кесарии, пускается в преследование Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа.".
Ահա իմ վերլուծությունը` այն չի հավակնում բացարձակ ճշմարտության /հատկապես թվերի պահով/, բայց ըստ իս այն ամենահավանական ենթադրությունն է...
Լիոն ջան, սրա մասին մենք արդեն զրուցել ենք, նորից չենք սկսելու հատ հատ հռոմի բոլոր կայսրերին ու սելևկյան քագավորներին համադրել ու համեմատել: Բայց արի ընդունի, որ Խորենացու հիշատակումը Բասենի կողմերում խժդժությունների մասին բավարարի չի ամենահավանական ենթադրություն անել բանակների թվերի, կազմի, կառուցվածքի, մարտի ընթացքի ու արդյունքի վերաբերյալ:
Քո էս վերևի վերլուծությունները լավն են: բայց եթե այդ մեթոդով շարժվենք, պատկերացնում ես քանի ու քանի ճակատամարտ կարելի է հայտնագործել ու որպես ամենահավանական ենաթդրություն ներկայացենել: Վերցնում ենք մի տող Խորենացուց, որտեղ ինչ-որ տեղ ինչ-որ խժդժություն պիտի եղած լինի, ու հետո մնացած երկրների պետոնցիալ հնարավորություններն ու հնարավոր եւլքերը համադրելով հանգում ենք ինչ-որ կոնկրետ ճակատամարտի, կոնկրետ նկարագրությամբ: Միայն մի բան կարող եմ ասել - հետաքրքիր մեթոդ է, բայց ահռելի բացերով ու շատ խոցելի:
Հայկական բանակը խոշորագույն հաղթանակ տարավ:
Ու էլի մեգալոմանիա:
Լավ, Տրիբուն ջան, եթե իմը ամենահավանականը չէ, ապա դու ասա, թե որն է այս ամենի արդյունքում ամենահավանական ենթադրությունը...
Ի դեպ - խժդժությունների պահով - ըստ իս արդար չես, խոսքը լիարժեք ճակատամարտի նկարագրության մասին է:
Իսկ ինչու ես հաղթանակը կասկածի տակ դնում?
մեգալոմանիա
Էդ որնա - ասա, իզուր ինտեռնետը չփորփրեմ :)
Քո էս վերևի վերլուծությունները լավն են: բայց եթե այդ մեթոդով շարժվենք, պատկերացնում ես քանի ու քանի ճակատամարտ կարելի է հայտնագործել ու որպես ամենահավանական ենաթդրություն ներկայացենել: Վերցնում ենք մի տող Խորենացուց, որտեղ ինչ-որ տեղ ինչ-որ խժդժություն պիտի եղած լինի, ու հետո մնացած երկրների պետոնցիալ հնարավորություններն ու հնարավոր եւլքերը համադրելով հանգում ենք ինչ-որ կոնկրետ ճակատամարտի, կոնկրետ նկարագրությամբ: Միայն մի բան կարող եմ ասել - հետաքրքիր մեթոդ է, բայց ահռելի բացերով ու շատ խոցելի:
Ի դեպ ասեմ - մեթոդը իրոք լավն է...: Հասկանում ես, ռազմական պատմությունը գրելիս կարելի է գնալ հեշտ ուղով - մեխանիկորեն կրկնել մինչ այդ պատմիչների կողմից ուղղակի շարադրվածը և խոսել հայտնի փաստերի մասին: Օրինակ` Ղազար Փարպեցին մանրամասն նկարագրումէ Ներսեհապատի ճ-մ-ի ժամանակ հայկական բանակի թևերի հրամանատարական կազմը: Ցանկացածը կարող է ուղղակի կրկնել Փարպեցուն... վերջ: Պատմաբանների մեծ մասը հենց այդպես էլ վարվում է:
Բայց իմ առաջարկած մերթոդը իր մեջ ենթադրում է տրամաբանական մտահանգումներ, տրամաբանական հնարքների և մեթոդների կիրառում, ռեկանստրուկցիա, մոդելավորում:
Այս մեթոդի թերությունը այն է, որ ենթադրություններդ երբեք էլ չես կարող ներկայացնել որպես ավելին, քան 95 տոկոսի ճշմարտություն, բայց զատո առավելությունն էլ է ակնհայտ - դու ըստ էության տեսնում ու հասկանում ես ավելին, քան ասում է պատմիչը...
Ես այս մեթոդը շատ զգույշ ու կշռադատված եմ կիրառում - այդ դեպքում, ըստ իս իհարկե, այն բավարար արդյունք է տալիս: Բայց եթե այս մեթոդը որևէ մեկը սկսի կիրառել չկշռադատված, հապշտապ կամ էլ ազգայնամոլական դիքերից, այն միանգամից կարժեզրկվի և կառաջանա աբսուրդ...
Norton-ը շատ վատ կարծիք ունի 70 հատորում ամփոփված իմ գրքերի մասին, քանի որ այդ 70 հատորից առաջին 2 հատորները նրա ձեռքն են ընկել և հենց այդ "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա նա պատկերացում է կազմել դրանց, ինչպես նաև հեղինակի մասնագիտական որակի մասին
Ու էլի Լիոն ջան: Դու հատոր ս անվանում մի բան, որը ախր, էնքան էլ հատոր չի: Գոնե արի դրանք 'մասեր' անվանենք: Բոլոր 70-ը միասին, մի հատոր են, զուտ "հատոր" հասկացության ֆիզիկական հատկանիշներից ելնելով: Ախր, աշխատություններդ իսկականից լավն են, լուրջ եմ ասում: Բայց դրանց կիրառությունը պիտի ուրիշ տեղ գտնել: Մի քիչ վստահի ստեղի ոչ ակադեմիական պատմասերների ինտուիցիային - դրանք լուրջ պատմաական հետազոտություններ հաստատ չեն համարվելու ոչ մեկի կողմից, բայց հաստատ արտակարգ օգտակար կարող են լինել մատաղ սերնդի հայրենասիրական դաստիարակության գործում: Ես քո տեղը լինեի, ու քո եռանդն ունենայի, պատմավեպեր կգրեի: Լրիվ լուրջ եմ ասում: Հավատա, շատ մեծ հաջողությունների կհասնես: Նույն Արտաշեսի ժամանակաշրջանի մասին, իմ իմանալով ոչ մի լուրջ պատմավեպ չկա: Մի հատ լավ վեպ, Բասենի ճակատամարտն էլ մեջը, գժական գործ կլինի: Մի հատ վեպ եմ կարդացել Տիգրան Մեծի մասին, դաժե հեղինակին չեմ հիշում, էտքան որ անհաջող գործ էր: Լիոն, էտ դաշտը Րաֆֆից, Զորյանից, Շաթիրյանից, Ծերենցից հետո բաց ա մնացել:
Ես այս մեթոդը շատ զգույշ ու կշռադատված եմ կիրառում - այդ դեպքում, ըստ իս իհարկե, այն բավարար արդյունք է տալիս: Բայց եթե այս մեթոդը որևէ մեկը սկսի կիրառել չկշռադատված, հապշտապ կամ էլ ազգայնամոլական դիքերից, այն միանգամից կարժեզրկվի և կառաջանա աբսուրդ...
Այ հենց էտ մեթոդդ կիրառելով, տես վերևի գրառումս: Հետո շնորհակալություն կասես:
Ու էլի Լիոն ջան: Դու հատոր ս անվանում մի բան, որը ախր, էնքան էլ հատոր չի: Գոնե արի դրանք 'մասեր' անվանենք:
Դե չէ, ես համաձայն եմ, որ բառիս ֆիզիկական իմաստով դրանք իհարկե հատորներ չեն - բայց դե այդպես անվանելը կարճ է և հարմար;)
Բոլոր 70-ը միասին, մի հատոր են, զուտ "հատոր" հասկացության ֆիզիկական հատկանիշներից ելնելով:
Ես հաշվարկել եմ, որ բոլորը միասին եթե տպվի Լ. Տեր-Պետրոսյանի գրքի չափանիշներով, կկազմի ԼՏՊ-ի գրքի նման 4 գիրք: Բայց դե ինչպես բազմիցս եմ ասել - զուտ ֆինանսական պահերով ես ստիպված եղա այսպես տպել...
Ախր, աշխատություններդ իսկականից լավն են, լուրջ եմ ասում:
Մերսի:)
Մի քիչ վստահի ստեղի ոչ ակադեմիական պատմասերների ինտուիցիային - դրանք լուրջ պատմաական հետազոտություններ հաստատ չեն համարվելու ոչ մեկի կողմից,
Ինչու?:o
բայց հաստատ արտակարգ օգտակար կարող են լինել մատաղ սերնդի հայրենասիրական դաստիարակության գործում:
Դե դա ինքստինքյան ենթադրվում է...
Ես քո տեղը լինեի, ու քո եռանդն ունենայի, պատմավեպեր կգրեի:
Ժամանակ չունեմ... Ի դեպ - կիսատ մի պատմավեպ ունեմ գրած, բայց կյանքը իրոք որ հնարավորություն չի տալիս նրա վրա աշխատել: Հասկանում ես, ստեղծագործելու համար պետք է ամեն ինչ թողնել, փակվել մի սենյակում, ոգեշնչվել ու... գրել: Իմ կյանքի մի փուլում ես այդպես վարվել եմ - օրական մի 20-30 էջ գրում էի... Բայց լրիվ իրական կյանքից կտրվել է: Ու ես գտա, որ դա վնասակար է: Դրա համար էլ ընդհատեցի պատմավեպս` սպասելով այնպիսի ժամանակների, երբ հնարավորություն կունենամ այդպես վարվելու /երևի թոշակի տարիքում.../
Նույն Արտաշեսի ժամանակաշրջանի մասին, իմ իմանալով ոչ մի լուրջ պատմավեպ չկա:
Հայկ Խաչատրյանը ունի մի պատմավեպ, բայց, ըստ իս իհարկե, թույլ է: Մի պատմավեպ էլ աչքովս ընկել է Արտավազդի մասին, բայց չեմ կարդացել ու հեղինակին էլ չեմ հիշում:
Մի հատ լավ վեպ, Բասենի ճակատամարտն էլ մեջը, գժական գործ կլինի:
:)
Մի հատ վեպ եմ կարդացել Տիգրան Մեծի մասին, դաժե հեղինակին չեմ հիշում, էտքան որ անհաջող գործ էր:
Հայկ Խաչատրյան "Տիգրան Մեծ": Կարդացել եմ, ըստ իս փայլուն վեպ չէ, բայց որ ասեմ այդքան վատն է - չէ...:think
Լիոն, էտ դաշտը Րաֆֆից, Զորյանից, Շաթիրյանից, Ծերենցից հետո բաց ա մնացել:
Հանգուցյալ Սուրեն Այվազյանը ժամանակակիցների մեջ ամենալավն էր, չնայած ուներ մի քանի թերություններ: Վատը չէ նաև Ջոնիկ Մելիքյանը, բայց էլի ունի իր թերությունները -
http://www.akumb.am/showthread.php?t=32337
Լավ, Տրիբուն ջան, եթե իմը ամենահավանականը չէ, ապա դու ասա, թե որն է այս ամենի արդյունքում ամենահավանական ենթադրությունը...
Լիոն ջան, էլի նորից սկսենք այն մասին, որ ստեղ պատմաբանը ես չեմ, դու ես, ու ես չեմ պատրաստվում ինքնս ամենահավանական ենթադրություններ անել: Իսկ եթե ուզում ես, որ ես էլ կարդամ քո գրածները ու հալած յուղի տեղ ամեն ինչ ընդունեմ, որպես ամենահավանական, ուրեմն ընթերցող ու ակումբում գրածներդ քննարկող ես կորցնում մանրից, ախպերս:
Իսկ ինչու ես հաղթանակը կասկածի տակ դնում?
Կասկածի տակ չեմ դնում: Որտեղ կասկած տեսար ? Ես միանշանակ արդյունքներն եմ կասկածի տակ դնում: Այլն էլ ոչ ամբողջությամբ: Ես ձևակերպումներին եմ դեմ - խոշորագույն հաղթանակ, մեկը չորսին կորուստների հարաբերակցությամբ, ու փղերի խորովածով: Լիոն ջան, նկատիր տարբերությունը:
Էդ որնա - ասա, իզուր ինտեռնետը չփորփրեմ
Էտ էն ա, հանուն որի մի երկու րոպե արժի ինտերնետը փորփրել:
Հանգուցյալ
Ցավում եմ :(
Սուրեն Այվազյանը
Եթե իմ իմացածն է, ապա ես իրան կեղծ պատմաբան եմ համարում:
ժամանակակիցների մեջ
Եթե մահացել է, ինչպե՞ս է ժամանակակից :o
ամենալավն էր,
Իրա՞վ
չնայած
Փաստորեն «չնայած», ես գիտեի թե «նաև»
ուներ
Իրա՞վ
մի քանի
Ընդամե՞նը
թերություններ:
Փաստորեն ամեն դեպքում:
Վատը չէ
Իսկապե՞ս: Այսինքն համեմատելով հենց Սուրենի հե՞տ:
նաև
Ընդամե՞նը «նաև»
Ջոնիկ Մելիքյանը,
Չեմ ճանաչում :o
բայց էլի
Փաստորեն
ունի
Հա՞
իր
Ես կարծում էի, թե ուրիշի
թերությունները -
Իսկ առավելությու՞ն :think
Լիոն ջան, էլի նորից սկսենք այն մասին, որ ստեղ պատմաբանը ես չեմ, դու ես, ու ես չեմ պատրաստվում ինքնս ամենահավանական ենթադրություններ անել:
Դե լավ, այդ դեպքում իմը սա է, ուրիշ պատմաբանները թող իրենց առաջարկեն, կհամեմատենք, կքննարկենք, կնայենք...
Իսկ եթե ուզում ես, որ ես էլ կարդամ քո գրածները ու հալած յուղի տեղ ամեն ինչ ընդունեմ, որպես ամենահավանական, ուրեմն ընթերցող ու ակումբում գրածներդ քննարկող ես կորցնում մանրից, ախպերս:
Չէ, ապեր, իհարկե պետք չ: Բայց հաճելի է, երբ զրուցակիցդ փաստարկված է խոսում - այսքան բան;)
խոշորագույն հաղթանակ, մեկը չորսին կորուստների հարաբերակցությամբ,
Ըստ իս...
ու փղերի խորովածով:
:D:hands
Ցավում եմ :(
Ես էլ - իր թերություններով հանդերձ հայրենասեր մարդ էր...:(
Եթե իմ իմացածն է, ապա ես իրան կեղծ պատմաբան եմ համարում:
Խոսքը վիպասան, այլ ոչ թե պատմաբան լինելու մասին է...
Եթե մահացել է, ինչպե՞ս է ժամանակակից :o
Կարծեմ անցած տարի է մահացել...
Իրա՞վ
Ըստ իս:
Փաստորեն «չնայած», ես գիտեի թե «նաև»
Հենց "չնայած";)
Իրա՞վ
Անպատճառ:
Ընդամե՞նը
Ոչ ավել:)
Փաստորեն ամեն դեպքում:
Այնուհանդերձ:
Իսկապե՞ս: Այսինքն համեմատելով հենց Սուրենի հե՞տ:
Այդ թվում և:
Ընդամե՞նը «նաև»
Ես գրում եմ իմ իմացածները...
Չեմ ճանաչում :o
Արժեր ճանաչել:
Փաստորեն
Դե դա համատարած է...
Հա՞
Այո:
Ես կարծում էի, թե ուրիշի
Էդ էլ կա...
Իսկ առավելությու՞ն
http://www.akumb.am/showthread.php?t=32337
.
Հայկ Խաչատրյանը ունի մի պատմավեպ, բայց, ըստ իս իհարկե, թույլ է: Մի պատմավեպ էլ աչքովս ընկել է Արտավազդի մասին, բայց չեմ կարդացել ու հեղինակին էլ չեմ հիշում:
Հայկ Խաչատրյան "Տիգրան Մեծ": Կարդացել եմ, ըստ իս փայլուն վեպ չէ, բայց որ ասեմ այդքան վատն է - չէ...:think
հայկ Խաչատրյանը բազմաթիվ պատմավեպերի հեղինակ է՝ «Երվանդ Սակավակյաց», «Արտաշես», «Արտավազդ», «Տիգրան Մեծ», վերջինը առաջին անգամ հրատարակվել է 1967, ապա 1972 թվին, իսկ 1990 թվին հրատարակվել է 100 000 տպաքանակով, գինը` 10 ռուբլի, ընդհանուր գումարը կազմում է մեկ միլիոն ռուբլի, որակի մասին որպես գեղարվեստական գործ չեմ խոսում, բայց որպես դպրոցականի գրադարան վատ չի, էլի հայ գրող կարո՞ղ եք հիշատակել որի գիրքը ունենա 100 000 տպաքանակ, ես օրինակներ չգիտեմ: Իմ դպրոցական տարիների սեղանի գրքերն են սրանք եղել, այսօր ես կարողանում եմ տարբերել Մաթևոսյանին ու Խաչատրյանին, բայց նա էլ իր տեղը ունի, այնպես որ Լիոն ջան, գրիր պատմավեպեր, եթե մեզ մոտ գրականության ինչ-որ պահանջարկ կա, առաջին հերթին դա վերաբերվում է պատմավեպի ժանրին, կարևոր չի, որ դա չի լինի Մաթևոսյանի Մեծամորին հավասար գործ, կարևորը հետաքրքրաշարժ ընթերցանություն ապահովեսէ բարձրացնելով մատաղ սերնդի հայրենասիրական ոգին: Իսկ դու որ կոսում ես իրականությունից կտրվելու մաին, քո ուսումնասիրությունները ըստ իս մի նեղացիր, բայց արդեն իսկ կտրված են իրականությունից, և եթե ոչ, համենայն դեպս այդպես են ընկալվում, այնպես որ քարը փեշիցդ թափիր ու սկսիր կտկտացնել համակարգչիդ ստեղնաշարին, առաջին գիրքդ ես խոստանում եմ, որ կառնեմ, եթե դուրս եկավմ դրանից հետո մյուսներն էլ կառնեմ:)
Ես էլ
Ապրես:
իր
Պարզ է, որ իր, ոչ թե ուրիշի:
թերություններով
Ու առավելություններով:
հանդերձ
Հա՛:
հայրենասեր
Է՜խ:
մարդ էր...:(
Իրավ մարդ էր:
Խոսքը
Խոսք կա՞ր :o Ես կտրտված մեջբերումներ եմ տեսել. միայն:
վիպասան,
Վիպասա՞ն էլ էր:
այլ ոչ թե
Չգիտեի:
պատմաբան
Փաստորեն
լինելու
հա
մասին է...
