PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Աղավաղվու՞մ են արդյոք ազգային տոները միջազգային տոների կողմից



Էդգար
26.11.2006, 12:27
Կարծում եմ շատ հետաքրքիր թեմա է,չնայած ես երկար ժամանակ չէի կողմնորոշվում որտեղ բացեմ այս թեման,խնդրում եմ ադմինիստրատորներին,եթե սխալ եմ բացել,ապա փոխեք տեղը:
Իսկ ինչ վերաբերում է բուն թեմային մասնակիցներին խնդրեի խոսել փաստարկներով,որպեսզի զրույցն ավելի հետաքրքիր դառնա:)

Sunny Stream
31.01.2008, 19:16
Այո'... ոչ թե աղավաղում են, այլ մոռացնում... գլոբալիզացիայի աննկատ ձև է... Մենք ունենք լիքը տոների համարժեքներ, որոնք գրեթե ի սպառ մոռացվել են... Մեր նախա և հետքրիստոնեական հավատալիքները էնպիսի ծեսեր են ձևավորել, որ հաճախ ապշում ես... Չեմ դիմանա, կասեմ, որ հիմա դարբնության մասին հաղորդում եմ պատրաստում ու շատ մեծ զարմանքով բացահայտեցի, թե ի~նչ մեծ ծիսական-սրբազան նշանակություն են ունեցել դարբինները հայոց մեջ (...էս արտահայությունը սկսել է դուրս էնպես գալ, թեև միայն ազգագրագետների բերանից է հնարավոր լսել, բայց վատ չէր լինի, որ տարածվեր...):
Երևակայեք, դարբինները հոգևորականներին հավասար են եղել (եթե հետաքրքրի, օրը, ժամը կասեմ հաղորդման մեջ հարցերի պատասխանները կստանաք ;) )... Ասածս ի՞նչ է... դեռ նախաքրիստոնեական շրջանում Զատիկի Ավագ հինգշաբթի օրվա գիշերը համարվել է չարի ու բարու պայքարի կիզակետը. էդ չար ուժերի դեմ պայքարողները հիմնականում դարբիններն են եղել ու էդ գիշերը գնացել են իրենց դարբնոցները, երկաթ մշակել ու էդ երկաթից օղեր ու վզնոցներ պատրաստել հղի հարսների համար, ովքեր էդ օղերն ու վզնոցները հետո կրել են ամբողջ հղիության ընթացքում ու դրանով պաշտպանվել չար ուժերից... Պատրաստել են մեխեր, որոնցով հետո ծեծել են հողը, որպեսզի միջից քշեն չար ուժերին... Պատկերացնում ե՞ք ինչ միստիկ գիշեր է` բոլորը վախենում են, որ հեսա չար ուժերը պիտի գան, ու ամբողջ բնակավայրում մենակ դարբինների զնդանների ձայներն են լսվում, ու մարդիկ ամեն զարկի հետ սկսում են հավատալ, որ չարքերը հեռանում են... Ու սա մենակ դարբնության առումով, հաստատ նույն օրվա հետ կապված այլ բնագավառներում էլ տարբեր ծեսեր են եղել... Մենք թքած ունենք էս ամենի վրա, մեզ դուր է գալիս դդումների վրա դեմքեր փորագրելը, մեջը մոմ դնելն ու իրար վախեցնելը... Էդ Հելլոուինի պատմությունը փորձեք համեմատել իմ նշած ծեսի հետ, որը, կրկնեմ, գալիս է դեռ նախաքրիստոնեական շրջանից...
Հիմա էլ Վալենտինը... Լավ է` այն, ինչ փոքրիշատե կապված է եկեղեցու հետ, դեռ փորձում են մի քիչ պահել, բայց դե էլի գայթակղությունը մեծ է, մենք Սուրբ Սարգսի օրը կգնանք Օպերայում կայանալիք համերգին, իսկ Վալենտինի օրը կնշենք որպես սիրահարվածների, երիտասարդների օր...
:angry... Մի խոսքով, շատ ջղայինացած եմ, դարդերս իրար մի տվեք... :angry
Մի կողմից էդ բոլոր ժողովրդական ծեսերի մասին գիտեն միայն հատուկենտ ազգագրագետներ, ովքեր միայն զբաղված են սուսուփուս հոդվածներ տպագրելով, վերջերս գրքեր էլ են տպագրվում (նույն իմ նշած դարբնության ծիսական նշանակության մասին վերջրես տպագրված գիրք կա)...
Բայց մյուս կողմից էլ ուղղակի մի բան է պետք` ժողովրդի ինքնագիտակցության առկայություն... կառչում ենք մեր պատմության հերոսներից` մոռանալով, որ մեր ապագայի դիմագիծը այսօր մեր ձեռքերում է: Եթե մենք այսօր Հելլոուին նշենք ու մոռանանք մեր ծեսերը, վաղվա սերունդը դրանց գոյության մասին չի էլ կասկածի... Հետո էլ մեզ կասեն քոչվոր ցեղ, որ եկել ու գրավել է ադրբեջանական տարածքները... Բա էլ ի՞նչ պատմական հայրենիքով ժողովուրդ, որը սեփական ծեսեր ու տոներ չունենա...
:(

dvgray
31.01.2008, 19:33
Բա էլ ի՞նչ պատմական հայրենիքով ժողովուրդ, որը սեփական ծեսեր ու տոներ չունենա...
:(
Շատ հետաքրքիր մտքեր ես արտահայտել :think:
Միայն թե մոռանում ես, որ քո նշած /կամ հետագայում նշելիք/ տոները նույնպես գլոբալիզացիայի արդյունք են: Միայն թե էտ թվերին գլոբալիզացան արվում էր ասորական, եգիպտական, հունակամ /հելլենական/, հռոմեական կամ արաբական մշակույթների հիմքի վրա: Էնպես որ "գլոբալիզացիոն ազգեր" աշխարհում էղել են մի քանի հատ: Դրանց պետք չի նախանձել /հայկական ազգային իրական մշակույթի տարր :D/ ու պետք է դրան հանգիստ վերաբերվել: Որ մենք համաշխարհային գլոբալիզացիայի համար միշտ էլ եղել ենք զուտ "սպառող" ազգ: Մեր նման ազգեր լիքն են :):
Իսկ արարող ազգերը, ինչպես ասեցի, քիչ քանակ են կազմում: Եվ ահա մի քանի հարյուրամյակ է, այդպիսի պատասխանատու-պատվավոր դեր իր վրա կրում է անգլո-սաքսոնական մշակույթը:

