PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Լեռնային Ղարաբաղը երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել



Խաչակիր
17.11.2006, 16:19
Սիրադեղյանի քննադատության :) թեմայում ֆորումի անդամներից dvgray-ը հնչեցրել է այսիպիսի մի միտք.

Ադրբեջանը կորցրել է Ղարաբաղը և իր հարակից տարածքները, են դեպքում , երբ արդեն համարյա Վարդենիս էին մտել արևելքից, իսկ արևմուտքից - Վայք, ունենալով ուժերի գերակշիր առավելություն

Առաջարկում եմ քննարկել այն հարցը, թե ինչպես կարող էր Ադրբեջանը կորցնել Ղարաբաղը, եթե այն երբեք Ադրբեջանին չի պատկանել։
Եվ երկրորդ հարցը. Ու՞մ ջրաղացին ենք ջուր լցնում նման արտահայտություններով։
Ես գիտակցում եմ, որ ֆորումի շատ անդամներ կարող են հարցնել, թե ինչպես չի եղել Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում։ Պատասխանները խնդրում եմ կարդալ հետևյալ հոդվածում (http://panarmenian.net/library/rus/?nid=96)՝ մասնավորապես "АЗЕРБАЙДЖАН СТРЕМИТСЯ УНАСЛЕДОВАТЬ НЕПРИЗНАННЫЕ ГРАНИЦЫ" հատվածը։

P.S. Սովորաբար սենց թեմաներով ադրբեջանցիների հետ եմ վիճում, բայց աչքիս հայերի հետ էլա պետք աշխատել :) . Առանց նեղանալու, ախպերներ ջան, ամեն ինչ լավ կլինի։

Angelina
17.11.2006, 16:23
Սիրադեղյանի քննադատության :) թեմայում ֆորումի անդամներից dvgray-ը հնչեցրել է այսիպիսի մի միտք.


Առաջարկում եմ քննարկել այն հարցը, թե ինչպես կարող էր Ադրբեջանը կորցնել Ղարաբաղը, եթե այն երբեք Ադրբեջանին չի պատկանել։
Եվ երկրորդ հարցը. Ու՞մ ջրաղացին ենք ջուր լցնում նման արտահայտություններով։
Ես գիտակցում եմ, որ ֆորումի շատ անդամներ կարող են հարցնել, թե ինչպես չի եղել Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում։ Պատասխանները խնդրում եմ կարդալ հետևյալ հոդվածում (http://panarmenian.net/library/rus/?nid=96)՝ մասնավորապես "АЗЕРБАЙДЖАН СТРЕМИТСЯ УНАСЛЕДОВАТЬ НЕПРИЗНАННЫЕ ГРАНИЦЫ" հատվածը։

P.S. Սովորաբար սենց թեմաներով ադրբեջանցիների հետ եմ վիճում, բայց աչքիս հայերի հետ էլա պետք աշխատել :) . Առանց նեղանալու, ախպերներ ջան, ամեն ինչ լավ կլինի։


Կասեմ մի բան. ծանոթ լինելով պատմությանը՝ Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում չի եղել:

Մելիք
17.11.2006, 16:45
Առաջարկում եմ քննարկել այն հարցը, թե ինչպես կարող էր Ադրբեջանը կորցնել Ղարաբաղը, եթե այն երբեք Ադրբեջանին չի պատկանել։

Դէ, տենց կարծիքներ էլ են պատահում, ոչինչ, պատմության չիմացությունից ա, կսովորեն էլի;)

Marduk
17.11.2006, 23:05
Դե եթե խորանանք ընդանրապես ինչ է Ադրբեջանը ապա կպարզվի, որ մենք գործ ունենք մի պատմական ժամանակավոր երևույթի հետ որը կարող էր և ընդանրապես գոյություն չունենար եթե չլիներ անգլո-թուրքա-բոլշեվիկյան շահերի համընկնումը:

Այնպես, որ ես նույնիսկ չեմ հասկանում թե ինչի մասին ենք մենք բանակցում այդ երկրի հետ: Ապացուցում ենք , որ ուխտ չե՞նք..

Նորմարդ
18.11.2006, 00:00
Հարգելի Խաչակիր այն, որ Արցախը Ադրբեջանի կազմում չի եղել թույլ տուր չհամաձայնել՝ ուրիշ հարց է թե այն ինչ եղանակով է բռակցվել Ադրբեջանի Խորհրդային Հանրապետությանը՝ ես քեզ հետ կհամաձայնեի եթե դու ասեիր թե այդ բռնակցումը ժամանակակից պատմության մեծագույն սխալներից է եղել կամ, որ այն ձեռնտու է եղել ընկեր Ստալինին և միաժամանակ ծառայել է ԽՍՀՄ-ին շահերին և այլն:
Բայց կներես եթե ԼՂՀ-ն Ադրբեջանի կազմում չի եղել ապա ինչու՞մն է բանը, ինչու է Ադրբեջանը հիստերիկ կերպով աղաղակում իր տարածքային ամբողջականությունը վերականգնելու անհրաժեշտության մասին և ԵՎրոպան էլ ինչ-որ տեղ ուշադրություն է դարցնում այդ աղաղակներին այլն:
ՈՒրիշ բան է, որ Արցախի տարածքում միշտ էլ բնակվել և բնակվում են(մեծ զոհերի գնով) հայեր:ՈՒրիշ բան է, որ արցախցու անկոտրում կամքը այդ չարաբաստիկ 7 տասնամյակի ընթացքում այդպես էլ Ադրբեջանը չկարողացավ կոտրել չնայած որ ԼՂՀ տարածքում ավելի քան 80՝ նախկին հայկական գյուղեր 1988թ. տվյալներով լիովին բնակեցված էին ազերիներով:

Artgeo
18.11.2006, 00:50
Ինչ ուզում եք անվանեք, բայց թեմայի իմաստը չեմ հասկանում: Որքան էլ գոռանք, որ Արցախը Ադրբեջանի կազմում չի եղել կամ որ Ադրբեջան երկիրը գոյություն չունի, դրանով ոչինչ չի փոխվելու:
Դե յուրե Ադրբեջան պետություն կա, դե յուրե նրա կազմում եղել է Ղարաբաղի ինքնավարությունը և առայժմ դեռ դե ֆակտո Ղարաբաղը ինքնակամ դուրս է եկել Ադրբեջանի կազմից: Իմ սուբյեկտիվ կարծիքով Հայաստանը պետք է մի կողմ քաշված մնար պատերազմից հետո և հետևեր բանակցություններին, հանդիսանալով Ղարաբաղի բնակչության անվտանգության գառանտ:

Խաչակիր
18.11.2006, 11:41
Ինչ ուզում եք անվանեք, բայց թեմայի իմաստը չեմ հասկանում: Որքան էլ գոռանք, որ Արցախը Ադրբեջանի կազմում չի եղել կամ որ Ադրբեջան երկիրը գոյություն չունի, դրանով ոչինչ չի փոխվելու:

Լավ, ժողովուրդ ջան, ինչքան հասկացա իմ նշած հոդվածը չեք կարդացել։ Բայց ասեմ, թե ինչու եմ նման թմա բացել։ Գործի բերումով ինտերնետից շատ եմ օգտվում։ Ու միշտ զարմանում եմ, թե ինչպես են մեր ֆորումչիկները իրենց պահում ադրբեջանցիների և այլազգիների հետ բանավեճում։ Երևի թե շատերդ եք նկատել, որ տղերքը մեղմ ասած տակ են տալիս։ Բավական է, որ dvgray-ի արտահայտության նման մի բան հնչի ու միանգամից սաղ թուրքերը սկսում են. "տեսա՞ք, Ղարաբաղը մերն է եղել, դուք էլ եք էդ ասում և այլն և այլն"։ Շատերին կարող է թվում է, թե ֆորումներում տակ տալը բան չի փոխում, բայց վստահեցնում եմ ձեզ, որ շատ լուրջ քաղաքագետներ ամենայն լրջությամբ են վերաբերվում դրանց՝ ուսումնասիրելով հասարակական տրամադրվածությունները։ Եթե մենք չկարողանանք մեր ճշմարտությունը պաշտպանենք ֆորումում, ապա իրականությունում 100 % չենք կարողանա անել դա։ ՈՒրեմն, նման թեմա բացելով, ես հետապնդում եմ մեկ նպատակ։ Մաքսիմալ կերպով պատրաստել մեր ինտերնետային հասարակությանը հնարավոր բանավեճերին։ Մյուս կողմից էլ նման բանավեճերը, որոնք ընթանում են իրավական հարթությունում բացառում են ցանկացած էմոցիոնալ արտահայտություններ, որոնք խանգարում են քննարկումներին։
Հիմա բերեմ մի քանի փաստեր, որոնք ապացուցում են, որ Ղարաբաղը երբեք չի եղել Ադրբեջանի կազմում։ Հուսով եմ, որ նախասովետական ժամանակի մասին խոսելն անիմաստ է, բայց եթե կլինեն մարդիկ, որոնք անհրաժեշտ կգտնեն տեղեկանալ նաև այդ փաստերին, ես մեծ սիրով կներկայացնեմ դրանք։
Փորձենք հիշել, թե ինչպես է Ղարաբաղը "հանձնվել" Ադրբեջանին։ 1921 թվականի հուլիսի 4-ին Ռուսաստանի կոմունիստական կուսակցության Կովկասյան բյուրոյի նիստում, որին ներկա էին Օրջոնիկիձեն, Մահարաձեն, Նարիմանովը, Մքսնիկյանը, Կիրովը, Նազառետքնը, Օրախեխոիլին, Բռեյտմանը, Ցինցաձեն, Մդիոանին և Սոանիձեն որոշում է ընդունվում Ղարաբաղը միացնել Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետությանը։ Սակայն Նարիմանովը խնդրում է այդ հարցը թողնել կենտրոնական բյուրոյի որոշմանը։ Չնայած դրան՝ հաջորդ օրը՝ հուլիսի 5-ին, նույն Կովկասյան Բյուրոյի որոշմամբ Ղարաբաղը կցվում է Ադրբեջանին։ Այդ որոշման ընդունմանը "նպաստում" է Ստալինը։ Այսինքն Ղարաբաղը համարվում է Ադրբեջանի կազմում միմիայն ինչ-որ մի կուսակցության տարածքային վարչության որոշման պատճառով։ Իրավական հարթություննում դա հավասարազոր է նրան, եթե, ասենք, "Ազգային միաբանության" կուսակցության Արարատյան տարածքային կառույցը որոշի այդ մարզը միացնել Թուրքիային և այդպես էլ լինի։ Հասկանալի է, որ կոմունիստական կուսակցության կովկասյան բյուրոն, ինչպես նաև ամբողջ կուսակցությունը իրավունք չուներ նման որոշում կայացնել և իրագործել։ Վերոնշյալ փաստը ապացուցում է, որ բռնակցումը իրավական հմք չունի, հետևաբար նաև Ղարաբաղը դե յուրե չէր կարող լինել Ադրբեջանի կազմում։
Հիմա անցնեքն դե-ֆակտո ապացույցներին։ Ինչպես հայտնի է, պետությունները, որպես այդպիսնի կայացած են համարվում, եթե նրանց ամբողջ տարածքում գործում է տվյալ պետության օրենսդրությունը, իրավական համակարգը և այլն։ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները, որոնք ի դեմ ԽՍՀՄ քաղաքացիներ էին և ոչ Ադրբեջանի, անցկացնում էին տեղական ընտրություններ։ Այդ ընտրյալները Մոսկվայում Ղարաբաղը ներկայացնում էին առանց Ադրբեջանի միջնորդության։ Այսինքն, ինչպես Հայաստանը, Ադրբեջանը և Բելոռուսիան, Ղարաբաղը նույնպես ինքնուրույն էր հարաբերակցվում կենտրոնի հետ։ Ղարաբաղում գլխավոր դատախազը նշանակվում էր Մոսկվայից, որն էլ հենց Մոսկվային էր հաշվետու և ոչ Բաքվին։ Այսինքն Ադրբեջանի իրավական դաշտը չէր տարածվում Ղարաբաղի վրա։ Էլ չեմ ասում, որ Ղարաբաղում շրջանառության մեջ էր սովետական դրամը, անվտանգությունը ապահովում էր սովետական բանակը և այլն։
Այսինքն խոսել այն բանի մասին, որ Ղարաբաղը դեֆակտո եղել է Ադրբեջանի կազմում անիմաստ է։ Վերոնշյալ փաստերը ապացուցում են նաև, որ սովետական տարիներին ոչ մի պետություն իրականում չի ունեցել սուվերենություն, հետևաբար որպես դասական պետություն գոյություն չի ունեցել նաև Ադրբեջանը, հետևաբար խոսել նրա մասին, որ Ղարաբաղը եղել է Ադրբեջանի կազմում ճիշտ չէ;

Artgeo
18.11.2006, 12:23
Սովետական միության մեջ և ոչ մի հանրապետություն չի ունեցել հարյուր տոկոսանոց սուվերունություն: ԽՍՀՄ-ում խաղտվել են բազմաթիվ իրավունքներ ու միաջազգային նորմեր: Դրա մասին խոսելն ավելորդ է, սակայն դա սենց թե նենց ներքին գործ էր ու դրան խառնվելու դրսից ոչ մեկ իրավունք չուներ:

ասենք, "Ազգային միաբանության" կուսակցության Արարատյան տարածքային կառույցը որոշի այդ մարզը միացնել Թուրքիային և այդպես էլ լինի
Քո բերված օրինակը սխալ է, այն ժամանակ ուրիշ բան կատարվեց: Ավելի ճիշտ կլիներ ասել, ասենք ՀՀԿ-ն որոշում կայացներ Սպիտակի շրջանը Լոռու մարզի կազմից հանել ու տեղափոխել Շիրակի մարզ: Ասածս էնա, որ կոմկուսը իշխող կուսակցություն էր (ուրիշ չկար էլ) և որոշումն էլ պետության ներսում է կայացվել, այսինքն Ադրբեջանը նույնպես ԽՍՀՄ-ի մաս էր կազմում, իսկ Թուրքիան լրիվ ուրիշ երկիր է:
Մենք մերոնցով գոնե ազատ քննարկենք այդպիսի հարցերը: Հայերը դիվանագիտությամբ երբեք չեն փայլել, նույնն էլ տեղի ունեցավ այդ ժամանակ: Ադրբեջանի կուլիսային քաղաքականությունն էր թե Ստալինի քմահաճույքը, էական չի, բայց փաստը մնում է փաստ: Դե յուրե Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում է եղել խորհրդային տարիներին, բայց դա ամենևին էլ չի բացառում Արցախցիների անկախ հանրապետություն դառնալու ցանկությունն ու իրավունքը: Սխալ եմ համարում Հայաստանի միջամտությունը Ղարաբաղի կարգավորման հարցում, քանի որ այդ դեպքում Հայաստանը դե յուրե ստացվում է ագրեսոր, որը խլել է Ադրբեջանի տարածքները: Իսկ Ղարաբաղը, պարզապես որոշել է դուրս գալ Ադրբեջանի տարածքից, ինչի իրավունքը նա լրիվ ուներ, ունի և կունենա միաջազգային նորմերով սահմանված իրավունքով ու կարգով: Ինչը և նա արեց ժամանակին:

Այլազգիների հետ շատ եմ բանավիճում տարբեր ֆորումներում: Հիմնականում Հայաստան-Վրաստան-Ռուսաստան հարցերի հետ կապված ու ճշմարտության ու իրականության վրա հիմնվելով, ավելի շատ բանի կարելի է հասնել: Նրա փոխարեն, որ անհիմն պնդել, որ Ղարաբաղը Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում չի եղել, ես հիմնավորված կպնդեմ, որ մինչ այդ նա չի եղել ու հիմա էլ իրավունք ունի չլինել ու չի լինի բերելով դրա բոլոր պատճառները:

Խաչակիր
18.11.2006, 13:08
Նրա փոխարեն, որ անհիմն պնդել, որ Ղարաբաղը Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում չի եղել, ես հիմնավորված կպնդեմ, որ մինչ այդ նա չի եղել ու հիմա էլ իրավունք ունի չլինել ու չի լինի բերելով դրա բոլոր պատճառները:
Այ ախպեր ջան, դու էդպես ծրագրավորվա՞ծ ես, թե հատուկ ես էդպես խոսում։ Ուրեմն ես էդքան ժամանակ ծախսեմ, փաստաթղթեր գտնեմ ու մեջբերումներ անեմ, որ դու ասես անհիմն ե՞մ պնդում։ Մի հատ էդ ծրագիրդ անջատի ու մտածի։ ԽՍՀՄ-ը, ըստ իրա սահմանադրության չի եղել մի պետություն, այլ մի քանի պետությունների միություն։ Մի հատ համեմատի Եվրոմիության հետ։ Եվրոմիություն - Խորհրդային սոցիալական հանրապետությունների ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ։ Հետևաբար ոչ մի "ֆրանսիական" կուսակցություն իրավունք չունի "Վենետիկը" հանձնել "Հունաստանին"։ Հասկանում ե՞ս ինչի մասին եմ խոսում։


Իսկ Ղարաբաղը, պարզապես որոշել է դուրս գալ Ադրբեջանի տարածքից, ինչի իրավունքը նա լրիվ ուներ, ունի և կունենա միաջազգային նորմերով սահմանված իրավունքով ու կարգով:

Արցախը դուրս է եկել ԽՍՀՄ կազմից՝ համաձայն "ԽՍՀՄ կազմից դուրս գալու մասին" օրենքի, որն ընդունվել էր 1991 թվականի օգոստոսի 31-ին և որտեղ մասնավորապես ասվում է՝ "За народами автономных республик и автономных образований сохраняется право на самостоятельное решение вопроса о пребывании в Союзе СССР или в выходящей союзной республике, а также на постановку вопроса о своем государственно-правовом статусе."