Ներող:
Կարծեմ
Լավ կլիներ հաստատ իմանայիր, վերջիվերջո պատմությամբ ես զբաղվում:
անցած տարի
Չէի իմացել:
է մահացել...
Իրավ ցավալի է:
Ըստ իս:
Հաաա՜
Հենց "չնայած";)
Հա որ :think
Անպատճառ:
Դա միայն քո կարծիքով:
Ոչ ավել:)
Չէ հա:
Այնուհանդերձ:
Էս ինչ բառեր գիտես, տնաքանդ, պատմաբան չես էլ, լեզվաբան ես :))
Այդ թվում և:
Դու Սուրենին էտալոն էիր դարձրել ;)
Ես գրում եմ իմ իմացածները...
Իսկապե՞ս:
Արժեր ճանաչել:
Հա, գուցե:
Դե դա համատարած է...
Համատարածը ո՞րն ա, որ ճաշ ես էփում, համն ու հոտը տարածվու՞մ են :think
Այո:
Վայ քո արյա...
Էդ էլ կա...
Ասա է, ասա...
http://www.akumb.am/showthread.php?t=32337
Վա՛հ... մեղսի... տես է... :o
հայկ Խաչատրյանը բազմաթիվ պատմավեպերի հեղինակ է՝ «Երվանդ Սակավակյաց», «Արտաշես», «Արտավազդ», «Տիգրան Մեծ», վերջինը առաջին անգամ հրատարակվել է 1967, ապա 1972 թվին, իսկ 1990 թվին հրատարակվել է 100 000 տպաքանակով, գինը` 10 ռուբլի, ընդհանուր գումարը կազմում է մեկ միլիոն ռուբլի, որակի մասին որպես գեղարվեստական գործ չեմ խոսում, բայց որպես դպրոցականի գրադարան վատ չի,
Իհարկե:) "Կիլիկյան Հայաստանի երևելիները" և "Գրիգոր Մագիստրոսի վերջին թուղթ"-ը ինձ հատկապես են դուր գալիս...
...այնպես որ Լիոն ջան, գրիր պատմավեպեր, եթե մեզ մոտ գրականության ինչ-որ պահանջարկ կա, առաջին հերթին դա վերաբերվում է պատմավեպի ժանրին, կարևոր չի, որ դա չի լինի Մաթևոսյանի Մեծամորին հավասար գործ, կարևորը հետաքրքրաշարժ ընթերցանություն ապահովեսէ բարձրացնելով մատաղ սերնդի հայրենասիրական ոգին: Իսկ դու որ կոսում ես իրականությունից կտրվելու մաին, քո ուսումնասիրությունները ըստ իս մի նեղացիր, բայց արդեն իսկ կտրված են իրականությունից, և եթե ոչ, համենայն դեպս այդպես են ընկալվում, այնպես որ քարը փեշիցդ թափիր ու սկսիր կտկտացնել համակարգչիդ ստեղնաշարին, առաջին գիրքդ ես խոստանում եմ, որ կառնեմ, եթե դուրս եկավմ դրանից հետո մյուսներն էլ կառնեմ:)
Չէ, ախպերս, ճիշտ չհասկացար - ես եմ կտրվում իրականությունից, երբ սկսում եմ ստեղծագործել: Այսինքն անջատվում եմ, բաց եմ թողնում կյանքը կողքիցս, հասկանում ես? Իսկ դա համարում եմ անընդունելի... Կարճ պատմվածքներ գրելիս -
http://www.akumb.am/showthread.php?t=31381
կտրվում եմ իրականությունից մի քանի ժամով, դա ոչինչ, բայց երբ սկսեցի վեպս գրել - մի քանի ամիս ուղղակի "չկայի": Իսկ դա, առանց չափազանցումների, վտանգավոր է:think
երբ սկսեցի վեպս գրել - մի քանի ամիս ուղղակի "չկայի": Իսկ դա, առանց չափազանցումների, վտանգավոր է:think
Լիոն, արվեստը զոհեր է պահանջում, իսկ կատակը մի կողմ, ու՞մ է պետք այս իրականությունը, հենց ստեղծագործելու առավելությունն էլ դրանում է, որ կտրվում ես իրականությունից, ինքս ստեղծագործում եմ, ու չես պատկերացնի, թե ինչ հաճույք է ինձ համար յուրաքանչյուր էջ գրելը, ի տարբերություն քեզ ես չեմ կարողանում մի օրում քսան էջ գրել, ընդհակառակը, մի քանի օրում հազիվ մի երկու էջ եմ գրում, դա էլ հլա ամիսներով հա փոփոխում եմ, բայց շատ հաճելի զբաղմունք է գրելը:
Էս թեման գնալով ուզում ա փակվի, որովհետև թեման արդեն սպառվել ա ու ինչ-որ հեռու բաներ եք քննարկում:
Սկզբնաղբյուրներ՝ Խորենացի և Բուզանդ, այդքանը բավարար է: Սկզբնաղբյուրներում իմ նշված նյութերի վերաբերյալ տեղեկություն չկա, եթե կան դիր այստեղ:
Բյուզանդը ստեղ ինչ գործ ունի
Լիոն պատմաբանին հարիր չէ, հայ պատմինչ անունը սխալ իմանալ ու սխալ ուղղել ԲՈՒզանդ, սովորի քանի շուտա;)
Փաստացի Լիոնը ընդունեց, որ ոչ մի սկզբնաղբյուրում թվաբանության վերաբերյալ տվյալ չկա և դրանք իր հորինածներն ենմ որոնք կարող են և սխալ լինել:
Այդ դեպքում պարզ չի , թե ինչու գրքերում այն ներկյացաված չի որպես սեփական վերլուծության արդյունք: Արդյունքում ընթերցողների աչքերում կարող են արժեզրկվել որպես սկզբնաղբյուր նշված աղբյուրները, ասենք Խորենացի ո՞վ 100 փղերի մասին տեղկություն է տալիս:;)
Դժբախտաբար կյանքից կտրվել չես կարող - վտանգ կա, որ ընտանիքդ սովի կմատնվի...:(
Լիոն պատմաբանին հարիր չէ, հայ պատմինչ անունը սխալ իմանալ ու սխալ ուղղել ԲՈՒզանդ, սովորի քանի շուտա;)
Իրոք? Վստահ ես, որ առանց "յ"-ի է գրվում?
Փաստացի Լիոնը ընդունեց, որ ոչ մի սկզբնաղբյուրում թվաբանության վերաբերյալ տվյալ չկա
Կերես, իսկ որևէ տեղ ես ասել եմ, որ Խորենացին կամ այլ պատմիչ Բասենի ճ-մ-ի վերաբերյալ թվական տվյալներ են մատնանշում?
և դրանք իր հորինածներն ենմ որոնք կարող են և սխալ լինել:
Ես կասեի - վերլուծության արդյունք: Հուսով եմ տարբերությունը զգում ես...
Այդ դեպքում պարզ չի , թե ինչու գրքերում այն ներկյացաված չի որպես սեփական վերլուծության արդյունք:
Իսկ ով ասաց, որ այդպես չէ? Երևի ուշադիր չես նայել...
Արդյունքում ընթերցողների աչքերում կարող են արժեզրկվել որպես սկզբնաղբյուր նշված աղբյուրները,
Դե եթե ընթերցողները այնքան "խելոք են", որ չեն հասկանում, թե որն է իմ վերլուծության արդյունքը, իսկ որը` ուղղակի աղբյուրագիտական տվյալ - դա արդեն իրենց խնդիրն է... Իսկ խելոք մարդը, որ կկարդա իմ գրքի նախաբանում տեղադրված այս տողերը -
...բերված ճակատամարտերի ճնշող մեծամասնության վերաբերյալ մարտնչող բանակների թվական տվյալները, ինչպես նաև կորուստները հայտնի չեն: Այս դեպքում կա սկզբունքային երկու լուծում.
ա) ընդհանրապես չանրադառնալ թվական տվյալներին և կորուստներին,
բ) փորձել այնուհանդերձ գոնե մոտավորապես նշել դրանք` հիմնվելով եղած տեղեկատվության վերլուծության, իրադարձությունների ընթացքի, պետությունների ու նրանց բանակների ռազմական պոտենցիալների, ճակատամարտի ընթացքի ու տևողության և այլ կողմնակի հանգամանքների վրա:
Ես ընտրել եմ երկրորդ լուծումը, քանզի թվական տվյալները չնշելը ցանկացած դեպքում ելք չէ, այն դեպքում, երբ իմ կողմից տրված լուծումը, լինելով չափազանց համարձակ և որոշակիորեն խոցելի, ցանկացած դեպքում ընթերցողին հնարավորություն կտա գոնե մոտավոր պատկերացում կազմել մարտնչող բանակների թվակազմի և նրանց կրած կորուստների մասին, իսկ արդյունքում` իրադարձության տեղի ու դերի վերաբերյալ: Գոյություն ունի ևս մեկ կարևոր հանգամանք, որը ստիպեց ինձ վարվել հենց այս կերպ: Թվական տվյալների բացակայության դեպքում որևէ պատերազմ նկարագրելիս հաճախ ստեղծվում է մի իրավիճակ, երբ բանակներից մեկը մի քանի հաղթանակներ է տանում, սակայն մյուս բանակը տանում է ընդամենը մեկ հաղթանակ և... պատերազմը ավարտվում է իր օգտին: Այս դեպքում, եթե չնշվեն թվական տվյալները, ընթերցողի մոտ հարց կառաջանա, թե ինչո՞ւ, եթե առաջն բանակը հաղթեց ավելի շատ ճակատամարտերում, քան երկրորդը, պատերազմը ավարտվեց երկրորդի օգտին: Իսկ թվական տվյալները նշելու դեպքում, երբ ես ընթերցողին ըստ էության փոխանցում եմ ճակատամարտի մասշտաբը ու նրա ստրատեգիական նշանակությունը, կարդացողի համար պարզ է դառնում, որ հենց նույն այդ օրինակում առաջին բանակը հաղթել է ընդամենը մի քանի մանր ճակատամարտերում, սակայն գլխավոր բանակների կողմից տրված խոշոր ճակատամարտում հաղթանակ է տարել մյուսը` վճռելով պատերազմի ելքը:
Ընդ որում սրա հետ կապված ուզում եմ հատկապես ուշադրություն հրավիրել մի կարևոր հանգամանքի վրա: Սկզբնաղբյուրներում ուղղակի տվյալի բացակայությամբ պայմանավորված ենթադրաբար տրված բանակների թվերը երբեք էլ չեն ենթադրում որևէ կամայական մոտեցում: Յուրաքանչյուր, այո, ընթերցող, առանց չափազանցության ես դա կարող եմ ասել, յուրաքանչյուր նման դեպքում իրականացվել է մարտնչող բանակների և երկրների ռազմական պոտենցիալների, կրած կորուստների, պատերազմի ու ճակատամարտի ընթացքի, ռազմա-քաղաքական և այլ հանգամանքների խորը ու բազմակողմանի վերլուծություն` բազմաբնույթ հանգամանքների համակարգային հաշվառումով: Հատկապես պահանջկոտ ընթերցողին հրավիրում եմ իրականացնել նմանատիպ տվյալների փոքրիկ վերլուծություն գրքում բերված ցանկացած ճակատամարտի վերաբերյալ և ես վստահ եմ, որ նա ևս, օբյեկտիվ ու անկողմնակալ մոտեցման դեպքում, կհանգի մոտավորապես իմ բերած թվերին…
ինչպես նաև 1-ին հատորի ծանոթագրության այս տողերին -
Իրադարձության թվականից առաջ նշված "մոտ" տերմինը նշանակում է, որ դրա կատարման ժամանակը հնարավոր է եղել պարզել մոտավոր ճշտությամբ և այստեղ հնարավոր են այլ մեկնաբանություններ: Նույնը վերաբերվում է նաև բանակների և նրանց տված զոհերի թվից առաջ գրված "մոտ"-ին:
համապատասխան հետևություններ կանի...
Ambrosine
19.10.2009, 18:10
Իսկ թեմայի մասի՞ն ինչ կասեք::clean:
Իսկ թեմայի մասի՞ն ինչ կասեք::clean:
Դպրոցական դասագրքերը մեծապես աղավաղում են մեր իրական պատմությունը, իսկ հիշատակման արժանի շատ փաստեր էլ նրանում ուղղակի անտեսված են:(
առաջին գիրքդ ես խոստանում եմ, որ կառնեմ, եթե դուրս եկավմ դրանից հետո մյուսներն էլ կառնեմ
+1
Երկրորդ գնորդը ես եմ, հազար տոկոս:
Դպրոցական դասագրքերը մեծապես աղավաղում են մեր իրական պատմությունը, իսկ հիշատակման արժանի շատ փաստեր էլ նրանում ուղղակի անտեսված են:(
Հիմա հարց թեմայի շրջանակներում: Իսկ ինչն է պատճառը ?? Դիտմամբ են անում, որ մենք չիմանանք ճիշտ պատմությունը ??
No Broken Hearted Girl
19.10.2009, 22:30
Հիմա հարց թեմայի շրջանակներում: Իսկ ինչն է պատճառը ?? Դիտմամբ են անում, որ մենք չիմանանք ճիշտ պատմությունը ??
Երևի իրենք էլ չգիտեն ճիշտ պատմությունը:)
Երևի իրենք էլ չգիտեն ճիշտ պատմությունը:)
Դժվար է իրական պատմությունը իմանալ, երկօրյա անցյալում արդեն ամեն ինչ չէ, որ պարզ է: Համալսարանում մեր պատմության դասախոսը քննության ժամանակ թույլ էր տալիս դասագիրքը բացել և տվյալ հարցատոմսի մասին բոլոր տվյալները դուրս գրել, իսկ գնահատում էր բոլորովին այլ չափանիշներով, պետք է ասեինք, թե ինչու, սա չորսի համար, իսկ հինգի համար պետք է ասեինք, թե ինչու ենք մենք կարծում, որ հենց դա է պատճառը, մեր ասածը հիմնավորեինք, ընդ որում հիմնավորեինք ոչ թե սկզբանաղբյուրերով, որովհետև այդպես գրված է Խորենացու մոտ, իսկ հունական աղբյուրները հաստատում են այդ տվյալները, ոչ, պետք է այլ կերպ հիմնավորեինք, որովհետև մեր օրերում նմանատիպ իրավիճակում նման երևույթներ դիտարկվեցին, որովհետև տասնհինգերորդ դարում նմանատպ իրավիճակում այսպես եղավ, տանեինք զուգահեռներ երևույթներ հետ, որոնք այլ ժամանակային և տարածային կոորդինատների համակարգում էին տեղի ունեցել, այդպիսով գտնեինք զարգացումների որոշակի օրինաչափություններ: Ըստ իս, նման ինքնուրույն մտածելակերպը պետք դպրոցից սկսել, ոչ թե սովորեցնել, որ Տիգրան Մեծը թագավորել է այսինչայսինչ թթ, ստեղծել է աշխարհակալ պետություն, հետո այսինչ թվին Արտաշատի պայմանագրով հրաժարվել է իր բոլոր արտաքին նվաճումներով, այլ խթանել աշակերտին մտածելու և պարզելու ինքն իր համար, թե ինչու հենց Տիգրանը այսինչ-այսինչ թվերին ստեղծեց այդ հզոր Հայաստանը, ինչու՞ հրաժարվեց իր նվաճումներից, ինչու՞ լեզու չէր գտնում իր որդիների հետ, և ամենակարևորը հիմնավորելու, թե ինչու՞ է ինքը հենց այդպես մեկնաբանում, պարզ է՝ դժվար դպրոցահասակ երեխան գիտական հայտնագործություններ անի, բայց դա էական չէ, էականը այն է, որ նա կմտածի… Ի վերջո, ճշմարիտ պատմությունը մութ է բոլորիս համար, մենք կարող ենք միայն ենթադրություններ անել, իսկ գիտնական պատմաբանները դպրոցականներին լավ կլինի, որ չպարտադրեն իրենց ենթադրություները, այլ միայն առաջարկեն դրանք և թույլ տան սեփական կարծիքը կազմելու: Էս էլ թեմայի շուրջ:P
No Broken Hearted Girl
19.10.2009, 23:16
Դժվար է իրական պատմությունը իմանալ, երկօրյա անցյալում արդեն ամեն ինչ չէ, որ պարզ է: Համալսարանում մեր պատմության դասախոսը քննության ժամանակ թույլ էր տալիս դասագիրքը բացել և տվյալ հարցատոմսի մասին բոլոր տվյալները դուրս գրել, իսկ գնահատում էր բոլորովին այլ չափանիշներով, պետք է ասեինք, թե ինչու, սա չորսի համար, իսկ հինգի համար պետք է ասեինք, թե ինչու ենք մենք կարծում, որ հենց դա է պատճառը, մեր ասածը հիմնավորեինք, ընդ որում հիմնավորեինք ոչ թե սկզբանաղբյուրերով, որովհետև այդպես գրված է Խորենացու մոտ, իսկ հունական աղբյուրները հաստատում են այդ տվյալները, ոչ, պետք է այլ կերպ հիմնավորեինք, որովհետև մեր օրերում նմանատիպ իրավիճակում նման երևույթներ դիտարկվեցին, որովհետև տասնհինգերորդ դարում նմանատպ իրավիճակում այսպես եղավ, տանեինք զուգահեռներ երևույթներ հետ, որոնք այլ ժամանակային և տարածային կոորդինատների համակարգում էին տեղի ունեցել, այդպիսով գտնեինք զարգացումների որոշակի օրինաչափություններ: Ըստ իս, նման ինքնուրույն մտածելակերպը պետք դպրոցից սկսել, ոչ թե սովորեցնել, որ Տիգրան Մեծը թագավորել է այսինչայսինչ թթ, ստեղծել է աշխարհակալ պետություն, հետո այսինչ թվին Արտաշատի պայմանագրով հրաժարվել է իր բոլոր արտաքին նվաճումներով, այլ խթանել աշակերտին մտածելու և պարզելու ինքն իր համար, թե ինչու հենց Տիգրանը այսինչ-այսինչ թվերին ստեղծեց այդ հզոր Հայաստանը, ինչու՞ հրաժարվեց իր նվաճումներից, ինչու՞ լեզու չէր գտնում իր որդիների հետ, և ամենակարևորը հիմնավորելու, թե ինչու՞ է ինքը հենց այդպես մեկնաբանում, պարզ է՝ դժվար դպրոցահասակ երեխան գիտական հայտնագործություններ անի, բայց դա էական չէ, էականը այն է, որ նա կմտածի… Ի վերջո, ճշմարիտ պատմությունը մութ է բոլորիս համար, մենք կարող ենք միայն ենթադրություններ անել, իսկ գիտնական պատմաբանները դպրոցականներին լավ կլինի, որ չպարտադրեն իրենց ենթադրություները, այլ միայն առաջարկեն դրանք և թույլ տան սեփական կարծիքը կազմելու: Էս էլ թեմայի շուրջ:P
Համաձայն եմ, պարզապես շատ են ոչ ճիշտ տեղեկությունները, ըստ այդմ երեխաները նույնիսկ չեն կարող ճիշտ դատողությունններ անել:
Իրոք? Վստահ ես, որ առանց "յ"-ի է գրվում?