Sunny Stream
31.01.2008, 19:37
այ dvgray ջան, անգլո-սաքսոնական մշակույթն ու՞ր էր, որ մենք իմ նշած ծեսն էինք անում... Լավ, չմտածես հեսա գրելու եմ "երբ եվրոպացիները դեռ ծառերի վրա էին, մենք մշակույթ էինք զարգացնում"... չէ, բայց դե կոնկրետ էդ ծեսի հետ կապված մի քիչ շատ տեղեկություններ ունեմ... Դարբնության հայրենիքը համարվում է խեթական միջավայրը, ինչը վկայում է, որ մեզ մոտ նման ավանդույթները ավելի խորը արմատներ ունեն, քան Անգլո-Աաքսոնիայում (:P)... Իսկ, քանի որ այսօր խեթ կոչվող ազգ չկա, նախնադարյան գլոբալիզացիան կարող ենք աչքաթող անել ;)

/հայկական ազգային իրական մշակույթի տարր /
Լավն էր :) Բայց զուտ հումորի տեսակետից :P

StrangeLittleGirl
31.01.2008, 19:37
Ես կարծում եմ, որ եթե ազգայինն այդքան ուժեղ լիներ, միջազգայինը ոչինչ չէր կարող անել: Վերցնենք Ս. Վալենտինն ու Ս. Սարգիսը: Անկեղծ ասած, ինձ համար շատ ավելի հաճելի է բացիկ գրել/ստանալը, քան աղի բլիթ ուտելն ու հիմար երազներին հավատալը: Ու շատ ավելի լավ է, եթե երիտասարդությունը հավատում է ավելի իրական բաներին, քան իզուր իրեն տանջում աղի բլիթով: Մյուս կողմից, վերցնենք Նոր տարին ու Ս. Ծնունդը: Այնքան ուժեղ են ազգային ավանդույթներն արմատացել, որ երբևէ չհավատաք, թե հայերն այդ երկու տոները կսկսեն նշել արտասահմանցիների նման: Չնայած մյուս կողմից լավ կլիներ, որ այդ անվերջ ուտուշ-խմուշը փոխարինվեր ընկերական զվարճանքով, իսկ Ս. Ծնունդն այդքան չարհամարհվեր, բայց մյուս կողմից էլ սա վառ օրինակ է. եթե ազգայինն ուժեղ է արմատացած, դրսից ինչ ուզում է, թող գա:

Ձայնալար
31.01.2008, 19:38
Այս տարի որոշել էի իմ ընկերների շրջանում նախաձեռնությամբ հանդես գալ նշելու Սուրբ Սարգսի տոնը Վալերիկի փոխարեն, նույնիսկ նախատեսել էի Ակումբում թեմա բացել դրա մասին, բայց եկա անակնկալի, ամսի 20-ին, երբ իմացա, որ հաջորդ օրն է ու ժամանակ չունեմ նախապատրաստվելու:( Հուսամ, որ հաջորդ տարվանից այնուամենայնիվ կհաջողվի դա անել:

Ձնծաղիկ ջան, շատ հետաքրքիր էր կարդալ դարբինների մասին, խնդրում եմ ասա հաղորդման օրն ու ժամը:

Sunny Stream
31.01.2008, 19:46
Բյուր ջան, Սբ.Սարգիսը երիտասարդների ու սիրահարվածների հովանավորն է, ու նրա տոնին նախընտրելի է (սիրուն չի ստացվում, ոնց որ ինստրուկցիա լինի :D), որ սիրահարվածները միմյանց սեր խոստովանեն... Ո՞վ ասեց, որ էդ տոնը մենակ Աղի Բլիթով է սկսվում ու վերջանում... ինքը լրիվ նույն Վալենտինն է, ուղղակի մենք սիրում ենք "աշխարհի հետ համընթաց քայլել"...
Չէ, ինչը փաստ է` փաստ է, մեր ազգը բոլոր ժամանակներում էլ օտարամոլ է եղել, ինչ արել են, անհատներն են արել...
Իսկ Սբ.Ծնունդ-Նոր Տարին միակ տոներն են, որ կուզեի տեղերով փոխվեին, որովհետև Նոր Տարվա խոզի բուդը լրիվ մոռացնում է, թե ինչ մեծ տոն է հաջորդում հունվարի 6-ին... Ախր դա քրիստոնեության մեծագույն տոնն է, իսկ հայերի մեծ մասը (այս տարի ես էլ :( ) այն դիմավորում են կիսաքուն, խոզը ծամելով ու ծանրացած ընկնելով բազմոցին... Չամիչով փլավն ու ձուկը ոչինչ չեն փոխում (մանավանդ, որ ես տանել չեմ կարողանում այդ փլավը...)...

Ձայնալար ջան, պետք է այս կիրակի ժամը 17,30-ին լինի "ԱՐ"-ի եթերում ;) չգիտեմ, թե հարցազրույցից իմ ստացած ինֆորմացիայի որ մասը տեղ կգտնի հաղորդման մեջ, բայց եթե հարցեր մնան, գրի, որովհետև հաղորդումը ոչ թե ծեսի, այլ ամբողջ դարբնության մասին է ;) Հա, կոչվում է "Հայկական հետք"... Եթե ավելի պաթետիկ տարբերակներ կան, ասեք, փոխենք :D

StrangeLittleGirl
31.01.2008, 20:05
Բյուր ջան, Սբ.Սարգիսը երիտասարդների ու սիրահարվածների հովանավորն է, ու նրա տոնին նախընտրելի է (սիրուն չի ստացվում, ոնց որ ինստրուկցիա լինի ), որ սիրահարվածները միմյանց սեր խոստովանեն... Ո՞վ ասեց, որ էդ տոնը մենակ Աղի Բլիթով է սկսվում ու վերջանում... ինքը լրիվ նույն Վալենտինն է, ուղղակի մենք սիրում ենք "աշխարհի հետ համընթաց քայլել"...
Բա իմ ասածն էլ հենց էդ է: Աղի բլիթը եթե չլիներ, ո՞վ էր Ս. Վալենտինի մասին մտածելու: Իսկ որովհետև կա, երիտասարդներն ակամայից հրաժարվում են այդ անհեթեթությունից:

Ձայնալար
31.01.2008, 20:10
Բա իմ ասածն էլ հենց էդ է: Աղի բլիթը եթե չլիներ, ո՞վ էր Ս. Վալենտինի մասին մտածելու: Իսկ որովհետև կա, երիտասարդներն ակամայից հրաժարվում են այդ անհեթեթությունից:

Համաձայն չեմ Բյուր, ոչոք քեզ չի պարտդրում էդ օրը բլիթ ուտել, առավել ևս, որ դա քրիստոնեական սրբի հետ ոչ մի կապ չունեցող ավանդույթ է: Նույն բանը ինչ անում են փետրվարի 14-ին կարելի է անել Ս. Սարգսի օրը:

Sunny Stream
31.01.2008, 20:10
Բա իմ ասածն էլ հենց էդ է: Աղի բլիթը եթե չլիներ, ո՞վ էր Ս. Վալենտինի մասին մտածելու: Իսկ որովհետև կա, երիտասարդներն ակամայից հրաժարվում են այդ անհեթեթությունից:
Բայց հո չէ՞ն ստիպում... Էդ միայն մի մասն է տոնի, ով ուզում է, թող կատարի, ով չէ, թող տոնը նշի միայն մասամբ, այն է` Վալենտինի բացիկ-պաչիկները...