Հայերը դիվանագիտությամբ երբեք չեն փայլել, նույնն էլ տեղի ունեցավ այդ ժամանակ... Սխալ եմ համարում Հայաստանի միջամտությունը Ղարաբաղի կարգավորման հարցում
Առաջին մտքի հետ լիովին համաձայն եմ։ Հայերի վերջին լավ դիվանագետը Պապ թագավորն է եղել :)
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի միջամտությանը, ապա ուրիշ տարբերակ էլ չկար։ Ուրիշ հարց է, որ պետք չէր բանակցություններից դուրս հանել Արցախը։ Հայաստանը իրավունք չուներ հակամարտող կողմ դառնալ, որովհետև Ադրբեջանը ուզում էր նվաճել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը։ Իսկ եթե Հայաստանը բանակցում է Ադրբեջանի հետ, ապա նա պետք է փոխհատուցում պահանջի Հայաստանի մի շարք շրջանների վրա Ադրբեջանի հարձակման պատճառով հասցված վնասների համար։

FECI AUOD POTUI, FACIANT MELIORA POTENTES

Artgeo
18.11.2006, 13:21
Այ ախպեր ջան, դու էդպես ծրագրավորվա՞ծ ես, թե հատուկ ես էդպես խոսում։ Ուրեմն ես էդքան ժամանակ ծախսեմ, փաստաթղթեր գտնեմ ու մեջբերումներ անեմ, որ դու ասես անհիմն ե՞մ պնդում։ Մի հատ էդ ծրագիրդ անջատի ու մտածի։ ԽՍՀՄ-ը, ըստ իրա սահմանադրության չի եղել մի պետություն, այլ մի քանի պետությունների միություն։ Մի հատ համեմատի Եվրոմիության հետ։ Եվրոմիություն - Խորհրդային սոցիալական հանրապետությունների ՄԻՈՒԹՅՈՒՆ։ Հետևաբար ոչ մի "ֆրանսիական" կուսակցություն իրավունք չունի "Վենետիկը" հանձնել "Հունաստանին"։ Հասկանում ե՞ս ինչի մասին եմ խոսում։
Փաստաթղթերում գրված էր, որ Ադրբեջանը 1918 թվականին է հռչակվել հանրապետություն։ Ու դա ինչ որ բան փոխո՞ւմ է։ Ի դեպ Հայաստանն էլ է այդ ժամանակ հռչակվել։ :think

Մի հատ էլ ասա, որ ԽՍՀՄ պետություն էր, որտեղ բոլորը ունեին ձայնի իրավունք ու լրիվ հոյակապ կլինի։ Մի մոռացի, որ այդ երկրում ամեն ինչ որոշում էր Մոսկվան և ամեն ինչ Մոսկվայի թույլտվությամբ էր կատարվում։ Եվրոմիությունը մի փոքր այլ միություն է, համեմատությունը տեղին չէ։

Koms
19.11.2006, 11:27
Նմանատիպի քննարկումները արդեն տարիներ շարունակ “դեգերում” են ռուսալեզու հայկական ֆորումներում /որոնց հիմնական մասնակիցները ի դեպ Ռուսաստանում բնակվող արցախահայեր են` կտրված եւ Արցախի, եւ Հայաստանի ռեալ իրականությունից/, եւ չեմ կարծում, որ վերոնշված ռուսալեզու քննարկումները մի ինչ-որ լուրջ դերակատարում կարող են ունենալ` մեր հարեւաններին “դաստիարակելու” առումով: Ուղղակի Ղարաբաղի հարցը պետք է ընկալել այսպես` շատ լուրջ, վտանգավոր պրոբլեմը /պատերազմի սանձազերծման առումով/ առկա է, եւ իրոք պետք է այս պրոբլեմը հնարավորինս շուտափույթ լուծել` բացառելով պատերազմական գործողությունները, այլ ոչ թե միայն “հաղթական ճառեր” արտասանել ու ձեւ անել, թե ամեն ինչ նորմալ է: Բոլորս էլ լավ ենք հասկանում, որ ներկա իրավիճակը բնավ էլ լավատեսական չէ` շատ լուրջ դրված է “գրավյալ” տարածքների վերադարձման հարցը` իր բոլոր անկանխատեսելի հետեւանքներով:

Նաեւ այդ առումով նշեմ. ուրախ եմ, որ կա այս այսքան սպասված հայալեզու ֆորումը, որտեղ հանգիստ, բազմակարծիք կքննարկենք /հայցում եմ բոլորին բանավեճի պարտադիր կոռեկտության պահպանմանը/ բոլոր մեզ այսօր հուզող քաղաքական ու պատմական հարցերը` իսկ դա միայն, հավատացեք, մեզ է պետք, որովհետեւ մեր Հայաստան պետությունը իրոք դեռ կայացման փուլում է /ամեն առումով/, իսկ այդ պետությունը իհարկե պետք է կայացնեն նրանք` ովքեր այստեղ ապրում են: Այսքանը` բարի մաղթանքներով:

Իսկ հիմա ուզում եմ հարցով` հարցին պատասխանել.
“ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղը 1918-91 թթ. Հայաստանի Հանրապետության կազմում եղ՞ել է”:
/հ.գ. նշում եմ 1918` որովհետեւ մինչ այդ ոչ Ադրբեջանի Հանրապետություն է եղել, ոչ էլ Հայաստանի Հանրապետություն/:

Լէգնա
20.11.2006, 16:31
հ.գ.http://armtown.com/news/am/azg/20061118/2006111809/
ԱԴՐԲԵՋԱՆՑԻՆԵՐԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՄԻՄՅԱՆՑ ՄԱՍԻՆ ՊԱՏԿԵՐԱՑՈՒՄՆԵՐՈՒՄ ՇԱՏ ԵՆ ԱՌԱՍՊԵԼՆԵՐՆ ՈՒ ՍՏԵՐԵՈՏԻՊԵՐԸ

- Հայերի նախաձեռնած այս հակամարտությունը սկզբից եւեթ մեզ համար ունեցել է մեծ նշանակություն, եղել է ամենահրատապ եւ ցավոտ խնդիրը: Ցավոք, այդ մասին ստիպված ենք խոսել անցյալ ժամանակով, որովհետեւ, ղարաբաղյան հակամարտության ներկա պահի հրատապության, երկրի, հասարակության ու ժողովրդի կյանքի վրա ունեցած նրա ազդեցության տեսանկյունից խնդիրն ավելի ու ավելի է դուրս գալիս հասարակության ազդեցության ոլորտից, կորչում է նրա նկատմամբ հետաքրքրությունը: Դա մեծապես կապված է այն բանի հետ, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացը չափազանց ձգձգվեց, որ չկան իրական տեղաշարժեր, իսկ հասարակությունը հոգնել է այդ տանջալից սպասումներից եւ անորոշությունից: Ստեղծված իրադրության համար մեղքի մեծ բաժին ունեն ե՛ւ Ադրբեջանի, եւ Հայաստանի իշխանությունները: Մեր դեպքում, դեռ այն ժամանակից, երբ երկրում իշխում էր Հեյդար Ալիեւը, Ադրբեջանի իշխանությունները սեփականաշնորհեցին խնդրի լուծման իրավունքը՝ մասնակցությունից դուրս մղելով հասարակությանը եւ հասարակական կազմակերպություններին: Դա մեծապես պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ Ադրբեջանում հաստատվեց պետության կառավարման ավտորիտար ռեժիմ: Եվ այսօր մենք ստիպված ենք պարզապես արձանագրել, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը մեծ ազդեցություն չի թողնում ադրբեջանական հասարակության կյանքի վրա: - Ինչպիսի՞ տնտեսական, մարդկային եւ այլ կորուստներ եւ ինչպիսի՞ ձեռքբերումներ են եղել ԼՂ հակամարտության արդյունքում:

- Հարկ է արձանագրել, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը ռազմական հարթությունից այսօրվա «ոչ պատերազմ, ոչ խաղաղություն» վիճակ տեղափոխելուց հետո մարդկային կորուստներն այլեւս զանգվածային բնույթի չեն: Բայց դրանք այսօր էլ կան: Մենք բոլորս էլ շատ լավ գիտենք ռազմաճակատային գծի վրա կատարվող փոխհրաձգությունների մասին, որոնք ոչ միայն զինվորների, այլեւ խաղաղ բնակիչների կյանքեր են խլում: Ինչ վերաբերում է տնտեսական կորուստներին, ապա Ադրբեջանի համար դրանք ավելի ակնհայտ են: Բռնազավթվել է երկրի տարածքի զգալի մասը, ինչն անհնարին է դարձնում այդ հողերի յուրացումը: Բացի այդ, Ադրբեջանի տնտեսության համար ծանր բեռ են դարձել փախստականների եւ հարկադրական վերաբնակիչների վրա կատարվող ծախսերը: Ավելացնենք դրան նաեւ մեծ քանակությամբ այլ ծախսեր, որոնք Ադրբեջանը ստիպված էր կատարել կանոնավոր կերպով: Խոսքն այն, իմ կարծիքով՝ չափազանց մեծ ծախսերի մասին է, որոնք կատարվում են բանակի պահպանման եւ մարտունակության բարձրացման համար: Միեւնույն ժամանակ, վերջին տարիներին Ադրբեջանի իշխանությունները եւ մեր երկրի պաշտոնական քարոզչությունը փորձում են ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել ոչ թե ղարաբաղյան հակամարտության մեջ մեր երկրի ունեցած կորուստների վրա, այլ մատնացույց անել տնտեսության ինտենսիվ զարգացումը, հրապարակել տվյալներ, որոնց համաձայն Ադրբեջանը բոլոր տնտեսական ցուցանիշներով տարածաշրջանի առաջատարն է: Ես չեմ կարծում, թե դա ճիշտ ճանապարհ է: - Ինչպե՞ս են վերաբերվում մեր երկրների հասարակությունները ստեղծված ստատուս քվոյին, ղարաբաղյան հակամարտության մեջ ո՞ւմ օգտին է «աշխատում ժամանակը» :

- Այսօրվա իրադրությունը թե՛ բանակցությունների գործընթացի, թե՛ ղարաբաղյան հակամարտության հարցի ընդհանուր վիճակի առումով, ձեռնտու չէ մեր հասարակությանը, Ադրբեջանի քաղաքացիներին: Մեր երկրի իշխանությունների կողմից ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մեջ մասնակցությունից ադրբեջանական հասարակությանը դուրս մղելու պատճառով հասարակությունը անտարբեր է դարձել: Բացի այդ, հասարակությանն արդեն հոգնեցրել է հակամարտության կարգավորման մեջ իրական տեղաշարժերի բացակայությունը: Իսկ ինչ վերաբերում է այն պնդմանը, թե վաղը հնարավոր կլինի անել այն, ինչ չի հաջողվել այսօր եւ երեկ, ապա հայրենական քարոզչությունը, մի շարք անկախ փորձագետներ եւ Ադրբեջանի բնակչության որոշակի մասը կարծել են եւ այժմ էլ կարծում են, թե «ժամանակն աշխատում է» Ադրբեջանի օգտին: Բերվում է այն փաստարկը, թե Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի տնտեսական առավելությունը անպայման կհանգեցնի նաեւ այդ երկրի նկատմամբ վճռական ռազմական գերազանցության եւ կապահովի բռնազավթված տարածքների վերադարձը: Ես չեմ վիճարկում Հայաստանի նկատմամբ Ադրբեջանի տնտեսական գերազանցության դրույթը, սակայն չի կարելի դա միարժեքորեն կապել ղարաբաղյան խնդրի հետ: Իմ կարծիքով, «ժամանակն աշխատում է» նրանց օգտին, ովքեր այն օգտագործում են սեփական դիրքերն իրապես ուժեղացնելու համար: Ցավոք, մենք տեսնում ենք, որ Ադրբեջանում շատ գործընթացներ իմիտացիոն բնույթ են կրում: Անցած ավելի քան տասը տարիների ընթացքում մենք չօգտագործեցինք նավթային եւ աշխարհաքաղաքական գործոնները, Հայաստանի նկատմամբ մեր երկրի տնտեսական գերազանցությունը ղարաբաղյան հակամարտության մեջ սեփական դիրքերն ուժեղացնելու համար: Իսկ ի՞նչ երաշխիք կա, որ մենք կկարողանանք օգտագործել վերը հիշատակված գործոնները հետագայում: Ես համարում եմ, որ եթե երկրի տնտեսական եւ քաղաքական կյանքում պահպանվեն բացասական միտումները, ապա «ժամանակը չի աշխատի» Ադրբեջանի օգտին: Ընդհակառակը, «ժամանակը կաշխատի» այն իրական պատեհությունների դեմ, որ Ադրբեջանը բաց թողեց Ղարաբաղյան հակամարտությունն իր օգտին լուծելու համար: - Միմյանց մասին ադրբեջանական եւ հայկական հասարակությունների պատկերացումներում ի՞նչն է ավելի շատ՝ առասպելնե՞րը, բացասական կանխակալություննե՞րը, թե՞ իրականությունից ելնող գնահատականները: Արդյո՞ք ադրբեջանցիները եւ հայերը ճանաչում են իրար:

- Հայ վերլուծաբանների եւ լրագրողների հետ շփումների հիման վրա կատարած իմ սեփական դիտարկումներն ասում են այն մասին, որ գոյություն ունեն մեծաթիվ առասպելներ ու ստերեոտիպեր, քիչ է հայերի եւ ադրբեջանցիների մասին իրական եւ ադեկվատ տեղեկատվությունը: Ձեւավորված ստերեոտիպերից եւ այն թշնամական աուրայից դուրս, որը թեւածում է ադրբեջանցիների եւ հայերի հարաբերությունների վրա ղարաբաղյան հակամարտության բռնկումից ի վեր, մեկմեկու գնահատելու առանձնահատուկ ցանկություն նույնպես չի նկատվում: Ուստի ցանկացած շփումներ, նույնիսկ Ադրբեջանի եւ Հայաստանի առավել ապաքաղաքական ներկայացուցիչների միջեւ, ընթանում են կայունացած եւ հաճախ ոչ օբյեկտիվ ստերեոտիպերի ճնշման տակ: Բացի այդ, մեր երկրների պաշտոնական տեղեկատվամիջոցները միայն ուժեղացնում են այդ ստերեոտիպերի կենսունակությունը: Այս հարցում թերեւս օգտակար կլիներ ժողովրդական դիվանագիտությունը, բայց այդ էլ չկա: Նման շփումներ հաստատելու ցանկացած երկչոտ փորձ կասեցվում է թե՛ Հայաստանում, թե՛ Ադրբեջանում: - Կարո՞ղ է ղարաբաղյան հակամարտությունն ունենալ այնպիսի լուծում, որը բավարարի ե՛ւ ադրբեջանական, ե՛ւ հայ հասարակություններին:

- Հազիվ թե: Այսօր թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի հասարակությունները պատրաստ չեն այն բանին, որ ղարաբաղյան հակամարտության մեջ գնան իրական զիջումների: Մեր երկրների հասարակությունները մերժում են նաեւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների վերջին առաջարկները: Բացի այդ, առնվազն Ադրբեջանի կողմից, հնարավոր զիջումների պաշարը գործնականում սպառված է: Ուստի ես չեմ կարծում, թե մոտ ժամանակներում կարելի կլինի գտնել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման այնպիսի տարբերակ, որը կբավարարի ադրբեջանական եւ հայ հասարակություններին:

Հարցազրույցը՝ ԱՔՊԵՐ ՀԱՍԱՆՈՎԻ

Marduk
20.11.2006, 19:20
«Սա մի փուլ է, երբ Հայաստանի իշխանությունը ուզում է վերարտադրվել, իր պաշտոնները պահել ցանկացած գնով. լինի դա փաթեթային, փուլային: Բոլոր արտաքին քաղաքական խնդիրները ծառայեցվում են մեկ խմբի, մեկ խմբավորման, մի քանի անհատների անձնական շահերի սպասարկմանը: Նրանք գնի առջեւ կանգ չեն առնի եւ պատրաստ են ցանկացած գնով պաշտպանել իրենց իշխանությունը: Սա է ամենավտանգավորը: Սրանով վտանգվում է Լեռնային Ղարաբաղը եւ Հայաստանի պետականությունը», նոյեմբերի 17-ին Մամուլի ազգային ակումբում, անդրադառնալով ղարաբաղյան համակարտության կագրավորման ներկա հանգրվանին, հայտարարեց ՀՀ նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Արզումանյանը:

Նրա խոսքով, հիմա մի մեծ փաթեթային փուլ է. «յոթ տարածքներից հանել հայկական զորքերը, Լաչինի կարգավիճակ չի լինելում, լինելու է 40 կմ լայնությանբ միջանցք եւ պարզ չի ինչ վերահսկողության տակ: Հստակ է, որ ոչ հայկական կողմերից որեւէ մեկի: Այս փուլում տալիս ես ողջ ունեցածդ, որն է հաջորդ փուլը` Ղարաբաղը՞»: Բանախոսը կարծում է, որ չի բացառվում, որ աշխարհաքաղաքական շահերի տեսանկյունից մեր հարեւան երկրների եւ Ռուսաստանի ազ‎գային շահերից չբխի այդ տարածքներից հայկական զորքերի դուրսբերումը: Բայց ամեն դեպքում այսօր սեղանի վրա եղած առաջարկները անընդունելի է հայկական կողմի համար:


Իսկ ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանի այն հայտարարությունը, թե ինքնորոշման իրավունքը եւ հանրաքվե անցկացնելու հնարավորությունը ներառված են այդ առաջարկներում, նախկին ԱԳ նախարարը նկատում է. «ինքնորոշումը տարբեր դրսեւորումներ ունի, մայրենի լեզվով երգելը, մայրենի լեզվով ներկայացում բեմադրելը: Ղարաբաղը հանրաքվեն արել է 1991 թվականին եւ ժողովրդի 99 տոկոսը քվեարկել է անկախության օգտին: Ադրբեջանի օրենքների համաձայն, երկրի մի տարածքում չի կարող հանրաքվե անցնացվել:


«Տարածքների վերադարձը անընդունելի համարող լոզունգով իշխանության եկած եւ տարածքներ վերադարձնելու պատրաստ իշխանությունները պետք է հեռանան: Այս իշխանությունները չունեն լեգիտիմություն ԼՂՀ հարցով բանակցելու համար: Լեգիտիմություն ունեցող իշխանությունները կարող են բանակցել եւ գնալ մեր ազգային շահերից բխող ցանկացած փոխզիջման», հայտարարեց Ալեքսանդր Արզումանյանը: Իսկ այսօր Հայաստանը այնպիսի իրավիճակում է` «ծնկաչոք իրավիճակում, որ Հայաստանի հետ հաշվի չեն նստում: Եռանախագահության այն հայտարարությունը, թե երեւակայությունը սպառվել է, տարօրինակ էր եւ վերջնագիր. կամ ընդունեք մեր առաջարկները, կամ կունենանք այլ խնդիրներ»: Ավելին, բանախոսի կարծիքով, Մինսկի խմբի ‎ֆորմատը չի գործում, սպառել է իրեն. «1994 թվականին հաստատված ‎ֆորմատը չէ: Եռանախագահները մի բան են քննարկում, որոշում եւ բերում ներկայացնում կողմերին»:


Դառնալով Հայաաստանի արտաքին քաղաքականությանը, արտաքին քաղաքականության երբեմնի պատասխանատուն նշեց, որ այսօր մեր արտաքին քաղաքականությունը դժվար է տարանջատել ներքին քաղաքականությունից, արտաքինը դա ներքինի արտացոլումն է. «Այսօրվա արտաքին քաղաքականությունն ընդամենը սպասարկում է ներքինը: Այսօր արտաքին քաղաքականությունը ծառայեցվում է իշխանությունների վերարտադրման խնդրին»:

http://www.lragir.am/src/index.php?id=5&l_id=20553

Հհշականից ես այսպիսի դիրքորոշում չէի սպասում…

Taurus
21.11.2006, 19:17
Ժող բարև ձեզ , այսօր պրօֆ. Մանասյանի լեկցիաին էի նստած ու շոշափվեց այս թեման:
Ուրեմն սենց , երբ Ղարաբաղը փաստացի տրվեց Ադրբեջանին , այդ ժամանակ Ադրբեջանը Խորհրդային ACCP էր, իսկ հիմիկվա Ադրբեջանը անկախանալով ջի ճանաչել ինք իրեն Խորհրդային Ադրբեջանի իրավահաջորդ , այլ իրավահաջորդ է մինչ Խորհրդային Միություն մտած թուրքական նորաստեղծ պետության՝ Ադրբեջանի ,(Ի դեպ անունն էլ իրանցը չի) իրավահաջորդ , այսինքն Դե Ֆակտո , նրանք իրավունք չունեն պահանջելու թեկուզ մի բուռ հող:
Էս սենց , իսկ հիմա մի հատ մեջ բերում , չեմ հիշում մերոնցից ով ա ասել , ոնց որ թե Բազեյանն էր.
- ԼՂՀ-ն երբեք չի պատկանել Ադրբեջանին, այդ պատճառով , հայաստանը այն, չի վերադարձնի
Ինչքան եմ ջղայնացե…:angry
Լրիվ ապուշություն

Լէգնա
22.11.2006, 09:45
Ադրբեջանում Թուրքիայի նոր դեսպանի կարծիքով, Ղարաբաղի հարցի արագ լուծումը ավելի ձեռնտու է Հայաստանին
Ադրբեջանում Թուրքիայի նորանշանակ դեսպան Հուսեյն Ավնի Ղարսիօղլուի համոզմամբ, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արագ լուծումը ձեռնտու կլինի ավելի շատ Հայաստանին, քան Ադրբեջանին եւ Թուրքիային: Միաժամանակ, Ղարսիօղլուն APA գործակալության հարցազրույցում հայտարարել է. - «Մենք գիտենք եւ տեսնում ենք, որ այդ հիմնախնդիրը կլուծվի ամենամոտ ժամանակներս: Բնականաբար՝ Ադրբեջանի օգտին»: «Հայերը մեր թշնամիները չեն», - հայտարարել է նորանշանակ դեսպանը: - «Մենք ցանկանում ենք, որպեսզի նրանք ապրեն ժողովրդավարական երկրում, որտեղ պահպանվեն մարդու իրավունքները, սակայն ոչ այլոց հողերը գրավելու հաշվին»: Ղարսիօղլուն Ադրբեջանում Թուրքիայի դեսպանի պարտականությունները կստանձնի, ամենայն հավանականությամբ, դեկտեմբերի վերջին:


http://armtown.com/news/am/rfe/20061121/200611213/

Խաչակիր
24.11.2006, 09:19
Ժողովուրդ ջան, այն հանգամանքը, որ քննարկումը վերածվել է լրատվական հոսքի թույլ է տալիս ինձ մտածել, որ այնուամենայնիվ դուք համաձայն եք այն մտքին, որ Արցախը երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել։


“ Իսկ Լեռնային Ղարաբաղը 1918-91 թթ. Հայաստանի Հանրապետության կազմում եղ՞ել է”:
/հ.գ. նշում եմ 1918` որովհետեւ մինչ այդ ոչ Ադրբեջանի Հանրապետություն է եղել, ոչ էլ Հայաստանի Հանրապետություն/:
Արցախի 1918-1920 թթ. պատմությանը կարելի է ծանոթանալ այստեղ (http://www.nkr.am/arm/history/1918.htm)։ Բայց նշեմ, որ նախքան 1918 թվականը Արցախը ունեցել է հայկական իր իշխանությունը ի դեմս մելիքների, որոնք ազատ հարաբերակցության մեջ էին ուրիշ պետությունների հետ, ունեին իրենց բանակը, գործում էր օրենսդրություն և պետականության այլ ատրիբուտներ։ Թե ինչպես էր սովետի ժամանակ, ես արդեն ներկայացրել եմ։ Հետևաբար, պատասխանելով Կոմսի հարցին, նշեմ, որ Արցախը չի եղել նաև Հայաստանի կազմում, բայց միշտ ձգտել է անել դա։ 1918-1921 թվականների Արցախի ղեկավարները փաստացի ենթարկվում էին Հայաստանին, սակայն Ադրբեջանի, Թուրքիայի, Վրաստանի և 11-րդ բանակի դեմ կռվող մեր երկիրը այն ժամանակ չկարողացավ վերջնականորեն լուծել Արցախի հարցը և այդ պատիվը թողեց մեր սերնդին։

Angelina
24.11.2006, 10:53
Ժողովուրդ ջան, այն հանգամանքը, որ քննարկումը վերածվել է լրատվական հոսքի թույլ է տալիս ինձ մտածել, որ այնուամենայնիվ դուք համաձայն եք այն մտքին, որ Արցախը երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել։


Արցախի 1918-1920 թթ. պատմությանը կարելի է ծանոթանալ այստեղ (http://www.nkr.am/arm/history/1918.htm)։ Բայց նշեմ, որ նախքան 1918 թվականը Արցախը ունեցել է հայկական իր իշխանությունը ի դեմս մելիքների, որոնք ազատ հարաբերակցության մեջ էին ուրիշ պետությունների հետ, ունեին իրենց բանակը, գործում էր օրենսդրություն և պետականության այլ ատրիբուտներ։ Թե ինչպես էր սովետի ժամանակ, ես արդեն ներկայացրել եմ։ Հետևաբար, պատասխանելով Կոմսի հարցին, նշեմ, որ Արցախը չի եղել նաև Հայաստանի կազմում, բայց միշտ ձգտել է անել դա։ 1918-1921 թվականների Արցախի ղեկավարները փաստացի ենթարկվում էին Հայաստանին, սակայն Ադրբեջանի, Թուրքիայի, Վրաստանի և 11-րդ բանակի դեմ կռվող մեր երկիրը այն ժամանակ չկարողացավ վերջնականորեն լուծել Արցախի հարցը և այդ պատիվը թողեց մեր սերնդին։

Բնականաբար, այո...........................

Ուրվական
24.11.2006, 23:02
Այս թեմայով բանավիճելու ոչ տրամադրություն ունեմ, ոչ էլ իմաստ եմ գտնում:Ով ինչ ուզում է ասի, ուրեմն այդքան մարդ կռվել ու մահացել է, որ մենք հիմա թուրքերի հետ քննարկենք, թե ոնց ա եղել ու երբ ա եղել::angry Թող ով ինչ ուզում է ասի` Ճշմարտությունը մեկն է-հիմա ԼՂՀ-ն ինքնիշխան պետություն է և մենք բոլորս էլ պետք եղած դեպքում պետք է ապացուցենք այդ և ոչ թե թղթով ու խոսքերով, այլ զենքով:Թող այս խոսքերս բոլոր թուրք-իկներն ու, հետևաբար, նրանց հետևում կանգնած հրեաները ականջներին օղ անեն:Այսքանը:

lusnjak aregak
29.11.2006, 11:38
այո արցախը եխելե մեր կազմում!

lusnjak aregak
29.11.2006, 12:22
Մոդերատորական։ Գրառումը ջնջված է անընթեռնելի լինելու պատճառով։

Գոռ Ջան - Հայ
29.11.2006, 19:54
Զզվում եմ քաղաքականությունից:
Ղարաբաղի ներկա վիճակին տարբեր քաղաքական ուժեր նայում են տարբեր տեսանկյուններից, ում ոնց ձեռք է տալիս, ում ոնց հարմար է::angry
ԲԱյց իմ համար , ու կարծում եմ յուրաքանչյուր իրեն հարգող հայի համար Ղարաբաղը եղել է ու մնում է մեր հայրենիքի մի մասը:think Ինչու՞ սենց կատեգորիկ:
Հետ գնացեք ու թերթեք պատմության էջերը՝Հայաստանի համար ամենակրիտիկական պահերին վերջին հույսը, հետո նաև փրկութույնը եղել են կամ Սյունիքի լեռները,Զանգեզուրցի քաջերով, կամ Ղարաբաղի մելիքությունները:
Ու ավելի ուշ դեպքերին նայեք: Կարծում եմ մեծ մասը տեկուզ հեռավոր, բայց բարեկամ կուննան, որը իր կյանքը զոհած կլինի Ղարաբաղին: Ու մինիմում սրիկայություն կլինի նման առաքինի մարդկանց ուրանալը...Տարիներով ,ծայրահեղ ծանր վիճակում, Ղարաբաղի հողը ողողվել է հայ քաջերի սուրբ արյունով: Ոնց կարելի է այսքանը իմանալով , գիտակցելով հանդերձ ամպագորգոռ կարծիք հայտնել, որ Ղարաբաղը եղել է Ադրբեջանի կազմում, եղել է ազերիներինը..........Չի եղել նման բան, թղթի վրա գրվածը դեռ շատ հեռու է իրականություն լինելու համար:think

dvgray
29.11.2006, 22:53
ի՞նչն եք այստեղ քննարկում: Պատմությու՞նը, թե՞ քաղաքական կամ այլ մոտեցումներ:

Եթե պատմությունը, ապա ինչքան հասկացա, գերակշիր մասը համարում է, որ Ղարաբաղը չի եղել Ազրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում;

Չիշտ ե՞մ հասկացել ես: :think

lusnjak aregak
29.11.2006, 23:17
ես ստեխ երկու բար ասում եմ ադմիններ ջնջումեն!չգիտեմ ինչու!խարաբախը պատմուտյունից իմանալով երբեկ չի եխել ազերբեդջանի կազմում!վախտ եխել ե որ նրանկ գրավել են խարաբախի տարցկը հետո մենկ հետ ենկ գրավել!իսկ ինչու են ջնջում իմ կարցիկը որ ես խարաբախցիներին ոնց եմ վերաբերվում չեմ հասկանուՄ!

Koms
30.11.2006, 23:45
պատասխանելով Կոմսի հարցին, նշեմ, որ Արցախը չի եղել նաև Հայաստանի կազմում,
համենայն դեպս, շնորհակալություն հստակ պատասխանի համար,
ասեմ, որ այս հարցով ես ցանկանում էի նշել, որ մեզ միշտ էլ խանգարել է ռեալ իրականության ոչ սթափ, աղավաղված ու ծուռ հայելու մեջ տեսնելը,

Taurus
30.11.2006, 23:55
խարաբախը պատմուտյունից իմանալով երբեկ չի եխել ազերբեդջանի կազմում!վախտ եխել ե որ նրանկ գրավել են խարաբախի տարցկը հետո մենկ հետ ենկ գրավել
ըտենց բան չի եղել , որ ադրբեջանը , կամ ադրբեջանական որևե խմբավորում օրինական զորքեր կամ անօրինական … գրավեն Ղարաբաղը:
Այդ տարածքը իրանց նվիրել են:angry

Angelina
01.12.2006, 13:14
Լավ կլինի այս թեման փակվի, որովհետև դա մեր գործը չէ, թող ղեկավարությունը մտածի:

Ուլուանա
01.12.2006, 13:31
Լավ կլինի այս թեման փակվի, որովհետև դա մեր գործը չէ, թող ղեկավարությունը մտածի:
Եթե մենք քննարկեինք միայն այն, ինչ ուղղակիորեն մեր գործն է, ապա լավագույն դեպքում ամեն մեկս պիտի մեր տանը նստած միայն մեր տնեցիների հետ կքննարկեինք ամեն ինչ։ Ֆորումը հենց նրա համար է, որ բոլորը կարողանան քննարկել իրեն հետաքրքրող և հուզող ցանկացած հարց։

Մելիք
01.12.2006, 15:21
ինչքան հասկացա, գերակշիր մասը համարում է, որ Ղարաբաղը չի եղել Ազրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում;

Չիշտ ե՞մ հասկացել ես: :think

Փաստացի Ղարաբաղը Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում եղել է, բայց Ադրբեջանի Հանրապետության կազմում երբեք, խոսքը սրա մասին է: Ադրբեջանի Հանրապետությունը իրեն Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի իրավահաջորդ չի ճանաչել:
Իսկ Ադրբեջանական ՍՍՀ-ին էլ Ղարաբաղը բռնակցվել է անօրինականորեն, քանի որ որոշումը ընդունել է կոմկուսի կովկասյան բյուրոյի կողմից (այդ օրգանը նման որոշում ընդունելու իրավունք չի ուեցել):
Այնպես որ օրինականորեն Ղարաբաղը չի եղել նաև Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում:

Գոռ Ջան - Հայ
01.12.2006, 16:06
Լավ կլինի այս թեման փակվի, որովհետև դա մեր գործը չէ, թող ղեկավարությունը մտածի:
Էս էն հարցն է ,որ վերաբերվում է յուրաքանչյուրիս: Ու ինչու՞ պիտի իմ կամ քո փոխարեն ուրիշը մտածի: Կամ ինչու՞ ես մտածում ,որ կառվարությունում քեզնից խելոք մարդիկ են նստած:D
Վերջիվերջո էգուց մյուս օր էդ ղեկավարությունը մենք ենք, մեր սերունդն է:

Koms
02.12.2006, 15:01
մենք, կներեք, ինչ-ինչ քննարկումներ ենք անում, թե ով ում "կազմում" է եղել, բայց այսօր ահա արդեն պարզ է, որ "գրավյալ" տարածքների /որոնք Ղարաբաղի "կազմում եմ" արդեն շուրջ 10 տարուց ավել/ վերադարձման հստակ պայմանավորվածությունը արդեն միանշանակ կա, իսկ ինչ կարծիքի եք դրա մասին?.. :think

Ուրվական
02.12.2006, 18:53
մենք, կներեք, ինչ-ինչ քննարկումներ ենք անում, թե ով ում "կազմում" է եղել, բայց այսօր ահա արդեն պարզ է, որ "գրավյալ" տարածքների /որոնք Ղարաբաղի "կազմում եմ" արդեն շուրջ 10 տարուց ավել/ վերադարձման հստակ պայմանավորվածությունը արդեն միանշանակ կա, իսկ ինչ կարծիքի եք դրա մասին?.. :think
Չգիտեմ դա քեզ որտեղից է միանշանակ հայտնի, բայց կարծիքս այն է, որ հակամարտության խաղաղ կարգավորման հարցում այդ տարածքները ադրբեջանցիներին տալը մեր գլխավոր հաղթաթղթերից մեկն է:Բայց դրանից ավել մի կտոր հողի հույս էլ թող չունենան::angry :angry :angry

Նորմարդ
02.12.2006, 20:50
մենք, կներեք, ինչ-ինչ քննարկումներ ենք անում, թե ով ում "կազմում" է եղել, բայց այսօր ահա արդեն պարզ է, որ "գրավյալ" տարածքների /որոնք Ղարաբաղի "կազմում եմ" արդեն շուրջ 10 տարուց ավել/ վերադարձման հստակ պայմանավորվածությունը արդեն միանշանակ կա, իսկ ինչ կարծիքի եք դրա մասին?.. :think
Եթե կարելի ա կարո՞ղ ես ասել, թե որտեղից են քեզ հայտնի այդպիսի փաստեր::think
''Գրավյալ'' հողերը ոչ ոք չի տվել և ոչ էլ դրա բարոյական իրավունքն ունի:Այդ հողերը ազատագրվել են արյունով և ''կվերադարձվեն'' միայն ու միայն արյունով:
Եթե ասելով տվել են դու հասկանում ես երկրի նախագահին՝ ապա նրա լիզորությունները շուտով ավարտվելու են և նա ուղղակի չի գնա այդ քայլին, որովհետև նա չի ցանկանա ժողովրդի կողմից ստանալ դավաճան պիտակը: Իսկ եթե դու ի նկատի ունես երկրի մյուս նախագահին ապա ասեմ, որ մեր ընտրություններին կհաջորդեն Ադրբեջանական ընտրությունները այնպես, որ առնվազն 2-3 տարի այդ հողերը դեռ կմնան մեր հսկողության տակ:Եվ հիմա առնվազն վաղաժամ է հաստատ ասել, որ խնդիրը կլուծվի այս կամ այն կերպ:
Որիշ հարց է թե այդտեղ կարող են տեղաբաշխվել միջազգային խաղաղապահ ուժեր, որոնք կփոխարինեն հայկական ուժերին, բայց նորից եմ կրկնում սա ուրիշ հարց է և չի կարող համարվել հողերի հանձնում Ազերիներին:

Vive L'Armenie
17.02.2007, 03:19
Կասեմ մի բան. ծանոթ լինելով պատմությանը՝ Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում չի եղել:

:okԱխր շա՜տ ամոթ է, ինչպես կարելի է այդպիսի քաղաքական գորցիչ դառնալ, առանց իմանալու քո հարազատ պատմությունը: :o
Դա ուղղակի ցավալի է:

Philosopher
17.02.2007, 08:56
Ղարաբաղի հարցի լուծման իրավական տարբերակը, որը բավականին լավ հիմնավորում է Ա. Մանասյանը, ինքնին բավականին փաստարկված ու գրագետ մոտեցում է։ Խնդիրը, սակայն, այն է, որ դիվանագիտությունը ցդատական դահլիճ չէ , որ այնտեղ յուրաքանչյուրը ներկայացնի իր իրավական մոտեցումները, հետո էլ դատավորը որոշի, թե ով է ճիշտ։ Դիվանագիտության մեջ իրավական հանգամանքները օգտագործվում են և հաշվի են առնվում այնքանով, որքանով դրանք պատաստ են օգտագործել ու հաշվի առնել շահագրգիռ կողմերը։ Տվյալ դեպքում այդպիսի շահագրգիռ կողմերից միայն Հայաստանն ու Ղարաբաղն են պաստրաստ, այն էլ՝ մի քիչ վախվորած, համաձայնել Ղարաբաղի հարցի լուծման տարբերակին, իսկ Ադրբեջանը և, որ ամենակարևորն է, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրները որևէ դրական մոտեցում այս հարցում չեն ցուցաբերում, ինչը նշանակում է, որ այս տարբերակը իրականություն դառնալ չի կարող։ Ղարաբաղի հարցի լիովին քաղաքական հարց է և պետք է լուծվի կամ չլուծվի քաղաքական հանգամանքներից ելնելով։

Պանդուխտ
24.05.2007, 16:49
Առաջարկում եմ քննարկել այն հարցը, թե ինչպես կարող էր Ադրբեջանը կորցնել Ղարաբաղը, եթե այն երբեք Ադրբեջանին չի պատկանել։
Եվ երկրորդ հարցը. Ու՞մ ջրաղացին ենք ջուր լցնում նման արտահայտություններով։
Ես գիտակցում եմ, որ ֆորումի շատ անդամներ կարող են հարցնել, թե ինչպես չի եղել Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում։ Պատասխանները խնդրում եմ կարդալ հետևյալ հոդվածում՝ մասնավորապես "АЗЕРБАЙДЖАН СТРЕМИТСЯ УНАСЛЕДОВАТЬ НЕПРИЗНАННЫЕ ГРАНИЦЫ" հատվածը։
Երբէք չի եղել անկախ ազարբայջան, որի կազմում գտնուէր Մեծ Հայքի Արցախ նահանգը:
Իսկ ներկայի ազարբայջան/ազերբայջան կոչուած երկրի անունը Իրանի հիւսիս արեւմուտքում գտնւող պատմական Ատրպատական (որի արաբական տառերով արձանագրումը հնչում է՝ «ազարբայջան» ձեւով):
Սրա մասին (Արաքսից հարաւ գտնւող բուն Ատրպատականի) շատ էջեր գրուել է, այնպէս որ, կարծում եմ՝ ամէն ոք գիտի նրա մասին, նրա պատմական բնակիչների մասին:
Կարծում եմ, ամէն մարդ գիտի, որ այսպէս կոչուած ադրբեջանը, ոչ այլ ինչ է քան՝ պատմական Աղուանքի, Արցախի, Ուտիքի, Փայտակարանի հողում հաստատուած թուրքերի կեղծ պետութիւն, որ հաւակնութիւն ունի բուն Ադրբեջանի (Իրանի տարածքում գտնւող պատմական Ատրպատականի) նկատմամբ:
Ուստի, հետեւաբար, ուրեմն` սիրելի ընթերցող՝ աչքդ բա՛ց, ուշքի ե՛կ, զարթնի՛ր:
70 տարուայ սովետական ստաբանութիւնն իր անջնջելի հետքն է թողել մարդկանց միտքում:
-70 տարի ասել են, որ Հայաստանի արեւելեան հարեւանը իբր ազերին (ազերբեջանցին) է, որ չէ:
-70 տարի ասել են, որ Հայաստանի արեւելեան հարեւանը իբր ադրբեջանն (ազերբայջանն) է, որ չէ:
«Ազեր» ազգի գոյութիւնը մի մեծ սուտ է, որ հաւատացրել են մարդկանց. լենին պապուկի «մարդկային յարաբերութեան բարի հեքիաթներ»ի նման: Չկայ այդպիսի ազգ. նրանք թուրք են (լաւագոյն պարագայում՝ թուրքախօս պարսիկ, կամ թուրքախառն պարսիկ):
Պատմութիւնը չի ճանաչել մի ազգ որի անունն եղել է «ազերի» մինչ եւ 1918 թուականը:

Դե եթե խորանանք ընդանրապես ինչ է Ադրբեջանը ապա կպարզվի, որ մենք գործ ունենք մի պատմական ժամանակավոր երևույթի հետ որը կարող էր և ընդանրապես գոյություն չունենար եթե չլիներ անգլո-թուրքա-բոլշեվիկյան շահերի համընկնումը:
Այնպես, որ ես նույնիսկ չեմ հասկանում թե ինչի մասին ենք մենք բանակցում այդ երկրի հետ: Ապացուցում ենք , որ ուխտ չե՞նք..
Ազրբոխտան կոչեցեալ ստապետութիւնը գոյացաւ հայոց Ցեղասպանութեան շնորհիւ: Արեւելեան Հայաստանում, Անդրկովկասում թուրքերի (ոսմանցի) կազմակերծպած արշաւանքի եւ ջարդերի որպէս հետեւանք: Բագուն մինչ եւ Բագուի կոտորածները ռուս-հայկական քաղաք էր: Եթէ երբէք տեղի չունենար արեւմտահայոց Ցեղսպանութիւնը, ապա հազիւ թէ Անդրկովկասում կը կազմուէր այս տարածքով (կամ՝ ընդհանրապէս)թուրքական հանրապետութիւն: Ուրեմն՝ ադրբեջանի այժմեան գոյութիւնը եւ Հայաստանի հանդէպ սպառնալից կեցուածքը, Հայաստանի արդի Հանրապերութեան բոլոր դժուարութեանց ակունքում պէտք է փնտռել հայոց Ցեղասպանութիւնը (աւելի ճիշտ թուրքերի յայտնուելը մեր տարածքում 11րդ դարից սկսեալ, որը հասաւ ցեղասպանութեան գործադրման մակարդակին, որպէսզի ստեղծի մի ապահով հայրենիք թուրքերի համար): Բոլոր չարիքի արմատը պէտք է փնտռել այդտեղ: Մնացեալ պատրուակնքերը արմատ չարիքի հետեւանքի հետեւանք է: Այնպէս որ չմոռանալ չարիքի արմատը: Ամէն հետեւանք իր պատճառն ունի: Չկան հետեւանքներ առանց պատճառների եւ գլխաւոր մայր պատճառի: Մոռանում ենք չարիքի գլխաւոր մայր պատճառը եւ խօսում ենք նրա հետեւանքների մասին: Չարիքի արմատը թուրք-մահմեդական ցեղերի յայտնւում է մեր պապերի հայրենիքում: Բոլոր խնդիրները գոյութեան կամ չգոյութեան խնդիրներ են: Լինել թէ չլինել: Օրհասական բառն թուրքերի գալուստից ետք ստեղծուել է հաւանաբար: Պարսիկները, հռովմէացիները, մակեդոնացիներն ու ուրիշները գալիս էին սակայն երկրի պատկերը չէին փոխում, հայ ազգի մարմնական (ֆիզիկական) գոյութիւնը չէին վերացնում: Թուրքերն ու նրանց ցեղակից-կրօնակիցները այդպէս չէին: Նրանց վարմունքը հայ ազգի Հայաստանի հանդէպ. վերացման, ոչնչացման, մարդկային իրաւունքի գլխաւոր իրաւունքի ապրելու իրաւունքի կոպիտ խախտման վարմունք եղել է դարեր շարունակ: Տգէտ (դուք պիտի ասէ՛ք՝ անգրագէտ) են նրանք, ովք կարծում են, որ 600 տարի հայերը օսմանեան կայսրութիւնում խաղաղ կեանք ապրելով հարստութիւն դիզել են: Նրանք, ովք այսպէս կարծում են, թող մի քիչ գրականութիւն կարդան, յետոյ՝ պատմութիւն: Այդպէս չի եղել: Քրիստոնեայի կեանքն ու շունի կեանքը նոյն արժէքն ունեցել է ոսմանեան կայրութիւնում:
Այսպիսով Հայաստանը Հայաստան լինելուց դադրեց տակաւին 1915 թուից շատ առաջ: Ֆիդայական շարժումները արկածախնդիր, կռուասէր մարդկանց արդեամբ չէր ստեղծուել: Այլ՝ դանակը ոսկորին հասած մարդկանց մի չնչին փոքրամասնութեան շարժումը, որի համար չի կարելի մեղադրել ոչ հայ ժողովուրդին, ոչ էլ որեւէ Եւրոպական տիրութիւն: Խնդրում եմ թուրքի խօսնակ (խօսափող) մի՛ լինէք:
Ռաֆֆու գրածները կարդացել է՛ք: Ինչո՞ւ նա այդքա՜ն թուրքատեաց է: Նրա հօր գլուխ՞ը կտրել են Կարինում: Չէ՝ կարծում եմ ողջ հայ ժողովուրդի գլուխը կտրում էին, դրա համար Րաֆֆին (Յակոբ Մելիք Յակոբեանը) այդքան թուրքատեաց է: Թուրքատեացութիւնը մի երկու օրուայ հայահալած քաղաքականութեան հետեւանք չէր, այլ՝ 1000 տարիների վրայ երկարող այլազգի իշխողների (ընդհանրապէս թուրքազգի-թուրքախօս) հայասպան քաղաքականութեան հետեւանք:

Պանդուխտ
24.05.2007, 20:40
մէջբերում «ԱրթԳէո»ից

Ինչ ուզում եք անվանեք, բայց թեմայի իմաստը չեմ հասկանում: Որքան էլ գոռանք, որ Արցախը Ադրբեջանի կազմում չի եղել կամ որ Ադրբեջան երկիրը գոյություն չունի, դրանով ոչինչ չի փոխվելու:
Դե յուրե Ադրբեջան պետություն կա, դե յուրե նրա կազմում եղել է Ղարաբաղի ինքնավարությունը և առայժմ դեռ դե ֆակտո Ղարաբաղը ինքնակամ դուրս է եկել Ադրբեջանի կազմից: Իմ սուբյեկտիվ կարծիքով Հայաստանը պետք է մի կողմ քաշված մնար պատերազմից հետո և հետևեր բանակցություններին, հանդիսանալով Ղարաբաղի բնակչության անվտանգության գառանտ:
De Jure & De facto գոյութիւն ունեցել է Հարաւսլավիա, Սերբիա, սակայն արեւմտաեւրոպացիներն ու ամերիկացիները ահա բաժանում են Սերբիան իսկ: Իմ կարծիքով աւելի լաւ է այսպէս՝ «ոչ պատերազմ ոչ խաղաղութիւն» կարգավիճակը, քան բանակցութեամբ եւ հողեր զիջելով կասկածելի «խաղապութեան» հասնելը: Միեւնոյնն է. Արցախը յանձնելու պարագային իսկ, նրան մօտ պիտի յայտնուեն, որոնք պիտի ասեն թէ. «Երեվանը պատմական ադրբեջանի սրտում գտնւում էր, ուստի պէտքէ վերադարձնել այն» կամ՝ Զանգեզուրի ազեր գաղթականները պէտք է ետ դառնան: Խնդրի լուծումը կարելի է այսպէս. ջնջելով նրանց գոյութիւնը առյաւէտ, այնպէս ինչպէս ոսմանցի եւ հանրապեական թուրքերը ջնջեցին հայ տարրի գոյութիւնը Արեւմտեան Հայաստանում եւ օս. կայսրութեան այլ վայրերում: Չէք հասկանում, չէք ուզում հասկանալ, որ «միջազգային ընտանիք», «միջազգային օրէնք» եւ այլ ստից բառակապակցութիւնները ոչ ինչ արժէն դէպքերի ընթացքում: Ոյժն է ծնում իրաւունքը, իսկ արդարութիւնը սուրի ծայրին է: Զօրեղ լինենք:Այժմէական օրինակներ տալով մարդկանց գուցէ սթափեցնեմ. Ջորջ Բուշն ու իր շրջակայքի քածորդիները խախտեցին միջազգային, մարդկային, կրօնական, ժողովրդավարական բոլոր չափանիշները (նորմերը), միջուկային զէնքը պատրուակելով եկան ովկիանոսներից այս կողմ եւ գրաւեցին մի անկախ երկիր ու սպաննեցին 800 000 մարդ: Սա այն դէպքում, երբ աշխարհի ժողովուրդները Վաշինգտոնից մինչ կուալա Լամպուր ցոյցեր կազմակերպում էին միլիոններով, եւ պահանջում Իրաքի գրաւման կանխարգելումը: Ուրեմն՝ ոյժն է ծնում իրաւունքը: Ձեր պաշտամունքի առարկայ դարձած Ամերիկան ու իր արժէքները, թքած ունեն հենց իրենց ծնող ամերիկացի ժողովուրդի ցանկութեան ու ապահովութեան վրայ: Հասկացայ. Դուք ռուսներին ատում էք (կամ չէք սիրում նրանց քաղաքականութիւնը նախկին խորհրդային անկախ հանրապետութիւններում) բայց միւս կողմում գտնւողները հրեշտակներ չեն: Հարցրէք աշխարհի ժողովուրդներին, նրանց մեծամասնութիւնը պիտի պատասխանէ թէ գոհ չէ Ամերիկայի տաւարաբոյծի cowboy տեխասեան texas պահուածքից:
Հին արած մը կայ «ջուր ինկողը օձին կը փաթաթուի»: Ես կասեմ. ջրի մէջ մի ընկնէք: Տուեալ պահին մեր նուազագոյն ձեռքբերումը կարելի է նկատել ազատագրուած տարածքի հայկեան հսկումը:

Պանդուխտ
24.05.2007, 21:06
Լավ, ժողովուրդ ջան, ինչքան հասկացա իմ նշած հոդվածը չեք կարդացել։ Բայց ասեմ, թե ինչու եմ նման թմա բացել։ Գործի բերումով ինտերնետից շատ եմ օգտվում։ Ու միշտ զարմանում եմ, թե ինչպես են մեր ֆորումչիկները իրենց պահում ադրբեջանցիների և այլազգիների հետ բանավեճում։ Երևի թե շատերդ եք նկատել, որ տղերքը մեղմ ասած տակ են տալիս։ Բավական է, որ dvgray-ի արտահայտության նման մի բան հնչի ու միանգամից սաղ թուրքերը սկսում են. "տեսա՞ք, Ղարաբաղը մերն է եղել, դուք էլ եք էդ ասում և այլն և այլն"։ Շատերին կարող է թվում է, թե ֆորումներում տակ տալը բան չի փոխում, բայց վստահեցնում եմ ձեզ, որ շատ լուրջ քաղաքագետներ ամենայն լրջությամբ են վերաբերվում դրանց՝ ուսումնասիրելով հասարակական տրամադրվածությունները։ Եթե մենք չկարողանանք մեր ճշմարտությունը պաշտպանենք ֆորումում, ապա իրականությունում 100 % չենք կարողանա անել դա։ ՈՒրեմն, նման թեմա բացելով, ես հետապնդում եմ մեկ նպատակ։ Մաքսիմալ կերպով պատրաստել մեր ինտերնետային հասարակությանը հնարավոր բանավեճերին։ Մյուս կողմից էլ նման բանավեճերը, որոնք ընթանում են իրավական հարթությունում բացառում են ցանկացած էմոցիոնալ արտահայտություններ, որոնք խանգարում են քննարկումներին։
Հիմա բերեմ մի քանի փաստեր, որոնք ապացուցում են, որ Ղարաբաղը երբեք չի եղել Ադրբեջանի կազմում։ Հուսով եմ, որ նախասովետական ժամանակի մասին խոսելն անիմաստ է, բայց եթե կլինեն մարդիկ, որոնք անհրաժեշտ կգտնեն տեղեկանալ նաև այդ փաստերին, ես մեծ սիրով կներկայացնեմ դրանք։
Փորձենք հիշել, թե ինչպես է Ղարաբաղը "հանձնվել" Ադրբեջանին։ 1921 թվականի հուլիսի 4-ին Ռուսաստանի կոմունիստական կուսակցության Կովկասյան բյուրոյի նիստում, որին ներկա էին Օրջոնիկիձեն, Մահարաձեն, Նարիմանովը, Մքսնիկյանը, Կիրովը, Նազառետքնը, Օրախեխոիլին, Բռեյտմանը, Ցինցաձեն, Մդիոանին և Սոանիձեն որոշում է ընդունվում Ղարաբաղը միացնել Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետությանը։ Սակայն Նարիմանովը խնդրում է այդ հարցը թողնել կենտրոնական բյուրոյի որոշմանը։ Չնայած դրան՝ հաջորդ օրը՝ հուլիսի 5-ին, նույն Կովկասյան Բյուրոյի որոշմամբ Ղարաբաղը կցվում է Ադրբեջանին։ Այդ որոշման ընդունմանը "նպաստում" է Ստալինը։ Այսինքն Ղարաբաղը համարվում է Ադրբեջանի կազմում միմիայն ինչ-որ մի կուսակցության տարածքային վարչության որոշման պատճառով։ Իրավական հարթություննում դա հավասարազոր է նրան, եթե, ասենք, "Ազգային միաբանության" կուսակցության Արարատյան տարածքային կառույցը որոշի այդ մարզը միացնել Թուրքիային և այդպես էլ լինի։ Հասկանալի է, որ կոմունիստական կուսակցության կովկասյան բյուրոն, ինչպես նաև ամբողջ կուսակցությունը իրավունք չուներ նման որոշում կայացնել և իրագործել։ Վերոնշյալ փաստը ապացուցում է, որ բռնակցումը իրավական հմք չունի, հետևաբար նաև Ղարաբաղը դե յուրե չէր կարող լինել Ադրբեջանի կազմում։
Հիմա անցնեքն դե-ֆակտո ապացույցներին։ Ինչպես հայտնի է, պետությունները, որպես այդպիսնի կայացած են համարվում, եթե նրանց ամբողջ տարածքում գործում է տվյալ պետության օրենսդրությունը, իրավական համակարգը և այլն։ Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները, որոնք ի դեմ ԽՍՀՄ քաղաքացիներ էին և ոչ Ադրբեջանի, անցկացնում էին տեղական ընտրություններ։ Այդ ընտրյալները Մոսկվայում Ղարաբաղը ներկայացնում էին առանց Ադրբեջանի միջնորդության։ Այսինքն, ինչպես Հայաստանը, Ադրբեջանը և Բելոռուսիան, Ղարաբաղը նույնպես ինքնուրույն էր հարաբերակցվում կենտրոնի հետ։ Ղարաբաղում գլխավոր դատախազը նշանակվում էր Մոսկվայից, որն էլ հենց Մոսկվային էր հաշվետու և ոչ Բաքվին։ Այսինքն Ադրբեջանի իրավական դաշտը չէր տարածվում Ղարաբաղի վրա։ Էլ չեմ ասում, որ Ղարաբաղում շրջանառության մեջ էր սովետական դրամը, անվտանգությունը ապահովում էր սովետական բանակը և այլն։
Այսինքն խոսել այն բանի մասին, որ Ղարաբաղը դեֆակտո եղել է Ադրբեջանի կազմում անիմաստ է։ Վերոնշյալ փաստերը ապացուցում են նաև, որ սովետական տարիներին ոչ մի պետություն իրականում չի ունեցել սուվերենություն, հետևաբար որպես դասական պետություն գոյություն
Սիրելիք այսպիսի բանավէճերում պէտք է նախայարձակ լինել: Մի աշխարհում (երկիր մոլորակ), որտեղ մարդկային (կամ աստուածային) արդարութիւնը ոյժից բխում է, պէտք առնուազն նրանց չափ նախայարձակ լինել եւ մի քիչ էլ աւելին:
Եթէ ես ռուսերէն իմանայի, կասէի.« Դուք պէտք է ետ դառնա՛ք միջին Ասիա»:
Կամ՝ «Բագուն մի ժամանակ հայկական քաղաք է եղել, այդ քաղաքի շուրջ գտնւող նաւթահորերի մեծ մասը հայերին պատկանել են, պէտք ետ դարձնէք մեզ այդ հորերից վերցրած քարիւղի անցեալի եւ ներկայի մեր բաժինը»:
Նրանք կը պատասխանեն՝ «գուցէ անցեալում այդ ամէնի, կամ մի մասի տէրերը դուք եղել եք. բայց այժմ այդ ամէնի տէրը մենք ենք»
Այդ ժամանակ մեր պատասխանը կը լինի այսպէս . «Գուցէ անցեալում ԼՂԻՄը խորհրդային «ազրբոխտանի» մաս կազմել է, բայց հիմա ան անկախ հանրապետութիւն է՝ ԼՂՀ-Արցախ անունով եւ պատկանում է հայերին»:
Կամ՝ «գուցէ Աղդամը պատկանում էր ազրբոխտանի, բայց այժմ պատկանում է հայերին»:
Կամ՝ «վերցրել ենք մի չնչին մասը, այն ամէնից, որ ձեր մոնղոլատիպ պապերը վերցրել են մեր պապերից»:

Պանդուխտ
25.05.2007, 16:52
Հայերը դիվանագիտությամբ երբեք չեն փայլել, նույնն էլ տեղի ունեցավ այդ ժամանակ: Ադրբեջանի կուլիսային քաղաքականությունն էր թե Ստալինի քմահաճույքը, էական չի, բայց փաստը մնում է փաստ:
Շա՜տ ժամանակավրէպ եւ մակերեսային տեսակէտ է. հայերի դիւանագէտ չլինելու գաղափարը:
Ձեր եզրակացութիւնը հաւանաբար հիմնաւորում եք, հողային տարածքի եւ պետականութեան կորուստի փաստերով: Նոյն տրամաբանութեամբ (Ձեր)՝ ղազախները, տաջիկները, ուզբեկները, թուրքմենները, մոնղոլները հիանալի դիւանագէտներ ե՞ն: Չէ որ նրանք պետութիւններ ունեցան ընդարձակ տարածքի վրայ: Մի այլ ձեւով ներկայանամ. դիւանագիտութիւնը ի՞նչ կարող է անել երբ թնդանօթներն են խօսում: Դիւանագիտութեան մասին այդքան քարոզողները թուրքի հետ բարեկամանալու կողմնակիցներն են, ի՜նչ ի՜նչ խնդիրների վերաբերեալ զիջելու գնով: Լաւ բարեկամանանք...բայց մի մոռացէք, որ թուրքազգի լաւագոյն դիւանագէտ քեմալը, նախ՝ կրակով խօսեց, ետքը՝ նստեց բանակցութեան եւ զիջումներ ձեռքբերեց ամէնքից: Այսպէս է լինում դիւանագիտութիւնը:
Կար ժամանակ երբ «իմաստուն» ղեկավարներ ցաբրտում էին նման միտք. «Հայաստանի պաշտպանութիւնը, նրա անպաշտպանութեան մէջ կայանում է...»: Ես նման կերպ մտածողներին չեմ կարող չասել . «ախմախ հերիֆ»: Ո՞վ պիտի պաշտպանի Հայաստանը, եթէ ո՛չ՝ Հայ բանակը:

Դե յուրե Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմում է եղել խորհրդային տարիներին, բայց դա ամենևին էլ չի բացառում Արցախցիների անկախ հանրապետություն դառնալու ցանկությունն ու իրավունքը: Սխալ եմ համարում Հայաստանի միջամտությունը Ղարաբաղի կարգավորման հարցում, քանի որ այդ դեպքում Հայաստանը դե յուրե ստացվում է ագրեսոր, որը խլել է Ադրբեջանի տարածքները: Իսկ Ղարաբաղը, պարզապես որոշել է դուրս գալ Ադրբեջանի տարածքից, ինչի իրավունքը նա լրիվ ուներ, ունի և կունենա միաջազգային նորմերով սահմանված իրավունքով ու կարգով: Ինչը և նա արեց ժամանակին:
Աշխարհի բոլոր պետութիւնները միջամտում են ովկիանոսներից այն կողմ գտնւող այլ պետութիւններում ապրող միասեռականների, աղանդավորների, մարդու իրաւունքի, ժողովրդավարութեան կիրառման խնդիրների վերաբերեալ: Հայաստանը ինչու բացառութիւն պիտի կազմի եւ չմիջամտի հարազատ Արցախի ինքնապաշտպանութեան խնդրին: Ո՞վ ասաց, ո՞վ հաւատացրեց ձեզ, որ եթէ Հայաստանի Հանրապետութիւնը չմիջամտեր Արցախի խնդրի կարգաւորման գործում, դարձեալ մեր թշնամիները պիտի չի զրպարտէին Հ.Հ.ը: Լեզուն ոսկոր չունի: Տեսնում ենք, լսում ենք նրանց ստապատիր հակահայ քարոզչութիւնը, իբր հայերը ցեղասպանութիւն են գործել, իբր թմրաբոյսեր աճեցնում են եւայլն: Աշխարհի բոլոր պետութիւնները սուտ քարոզչութեան դիմում են իրենց նպատակների իրագործման համար: Սփաթեցէ՛ք, քաղաքական կեանքում չկան բարոյական արժէչափեր, ուստի անիմաստ է ասելը. «եթէ մենք աւելի ազնիւ գտնուէինք նրանք էլ մեզ հետ աւելի լաւ կը վարուէին»: Այսպէս բան չկայ իրական կեանքում:

Այլազգիների հետ շատ եմ բանավիճում տարբեր ֆորումներում: Հիմնականում Հայաստան-Վրաստան-Ռուսաստան հարցերի հետ կապված ու ճշմարտության ու իրականության վրա հիմնվելով, ավելի շատ բանի կարելի է հասնել:
Ահա այստեղ ընկնում եք թիւրիմացութեան մէջ: Քաղաքականութիւնը (դիւանագիտութիւնը) խաբելու արուեստն է: Ճշմարտութիւնը, իրականութիւնը ոչ ոքի պէտք չի: Նկատիր թէ՝ որքաա՜ն եղբայրական ազնիւ յարաբերութիւն ունեցել է Հայաստանն ու Ռուսաստանը: Նրանք (ռուսները) Հայաստանի պարտքը մինչ վերջին լուման ուզում են գանձել, գանձել են, բայց միաժամանակ ներում են այլ երկիրներ պարտքը: Ուրեմն չկան ախպերական բարի կամեցողութեան, սեւ աչերական, խմիչքի սեղանային յարաբերութիւններ, այլ՝ շահեր շահեր: Իսկ Հայ ժողովուրդի գոյութեան սպառնում է հզօր թուրքիայի եւ ազրվէջանի գոյութիւնը: Նրան պիտի ուզենան միանալ՝ Հայաստանի դիակի վրայով: Իսկ Հայաստանը ուզում է ապրել, բայց սահմանափակ տարածքը չի հերիքում ապրելու եւ զարգանալու համար:
Բաւականին մռայլ պատկերներ փոխանցում եմ. գիտեմ, բայց սրանք են իմ դիտումները, սրանք են իմ տեսածները:

Ուղղակի Ղարաբաղի հարցը պետք է ընկալել այսպես` շատ լուրջ, վտանգավոր պրոբլեմը /պատերազմի սանձազերծման առումով/ առկա է, եւ իրոք պետք է այս պրոբլեմը հնարավորինս շուտափույթ լուծել` բացառելով պատերազմական գործողությունները, այլ ոչ թե միայն “հաղթական ճառեր” արտասանել ու ձեւ անել, թե ամեն ինչ նորմալ է: Բոլորս էլ լավ ենք հասկանում, որ ներկա իրավիճակը բնավ էլ լավատեսական չէ` շատ լուրջ դրված է “գրավյալ” տարածքների վերադարձման հարցը` իր բոլոր անկանխատեսելի հետեւանքներով:
Չէ բնական չէ իրավիճակը, ինքնախաբէութիւն կը լինի կարծել թէ՝ Արցախի խնդրում խաղաղութիւն կը լինի զիջումների գնալով: Խաղաղութիւն պիտի չի լինի երբէք, այլ՝ զինադադար (կրակմար): Պէտք է միշտ զինուել, պատրաստուել կռուի, որպէսզի զինադադարը (ժամանակաւոր խաաղաղութիւն) չխախտի:

Պանդուխտ
25.05.2007, 17:50
ԱԴՐԲԵՋԱՆՑԻՆԵՐԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՄԻՄՅԱՆՑ ՄԱՍԻՆ ՊԱՏԿԵՐԱՑՈՒՄՆԵՐՈՒՄ ՇԱՏ ԵՆ ԱՌԱՍՊԵԼՆԵՐՆ ՈՒ ՍՏԵՐԵՈՏԻՊԵՐԸ
Ձեր տեղադրած աքպար հասանով կոչեցեալի յօդուածը դարձեալ առասպելի եւ չգիտեմ ինչի շարադրանք է: տեսէք թէ ինչ է գրում.
Հայերի նախաձեռնած այս հակամարտությունը
Միթէ հայերն են իրանց մզկիթային մշակոյթը քանդել թէ՝ հակառակը: Միթէ մեր պապերն են եկել եւ բնակել իրանց պապերի տներում: Իմ կարծիքով նրանք եւ իրանց կարծիքը ոչինչ կ'արժէն... Լաւագոյն դէպքում՝ թռչնազգիների ծիրտ կարժենան:

Ադրբեջանում Թուրքիայի նոր դեսպանի կարծիքով, Ղարաբաղի հարցի արագ լուծումը ավելի ձեռնտու է Հայաստանին: Ադրբեջանում Թուրքիայի նորանշանակ դեսպան Հուսեյն Ավնի Ղարսիօղլուի համոզմամբ, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արագ լուծումը ձեռնտու կլինի ավելի շատ Հայաստանին, քան Ադրբեջանին եւ Թուրքիային: Միաժամանակ, Ղարսիօղլուն APA գործակալության հարցազրույցում հայտարարել է. - «Մենք գիտենք եւ տեսնում ենք, որ այդ հիմնախնդիրը կլուծվի ամենամոտ ժամանակներս: Բնականաբար՝ Ադրբեջանի օգտին»: «Հայերը մեր թշնամիները չեն», - հայտարարել է նորանշանակ դեսպանը: - «Մենք ցանկանում ենք, որպեսզի նրանք ապրեն ժողովրդավարական երկրում, որտեղ պահպանվեն մարդու իրավունքները, սակայն ոչ այլոց հողերը գրավելու հաշվին»: Ղարսիօղլուն Ադրբեջանում Թուրքիայի դեսպանի պարտականությունները կստանձնի, ամենայն հավանականությամբ, դեկտեմբերի վերջին:
Արագ լուծում ասելով ի՞նչ նկատի ունեն: Ի՞նչը պիտի լուծեն...մեր յաղթանակ՞ը պիտի լուծեն: Արդէն լուծում են. հայ երիտասարդների ուղեղները լուանալով իրենց սուտ ցեղասպանի քարոզչութեամբ (պրոպագանդ): Եւ ինչպէ՞ս աւելի ձեռնտու է Հայաստանին: Հայաստանը ամէնաշատ հողի պէտք ունի, ինչ որ վերցրել է: Նրանք հող շատ ունեն, հետեւաբար՝ լուծում ասելով եթէ նկատի ունեն Հայկական հողերի վերադարձ, ապա այդ «հսէն Օնի Կարսողլի» կոչեցեալը խաբում է հայերին: Տեսնու՞մ եք հայ ժողովուրդ, փոխանակ արեւմտեան Հայաստանում իրանց գործած ցեղասպանութեան մեղքը քաւելու. Շարունակում են 1918-19-20 թուականների ոսմանեան բանակի Անդրկովկասեան արշաւանքը, բայց այս անգամ դիւանական-քաղաքական գետնի վրայ: Այսքան լկտի, աներես անամօթ եւ պոռնիկ քաղաքագէտ՝ թուրք փայլուն դիւանագէտները կարող են լինել: Ահա այս է դիւանագիտութիւնը. Տեւաբար դժգոհ լինել, տեւաբար պահանջատէր լինել, տեւաբար ստել (մենք պէտք չունենք ստելու, քանզի փաստերը մեր օգտիին են) եւ նախայարձակ լինել:

Ժողովուրդ ջան, այն հանգամանքը, որ քննարկումը վերածվել է լրատվական հոսքի թույլ է տալիս ինձ մտածել, որ այնուամենայնիվ դուք համաձայն եք այն մտքին, որ Արցախը երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել։Արցախի 1918-1920 թթ. պատմությանը կարելի է ծանոթանալ այստեղ։ Բայց նշեմ, որ նախքան 1918 թվականը Արցախը ունեցել է հայկական իր իշխանությունը ի դեմս մելիքների, որոնք ազատ հարաբերակցության մեջ էին ուրիշ պետությունների հետ, ունեին իրենց բանակը, գործում էր օրենսդրություն և պետականության այլ ատրիբուտներ։ Թե ինչպես էր սովետի ժամանակ, ես արդեն ներկայացրել եմ։ Հետևաբար, պատասխանելով Կոմսի հարցին, նշեմ, որ Արցախը չի եղել նաև Հայաստանի կազմում, բայց միշտ ձգտել է անել դա։ 1918-1921 թվականների Արցախի ղեկավարները փաստացի ենթարկվում էին Հայաստանին, սակայն Ադրբեջանի, Թուրքիայի, Վրաստանի և 11-րդ բանակի դեմ կռվող մեր երկիրը այն ժամանակ չկարողացավ վերջնականորեն լուծել Արցախի հարցը և այդ պատիվը թողեց մեր սերնդին։
Իսկ ի՞նչ արժէք կը ներկայացնի իմանալ. եթէ երբէք ազրբոխիստանի կազմում եղե՞լ է՝ թէ՞ ոչ: Այժմ Հայաստանի կազմում է եւ վերջ: Իսկ երբեւէ գոյութիւն ունեցե՞լ է ազրբեյջան անունով մի շինծու պետութիւն-ազգ մինչ եւ 1918 թուականը...չի եղել: Ուրեմն՝ եթէ յետադարձ հայեացքով պիտի դատենք իրադրութիւնը. ինչո՞ւ մինչեւ 1918 թուականը կը դառնանք եւ ոչ աւելին. ասենք մինչ եւ 301 թուականը, կամ 287 թուականը, կամ մեր թուարկութիւնից առաջ 55 թուականը: Թուրքերն ասում են մոռացէ՛ք Ցեղասպանութիւնը: Լաւ՝ եթէ անցուկը մոռցուկ է, իրենք էլ թող մոռանան Արցախը յաւիտեանս յաւիտենից...Ամէն:

Զզվում եմ քաղաքականությունից:
Ղարաբաղի ներկա վիճակին տարբեր քաղաքական ուժեր նայում են տարբեր տեսանկյուններից, ում ոնց ձեռք է տալիս, ում ոնց հարմար է:
ԲԱյց իմ համար , ու կարծում եմ յուրաքանչյուր իրեն հարգող հայի համար Ղարաբաղը եղել է ու մնում է մեր հայրենիքի մի մասը Ինչու՞ սենց կատեգորիկ:
Հետ գնացեք ու թերթեք պատմության էջերը՝Հայաստանի համար ամենակրիտիկական պահերին վերջին հույսը, հետո նաև փրկութույնը եղել են կամ Սյունիքի լեռները,Զանգեզուրցի քաջերով, կամ Ղարաբաղի մելիքությունները:
Ու ավելի ուշ դեպքերին նայեք: Կարծում եմ մեծ մասը տեկուզ հեռավոր, բայց բարեկամ կուննան, որը իր կյանքը զոհած կլինի Ղարաբաղին: Ու մինիմում սրիկայություն կլինի նման առաքինի մարդկանց ուրանալը...Տարիներով ,ծայրահեղ ծանր վիճակում, Ղարաբաղի հողը ողողվել է հայ քաջերի սուրբ արյունով: Ոնց կարելի է այսքանը իմանալով , գիտակցելով հանդերձ ամպագորգոռ կարծիք հայտնել, որ Ղարաբաղը եղել է Ադրբեջանի կազմում, եղել է ազերիներինը..........Չի եղել նման բան, թղթի վրա գրվածը դեռ շատ հեռու է իրականություն լինելու համար
Զգացական լինելով, «ռէալիստները» (իրապաշտները) կարող է ծիծաղեն (քմծիծաղեն): Լաւ... ո՞վ իր տան պատը քանդում է ձմեռուայ սառնամանիքին: Արցախը Հայաստանի արեւելեան պատն է: Առանց պատ(+ուար)-պարիսպի չի կարելի երեւակայել ապահովութիւն, հետեւաբար խաղաղութիւն, ուստի եւ բարգաւաճում:

Պանդուխտ
29.05.2007, 18:33
Փաստացի Ղարաբաղը Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում եղել է, բայց Ադրբեջանի Հանրապետության կազմում երբեք, խոսքը սրա մասին է: Ադրբեջանի Հանրապետությունը իրեն Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի իրավահաջորդ չի ճանաչել:
Իսկ Ադրբեջանական ՍՍՀ-ին էլ Ղարաբաղը բռնակցվել է անօրինականորեն, քանի որ որոշումը ընդունել է կոմկուսի կովկասյան բյուրոյի կողմից (այդ օրգանը նման որոշում ընդունելու իրավունք չի ուեցել):
Այնպես որ օրինականորեն Ղարաբաղը չի եղել նաև Ադրբեջանական ՍՍՀ-ի կազմում:
Իսկ Ս.Ս.Հ.Մ.ը ինքը անօրինական մի պետութիւն եղել է, որովհետեւ մի խումբ արկածախնդիրներ, տապալել են օրինական վարչակարգը (Ցարական Ռուսաստանը) եւ ստեղծել Ս.Ս.Հ.Մ.: Իսկ Ցարը, ինքը մի անօրինական իշխող էր, որովհետեւ նա էլ ընտրուած չէր ժողովրդի կողմից, այլ հօրից որդուն փոխանցուած իշխանութեան իրաւունքով տիրում էր մի երկրում, որը դարձեալ ստեղծուել էր անօրինաբար. բռնի ոյժով:
Այնպէս որ վերեւում տեսանք, յաղթողներն են որոշում ինչի՞ օրինական, ինչի՞ անօրինական լինելը:
Իսկ մենք ինչու՞ կասկածում ենք մեր յաղթանակից: Ուրեմն չենք յաղթել...դեռեւս մղելիք մարտեր ունենք:

Smergh
15.06.2007, 16:21
Ձեր դատին եմ ներկայացնում ղարաբաղյան հարցի կարգավորման համար իմ մտորումները, որոնք գրի եմ առել երկու տարի առաջ և կարծում եմ դրանք արժանի են ուշադրության:


Ղարաբաղյան խնդրի լուծման բանալին թաքնված է 85-ամյա պահոցներում

Ոչ ոք չի կարող ժխտել այն փաստը, որ 1920 թվականի վերջին Անկախ Հայաստանի Հանրապետությունը օկուպացվել է երկու եղեռնագործ ռեժիմների կողմից, երիտթուրքական այնուհետև քեմալական և բոլշևիկյան: Այդ երկու հանցագործներն առ այսօր պատասխան չեն տվել մարդկության հանդեպ իրենց գործած ոճրագործությունների, այդ թվում նաև աշխարհի քարտեզի կամայական վերաձևումների ու "ազգային" հարցի յուրովի լուծումների համար:
1917թ. փետրվարյան հեղափոխության արդյունքում` Ժամանակավոր կառավարությունը, չնայած ժառանգած պատերազմին, երկրի ժողովրդավարացման կտրուկ քայլերի դիմեց, որոնց արդյունքում հռչակեց Ֆինլանդիայի, Լեհաստանի, մերձբալթյան հանրապետությունների, ինչպես նաև Հայաստանի անկախությունը: Հայաստանի սահմաններ ճանաչվեցին նաև արևմտյան Հայաստանի Ռուսական բանակի կողմից ազատագրված բոլոր այն տարածքները, որոնք գտնվում էին ռուսական զորքի և Հայ կամավորական գնդերի տնօրինության տակ: Այդպիսով Անկախ ություն ստացած Հայաստանի տարածը կազմում էր 180հազ. քառ.կմ: Ռուսական կես միլիոնանոց բանակը պետք է մնար և պահպաներ մեր սահմաններն այնքան ժամանակ, մինչև Հայաստանն ինքն հնարավորություն ունենար այդ անելու:
Բոլշևիկյան/գերմանական/ հեղաշրջումից հետո ռուս-թուրքական ճակատը պահող կես միլիոնանոց բանակը ետ կանչվեց` դեռևս պետականություն չձևավորած Հայաստանի բախտը թողնելով 15-20 հազար հայ կամավորականների հույսին
1918 թվականի մայիսի 28-ից սկսած` մինչև Անկախ Հայաստանի լիակատար օկուպացիան երկու եղբայրացած ռեժիմները ոչ մի օր չեն դադարել հակահայկական գաղտնի ու բացահայտ դիվանագիտական քյլերն ուոտնձգությունները, որոնց շնորհիվ միջազգային ատյաններում վիժեցվեցին "Հայկական Հարցի" արդարացի լուծմանն ուղղված բոլոր որոծումները, որոնց թվում նաև Սևրի դաշնագիրը, թուրքիան խուսափեց Հայոց Եղեռնի կազմակերպչի պատասխանատվությունից, իսկ հանցագործ պարագլուխները `դատաստանից:
Առ այսօր ոչ ոք չի ասում, որ բոլշևիզմը, երիտթուրքիզմը և ֆաշիզմը նույն բանն են, եղել և մնում են որպես չարիք մարդկության գլխին:
Նախկին խորհրդային միության տարածքում ապրող ժողովուրդներն առ այսօր տառապում են բոլշևիկյան "ազգային" քաղաքականության հետևանքով, քանի որ ներքին /ադմինիստրատիվ/ սահմանները այդ երկրում որևէ նշանակություն չունեյին և չէին կարող հանդիսանալ միջազգային ճանաչում ունեցող սահմաններ, այդ իսկ պատճառով գծվում էին առանց որևէ հիմնավորման ու տրամաբանության: Հենց այդ պատչառով էլ բոլշևիկյան "նկարած" սահմաններում առաջացած նորանկախ պետություններն այսօր անտրամաբանական հողային պահանջներ են ներկայացնում միմյանց` վկայակոչելով հանցագործ ռեժիմի նշած "տարածքների" անձեռնմխելիությունը: Կանգ չառնելով այլոց խնդիրների վրա նշենք, որ Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետություն կոչվածը առաջացել է երկու մարդատյած ռեժիմների կողմից Անկախ Հայաստանի տարածքն օկուպացնելուց և նրա հողերի 85 տոկոսն անեքսիայի ենթարկելուց հետո միայն:
Չլիներ 1921 թվականի փետրվարյան ապստամբությունը` թուրք-բոլշևիկյան դաշինքը Հայաստան տեղանվամբ ոչինչ չէր թողնի աշխարհի քարտեզի վրա, լավագույն դեպում /ըստ 1920թ. դեկտեմբերի 2-ի պայմանագրի/ մոտ 10000 քառ.կմ տարածքով մի անորոշ ավտոնոմիա կհայտնվեր մինչև 1918 թվականը աշխարհին անհայտ նոր թուրքական հանրապետության կազմում, որին բոլշևիկները կոչեցին խորհրդային Ադրբեջան:
Ի պատիվ մեր նախնիների` պետք է նշել, որ Հայաստանը բոլշևիկների կողմից օկուպացված միակ երկիրն էրզինված դիմադրել և հետագայում էլ ապստամբել է " պրոլետարիատի դիկտատուրայի հաստատման դեմ, ինչը ևս մեկ անգամ ապացուցում է, որ այս փոքրիկ երկրի խորհրդայնացումը իրականացվել է բռնի ուժով, հակառակ նրա ժողովրդի կամքի:
Մերձբալթյան երկրները հենց այդպիսի խնդիրներ վեր հանելով կարողացան դուրս գալ խորհրդային երկրի կազմից հենց խորհրդային պետության օրոք:
Այսօր գաղտնազերծվել են ռուսաստանյան պետական պահոցները և մենք փոխանակ միջոցներ հայթայթենք մեր պատմաբաններին, իրավաբաններին, արխիվագետներին Ռուսաստան գործուղելու, այդ պահոցներում պահվող մեր ազգային խնդիրներին վերաբերվող հարուստ նյութն ուսումնասիրելու և պատմական ճշմարտությունը վեր հանելու` զբաղված ենք Արագածը շուրջպարով պարուրելու անիմաստ գործողություններով, ինչը շատ ավելի իմաստավորում կունենար Թուրքիայի մեղանչելուց հետո միայն:
Մեր Դիվանագետները իրենց Ձեռքին պետք է ունենանմեր ճշմարտությունն ապացուցող, պատմական անհերքելի փասեր և միայն այդ փաստերն հիմք ընդունելով առաջնորդվել Արցախյան բանակցություններում:
Ադրբեջանն ամեն օր պնդում է, որ ինքը հարցի լուծումը տեսնում է միայն իր տարածքային ամբողջականության պահպանման դեպքում, սակայն առ այսօր նրան չի հարցրել ` այդ ո՞ր սահմաններում է ներառված նրա տարածքային ամբողջականությունը, եթե խորհրդային Ադրբեջանի` ապա վերջինի միայն Իրանի հետ ունեցած սահմանն էր, որ համարվում էր պետական, իսկ այն ոչ ոք ի օգուտ Իրանի չի փոփոխել:Եթե խոսքը վերաբերվում է ներխորհրդային սահմաններին, ապա դրանք նույնիսկ բոլշևիկների ու նրանց սահմանադրության կողմից երբեք անձեռնմխելիության կարգավիճակի չեն արժանացել: Եթե մեր ընիմախոսները ի նկատի ունեն մուսավաթական Ադրբեջանի սահմանները, ապա դրանք երբևիցե իրենց մեջ չեն ներառել ո'չ Արցախը, ո'չ էլ Նախիջևանը, այնպես որ տարածքային ամբողջականության սկզբունքի վրա հիմնված նրանց պնդումները որևէ իրավական հիմք չունեն:
Սակայն աշխարհը դա կամ չի ուզում հասկանալ, կամ իսկապես չի հասկանում և մեզ մնում է նրան անհերքելի փաստերով ապացուցել, որ սպիտակն իսկապես սպիտակ է ու սևը սև:
Անհերքելի է, որ գաղտնազերծված ռուսական պահոցներն /չնայած բոլշևիկների ջանքերին/ իրենց մեջ պարունակում են այնքան հարուստ նյութ, որ մեզ բավարար կլինեն նույնիսկ Թուրքիային ստիպել մեղանչելու Հայ Ժողովրդի դեմ գործած իր բոլոր ոճրագործությունների համար: Մենք պետք է անհապաղ գործի լծվենք, քանի դեռ այդ նյութերը չեն ոչնչացվել ու հասանելի են մեզ, այլապես վաղն արդեն ուշ կլինի:

Տոմսկ, 2005 թվական Smergh

Պանդուխտ
25.08.2007, 20:11
ՀՅԴ Անգլիայի Հայ Դատի հանձնախմբի նախաձեռնությամբ Հայաստանում է Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի պատգամավոր Սթեֆն Փաունդը: Լեյբորիստական կուսակցության անդամն այսօր հանդիպել է լրագրողներին ու խոսել Հայոց ցեղասպանության եւ ղարաբաղյան հիմնախնդրի մասին: Ի դեպ, պատգամավորն անցնող տարվա ապրիլի 3-ին բրիտանական խորհրդարանում հանդես է եկել Հայոց ցեղասպանության մասին ելույթով` կոչ անելով խորհրդարանին ճանաչել այն ու միանալ եվրոպական մի շարք պետություններին, որոնք 20-րդ դարասկզբին Օսմանյան կայսրության կողմից հայ ժողովրդի նկատմամբ կատարած ոճիրը որակել են` ցեղասպանություն: Այսօր Սթեֆն Փաունդը այցելել է նաեւ Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր, եղել Հայոց ցեղասպանության թանգարանում ու գրառում թողել «պատվավոր հյուրերի» հուշամատյանում:

«Ես տպավորված եմ. թող աշխարհը ճանաչի հայերի ցեղասպանությունը, որպեսզի այսպիսի ոճիր մարդկության դեմ երբեք չկրկնվի»,- Ցեղասպանության ինստիտուտ-թանգարանի հուշամատյանում այսօր նման գրառում թողեց բրիտանական խորհրդարանի պատգամավոր Սթեֆն Փաունդը` ավելացնելով. «Կարծում եմ` մի օր բոլորը կտեսնեն այն, ինչ դուք եք տեսնում եւ կիմանան այն, ինչ դուք գիտեք»:

«Ինձ մի հարցրեք, թե ինչու՞ Մեծ Բրիտանիան չի ճանաչում 20-րդ դարասկզբին տեղի ունեցած Հայոց ցեղասպանությունը: Եթե ինձանից կախված լիներ, ապա այն կճանաչվեր երեք րոպեից»,- ասում է Լեյբորիստական կուսակցության անդամը: Ի դեպ, ապրիլի 3-ին նա խորհրդարանում հանդես է եկել Հայոց ցեղասպանության մասին ելույթով` գործընկերներին կոչ անելով ճանաչել այն:

Սթեֆն Փաունդ, Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի պատգամավոր.«Ինձ համար անվիճելի է, որ ե'ւ 1895, ե'ւ 1915 թվականներին տեղի է ունեցել ցեղասպանություն: Կարծում եմ` սերունդները չպետք է երկար սպասեն, որ ճանաչվի ցեղասպանությունը, քանի որ ցավը դառնում է կրկնակի, երբ կատարվածն ուրանում են»:

Ցեղասպանությունն ազգերի իրավունքի կոպիտ ոտնահարում է, որի համար ոճրագործ պետությունը պետք է պատասխանատվություն կրի: «Ճանաչումն ու փաստերի ընդունումը նվազագույն հատուցումն է ժողովրդի կրած բարոյական անհաշիվ կորուստների դիմաց»,- կարծում է բրիտանացի խորհրդարանականը: Լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նա անդրադարձավ նաեւ ղարաբաղյան հակամարտությանը:

Սթեֆն Փաունդ, Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի պատգամավոր.«Այնքան ժամանակ, քանի դեռ մեր կառավարությունը մաս է կազմում Մինսկի գործընթացին, մենք պարտավոր ենք առավելագույն չափով հավաստի տեղեկությունններ հավաքել, որպեսզի մեր որոշումները լինեն գիտակցված: Ի դեպ, բարոնուհի Քերոլայն Քոքսը 64 անգամ եղել է Հայաստանում: Եթե իմ երկրի խորհրդարանի 64 պատգամավոր գա այստեղ եւ իմանա ճշմարտությունը, ապա այս հարցը հնարավորինս շուտ լուծում կստանա»:

Սթեֆն Փաունդը նախօրեին այցելել է Ստեփանակերտ, հանդիպել բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ եւ համոզված է. Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի մասն է ու ավելորդ են այդ հարցի շուրջ անտեղի շահարկումները:

Ստիֆն Փաունդ, Միացյալ Թագավորության խորհրդարանի պատգամավոր.«Ես ուսումնասիրել եմ Ադրբեջան կոչվող պետության կազմավորումը Սովետական Միության ժամանակ: Գիտեմ, որ սահմանները գծվել էին Ստալինի համար եւ ոչ թե տեղի ժողովուրդների: Կարծում եմ` այսօրվա Ղարաբաղն այդ վիճակի սրբագրությունն է: Հավատացած եմ, որ Ղարաբաղը Հայաստանի մասն է` անկախ Ստալինի գծած սահմաններից: Թղթի, քարտեզների վրա սահմանները մեկ բան են, մարդկանց սրտում` այլ»:
http://www.yerkirtv.org/?lang=arm&page=1&id=3793&y=&m=&d=&nc=1&ns=&search_keyword=&p_num=&opt=#

Պանդուխտ
23.10.2007, 19:44
«Վերաբնակեցումը հայրենիքը վերագտնելու գործընթաց է»
Էդիկ Բաղդասարյան Սեպտեմբեր 24, 2007
Հարցազրույց «Մենք» գյուղացիական փոխօգնության միություն հ/կ նախագահ Տիգրան Կյուրեղյանի հետ
Տիգրան Կյուրեղյանը 1996 թվականին Երեւանից մեկնել է ԼՂՀ` ազատագրված տարածքներ, ապրել է Քարվաճառում, իրականացրել գյուղերի վերաբնակեցման ծրագրեր: 2000 թվականից ընտանիքով ապրում է Բերձորում եւ Քաշաթաղի շրջանում իրականացնում է զարգացման տարբեր ծրագրեր:
Տ. Կյուրեղյանը եղել է Հայաստանի Գերագույն խորհրդի պատգամավոր ( 1990-1995), այնուհետեւ` ԼՂՀ Ազգային ժողովի պատգամավոր: Տ. Կյուրեղյանը մշակել է ազատագրված տարածքների վերաբնակեցման ծրագրեր: 2003-ին հիմնադրել է «Մենք» գյուղացիական փոխօգնության միություն հասարակական կազմակերպությունը:
- Ազատագրված տարածքների վերաբնակեցմամբ Դուք զբաղվում եք այնտեղ հաստատվելու առաջին օրվանից: Ստեղծել եք «Մենք» գյուղացիական փոխօգնության միություն կազմակերպությունը: Ի՞նչ նպատակներ ունի «Մենքը»:

- Գաղափարը հետեւյալն էր` որոշակի ներդրումներ անել որոշակի սկզբունքով: Դեռեւս 1998 թվականից գոճիներ էինք բաժանում մի պայմանով, որ ոչ թե մեզ վերադարձնեն, այլ հետագայում ընտանիքը, ում հատկացրել ենք, նույն քանակով գոճի տա իր հարեւանին, որպեսզի ստեղծվեն ինչ-որ շղթաներ: Սա գործեց ժամանակին` 1998-2000 թ., մոտ 80 հատ բաժանեցինք: Ու այն ժամանակ քանի որ գրավոր պայմանագրեր չէինք կնքում, մի երկու-երեք փոխանցումից հետո շղթան ընդհատվում էր: Բայց դա ահագին նպաստեց այդ տարածքում բնակիչների մեջ խոզերի տարածման գործին: Տնական խոզաբուծությունը Քաշաթաղի շրջանի հյուսիսային գյուղերում եւ Քարվաճառի Զուարի համայնքում սկսվեց հենց մեր բաժանած գոճիներից: Ու այդ գործընթացի անունը դրեցինք էստաֆետ: Մենք անընդհատ մտածում էինք այդ աշխատանքը համակարգված անել եւ տարածվել:

Երկար ժամանակ չէինք կարողանում սկսել նոր գործ, որովհետեւ սկզբնական ներդրումը չկար, բայց գյուղացիներին համախմբելու, միավորելու միտքը կար:
2002 թ., երբ հանդիպեցինք Նշան Փիրումյանին` «Հայ կրթական հիմնարկություն»-ից եւ ներկայացրինք գաղափարը, նրան դուր եկավ: Ու նա, ըստ էության, կատարեց առաջին ներդրումը: Կարելի է ասել` Նշան Փիրումյանը դարձավ «Մենք» միության կնքահայրը: 2002-ին այդ ներդրումով գնեցինք 20 կով: Փիրումյանը ներդրեց 5,5 հազար դոլար, եւ ծրագրերը սկսեցին գործել: Հետո ծրագրին միացավ Արմինե Գունդակչյանը, այնուհետեւ ամուսինը` Վարուժան Գունդակչյանը: «Հայ կրթական հիմնարկության» մյուս անդամների մոտ տարածվեց գաղափարը եւ, ընդհանուր հաշվով, 7 մլն դրամ ներդրեցին: Այժմ «Հայ կրթական հիմնարկության» կողմից այդքան գումար ունենք ներդրած: Ալեք Բաղդասարյանը, Աիդա Եղիազարյանցը, Շանթ Պետրոսյանը:

Գործին միացավ նաեւ Ալեք Ենիգոմշույանը, «Երկիր» միությունը, «Թուֆենկյան» հիմնադրամի հետ մի ծրագիր արեցինք:

Էստաֆետը «Մենք» միության առաջին ծրագիրն է եւ գործում է Քաշաթաղում 2002-ից:

«Մենքն» ունի նաեւ «Ոսկե ցլիկ» ծրագիրը: Ծրագրով Միության անդամների համար ձեռք են բերվում ցլիկներ եւ հորթեր: Դրանք պահելու համար միությունը վճարում է ամսական 2000 դրամ, ձմռան ամիսներին` լրացուցիչ եւս 2000 դրամ: Մասնակիցները ցլիկներն իրացնելուց հետո ստանում են առաջացած շահույթի 25 տոկոսը:

«Քարի մեղր» ծրագրով մասնակիցներին տալիս ենք մեղվաընտանիքներ: Յուրաքանչյուր մեղվաընտանիքից մեղվաբույծը տարեկան պարտավոր է Միությանը տալ 5 կգ մեղր կամ էլ դրա արժեքը: Այս ծրագիրը հաջողությամբ գործում է 2004 թվականից, եւ այն համարվում է Միության ծախսերը կատարելու հիմնական աղբյուրը:

«Մենքի» տարբեր ծրագրերով ստեղծվում է մի մեխանիզմ, որով այդ տնտեսությունները մեկը մյուսին ձեւավորում են: Բոլորը մասնակցում են մյուսի զարգացմանը: Որեւէ մեկը կազմակերպությանը հետ չի տալիս իրեն հանձնված անասունները, դրանք փոխանցվում են այլ ընտանիքների, եւ այդպես ընդլայնվում է ծրագրերի մեջ ընդգրկված գյուղացիների թիվը: Նրանք բոլորը դառնում են գործընթացի մասնակից, հիմա կոնկրետ երկու ընտանիք «Մենքի» ծրագրերի շնորհիվ եկան այս շրջան: Այսինքն` մեր խոստումներով եկան` խոստացանք անասուններ տալ: Նրանցից մեկը` Ատոմը, երեխա ունեցավ, ու մենք 200 հազար տվեցինք, բացի դրանից` կով ստացավ, մի ամսից գոճի կտանք: Կտեսնենք` որքան խոտ է կուտակել, էլի կով կտանք: Ու էս ձեւով փորձում ենք ստեղծել մի մեխանիզմ, որն ինքնաբավ է, ինքն իրեն բազմանում ու դառնում է շարունակական: Եւ կարծես թե ստացվել է:

- Քանի՞ մարդ է ներգրավված Ձեր ծրագրերում:

- Էստաֆետ ծրագրում ներգրավված է 30 մարդ, իսկ դա նշանակում է 30 ընտանիք: Իսկ «Քարե մեղր» ծրագրով` 7 մարդ, «Ոսկե ցլիկով» 4 հազար 250 դոլարի ներդրում էր արել «Թուֆենկյան» հիմնադրամը:
Մենք արդեն տեղում ստեղծել ենք ինքնաբավ կառույց: Իսկ եթե ներդրումներ լինեն, ավելի կընդլայնվենք: Արդեն ունենք փորձ, գիտենք, թե ինչ դժվարություններ են սպասվում եւ ինչպես պետք է հաղթահարենք դրանք:

- Իսկ ինչպե՞ս եք որոշում, թե ում պետք է կով կամ ցլիկ տալ:

- Պատասխանատվությունն ինձ վրա է, ըստ էության` որոշումները կայացնում եմ ես: Երբեմն առաջնորդվում եմ ներդրողների ցանկություններով: Օրինակ` «Երկիր» միությունը 1000 դոլարանոց փաթեթային ծրագրեր առաջարկեց եւ իրականացրեց: Ամեն ընտանիքում այդքան ներդրում արվեց: Իրենց ներկայացացուցիչը եկավ, ընտանիքներին հանդիպեց, նկարեց ու գնաց: Իրենք կազմեցին ընտանիքների ցանկն ու հետո ընտրություն կատարեցին: Ու այդպես ընտրվեց 18 ընտանիք, այսինքն` 18 հազար դոլարի ներդրում: Կովերի, խոզերի եւ մեղուների ծրագիր էր դա: Երեք կով, մեկ կամ երկու խոզ ենք տվել ամեն ընտանիքին: Այսինքն` տնտեսությանն անհրաժեշտ անասունների նվազագույն քանակն է սա, որն այդ ընտանիքին աշխատանքով կապահովի, կկերակրի, ու նաեւ` կզարգանա դանդաղ: Չնայած տնտեսություններ կան, որ ավելի շատ անասուններ ունեն: Մարատի մոտ, որը 11 երեխա ունի, ութ կով ունենք, Ռադիկի մոտ վեց կով կա եւ այլն:

«Մենքն» ավելին կարող է անել, եթե մեր ներդրման ծավալը մեծանա: Այսօր 40-50 մլն դրամի ներդրման տեղ ունենք: Այսինքն` այդ դաշտը կա:

Հիմա նոր` «Ապագա» անունով ծրագիր կա հյուսիսային 30 գյուղերում: Առաջին երեխան ունեցողին Միությունը խրախուսում է 200 հազար դրամով, երկրորդ երեխային` 250 հազար դրամով: Երրորդ եւ ավելի երեխաներին տալիս ենք 100 հազար դրամ, որովհետեւ երրորդից սկսած` պետությունը սկսում է ինքն օժանդակել` որպես բազմազավակ ընտանիք: Արդեն 600 հազար դրամ հատկացրել ենք այդ ծրագրով:

Ծրագիրը շրջանում աշխուժություն է բերել, մյուս գյուղերից ասում են` մենք ինչու՞ չենք մտնում այդ ծրագրի մեջ: Պետությունից ոչ մի բան չենք ստացել, իհարկե, պետական բոլոր մարմինների կողմից նորմալ վերաբերմունք կա մեր կազմակերպության նկատմամբ: «Էստաֆետի» նման ծրագրեր շրջանում իրականացնում են «Մոնթե Մելքոնյան» հիմնադրամը Քարեգահ գյուղում, «Գուրգեն Մելիքյան» հիմնադրամը, Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը` «Ճառագայթ» հիմնադրամի միջոցով: Այս բոլոր ծրագրերը սկսեցին մեզնից հետո եւ իմ դրդմամբ: Ես էի իրենց առաջարկում, որ նման ծրագրեր անեն, եւ կարծում եմ` բոլորն էլ այդ ծրագրերից գոհ են, եւ արդյունքները տեսանելի են:

Մտածում եմ տեղում առաջացնել մի ուժ, որն ինքն իրենով սկսի բնակեցում անել: Այսինքն` տեղում ստեղծել այնպիսի մեխանիզմ, որն ինքն իրեն կարող է բազմապատկվել, վերարտադրվել եւ բազմանալ: Գյուղերում արդեն ամեն տարի երկու-երեք տնտեսություն է ստեղծվում: Հենց հիմա Աշոտ Սիմոնյանի աղջկա նոր ընտանիքին հատկացնում ենք երեք կով: Այդ կովերը վերցնում ենք մի կայացած տնտեսությունից, ու նրանք արդեն բավարար քանակի կովեր ունեն եւ ինքնուրույն կարող են զարգանալ: Ստացվում է, որ այստեղի ժողովուրդը դարձել է բնակեցման ակտիվ մասնակից:

- Իսկ ու՞մ սեփականությունն են տնտեսություններին հանձնված կովերը:

- Դրանք «Մենք» հասարակական կազմակերպության սեփականությունն են, որոնք պայմանագրերով տվել ենք պահելու: Ամբողջ կաթն իրենցն է: Երկու տարվա մեջ մի հորթն իրենցն է: Այդպես ունենք 90 կով: 19 ներդրող ունենք, որոնցից մեկը «Երկիր» միությունն է:

- Իսկ ինչպե՞ս եք հաշվետվություն տալիս ներդրողներին:

- Ինտերնետում ենք դնում: Տարին մեկ անգամ հաշվետվությունները թարմացնում ենք, բալանս ենք տպում (Տես կայքը` http://menqaa.narod.ru/):

- Քաշաթաղի բնակեցման ի՞նչ ճանապարհներ եք տեսնում` որպես այնտեղ երկար տարիներ բնակվող եւ այդ խնդիրներով զբաղվող մարդ:

- Վերջին երեք տարիներին նախկին վարչակազմի ղեկավարի կողմից հանցավոր գործունեություն տարվեց: Չեմ կարծում, որ մեր երկրի ղեկավարները չէին տեսնում, թե այստեղ ինչ է կատարվում, եւ ես մտածում եմ, որ դրա տակ հանցագործություն էր թաքնված: Եթե բնակեցնելու ցանկություն լինի, կանեն, ուղղակի պիտի բնակեցնելու այդ ցանկությունը լինի, ոչ թե ցանկություն լինի շինարարություն անելու: Շինարարություն անելն ու բնակեցնելը տարբեր բաներ են: Ու ոչ մի կապ, ըստ էության, չունեն իրար հետ: Այսինքն` եթե դու ինչ-որ տեղ տուն ես կառուցում ու ասում` այստեղ պետք է բերենք մարդ ապրեցնենք, այդ մարդը դառնում է այդ տան կահույքի մի մասը, որովհետեւ ինքը չի մասնակցում այդ պրոցեսին, ինքն ուղղակի դառնում է գործիք: Այս դեպքում բնակեցում ասածը հաստատ չի ստացվի: Այսինքն` շատ կարեւոր է այդ տարածքում բնակեցվող մարդկանց մասնակից դարձնել այդ գործընթացին: Երբեք պարտադիր չէ արհեստական ավաններ սարքել, ինչպես, ասենք, Վարդուտը, Քնարավանը, Առաջամուղը, պետք է մարդկանց իրենց ցանկություններից ելնելով բնակեցնել: Եթե մարդ ուզում է գյուղատնտեսությամբ զբաղվել, պարզ է, որ ամենալավ հողերը պիտի տաս, ոչ թե ամենալավ հողերը տաս ինչ-որ օլիգարխի, որպեսզի նա մշակի, այդ վերաբնակին էլ տանես մի անապատ տեղ:

- Այսինքն` այժմ դրսից մարդ բերելու անհրաժեշտություն չկա՞:

- Չէ, պիտի բերեն, բայց այդ մարդիկ չպիտի լինեն այնպիսիք, որ ասեն` մենք եկել ենք, դե հիմա մեզ կերակրեք: Պետք է բերել ակտիվ գյուղացիների, ոչ թե ապասոցիալական տարրերի: Այս տարածքը հատուկ վերաբերմունքի կարիք ունի, այսինքն` ընտրված մարդիկ պետք է լինեն:
Շատ կարեւոր է հասարակության ստեղծումը, առաջին հերթին` մարդկանց հետ կազմակերպչական աշխատանքը, էդ փողը երբեմն այդքան կարեւոր չէ: Հիմա ներդրումները կարող են շատանալ, բայց դա կարող է նշանակել, որ այնտեղ ընդամենը մի քանի փող ունեցողներ կհայտնվեն: Այդ փողը ոչ թե տանելու են արդեն տասը տարի այնտեղ ապրող ընտանիքի վրա ծախսեն, այլ ինչ-որ տեղ տներ են կառուցելու, այստեղից ինչ-որ մարդկանց են տանելու, որն էլ մի օր հնարավոր է շինանյութը վաճառի ու հեռանա: Նման դեպքեր շատ են եղել:

www.hetq.am

Պանդուխտ
01.12.2007, 20:38
Ինչ ուզում եք անվանեք, բայց թեմայի իմաստը չեմ հասկանում: Որքան էլ գոռանք, որ Արցախը Ադրբեջանի կազմում չի եղել կամ որ Ադրբեջան երկիրը գոյություն չունի, դրանով ոչինչ չի փոխվելու: Դե յուրե Ադրբեջան պետություն կա, դե յուրե նրա կազմում եղել է Ղարաբաղի ինքնավարությունը և առայժմ դեռ դե ֆակտո Ղարաբաղը ինքնակամ դուրս է եկել Ադրբեջանի կազմից: Իմ սուբյեկտիվ կարծիքով Հայաստանը պետք է մի կողմ քաշված մնար պատերազմից հետո և հետևեր բանակցություններին, հանդիսանալով Ղարաբաղի բնակչության անվտանգության գառանտ:

Ազրբեջանը չի ուզում բանակցել Արցախի հետ:

Խաչակիր
10.01.2008, 11:34
կարծիքս այն է, որ հակամարտության խաղաղ կարգավորման հարցում այդ տարածքները ադրբեջանցիներին տալը մեր գլխավոր հաղթաթղթերից մեկն է:Բայց դրանից ավել մի կտոր հողի հույս էլ թող չունենան::angry :angry :angry

Մարդիկ տարածք հանձնելը համարում են հաղթաթուղթ:

Հայեր ջան, ԵՐԲԵՔ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻՑ ԲԱՐՁՐ ՄԻ ԳՆԱՀԱՏԵ'Ք:

Նորմարդ
10.01.2008, 12:15
Մարդիկ տարածք հանձնելը համարում են հաղթաթուղթ:

Հայեր ջան, ԵՐԲԵՔ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻՑ ԲԱՐՁՐ ՄԻ ԳՆԱՀԱՏԵ'Ք:
Տարածք հանձնելուն ես էլ կողմ չեմ, այդ տարածքները չեն օկուպացվել, որ ետ վերադարձվեն այդ տարածքները արյան գնով են ազատագրվել:
Մեր դիվանագիտությունը ավելի ճկուն պիտի լինի իրականում այդ տարածքները ավելի քան 70 տարի օկուպացվել են Ադրբեջանի կողմից սա պիտի լինի մեր գլխավոր խաղաթուղթը: Հենվելով միջազգային իրավունքի և միջազգային պայմանագրերի վրա պիտի լուծվի այս խնդիրը, այլ տիպի լուծումը համարում եմ անօրինական և հակասող ՀՀ շահերին:

Smergh
19.01.2008, 17:20
Մեկ անգամ ևս ուշադիր կարդացի բոլոր գրառումներն այստեղ ու պետք է ասեմ ցավալի մի փաստ արձանագրեցի: Գոյություն ունեն հայեր` որոնց պետք է ապացուցել, որ Արցախն հայկական է ու երբեք Ադրբեջանի կազմում չի եղել:
Չե՞ք նկատում, թե ո՞ւմ, այսինքն ո՞ր քաղաքական գործչի տեսակետներն են, որ վարպետորեն քողարկված ու հակազգային տեսակետներով համեմված համառորեն պտտվում են զանազան թեմաներում ու մերթ մեզ կոչ անում հրաժարվել Հայ Դատի պահանջատիրությունից, մերթ թուրքական սահմանը բացելու միջոցով մեզ երջանկացնել և այլն և այլն և այլն:
Մի փոքրիկ անդրադրձ մոտակա անցյալին` ու ամեն ինչ իր տեղը կընկնի:
Արցախյան պատերազմում Ադրբեջանին ֆիասկոյից /լիակատար պարտությունից/ փրկեց հենց Հայաստանի ղեկավարությունը: Փոխանակ զարգացնելու մեր ուժերի հաջող առաջխաղացումը Գանձակի ու Եվլախի ուղղությամբ, ազատագրելու Նախիջևանը մեր ղեկավարությունը կայծակնային արագությամբ արձագանքեց Ադրբեջանական կողմի զինադադար կնքելու առաջարկին:
Այս պահին ակամայից հիշեցի 1920 թվականի ամռանը Հայաստանի բանակի կողմից Նախիջևանի ազատագրման տապալումը: Երբ մեր զորքերը հաջողությամբ ազատագրելով Բեյուք-Վեդին /այժմ Վեդի/ շարժվում էին Նախիջևանի ուղղությամբ` զորքի հրամանատարությունն ընդունում է Նախիջևանի ադրբեջանական բնակչության ներկայացուցիչների պատվիրակությանը, որոնք բանակի հրամանատարությանը Նախիջևանի ողջ ադրբեջանական բնակչության անունից "հավաստիացնում են", թե անվերապահորեն ընդունում են Հայաստանի Կառավարությունն ու նրա իշխանությունն իրենց վրա և խնդրում ռազմական գործողությունները դադարեցնել մինչև իրենք Երևանում բանակցություններ կվարեն Հայաստանի կառավարության հետ: Թուրքի սովորական խորամանկություն, որի խայծը մերոնք կուլ տվին առանց հասկանալու, որ այդ ամենն արվում է ժամանակ շահելու նպատակով:Մեր հրամանատարությունն ընդունում է այդ պայմանները ու քանի դեռ Երևանում գնում էին այդ "բանակցությունները" `բոլշևիկյան 11-րդ բանակի 400 հոգուց բաղկացած զորախումբն անցնելով Զանգեզուրի վրայով` հայտնվում է Նախիջևանում: Այնուհետև հետևում է Բոլշևիկյան Ռուսաստանի ուլտիմատումը Հայաստանի Կառավարությանը` "Դադարեցնել ամեն տեսակ ոտնձգությունները բանվորագյուղացիական Նախիջևանի խաղաղ բնակչության հանդեպ, հակառակ դեպքում այդ գործողությունները կդիտվեն որպես ոտնձգություն Խորհրդային Ռուսաստանի հանդեպ և կարժանանան մեր լիարժեք պատասխանին"
Ինչպես 1920-ին այնպես էլ բոլորովին վերջերս մենք պատմական բարենպաստ պահը ձեռքից բաց թողեցինք ու հիմա հայտնվել այնպիսի մի իավիճակում, որ արդեն մեր պետական այրերն են մեզ համոզում, որ առանց տարածքների զիջման մենք ոչ մի փոխհամաձայնության չենք կարող գալ Ադրբեջանի հետ:
Է Եղբա'յր, թույլ տաիք այն ժամանակ գրավեինք իրենց տարածքների մի մասը, որ հիմա զիջելու բան ունենայինք, թե չէ, ստացվում է, որ ազատագրված հայրենիքի հաշվին թշնամունց ակնկալում ենք, որ նա մեզ հանգիստ թողնի:

Javakhk
20.01.2008, 06:16
Արցախը Ադրբեջանի կազմում երբեք չի եղել ոչ de jure, ոչ de facto: Ահա այդ հարցի հիմնական կողմերը:

1. Նախ. երբ “կազմում լինել” տերմինը օգտագործում ենք որպես պատմական կամ քաղաքական արգումենտ, պիտի հասկանալ ՄԻԱՅՆ “սուվերեն պետության կազմում” լինելը: Այլապես, եթե իրար խառնենք ադմինիստրատիվ միավորների եւ սուվերեն պետությունների “կազմում լինելու” հանգամանքը, ապա տարրօրինակ հետեւությունների կհանգենք: Օրինակ. Արաբական Խալիֆաթի կազմում կար Արմենիա նահանգը, որի կազմում էին ողջ Ադրբեջանն ու Վրաստանը: Կարո՞ղ ենք մենք արդյոք այդ փաստը ներկայացնել որպես այդ տարածքների հայկականության ապացույց: Չե'նք կարող: Բյուզանդական Կայսրությունեւմ կար Առաջին Արմենիա կոչվող նահանգը, որի մեջ մտնում էր Տրապիզոնը ու էլի շատ բան: Ռուսական Կայսրության կազմում կար “Արմյանսկայա օբլաստ” նահանգը, որի մեջ մտնում էր Նախիջեւանը եւ Սուրմալուն: Բայց մեր մտքով անգամ չի անցնում ա'յդ փաստարկների հիման վրա պահանջել Տրապիզոնը կամ Նախիջեւանը:

2. Ուրեմն նախ անրադառնանք ՍՈՒՎԵՐԵՆ Ադրբեջանին (Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմում ԼՂԻՄ-ի գտնվելուն քիչ վարը կանրադառնամ): 1918-20 թ. անկախ ադրբեջանի մեջ Արցախը չի մտել: Ավելին, Ազգերի Լիգան Նախիջեւանը ճանաչել է որպես Հայաստանի մաս, իսկ Զանգեզուրն ու Ղարաբաղը` որպես վիճելի տարածքներ: Ադրբեջանը, ի տարբերություն Հայաստանի եւ Վրաստանի ՉԻ ՃԱՆԱՉՎԵԼ Ազգերի Լիգայի կողմից de jure հենց ԱՅՆ ՊԱՏՃԱՌՈՎ, որ հավակնել է Նախիջեւանին, Զանգեզուրին, Ղարաբաղին եւ Զաքաթալային: Ավելին Արցախը այդ շրջանում Ադրբեջանի կազմում չի եղել նաեւ de facto, քանի որ մղվել է փոփոխական հաջողությոմբ պայքար:

3. Անցնենք խորհրդայնի շրջանին: Ոմանք հիմնական շեշտը դնում են ԿՈՒՍԱԿՑԱԿԱՆ մարմնի (Կավբյուրոյի) որոշմամբ Արցախը Ադրբեջանին հանձնելու փաստի վրա: Դա կարեւոր է, բայց ամենակարեւորը չէ: Ամենակարեւորն այն է, որ Ադրբեջանական ԽՍՀ-ն սուվերեն չէր, եւ այդ Ադրբեջանական ԽՍՀ կոչվածի մեջ որեւե տարածքի մտնելը արժեք եւ իմաստ ուներ միայն խորհրդային իրավունքի տեսակետից: Իսկ դա առանձնապես մեծ բան ՉԷ, քանի որ ԽՍՀՄ-ում միլիոնավոր քառակուի կիլոմետր տարածք հանձնվել է մի հանրապետությունից մյուսը խորհրդային օրենքներին համապատասխանությամբ, միութենական եւ ինքնավար հանրապետությունները ստեղծվել եւ լուծարվել են խորհրդային օրենքներին համապատասխանությամբ: Ահա մի քանի օրինակներ. Կարելո-ֆիննական ԽՍՀ-ն ստեղծվեց ու լուծարվեց խորհրդային օրենքներով, բայց Ֆինլանդիան կամ կարել ազգը կարո՞ղ են հավակնել այդ տարածքին: Միջին Ասիայում ՌԽՖՍՀ-ից անջատվեց Կիրգիզական ԻՀՍՀ-ն ու նրա մի մասը կոչվեց Ղազախական ԽՍՀ (ի դեպ, կիրգիզների մի մասն էլ վերանվանվեցին ու կոչվեցին ղազախներ), մյուս մասը կոչվեց Կիրգիզական ԽՍՀ: Հիմա սուվերեն Կիրգիզիան կամ Ռուսաստանը ի՞նչ կարող են պահանջել: Այլ օրինակ. հյուսիսկովկասյան ազգերը Սիբիր աքսորելուց հետո դրանց ինքնավար հանրապետություններից առանձին տարածքներ միացվեցին Վրացական ԽՍՀ-ին: Հիմա սուվերեն Վրաստանը կարո՞ղ է հավակնել դրանց:

Նույն կերպ Արցախն էլ (նրա մի մասը, իրականում) խորհրդային շրջանում ըստ խորհրդային իրավունքի մտել է Ադրբեջանական ԽՍՀ կոչված միավորի մեջ: Սակայն այդ փաստը ՈՉ ավելի նշանակալի է, քան Վրաստանի մեջ հարավային Չեչնիայի մտնելու փաստը:

Ավելին, Արցախը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմից դուրս է եկել խորհրդային օրենքներին լիակատար համաձայնությամբ: Այսինքն խորհրդային իրավունքի տեսանկյունից 1991 թվին Արցախը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմում չէր, ինչպես եւ Օրենբուրգը Ղազախական ԽՍՀ-ի կազմում չէր, չնայած այն բանին, որ Օրենբուրգը ԵՂԵԼ ԷՐ Կիրգիզական ԻՍՀ-ի կազմում, իսկ Ստեփանակերտը ԵՂԵԼ ԷՐ Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմում…

4. Հետ-խորհրդային շրջանում արդեն ՍՈՒՎԵՐԵՆ պետությունը ԽՍՀՄ-ը չէր, եւ դարձյալ իմաստ ունի խոսել “պետությամ մեջ մտնելու” հարցի շուրջ: Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի տարածքի վրա խորհրդային օրենքների համապատասխանությամբ ստեղծվեցին ու ինքնահռչակվեցին երկու պոտենցիալ պետություն: Մեկը Ադրբեջանական Հանրապետությունը, մյուս` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը: Դրանցից առայժմ միայն առաջինն է ճանաչված միջազգային հանրության կողմից: Մյուսը, ինչպես Կոսովոն, դեռ գտնվում է ճանաչման ընթացքում:

Yerevanski
12.05.2008, 16:08
ՀԻՄՆԱՀԱՐՑԻ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՀԻՄՔԵՐԻ ԱՆՏԵՍՈՒՄԸ

Ղարաբաղյան հիմնահարցն ունի իր միջազգայնորենճանաչված հիմքերը։ Հայտնի է, որ 1921 թվականին, մինչ ԽՍՀՄ-ի կազմավորումը, նախ Մոսկվայի (1921թ., մարտ) և ապա Կարսի (1921թ., հոկտեմբեր) բազմակողմ միջպետական պայմանագրերով, որոնց տակ ստորագրել են Թուրքիան, Ռուսաստանը և Անդրկովկասի խորհրդային հանրապետությունները, Նախիջևանի մարզը հանձնվեց
ԱդրԽԱՀ խնամակալությանը։ Ադրբեջանական ԽԱՀ խնամակալությանը հանձնվեց (այլ ոչ թե կազմի մեջ մտցվեց) մի տարած , որը դեռևս 1920թ. նույն ԱդրԽԱՀ-ի կողմից արդեն ճանաչվել էր որպես Խորհրդային Հայաստանի անբաժանելի մասը։

Նույն 1921թ. հուլիսին Լեռնային Ղարաբաղը, որը նույնպես ճանաչվել էր Խորհրդային Հայաստանի անբաժանելի մաս, ՈԿ(բ)Կ Կովբյուրոյի որոշմամբ մտցվեց ԱդրԽԱՀ «սահմանների մեջ» ։
Ահա թե ինչ է ասված փաստաթղթում. «Ելնելով մուսուլմանների և հայերի միջև ազգային հաշտության անհրաժեշտությունից, Վերին և Ներքին Ղարաբաղի տնտեսական կապից, Ադրբեջանի հետ նրա մշտական կապից՝ Լեռնային Ղարաբաղը թողնել ԱդրԽԱՀ սահմաններում՝ նրան տալով լայն մարզային ինքնավարություն ՝
նրա կազմի մեջ մտնող Շուշի վարչական կենտրոնով» ։
Եթե որոշումը ըմբռնվի այնպես ինչպես այն գրված է ,ապա դժվար չէ նկատել ,որ

• 1) Ղարաբաղը չի դիտարկվում որպես Ադրբեջանի մաս ,
«Ադրբեջանի հետ Ղարաբաղի մշտական տնտեսական կապի մասին» փաստարկում Ղարաբաղը և Ադրբեջանը դիտարկվում են որպես աշխարհագրորեն տարբեր տարածքներ (ինչպես Չեխիան և Ալովակիան, Լեհաստանը և Գերմանիան) ։
• 2) Լեռնային Ղարաբաղը թողնվում է ոչ թե Ադրբեջանի, այլ Ադրբեջանի ԽորԻոդային Սոցիալիստական Հանրապետության սահմաններում (որոշման մեջ հստակ տարբերակված են աշխարհագրական և պետական կազմավորման անվանումները)

• 3) Որոշման Լեռնային Ղարաբաղի (Շուշի վարչական կենտրոնով) «ԱդրԽՍՀ սահմաններում» տրված է «լայն մարզալին ինքնավարության» պետական- իրավական կարգավիճակ։

• 4) ԱդրԽՍՀ-ն ստեղծվում է ոչ թե որպես կովկասյան թաթարների (այդպիսին էր այդ տարիներին Ադրբեջանի թուրքերի ազգային ինքնանվանումը) ազգային պետություն (այդ դեպքում այն կկոչվեր, ասենք, Կովկասի Թաթարական ԽՍՀ), այլ որպես հայ–մուսուլմանական պետություն ,որտեղ հայերին , «ելնելով
մուսուլմանների և հայերի միջև ազգային հաշտության անհրաժեշտությունից»
հնարավորություն է տրվում Լեռնային Ղարաբաղում ունենալ լայն իրավունք-
ներով ինքնուրույն որպես ադրբեջանահայության պետական-իրավական
պաշտպանվածության լրացուցիչ երաշխիք :

Հանրապետության լիիրավ ինքնիշխանությունը այն տարածքների նկատմամբ ,որոնք
ԱդրԽՍՀ-ին էին հանձնել 1921 թվականին :
Տարածքային ամբողջականության և ազգերի ինքնորոշման սկզբունքների միջև գոյություն չունեցող հակասության շուրջ բարձրացված աղմուկը սոսկ միջոց է բանակցությունները կեղծ հունով տանելու ղեպի արհեստականորեն ստեղծված փակուղի։ Այդ սկզբունքները չեն հակասում միմյանց, իսկ դրանցից առաջինը՝ տարածքային ամբողջականության սկզբունքը, ընդհանրապես կիրառելի չէ Ադրբեջանական Հանրապետության նկատմամբ, եթե վերջինիս սահմանների տակ նկատի ունենանք նախկին ԱդրԽՍՀ սահմանները։ ԱդրԽԱՀ իրավահաջորդությունից Ադրբեջանական Հանրապետության հրաժարվելու պայմաններում այդ տարածք-ները, որ ժամանակին օտարվել էին Խորհրդային Հայաստանից, դե-յուրե դարձան նրա իրավահաջորդի՝ Հայաստանի Հանրապետության, տարածքները։ Այնպես որ, 1991 թվականին, դեռևս մինչև Ադրբեջանական Հանրապետության միջազգային ճանաչումը, ԼՂՀ-ն հռչակվեց այն տարածքներում, որոնք միջազգային իրավունքով պատկանում էին Հայաստանի Հանրապետությանը, այն միակ պետությանը, որն իրավասու է բողոքարկել ԼՂՀ-ի այդ քայլը։ 1992թ. Ադրբեջանական Հանրապետությունը ճանաչվեց այն պահին, երբ բռնազավթել էր իրեն չպատկանող տարածքները և պատերազմ մղում էր ԼՂՀ-ի դեմ։ 1992թ. Երևանում լուրեր էին պտտվում, թե իբր ԱՄՆ-ի պետքարտուղար Բեյքերը հայտնել է հայ ղեկավարներին, որ ԱՄՆ-ը ճանաչել է Ադրբեջանական Հանրապետությանը, որպեսզի ձեռք բերի Բաքվի ագրեսիվությունը Սանձելու լծակներ ։ Պարզ է, որ 1992-ին «չեզոք» միջնորդները պետք է որ «չնկատեին» իրավական փաթեթի այս բոլոր անհերքելի փաստերը։ Սակայն նույնիսկ դա էլ բավական չէր բախման պատկերը փոխելու համար։

Ավելացվել է 54 վայրկյան անց
ԻՆՉՊԵ՛Ս է ԿԵՂԾՎՈՒՄ ՀԻՄՆԱՀԱՐՑԸ

Հայտնի է, որ ԱդրԽԱՀ-ն հիմնվել է որպես հայերի ու մուսուլմանների ընդհանուր,
միացյալ պետություն։ Դա ամրագրված է 20-ական թվականների բազմաթիվ, այդ թվում և պետաիրավակւսն բնույթի, հիմնարար փաստաթղթերում։ Արդեն իսկ ԱդրԽԱՀ
սահմաններում որպես խորհրդային պետականության ձև լայն իրավունքներով ինքնավար մարզ ունենալու ադբեջա նա հայության ճանաչված իրավունքը նրան դարձրել է այդ հանրապետության պետականակիր ազգերից մեկը։ Դա մեր ժողովրդի ստվար այդ հատվածի պետական-իրավական կարգավիճակն էր ԱդրԽԱՀ-ում, որ, ինչպես նշվեց, հիմնվել է որպես արտազգային (կամ՝ ինտերնացիոնալ) խորհրդային հանրապետություն և իբրև այդպիսին միակն է Եղել խորհրդային հանրապե- տությունների շարքում։ Հայերն, այսպիսով, ազգային փոքրամասնություն չեն եղել ԱդրԽԱՀ-ում, ինչպիսին եղել են ադրբեջանցիները Հայկական ԽԱՀ-ում։ Մի կողմից պետականակիր ազգ և մյուս կողմից ազգային փոքրամասնության՜ այսպիսին էին համապատասխանաբար Ադրբեջանի հայ ժողովրդի և հայաս¬տանաբնակ ադրբեջանցիների կարգավիճակները հակամարտության վերա բորբոքման նախօրեին։ Բնական է՝ այստեղ «հայելային նույնականության» կամ հավասարության մասին խոսք լինել չէր կարող։ Բայց եղավ, և հենց մեր թողտվությամբ։ Ավելին, մեր մամուլը Շարժման առաջին ամիսներին ու դրանից հետո լիքն էր հրապա-
րակումներով, որոնցում մենք ինքներս էինք ւսդրբեջա նա հայությանը համարում և այլոց ներկայացնում որպես ազգային փոքրամասնություն ԱդրԽԱՀ-ում։