:)
ե եթե ընթերցողները այնքան "խելոք են", որ չեն հասկանում, թե որն է իմ վերլուծության արդյունքը, իսկ որը` ուղղակի աղբյուրագիտական տվյալ - դա արդեն իրենց խնդիրն է... Իսկ խելոք մարդը, որ կկարդա իմ գրքի նախաբանում տեղադրված այս տողերը -
հետքրքիր է, բոլոր 70 մասերի սկզբում կա դրված՞
Մի անգամ նշել էիր, որ հատորներով է սարքված, որպեսզի մի ժամանակահատվածով հետաքրքրվողը` միայն իր ցանկացած հատվածը գնի:
Եթե այդպես է , ապա դուրս է գալիս այդ ծանոթությունը միայն 1 մասի գնորդներին է հասու:
Ի դեպ տեղդրված հատվածից
բերված ճակատամարտերի ճնշող մեծամասնության վերաբերյալ մարտնչող բանակների թվական տվյալները, ինչպես նաև կորուստները հայտնի չեն
տրված լուծումը, լինելով չափազանց համարձակ և որոշակիորեն խոցելի,
նո քոմմենթ, այսքանից հետո իրավացիության մասին վիճել...:)
րադարձության թվականից առաջ նշված "մոտ" տերմինը
որի տակ ամեն ինչ կարելի է հասկանալ, յուրաքանչյուր թիվ գրի ու կողքը դիր մոտ բառը և հարցը լուծված է:
;)
+1
Երկրորդ գնորդը ես եմ, հազար տոկոս:
Մերսի, բայց դա շուտ չի լինի: Գալաթեա-ն մի քիչ տեղյակ է այդ ամենից և նա էլ կվկայի, որ ամեն ինչ դեռ անավարտ է: Իսկ ավարտելու ֆիզիկական հնարավորություն ես չունեմ:(
Հիմա հարց թեմայի շրջանակներում: Իսկ ինչն է պատճառը ?? Դիտմամբ են անում, որ մենք չիմանանք ճիշտ պատմությունը ??
Այդ թվում և, հարգելի Տրիբուն, չէ որ պատմությունը քարոզչության հսկայական մի միջոց է:
Կարելի է ասել, որ հայ ժողովուրդը ծանոթ չէ իր իրական պատմությանը: Սովետական շրջանում հրատարակված հայ ժողովրդի պատմության դասագրքերը, մենագրությունները և այլ աշխատությունները հայոց պատմության վերաբերյալ ձևավորվել են խիստ թյուր կարծիք: Բանն այն է, որ վերջիններս մի քանի տեսանկյունից լիովին աղավաղում էին իրականությունը և տալիս էին խեղաթյուրված պատկերացում հայ ժողովրդի պատմության վերաբերյալ: Մասնավորապես.
1. դրանք բոլորը գրված էին այն ոգով, որ հայ ժողովուրդը մշտապես, ի սկզբանե եղել է թույլ, հալածված ազգ, և մշտապես կարիք է ունեցել և թերևս այժմ էլ ունի (վերջին հանգամանքը հատկապես էր ընդգծվում ու կարևորվում) “Մեծ եղբոր” հովանավորության: Տառապելով հենց այս ոճով պատմությունը ներկայացնելու մարմաջով` մեր մասնագետները կամ ընդհանրապես ուշադրություն չեն դարձրել Հայկական բանակի պատմությանը ու ռազմական տարեգրությանը կամ էլ ներկայացրել են այն խիստ աղքատիկ` ուշադրություն դարձնելով միայն այնպիսի փաստերի վրա, որոնք ուղղակի հնարավոր չէր չտեսնել: Մնացած փաստերը, որոնք երբեմն ուղղակի զարմացնում են ռազմական գործողությունների նկարագրման մանրամասնությամբ, այս մասնագետների թեթև ձեռքով հեշտությամբ հայտարարվեցին վիպական, որպես ժողովրդական բանահյուսություն նմուշներ, ասքեր, վեպեր, մի խոսքով ամեն ինչ, բացի իրական լինելուց: Խոսքը մասնավորապես վերաբերվում է Փավստոս Բյուզանդի, Հովհան Մամիկոնյանի, Շապուհ Բագրատունու, մասամբ էլ Մովսես Խորենացու, Սեբեոսի, Մովսես Կաղանկատվացու և այլոց աշխատություններին: Բանը հասել է նույնիսկ նրան, որ կասկածի տակ է առնվել համեմատականորեն նոր ժամանակներին վերաբերվող Ստեփանոս Շահումյանի աշխատության զգալի մասը: Բայց նույնիսկ այս ֆոնի վրա ապշեցուցիչ է, որ այս աղբյուրներում նշված հենց անհաջողություններն ու պարտություններն են ընդունվում առանց կասկածի, իսկ հաջողությունները ժխտվում են: Այսպես. անառարկելի ճշմարտություն է համարվում Հովհան Մամիկոնյանի բերած այն տեղեկությունը, որ, երբ Արաբական խալիֆության բանակը 639 թվականի նոյեմբերին մտավ Տարոն, պարտության մատնեց Հայկական բանակին: Սակայն չեն ընդունվում նույն այդ պատմիչի կողմից նույն աշխատության մեջ արձանագրված Փոքր Վարդանի ապստամբության (Մարզպանական Հայաստանի V ապստամբության) (572-590) և Մարզպանական Հայաստանի VII ապստամբության (620-628) հաղթական դրվագների կամ Հյուսիսային II պատերազմի (313-315) ընթացքում Հայկական բանակի մղած հաղթական ճակատամարտերի իրական լինելը,
2. դրանք գրեթե բոլորը գրված են խորը հոգեբանական կոմպլեքսով: Այս աշխատությունները կարծես ամեն կերպ ընդգծում են, որ հայ ռազմական հաջողությունները կամ ընդհանրապես իրականության մեջ բացակայել են կամ էլ եղել են խիստ էպիզոդիկ, որպես բացառություն: Մեծամասամբ խոսվում է միայն Տիգրանյան Հայաստանի, այն էլ որպես մի թույլ պետության մասին: Հայոց պատմության այն դրվագների վերաբերյալ, որոնք արտոցոլում են որևէ աշխարհակալ կայսրության դեմ հաղթական մի պատերազմ կամ ճակատամարտ, կա խիստ թերհավատ մոտեցում և լավագույն դեպքում այդ տվյալները հայտարարվում են վիպական: Հիշում եմ, թե այս մտայնությամբ տառապող մի հայտնի պատմագետ հեռուստատեսությամբ ինչպես էր ներկայացնում հայոց պատմությունը` որպես չդադարող անհաջողությունների և պարտությունների շարան: Նույնիսկ բանը հասավ նրան, որ հեռուստադիտողներից մեկը հարց ուղղեց հարգարժան գիտնականին, թե ինչո՞ւ է նա ներկայացնում միայն անհաջողությունները, մի՞թե հաջողություններ չեն եղել: Այս հարցին որևէ տրամաբանական պատասխան չստացվեց: Ավելին. մեր սովետահայ գիտնականները, եթե ունենան մի հարցի լուծման երկու ենթադրություն, աներկբայորեն կընտրեն այն մեկը, որը ցույց է տալիս Հայկական բանակի և Հայաստանի թուլությունը: Ընթերցող, եթե հանդիպես նման գիտնականներից մեկին, մի ալարիր և հարցրու, թե ինչո՞ւ Ալեքսանդր III Մեծը (մ.թ.ա. 336-323) Հայաստանի հետ չպատերազմեց: Այս հարցին տասից տասը վստահ կպատասխանի, որ Հայաստանը այնքան փոքր ու աննշան երկիր էր, որ Ալեքսանդրը գերադասեց գնալ գրավել Միջին Ասիայի ամայի տափաստանները և հեռավոր Հնդկաստանը, քան հենց իր կողքին գտնվող և Քսենոֆոնի գովերգած Հայաստանը: Եվ ոչ ոք չի ասի, որ Հայաստանը հանդիսանում էր Արիական Եռադաշինքի անդամներից մեկը պարսիկների ու մարերի հետ, և, որ եթե պարսիկները ջախջախվել էին, իսկ մարերը` հպատակվել, ապա Հայաստանը զենքը ձեռքին պատրաստ էր պահում և հենց այս պատճառով Ալեքսանդրը չցանկացավ պատերազմել, մանավանդ որ հետագայում նրա ուղարկած մի բանակին հայերը ջախջախեցին: Իսկ այն, որ գովերգված հունա-մակեդոնական ֆալանգը տակտիկական տեսանկյունից բավականին անօգնական կլիներ լեռնային մարտերում (ինչը մինչ այդ ապացուցվել էր Քսենոֆոնի նահանջող բանակի մղած մարտերով), նրանցից ոչ ոքի մտքի ծայրով էլ չի անցնի: Սովետական շրջանի պատմական աշխատություններում հիմնականում խոսվում է միայն Արարատյան (այն էլ միայն վերջին շրջանի գրականության մեջ է, ուր գրեթե կասկածի տակ չի առնվում վերջինիս զուտ հայկական լինելը), Արշակունյաց, Բագրատունյաց և Կիլիկյան Հայաստանի ռազմական ուժերի մասին, քանի որ դա արդեն չտեսնել հնարավոր չէր: Սակայն նույնիսկ այստեղ ամեն ինչ ներկայացվում է խիստ դժգույն: Իսկ այլ և հատկապես պետականության կորստի ժամանակաշրջաններում հայկական ռազմուժի մասին գրեթե չի խոսվում և այն տպավորությունն է ստացվում, թե այն գոյություն չի ունեցել, մինչդեռ ըստ իմ ուսումնասիրության, շատ թե քիչ, բայց հայկական ռազմուժը երբեք չի դադարել գոյություն ունենալ, նույնիսկ XV-XVII դժնդակ դարերում: Սովետահայ պատմաբաններից ոչ մեկի կողմից ոչ մի լուրջ վերլուծության չի ենթարկվել Հայկական բանակի թվաքանակը, զորատեսակները ու զինատեսակները, բանակի և առանձին զորատեսակների ու զինատեսակների գործողության տակտիկան, գրեթե բացակայում են ճակատամարտերի նկարագրությունները, իսկ որոնք էլ նկարագրված են, նկարագրված են թերի, խիստ աղավաղված, միակողմանի, սովորաբար թշնամական կողմի տեղեկությունները որպես հավաստի և աներկբայելի ճշմարտություն ընդունելու, իսկ հայկական աղբյուրների տեղեկությունները ժխտելու, դրանց ու ընդհանրապես Հայկական զինված ուժերին թերհավատորեն մոտենալու ոգով: Հաճախ լղոզված են “բանակի պարտություն” և “բանակի կանոնավոր նահանջ” հասկացությունները, որոնք իրար թեև շատ մոտ, բայց իրարից էականորեն տարբերվող հասկացություններ են (օրինակ` 451 թ-ի մայիսի 26-ի Ավարայրի ճակատամարտի պարագայում): Ոչ մի քիչ թե շատ լուրջ վերլուծության չի ենթարկվել Հայկական բանակի հակառակորդների զորատեսակները, զինատեսակները, տակտիկան և հատկապես թվաքանակը,
3. դրանցում գերակշռում է կեղծ գիտականությունը: Մասնավորապես առանց բացառության դեն են նետվում կամ էլ խիստ քննադատության և բացասական վերաբերմունքի են արժանանում այն փաստերը, որոնք չեն հաստատվում օտարերկրյա աղբյուրների կողմից և չեն տեղավորվում համաշխարհային պատմության կողմից գրված դասական սխեմաներում: Շատ օրինակներ կարելի է բերել, բայց սահմանափակվենք մեկով. IV դարի կեսի հայոց պատմության սկզբնաղբյուր հանդիսացող Ամիանոս Մարկելոսին իդեալական ճշմարտախոս հայտարարելը հայոց պատմության վերաբերյալ և այս ֆոնի վրա Փավստոս Բյուզանդի այն տեղեկությունները ժխտելը կամ չընդունելը, որոնք չեն հիշատակվում առաջինի կողմից: Օրինակ` ինչպե՞ս կարող էր սովետահայ գիտնականը ընդունել Մծբինի 356 թվականի ամռան ճակատամարտում Հայկական բանակի կողմից հռոմեական բանակի ջախջախումը, եթե Ամիանոսն այս մասին ուղղակի չի խոսում: Բարեբախտաբար այս հարցին ներկայումս հանգամանորեն անդրադարձել է Արմեն Այվազյանը իր փայլուն աշխատության մեջ և սրա վրա մենք մանրամասն կանգ չենք առնի:
Գոյություն ունի ևս մի լուրջ հիմնահարց: Վերջին հարյուրամյակներում պատմագիտության մեջ գերակշռել է և մինչև այժմ էլ գերակշռում է “եվրոպակենտրոն” մոտեցումը: Համաձայն այս մոտեցման աշխարհում և հատկապես հին աշխարհում պատմության կերտողները եղել են միայն հույները ու հռոմեացիները, իսկ մնացած և հատկապես արևելյան ազգերը հանդես են գալիս որպես երկրորդ տեսակի ազգեր, մի տեսակ վայրենիներ, որոնք ոչ մի բանով աչքի չեն ընկել, բացի քանակական գերակշռությոնից, ու միշտ էլ զիջել են եվրոպացիներին: Հետագայում այս տեսակետը մարքսիստական տեսանկյունից վերանայվեց, բայց այս անգամ էլ ուշադրության կենտրոնում մնաց Եվրոպան, իսկ Արևելքում ուշադրություն դարձվեց միայն այնպիսի պետությունների վրա ինչպիսիք են Իրանի սարահարթում տարբեր ժամանակներում ստեղծված պետությունները, Արաբական խալիֆությունը և Չինաստանը: Այս սահմանները նախանշեց մարքսիզմը և սովետական պատմաբանները ի վիճակի չէին դուրս գալ այս շրջանակից ու առաջ քաշել մի թեզ, որը կհակասեր նրան: Ավելին. ցանկացած նման փորձ շատ հեշտությամբ որակվում էր որպես ազգայնամոլություն կամ առնվազն ազգային սնափառություն: Ինչպե՞ս կարող էր սովետահայ պատմաբանը նշել մ.թ.ա. III հազարամյակի վերջում Միջագետքում հաստատված Հայկական Առաջին համաշխարհային գերիշխանության դեմոկրատական բնույթի մասին, եթե դեռ մարքսիզմի դասականներն են նշել, որ դեմոկրատիան ծնվել է Հունաստանում մ.թ.ա. I հազարամյակի կեսերում: Իսկ այն փաստը, որ, բացի Տիգրանյան Հայաստանից, Հայաստանը ևս վեց անգամ հասել է համաշխարհային գերիշխանության, ի վիճակի էր նման գիտնականի մոտ հեշտությամբ սրտի կաթված առաջացնել: Մի զարմացիր, ընթերցող. նույնիսկ այժմ, երբ հայ պատմագիտությունը ազատվել է նախկին կապանքներից, չեն ընդունվում կամ ուշադրություն չեն դարձվում այնպիսի փայլուն գիտնականների աշխատությունների վրա, ինչպիսիք են Արտակ Մովսիսյանը, Արմեն Այվազյանը, Ալեքսանդր Վարպետյանը և այլն: Իսկ կենցաղային մակարդակով մեր հայերի մեջ այն աստիճան է ներծծված այս թույնը, որ ցանկացած փորձ, հենվել վերը նշված գիտնականների աշխատություններում բերված փաստերի վրա, հանդիպում է առնվազն թերհավատ ժպիտի և ազգային սնափառության մեջ մեղադրանքի այն անձանց կողմից, որոնց թվում է, թե իրենք լավ գիտեն հայոց պատմությունը, քանի որ ժամանակին անգիր իմացել են հայոց պատմության սովետական դպրոցական դասագրքերը,
4. հայոց պատմության վերաբերյալ դրսևորվում է զարմանալի մակերեսային մոտեցում: Սովորաբար տարբեր գրքերում խոսվում է միայն միևնույն փաստերի մասին և նունիսկ նույն արտահայտություններով, իսկ այդ ընթացքում տեղի ունեցած բազմաթիվ և գուցե ավելի կարևոր իրադարձություններ հիշատակության և վերլուծության չեն արժանանում: Այսպես, Արմենիայի III ապստամբություն (748-752) մասին խոսելիս հիմնականում նշվում են Ղևոնդի բերած տվյալները և այնպիսի տպավորություն է ստացվում, թե հիմնական իրադարձությունները կազմում էին Դավիթ ու Գրիգոր Մամիկոնյանների ծավալած գործողությունները, Սև ծովի ուղղությամբ ապստամբների շարժվելը և պավլիկյաններից “օտարանալը”: Ընդ որում այս ֆոնի վրա հատկապես հաճույքով ընդգծվում է հայ ազնվականության` իր դասակարգային շահերով առաջնորդվելը: Սակայն համընդհանուր լռության են մատնված նույն ապստամբության բաղկացուցիչ մասը կազմած և ավելի վճռական, իսկ հաճախ նաև հաղթական այնպիսի դրվագներ, ինչպիսիք են Տարոնի իշխանության մղած հաղթական ռազմական գործողությունները, Հյուսիսային Հայաստանում հայ-վրացական բանակի ծավալած հաջող գործողությունները, ինչպես նաև Արցախ-Ուտիքում և մասնավորապես Կուրի ձախափնյա որոշ տարածքներում Միքայելի գլխավորած բանակի կողմից իր դեմ ուղարկված թշնամական բանակներին պարտության մատնելը: Այս ամենի մասին լավագույն դեպքում արվում են ընդհանուր բնույթի ակնարկներ: Իրենց հերթին հաճախ մոռացության են մատնվում ամբողջական ապստամբություններ, պատերազմներ, արշավանքներ և ճակատամարտեր, իսկ եղածներն էլ վերլուծվում ու նկարագրվում են խիստ թերի, մակերեսորեն և անգույն: Հնարավոր է բերել ասվածի տասնյակ օրինակներ, բայց մենք կբերենք միայն երկուսը: Եթե բոլոր աշխատություններում մանրամասն ներկայացված են Վարդանանց (Մարզպանական Հայաստանի I ապստամբություն) (449-451) և Վահանանց (Մարզպանական Հայաստանի III ապստամբություն) (481-485) պատերազմները, ապա ապշեցուցիչ լռության են արժանացել Մարզպանական Հայաստանի II (459-460), Սատրապական Հայաստանի I (484-488), Մարզպանական Հայաստանի IV (491-499) և Սատրապական Հայաստանի II ապստամբությունները (493-496), ինչպես նաև բազմաթիվ այլ ապստամբություններ և հարյուրավոր ճակատամարտեր: Իր հերթին առանց բացառության բոլոր աշխատություններում խոսվում է, որ հայերը Ավարայրի ճակատամարտում տվեցին 1.036, իսկ պարսիկները` 3.544 զոհ: Սակայն սա գրած հեղինակները նույնիսկ նեղություն չեն տվել իրենց բացել Եղիշեի աշխատությունը և կարդալ, որ 1.036 զոհ տվեցին միայն նախարարական տոհմերը, իսկ 3.544 զոհ` ուրացողները, այլ ոչ թե պարսիկները: Սրանից զատ պետք է նշել նաև, որ մեր պատմաբանների գերակշիռ մեծամասնությունը կազմող գիտնականները, լինելով փայլուն բանասերներ, գրաբարագետներ, գրականագետներ, փիլիսոփաներ կամ լեզվաբաններ, գրեթե ոչ մի գիտելիք չունեին հենց ռազմական պատմությունից: Ասվածի ապացույցն այն է, որ տասնամյակների ընթացքում ոչ մի պատմաբանի մոտ հարց չի առաջացել, թե ինչպե՞ս է հնարավոր օրինակ նույն Ավարայրի ճակատամարտում 14 ժամ այդպիսի հսկայական բանակների ընդհարման դեպքում ունենալ ընդամենը 4.580 զոհ:
5. հայ պատմագիտության հայացքը կարծես մի անհաղթահարելի ուժով գամված է Մեծ Հայքի այն էլ ոչ թե լրիվ, այլ միայն կենտրոնական նահանգների պատմության վրա: Որպես հիմնաթեզ ընդունելով այն փաստը, որ “Հայաստան” հասկացությունն ընդգրկում է միայն Մեծ Հայքի 15 նահանգները, հայ պատմագիտությունը հիմնական ուշադրությունը սևեռում է միայն Հայաստանի կենտրոնական նահանգների պատմության վրա, այն դեպքում, երբ Հայաստանի ծայրամասային նահանգներում տեղի էին ունենում հաճախ ավելի կարևոր իրադարձություններ, որոնք իրենց ազդեցությունն էին թողնում ողջ երկրի ճակատագրի վրա: Ընդ որում գոնե մի աշխատության մեջ հստակորեն չի արտահայտվել այն միտքը, որ “Հայաստան” հասկացությունը ոչ թե հավասարժեք է Մեծ Հայքին, այլ Հայաստանը Մեծ Հայքի 15 նահանգներն են, ինչպես նաև Փոքր Հայքը, Հայոց Միջագետքը և Կիլիկիան` անկախ ցանկացած քաղաքական փոփոխությունից: Այսպես. դեպի Հայաստան արաբական արշավանքներին վերաբերվող բոլոր աշխատություններում Հայաստան արաբների մուտքի ժամանակ է ընդունվում նրանց` Տարոն ներխուժելու ժամանակը: Բայց մի՞թե Հայոց Միջագետք նահանգի Եդեսիա քաղաքի գրավումը, որը տեղի ունեցավ նկարագրված դեպքերից գրեթե մեկ ամիս առաջ, չի նշանակում, որ արաբները հենց այս ժամանակ մտան Հայաստան: Վերոհիշյալ 3 նահանգների, բացառությամբ Կիլիկիայի իշխանապետության և թագավորության շրջանի, ինչպես նաև Մեծ Հայքի ծայրամասային նահանգների պատմության մասին կամ տիրում է համակ լռություն, կամ էլ լավագույն դեպքում ընդհանուր խոսքերով արվում են մի քանի թեթև ակնարկներ: Արցախի, Ուտիքի և Փայտակարանի մասին գրելն ընդհանրապես համարվում էր վատ տոն, քանի որ դա կհակասեր “հայ և ադերբեջանցի ժողովուրդների դարավոր բարեկամության” չարչրկվող թեզին: Գրեթե նույն պատճառով ուսումնասիրությունից հիմնականում դուրս է մնացել Գուգարք և Տայք նահանգների, իսկ մասամբ էլ նաև Բարձր Հայք նահանգի հյուսիսային գավառների պատմությունը սկսած V դարից: Կիլիկիան ընդհանրապես չի համարվել Հայաստանի նահանգ առանց բացառության և ոչ մի աշխատության մեջ, Հայոց Միջագետքը հիմնականում հիշատակվում է միայն 37 թվականի իրադարձությունների հետ կապված, իսկ Փոքր Հայքն էլ ի սկզբանե դիտվում էր կիսահայկական-կիսահունական տարածք և նրա պատմությունն այնքան վատ է ուսումնասիրված, որ հայոց պատմությանը նվիրված և ոչ մի աշխատության մեջ նույնիսկ հիշատակություն չկա Հայաստանի տարածքում ստեղծված այնպիսի մի պետության մասին, ինչպիսին Տրապիզոնի կայսրությունն է: Կարծես ի սկզբանե ընդունվում է, որ դա հունական տարածք է: Լռության են մատնված միջնադարյան Հայաստանի այնպիսի քաղաքների պատմություններ, ինչպիսիք են Մծբինը, Եդեսիան, Ամիդը, Տիգրանակերտը, Մելիտեն, Սամոսատը, Խարբերդը, Սեբաստիան, Մամեստիան, Տարսոնը, Անարզաբան, Կարինը, Մանազկերտը, Դվինը, Նախիջևանը, Պարտավը, Խլաթը, Արճեշը, Բերկրին, Բաղեշը, Ադանան, Մարաշը և այլն: Մի խոսքով միջնադարյան Հայաստանի այնպիսի քաղաքների պատմություններ, որոնք բացառիկ դեր ունեին տարածաշրջանային քաղաքականության և միջազգային առևտրի մեջ, ընդհանրապես համակարգված ուսումնասիրված չէ: Խորը մշուշում են գտնվում նաև այնպիսի թեմաներ, ինչպիսիք են հայերի և խաչակիրների հատկապես ռազմական հարաբերությունները խաչակրաց արշավանքների ժամանակաշրջանում, Կիլիկիայի հին ժամանակաշրջանի, վաղ և միջին միջնադարի պատմությունը, տարբեր ժամանակներում հայկական ռազմուժի մղած դաշնակցային պատերազմները, Հայոց ռազմուժի ունեցած դերը հարևան երկրների բանակներում և այլն: Իսկ Արշակունյաց գահատոհմի կործանումից հետո խոսվում է միայն Մարզպանական Հայաստանի պատմության մասին: Մարզպանական Հայաստանից բռնի անջատված ինչպես նաև բյուզանդական տիրապետության տակ գտնվող տարածքների պատմությունից ընդհանուր խոսքերով հիշատակվում են միայն բացառիկ էպիզոդներ, այն դեպքում, երբ այնտեղ երբեմն տեղի էին ունենում խիստ կարևոր իրադարձություններ:
:)
Հետաքրքիր ժպիտ էր - բայց ասեմ, որ իզուր ես վստահ:) Իրականում 2 տարբերակն էլ ճիշտ է և օգտագործվում է: Բանն այն է, որ "Բ/յ/ուզանդ" անվան առաջացման վերաբերյալ գոյություն ունեն 2 տեսակետ -
1. բառն առաջացել է "Բյուզանդիոն" բառից, քանի որ Փավստոսը կրթություն է ստացած եղել այնտեղ - սա առավել տարածված տեսակետն է,
2. համաձայն մյուս, առավել քիչ տարածված տեսակետի, որը առաջ է քաշել Ստ. Մալխասյանը, բառնը ոընի հնդեվրոպական արմատներ և կապ չունի "Բյուզանդիոն"-ի հետ:
Այնպես որ այստեղ ամեն ինչ չէ, որ այդքան միանշանակ է...
հետքրքիր է, բոլոր 70 մասերի սկզբում կա դրված՞
Բնականաբար ոչ: Իմ 70 հատորները միմյանց հետ գտնվում են օրգանական կապի մեջ, դրանք փոխլրացնում են միմյանց և իհարկե որևէ կարիք չկա ամեն հատորի նախաբանում կրկնել նույն բանը: Ի դեպ - նույն մոտեցումն է ցուցաբերվում նաև հանրագիտարաններում, որտեղ անհրաժեշտ պարզաբանումները տրվում են միայն առաջին հատորի նախաբանում...
Եթե այդպես է , ապա դուրս է գալիս այդ ծանոթությունը միայն 1 մասի գնորդներին է հասու:
Արդեն ասացի, որ ոչ: Նայիր վերևում:
նո քոմմենթ, այսքանից հետո իրավացիության մասին վիճել...:)
Իսկ ինչու ոչ? Ինչպես արդեն ասել եմ, ես արել եմ ամենահավանական ենթադրությունը: Եթե ուզում ես և կարող ես` վիճարկիր այն, իսկ եթե ի վիճակի ես` առաջարկիր, հիմնավորիր և պաշտպանիր քո սեփական ամենահավանական ենթադրության տարբերակը:
որի տակ ամեն ինչ կարելի է հասկանալ, յուրաքանչյուր թիվ գրի ու կողքը դիր մոտ բառը և հարցը լուծված է:
;)
Եվ կրկին սխալվում ես: Այ եթե իրոք կարդացած լինեիր իմ գրքի 1-ին հատորը, այլ ոչ թե պատկերացում կազմեիր նյութի մասին միայն "ձեռքն ընկնելու", ինչպես նաև "ակումբում տեղադրած հատվածներ"-ի հիման վրա, կտեսնեիր, որ դրա բացատրությունը 1-ին հատորում շարադրված նախաբանում ևս կա -
Ինչքան ինձ հայտնի է այս տեսքով նմանատիպ աշխատություն չի գրվել ոչ միայն Հայաստանում, այլև արտասահմանում: Դրա համար էլ սույն աշխատությունը գրելիս ես գրեթե զրոյից ստեղծեցի ոչ միայն լիովին նոր սկզբունքներ, այլև կառուցեցի նմանատիպ աշխատանք գրելու մեթոդական լրիվ նոր մի համակարգ: Սույն աշխատությունը գրելիս ես որպես ելակետ ընդունեցի իմ մեթոդը ձևավորած հետևյալ հիմնարար սկզբունքները...
...7. վեր կանգնել տարաբնույթ գիտական վեճերից: Իմ աշխատության մեջ ես վեր եմ կանգնել գիտական տարբեր աշխատություններում տարաբնույթ փաստերին տրված տարբեր մեկնաբանություններից: Այսպես. տարբեր փաստեր տարբեր մասնագետների կողմից հաճախ տեղադրվում են +/- 1-2-ից +/- 50-100 տարի ճշգրտությամբ: Նման դեպքերում, եթե իրադարձությունների տեղադրումը չի ազդում դեպքերի ժամանակագրական և տրամաբանական զարգացման վրա, ես ընտրել եմ գիտական շրջանակներում լուծումներից իմ կարծիքով ամենահիմնավորվածը: Ինչ վերաբերվում է տարաբնույթ փաստերի մեկնաբանմանը, ապա այս դեպքում ես ըստ հնարավորինս ծանոթացել եմ արտահայտված տարաբնույթ կարծիքներին և ընտրել եմ իմ կարծիքով ամենահավանական տարբերակը:
Հանգուցյալ Սուրեն Այվազյանը ժամանակակիցների մեջ ամենալավն էր, չնայած ուներ մի քանի թերություններ: Վատը չէ նաև Ջոնիկ Մելիքյանը, բայց էլի ունի իր թերությունները -
Բոլորին հատ հատ քննարկելու պատճառ չէի տեսնում: Եթե նկատեցիր նույնսիկ Մուրացանին ու Դեմիրճյանին (Վարդանանքը ցավոք սրտի երկրորդ անգամ կարդալու ցանկություն երբեք չեմ ունեցել) չէի նշել: Ասածս էլի եմ կրկնում Լիոն ջան, արդեն նոր տեսանկյունից, եթե ընտանիքի պահելու խնդիր կա, կարող ա վեպեր գրելով ավելի լավ պահես: Չիստո բիզնեսի տեսանկյունից եմ ասում: Համ էլ Վանաձորցին լավ ասեց, արվեստը զոհեր է պանաջում:
Այդ թվում և, հարգելի Տրիբուն, չէ որ պատմությունը քարոզչության հսկայական մի միջոց է:
Քու տունը շինվի, հետո էլ ասում վեպ գրելու ժամանակ չունես: Ակումբում սաղ գարծներդ որ գումարենք, հինգ վեպ կանի: Էս ինչքան ես գրել? Հիմա որս ենք էսքան կարդալու ?? :P
Բոլորին հատ հատ քննարկելու պատճառ չէի տեսնում: Եթե նկատեցիր նույնսիկ Մուրացանին ու Դեմիրճյանին (Վարդանանքը ցավոք սրտի երկրորդ անգամ կարդալու ցանկություն երբեք չեմ ունեցել) չէի նշել: Ասածս էլի եմ կրկնում Լիոն ջան, արդեն նոր տեսանկյունից, եթե ընտանիքի պահելու խնդիր կա, կարող ա վեպեր գրելով ավելի լավ պահես: Չիստո բիզնեսի տեսանկյունից եմ ասում: Համ էլ Վանաձորցին լավ ասեց, արվեստը զոհեր է պանաջում:
Վեպեր գրելով:o Լավ էլի... Համ էլ ես բարոյական իրավունք ունեմ զոհել միայն և միայն ինձ: Ի դեպ - շատ եմ գրում, որ... չկարդաք:P
Վեպեր գրելով:o Լավ էլի... Համ էլ ես բարոյական իրավունք ունեմ զոհել միայն և միայն ինձ: Ի դեպ - շատ եմ գրում, որ... չկարդաք:P
Լիոն, ես Հայկ Խաչատրյանի վեպերի տպաքանակների մասին թվային տվյալները ի զուր չէի նշել, հլա մի հատ էլ բազմապատկել գնով:
Իսկ այստեղ, քո գրառումներից թեմայի շրջանակներում ի՞նչ կարելի է եզրակացնել, որ դասագրքերում սխալ է, ահա ճի՞շտը:
Ես ասել եմ, որ "դասագրքերում սխալ է` ահա ճիշտը"?:o
Ես ընդամենը ասել եմ - Դպրոցական դասագրքերը մեծապես աղավաղում են մեր իրական պատմությունը, իսկ հիշատակման արժանի շատ փաստեր էլ նրանում ուղղակի անտեսված են...
Ես ասել եմ, որ "դասագրքերում սխալ է` ահա ճիշտը"?:o
Ես ընդամենը ասել եմ - Դպրոցական դասագրքերը մեծապես աղավաղում են մեր իրական պատմությունը, իսկ հիշատակման արժանի շատ փաստեր էլ նրանում ուղղակի անտեսված են...
Չէ, չէս ասել, բայց նման տպավորություն էր ինձ մոտ ստեղծվում, դրա համար էլ ցանկացա ճշտել::thinkԱյդ դեպքում ընդհանրապես չեմ կարողնում ընկալել այս թեմայի շրջանակներում փաստական տվյալներով լեցուն քո ծավալուն գրառումների նպատակը:
Այնպես որ այստեղ ամեն ինչ չէ, որ այդքան միանշանակ է...
Ընդունված է Բուզանդ տարբերակը, Բյուզանը սխալ է:
Հարց է առաջանում եթե գիտեիր երկու տարբերակ կա, ինչու էիր գլուխ պատռելով փորձում ուղղել:
Ամենատարածված կարծիքն այն է, որ Բյուզանդիոն կամ Բյուզանդիա բառի հետ նրա նավանումը կապ չուներ, յ-ով տարբերակը սխալ է, որը շատ մարդիկ չհասկանալով օգտագործում են:;)
նականաբար ոչ: Իմ 70 հատորները միմյանց հետ գտնվում են օրգանական կապի մեջ, դրանք փոխլրացնում են միմյանց և իհարկե որևէ կարիք չկա ամեն հատորի նախաբանում կրկնել նույն բանը: Ի դեպ - նույն մոտեցումն է ցուցաբերվում նաև հանրագիտարաններում, որտեղ անհրաժեշտ պարզաբանումները տրվում են միայն առաջին հատորի նախաբանում...
դե եթե ըստ քո նախկին գրառումների մասերը փոքր են , որ կոնկրետ ժամանակաշրջանով հետաքրքրվողը ստիպված չլինի ամբողջը գնել, ապա առաջանում է թյուրիմացություն: Իրականում պետք չէ երկար բարակ գրել, ընդամենը 2 տողով պետք է ասվի որ թվերը սեփական վերլուծության արդյունք են և վերջ:)
Իսկ ինչու ոչ?
Ճշմարատցիության պակաս
Ինչպես արդեն ասել եմ, ես արել եմ ամենահավանական ենթադրությունը:
իսկ ի՞նչ ասել է ամենահավանական, միգուցե տվյալ ճակատամարտին ընդհանրապես փիղ չի մասնակցել այն էլ 100, կողքն էլ մոտ բառն ենք դնում ու ավելի լղոզված բան ստանում, որի իրավացիության տոկոսը ահավոր ցածրանում է:
Եթե ուզում ես և կարող ես` վիճարկիր այն
Վիճարեկլն այն է, որ սկզբնաղբյուրներում չկա ասեն 100 փղի հիշատակություն, կամ գոնե փղի: Ավելի լավ է չլինի քան լինի ոչ հավաստի:
Եվ կրկին սխալվում ես:
Իրոք՞, ինձ բացատրությունը չբավարեց, էլի նույն հարյուր փիղ, դնում ենք մոտ ույն վիճակնա, իսկ եթե փղեր չկային:
կազմեիր նյութի մասին միայն "ձեռքն ընկնելու"
Ձեռքի տակ ընկնելը իրենից ենթադրում է նյութին ծանոթանալը:;)
ստեղծեցի ոչ միայն լիովին նոր սկզբունքներ, այլև կառուցեցի նմանատիպ աշխատանք գրելու մեթոդական լրիվ նոր մի համակարգ:
Փաստորեն համոզված ես ,որ քո մշակած սկզբունը ճգրիտ կամ ճշգիտին մոտ արդյունքներ է տալիս՞
Ինչ վերաբերվում է սեվտեկան պատմագրությանը , Լիոն միշտ բողոքում ես որ շատ թույլ են ներկայացնում ու չես վստահում և այլն, բայց ասենք Վարդան Մամիկոնյանին հասնելիս նույնությամբ կրկնում ես սովետական պատմինչներին՝ այսինքն որ մասը ոնց հարմարա:;)
Վիճարեկլն այն է, որ սկզբնաղբյուրներում չկա ասեն 100 փղի հիշատակություն, կամ գոնե փղի: Ավելի լավ է չլինի քան լինի ոչ հավաստի:
Ապեր ոնց չկա, նայի
Մովսես Խորենացի /Գիրք 2, գլուխ 54/"На Западе возникают какие-то смуты, и Арташес в расчете на это с презрением отвергает римскую / власть и прекращает выплату дани. Император же Домициан в гневе насылает на него войско, которое, достигнув пределов Кесарии, пускается в преследование Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа..
Նայի, Դոմիցիանը, в гневе, ջղայնացած էր: Իսկ մենք գիտենք, որ թագավորները ջղայն ժամանակ միշտ էլ փիղ էին ուղարկում հակառակորդի վրա:
Тирана и западной армянской рати и гонит неотступно до обширнейшей долины Басеаяа"
Հարթավայրը մեծ էր, ուրեմն փղերով մանևրելու հնարավորություն կար: Հետևապես ինչի պիտի փիղ չվերցնեին հետները ??
Կարաս պացուցես, որ չէին վերցրել ??
их встречает Артавазд со всеми сыновьями царя, во главе восточной и северной рати
Ինչի էր վերցրել բոլոր եղբայրներին ? Քանի որ գիտեր, որ մեծ ճակատամարտ է լինելու, իսկ մեծ ճակատամարտերը առանց փղերի այն ժամանակ չէին լինում: Գոհ եղիր, որ կոկորդիլոսներ չէին վերցրել: Էտ դեպքում ճակատամարտի ելքը կարող էր անկանխատեսելի լինել:
пустившись в преследование, гнал римское войско до самых границ Кесарии."
Կեսարիայում գիտես որն էր ամենաընդունված ճաշատեսակը, որով հյուրասիրում էին հաղթողներին? Փղի քյաբաբը:
Norton ջան, փիղ եղել ա, ու դրա դեմ ոչ մի հակափաստարկ չկա: Թվին էլ հանգել ենք հետևյալ կերպ: Հայկական զորքը 100.000 , զոհվեց 20.000-ը: 80.000 -ը պիտի փղի քյաբաբ ուտեր հաղթանակից հետո: Ամեն մեկը գոնե կես կիլո կուտեր ?? Էտ քեզ արեց 40.000 կիլո մաքուր փղի միս: Միջին հնդկական փիղը 3000 կիլոյա, այսինք դուրս կգա մաքուր 400 կիլո քյաբաբին պիտանի միս: 400 կիլո անգամ 100 փիղ հավասար է 40.000 կիլո փղի միս: Էտ էլ քեզ արեց, մաքուր 100 փիղ:
փիղ եղել ա… մաքուր 100 փիղ:
Ի՞նչ եք ուզում այդ դժբախտ փղերից, ի վերջո, ներեցեք արտահայտությանս, ու՞մ կնճիթին է, թե եղել են այդ փղերը, թե ոչ, ի՞նչ է փոխվում դրանց լինել-չլինելուց, կոպիտ ասած, Հաայաստանում սվաղի մեկ քառակուսի մետրը մնում է հազարից երկու հազար դրամ, իսկ ավելի կոնկրետ… Այդ փղերի գոյությունը ոչ մի նշանակություն չունի մեր պատմության համար, փաստ՝
1. Արտաշես Առաջինը ստեղծեց համահայկական պետություն,
2. Տիգրանը ստեղծեց աշխարհակալ տերություն հետո,
3. հետո իր նվաճած հողերից հրաժարվեց,
4. Տիրան Արշակունի թագավորին իր պուտպուտուրիկ ձիու պատճառով կուրացրեցին,
5. Պետրոս Գետադարձ կաթողիկոսը վաճառեց իր հայրենիքը,
6. Կիլիկիայի դեսպանները նվերներով գնացին Հեռավոր Արևելք՝ Մանգու Խանի ոտքերն ընկան,
7. Իսրայել Օրին չգիտեր ոնց անի, որ վերականգնի իր կործանված պետականությունը, հասել էր Պետրոս Մեծի մոտ, ու անկարելին կարելի դարձնելու առաջին քարերից մեկը դրեց,
8. դաշնակները հավատացին երիտթուրքերին,
9. Կոմիտասը խելագարվեց,
10. Արշիլ Գորկին ինքնասպան եղավ,
11. Նժդեհը փրկեց Սյունիքը,
12. Հայաստանը խորհրդայնացվեց,
13. մասնակցեց Մեծ հայրենականին,
14. ութսունութին Գորաչովյան ռեֆորմներից հետո հնարավորություն ունեցանք «Ղարաբաղը մերն է» գոռալու,
15. Գորբաչովն ասաց. «Վայ քու արա, էս ի՜նչ արի»,
16. Անկախացանք,
17. Հիմա էլ հայ-թուրքական հարաբերությունները թևակոխել են նոր փուլ:
Կարելի է այս դրույթների հետ վիճաբանել, դա չէ էականը, ես օրինակի համար եմ բերել, հիմա, թե ինչ մասնակցություն են ունեցել այս գործընթացներին այդ տխրահռչակ հարյուր փղերը, հայտնի չի, ունենք այն, ինչ ունենք, ու այդ փղերը ոչ ոքի չեն հետաքրքրում, թող կորչեն գրողի ծոցը, առանձնապես մեծ օգուտ, համենայն դեպս, եթե եղել էլ են, մեզ չեն բերել:
Չէ, չէս ասել, բայց նման տպավորություն էր ինձ մոտ ստեղծվում, դրա համար էլ ցանկացա ճշտել::thinkԱյդ դեպքում ընդհանրապես չեմ կարողնում ընկալել այս թեմայի շրջանակներում փաստական տվյալներով լեցուն քո ծավալուն գրառումների նպատակը:
Նպատակը արդեն ասացի - եթե ուզում ենք հայրենասեր սերունդ ունենանք, այդ թվում նաև պետք է մեծ ուշադրություն դարձնենք դպրոցական պատմության դասագրքերին...
Ընդունված է Բուզանդ տարբերակը, Բյուզանը սխալ է:
Չէի ասի - օրինակ, Փավստոս Բյուզանդի երկի մի քանի հրատարակություններում նրա անունը օգտագործվում է "յ" տարբերակով...
Հարց է առաջանում եթե գիտեիր երկու տարբերակ կա, ինչու էիր գլուխ պատռելով փորձում ուղղել:
Ես, բարեբախտաբար, դեռ չեմ սկսել ինչ-որ մեկի գլուխը պատռել - ես ընդամենը ցույց տվեցի բառի մեկ այլ տարբերակ...
Ամենատարածված կարծիքն այն է, որ Բյուզանդիոն կամ Բյուզանդիա բառի հետ նրա նավանումը կապ չուներ, յ-ով տարբերակը սխալ է, որը շատ մարդիկ չհասկանալով օգտագործում են:;)
Իսկ ինչով կարող ես հիմնավորել, որ հենց այդ կարծիքն է ամենատարածվածը?
դե եթե ըստ քո նախկին գրառումների մասերը փոքր են , որ կոնկրետ ժամանակաշրջանով հետաքրքրվողը ստիպված չլինի ամբողջը գնել, ապա առաջանում է թյուրիմացություն:
Նույն հարցը կարող ես ուղղել հանրագիտարանների հեղինակներին և պահանջել, որ բոլոր հատորների նախաբաններում արտացոլեն առաջին հատորի նախաբանի բովանդակությունը: Ընդ որում, հաշվի առ, որ իմ հետագա հատորներում ես, թեև ոչ մանրամասն, սակայն նշում եմ այդ մասին...
Իրականում պետք չէ երկար բարակ գրել, ընդամենը 2 տողով պետք է ասվի որ թվերը սեփական վերլուծության արդյունք են և վերջ:)
Դեպքերի մոտ 90 տոկոսում` այո: Բայց մնացած 10 տոկոսի դեպքում` հիմք եղել է սկզբնաղբյուրների ուղղակի հաղորդումը... ՈՒ այդ մասին ես ասելել եմ - գրել եմ, չէ, որ կա 2 լուծում... և այլն:)
Ճշմարատցիության պակաս
Չէի ասի - ամենահավանական ենթադրությունը առավելագույնն է, որ այս պայմաններում այդ դեպքում հնարավոր է անել - ունես ավելի լավ առաջարկ?
միգուցե տվյալ ճակատամարտին ընդհանրապես փիղ չի մասնակցել այն էլ 100,
Լավ, հիմա արի մտածենք - դու ասում ես, որ այդ ճ-մ-ում փղեր չեն եղել, ես ասում եմ եղել է: 50/50...
Իսկ հիմա արի հաշվի առնենք, որ Սելևկյանների թագավորության բանակում մարտական փղերը կազմում էին մեծ թիվ և, համաձայն սելևկյան ռազմական դոկտրինայի, դրանք պետք է կիրառվեին բոլոր հիմնական ճակատամարտերում:
Այս պայմաններում հավանական է ենթադրել, որ փղեր եղել են, եթե հակառակը վկայող լուրջ փաստարկներ չկան...
Պատկերացրու Վրաց-ռուսական պատերազմը - ՌԴ 58-րդ բանակի կազմում տանկերը նույն դերն ունեին, ինչ փղերը Սելևկյան բանակում մ.թ.ա. 160 թ-ի Բասենի ճ-մ-ում: Ենթադրենք, որ մենք հաստատ գիտենք, որ ՌԴ 58-րդ բանակում հաստատ տանկեր կան, բայց չգիտենք - վրացիների դեմ դրանք կիրառվել են թե չէ:
Այս պայմաններում ավելի հավանական չէ ենթադրել, որ դրանք կիրառվել են, քանի որ առկա էին ՌԴ բանակում և հանդիսանում էին հիմնական հարվածային ուժը, քան թե չեն կիրառվել?
կողքն էլ մոտ բառն ենք դնում ու ավելի լղոզված բան ստանում, որի իրավացիության տոկոսը ահավոր ցածրանում է:
"Մոտ"-ը ընդամենը վերաբերվում է թվերին: Այսինքն ես հավանական եմ համարում, որ փղեր եղել են և այդ պայմաններում ենթադրում եմ նրանց թիվը 100-ի սահմաններում: Ի դեպ, սա ռազմական պատմության մեջ չափազանց տարածված երևույթ է և երևի դրա չիմացությունն է, որ քեզ ստիպում է այս հարցի վրա այսքան մանրանալ...
Վիճարեկլն այն է, որ սկզբնաղբյուրներում չկա ասեն 100 փղի հիշատակություն, կամ գոնե փղի: Ավելի լավ է չլինի քան լինի ոչ հավաստի:
Ես, ինչպես արդեն նշել եմ, այլ մոտեցման կողմնակից եմ - խնդրեմ, խնդիր չկա, եթե դու նման գիրք կգրես, դու առաջնորդվիր քո կողմից ընդունելի սկզբունքով,..
Ձեռքի տակ ընկնելը իրենից ենթադրում է նյութին ծանոթանալը:;)
Ուրեմն դու ծանոթ ես իմ գրքերի հատորներից որևէ մեկին?
Փաստորեն համոզված ես ,որ քո մշակած սկզբունը ճգրիտ կամ ճշգիտին մոտ արդյունքներ է տալիս՞
Մեծ հաշվով` այո: Ընդ որում, ըստ իս, դրանից լավ տարբերակ առայժմ չի առաջարկվել...
Ինչ վերաբերվում է սեվտեկան պատմագրությանը , Լիոն միշտ բողոքում ես որ շատ թույլ են ներկայացնում ու չես վստահում և այլն, բայց ասենք Վարդան Մամիկոնյանին հասնելիս նույնությամբ կրկնում ես սովետական պատմինչներին՝ այսինքն որ մասը ոնց հարմարա:;)
Իրոք - այդ ես չեմ, որ գոռում եմ,թ ե Ավարայրի ճ-մ-ի պահով զոհերի թիվը սովետահայ պատմագիտությունը սխալ է ներկայացրել: Կամ այդ ես չեմ, որ ամբողջական տեսքով ներկայացնում եմ Վասակ Սյունու "մեղադրական եզրակացություն"-ը, այն դեպքում, երբ նույն սովետահայ պատմագիտությունը Վասակին գործնականում արդարացնում է - ինչումն է կրկնությունը, հարց է ծագում?
Բացի այդ - նախ ես չեմ ասել, որ սովետահայ պատմագիտությունը "պավալնի վատնա" - այ, որ լավ ծոնթացած լինեիր իմ գրքին, առաջին հատորի առաջին ծանոթագրությունում կկարդայիր -
Սրա հետ կապված միաժամանակ կուզենայի նաև հատկապես ընդգծել սովետահայ պատմագիտության անուրանալի նվաճումները: Դրանցից նախ և առաջ պետք է մատնանշել իրականացված մեծածավալ թարգմանչական գործունեությունը, երբ իրոք շնորհաշատ մասնագետների կողմից հայերեն թարգմանվեցին, և, որ ոչ պակաս կարևոր է, հիմնականում բարձրորակ, թեև երբեմն տենդեցիոզ, Հայոց պետականությունը ու պետական կառույցները թերագնահատող և գաղափարական շտամպերով հագեցված մեկնաբանություններով համեմվեցին մեծ թվով օտարալեզու աղբյուրներ Հայաստանի ու հայերի մասին: Միաժամանակ գրեթե բոլոր հիմնական սկզբնաղբյուրները գրաբարից թարգմանվեցին ժամանակակից հայերեն ու հրատարակվեցին` կրկին բարձրորակ, թեև դարձյալ կոնցեպտուալ թերություններից ոչ զուրկ մեկնաբանություններով: Այս հանգամանքը մեծապես հեշտացնում է այդ աղբյուրների հետ ծանոթացումը: Անուրանալի են նաև առաջնակարգ գիտնականների կողմից իրականացված համեմատական-վերլուծական աշխատությունների դերը որևէ նեղ մի ժամանակաշրջանի կամ տարածաշրջանի վերաբերյալ: Օրինակ` ուսումնասիրողի համար անգնահատելի են Ա. Տեր-Ղևոնդյանի աշխատությունները Հայաստան արաբական արշավանքների, ինչպես նաև նրանց տիրապետության դեմ հայ ժողովրդի մղած պայքարի վերաբերյալ:
Եվ վերջում հաշվի առ, որ գիտությունը, ինչքան էլ ժխտի իրենից առաջ եղածին, միշտ էլ այս կամ այն չափով հենվում է նրա նվաճումների վրա: Ընդ որում սովետահայ պատմագիտության դեպքում իմ քննադատությունը վերաբերվում է ավելի շատ կոնցեպտուալ, գլոբալ հարցերին, ռազմական պատմությանը, ինչպես նաև Հնագույն պատմությանը...
փղեր եղել են
ներեցեք արտահայտությանս, ու՞մ կնճիթին է, թե եղել են այդ փղերը, թե ոչ, ի՞նչ է փոխվում դրանց լինել-չլինելուց
Լիոն ջան, խնդրում եմ մանրամասն կարդաս իմ գրառումը, որից մի հատված այստեղ մեջբերեցի, և պատասխանես:
Նպատակը արդեն ասացի - եթե ուզում ենք հայրենասեր սերունդ ունենանք, այդ թվում նաև պետք է մեծ ուշադրություն դարձնենք դպրոցական պատմության դասագրքերին...
Քո գրառումները դրա հետ ի՞նչ կապ ունեն:
Լավ, հիմա արի մտածենք - դու ասում ես, որ այդ ճ-մ-ում փղեր չեն եղել, ես ասում եմ եղել է: 50/50...
կրկնում եմ հարցս
ներեցեք արտահայտությանս, ու՞մ կնճիթին է, թե եղել են այդ փղերը, թե ոչ, ի՞նչ է փոխվում դրանց լինել-չլինելուց
Իսկ հիմա արի հաշվի առնենք, որ Սելևկյանների թագավորության բանակում մարտական փղերը կազմում էին մեծ թիվ և, համաձայն սելևկյան ռազմական դոկտրինայի, դրանք պետք է կիրառվեին բոլոր հիմնական ճակատամարտերում:
Է՞:
Այս պայմաններում հավանական է ենթադրել, որ փղեր եղել են, եթե հակառակը վկայող լուրջ փաստարկներ չկան...
Չեմ հոգնում կրկնելուց
այդ տխրահռչակ հարյուր փղերը… ոչ ոքի չեն հետաքրքրում, թող կորչեն գրողի ծոցը, առանձնապես մեծ օգուտ, համենայն դեպս, եթե եղել էլ են, մեզ չեն բերել:
Պատկերացրու Վրաց-ռուսական պատերազմը - ՌԴ 58-րդ բանակի կազմում տանկերը նույն դերն ունեին, ինչ փղերը Սելևկյան բանակում մ.թ.ա. 160 թ-ի Բասենի ճ-մ-ում: Ենթադրենք, որ մենք հաստատ գիտենք, որ ՌԴ 58-րդ բանակում հաստատ տանկեր կան, բայց չգիտենք - վրացիների դեմ դրանք կիրառվել են թե չէ:
Անիծյալ լինեն բոլր փղերը և նրանցից սերած տանկերը::angry
Այս պայմաններում ավելի հավանական չէ ենթադրել, որ դրանք կիրառվել են, քանի որ առկա էին ՌԴ բանակում և հանդիսանում էին հիմնական հարվածային ուժը, քան թե չեն կիրառվել?