Հ.Գ. Ձայնալար ջան, իրարից անկախ "ձեն-ձենի" ենք տվել ;)

StrangeLittleGirl
31.01.2008, 20:15
Բայց հո չէ՞ն ստիպում... Էդ միայն մի մասն է տոնի, ով ուզում է, թող կատարի, ով չէ, թող տոնը նշի միայն մասամբ, այն է` Վալենտինի բացիկ-պաչիկները...
Հասկանու՞մ ես, տոնը հենց էդ աղի բլիթով է նշանավորվում: Իսկ էդ բացիկ-պաչիկները մղվում են երկրորդ պլան, մինչդեռ Վալենտինի համար դրանք են առաջնային: Ես չեմ ասում տոնի էության մասին, ասում եմ տոնելու առանձնահատկությունների:

Sunny Stream
31.01.2008, 20:20
Հասկանու՞մ ես, տոնը հենց էդ աղի բլիթով է նշանավորվում: Իսկ էդ բացիկ-պաչիկները մղվում են երկրորդ պլան, մինչդեռ Վալենտինի համար դրանք են առաջնային: Ես չեմ ասում տոնի էության մասին, ասում եմ տոնելու առանձնահատկությունների:
Էստեղ են ասել` ընտրությունը քոնն է... :) Նշանավորողը, տոնի որևէ ծեսին առաջնահերթություն տվողը ես ու դու ենք, չէ՞... Եթե ես ինձ համար կարևորեցի բլիթը, իսկ դու բացիկը, դրանում ի՞նչ ահավոր, սկզբունքային բան կա...

Ձայնալար
31.01.2008, 20:21
Հասկանու՞մ ես, տոնը հենց էդ աղի բլիթով է նշանավորվում: Իսկ էդ բացիկ-պաչիկները մղվում են երկրորդ պլան, մինչդեռ Վալենտինի համար դրանք են առաջնային: Ես չեմ ասում տոնի էության մասին, ասում եմ տոնելու առանձնահատկությունների:

Իմ կարծիքով ամեն ինչ գալիս է մեզանից և իհարկե պրոպագանդայից: Ինչպես որ փետրվարի 23-ը փոխարինվեց հունվարի 28-ով, նոյեմբերի 7-ը չենք նշում նույն բանը կարող ենք անել մյուս տոների հետ, եթե ցանկանանք:

Ձնծաղիկ, էլի ձեն-ձենի ստացվեց :D

Apsara
31.01.2008, 20:47
ժողովուրդը դա միասնական հզոր ուժ է և ինքնըստինքյան նրա կողմից ընտրվում և տոնվում են այն տոները որոնք հոգեհարազատ են մեծամասնությանը, զոռով չես կարող մարդկանց ստիպել տոնել մեկը և չտոնել մյուսը: Շատ-շատերը տոնում են և մեկը և մյուսը, օրինակ ես, երբեք բաց չեմ թողնի ուրախանալու առիթը:

Ավելի լավ է լուծենք մեկ այլ խնդիր, օրինակ մեր տոների ծագման պատմություններն ու պատճառները, ասենք օրինակ Ձնծաղիկի մշակած թեման հետաքրքիր է և ուսուցանող, այ մի ուրիշն էլ եթե պատմի մնացած ազգային տոներից և դա տարածվի ժողովուրդի մեջ կարծում եմ հավեսով կտոնվի

Sunny Stream
31.01.2008, 21:08
Ավելի լավ է լուծենք մեկ այլ խնդիր, օրինակ մեր տոների ծագման պատմություններն ու պատճառները, ասենք օրինակ Ձնծաղիկի մշակած թեման հետաքրքիր է և ուսուցանող, այ մի ուրիշն էլ եթե պատմի մնացած ազգային տոներից և դա տարածվի ժողովուրդի մեջ կարծում եմ հավեսով կտոնվի

հըմ... գիտակ չեմ, բայց աշխատանքիս բերումով մի քանի բան սովորել եմ, հեսա հիշեմ... :)
Նույն դարբնությունից (ինֆորմացիան դեռ թարմ ա, չեմ մոռացել... դարբնության ծիսական իմաստը, դրա ակունքները): Ք.Ա. 3-2-րդ հազարամյակում Փոքր Ասիայում և շրջակայքում երկնաքարերի մեծ "հեղեղ" է եղել, ինչի հետևանքով էս տարածաշրջանում մեծ քանակությամբ մետեորիտային կամ երկնային երկաթ է առաջացել (դա հիմնականում տարբերվում է հանքային երկաթից նիկելի մեծ քանակությամբ իր բաղադրության մեջ): Էս երկնաքարերը որ ընկել են, մթնոլորտի շերտերի հետ շփման արդյունքում վերածվել են թռչող հրե գնդերի, մեր նախնախանախնիները դրանք համարել են կայծակներ, այսինքն` կայծակի աստծո որդիներ... հետո էդ կայծակի որդիները կամ ամպրոպամարտիկ հերոսները նույնացվել են դարբինների հետ, որովհետև վերջիններս, փաստորեն, կարողանում էին մշակել աստվածային մետաղը... Էստեղից էլ գալիս է Հեփեստոսի ու դարբնության կովկասյան աստծո (անունը չեմ հիշում) կաղությունը` նրանք, երկնքից ընկնելով, վնասում են մի ոտքը: Ու էս ամեն ինչի շնորհիվ դարբինները համարվում էին սրբազան մարդիկ, դարբնությունը` սրբազան արհեստ, որը չարխափան հիմնական միջոցներից էր... Այդ պատճառով էլ Արտավազդի շղթաները դարբիններն են ամրացնում իրենց հարվածներով (ինչը հաճախ մի ոտքի վրա են անում` ի հիշատակ կաղ աստծո):
Մի ժամանակ հայոց մեջ ավանդույթ է եղել, որ ամպրոպի ժամանակ 7 շերտ գորգ են փռել, որովհետև համարվել է, որ կայծակը (իրականում` երկնաքարը), փատորեն նաև կայծակի որդին, ընկնելով Երկրի վրա, ծակել-անցել է 7 շերտ:
Դարբինները տարբեր-տարբեր ծեսերի են մասնակցել, հասկանալի լեզվով ասած, "նրանց ոտքը միշտ խերով ա եղել": Մարդիկ նրանց իրենց տուն են հրավիրել որևէ կարևոր գործ սկսելուց առաջ, համարվել է, որ միայն դարբինների ու քահանաների տունը սատանաները մուտք չունեն... Մինչև 20-րդ դարի սկզբները ավանդույթ է եղել, որ նորապսակները իրենց մատանիները թաթախել են դարբնոցի ջրի մեջ, որովհետև դարբնոցի ցանկացած իրին, առավել ևս ջրին նույնպես չարխափան զորություն է վերագրվել...
Իսկ հիմա դարբնոցները մեզ մոտ կամաց-կամաց վերանում են... Եթե նայեք հաղորդումը, կտեսնեք, թե ինչ խղճուկ դարբնոց ենք գտել... էդ վիճակում են մեր դարբնոցների մեծ մասը, դարբինները, մեղմ ասած, հեչ սրբազան տեսք չունեն... Իհարկե, Հայաստանում դարբնության, ինչպես և մնացած արհեստների կինտրոն եղել է Գյումրին (Ալեքսանդրապոլը), բայց հասկանալի պատճառներով հիմա էնտեղ հասնել չէինք կարող...


