StrangeLittleGirl
01.11.2008, 03:57
Բահը ձեռքիս անտարբերությամբ հողն էի փորում, ավելի ճիշտ՝ սառույցի մնացորդները: Արդեն գարուն էր, բայց այգիս ամբողջությամբ չէր ազատվել ձմռան տհաճ կտորներից: Ցուրտ էր: Բայց ես պետք է շարունակեի. ուզում էի հնարավորինս շուտ վերացնել սառույցը:
Իմ պարտեզը նման չէ քո իմացած սովորական հողակտորներին, որտեղ ծաղիկներ ու ծառեր են աճում, որտեղ ամռանը կարող ես նստել ու գիրք կարդալ: Չէ՛: Պարտեզս գերեզմանոց էր առանց գերեզմանաքարերի, առանց որևէ նշանի, որ հողի տակ ննջեցյալներ կան:
Իմ տան առաջի գերեզմանոցը նման չէր քո իմացածներին. եթե փորեիր, գուցե ոչինչ չգտնեիր կամ էլ հողի մեջ պահ մտածն առնվազն աղբ կհամարեիր, կհավաքեիր, կլցնեիր մի մեծ պարկի մեջ, որ երբ առավոտյան աղբատար մեքենան գա, հենց բակից վերցնի տանի: Կազատեիր հողն ավելորդ թափոններից, որ վարդերդ աճեն: Իսկ իմ պարտեզում ծաղիկներ չկան:
Բահս կոտրել էր սառույցի մնացորդները, և դա այնքան էլ բարդ գործ չէր, որովհետև արդեն գարուն էր: Բայց ձեռքերս ցրտահարվել էին. արդեն մի քանի ժամ էր, ինչ դրսում էի: Կատարածս աշխատանքի ծավալը մի տեսակ չէր համապատասխանում հողի վրա կանգնելու ժամանակահատվածին. չափից դուրս քիչ էի արել: Ու կարծեմ շատ էի տարվել ուրիշ մտքերով, որովհետև բահս շատ խորը գնաց: Ուշքի եկա այն ժամանակ, երբ զգացի, որ կարծր բանի եմ դիպել:
Եթե սա քո իմացած հեքիաթներից լիներ, հաստատ գտածս որևէ հարստություն կլիներ կամ կախարդական ինչ-որ մի բան, բայց պիտի հիասթափեցնեմ. ընդամենը մի փոքրիկ մետաղյա տուփ էր, որ երեք տարի առաջ էի թաղել: Իմ գերեզմանատան ննջեցյալներից մեկն էր այնտեղ:
Ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչպես է հանգուցյալը, և որովհետև ինձ մոտ սովորական մեռելներ չեն թաղված, այլ հատուկ, որոնց միայն ես եմ ընտրել, ավելին՝ նույնիսկ սպանել, ես ինձ իրավունք վերապահեցի բացել ու նայել, թե ինչպես են իմ մեռելները:
Այդ տուփի մեջ հարյուրավորները կային: Ու շատ լավ հիշում էի, որ թաղելուց վրան գրել էի ծննդյան ու մահվան տարեթվերը: Ուզում եմ հստակեցնել, որ իմ դիակները դագաղների մեջ չէին, այլ տուփերի:
Բահը մի կողմ նետեցի: Մնացածը ձեռքով փորեցի և առանց մեծ դժվարության տուփը դուրս բերեցի: Զարմանքով նկատեցի, որ ծննդյան տարեթիվը մնացել էր, իսկ մահվանի փոխարեն… Վախեցա: Գրված էր. «Քո գործը չի»: Երևի ինչ-որ մեկը գիտեր հանգուցյալներիս մասին, եկել էր գիշերով, փորել, հանել տուփը ու փոխել վրայի գրվածը:
Փորձեցի բացել: Դու կմնտածես, թե այնտեղ ոսկրեր պետք է լինեն: Ու որովհետև տուփը բավական փոքր էր, հազիվ նորածինը տեղավորվեր: Ավելին՝ կասես, թե դաժան եմ, կջղայնանաս, կորոշես, որ իմ տեղը բանտն է (եթե ոչ գիլյոտինը): Չէ՛, թանկագինս, նման սպանությունների համար դեռ ոչ ոք պատիժ չի կրել:
Բաց արեցի տուփը: Հարյուրավոր թղթեր դարսված էին իրար վրա: Մի մասը ձեռագիր էր, մյուսները՝ տպագիր: Մի քանիսի եզրերն այրվել էին, մյուսների մեջ՝ անցքեր գոյացել: Էդպես հերթով հանում էի բոլոր թղթերը, դարսում սառցահողի վրա: Իսկ երբ վերջինը հայտնվեց դրսում, և ես պետք է արդեն տուփի հատակը տեսնեի, ուժեղ աղմուկ լսվեց: Նույն պահին չքացավ գարնանային գեղեցիկ արևը, բայց չմթնեց: Փոխարենը զանազան գույներ վեր խոյացան, որոնք աստիճանաբար կերպարանքներ ստացան:
Ու սկսեցին խոսել իրար հերթ չտալով: Իսկ ես փորձում էի որսալ նրանց բառերը, բայց ոչինչ չէի հասկանում, որովհետև բոլորի ասածները խառնվում էին իրար, աղմուկ դառնում: Չգիտեի՝ ինչպես դուրս գալ անելանելի իրավիճակից: Վախենում էի: Գոռալ չէի կարող. կոկորդիս մեջ ինչ-որ բան էր կանգնել:
Բայց հանկարծ ուռենու ճյուղերը ձեռքին մի աղջիկ այնքան մոտեցավ ինձ, որ կկարողանայի նրա ձայնը բավական լավ լսել, բղավեց ականջիս մեջ.
- Մենք մեռած չենք:
- Բայց ես ձեզ սպանել եմ: Այսօրվա պես եմ հիշում,- շշնջացի:
Եվ բոլորը լռեցին: Շարք կազմեցին իմ գլխավերևում ու սկսեցին իրար հերթ տալ:
- Դու չգիտե՞ս, որ մենք անմահ ենք:
- Ավելի ճիշտ, մեր վերջը քո որոշելիքը չի:
- Հիմարություն ես արել:
- Այսքան ժամանակ քեզնից չենք հեռացել:
- Մեզ բանտարկել էիր:
- Ծույլ ես:
Վերջապես, մի կիսածառ որոշեց պաշտպանել ինձ.
- Բանի տեղ մի դիր. գժվել են:
- Ինձնից քեզ նվեր,- բարձրահասակ լապտերամարդը ձեռքը պարզեց,- ծանո՞թ է:
Հոտած տերևներ էին: Ինչպե՞ս էր այդքան պահել:
- Դուք ովքե՞ր եք,- հարցրի:
- Քո ստեղծածերը,- միաձայն պատասխան:
- Դու խելառ ես,- կիսածառը:
- Չգիտես, թե ինչ ես արել,- լապտերամարդը:
- Պիտի դզվես,- ուռենու ճյուղերով աղջիկը:
- Ժամանակ ես կորցրել,- ատամնաձև կոճակներով ճնճղուկը:
- Նեղացկոտ ես,- փայլփլուն մազերով ճիճուն:
- Քո բնավորության ձեռը կրակն ես ընկել,- երկպոչ շունը:
- Մարդկանց վանում ես,- պարուրաձև ծիրանենին:
- Մի րոպե, մի րոպե… Չեմ հասկանում՝ ինչու՞ եք եկել, ինչու՞ եք այդ ամենն ինձ ասում:
- Ուզում ենք քեզ օգնել,- միաձայն պատասխան:
- Բայց ես ձեզ չեմ կանչել և օգնության կարիք էլ չունեմ:
- Քեզ միայն թվում է,- նորից բոլորը:
- Տուփը դու բացեցիր, չէ՞,- ուռենու ճյուղով աղջիկը:
- Բայց ես ընդամենը ուզում էի տեսնել՝ զոհերս տեղու՞մ են: Փոխարենը դուք եք հայտնվում:
- Շատ իզուր է քեզ թվում, որ քո ստեղծածները միշտ նույնն են մնում,- ուռենու ճյուղով աղջիկը, իսկ մյուսները լռում էին,- հատկապես սպանելուց, թաղելուց հետո:
- Չես կարող մեզնից հրաժարվել,- կարմիր կատուն:
- Իրավունք չունես,- նորից ճիճուն:
- Մենք կյանք ենք ստացել,- բոլորը միասին,- քեզ պետք է օգնենք:
- Կրկնում եմ՝ ես ձեզ չեմ կանչել, օգնության կարիք չունեմ:
- Հիմար ես:
- Մեծամիտ:
- Էգոիստ:
- Բոլոր դժբախտություններիդ պատճառը դու ես:
- Մենք քեզ սիրում ենք:
- Բայց դու մեզնից փախչում ես:
- Մենք լավն ենք:
- Դու վատն ես:
- Կարող ենք քեզ օգնել
- Դու շատ բաներ ծանր ես տանում:
- Ամեն ինչից կռիվ ես սարքում:
- Խառնակիչ:
- Հիստերիկ ես:
- Ամոթ քեզ:
- Քո պատճառով…
- Դու…
- Այնքան…
- Մենք քեզ օգնում ենք:
Գլուխս սկսեց պայթել այդ տարօրինակ կերպարների խոսքերի տեղատարափից: Մեկ էլ հիշում եմ, որ շատ ուժեղ ծանրություն էի զգում: Ուղեղիս ծալքերում: Սրտիս մեջ: Ոտքերիս: Ամեն տեղ: Ծանրացել էի: Սկսեցի պտտվել: Շատ արագ:
…
Պառկած էի թաց հողի վրա: Մի քիչ էլ վրաս կար. փորձել էին թաղել: Մարմնիս մասերը չէի զգում: Աղոտ լույս էի տեսնում, իսկ հրեշները չկային: Ուզում էի վեր կենալ: Չէր ստացվում:
- Լա՞վ ես,- լսվեց մի քնքուշ ձայն: Իսկ երբ մի կերպ աչքերիս ստիպեցի նրա ուրվագծերը տեսնել, նկատեցի կապույտ պիժամայով մի հինգ-վեց տարեկան ոտաբոբիկ երեխայի, որի աչքերի տակ սև փոսեր կային:
- Չէ՛,- պատասխանեցի, բայց նույն պահին զգացի, որ ձայնս դուրս չի գալիս:
- Ե՛կ միասին քայլենք. ճամփան բարդ է լինելու:
- Բայց ես…
- Եվ ընդհանրապես, դիմակդ չփոխես. այս մեկը քեզ սազում է:
- Ի՞նչ:
- Շը՜շշ… Թող քեզ անկատար սիրեմ:
Ձեռքս հենեցի հողին, որ ոտքի կանգնեմ: Ծիլեր շոշափեցի: Գարունը եկել էր:
Իմ պարտեզը նման չէ քո իմացած սովորական հողակտորներին, որտեղ ծաղիկներ ու ծառեր են աճում, որտեղ ամռանը կարող ես նստել ու գիրք կարդալ: Չէ՛: Պարտեզս գերեզմանոց էր առանց գերեզմանաքարերի, առանց որևէ նշանի, որ հողի տակ ննջեցյալներ կան:
Իմ տան առաջի գերեզմանոցը նման չէր քո իմացածներին. եթե փորեիր, գուցե ոչինչ չգտնեիր կամ էլ հողի մեջ պահ մտածն առնվազն աղբ կհամարեիր, կհավաքեիր, կլցնեիր մի մեծ պարկի մեջ, որ երբ առավոտյան աղբատար մեքենան գա, հենց բակից վերցնի տանի: Կազատեիր հողն ավելորդ թափոններից, որ վարդերդ աճեն: Իսկ իմ պարտեզում ծաղիկներ չկան:
Բահս կոտրել էր սառույցի մնացորդները, և դա այնքան էլ բարդ գործ չէր, որովհետև արդեն գարուն էր: Բայց ձեռքերս ցրտահարվել էին. արդեն մի քանի ժամ էր, ինչ դրսում էի: Կատարածս աշխատանքի ծավալը մի տեսակ չէր համապատասխանում հողի վրա կանգնելու ժամանակահատվածին. չափից դուրս քիչ էի արել: Ու կարծեմ շատ էի տարվել ուրիշ մտքերով, որովհետև բահս շատ խորը գնաց: Ուշքի եկա այն ժամանակ, երբ զգացի, որ կարծր բանի եմ դիպել:
Եթե սա քո իմացած հեքիաթներից լիներ, հաստատ գտածս որևէ հարստություն կլիներ կամ կախարդական ինչ-որ մի բան, բայց պիտի հիասթափեցնեմ. ընդամենը մի փոքրիկ մետաղյա տուփ էր, որ երեք տարի առաջ էի թաղել: Իմ գերեզմանատան ննջեցյալներից մեկն էր այնտեղ:
Ինձ հետաքրքրում էր, թե ինչպես է հանգուցյալը, և որովհետև ինձ մոտ սովորական մեռելներ չեն թաղված, այլ հատուկ, որոնց միայն ես եմ ընտրել, ավելին՝ նույնիսկ սպանել, ես ինձ իրավունք վերապահեցի բացել ու նայել, թե ինչպես են իմ մեռելները:
Այդ տուփի մեջ հարյուրավորները կային: Ու շատ լավ հիշում էի, որ թաղելուց վրան գրել էի ծննդյան ու մահվան տարեթվերը: Ուզում եմ հստակեցնել, որ իմ դիակները դագաղների մեջ չէին, այլ տուփերի:
Բահը մի կողմ նետեցի: Մնացածը ձեռքով փորեցի և առանց մեծ դժվարության տուփը դուրս բերեցի: Զարմանքով նկատեցի, որ ծննդյան տարեթիվը մնացել էր, իսկ մահվանի փոխարեն… Վախեցա: Գրված էր. «Քո գործը չի»: Երևի ինչ-որ մեկը գիտեր հանգուցյալներիս մասին, եկել էր գիշերով, փորել, հանել տուփը ու փոխել վրայի գրվածը:
Փորձեցի բացել: Դու կմնտածես, թե այնտեղ ոսկրեր պետք է լինեն: Ու որովհետև տուփը բավական փոքր էր, հազիվ նորածինը տեղավորվեր: Ավելին՝ կասես, թե դաժան եմ, կջղայնանաս, կորոշես, որ իմ տեղը բանտն է (եթե ոչ գիլյոտինը): Չէ՛, թանկագինս, նման սպանությունների համար դեռ ոչ ոք պատիժ չի կրել:
Բաց արեցի տուփը: Հարյուրավոր թղթեր դարսված էին իրար վրա: Մի մասը ձեռագիր էր, մյուսները՝ տպագիր: Մի քանիսի եզրերն այրվել էին, մյուսների մեջ՝ անցքեր գոյացել: Էդպես հերթով հանում էի բոլոր թղթերը, դարսում սառցահողի վրա: Իսկ երբ վերջինը հայտնվեց դրսում, և ես պետք է արդեն տուփի հատակը տեսնեի, ուժեղ աղմուկ լսվեց: Նույն պահին չքացավ գարնանային գեղեցիկ արևը, բայց չմթնեց: Փոխարենը զանազան գույներ վեր խոյացան, որոնք աստիճանաբար կերպարանքներ ստացան:
Ու սկսեցին խոսել իրար հերթ չտալով: Իսկ ես փորձում էի որսալ նրանց բառերը, բայց ոչինչ չէի հասկանում, որովհետև բոլորի ասածները խառնվում էին իրար, աղմուկ դառնում: Չգիտեի՝ ինչպես դուրս գալ անելանելի իրավիճակից: Վախենում էի: Գոռալ չէի կարող. կոկորդիս մեջ ինչ-որ բան էր կանգնել:
Բայց հանկարծ ուռենու ճյուղերը ձեռքին մի աղջիկ այնքան մոտեցավ ինձ, որ կկարողանայի նրա ձայնը բավական լավ լսել, բղավեց ականջիս մեջ.
- Մենք մեռած չենք:
- Բայց ես ձեզ սպանել եմ: Այսօրվա պես եմ հիշում,- շշնջացի:
Եվ բոլորը լռեցին: Շարք կազմեցին իմ գլխավերևում ու սկսեցին իրար հերթ տալ:
- Դու չգիտե՞ս, որ մենք անմահ ենք:
- Ավելի ճիշտ, մեր վերջը քո որոշելիքը չի:
- Հիմարություն ես արել:
- Այսքան ժամանակ քեզնից չենք հեռացել:
- Մեզ բանտարկել էիր:
- Ծույլ ես:
Վերջապես, մի կիսածառ որոշեց պաշտպանել ինձ.