Սելևկյան բանակում եղած այդ հարյուր տանկերը ի՞նչ լույս են սփռում հայոց պատմության ուսումնասիրության տեսանկյունից::aggressive
"Մոտ"-ը ընդամենը վերաբերվում է թվերին:
Այսինքն ես հավանական եմ համարում, որ փղեր եղել են և այդ պայմաններում ենթադրում եմ նրանց թիվը 100-ի սահմաններում:
:aggressive:angry:aggressive
Ի դեպ, սա ռազմական պատմության մեջ չափազանց տարածված երևույթ է և երևի դրա չիմացությունն է, որ քեզ ստիպում է այս հարցի վրա այսքան մանրանալ...
Շնորհակալություն լուսավորելու համար:)
Վանաձորցի
Ընդհանրապես ասած, պոստիս մեծագույն մասը քեզ չէր ուղղված - չես ուզում կարդալ, մի մասնակցիր թեմային...
Վանաձորցի
Ընդհանրապես ասած, պոստիս մեծագույն մասը քեզ չէր ուղղված - չես ուզում կարդալ, մի մասնակցիր թեմային...
Կներես, բայց դու անտեսում ես իմ հարցը, չգիտեմ, թե որքանով է դա թույլատրելու, բայց ես նորից մեջ եմ բերում իմ այս գրառումը:
Ի՞նչ եք ուզում այդ դժբախտ փղերից, ի վերջո, ներեցեք արտահայտությանս, ու՞մ կնճիթին է, թե եղել են այդ փղերը, թե ոչ, ի՞նչ է փոխվում դրանց լինել-չլինելուց, կոպիտ ասած, Հաայաստանում սվաղի մեկ քառակուսի մետրը մնում է հազարից երկու հազար դրամ, իսկ ավելի կոնկրետ… Այդ փղերի գոյությունը ոչ մի նշանակություն չունի մեր պատմության համար, փաստ՝
1. Արտաշես Առաջինը ստեղծեց համահայկական պետություն,
2. Տիգրանը ստեղծեց աշխարհակալ տերություն հետո,
3. հետո իր նվաճած հողերից հրաժարվեց,
4. Տիրան Արշակունի թագավորին իր պուտպուտուրիկ ձիու պատճառով կուրացրեցին,
5. Պետրոս Գետադարձ կաթողիկոսը վաճառեց իր հայրենիքը,
6. Կիլիկիայի դեսպանները նվերներով գնացին Հեռավոր Արևելք՝ Մանգու Խանի ոտքերն ընկան,
7. Իսրայել Օրին չգիտեր ոնց անի, որ վերականգնի իր կործանված պետականությունը, հասել էր Պետրոս Մեծի մոտ, ու անկարելին կարելի դարձնելու առաջին քարերից մեկը դրեց,
8. դաշնակները հավատացին երիտթուրքերին,
9. Կոմիտասը խելագարվեց,
10. Արշիլ Գորկին ինքնասպան եղավ,
11. Նժդեհը փրկեց Սյունիքը,
12. Հայաստանը խորհրդայնացվեց,
13. մասնակցեց Մեծ հայրենականին,
14. ութսունութին Գորաչովյան ռեֆորմներից հետո հնարավորություն ունեցանք «Ղարաբաղը մերն է» գոռալու,
15. Գորբաչովն ասաց. «Վայ քու արա, էս ի՜նչ արի»,
16. Անկախացանք,
17. Հիմա էլ հայ-թուրքական հարաբերությունները թևակոխել են նոր փուլ:
Կարելի է այս դրույթների հետ վիճաբանել, դա չէ էականը, ես օրինակի համար եմ բերել, հիմա, թե ինչ մասնակցություն են ունեցել այս գործընթացներին այդ տխրահռչակ հարյուր փղերը, հայտնի չի, ունենք այն, ինչ ունենք, ու այդ փղերը ոչ ոքի չեն հետաքրքրում, թող կորչեն գրողի ծոցը, առանձնապես մեծ օգուտ, համենայն դեպս, եթե եղել էլ են, մեզ չեն բերել:
Թեմային մասնակցության հրավեր ոչ ոքից չեմ ստացել, դուրս հրավեր էլ ոչ ոք իրավունք չունի տալու: Եթե դու չես ուզում իմ հարցերին պատասխանել, ասա, եղբայր, քո հարցերին չեմ պատասխանում, որովհետև չգիտեմ, թե քո գրառումն ում էր ուղղված, բայց ինձ մոտ հարցեր են առաջացել, որոնք քեզ են ուղղված:
Նպատակը արդեն ասացի - եթե ուզում ենք հայրենասեր սերունդ ունենանք, այդ թվում նաև պետք է մեծ ուշադրություն դարձնենք դպրոցական պատմության դասագրքերին...
Քո գրառումները դրա հետ ի՞նչ կապ ունեն:
Սելևկյան բանակում եղած այդ հարյուր տանկերը ի՞նչ լույս են սփռում հայոց պատմության ուսումնասիրության տեսանկյունից:
Եվ եթե ամեն դեպքում որոշես պատասխանել հարցերիս, խնդրում եմ անդրադառնալ նաև այս թեմայում իր արած #90 գրառմանը: Շնորհակալություն:
Հարցդ ձևակերպի հստակ ու տուր այն հանգիստ և քաղաքավարի տոնով - այդ դեպքում հնարավոր է ինձնից ստանաս պատասխան...
Հարցդ ձևակերպի հստակ ու տուր այն հանգիստ և քաղաքավարի տոնով - այդ դեպքում հնարավոր է ինձնից ստանաս պատասխան...
Ներիր եթե անքաղաքավարության երանգ ես տեսել հարցիս մեջ, ես այն մի փոքր համեմել եմ հումորով, ամեն դեպքու հիմնականում հարցս երկու կետից է բաղկացած, բայց առայժմ նդրադառնում եմ միայն մեկին`
Պատմագիտական ի՞նչ արժեք է իրենից ներկայացնում այդ փղերի գոյության հարցը, էլ չեմ ասում այն, թե քանի հատ են դրանք եղել:
Շնորհակալություն:)
Հ. Գ. Եվ եթե կարելի է, թեկուզ ՓՄ-ով, ինձ տեղեկացնես, թե ի՞նչ անքաղաքավարություն կամ անհանգստություն եմ ցուցաբերել կոնկրետ քո հանդեպ, որովհետև եթե եղել է իմ կողմից ինչ-որ անհարգալից վերաբերմունք կամ վրդովմունք, ապա հավատացնում եմ, որ դա եղել է միայն և միայն այդ փղերի հանդեպ, որոնք քննարկվում ու քննարկվում են:
Իսկ քո կողմից բավականին անհարգալից վերաբերմունք էր քո գրառման հետևյալ հատվածը՝
այդ դեպքում հնարավոր է ինձնից ստանաս պատասխան...
Այսինքը, կարող է և բարեհաճես պատասխանել անարժանիս հարցի՞ն: Ներիր, եղբայր, այդպես չեն զրուցում:
Պատմագիտական ի՞նչ արժեք է իրենից ներկայացնում այդ փղերի գոյության հարցը, էլ չեմ ասում այն, թե քանի հատ են դրանք եղել:
Նույնքան արժեք, ինչքան այն հարցերը, թե -
1. Թերմոպիլեի ճ-մ-ում հունական ֆալանգը պաշտպանությունը պահել է պարսպի վրա կամ հետևում, թե բաց դաշտում,
2. Մագնեսիայի ճ-մ-ում Սելևկյան մարտական փղերը անցել են հարձակման, թե մնացել են տեղում,
3. Ֆիլիպպեի ճ-մ-ի ժամանակ Կասսիոսի ինքնասպանությունը ինչպես ազդեց ճ-մ-ի ելքի վրա,
4. Կատալունյան դաշտի ճ-մ-ում վեստգոթերը սպանեցին իրենց արքային, թե նա դարձավ դժբախտ պատահարի զոհ,
5. Հերաթի հովտի ճ-մ-ում Վահրամ Չուբինը իրոք վախեեցել էր և պատրաստվում էր դիմել փախուստի, թե դա ընդամենը խորամանկ մի քայլ էր,
6. Կուֆայի ճ-մ-ում արաբների պարտությունը պայմանավորված էր Սասանյանների կիրառած մարտական փղերով, թե ոչ,
7. Մանազկերտի ճ-մ-ից առաջ Ալփ-Ասլանը իրոք վախեցած էր, թե դա թշնամուն խաբելու միջոց էր,
8. Հատսինգսի ճ-մ-ը արդյոք կվերջանար անգլո-սաքսերի օգտին, եթե նրանք մինչ այդ ընդհարված չլինեին դանիացիների հետ.
9. և այլ...
Այսինքն հարցն ունի զուտ ռազմապատմական իմաստ - այն չի կերակրի սովյալներին, չի լուծի սոցիալ-տնտեսական հիմնախնդիրները, չի վերացնի տոտալ անգրագիտությունը... բայց կպարզաբանի որոշ ռազմապատմական-պահեր. այսքան բան:)
Հ. Գ. Եվ եթե կարելի է,
Խնդիրը վերաբերվում է "արդյոք փղերի կնճիթին է" մասին. ինքդ էլ պիտի որ լավ իմանաս, թե ինչ տեսք ունի այդ արտահայտությունը իրականում: Ընդունում եմ, որ դա կատակ էր - բայց համաձայնիր, որ մեր մոտիկությունը իրար հետ այդքան չկա, որ նման, թեկուզ և կատակային տոնով, իրար հերքի չի հարցեր ուղղենք, դեռ մի հատ էլ պատասխանենք...
Այսինքը, կարող է և բարեհաճես պատասխանել անարժանիս հարցի՞ն: Ներիր, եղբայր, այդպես չեն զրուցում:
Եթե հարցդ պահպաներ նախկին տոնը` ամեն ինչ էլ հնարավոր էր... Տես նախորդ պոստս;)
Ապեր ոնց չկա, նայի
հըըմ հետաքրքրեց:think
Ինչի էր վերցրել բոլոր եղբայրներին ? Քանի որ գիտեր, որ մեծ ճակատամարտ է լինելու, իսկ մեծ ճակատամարտերը առանց փղերի այն ժամանակ չէին լինում: Գոհ եղիր, որ կոկորդիլոսներ չէին վերցրել: Էտ դեպքում ճակատամարտի ելքը կարող էր անկանխատեսելի լինել:
Հարթավայրը մեծ էր, ուրեմն փղերով մանևրելու հնարավորություն կար: Հետևապես ինչի պիտի փիղ չվերցնեին հետները ??
Կարաս պացուցես, որ չէին վերցրել ??
Император же Домициан в гневе насылает на него войско,
Տրիբուն, չեղավ հակասում ես ինքդ քեզ, նայ մեջբերումները, եթե в гневе ուրեմն հավանականա, որ կոկորդիլոս էլ ա վերցրել:
Norton ջան, փիղ եղել ա, ու դրա դեմ ոչ մի հակափաստարկ չկա: Թվին էլ հանգել ենք հետևյալ կերպ: Հայկական զորքը 100.000 , զոհվեց 20.000-ը: 80.000 -ը պիտի փղի քյաբաբ ուտեր հաղթանակից հետո: Ամեն մեկը գոնե կես կիլո կուտեր ?? Էտ քեզ արեց 40.000 կիլո մաքուր փղի միս: Միջին հնդկական փիղը 3000 կիլոյա, այսինք դուրս կգա մաքուր 400 կիլո քյաբաբին պիտանի միս: 400 կիլո անգամ 100 փիղ հավասար է 40.000 կիլո փղի միս: Էտ էլ քեզ արեց, մաքուր 100 փիղ:
Չես հաշվարկել , որ ամեն մեկը մի քանիդ դիլիմ էլ տուն տարած կլինի, վերջիվերջո փղի քյաբաբ միշտ չի որ հաջողվումա համտեսել՝մենակ պատերազմից պատերազմ: Ասածս ինչա թվերն սովեական պատմագրության ազդեցության տակ նվազեցնում ես:;)
Խնդիրը վերաբերվում է "արդյոք փղերի կնճիթին է" մասին. ինքդ էլ պիտի որ լավ իմանաս, թե ինչ տեսք ունի այդ արտահայտությունը իրականում: Ընդունում եմ, որ դա կատակ էր - բայց համաձայնիր, որ մեր մոտիկությունը իրար հետ այդքան չկա, որ նման, թեկուզ և կատակային տոնով, իրար հերքի չի հարցեր ուղղենք, դեռ մի հատ էլ պատասխանենք...
Հարգելիս, այդ արտահայտությունը ուղղված էր փղերին, և չնայած նրանց հետ էլ առանձնապես մոտիկ չեմ, բայց նրանց այդքան շատ քննարկվելը ինձ ուղղակի զայրացրեց:)
Ուղղակի չեմ գտնում, որ կարիք կա՝ այդքան շատ վերլուծելու այդ չարաբաստիկ կենդանիներին կոնկրետ այս թեմայում, չարաբաստիկը ուղղված է փղերին, այնպես որ հումորով համեմված իմ գրառումը որևէ ակնարկ չէր պարունակում այս ակումբում գրառումներ կատարող որևէ անդամի, նորից ուշադիր եղիր իմ գրառումներում ես վրդովմունք արտահայտող սմայլիկներ օգտագործել եմ փղեր բառը հանդիպելիս, նույնիսկ հատուկ այդ բառերը հաստացրել եմ, այնպես որ քո կողմից պարզապես թյուրըմբռնում է եղել:
Մնանք թեմայի շրջանակներում, նման մանրամասների համար կարելի է նոր թեմա բացել, իսկ այստեղ զրուցենք, պատմության հետ կապված այն հարցերը, որոնք առնչություն ունեն դպրոցական դասավանդման հետ:)
Լավ, վերջ - Ձեզ բարի քննարկում ու համով փղի խաշլամա:) Գնացի քնելու, բարի գիշեր քեզ Վանաձորցի /դու իհարկե չես էլ պատկերացնի, թե էսօր ինչ գործեր եմ ունեցել Ձեր քաղաքի հետ/ և մյուսներին...
Ես, բարեբախտաբար, դեռ չեմ սկսել ինչ-որ մեկի գլուխը պատռել
Ի նկատի էր առնված, ինքդ քո գլուխը, գլուխ պատռելով ասույթը սխալ ես հասկացել;)
ես ընդամենը ցույց տվեցի բառի մեկ այլ տարբերակ...
այդպես լիներ շատ բառեր այլ ձև կարելի է գրել, ուղղակի չիմացություն:
Իսկ ինչով կարող ես հիմնավորել, որ հենց այդ կարծիքն է ամենատարածվածը?
Իմ կողմից շատ հարգված բանասեր դասախոսներ:;)
Նույն հարցը կարող ես ուղղել հանրագիտարանների հեղինակներին և պահանջել
Հանրագիտարանումչեմ տեսել չեղած նյութը տեղադրվի ու այդպիսի վերլուծություններ արվի:
Չես կարծում անհամեմատելի մեծություններ ես չափում;)
Դեպքերի մոտ 90 տոկոսում` այո:
90 տոկոսը շատ մեծ փիվա շեշտելու համար:
ճ-մ-ում փղեր չեն եղել, ես ասում եմ եղել է: 50/50...
Առավել ևս, վերևում նշում էիր 95 տոկոս հավանականության մասին;)
"Մոտ"-ը ընդամենը վերաբերվում է թվերին:
իսկ ամբողջ գիրքը կազմված է գրքերից
Այսինքն ես հավանական եմ համարում, որ փղեր եղել են
Լուրջ գրքի համար հավանական համարելը քիչ է: Համեմատում էիր հանրագիտարանի հետ, այնտեղ դու երբեք այդպիսի նյութ չես գտնի:
Ուրեմն դու ծանոթ ես իմ գրքերի հատորներից որևէ մեկին
այո , ասեմ Լիոն վերջնա
Ընդ որում, ըստ իս, դրանից լավ տարբերակ առայժմ չի առաջարկվել...
Իսկ միգուցե գիտական շրջանակները ուրիշ տեսակետ ունեն:
Իրոք - այդ ես չեմ, որ գոռում եմ,թ ե Ավարայրի ճ-մ-ի պահով զոհերի թիվը սովետահայ պատմագիտությունը սխալ է ներկայացրել:
արդեն լավա
Կամ այդ ես չեմ, որ ամբողջական տեսքով ներկայացնում եմ Վասակ Սյունու "մեղադրական եզրակացություն"-ը, այն դեպքում, երբ նույն սովետահայ պատմագիտությունը Վասակին գործնականում արդարացնում է
Իրոք, կարող ես հիմնավորել որ արդարացնում է:
ըստ իս այժմ գրքերի մեծ մասում՝ մանաավնդ դպրոցական և բուհական ներկայացված է որպես դավաճան, որը իհարկե սովետահայ պատմագրության ազդեցությունն է;)
Բացի այդ - նախ ես չեմ ասել, որ սովետահայ պատմագիտությունը "պավալնի վատնա" - այ, որ լավ ծոնթացած լինեիր իմ գրքին, առաջին հատորի առաջին ծանոթագրությունում կկարդայիր -
Լիոն գրքերը կարդում են, ոչ թե անգիր անում: Ինձ առավել հետաքրէիր է գրքի բուն նյութը, ծանոթությունում կարելի է ինչ ասես գրել
Ընդ որում սովետահայ պատմագիտության դեպքում իմ քննադատությունը վերաբերվում է ավելի շատ կոնցեպտուալ, գլոբալ հարցերին, ռազմական պատմությանը, ինչպես նաև Հնագույն պատմությանը...
Էլի գալիս ենք նույնին, որտեղ ոնց հարմարա:
Քանի որ թեմաից ահավոր շեղում գնաց և վերածվեց հերթական գովազդային թեմայի, իմ տեսակտը ասեմ բուն թեմայի վերաբերյալ:
Ես էլ եմ դժգոհ պատմության գրքերում մատուցված նյութերից, մատուցման ձևից: Ինչպես վերևում նշել է Վանաձորցին պետք է աշակերտներին տեղ թողեն ինքնուրույն վերլուծության:
Ուսուցիչներին էլ պետք է սովրեցնել ավելի հանդուրժող լինել տարբեր տեսակետների ի հայտ գալուն և չստիպել գրքային տարբերակը:
ranchpar
21.10.2009, 01:24
Երբ ապրում ես մի այնպիսի տարածաշրջանում,որտեղ բնությունը, և նրա լեռներում ծվարած պատմական հին կառույցներն ու շինությունները չեն փաստում այն պատմությունը,որ դեռ դպրոցական տարիքից արդեն իսկ չի համոզում գրվացքի ճշմարտացիությունը,այդ ժամ հասկանում ես ,որ ավելի ստույգ պատմություն մեզ մեր քարեղեն վկաներն են թելադրում...և ես այդպիսիններից մեկը լինելով՝ կարդում եմ մեր պատմությունը և նկատում բազմատիվ կարոր իրողությունների բացակայությունը...անգամ քիչ թէ շատ իմանալով տեղանքի պատմությունը, գալիս եմ այն եզրակացությանը,որ մեր պատմությունը գրվել է մեր հիմնաքարը քանդողների ձեռքով...
Իսկ նրանք՝ովքեր ուզում են իմանալ ճշմարիտ պատմություն,թող իրենք իսկ ուսումնասիրեն,և ոչ թէ ուսունասիրողի հետ լուրջ ձևով չխոսեն....
Այստեղից այնտեղից լսում և փորձում են վիճել...
«Կայֆավատ» մի եղեք, լու՜րջ վերաբերվեք հարցին,սա էլ է ազգի կայունացման խնդիրներից....
http://www.akumb.am/showthread.php?p=1820222#post1820222
Հարգելիս, այդ արտահայտությունը ուղղված էր փղերին, և չնայած նրանց հետ էլ առանձնապես մոտիկ չեմ, բայց նրանց այդքան շատ քննարկվելը ինձ ուղղակի զայրացրեց
Իզուր ես զայրանում: Փղերը քննարկման առանցքն են, քանի որ փղերի օրինակով մենք ձգտում ենք Լինոն բացատրել այն, ինչը որպես հարց դու բարձրացրեցիր քո նախորդ գրառումներից մեկում: Իսկ մեր բացատրելիքը հետևյալն է - արժե արդյոք փղերի վերաբերյալ ներկայացնել այդքան կոնկրետ բայց ոչ հավաստի տեղեկություն մի աշխատության մեջ, որը ձգտում է համապարփակ կերպով ներկայացնել հայոց ռազմական պատմության չբացահայտված էջերը, թե կան ավելի կարևոր խնդիրներ, որոնց վրա անհրաժեշտ է կենտրոնացնել ուշադրությունը ? Ի վերջո փղերով, թե առանց, կարծես թե այդ ճակատամարտում մենք հաղթել ենք: Եթե փղեր չլինեին, հնարավոր է որ հաղթեինք ավելի պակաս կորուստներով: Ավել կամ պակաս կորուստները որևէ ազդցություն ունեցել են գործընթացների հետագա զարգացման վրա, թե ոչ? Կարծես թե այդ հարցը որևէ կերպ պարզաբանված չէ: Ամեն դեպքում, խնդիրը ոչ միայն փղերի մեջ է, այլ ընդհանրապես ճակատամարտերի ընթացքի շատ կոնկրետ նկարագրության մեջ, որը կարող է հավաստի լինել միայն այն դեպքում, եթե գրողն ականատես է, կամ ուղղակի մեջբերում է անում ականատեսից, կամ գոնե կան պահպանված արխիվային տվյալներ: Մեր ասածն այն է, որ նման ոչ անհրաժեշտ ու ոչ հավաստի դետալները նվազեցնում են աշխատության արժեքը:
Քանի որ թեմաից ահավոր շեղում գնաց և վերածվեց հերթական գովազդային թեմայի, իմ տեսակտը ասեմ բուն թեմայի վերաբերյալ:
Ես էլ եմ դժգոհ պատմության գրքերում մատուցված նյութերից, մատուցման ձևից: Ինչպես վերևում նշել է Վանաձորցին պետք է աշակերտներին տեղ թողեն ինքնուրույն վերլուծության:
Ուսուցիչներին էլ պետք է սովրեցնել ավելի հանդուրժող լինել տարբեր տեսակետների ի հայտ գալուն և չստիպել գրքային տարբերակը:
Ես էլ թեմայի շրջանակններում ավելացնեմ, որ էտքան սիրելով իմ պատմությունը, ու ընդհանրապես պատմությունը, դպրոցում Հայ Ժողովրդի պատմություն դասագրքից զզվում էի, որովհետեև անտեր Ռուսաստանի պատմությունը նույնիսկ ավելի լավ էր դասագրքերում մատուցված քան մեր պատմությունը: Դասագրքրերը պիտի հաստատ փոխվեն: Մասնագետ չեմ, չեմ կարող ասել թե ինչպես ու ինչը պիտի փոխվի, բայց հաստատ շատ բան, սկսած բովանդակությունից, վերջացրած իլյուստրացիաներով ու մատուցման ձևով: Մի բան է ուրախացնում, որ աղջիկս հիմա անցնում է նաև եկեղեցու պատմություն: Գրքի հետ մանրամասն ծանոթ չեմ, բայց գաղափարը գնահատում եմ:
Իզուր ես զայրանում: Փղերը քննարկման առանցքն են, քանի որ փղերի օրինակով մենք ձգտում ենք Լինոն բացատրել այն, ինչը որպես հարց դու բարձրացրեցիր քո նախորդ գրառումներից մեկում: Իսկ մեր բացատրելիքը հետևյալն է - արժե արդյոք փղերի վերաբերյալ ներկայացնել այդքան կոնկրետ բայց ոչ հավաստի տեղեկություն մի աշխատության մեջ, որը ձգտում է համապարփակ կերպով ներկայացնել հայոց ռազմական պատմության չբացահայտված էջերը, թե կան ավելի կարևոր խնդիրներ, որոնց վրա անհրաժեշտ է կենտրոնացնել ուշադրությունը ? Ի վերջո փղերով, թե առանց, կարծես թե այդ ճակատամարտում մենք հաղթել ենք: Եթե փղեր չլինեին, հնարավոր է որ հաղթեինք ավելի պակաս կորուստներով: Ավել կամ պակաս կորուստները որևէ ազդցություն ունեցել են գործընթացների հետագա զարգացման վրա, թե ոչ? Կարծես թե այդ հարցը որևէ կերպ պարզաբանված չէ: Ամեն դեպքում, խնդիրը ոչ միայն փղերի մեջ է, այլ ընդհանրապես ճակատամարտերի ընթացքի շատ կոնկրետ նկարագրության մեջ, որը կարող է հավաստի լինել միայն այն դեպքում, եթե գրողն ականատես է, կամ ուղղակի մեջբերում է անում ականատեսից, կամ գոնե կան պահպանված արխիվային տվյալներ: Մեր ասածն այն է, որ նման ոչ անհրաժեշտ ու ոչ հավաստի դետալները նվազեցնում են աշխատության արժեքը:
Տրիբուն ջան, ես չեմ կարծում, որ մատնանշածդ պահերը նվազեցնում են աշխատության արժեքը: Կարծում եմ, որ, ընդհակառակը, դրանց բացակայությունն է այդ վիճակը ստեղծում...:think
ranchpar
27.10.2009, 12:09
Հենց այսպես կարող են կեղծ պատմությամբ կոտրել մի ժողովրդի ոգին,որ ժամանակին աշխարհակալ էր...իսկ հիմա այրվում ու փոշիացվում է ժողովրդի ոգին...մենք քիչ ենք եղել,բայց մարտնչել ու հաղթել ենք...
hayterrorist
06.11.2009, 15:01
Ցավալի է բայց փաստ է որ դասագրքերում չի շոշափվում ԱՍԱԼԱ-ի մասին
ԱՍԱԼԱ-ն հակասական երևույթ է և ըստ իս դասագրքերում այն ներկայացնելը որոշակի մինուսներ ունի...
ԱՍԱԼԱ-ն հակասական երևույթ է և ըստ իս դասագրքերում այն ներկայացնելը որոշակի մինուսներ ունի...
Հակասական է, թե ոչ, այդ երևույթը կ մեր պատմության մեջ, և թող հենց որպես հակասական էլ ներկայացվի, ո՞վ է ասում, որ պետք է այն գովերգել կամ փնովել:
Դե խնդիրն այն է, որ դասագրքերը ինֆորմացիա փոխանցելուց զատ նաև որոշակի դաստիարակչական ֆւնկցիաներ ունեն: Բացի այդ "քաղաքակիրթ աշխարհ"-ը չի հասկանա...
Ambrosine
06.11.2009, 17:30
Իսկ ինձ շատ չի հետաքրքրում քաղաքակիրթ աշխարհի կարծիքը:
Դե խնդիրն այն է, որ դասագրքերը ինֆորմացիա փոխանցելուց զատ նաև որոշակի դաստիարակչական ֆւնկցիաներ ունեն: Բացի այդ "քաղաքակիրթ աշխարհ"-ը չի հասկանա...
Լիոն ջան, դու պետք ա սա չգրեիր, ախր էդ ո՞վ ա քաղաքակիրթ աշխարհը: Քաղաքակիրթը մենք ենք, նորմալ պատմություն ունենք՝ աշխարհակալություններ, ստրկացվածություններ, ցեղասպանություն, տեռորիզմ, ազգային զարթոնք, մի խոսքով ամեն ինչ, նորմալ մարդկային պատմություն է, մենք պետք է մեր պատմությունը ընդունենք այնպիսին ինչպիսին կա: Էլ ո՞նց կարող ենք թուրքերից պահանջել ընդունելու ցեղասպանության մեղքը, եթե ինքներս խուսափենք խոսել սեփական պատմության որոշ դրվագներից, առավել ևս որ կոնկրետ ԱՍԱԼԱ-ի գոյությունը պատմականորեն արդարացված է, և ոչ մի կերպ մեր պետականության կողմից չի խրախուսվել: Ունենայինք այն ժամանակ անկախ պետականություն, չէր լինի ԱՍԱԼԱ-ն: Այնպես որ լռելու, թաքցնելու, ամաչելու բան չունենք: Այնպես, ինչպես մարդը պետք է ինքն իր անցյալի հետ անկեղծ լինի, նույնպես էլ ազգը իր պատմության հետ պիտի անկեղծ լինի:
Ինչ է թե քաղաքակիրթ կոչյալները կարող են ճիշտ չհասկանալ, մեր երեխաներին չսովորեցնե՞նք, թե ովքեր են մեր հերոսները: Մեր հերոսների հիշատակը զոհե՞նք օտարներին դուր գալու մեր մեզ պատիվ չբերող նկրտումներին:
Սկզբունքորեն ճիշտ ես, բայց մանրուքների վրա մեզ դեմագոգիկ կերպով "կբռնացնեն": Թուրքերն միանգամից կսկսեն ոռնալ, որ հայերը դպրոցներում տեռոռիզմ են դասավանդում - դե հիմա արի ու միջին եվրոպացուն բացատրի, որ սա ուրիշ է: Կա նաև հարցի հոգեբանական կողմը - երեխաներին մի կողմից հեշտ չէ բացատրել, որ ասենք թուրք դիվանագետի կամ նրա ընտանիքի սպանությունը ճիշտ էր, մյուս կողմից էլ... եթե նա հանկարծ դա հասկանա` մենք կունենանք մի սերունդ, որի անդամները կսկսեն մտածել, որ սպանությունը /թեկուզ և նման սպանությունը/ ճիշտ է: Մենք հասուն մարդիկ ենք և կարող ենք տարբերակել այս նուրբ հարցերը, բայց այ պատանիների գլուխը որ սա մտավ... կսկսեն այլ ու շատ վտանգավոր կերպ մտածել: Ու արդյունքում կարողա գա մի պահ, որ ամեն մի պատանի հասնի իր ճշտին ու այդ ճշտի համար մարդու կյանք խլելուն:
Հենց սրա համար եմ ասում, որ սա շատ նուրբ հարցա...
Սկզբունքորեն ճիշտ ես, բայց մանրուքների վրա մեզ դեմագոգիկ կերպով "կբռնացնեն": Թուրքերն միանգամից կսկսեն ոռնալ, որ հայերը դպրոցներում տեռոռիզմ են դասավանդում - դե հիմա արի ու միջին եվրոպացուն բացատրի, որ սա ուրիշ է: Կա նաև հարցի հոգեբանական կողմը - երեխաներին մի կողմից հեշտ չէ բացատրել, որ ասենք թուրք դիվանագետի կամ նրա ընտանիքի սպանությունը ճիշտ էր, մյուս կողմից էլ... եթե նա հանկարծ դա հասկանա` մենք կունենանք մի սերունդ, որի անդամները կսկսեն մտածել, որ սպանությունը /թեկուզ և նման սպանությունը/ ճիշտ է: Մենք հասուն մարդիկ ենք և կարող ենք տարբերակել այս նուրբ հարցերը, բայց այ պատանիների գլուխը որ սա մտավ... կսկսեն այլ ու շատ վտանգավոր կերպ մտածել: Ու արդյունքում կարողա գա մի պահ, որ ամեն մի պատանի հասնի իր ճշտին ու այդ ճշտի համար մարդու կյանք խլելուն:
Հենց սրա համար եմ ասում, որ սա շատ նուրբ հարցա...
Դրա համար, Լիոն ջան, պետք է շատ նուրբ ձևով դասավանդվի, որ սերունդները չմտածեն, թե սպանությունը լավ է, բայց հասկանան, որ եթե պետք լինի այդ վատ քայլին գնալու, պիտի պատրաստ լինեն, ու ամենակարևորը այնպիսի սերունդ դաստիարակվի, որ խնդիր չունենա միջին եվրոպացու առաջ արդարանալու կամ նրան բան բացատրելու, այսքան բան, միջին եվրոպացու համար չսովորեցնել մեր դպրոցականին, թե ովքեր էին ԱՍԱԼԱյի տղերքը, կարծում եմ անազնիվ է այդ տղերքի նվիրումի առաջ::)
Ես կասկածում եմ, որ ներկայումս նման նրբություն հնարավոր է: Արդարանալու պահով - խնդիրը հայրենասիրությունը չէ ու ոչ էլ ես եմ այլ կերպ մտածում, քան դու - ուղղակի քանի մեր երկիրը թույլ է և կարիք ունի միջազգային դրական կարծիքի` մեզ պետք չէ այդ կարծիքի վրա թքած ունենալ: Այլ հարց է, որ դա չպետք է արվի ազգային արժեքները ոտնահարելու գնով, բայց որ այդ կարծիքը կարևոր է, դա փաստ է...
hayterrorist
07.11.2009, 08:27
Թույլ տվեք հիշեցնեմ, որ ԱՍԱԼԱ-ն ազգայնական շարժում է այլ ոչ թե ահաբեկչական: Նրանք հերոսներ էին և նրանք սկիզբ դրեցին հայ ազատագրական շարժմանը:
Կեցցե ԱՍԱԼԱ-ն
Ambrosine
07.11.2009, 10:32
Հիմա էլ նստեմ ու մտածեմ, թե ինչ կմտածի իմ մասին ինչ-որ միջին եվրոպացի, որ կարող ա չիմանա էլ վերջը իր նախնիները վեստգոթե՞րն են, վանդալնե՞րը, թե՞ ով:blin: Ադրբեջանը գերտերություն չէ, որ ադրբեջանցիները հային կացնահարողին ազգային հերոս են հռչակում, ու ոչ ոք Եվրոպայում չի էլ մտածում, ժամանակ էլ չունի մտածելու, թե տեսեք ինչ բարբարոս ազգ է դա: Ես սովորել եմ 8-9-րդ դասարանից, հիմա ես մարդու կյանք խլելու հակվածություն ունե՞մ:)) Ու ոչ մի նրբություն էլ պետք չի, էդ տարիքում արդեն պիտի գիտակցեն ազգային շահ, պետական շահ... կոչվածը, հո հայ երեխաները դաուն չե՞ն, որ մի հատ էլ նրբորեն բացատրվի: Եթե բացատրում ես պատճառները, նպատակները, էլ ի՞նչ նրբություն: Ու հետո էլ դա ազատագրական շարժում էր, այդ ամենը արվում էր հանուն Հայաստանի ազատագրության, ասենք սա ֆիդայիների կազմակերպված տեսակն էր: Հիմա ֆիդայիների մասին էլ չգրե՞ն պատմության դասագրքերում:
Լավ, թող դասավանդեն, բայց գոնե բարձր դասարաններում` 8-10-երում...
ranchpar
12.11.2009, 02:03
Ժողովուրդ ջան մեր դասագրքերում գրված պատմւթյունից երեխաները չեն ստանում կարևորագույն այն ինֆորմացիան,որ կարող է հայ պատանուն դաստիարակել որպես պատմության ճշմարիտ կրող ու կերտող....բայց եկենք ու համոզվենք այն հարցում ,որ անգամ մեր պատմությունը մեզ ոգեշունչ ու կորով չի տալիս...գուցե ոսոխ կառավարողների կողմից է գրվել....եթե այսոր հայ մարդը մեր լեռների ու ժայռերի թելադրած պատմությունը իմանա,այդ ժամ համոզված եղեք՝ մենք տերը կլինենք ...........եթե հայ մանչը կարդա այն պատմություն,որ թաքցնում են,իմանա որ մենք ենք սկիզբը,այդ ժամ օտարամոլ ուղվածություն ունեցողների պատճառով էս երկիրը չի մնա այսպիսի սոսկալի վիճակում...
և թող մի օր էլ չսխալվենք ու ընդունենք կրոն ու հենց այդ կրոնի պատճառով մշակութակործան ճանապարհ անցնենք...
Հետաքրքիր տեսակետ ու համեմատություններ հետխորհրդային երկրների պատմության դասագրքերի ու նրանցում տեղ գտած աղավաղումների մասին: Քանի որ ռուսերեն է, դնեմ միայն լինկը`
http://zarusskiy.org/russia/2009/12/01/history/
«Этническое происхождение людей каменного века»
:D
Հետաքրքիր է, որ միայն մենք և բելոռուսները չենք մեղադրվում պատմությունը կեղծելու մեջ: Չգիտեմ բելառուսների պահով ոնց, բայց մեր պահով՝ ճիշտ է: Ավելին, մերոնք նույնիսկ ավելի դժգույն են ներկայացնում փաստերը, քան դրանք իրականում եղել են...
ranchpar
05.12.2009, 16:04
Հետաքրքիր է, թէ ինչու որոշակի պատմական իրադարձությունների մասին,որտեղ հայերը փաստացիորեն չեն ենթարկվել ու հաղթանակել են,հակառակ ու տրամաբանորեն ոչ ճշմարտացի հիմունքներով սխալ է ներկայացված....
Ինձ թվում է ,որ բանը նրանում է,որ դա եղել է հայերին գաղափարապես ու պատմական անցյալով հպարտ զգալու ձգտումը կասեցնելու մի շարք կանխամտածված գործողություններից մեկը....
Լրիվ ճիշտ է թվում: Սովետի ժամանակ նման վարքագիծը պետական մակարդակով էր իրականացվում, որ հանկարծ չմտածեինք "Մեծ եղբորից" առանձնանալու մասին...
ranchpar
06.12.2009, 12:11
Ինչու Վասակ Սյունուն և այլոց դավաճան են նեկայացնում դասգրքերում , եթե իրականում Սյունիներից ավելի շատ բան կարող էր կախված լինել, ու փաստն այն է ,որ նրանք անառիկ էին պահում իրենց Սյունիքը, և դա ավելի շատ հերոսություն է քան դավաճանություն...ինչ եք կարծում???
Սյունիքը միջնադարում ուղիղ այնքանով էր անառիկ, ինչքան Հայաստանի մյուս մասերը: Ու պետք չէ այդ դավաճանի գործունեությունը տարածել կամ նույնացնել Սյունյաց փառավոր տոհմի վրա...
ranchpar
06.12.2009, 17:47
ՀԱՐՑ.
Արդյոք Ալեքսանդր գրավել է Հայաստանը՞՞՞՞
Ոչ, Ալեքսանդրը անձամբ նույնիսկ չի էլ հարձակվել Հայաստանի վրա: Մ.թ.ա մոտ 324 թ-ին նա մի բանակ է ուղարկել Հայաստանի վրա, բայց հայերը այդ բանակին հաղթել են...
ranchpar
06.12.2009, 20:32
Ք.ա. 331թ Ալեքսանդր Մեծի դեմ մղված Գավգամելայի ճակատամարտում պարսից Դարեհ 3-րդ աքայի զորագնդի Աջ թևում կռվում էին Հայոց Երվանդունիները:Նրանք ջախջախելով հակառակորդի ձախ թևը՝անցնում են Ալեքսանդրի զորագնդի թիկունք: Տեսնելով պարսից զորքի միջին և ձախ թևերի կործանումը՝ հեռանում են Հայաստան նորից դիմադրելու մակեդոնական զորքին...Հայոց լեռներում մակեդոնական զորախմբի դեմ մղված պայքարում՝ Սպեր գավառի մոտ,ջախջախիչ հաղթանակ են տոնում....
ինչ կասեք սրա մասին՞՞՞
Ընդհանուր գժերով ճիշտ է, թեև Գավգամելայի ու Սպերի ճ-մ-երի միջև ընկած է մոտ յոթ տարի...
ranchpar
08.12.2009, 20:43
Իսկ ինչ կասեք Հայաստանում գտնվող մի շարք պատմական վեհ անցյալ ունեցող գյուղերի և դրանցում գտնող բերդերի,որ տարիներ շարունակ բերդը շրջապատած թշնամուն չի հաջողվել գրավել այն,բայց ցավոք սրտի այդ ամենը չի ներկայացվում դասագրքերում՞՞
Իսկ ինչ կասեք Հայաստանում գտնվող մի շարք պատմական վեհ անցյալ ունեցող գյուղերի և դրանցում գտնող բերդերի,որ տարիներ շարունակ բերդը շրջապատած թշնամուն չի հաջողվել գրավել այն,բայց ցավոք սրտի այդ ամենը չի ներկայացվում դասագրքերում՞՞
Ապեր, եթե ամեն գյուղի ու ամեն բերդի պատմությունը գրքերում գրեն, 5 տարին չի հերիքի հայոց պատմությունը ներկայացնելու համար ;)
ranchpar
09.12.2009, 00:32
Հենց պատմության բազմազանությամբ էլ երեխան ավելի զարգացած ու ինֆորմացված ա լինում իր պատմության շնորհիվ...:P
Դա բազմազանություն չի այլ ուղեղի ծանրաբեռնում, համոզված եմ 1,2 երեխան արդեն զզվելով կսկսի դասերին հետևի: Կարևորագույն նյութը պետքա նշվի ու վերլուծություն: Երեխան զարգած և ինֆորմացված է լինում բազմազան տեղեկությունների շնորհիվ, իսկ միայն պատմությամբ զարգացածները՝ միակողանի և ոչ ճկուն մտածողությամբ անձնավորություններ կարող են լինել:
Մարդիկ դպրոցը ավարտել են, ձենները տաք տեղից ա գալիս:D Հլա մի հատ հիշեք էլի, սովորելիս ինչքան բան կար, որ ասում էինք՝ ինչների՞ս ա պետք:) Երեխային դպրոցում ավելի շատ, իմ անգրագետ կարծիքով, ոչ թե պետք է ավելորդ գիտելիքով ծանրաբեռնել, այլ սովորեցնել մտածել, կարծիք ունենալ: Խոսքս բարձր դասարանների մասին ա, երբ սկսում են պատմություն անցնել, ոչ թե այն դասարանների, երբ հիմնարար գիտելիքներ են անցնում՝ աղյուսակներ, այբուբեններ ևն:
ranchpar
09.12.2009, 02:23
Դա բազմազանություն չի այլ ուղեղի ծանրաբեռնում, համոզված եմ 1,2 երեխան արդեն զզվելով կսկսի դասերին հետևի: Կարևորագույն նյութը պետքա նշվի ու վերլուծություն: Երեխան զարգած և ինֆորմացված է լինում բազմազան տեղեկությունների շնորհիվ, իսկ միայն պատմությամբ զարգացածները՝ միակողանի և ոչ ճկուն մտածողությամբ անձնավորություններ կարող են լինել:
Նայած ուսուցիչը ոնց ա մատուցում երեխային....հետո ես չեմ ասում ,որ բոլոր պատմական իրադարձությունները ներկայացվի...գոնե իրական եղելությունը ներկայացվի և ոչ թէ հօրիվացքը ու խեղաթյուրվածը...;)
Իսկ ինչ կասեք Հայաստանում գտնվող մի շարք պատմական վեհ անցյալ ունեցող գյուղերի և դրանցում գտնող բերդերի,որ տարիներ շարունակ բերդը շրջապատած թշնամուն չի հաջողվել գրավել այն,բայց ցավոք սրտի այդ ամենը չի ներկայացվում դասագրքերում՞՞
Այս կապակցությամբ ես որոշակիորեն համաձայն եմ հնչած կարծիքների հետ, որ պետք չէ նյութը ծանրաբեռնել: Դա մի քիչ դժվար բան է, աբյց պետք է անել - պետք է դասագրքերը այնպես կառուցվեն, որ դրանք չծանրաբեռնեն երեխայի ուղեղը իր համար դեռևս շատ ինֆորմացիայով, բայց մյուս կողմից էլ ստեղծեն կենդանի հետաքրքրություն Հայոց պատմության նկատմամբ, որ երեխան հետագայում ցանկություն ունենա շարունակել ուսումնասիրել այն...
Սա մի քիչ դժվար բան է, բայց դա դրան արժե:ok
Լուսաբեր
09.12.2009, 13:13
բայց մյուս կողմից էլ ստեղծեն կենդանի հետաքրքրություն Հայոց պատմության նկատմամբ, որ երեխան հետագայում ցանկություն ունենա շարունակել ուսումնասիրել այն...
Սա մի քիչ դժվար բան է, բայց դա դրան արժե:ok
Լիոն ջան, այդ քո ասած կենդանի հետաքրքրությունը մեր ուսուցիչը օրինակ ինչքան կարողացել ապահովելա՝ մեզ ամեն տարի 3-4 պատմամշակությային հուշարձաններ տանելով.քաղաքից դուրս, որոնք մեր տարածաշրջանում են գտնվել: Դրա համար օրինակ մեր դպրոցի այդ ուսուցչի «ձեռի տակով» անցած երեխաները բոլորն էլ եղել են ու գիտեն բոլոր այդ վայրերի համ տեղերը, համ պատմությունը: Այդ մարդը իրեն չի խնայել, որ երեխաներին ներկայացնի դրանք, որոնց մասին չի գրված կամ կիսով չափա գրված դասագրքում: Իսկ մենք քանի որ երեխա էինք այդ մարդու նման նախաձեռնություններին հավեսով էինք մասնակցում: Մարդը գտել էր մատուցման ձևը, որը երեխային կհետաքրքրի՝ բնություն էր հանում...
Այսինքն, ինձ թվումա, որ դասագրքերում միևնույնա չեն կարա լրիվ ներկայացնեն, դա մարդը սկսումա դպրոցում սկզբնական գիտելիքներ ստանալ, հետաքրքրության համար շարունակումա այլ գրքեր էլ կարդալ ու ձևավորվումա աշխարհայացք իրական կամ կեղծի մասին:/ինչպես դու ես ասում
դպրոցական տարիներին ուսուցչի պատրաստակամություննելա մեծ բան, որը համարյա չկա..
ranchpar
09.12.2009, 14:58
Համենայն դեպս պետք է երեխային մատուցել ճծմարիտ պատմություն ......
Տենց մի ուսուցիչ էլ ես ունեի :) Իրոք, ուսուցչից շատ բան է կախված, բայց գրքերն էլ պետք է լավը լինեին...
ranchpar
13.12.2009, 20:45
Տենց մի ուսուցիչ էլ ես ունեի :) Իրոք, ուսուցչից շատ բան է կախված, բայց գրքերն էլ պետք է լավը լինեին...
Անպայման..
Հետաքրքիր տեսակետ ու համեմատություններ հետխորհրդային երկրների պատմության դասագրքերի ու նրանցում տեղ գտած աղավաղումների մասին: Քանի որ ռուսերեն է, դնեմ միայն լինկը`
http://zarusskiy.org/russia/2009/12/01/history/
Այստեղ (http://nlvp.ru/reports/doclad_hist_02_light.pdf) ամբողջական հաշվետվությունն է հետխորհրդային երկրների պատմության դասավանդման հետ կապված: Կարող է օգտակար լինել մասնագետների համար:
Կարդում ես ու ապշում, թե պատմական փաստերի աղավաղումը որոշ երկրների մոտ ինչ աբսուրդային աստիճանի կարող է հասնել:
ranchpar
10.01.2010, 19:01
Բռուն գյուղի հյուսիսային մասերում կան և եղել են այնպիսի բնակության վայրեր,որտեղ ըստ ականատեսների զարգացած քաղաքակրթություն է եղել....հանձն եմ առնում ուսումնասիրել այդ տարածքները...պատմաբանների օգնությամբ և խորհուրդներով....բացահայտվում է կեղծված պատմությունը...:8:o
Ընդհանրապես միշտ էլ "դասագրքային պատմություն"-ը լինում է ավելի անգույն ու հետ ընկած պատմական վերջին ձեռքբերումներից...
Ընդհանրապես միշտ էլ "դասագրքային պատմություն"-ը լինում է ավելի անգույն ու հետ ընկած պատմական վերջին ձեռքբերումներից...
Պատմական վերջին ձեռքբերումներից :))))))))) Էս բառակապակցությունն ինքնին հայոց լեզվի լուրջ ձեռքբերում ա:
Ambrosine
10.01.2010, 22:19
Ժողովուրդ ջան մեր դասագրքերում գրված պատմւթյունից երեխաները չեն ստանում կարևորագույն այն ինֆորմացիան,որ կարող է հայ պատանուն դաստիարակել որպես պատմության ճշմարիտ կրող ու կերտող....բայց եկենք ու համոզվենք այն հարցում ,որ անգամ մեր պատմությունը մեզ ոգեշունչ ու կորով չի տալիս...գուցե ոսոխ կառավարողների կողմից է գրվել....եթե այսոր հայ մարդը մեր լեռների ու ժայռերի թելադրած պատմությունը իմանա,այդ ժամ համոզված եղեք՝ մենք տերը կլինենք ...........եթե հայ մանչը կարդա այն պատմություն,որ թաքցնում են,իմանա որ մենք ենք սկիզբը,այդ ժամ օտարամոլ ուղվածություն ունեցողների պատճառով էս երկիրը չի մնա այսպիսի սոսկալի վիճակում...
և թող մի օր էլ չսխալվենք ու ընդունենք կրոն ու հենց այդ կրոնի պատճառով մշակութակործան ճանապարհ անցնենք...
Մե՞նք ենք սկիզբը... պատմություն իմանալ բնավ այդքան էլ կարևոր չի, որ երկիրը դուրս բերեն այս քո ասած՝ սոսկալի վիճակից: Ընդամենը պետք է լինել քաղաքացի:ok
Ինչու Վասակ Սյունուն և այլոց դավաճան են նեկայացնում դասգրքերում , եթե իրականում Սյունիներից ավելի շատ բան կարող էր կախված լինել, ու փաստն այն է ,որ նրանք անառիկ էին պահում իրենց Սյունիքը, և դա ավելի շատ հերոսություն է քան դավաճանություն...ինչ եք կարծում???
Ինչպե՞ս կարող են իբր քրիստոնեության համար մղված ճակատամարտը ուրիշ անկյան տակ ներկայացնեն: էդ քրիստոնեության համար ա եղել ու վերջ... այլ կարծիքներ չեն ընդունվում, սենց դոգմատիկ լրիվ լավ ա: Կարծիք հայտնողներին էլ, օրինակ, Արծիվի նման մեկը կասի՝ դու զգույշ մահմեդական չդառնաս:D
Իսկ ինչ կասեք Հայաստանում գտնվող մի շարք պատմական վեհ անցյալ ունեցող գյուղերի և դրանցում գտնող բերդերի,որ տարիներ շարունակ բերդը շրջապատած թշնամուն չի հաջողվել գրավել այն,բայց ցավոք սրտի այդ ամենը չի ներկայացվում դասագրքերում՞՞
Անգամ առաջին ու երրորդ հանրապետության մասին խոսք չեն գրում, մնաց թե բերդերին հասնեն: Բա հո չե՞ն թողի, որ հայ աշակերտը ժամ ավել նստի գրքի առջև, բա վերվարածնե՞րը:o էս ի՞նչ ես ասում, հեսա քեզ ազգադավ կսարքեն ու խարույկին կխորովեն: Բա մեղք չե՞ն էդ երեխեքը: Էդ որ մենք սովորում էինք՝ նորմայից դուրս, մենք ռոբոտ էինք, դեռ դասարանում էլ սահմանված տարիքից շուտ դպրոց ընդունվածներ էինք: Մենք ռոբոտ էինք, որ համալսարանից էլ շատ քննություններ ու ստուգարքներ էինք հանձնում: Սովորական դպրոցի աշակերտի բան ու գո՞րծը ինչ ա, որ չկարդա: Հիմա էլ կարծեմ մասնագիտական դասարաններով են հասարակ դպրոցները, թող կարդան: Հիմա քիմիա ու ֆիզիկա չեն սովորի, պատմություն կսովորեն, հուսով եմ, որ մեկն էլ հանկարծ ինձ չասի՝ 301-ին քրիստոնեությունը հայերը ընդունեցին՝ Բյուզանդիային հաճոյանալու համար:
Ասել եմ ու չեմ հոգնի կրկնել - Վասակ Սյունին դավաճան էր: Ընդ որում դա մեր դպրոցական դասագրքերի թերությունն է, որ նրա արարքը մինչև հիմա էլ դավաճանությունից զատ այլ կերպ որակողներ կան...
Ասել եմ ու չեմ հոգնի կրկնել - Վասակ Սյունին դավաճան էր: Ընդ որում դա մեր դպրոցական դասագրքերի թերությունն է, որ նրա արարքը մինչև հիմա էլ դավաճանությունից զատ այլ կերպ որակողներ կան...
այդպես միանշանակ չես կարող ասել: ես անգամ լուրջ կասկածներ ունեմ ,Վասակ Սյունեցի անունով մարդ երբևէ եղել է՞ թե ոչ:
Իսկ դու կարող՞ ես հաստատ ասել, նա եղել՞ է: ինկատի ունեմ որտեղ՞ են նյութական ապացույցները… սրա-նրա օդր մեձ խոսակցությունների գրագրությունը հաշիվ չի: նյութական ապացույց: ասենք իրա դղյակը, կամ իրա նկարները… ուր՞ են դրանք:
Ըհը - Սյունյաց տոհմում էլ Դարա Սյունուն (մոտ 385 - ուղ. 387) հաջորդել է Վարազվաղանը (451 - մոտ 460) :)
http://www.akumb.am/showthread.php/3113-Ավարայրի-ճակատամարտ-451-թ-։-Հաղթանա՞կ-թե՞-պարտություն/page18
ranchpar
11.01.2010, 20:36
Astgh ջան հիմա խնդրում եմ ասա,թէ որն էր ամբողջ ասծիդ իմաստը,որտեղ իմ գրածներից մեջբերումներ էիր անում????:)
ավելի լավ կլինի քծնանքի փոխարեն միտք արտահայտող նախադասություններ գրես…
ranchpar
11.01.2010, 20:40
Պատմական վերջին ձեռքբերումներից :))))))))) Էս բառակապակցությունն ինքնին հայոց լեզվի լուրջ ձեռքբերում ա:
զարմանալի ինչ կար՞
Ambrosine
11.01.2010, 20:48
Astgh ջան հիմա խնդրում եմ ասա,թէ որն էր ամբողջ ասծիդ իմաստը,որտեղ իմ գրածներից մեջբերումներ էիր անում????:)
ավելի լավ կլինի քծնանքի փոխարեն միտք արտահայտող նախադասություններ գրես…
Ասածիս իմաստը էն էր, որ դժվար չի գյուղերի բերդերի մասին էլ սովորելը: Բայց այ որ մենք սկիզբն ենք. էդ վերջն էր:)
Մեկ էլ ինչ ասի՞ր. քծնա՞նք... և ու՞մ քծնեցի:)) Նախադասությունը հենց ինքը բառերի խումբ ա, որը միտք ա արտահայտում. մնում ա հասկանան:
զարմանալի ինչ կար՞
Հեչ, ուրախացել էր պատմական վերջին ձեռքբերումների վրա:
Իմիջայլոց օգտագործած բառակապակցությունս ահագին ուրախացրեց լավ մարդկանց - ինչ լավա :)
ranchpar
09.02.2010, 15:36
Ինչ եք կարծում, պետք չեն արդյոք դպրոցական դասագրքերում կարեվորագույն և մատչելի ձևով մատուցել նաև ազգային գաղափարախոսություն ու ազգասիրության մասին դասեր՞՞՞
Կարծում եմ երեխային անհրաժեշտ է առավելագույնս հետաքրքրորեն տրամադրել դեպի պատմություն...