Հ.Գ. մի հարց... փաստորեն էն անդամները, ովքեր ինձ հետ տեղ-տեղ համաձայն չէին, համաձայն չեն նաև, որ մեր ժողովրդին ինքնագիտակցության աճ է պետք, ճի՞շտ հասկացա...
Հ.Հ.Գ. Ու՞մ ի՞նչ տոն կամ ծես է հետաքրքրում, միգուցե կոնկրետ հարցի դեպքում մի տեղ գտնենք պատասխանը...

StrangeLittleGirl
31.01.2008, 22:12
Հ.Գ. մի հարց... փաստորեն էն անդամները, ովքեր ինձ հետ տեղ-տեղ համաձայն չէին, համաձայն չեն նաև, որ մեր ժողովրդին ինքնագիտակցության աճ է պետք, ճի՞շտ հասկացա...
Չէ՛, վերջինի հետ ես համաձայն եմ:

dvgray
31.01.2008, 23:09
հըմ... գիտակ չեմ, բայց աշխատանքիս բերումով մի քանի բան սովորել եմ, հեսա հիշեմ... :)

Շատ հետաքրքիր ես պատմում: Հավես է կարդալը :):



Հ.Գ. մի հարց... փաստորեն էն անդամները, ովքեր ինձ հետ տեղ-տեղ համաձայն չէին, համաձայն չեն նաև, որ մեր ժողովրդին ինքնագիտակցության աճ է պետք, ճի՞շտ հասկացա...

Իմ դեպքում ճիշտ հասկացար այնքանով, որ մեր ակունքները ավելի շատ գլոբալ մարդկային հիմքերի վրա են հիմնված, քան թե լոկալ տեղային, և պետք է ինքնագիտակցությունը փնտրենք այնտեղ: Դա նաև մեր, հայերիս մեծ հարստությունն է: Դրանով պետք է մենք լավ ըմբռնենք, ու շարունակենք զարգացնել այդ ամենը: Իսկ այս ծեսերի մեջ փնտրել ինչ-որ զուտ հայկական ակունքներ, ապա դա մեզ հաճախ դնում է ծիծաղելի վիճակում:
:)

Ուլուանա
31.01.2008, 23:32
Ձնծաղիկի պատմածը դարբինների մասին շատ հետաքրքիր էր։ :) Իրոք ափսոս է, որ այդ լավ ավանդույթը մոռացվել–գնացել է։ Բայց ընդհանրապես կողմ չեմ ամեն գնով ու ցանկացած ազգային տոն պահպանելուն։ Եթե ավանդույթը հաճելի է, օգտակար, հետաքրքիր, ուսանելի և այլն, ապա, իհարկե, արժե պահպանել, բայց նույն ձևով արժե նաև օտարներից վերցնել որոշ տոներ, եթե դրանք լավն են։ Ասածս այն է, որ ազգային տոների՝ զուտ հայկական լինելու համար պահպանմանը դեմ եմ, դա չպետք է ինքնանպատակ լինի։ Անիմաստ, հետադիմական ու վնասակար ավանդույթներին միշտ դեմ եմ եղել։ :[
Օրինակ, Նոր տարին նշելու հայերի ավանդույթը, մասնավորապես դրանում հիմնական տեղ զբաղեցնող ուտուշ–խմուշը՝ իր բոլոր ստամոքսաղիքագխտոցափոխումային հետևանքներով բոլորովին չեմ սիրում, ու շատ կուրախանամ, եթե Նոր տարին նշելուվերոնշյալ ձևը Հայաստանում գոնե աստիճանաբար փոխվի՝ ստամոքսային բնույթից փոխվելով ավելի շատ գաղափարականի կողմը։

Sunny Stream
01.02.2008, 01:36
Օրինակ, Նոր տարին նշելու հայերի ավանդույթը, մասնավորապես դրանում հիմնական տեղ զբաղեցնող ուտուշ–խմուշը՝ իր բոլոր ստամոքսաղիքագխտոցափոխումային հետևանքներով բոլորովին չեմ սիրում, ու շատ կուրախանամ, եթե Նոր տարին նշելուվերոնշյալ ձևը Հայաստանում գոնե աստիճանաբար փոխվի՝ ստամոքսային բնույթից փոխվելով ավելի շատ գաղափարականի կողմը։
Լրիվ համաձայն եմ, բայց նաև 100% համոզված եմ, որ բուդ ուտելը չի Հայաստանում Նոր Տարին նշելու ավանդույթը... Հաստատ մենք ունեցել ենք լիքը ծեսեր, որոնք էլի մոռացվել են... Որովհետև տարեվերջը նորից համարվել է "չարքերի աշխուժացման" շրջան ու նույն դարբիններն ու մնացած "կարևոր գործող անձինք" տարբեր ծիսակատարություններով փորձել են վանել չարքերին ու ճանապարհ բացել բարի ուժերի համար...
Հա, մի բան էլ հիշեցի Սբ. Սարգիսից, որն էլի միստիկ բան է պարունակում... Գիշերը տան շեմին մի աման ալյուր են դնում (եթե չեմ սխալվում, հենց աղի բլիթի ալյուրն է), իսկ առավոտյան շուտ ստուգում, արդյոք ալյուրի վրա Սբ. Սարգսի ձիու սմբակի հետքը մնացել է, թե ոչ: Եթե մնացել է, ուրեմն բոլոր նվիրական երազանքները կիրականանան: Ինչ-որ նախաՁմեռՊապային հրաշքի սպասում կա :)

Մի տոն կա, որ շատ-շատ սիրում եմ, բայց երբեք չեմ մասնակցել... մենակ պատմել են, մեկ էլ Թումանյանի մոտ եմ կարդացել... Ջան Գյուլումը կամ Համբարձման տոնը :love շատ մոտավոր գիտեմ` գրականության դասատուի պատմածներով, եթե ինչ-որ մեկն ավելի լավ գիտի, թող լրացնի...
Երեկոյան (այ չգիտեմ` նախորդ, թե հենց տոնի օրը` հաշվի առնելով, որ օրը երեկոյան 5-ին է սկսվում) աղջիկները 7 կույս (դեռևս ոչ մի անգամ չօգտագործած) սափորով 7 աղբյուրից ջուր են վերցնում, հետո հավաքվում (ըստ էության էդ ջրերը մի սափորի մեջ լցնում), ամեն մեկը մեկական իր է գցում սափորի մեջ ու երազանք պահում: Սափորը դնում են կտուրին` աստղերի տակ, որպեսզի իրերը ստանան աստղերի կախարդանքը, և աղջիկները ողջ գիշեր հսկում են սափորը, մինչ տղաները անընդհատ փորձում են բարձրանալ տանիքին ու գողանալ այն: Եթե դա հաջողվում է տղաներին, աղջիկների բոլոր ջանքերը զուր են լինում, ծիսակատարությունը ընդհատվում է, իսկ եթե աղջիկները կարողանում են պահել սափորն իրենց մոտ, հաջորդ օրը վերցնում են այն, գնում սարերն ու երգում հայտնի երգը, մեջբերեմ Թումանյանի "Անուշ"-ից.


Համբարձում եկավ, ծաղկունքը ալվան
Զուգել են հանդեր նախշուն գորգերով.
Փունջ-փունջ աղջիկներ սարերը ելան
Վիճակ հանելու աշխույժ երգերով.

"Համբարձում, յա'յլա,
Յա'յլա ջան, յա'յլա,
Սև սարեր, յա'յլա,
Յա'յլա ջան, յա'յլա":

Երգ ու բույր խառնած,
Թև-թևի բռնած
Զուգում են լեռներ,
Ծաղիկ են քաղքում,
Ծաղկի հետ խաղում,
Ինչպես թիթեռներ:

"Եկավ Համբարձում
Ծաղկով զարդարված,
Մեր բախտին հարցում.
-Ո՞վ է մեզ գրված:

-Ա'յ ջան տղա, չոբա'ն տղա, ու՞մն ես դու:
- Աստված գիտի, աշխարհ գիտի` իմն ես դու:

Դե հանի'ր, ա'ղջի,
Վիճակն ի բարին,
Երգերով գովենք
Էն իգիթ յարին:

-Բեղը ծիլ-ծիլ, բոյը թիլ-թիլ էն յարի,
Ի՞նչ դարդ ունեմ քանի նա կա աշխարհի:

Ամեն գուշակություն երգելուց հետո հանում են մի իր, որի տիրոջն էլ հասցեագրվում է արդեն երգված գուշակությունը, էդպես աղջիկներն իմանում են` կգտնեն, թե՞ կկորցնեն իրենց իգիթ յարին... Բա ասեք, գեղեցիկ տոն չի՞... Հա, հասկանում եմ, որ էսօրվա ասֆալտային-քաղաքային միջավայրում հնարավոր չի Տեֆալի մեջ ջուր լցնել, դնել 15-հարկանի շենքի տանիքին, հետո մի խումբ աղջիկներով Պրոսպեկտով վազել, ծաղիկներ հավաքել, բարձրանալ Նորքի "սարն" ու "Համբարձում յայլա" երգել, բայց եթե էս տոնը վայելեր իրեն պատշաճ ժողովրդականությունը, այն փոքր-ինչ կհարմարեցվեր մեր քաղաքային միջավայրին, կամ էլ հնարավոր կլիներ մեկնել քաղաքից դուրս ու տոնը մակետային տեսքով գոնե նշել... Ինչ-ինչ, բայց հաստատ ամեն տեսակ հորոսկոպներից լավն է ու հետաքրքիր...

Հա, ի դեպ, արդեն անցած օրը Վարդանանց տոնն էր... խաչապտույտ է եղել քաղաքում, ես, ցավոք չեմ մասնակցել, բայց դե հո մեծն վարչապետը չի ալարել, մասնակցել է :[ ախր էդ ժողովրդականություն տալ չէ, էդ ընդամենը նախընտրական թիթիզություն է, գրազ կգամ, որ հաջորդ տարի, անկախ ընտրությունների ելքից, ինքը չի էլ հիշի էս տոնի մասին...

Մի տոն էլ կա, շա~տ մեծ, շա~տ ուրախ ու լավ տոն, որը շատ մոտ է` Բարեկենդանը!!! ... դարակներս տակնուվրա արեցի, չկարողացա գտնել էս տոնի մասին իմ ունեցած թերթիկները...:( Մի խոսքով, սա ուրախագույն տոներից մեկն է, երբ մեծ ու ճոխ սեղաններ են գցում գյուղերում, եղ ու բրինձ բաժանում, քեֆ անում, երգում-պարում, ազատություն տալիս խոսքին, ասում ճշմարտությունը, ամեն բան ներելի է այս տոնին... Հայաստանում Բարեկենդանի տոնակատարությանը հատուկ են եղել տարբե-տարբեր խաղեր, Սարդարապատի թանգարանում առանձին ստենդ եմ տեսել "Բարեկենդանի տոն", որի վրա հոլ էր ամրացված ու ստվերային թատրոնի տիկնիկներ :) Իսկ ստվերային թատրոնը էդ առանձին թեմա է ու բավականին խորը ակունքներ ունի հայկական միջավայրում...
Կածում եմ Բարեկենդանի մասին վաղը ավելի հարուստ ինֆորմացիա կգտնեմ ու էստեղ կտեղադրեմ ;)

StrangeLittleGirl
01.02.2008, 01:48
Համբարձման տոնը, իհարկե, շատ սիրուն է, բայց սիրուն է որպես պատմական տոն: Եթե այն այսօր գոյություն ունենար, կկորցներ իր սիրունությունը: Ի դեպ, եթե վերադառնանք տոնի իմաստին, հենց քո նկարագրածով էլ տոնը շեղված է իր բուն իմաստից:

Ինչ վերաբերում է Բարեկենդանին, ապա տատիկս միշտ պնդում է, որ ավելի լավ է Հալուինի փոխարեն Բարեկենդանը տոնվի: Ես նրա հետ համաձայն չեմ: Անկեղծ ասած, ես ինքս էլ Հալուինն առանձնապես չեմ սիրում, սիրել եմ մինչև տասնյոթ տարեկան, բայց գտնում եմ, որ այն տոները, որոնք ժամանակի ընթացքում պատմության գիրկն են անցել, պետք չէ արհեստականորեն ջրի երես հանել:

Monk
03.02.2008, 20:51
... Ասածս ի՞նչ է... դեռ նախաքրիստոնեական շրջանում Զատիկի Ավագ հինգշաբթի օրվա գիշերը համարվել է չարի ու բարու պայքարի կիզակետը.
Կներեք, բայց նախաքրիստոնեական շրջանում ինչ Զատիկ?:o
Եվ մի հարց. Ձեր հաղորդումը կրկնելու են? Ես ուշացումով իմացա :oy

Sunny Stream
03.02.2008, 23:11
Հարգելի Monk, մի՞թե Ձեզ համար նորություն է, որ նախաքրիստոնեական շրջանում էլ են նշել Զատիկը... Չէ՞ որ դեռ Քրիստոսի կենդանության օրորք նշվում էր այդ տոնը, և հենց Զատիկի առթիվ որոշում ընդունվեց ներել 2-ից մեկին` Քրիստոսին կամ Բարաբային, և ներվեց Բարաբան... Կասեք, որ դա Հրեաստանում էր այդպես, բայց մեզ մոտ նույնպես եղել է... Թեև, քանի որ շատ հաստատ չգիտեմ, չեմ փորձի Ձեզ լրիվ հակադրվել, ինձ այդպես են ներկայացրել, իսկ ներկայացնողը ԼՈՒՐՋ ազգագրագետ է... Եթե հնարավոր է, խնդրում եմ Դուք էլ հետաքրքրվեք` արդյոք այդ շրջանը հենց Ավագ շաբաթ ու տոնն էլ Զատիկ անուններն են կրել, թե՞ այդ անունները քրիստոնեական շրջանից են հայտնի մեզ մոտ... Համենայն դեպս չարի ու բարու պայքարի օրերը համընկել են Ավագ շաբաթի հետ, դա հաստատ:

Հ.Գ Իսկ հաղորդումն այսօր եղել է եթերում, ես էլ չհասցրեցի նայել... Կրկնությունները կլինեն հինգշաբթի 16:00-ին և շաբաթ 15:30-ին:

Monk
04.02.2008, 12:44
Ձնծաղիկ ջան, նախաքրիստոնեական շրջանում եղածը հրեաների Զատիկն էր` Պասեքի (եբր. Փեսախ, որից էլ ռուս. Պասխա) տոնը, որով հրեաները նշում էին եգիպտական գերությունից իրենց ազատվելը: Չեմ կարծում, թե հրեական Զատիկը նշելու որևէ շարժառիթ կամ նման հիշատակում լինի այլ ազգերի, նաև հայերիս մոտ: Այլ հարց է քրիստոնեական Զատիկը` Քրիստոսի Հարության տոնը, որն իհարկե չէր կարող նախաքրիստոնեական շրջանում լինել: Իսկ եթե դարբինների հետ կապված այդ չարի ու բարու պայքարի տոնը համընկել է Ավագ շաբաթվա օրերի հետ, ուրեմն դա պետք է որ շարժական տոն լիներ: Ավագ շաբաթը Զատկի նախորդ շաբաթն է, իսկ Զատիկն ամեն տարի նշվում է գարնան գիշերահավասարից հետո լուսնի լրմանը հաջորդող առաջին կիրակի օրը: Ինձ ուղղակի մի քիչ անհավանական է թվում նման զուգադիպությունը:
Իմջիայլոց, թե Ավագ շաբաթվան և թե այս թեմայում նշված Բուն Բարեկենդանին ես անդրադարձել եմ «Կրոն» բաժնում իմ բացած «Հայ Եկեղեցու տոները» և «Մեծ Պահք» թեմաներում: Կարծում եմ որոշակի համառոտ ինֆորմացիա ստանալու տեսակետից մի փոքր օգտակարություն կարող է ներկայացնել:
Իսկ Ձեր հաղորդումը կաշխատեմ նայել: Շնորհակալություն, որ տեղեկացրիք: :)

Գաղթական
04.02.2008, 16:56
Սբ.Վալենտինի տոնի մասին կասեմ, որ անձամբ ես միայն դպրոցական տարիներին եմ մի 2 անգամ այս տոնին բացիկ-մացիկ նվիրել..
մնացած դեպքերում՝ ընդհուպ մինչև այս տարի էլ, միշտ բացիկ եմ ուղարկել, նվեր ընծայել կամ ուղղակի սիրահարներին շնորհավորել հենց Սբ.Սարգսի տոնին:
իսկ աղի բլիթի վերաբերյալ՝ սա պարտադիր նախապայման չի՛, և օրինակ ես չեմ օգտագործում :B

ինչ վերաբերում է Ամանորյա բուդին - այս տարի, տոնական օրերից մեկին, Հ1-ով ինչ-որ հաղորդում էր (ես, ցավոք, կեսից միացա), որում մի մարդ պատմում էր, որ այդ բուդը հայտնվել է Հայոց Ամանորյա սեղանին բոլորովին վերջերս՝ 20-րդ դարի առաջին կեսում..


Հալլոուինի մասին գրառումները կարդալուց - շատ զարմացա.. մի՞թե այժմ այն այդպես համատարած, կամ մեծամասնության կողմից, նշվում է Հայաստանում (ինչքան եմ կյանքից հետ մնացել..:8)


իսկ ընդհանուր թեմայի վերաբերյալ՝ շատ ազգային տոներ, կոնկրետ Հայերիս մոտ, դուրս են մղվել մեր առօրյաից՝ ստիպողաբար կամ հանգամանքներից ելնելով..

օրինակ եթե հաշվի առնենք, որ շատ Հայկական Ազգային տոների հիմնական մասը կապված են եղել Հայ Առաքելական Եկեղեցու հետ (կամ հիմնվել են հենց Հայ Եկեղեցու կողմից, կամ՝ ունենալով նախաքրիստոնեական արմատներ՝ տոնը հարմարեցվել է Հայ Եկեղեցուն և օրհնվել նրա կողմից, որպեսզի չկորցնի ժողովրդական բնույթը.. սա էլ հենց հիմքերից մեկն է, ինչի համար Հայոց Եկեղեցին համարվում է միակ Ազգային Եկեղեցին), ապա հասկանալի է դառնում, թե ինչու նրանց գերակշիռ մասը արհեստականորեն դուրս է մղվել Հայ իրականությունից վերջին դարում..


պարզապես անհրաժեշտ է մեր Ազգային տոների սկզբնաղբյուրների և իմաստների պարզաբանում, վերականգնում և լուսաբանում լայն ժողովրդական հատվածներին, և համոզված եմ, որ այդ տոներից շատերը հետզհետե նորից կսկսեն մեր առօրյա իրականության անբաժան մասը կազմել..

Monk
05.02.2008, 19:32
Իմիջիայլոց, քանի որ թեմայում շոշափվում է նաև Վալենտինի տոնը, կցանկանայի անդրադառնալ այն հանգամանքին, որ ապատեղեկատվության պաճառով հիմնականում ընդունված է կարծել, թե այն քրիստոնեական տոն է: Սա թյուրիմացություն է, քանի որ քրիստոնեական որևէ Եկեղեցի նման տոն չունի: Իհարկե, Կաթոլիկ Եկեղեցու Տոնացույցում կան Վալենտին անունով մի քանի սրբեր, բայց նրանցից ոչ մեկն էլ կապ չունեն «սիրահարների հովանավորի» հետ: Այդ տոնը ուշ միջնադարյան աշխարհիկ գրականությունից է հասարակության մեջ տարածում գտել:

Sunny Stream
10.02.2008, 00:27
Այդ տոնը ուշ միջնադարյան աշխարհիկ գրականությունից է հասարակության մեջ տարածում գտել:
Ահա թե ինչ... շնորհակալություն :)

Վայ, էսօր էնքան լավ բաներ եմ իմացել... (դե էլի աշխատանքի բերումով, հաջորդ հաղորդման թեման պարն է)... Իհարկե պարը տոն չէ, բայց շա~տ հնուց մինչև 19-րդ դարավերջն ու 20-րդ դարասկիզբը մեր տոները միշտ ուղեկցվել են իրենց հատուկ պարերով, այսինքն պարը եղել է տոնի անբաժանելի մասն ու իր մեջ ամփոփել տոնի բովանդակությունը... երբ մենք չենք հասկանում մեր պարերի իմաստն ու նշանակությունը, հետևաբար տոնը մեծապես կորցնում է իր հմայքն ու կամաց-կամաց անիմաստ թվում, մոռացվում...
Փորձեմ հիշել ու բերել մի քանի օրինակ, մյուս շաբաթ, երբ վերանայեմ հարցազրույցը, կլրացնեմ բացերը.
Ինձ դեռ անցած տարի հարցրեցին, թե ինչը կարող է խորհրդանշել աղջիկների նազանքով պարի ձեռքի կլորաձև շարժումը դաստակի շուրջը... մտածեցի, մի քանի հուշումից գլխի ընկա, որ դա բերքահավքն է... տարօրինակ թվաց... Այսօր ես հասկացա ամեն բան.
ի՞նչ են պարերը... դրանք մարմնի մասերի շարժումներն ու գալարումներն են, որոնցով մարդիկ դեռևս նախնադարյան ժամանակաշրջանում փորձել են նմանակել տարբեր կենդանիներին կամ բնության երևույթներին... Հայտնի է, որ որսի գնալուց առաջ մարդիկ վերարտադրել են որսը. մեկը որսորդի դերն է խաղացել, մյուսը իր վրա է գցել կենդանու մորթին ու համարվել որսը, "դերասան"-որսորդներն էլ իբրև թե որսացել են նրան` դրանով աստվածներին խդնրելով բարեհաջող ելք տալ իրենց ապագա որսին... բացի դրանից, հնում, երբ մարդը աստվածացնում էր կենդանիներին, հաճախ նմանակում էր նրանց` շահելու համար "աստվածների" սիրտը: Հին աշխարհում ընդհանրապես, լեռնային երկրներում մասնավորապես, մեծ պաշտամունքի առարկա է եղել այծը, քարայծը, ով ապրել է լեռներում` ամենամոտն է եղել երկնքին, որտեղ ապրում են գերբնական ուժերը, բացի այդ քարայծը եղել է շատ ճկուն, ճարպիկ, դիմացկուն ու դրանով իսկ դարձել է արիության խորհրդանիշ: Մարդիկ, նմանակելով այծերին, ոտքերի տակ փայտի կտորներ են ամրացրել, որպեսզի դրանք կճղակների դեր խաղան: Իմացա, որ այծ բառի հնդեվրոպական արմատը, եթե չեմ սխալվում, "քոշ" բառն է: Այս բառը հետագայում շատ է ձևափոխվել: Դարձել է "ղոչ", որը թուրքերը փոխառել են ու դարձրել ղոչաղ` տղա բառը, իսկ մեզ մոտ դա վերածվել է "կոշ", կոշիկ բառի... այն փայտի կտորները, որ կճղակի դեր էին խաղում, այսօր մեր կոշիկների կրունկներն են :ok Բա՞!... գիտեմ, որ մի քիչ շեղվում եմ, բայց ուզում եմ ձեռք բերած ամբողջ ինֆորմացիայով կիսվել :)
Ըհը... Ուրեմն, կենցաղի ամեն ասպարեզ ծնունդ է տվել մի շարք պարերի, դրանից ելնելով էլ պարերը բաժանվում են մի քանի խմբերի` աշխատանքային, ծիսական, կենցաղային ու էլ չեմ հիշում ինչ պարեր... Ծիսականներն էլ` սգո և ուրախության:
Հիմնական տեղեկությունները, որ պետք է իմանալ ժողովրդական պարերի մասին.
Հայկական ժողովրդական պարերում երբեք պարը ինքնանպատակ, սեփական բարեմասնությունները ցուցադրելու համար չի եղել, մեզ մոտ ամեն շարժումը, ամեն կեցվածքը գալիս է որևէ աշխատանքային-հավատալիքային նախատիպից: Պարերը բաժանվում են 2 տիպի` հորիզանական շարժումների և ուղղահայաց շարժումների: Հորիզոնականները նրանք են, երբ շարժումները կատարվում են սեփական մարմնի առանցքի շուրջը` կոնքերի շարժումներ, պորտապար... Մեր պարերը ուղղահայաց շարժումների պարեր են` դեպի վեր` դեպի երկինք!!! Բացի դրանից, մեր պարերում խստիվ արգելված են եղել սեռական պրոցեսներ վերարտադրող շարժումները, որոնք անկյունաքարային են, օրինակ, աֆրիկյան ցեղերի մոտ... մեկ էլ այսօրվա դիսկոներում :angry
Շուրջպարերը, պարզ է, որ արտահայտում են համայնքի համախմբվածությունը, ուս ուսի , թև թևի, միմյանց պաշտպանելու պատրաստակամությունը, անառիկություն են խորհրդանշում... Ուրախության պարերի քայլքը դեպի աջ է արվում. այստեղից է եկել, օրինակ, հաջողություն բառը` հ+աջ+ողություն(~ուղղություն), և մի շարք այլ բառեր: Աջը խորհրդանշել է բարին, կյանքը, աստվածայինը... Սգո պարերի քայլքն արվում է դեպի ձախ, այստեղից էլ` ձախորդություն բառը: Ձախը խորհրդանշել է մահը, անհաջողությունը և այլն: Սակայն եղել են սգո, մահացածների հիշատակի պարեր, որոնք "լավատեսության նշույլ ունեն"` արվում է 2 քայլ դեպի ձախ, 1 քայլ դեպի աջ. մենք հիշում ենք մահացածներին, բայց մեր կյանքը շարունակվում է:
քունս տարավ...հաջորդ գրառմանը կանցնենք մեր հիմնական պարերին ու դրանց խորհրդապաշտական նշանակությանը... ;)

Հ.Գ. Եթե համարում եք, որ թեմայից դուրս է, կարող եք ջնջել ու զգուշացնել, որ էլ չշարունակեմ :oy
Հ.Հ.Գ. Հիմա հասկացա, թե ինչու եմ միշտ զզվել մեր քեֆերի տաշիտուշիներից, որոնց "ազգային" պիտակն են կպցնում...

Monk
10.02.2008, 16:04
Ահա թե ինչ... շնորհակալություն :)


Չարժե :)
Բայց ես ոչ հինգշաբթի, ոչ էլ երեկ չկարողացա դիտել Ձեր հաղորդումը: Աշխատանքս ժամանակ չի թողնում: :(

Sunny Stream
10.02.2008, 16:07
Բայց ես ոչ հինգշաբթի, ոչ էլ երեկ չկարողացա դիտել Ձեր հաղորդումը: Աշխատանքս ժամանակ չի թողնում: :(
Ոչինչ, ոչինչ, ես էլ չեմ դիտել :D արդեն որերորդն է, չեմ հաջողացնում :(
Այսօր 17:20 կամ 17:30 նորն է` Մատենագրություն թեման... առանձնապես շատ նոր բաներ չկան, բայց ամփոփ ներկայացվում է մեր մատենագրությունը ;)

Monk
10.02.2008, 16:09
Ոչինչ, ոչինչ, ես էլ չեմ դիտել :D արդեն որերորդն է, չեմ հաջողացնում :(
Այսօր 17:20 կամ 17:30 նորն է` Մատենագրություն թեման... առանձնապես շատ նոր բաներ չկան, բայց ամփոփ ներկայացվում է մեր մատենագրությունը ;)
Ախր այնպիսի ժամերի են դնում :( Իսկ ես աշխատանքից ազատվում եմ լավագույն դեպքում 9-ից հետո :8

Ավելացվել է 2 րոպե անց
Հ.Գ. Իմջիայլոց, ծանոթ լրագրողներիցս մեկը նույնպես հաղորդում է պատրաստում դարբինների մասին: Բայց չգիտեմ, թե ինչքանով կարող է առնչվել Ձեր հաղորդման հետ: Եթե կցանկանաք, պատրաստ լինելու դեպքում կարող եմ տեղեկացնել:

Sunny Stream
31.03.2008, 21:48
հաջորդ գրառմանը կանցնենք մեր հիմնական պարերին ու դրանց խորհրդապաշտական նշանակությանը...
"Հաջորդ գրառում"-ը բավականին ուշացավ... մեղքը գցեմ քաղաքական իրադարձությունների վրա ու գրեմ ;)

Ուրեմն այսպես.

Քոչարի - տղամարդկանց մարտական պար. խոյի պաշտամունքի ծիսակատարության մասն է կազմել. շարժումները ներկայացնում են ժայռերում խոյի վերուվար ցատկերը. երբ տղամարդիկ պարում են գլուխները կախած, դա խոյահարման` խոյակներով կռվելու տեսարանի վերարտադրություն է:

Վերվերի - թռչունների պաշտամունքի ծեսերից մեզ հասած պար է: Վեր-վեր ցատկերը խորհրդանշել են մարդկանց` երկինք հասնելու, թռչուններին նմանվելու ձգտումը:

Գյովնդ - անվանումը «գունդ» բառից. պարը ներկայացնում է շրջան. պարողները պտտվում են ոտքերի ոչ կտրուկ, ավելի զսպանակաձև շարժումներով. արտահայտել է համայնքի միասնականությունը: Եթե ճիշտ եմ հիշում, սկզբում եղել է բացառապես սգո պար, իսկ այժմ այդ նշանակությունը կորցրել է:

Յարխուշտա - տղամարդկանց մարտական պար: Սկզբում պարել են դաշույններով: Ցատկի ժամանակ միմանց այնքան ուժգին են հարվածել, որ ձեռքերը բախումից արյունահոսել են: Պարը առավելապես բնորոշ է լեռնային շրջանների բնակիչներին, ավելի հայտնի է Սասնո յարխուշտան:

Բերդ - տղամարդկանց մարտական պար: Արտահայտում է համայնքի միասնականությունը, անառիկությունը, միմյանց թև-թիկունք կանգնելու պատրաստակամությունն ու ուժը:

Խնկի ծառ - կանացի պար: Մարմնի և ձեռքերի ճկուն շարժումներով պարուհիները պատկերել են խնկի ծառը:

....
պարզվում է` իմացածիս մեծ մասն արդեն մոռացել եմ :(
էլ բան չեմ հիշում... մեկ էլ կարևոր է, որ Կոմիտասը շատ մեծ նշանակություն է տվել ազգային պարերին, ընդգծել, որ դրանցում բացակայել են կոնքային շարժումներն ու շատ կարևորել դրանց պահպանումն ու մշակումը, որովհետև ազգային պարերը հանդիսանում են ազգի անցաթուղթը և հայելին` իրենց մեջ ամփոփելով նրա պատմությունը, հավատալիքները, բարքերը, նիստուկացը, անգամ ցույց տալիս, թե որ աշխարհագրական շրջանում է բնակվում տվյալ ազգը, ինչպիսի բնակլիմայական պայմաններում և այլն...

...
էս ընթացքում մի հետաքրքիր բան եմ իմացել «Բժշկություն» թեմայից.
Հնում մեզ մոտ եղել են բազմաթիվ բուժիչ բուսատեսակներ, որոնցից շատերը հայտնի են եղել արյան տոնուսը բարձրացնելու ու էներգիա հաղորդելու հատկանիշներով, որոնց համար էլ Հռոմի սենատորները անխնա օգտագործել են այդ բուսատեսակներն ու արդյունքում դրանցից մի քանիսը այսօր մեր երկրի տարածքում այլևս չեն աճում: :angry Դեռ պահպանվել է «լոշտակ» բույսը, որի արմատը, ասում են, մարդու դեմքի տեսք ունի :)
Հին Հայաստանում նման բույսերը սրբազան էին համարվում: Դրանք կարելի էր քաղել միայն որոշակի ժամանակային ցիկլի ընթացքում, և բոլորը չէ, որ ունեին դրանք քաղելու իրավունք: Բացի դրանից, ոչ ոք ձեռքով չէր քաղում սրբազան բույսերը. շան ոտքը կապում էին բույսին, իրենք քաշում էին շանը, և այդպիսով բույսը դուրս էր գալիս հողից: :8

Հ.Գ. արդեն շատ եմ շեղվում թեմայի վերնագրից... գուցե թեմա՞ն վերանվանել «Ազգային տոներ ու ծեսեր. մերը և օտարը», կամ էսպիսի մի բան... կամ տեղափոխել գրածներս ավելի մի համապատասխան թեմա, կամ եթե էդպիսին չկա` նորը բացել, կամ... մի խոսքով, տեսեք ինչ եք անում, եթե ամեն ինչ նորմալ է, ավելի լավ :)