- Բանի տեղ մի դիր. գժվել են:
- Ինձնից քեզ նվեր,- բարձրահասակ լապտերամարդը ձեռքը պարզեց,- ծանո՞թ է:
Հոտած տերևներ էին: Ինչպե՞ս էր այդքան պահել:
- Դուք ովքե՞ր եք,- հարցրի:
- Քո ստեղծածերը,- միաձայն պատասխան:
- Դու խելառ ես,- կիսածառը:
- Չգիտես, թե ինչ ես արել,- լապտերամարդը:
- Պիտի դզվես,- ուռենու ճյուղերով աղջիկը:
- Ժամանակ ես կորցրել,- ատամնաձև կոճակներով ճնճղուկը:
- Նեղացկոտ ես,- փայլփլուն մազերով ճիճուն:
- Քո բնավորության ձեռը կրակն ես ընկել,- երկպոչ շունը:
- Մարդկանց վանում ես,- պարուրաձև ծիրանենին:
- Մի րոպե, մի րոպե… Չեմ հասկանում՝ ինչու՞ եք եկել, ինչու՞ եք այդ ամենն ինձ ասում:
- Ուզում ենք քեզ օգնել,- միաձայն պատասխան:
- Բայց ես ձեզ չեմ կանչել և օգնության կարիք էլ չունեմ:
- Քեզ միայն թվում է,- նորից բոլորը:
- Տուփը դու բացեցիր, չէ՞,- ուռենու ճյուղով աղջիկը:
- Բայց ես ընդամենը ուզում էի տեսնել՝ զոհերս տեղու՞մ են: Փոխարենը դուք եք հայտնվում:
- Շատ իզուր է քեզ թվում, որ քո ստեղծածները միշտ նույնն են մնում,- ուռենու ճյուղով աղջիկը, իսկ մյուսները լռում էին,- հատկապես սպանելուց, թաղելուց հետո:
- Չես կարող մեզնից հրաժարվել,- կարմիր կատուն:
- Իրավունք չունես,- նորից ճիճուն:
- Մենք կյանք ենք ստացել,- բոլորը միասին,- քեզ պետք է օգնենք:
- Կրկնում եմ՝ ես ձեզ չեմ կանչել, օգնության կարիք չունեմ:
- Հիմար ես:
- Մեծամիտ:
- Էգոիստ:
- Բոլոր դժբախտություններիդ պատճառը դու ես:
- Մենք քեզ սիրում ենք:
- Բայց դու մեզնից փախչում ես:
- Մենք լավն ենք:
- Դու վատն ես:
- Կարող ենք քեզ օգնել
- Դու շատ բաներ ծանր ես տանում:
- Ամեն ինչից կռիվ ես սարքում:
- Խառնակիչ:
- Հիստերիկ ես:
- Ամոթ քեզ:
- Քո պատճառով…
- Դու…
- Այնքան…
- Մենք քեզ օգնում ենք:
Գլուխս սկսեց պայթել այդ տարօրինակ կերպարների խոսքերի տեղատարափից: Մեկ էլ հիշում եմ, որ շատ ուժեղ ծանրություն էի զգում: Ուղեղիս ծալքերում: Սրտիս մեջ: Ոտքերիս: Ամեն տեղ: Ծանրացել էի: Սկսեցի պտտվել: Շատ արագ:
…
Պառկած էի թաց հողի վրա: Մի քիչ էլ վրաս կար. փորձել էին թաղել: Մարմնիս մասերը չէի զգում: Աղոտ լույս էի տեսնում, իսկ հրեշները չկային: Ուզում էի վեր կենալ: Չէր ստացվում:
- Լա՞վ ես,- լսվեց մի քնքուշ ձայն: Իսկ երբ մի կերպ աչքերիս ստիպեցի նրա ուրվագծերը տեսնել, նկատեցի կապույտ պիժամայով մի հինգ-վեց տարեկան ոտաբոբիկ երեխայի, որի աչքերի տակ սև փոսեր կային:
- Չէ՛,- պատասխանեցի, բայց նույն պահին զգացի, որ ձայնս դուրս չի գալիս:
- Ե՛կ միասին քայլենք. ճամփան բարդ է լինելու:
- Բայց ես…
- Եվ ընդհանրապես, դիմակդ չփոխես. այս մեկը քեզ սազում է:
- Ի՞նչ:
- Շը՜շշ… Թող քեզ անկատար սիրեմ:
Ձեռքս հենեցի հողին, որ ոտքի կանգնեմ: Ծիլեր շոշափեցի: Գարունը եկել էր: