PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Ինչ հասկանալ "Հայաստան" հասկացության տակ?



Lion
02.10.2008, 19:11
Երբ ես դեռ նոր էի սկսում աշխատել գրքիս վրա, իմ առջև կանգնեց մի քանի սկզբունքային հարցերի լուծում տալու անհրաժեշտությունը: Պահանջ առաջացավ, այսպես ասած, ձևավորել իմ մեթոդը: Մեթոդիս կարևորագույն բաղադրատարր-հարցերից մեկն էլ սա էր -

Ինչ հասկանալ "Հայաստան" հասկացության տակ?

Չծիծաղեք - հեշտ հարց չէ: Ընդ որում, բավականին բարդ է "Հայաստան" -ի հատկապես արևմտյան սահմանի որոշումը: Օրինակ -սկզբում ես որպես այդպիսին ընտրել էի Եփրատ գետը, բայց ընթացքում զգացի, որ սկզբունքային լրջագույն սխալ եմ անում: Ի վերջո հանգեցի սրան

Հատված <Հայ ժողովրդի ռազմական Տարեգիրք: Գիրք 1>-ից

<1. "Հայաստան" հասկացությունն ընդգրկում է պատմական Հայաստանի 18 նահանգ (Մեծ Հայքի 15 նահանգները, Փոքր Հայքը, Հայոց Միջագետքը և Կիլիկիան) և երկրագնդի վրա համապատասխանում է Կիլիկիա նահանգի Անամուռ հրվանդանից 32.8-րդ արևելյան երկայնությամբ մոտավորապես ուղիղ դեպի հյուսիս, Անտիտավրոսյան լեռներով դեպի հյուսիս-արևելք, Արգեյոս լեռան հարավով Ծամնդավ (Սեյհան) գետի վերին հոսանք, 37-րդ արևելյան երկայնությամբ մոտավորապես ուղիղ դեպի հյուսիս` մինչև Սև ծով, Սև ծովի ափից սկսած 41.8 հյուսիսային լայնությամբ մոտավորապես ուղիղ դեպի արևելք մինչև Կուր գետ, Կուր գետով մինչև Կասպից ծով, Կասպից ծովի ափից սկսած 38.5 հյուսիսային լայնությամբ մոտավորապես ուղիղ դեպի արևմուտք մինչև Տրպատունիք գավառի հյուսիս-արևելք` 46.3 արևելյան երկայնություն, 46.3 արևելյան երկայնությամբ` Տրպատունիք գավառի արևելյան սահմանով դեպի հարավ մինչև Վարառատ գետ, նրանից ուղիղ դեպի արևմուտք, Արասխ գետ, Զագրոշի լեռնաշղթա, նրանից 36.9 հյուսիսային լայնությամբ` մոտավորապես ուղիղ դեպի արևմուտք, Ամանոսյան լեռներով հարավ` մինչև Մուսա լեռան մոտի Միջերկրական ծովի ափ սահմանագծի միջև ընկած տարածքին: Երկրագնդի հենց այս մասում տեղի ունեցած իրադարձություններն են հիմնականում իմ կողմից ենթարկվել ուսումնասիրության:>

Ինչ կասեք??

Ambrosine
02.10.2008, 20:14
Ինչ-որ չափով ճիշտ մոտեցում ես հանդես բերել: Հայաստանը մեր պատմական հայրենիքն է, իսկ եթե ուզում ենք շեշտել մեր պետությունը, նշում ենք ՀՀ: Վերջին 3 երկրամասերի մասին ոչինչ չեմ կարող ասել, որովհետև դրանք շատ կարճ ժամանակ են <<լիարժեք>> հայկական եղել, իսկ 15 նահանգները միանշանակ Հայաստան են: Էս խնդիրը կարծում եմ` շատերի մոտ է առաջացել. թեկուզ գիրք գրելիս, դասախոսություն կարդալիս ...

Lion
03.10.2008, 13:07
Ինչ-որ չափով ճիշտ մոտեցում ես հանդես բերել: Հայաստանը մեր պատմական հայրենիքն է, իսկ եթե ուզում ենք շեշտել մեր պետությունը, նշում ենք ՀՀ: Վերջին 3 երկրամասերի մասին ոչինչ չեմ կարող ասել, որովհետև դրանք շատ կարճ ժամանակ են <<լիարժեք>> հայկական եղել, իսկ 15 նահանգները միանշանակ Հայաստան են: Էս խնդիրը կարծում եմ` շատերի մոտ է առաջացել. թեկուզ գիրք գրելիս, դասախոսություն կարդալիս ...

Այ հենց ստեղ էլ, Astgh ջան, կրկնում ես իմ սխալը, որը քիչ էր մնում անեի ես: Ընդհակառակը, բորոլ այդ նահանգներն էլ մինչև 1915 թ-ի ոճիրը ՆՈՒՅՆՔԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ են եղել, որքան ասենք Արցախը կամ Արարատը:)

Ողջ խնդիրն այն է, որ <Հայաստան> հասկացության տակ սխալմամբ ընկալում են

1. Մեծ Հայքի 15 հանագները
2. Հայկական լեռնաշխարհը նեղ իմաստով,

Ես կողմ եմ երկրորդ տարբերակին, բայց լայն իմաստով:)

Norton
03.10.2008, 13:16
Ես կողմ եմ երկրորդ տարբերակին, բայց լայն իմաստով

Լիոն ջան, բայց խի՞ ես բավարարվում միայն Հայկական լեռնաշխարհով(լայն իմաստով), բա ամբողջ Փոքր Ասիան, Միջագետքը ու Կենտրանական Ասիան՝ Ստոնհենջը հայկական ա՝ ուրեմն +Բրիտանիա, չհաշված, որ Եգիպտական բուրգերը կառուցվել են Հայկ նահապետի պատվին, այն էլ հայերի կողմից + Եգիպտոս՝ էլ ինչ մնաց՞, առայժմ այսքանով բավարարվենք երևի:

Պանդուխտ
03.10.2008, 13:37
Ողջոյն Lion,
Կարեւոր թեմա է, հայրենաճանաչութեան իմաստով: Գիտես պատմաբան չեմ, նորից՝ դիտումներս արձանագրեմ:
Աշխարհացոյցւոմ նշուած Հայոց 15 նահանգները, Արտաշէս Արքայի միաւորած հայկական ազգաւառների նահանգներն են: Աներկբայօրէն համաձայն եմ:
Փոքր Հայքը, Հետաքրքիր է եղել, ինձ համար, որ այս տարածքը Փոքր Հայք է կոչուել, չգիտեմ առաջին անգամ ում կողմից, մակեդոնացիների՞, թէ՝ հռովմայեցիների կողմից: Առանց պատճառի չէր կարող այդպէս կոչուել, հոծ հայ բնակչութիւն է ունեցել:ս
Հետաքրքիր է, բայց ինչո՞ւ: Քանզի հայկական անկախ թագաւորութիւն չի եղել այդ տարածքում, այն իմաստով, որ մենք հասկանում եմ «լիիրաւ» հայ թագաւորութիւնը՝ Հայ Առաքելական կրօնի տիրապետութեամբ, ու եկեղեցու ստեղծած գիր գրականութեան շնորհիւ, իր մշակութային բովում, ձուլող հայացնող ուժեղ մեքենայ:
Դասական իմաստով ընդունուած Հայի ինքնութիւնը բնորոշող երկու բնորոշիչները՝ քրիստոնէութիւնը եւ Հայ գիրն ու գրականութիւնը երբ ընդունուեց եւ արարուեց Հայաստանում, Փոքր Հայքը եւ այլ բնիկ հայկական տարածքներ, չէին մտնում Հայ Թագաւորութեան տարածքում, այլ խօսքով՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու, որի հետ եւ Հայ դպրութեան իշխանութեան տարածքում:
Փոքր Հայքը հայ է եղել միշտ, սակայն ենթակայ Հելլենական, Յունաբիւզանդական ձուլող մշակութային քաղաքականութեան:
Պատմութեան մէջ չի յիշատակուել, երբեւիցէ, Փոքր Հայքի տարածքում կառուցուած Հայկական ճարտարապետական ոճով տաճար, գուցէ մինչ Վասպուրական Արծրունեաց մեծ գաղթը, թէ՞ սխալ եմ:
Նոյնիսկ Օսմանեան տիրապերութեան շրջանում, մենք, տեսնում ենք ասորական եւ բիւզանդական ոճով կառուցուած եկեղեցիներ: Ասել ուզածս է՝ Բիւզանդական մշակութային դրուածքը շատ ուժեղ է եղել Փոքր Հայքում, Կապադովկիայում, Կոմագենէում եւ Կիլիկիայում:
Փաստօրէն, հայի երկիր Փոքր Հայքը, հնուց հայկական իշխանութիւնից զրկուել էր, այսինքն Մեծ Հայքից անջատ պետական միաւորումի մաս էր կազմել, որ յաճախ թշնամաբար էր տրամադրուած Մեծ Հայքի հանդէպ:
Արդեօ՞ք Փոքր-Հայեցի հայերից ստուար հաուածներ չի հելլենացաւ: Հաւանաբար այո՛: Մակեդոնացի Ալեքսանդրի աշխարհակալութեան հետեւանքով, ու դրան յաջորդող Հելենիստ պետութիւնների մշակութային քաղաքականութեան հետեւանքով, հնամենի (անտիկ) Փոքր Ասիան հելլենացաւ, թէեւ որոշ վայրերում, դեռեւս խօսում էին բնիկ խեթերի (հին կապադովկիացիներ) լեզուն:
Լիկիան, Փռիւգիան, Գաղատիան, Պոնտոսը, Կիլիկիան, Բիւթանիան, Պափլագոնիան եւ մնացեալ Փոքրասիական երկրները, եթէ մինչ այդ չէին հելլենացել, յոյն վաճառական ծովագնաց գաղթականութեան պատճառով, ապա Մակեդոնացու հելլեիստական արշաւանքներից ետք վերջնականապէս հելլենացան: Սրանից անմասն չէր կարող մնալ Փոքր Հայքի, Կապադովկիայի, Կոմմագենէի եւ Պոնտոսի հայախօսները:
Անտիկ ժամանակներում, մենք տեսնում ենք թագաւորութիւններ, որոնց ազգային կազմուածքը յայտնի չէ: Սելեւկիանների ժամանակ գոյութիւնը պահած Կոմագենէ-Ծոփք, Փոքր Հայքի եւ ամենայն հաւանականութեամբ՝ Պոնտոսի թագաւորութեան հիմնական բնակիչները հայերն էն եղել, մանաւանդ երբ Պոնտոսին միացաւ Փոքր Հայքի թագաւորութիւնը:
Մենք գիտենք, որ ազգութիւն չստեղծուեց հրեայ աղանդաւոր քարոզիչներ հիմնած նոր կրօնով, կամ Կեսարիայում դաստիարակուած Պարթեւի գործունէիութեամբ: Ազգութիւն կար, որի պատճառով Եփրատից արեւամուտ ընկած տարածքը օտար աշխարհագիրները անուանել են Minor Armenia:
Երբ նայում ես պատմական քարտէսներին, տեսնում, որ Փոքր Հայքը փոփոխակի սահմաններ է ունեցել:
Ընդհանրապէս՝ տեղական հայ աւագանու կողմից կառավարուող Փոքր Հայքը բիւզանդական դարաշրջանում տեսնում ենք ընլայնուած ու իր մէջ ներառած Կոմմագենէն, Կապադովկիայից հատուածներ: Փոքր Հայքը Բիւզանդական պետութեան ահագին ծառայութիւններ է մատուցել զօրքի, զօրվարների եւ ընդհանրապէս որպէս մարդկային տարր:
Արաբ Իսլամական խալիֆայութեան մղած պատերազմները Բիւզանդիոյ դէմ, Փոքր Հայքի եւ Կիլիկիոյ տարածքում տեղի են ունեցել երկար ժամանակ, ինչի պատճառով տարածքի ժողովուրդը, որ եթէ հայ էր մնացել մինչ այդ, կամ գաղթել էր, կամ էլ չափազանց նօսրացել էր տարածքում:
Բիւզանդիայի հակահայկական անհեռատես քաղաքականութիւնը Վասպուրականի ու Բագրատունի Հայ թագաւորութիւնների հանդէպ, հանգեցրեց նրան, որ Մեծ Հայքում մինչ այդ գոյացած այս երկու հայկական թագաւորութիւնների ժողովուրդը, քաջալերուեց գաղթելու արեւմուտք՝ Փոքր Հայք Կապադովկիա: Գաղթի ալիքի զօրացաւ մանաւանդ երբ սելջուկների ասպատակութիւնները յաճախակի դարձան, ու Բիւզանդիոյ նենգ քաղաքականութեան քակտած հայ իշխանութիւնների տեղ եկած ու բռնած օտար բանակները, չկարողացան պաշտպանել Մեծ Հայքի ժողովուրդին:
Գրեթէ ամայացած Կապադիովկիայում, Փոքր Հայքում նոր եկող հայեր խտացրին բնիկ հայերի շարքերը, եւ այստեղ է որ վերջնական յունացումից ազատուեցին տեղի հայերը:
Միջանկաեալ, երբ ասում եմ արեւմտահայ-արեւելահայ բաժանումների մեծ մասը շինծու են, այսպիսի պատմական դէպքեր նկատի ունեմ, երբ ծայր արեւելեան գաւառներից հայեր եկել ու բնակել են արեւմուտքում, օրինակ Կիլիկիոյ Լամբրոն բերդի տէր Օշինը (ճի՞շտ եմ):
Քարտէսի մասի՞ն էինք խօսում, Փոքր Հայքի սահմանները փոփոխակի են եղել, ու հենց այդ պատճառով, նախընտրելի է նոյն չափանիշով չմօտենալ Փոքր Հայքին, ինչ որ ունեմք Մեծ Հայքի պարագայում, որպէս սրբազան ու անփոխարինելի, սկզբնական ու վերջնական բնօրրան Հայ ազգի:
Փոքր Հայքի համար չի՛ գրուել մի աշխարհացոյց, ինչպէս արուել է Մեծ Հայքի համար
Նախընտրելի է ուսւոմնասիրել Փոքր Հայքի ժողովրդագրութիւնը, տեղանունները, որոնք համահունչ են Մեծ Հայքում սահմանակից Բարձր Հայքի ու Ծոփք նահանգների հայկական տեղանուններին:
Պիտի նշել որ այս տարածքում առկայ է հայ-խեթական ազգագրական ուժեղ շփում:
Պատմութիւնը վկայում է տարածքում գոյ հայ-հոռոմների մասին:
Մի անգամ պատմեցի սրանց մասին արաբախօս մի յոյն-հոռոմի, այնքա՜ն խանդավառուեց, որ յաւելեալ տեղեկանք խնդրեց նրանց մասին, մտածելով որ, թերեւս, աշխարհում հայի այս հատուածն էլ փրկուել է հերձուածող գրիգորեան աղանդից, ու սրբազան տիեզերական պատրիարքութեան մնացեալ հօտի հետ արժանանալու է երկնքի արքայութեան:
Ի հարկ է վերջին տողերս հեգնանք է.. տղան բարի ու ազնիւ երիտասարդ էր:
Տարածքում, դաւանանքի ու թեմական փոփոխութիւն շատ է տեղի ունեցել, նայած՝ պատմական ո'ր շժամանակաշրջանում ո'ր եկեղեցին ուժեղ է եղել, ո'ր եկեղեցական առաջնորդը ճարպիկ է եղել ու հափշտակել ուրիշի հօտը:
Գիտենք որ Խարբերդի դաշտի գիւղերում, պատմական Ծոփքի Անձիտում, որ Փոքր Հայք չէ, բայց Փոքր Հայքի նման երկար դարեր հայ թագաւորութիւն չի տեսել (Արշակունիների սկզբնական շրջանից ի վեր), Մեծամասնութիւն կազմող հայերի միջավայրում կային ասորի եւ յոյն գիւղեր (դաւանանքով՝ եկեղեցական պատկանելիութեամբ), որոնք հայերէի հետ սիրալիր ու բարեկամական յարաբերութիւններ ունէին, ու դրանցից շատերը ժամանակի ընթացքում հայացան, քանզի նենգ Բիւզանդիա չկար այլեւս Խարբերդի գիւղերում, այդ ժամանակահատուածում:
Սրանք հայերի ու Հայաստանի մօտ ապրողներն են, հայախօս են դարձել, հապա ինչ ասել նրանց համար, որ հեռու էին հայերից, մոռացել էին լեզուն, պատկանել են Յոյն Օրթոդոքս (Ուղղափառ) եկեղեցուն: Սրանցից շատը թուրքիայում մահմեդական դարձաւ, ու մոռացաւ Առաքելականն էլ Քաղկեդոնականն էլ, հայերէնն էլ յունարէն էլ, ու դարձաւ թուրք:
Արժէ յիշել կեսարացի յոյների թուրքական բարբառում գտնուող հայերէն բառերը, որոնք առանձին ուշադրութեան են արժանացել Աճառեանի կողմից:
Միմար Սինանը, տարածքի (Կեսարիա) հայերից թուրքացած լաւագոյն օրինակը կարող է լինել:

Հայոց Միջագետք, Գտնւում է առեւտրական ճանապարհների վրայ՝ հիւսիս-հարաւ, մանաւանդ արեւելք-արեւմուտք ուղիների: Մեծ Հայքը թուլացնել ուզող մրցակից պետութիւնները, առաջինը այս տարածքը Արուաստան ազգագաւառի հետ խլել են Մեծ հայքից: Հայաստանը, լինելով գերազանցապէս լեռնային երկիր, արտաքին աշխարհի հետ իր առեւտուրը կատարում էր այս տարածքի միջոցով: Պատահական չէ Հայ Արշակունի մայրաքաղաքի՝ Մծբինի գտնուելը այստեղ (Արուաստան), իսկ Տիգրան Բ Մեծի մայրաքաաղաքը գտնւում էր Հայոց Միջագետքի անմիջական հիւսիսում գտնուող Մեծ Հայքի Աղձնիքի Նփրկերտ գաւառում: Հացի շտեմարան էր, անծայրածիր դաշտերով ու Տիգրիսի հարկատու գետ ու առուներով: Հայերը միշտ էլ եղել են այստեղ, Արմէ-Շուպրիայից սկսած մինչ... այսօր: Հայաստանը քաղաքակրթուած Միջագէտքի հետ, Շումերի, Ակկադի հետ իր յարաբերութիւնները զարգացրեթ է այս տարածքում: Հայկական Էպոսում մեծ դեր ունեցող Տարք Անգեղի բերդ-ազգագաւառը դարձեալ գտնւում է Հայոց Միջագետքի հիւսիսում՝ հայոց Աղձնիքում:
Կիլիկիա Սիրում եմ միջերկրականի կապոյտը:

Ծանօթ.
-Հայերը յուներին տուել են «Հոռոմ» անունը:
-«Հայ-հոռոմ» բառակապակցումը նշանակում է հայ-քաղկեդոնիկ (հայ օրթոդոքս): գործածւում է զանազանելու համար լուսաւորչական հայերից: Սրանք դեռ եւս հայութիւննին չկորցրած հայեր են եղել:

Մեղապարտ
03.10.2008, 13:43
Լիոն ջան, բայց խի՞ ես բավարարվում միայն Հայկական լեռնաշխարհով(լայն իմաստով), բա ամբողջ Փոքր Ասիան, Միջագետքը ու Կենտրանական Ասիան՝ Ստոնհենջը հայկական ա՝ ուրեմն +Բրիտանիա, չհաշված, որ Եգիպտական բուրգերը կառուցվել են Հայկ նահապետի պատվին, այն էլ հայերի կողմից + Եգիպտոս՝ էլ ինչ մնաց՞, առայժմ այսքանով բավարարվենք երևի:

Գնահատելի հումոր է ,սակայն քո ասածի մեջ ճշմարտություն կա :
Տիրապետող մշակույթը , որը եղել է քո նշած տարածքներում , հստակ պատկանելիություն և ծագում ունի , որի ակունքները գտնվում են հայկական լեռնաշխարհում :
Այլ հարց է հայկական էթնոսը ինչքանով է մասնակցել աշխարհակառուցողական խնդիրների մեջ, և այլ հարց է մշակութային աշխարհը կցանկանա ճանաչել մեր մշակութային ներկայությունը , մեր ավտոխոն սահմաններից դուրս:
Եվ ամենա կարևորը մեր ունակությունները արդյոք բավարար են նման քննարկումներին մասնակցելու համար:

Norton
03.10.2008, 15:17
Գնահատելի հումոր է ,սակայն քո ասածի մեջ ճշմարտություն կա :
Տիրապետող մշակույթը , որը եղել է քո նշած տարածքներում , հստակ պատկանելիություն և ծագում ունի , որի ակունքները գտնվում են հայկական լեռնաշխարհում :
Այլ հարց է հայկական էթնոսը ինչքանով է մասնակցել աշխարհակառուցողական խնդիրների մեջ, և այլ հարց է մշակութային աշխարհը կցանկանա ճանաչել մեր մշակութային ներկայությունը , մեր ավտոխոն սահմաններից դուրս:
Եվ ամենա կարևորը մեր ունակությունները արդյոք բավարար են նման քննարկումներին մասնակցելու համար:

Բայց ով էր հումոր անում:o, ես լրիվ լուրջ էի;
Ու նույնիսկ ավելացնեմ՝ բասկերը ունեն հայկական ծագում + բասկերի երկիր, գերմանացիները ունեն արիական ծագում՝ այսինքն հայկական + Գերմանիա: Ու սա դեռ ամենը չի...

Lion
03.10.2008, 18:43
Norton


Լիոն ջան, բայց խի՞ ես բավարարվում միայն Հայկական լեռնաշխարհով(լայն իմաստով),

Ես բավարարվելու կամ չբավարարվելու խնդիր չուեմ: Ես ասում եմ այն, ինչ մերն է: Ավել բան, անձամբ ինձ, պետք չէ: Ես խոսում եմ այն տարածքների մասին, որոնց հայականությանը վստահ եմ 100 տոկոսով:


բա ամբողջ Փոքր Ասիան, Միջագետքը ու Կենտրանական Ասիան՝

Ես այդ տարածքները հայկական համարելու բավարար ապացույցներ չունեմ: Ունես` ապացուցիր ու պնդիր:


Ստոնհենջը հայկական ա՝ ուրեմն +Բրիտանիա,

Ստուհենջը կառուցել են արիական ծագում ունեցող կելտերը, գալերը: Այն ունի Հայկական ծագում, բայց հայկական չէ, քանի որ գալլերը հայեր չէին: Մեկ հազարմայկաի ընթացքում սրանք այնքան էին հեռացել հայերից, որ արդեն սխալ է խոսել նույն ժողովրդի մասին:


չհաշված, որ Եգիպտական բուրգերը կառուցվել են Հայկ նահապետի պատվին,

Ես նման բան չեմ ասել:


այն էլ հայերի կողմից + Եգիպտոս՝ էլ ինչ մնաց՞, առայժմ այսքանով բավարարվենք երևի:

Բավարարվիր: Ապրես, հումոր արեցիր, բոլորս ծիծաղեցինք: Իսկ այժմ անցնեմ ավելի լուրջ թեմաների...

Ավելացվել է 1 րոպե անց
Պանդուխտ ջան: Նախ թույլ տուր հիացմունքս արտահայտեմ քո գիտելիքների մակարդակի վերաբերյալ: Թեև համեստորեն գրեցիր, որ պատմաբան չես, սակայն գիտելիքներիդ ընդհանուր մակարդակը ավելին է, քան <պատմաբան> հորջորջված շատ-շատերինը: Հիացնում է նաև քո մտահորիզոնի խորությունը:)


Աշխարհացոյցւոմ նշուած Հայոց 15 նահանգները, Արտաշէս Արքայի միաւորած հայկական ազգաւառների նահանգներն են: Աներկբայօրէն համաձայն եմ:

:)


Փոքր Հայքը, Հետաքրքիր է եղել, ինձ համար, որ այս տարածքը Փոքր Հայք է կոչուել, չգիտեմ առաջին անգամ ում կողմից, մակեդոնացիների՞, թէ՝ հռովմայեցիների կողմից: Առանց պատճառի չէր կարող այդպէս կոչուել, հոծ հայ բնակչութիւն է ունեցել:ս
Հետաքրքիր է, բայց ինչո՞ւ:

Մ.թ.ա. 520 թ-ի ամռանը կնքվեց հաշտություն և վերջացավ Հայ-Պարսկական I պատերազմը: Արդյունքում Արիական Եռադաշինքում գերագահությունը կրկին անցավ պարսիկներին, իսկ Արմենիի հիմքի վրա արդեն ձևավորված Մեծ Հայքի թագավորությունը իր իշխանությունը պահպանեց Հայաստանի 14 նահանգների և 2 նահանգների կեսերի վրա, այն դեպքում, երբ Փոքր Հայքը, Հայոց Միջագետքի հարավային և արևմտյան մասն ու Անդրեփրատյան Ծոփքը, թեև ստացան լայն ներքին ինքնավարություն, այնուհանդերձ միացվեցին Պարսկաստանին ու կազմեցին նրա XIII սատրապությունը` Հիդարնյանների տոհմի ժառանգական գլխավորությամբ: Կիլիկիան, որտեղ պահպանվեց տեղի Սիենիսների ժառանգական կառավարումը, ևս միացվեց Պարսկաստանին ու կազմեց նրա IV սատրապությունը: Հենց այս ժամանակից սկսած էլ շրջանառության մեջ մտավ <Փոքր Հայք> տերմինը, ի հակադրություն <Մեծ Հայք>-ի:)


Քանզի հայկական անկախ թագաւորութիւն չի եղել այդ տարածքում, այն իմաստով, որ մենք հասկանում եմ «լիիրաւ» հայ թագաւորութիւնը՝ Հայ Առաքելական կրօնի տիրապետութեամբ, ու եկեղեցու ստեղծած գիր գրականութեան շնորհիւ, իր մշակութային բովում, ձուլող հայացնող ուժեղ մեքենայ:

Շատ ներեղություն: Ես չեմ համարում, որ Հայկական թագավորությունը «լիիրաւ» հայկական համարելու համար պարտադիր է <Հայ Առաքելական կրօնի տիրապետութեամբ, ու եկեղեցու ստեղծած գիր գրականութեան> տիրապետությունը: Իմ կարծիքով սա այնքան էլ ճիշտ մոտեցում չէ, քանի որ այդ դեպքում ՄԻՆՉև 301 թ-ը գոյություն ունեցող բոլոր Հայկական թագավորությունները կարելի է համարել <ոչ լիիրավ>: Ակնհայտ է, որ դա ճիշտ չէ...

Փոքր Հայքում կար անկախ թագավորություն մ.թ.ա. 331 թ-ից հետո: Չնայած Հիդարնյանների տիրապետության վերջում էլ սրանց տոհմը իր լայնածավալ տարաշքներում ըստ էության անկախ էր, բայց իսկական անկախությունը առաջացավ մ.թ.ա. 331 թ-ից հետո: Արիական Եռադաշինքին հաջորդած ժամանակաշրջանում Հայաստանի տարածքում գոյություն ունեին երեք թագավորություններ: Դրանցից իր իրական ուժով և ազդեցությամբ առաջնայինն էր իր գոյությունը շարունակած և սկզբում Հայաստանի 16, իսկ հետո` 14 նահանգ ընդգրկող Մեծ Հայքի թագավորությունը՝ Հայկազունիներին հաջորդած Երվանդունիների դինաստիայի գլխավորությամբ: Հաջորդը մ.թ.ա. 331 թ-ի հոկտեմբերի 1-ի Գավգամելայի ճակատամարտից անմիջապես հետո Հայկական նախկին XIII սատրապության սատրապ Միթրդատի կողմից հռչակված և նույն սատրապության տարածքն ընդգրկող Փոքր Հայքի թագավորությունն էր, իսկ երրորդը՝ Ծոփք հեռացած Կիլիկիայի Հայկական նախկին IV սատրապության սատրապ Սիենիսյան Արշամի կողմից մ.թ.ա. մոտ 323 թ-ին հռչակված և սկզբում Ծոփքն ու Հայոց Միջագետք նահանգներն, իսկ հետագայում միայն Ծոփք նահանգն ընդգրկող Ծոփքի թագավորությունը: Սակայն մ.թ.ա. 3-րդ դարի վերջին Փոքր Հայքն ընկավ Սելևկյանների գերիշխանության տակ և այնտեղ հաստատվեց հելենական դինաստիա: Փոքր Հայքում իշխող հելլենիստական արքայական դինաստիան խիստ վերապահումներով էր մոտենում Մեծ Հայքի թագավորության հետ համագործակցության հարցերին, իսկ հետագայում բանը նույնիսկ հասավ նրան, որ թագավորությունը կտակվեց Պոնտոսի թագավորությանը, ի դեմս Միհրդատ VI Եվպատորի (մ.թ.ա. 120-63)` դրանով իսկ հսկայական հարված հասցնելով Փոքր Հայքի թագավորության անկախությանը:
Պոնտոսի անկումից հետո, թեև Փոքր Հայքի թագավորությունը ձևականորեն պահպանվեց, սակայն որևէ անկախության նույնիսկ նշույլի մասին խոսք չկար: Այնուհանդերձ թագավորությունը կար, որը վերջնականապես վերացվեց մ.թ. 72 թ-ին...


Դասական իմաստով ընդունուած Հայի ինքնութիւնը բնորոշող երկու բնորոշիչները՝ քրիստոնէութիւնը եւ Հայ գիրն ու գրականութիւնը երբ ընդունուեց եւ արարուեց Հայաստանում, Փոքր Հայքը եւ այլ բնիկ հայկական տարածքներ, չէին մտնում Հայ Թագաւորութեան տարածքում, այլ խօսքով՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու, որի հետ եւ Հայ դպրութեան իշխանութեան տարածքում:

Բայց դա չի նշանակում, որ այդ տարածքները դադարեցին լինել հայկական:)


Փոքր Հայքը հայ է եղել միշտ, սակայն ենթակայ Հելլենական, Յունաբիւզանդական ձուլող մշակութային քաղաքականութեան:

Կար այդ պահը...


Պատմութեան մէջ չի յիշատակուել, երբեւիցէ, Փոքր Հայքի տարածքում կառուցուած Հայկական ճարտարապետական ոճով տաճար, գուցէ մինչ Վասպուրական Արծրունեաց մեծ գաղթը, թէ՞ սխալ եմ:

Չէ, այնքան էլ ճիշտ չէ... Օրինակ Համշենում պահպանվել են հնագույն հայկական ճարտարապետական հուշարձաններ, թեև ընդունում եմ, որ հռոմեա-բյուզանդական ազդեցությունն այդ տարածքներում հսկայական էր:


Արդեօ՞ք Փոքր-Հայեցի հայերից ստուար հաուածներ չի հելլենացաւ: Հաւանաբար այո՛: Մակեդոնացի Ալեքսանդրի աշխարհակալութեան հետեւանքով..., օրինակ Կիլիկիոյ Լամբրոն բերդի տէր Օշինը (ճի՞շտ եմ):

Իհարկե: Շատ միանգամայն ճիշտ ես:


Քարտէսի մասի՞ն էինք խօսում, Փոքր Հայքի սահմանները փոփոխակի են եղել, ու հենց այդ պատճառով, նախընտրելի է նոյն չափանիշով չմօտենալ Փոքր Հայքին, ինչ որ ունեմք Մեծ Հայքի պարագայում, որպէս սրբազան ու անփոխարինելի, սկզբնական ու վերջնական բնօրրան Հայ ազգի:

Գուցե - բայց Փոքր Հայքի պարագայում մեր խնդիրն ավելի հեշտ է, քանի որ բնությունն ինքն է սահմաններ գծել: Սև ծով հյուսիսում, Պարխարյան լեռներ արևելքում ու հարավում, Հալիս գետ` արևմուտքում...

Lion
03.10.2008, 18:46
Փոքր Հայքի համար չի՛ գրուել մի աշխարհացոյց, ինչպէս արուել է Մեծ Հայքի համար
Նախընտրելի է ուսւոմնասիրել Փոքր Հայքի ժողովրդագրութիւնը, տեղանունները, որոնք համահունչ են Մեծ Հայքում սահմանակից Բարձր Հայքի ու Ծոփք նահանգների հայկական տեղանուններին:

Սա մեր պատմաբանության մեծագույն բացերից է:Փոքր Հայքն ի սկզբանե սովետահայ պատմագիտության կողմից դիտվում էր կիսահայկական-կիսահունական տարածք և նրա պատմությունն այնքան վատ է ուսումնասիրված, որ հայոց պատմությանը նվիրված ոչ մի աշխատության մեջ նույնիսկ հիշատակություն չկա Հայաստանի տարածքում ստեղծված այնպիսի մի պետության մասին, ինչպիսին Տրապիզոնի կայսրությունն է: Կարծես ի սկզբանե ընդունվում է, որ դա հունական տարածք է:


Հայոց Միջագետք, Գտնւում է առեւտրական ճանապարհների վրայ՝ հիւսիս-հարաւ, մանաւանդ արեւելք-արեւմուտք ուղիների: Մեծ Հայքը թուլացնել ուզող մրցակից պետութիւնները, առաջինը այս տարածքը Արուաստան ազգագաւառի հետ խլել են Մեծ հայքից: Հայաստանը, լինելով գերազանցապէս լեռնային երկիր, արտաքին աշխարհի հետ իր առեւտուրը կատարում էր այս տարածքի միջոցով: Պատահական չէ Հայ Արշակունի մայրաքաղաքի՝ Մծբինի գտնուելը այստեղ (Արուաստան), իսկ Տիգրան Բ Մեծի մայրաքաաղաքը գտնւում էր Հայոց Միջագետքի անմիջական հիւսիսում գտնուող Մեծ Հայքի Աղձնիքի Նփրկերտ գաւառում: Հացի շտեմարան էր, անծայրածիր դաշտերով ու Տիգրիսի հարկատու գետ ու առուներով: Հայերը միշտ էլ եղել են այստեղ, Արմէ-Շուպրիայից սկսած մինչ... այսօր: Հայաստանը քաղաքակրթուած Միջագէտքի հետ, Շումերի, Ակկադի հետ իր յարաբերութիւնները զարգացրեթ է այս տարածքում: Հայկական Էպոսում մեծ դեր ունեցող Տարք Անգեղի բերդ-ազգագաւառը դարձեալ գտնւում է Հայոց Միջագետքի հիւսիսում՝ հայոց Աղձնիքում:

Միանգամայն ճիշտ ես: Ավելացնեմ, որ Հայոց Միջագետք նահանգը մինչև մ.թ.ա. 160 թ-ը, բնականաբար տարբեր քաղաքական կարճաժամկետ ընդմիջումներով, եղել է Մեծ Հայքի թագավորության կազմում: Մ.թ.ա. 160 թ-ին Արտավազդ II-ի ազգական Արայի կողմից հիմնադրված այս թագավորությունը ընդգրկում էր Հայոց Միջագետք նահանգը: Այն ոչ միայն ապահովում էր Մեծ Հայքի թագավորության հարավային սահմանի զգալի մասի պաշտպանությունը, այլև հարավից սպառնացող վտանգից համեմատաբար ապահով վիճակ էր ստեղծում նաև Ծոփքի, Կոմագենեի և Փոքր Հայքի թագավորությունների համար: Հայոց Միջագետքի թագավորությունում իշխող արքայատոհմը սերտ համագործակցություն էր իրականացնում Մեծ Հայքի թագավորության հետ և այս խելամիտ քաղաքականությամբ այնքան ամրապնդեց իր դիրքերը, որ հետագա դարաշրջանում հաճախ ինքն էր նեցուկ կանգնում Մեծ Հայքի թագավորությանը:
Պատմագիտության մեջ տարօրինակ է դասավորվել այս թագավորության ճակատագիրը: Շատ հաճախ Հայոց Միջագետք նահանգն ընդգրկող այս թագավորությունը չի համարվել և չի համարվում հայկական, իսկ այս ժամանակաշրջանի նրա ամենատաղանդավոր արքա Աբգար V Մեծը (մ.թ.ա. 23 - մ.թ. 50) սովետահայ պատմագիտության կողմից հայ չհամարված, անարդարացիորեն մոռացված, չընդունված, ժխտված և հայոց պատմության մեջ լիովին անհիմ իր արժանի տեղից զրկված արքաներից մեկն է: Ընդ որում այս ժխտողական մոտեցումը իրականացվել է հիմնականում հասկանալի կրոնա-քաղաքական մոտիվներով, այն ենթատեքստով, որ, ժխտելով նրա գոյությունը կամ վերջինիս մասին եղած բոլոր հիմնական տեղեկությունները հայտարարելով "հնարովի ու վիպական", ժխտվի նաև այդ կապակցությամբ հիշատակվող Հիսուս Քրիստոսի մասին հիշատակությունը և վերջինիս հետ կայացած Աբգար V Մեծի ունեցած նամակագրության փաստը: Վերջին փաստը գուցե և իրոք չի եղել, սակայն ոչ մի հիմք չկա միայն այդ հանգամանքը հիմք ընդունելով ժխտել մնացած փաստերը:
Այս կապակցությամբ անհրաժեշտ է նշել, որ նույնիսկ իր անաչառության մեջ երբեմն ծայրահեղությունների հասնող Մովսես Խորենացին (Գիրք 2, գլուխ 24) այս դեպքում լիովին վստահ, առանց կասկածի որևէ ստվերի և մեծ սիրով է պատմում Աբգար V Մեծի, որպես հայոց արքայի մասին` նույնիսկ չնչին ակնարկ իսկ չանելով վերջինիս հայ չլինելու վերաբերյալ: Իր հերթին.
1. Հայոց Միջագետքի թագավորությունը գտնվում էր Հայաստանի հիմնական նահանգներից մեկում` Հայոց Միջագետքում,
2. վերջինիս բնակչության ճնշող մեծամասնությունը հայեր էին,
3. Աբգար IV Սևը (մ.թ.ա. 26-23) Տիգրան II Մեծի թոռ Արտաշես II-ի (մ.թ.ա. 31-20) որդին էր,
4. Աբգար V Մեծի (մ.թ.ա. 23 - մ.թ. 50) մասին հիմնական տեղեկություններում վերջինս հանդես է գալիս ոչ միայն որպես տիպիկ հայ, այլև` որպես Հայոց Միջագետքի և Մեծ Հայքի արքա,
5. թագավորության արքաների և արքայազնների մեծամասնությունը կրում է զուտ հայերին բնորոշ անուններ ու մականուններ, իսկ մնացած մասը` պարթևներից հայերին անցած անուններ (Սանատրուկ, Պակուրի, Բակուր, Պարթանասպատ և այլն): Այսպես, զուտ հայկական են հետևյալ անուններն ու մականունները.
ա) Աբգար. տիպիկ հայկական անուն, որը բառացիորեն նշանակում է "ավագ այր" (Մովսես Խորենացի, գիրք 2, գլուխ 26): Տեղական արքաների ամենատարածված անունն էր, որը երբեմն հանդես էր գալիս որպես հիմնական, իսկ երբեմն էլ` որպես միայն արքայատոհմին բնորոշ անուն, որը հերթական արքան կրում էր իր հիմնական անվան հետ միաժամանակ (ինչպես օրինակ "Արշակ" անունը Պարթևական թագավորության արքաների պարագայում):
բ) Արա. տիպիկ հայկական անուն, որը կրել է թագավորության հիմնադիր Արան (մ.թ.ա. 160 - մոտ 127): Այս անունը գրականության մեջ հաճախ փոխանցվում է "Օրհոյ" կամ "Օրա" տեսքով, ինչը ճիշտ չէ:
գ) Արման. տիպիկ հայկական անուն, որը կրել են իշխող արքայատոհմի բազում ներկայացուցիչներ: Այն ուղղակիորեն նշանակում է "հայ մարդ"` կազմված լինելով հայերին և հայերենին անչափ բնորոշ "Ար" (հայ) և արիական ժամանակաշրջանի հայերենին բնորոշ ու այդ ժամանակներից էլ հայերենում պահպանված "մեն" (մարդ) բառերից (վերջինս անաղարտ տեսքով պահպանվել է հայերենի հետ ընդհանուր արիական արմատներ ունեցող անգլերենում □man/men□ տեսքով): Ըստ Խորենացու, սակայն, տեղական բարբառով անունը վերափոխվել է և սկսել է հնչել պարզապես "Ման" տեսքով (գիրք 2, գլուխ 24):
դ) Բաղդասար. տիպիկ հայկական անուն, որը կրել է Բաղդասարը (մ.թ.ա. մոտ 120-115): Այս անունը գրականության մեջ հաճախ փոխանցվում է "Բարադասար" տեսքով, ինչը ճիշտ չէ:
ե) Վահե. տիպիկ հայկական անուն, որը կրել է Վահեն (162-164): Այս անունը գրականության մեջ հաճախ փոխանցվում է "Վահի" տեսքով, ինչը կրկին ճիշտ չէ:
զ) Արիարմեն. տիպիկ հայկական մականուն, որը բառացիորեն նշանակում է "քաջ հայ": Այս մականունը կրել է Աբգար II-ը (մ.թ.ա. մոտ 69 - ուղ. 53) և նա արժանի է եղել դրան, քանզի նրա, որպես բացառիկ հատկանիշներով օժտված մարդու մասին, մեծ գովեստով է խոսում նույնիսկ խիստ բացասաբար տրամադրված Պլուտարքոսը ("Կրասոս", մաս 21, 22):
է) Հայզուտ. տիպիկ հայկական մականուն, որը կազմված է "Հայ" և "զուտ" (վերջինս ունի նվազեցնող, փոքրությունը ընդգծող իմաստ) բառերից: Այս մականունը կրել են Աբգար VII-ը (110-116) և Արման VII-ը (121-138):
ը) Երվանդ. տիպիկ հայկական անուն, որը կրել է Աբգար VII Հայզուտի որդին` արքայազն Երվանդը:
Հետաքրքիր է, որ օտարազգի մասնագետներն ավելի ակտիվ և որոշակիորեն են խոսում այս թագավորության հայկական էության մասին, թեև բնականաբար արտահայտվում են ոչ լրիվ, քանի որ մի կողմից լիովին ծանոթ չեն հայկական աղբյուրներին, իսկ մյուս կողմից էլ` գտնվում են հռոմեական աղբյուրների հայտնած տեղեկությունների ազդեցության տակ: Այսպես. ըստ եգիպտացի պատմաբան Ֆաուդ Հասան Հաֆիզի "Հայ ժողովրդի պատմությունը սկզբից մինչև մեր օրերը" աշխատության (ըստ Ն. Հովհաննիսյան "Արաբական երկրների պատմությունը", Երևան 2003, էջ 72-73). "Մ.թ.ա. 136 - մ.թ. 216 թվականներին գոյություն է ունեցել Ուրֆայի (Եդեսիայի – Մ.Հ.) հայ-արաբական էմիրությունը":
Այսպիսով, հաշվի առնելով բերված փաստերի ամբողջությունը և դրանց վերլուծությունը, ակնհայտ է, որ մենք գործ ունենք Հայաստանի տարածքում գտնվող, հայ հպատակներ ունեցող և հայ արքաների կողմից կառավառվող մի թագավորության հետ և ուղղակի ոչ մի հիմք չկա վերջինիս "ոչ հայականության" մասին խոսելու համար:


Կիլիկիա Սիրում եմ միջերկրականի կապոյտը:

Ես էլ...

Մեր Կիլիկիո անմար սրտով,
Մեր պապերի կարոտ <էրգրով>,
Հուսու ճերմակ առագաստով
գացինք բաց ծով...

Norton
03.10.2008, 18:51
Lion
Իմ նշած տարածքների հետ համաձայն է նաև Վանականը ուրեմն մի բան կա:
Իսկ Հայկի վերաբերյալ աելա Հերունին , իր ելույթներից մեկում՝ կարծում եմ ինքը քո համար վստահելի աղբյուրա:
Իսկ ինչ վերաբերվումա հումորին՝ քո նաև քո գրառումներից ելնելով կարելի է եզրակացնել, որ կելտերը, գալերը, գերմանացիները ուեն հայկական ծագում, ուրեմն ինչ իրենք ստեղծել են՝ պատկանում է հայերին՝ պատմական արդարության կողմն եմ:

Lion
03.10.2008, 18:55
Իմ նշած տարածքների հետ համաձայն է նաև Վանականը ուրեմն մի բան կա:

Նա ուրիշ բան նկատի ունի...


Իսկ Հայկի վերաբերյալ աելա Հերունին , իր ելույթներից մեկում՝ կարծում եմ ինքը քո համար վստահելի աղբյուրա:

Ինչ գիտես??? Բեր ելույթը բառացի, առանց աղավաղումների, նոր հաստատիր ասածդ: Հերունու վերաբերյալ այժմ շատ "սև" լեգենդներ են դրվել շրջանառության մեջ:(


Իսկ ինչ վերաբերվումա հումորին՝ քո նաև քո գրառումներից ելնելով կարելի է եզրակացնել, որ կելտերը, գալերը, գերմանացիները ուեն հայկական ծագում, ուրեմն ինչ իրենք ստեղծել են՝ պատկանում է հայերին՝ պատմական արդարության կողմն եմ:

Քո հիշատակած ազգերը ունեին ՀԱՅԿԱԿԱՆ ծագում, սակայն հայ չէին և չեն:) Հայկական ծագում ունենալն ու հայ լինելը իրար արտաքինից մոտ, բայց իրականում խիստ տարբեր բաներ են...

Norton
03.10.2008, 19:07
Ինչ գիտես??? Բեր ելույթը բառացի, առանց աղավաղումների, նոր հաստատիր ասածդ: Հերունու վերաբերյալ այժմ շատ "սև" լեգենդներ են դրվել շրջանառության մեջ:(


Հոպ, ԱՐ-ով ինքս եմ տեսել շուտ, ասելա:


Քո հիշատակած ազգերը ունեին ՀԱՅԿԱԿԱՆ ծագում, սակայն հայ չէին և չեն Հայկական ծագում ունենալն ու հայ լինելը իրար արտաքինից մոտ, բայց իրականում խիստ տարբեր բաներ են...

Էդ՝ իրենց "հայկական ծագում" ունենալն էլ շեշտելու կարիք կարծում եմ:

Ու ինչ դու ի նկատի ուեիր Հայկական լեռնաշխարհ՝լայն իմաստով ասելով:

Lion
03.10.2008, 19:15
Հոպ, ԱՐ-ով ինքս եմ տեսել շուտ, ասելա:

Ինձ ճիշտ հասկացիր: Ոչ թե քո խոսքերին եմ կասկածում, այլ ուղղակի վստահ եմ, որ նա ուրիշ բան, որոշ այլ նյուանսներով ու կոնտեկստով է ասել, որը դու, հնարավոր է, չես զգացել: Դրա համար էլ ասում եմ - մինչև հղումը վստահելի աղբյուրի վրա չտեսնեմ, չեմ հավատա, որ նա այդպիսի միտք է արտահայտել...


Էդ՝ իրենց "հայկական ծագում" ունենալն էլ շեշտելու կարիք կարծում եմ:

Չհասկացա...:think


Ու ինչ դու ի նկատի ուեիր Հայկական լեռնաշխարհ՝լայն իմաստով ասելով:

Ըհը - մոտենում ենք հետաքրքիր հարցերին: Բաց ցանկացած քարտեզ, որտեղ Հայկական լեռնաշխարհն է պատկերված, ու կտեսնես որն է <նեղ իմաստ>-ը: Օրինակ - Չգիտես ինչ չափանիշներով և ով հանկարծ որոշել է, որ Տավրոսյան լեռնաշղթայի տրամաբանական շարունակությունը հանդիսացող Անտիտավրոսյան լեռները... ՀԱյկական լեռնաշխարհի մեջ չեն մտնում... և նման բաներ...

Norton
03.10.2008, 19:33
[QUOTE=Lion;1209085]Ինձ ճիշտ հասկացիր: Ոչ թե քո խոսքերին եմ կասկածում, այլ ուղղակի վստահ եմ, որ նա ուրիշ բան, որոշ այլ նյուանսներով ու կոնտեկստով է ասել, որը դու, հնարավոր է, չես զգացել: Դրա համար էլ ասում եմ - մինչև հղումը վստահելի աղբյուրի վրա չտեսնեմ, չեմ հավատա, որ նա այդպիսի միտք է արտահայտել...
[QUOTE]

Ի՜նչ նյուանսներով էլ ասած լինի, ընդհանուր միտքը նույննա, բուրգերի կառուցումը կապել հայերի հետ:
Իմիջայլոց Հերունին կարծեմ ինկերին էլ էր վերագրում հայկական ծագում՝ բառերի նմանությունները հաշվի առնելով: Կարծում եմ Թուրոջանը ավելի խորը կասի ինչ ա ասել Հերունին:

Հիմա Անդրադառնանք Հայկական լեռնաշխարհին: Կոնկրետ ես հայկական եմ համարում միայն Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Կոմմագենեն, Հյուսիսային միջագետքի մի մասը ու նաև Կիլիկիան: Ու վերջ սրանից էն կողմ , հայկական տարածքների մասին խոսելը կարծում եմ անիմաստա:

Պանդուխտ
03.10.2008, 19:58
Հայոց Միջագետքը գտնւում է Ուրֆայի հիւսիսակողմը, իսկ «Միջագետք Ասորւոց» տարածքը, այսպէս է կոչուել, հաւանաբար, զանազանելու համար «Միջագետք Հայոց»ից:
Խօսքը մեր Ուրֆայի մասին է, որ մինչ 15 թիւը ուժեղ հայկական բնակչութիւն ունէր, որ հեշտօրէն չյանձնուեցաւ գաղթի հրահանգին:
Ուրֆան, բնիկ անուանումով Ուռհա քաղաքը, ոմանց մեկնաբանութեամբ այդպէս է կոչուել որով հայի քաղաք է եղել: «Ուր» բառը նկատելով քաղաք բառի հոմանիշ, ինչպէս՝ Ուրշալիմ, Ուրաք, Ուր, նմանապէս Ուրհա, կամ Ուրհայ նշանակում է հայի քաղաք:
«Հ» տառի «ֆ»ի փոխակերպումը բնորոշ է պարսկերէնի ազդեցութիւնը կրող տարածքներում: Այդպէս է եղել Ջուղհա քաղաքի անունը՝ Ջուլֆա:
Հիմա, ինչ որ նկատեցի, Ուրֆան հիւսիսի հայերի եւ հարաւի ասորիների միջատեղում է գտնւում: Եղել է Օսրոյենէ պետութեան մայրաքաղաքը: Այս անունը մեկնաբանում եմ՝ Ասորեան: «Ենէ» վերջածանցը հռովմէական է, իսկ «օսրո» նշանակելու է «ասորի»:
Հայերը քաղաքում միշտ գերիշխող են եղել, այնչափ որ ասորիների մայրենի լեզուն հայերէնն է եղել: Այժմ էլ հանդիպում եմ ուրֆացի ասորիների, որոնք հայերէնի ուրֆացիական բարբառով են խօսում հետս:
Այնպէս է եղել եւս խաչակիրների արշաւանքի ժամանակ, երբ նրանց դիմաւորողներն ու դաշնակցողները ընդհանրապէս եղել են տարածքի հայերը:
Հայ իշխանուհի Արտա-ն (Arda) ամուսնացել է Ուրֆան գրաւող խաչակիր թագաւորին հետ: Ժամանակի ընթացքում, խաչակիրեան Ուրֆան, ընդարձակելով իր շրջանը, ներառել է Հայոց Միջագետքից ու Օսրոյենէից գաւառներ, քաղաքներ:
Եգիպտական մեմլուք (?) Նուր ալ Դին ալ Զանկին, վերջ տուեց տարածքում հայկական իշխանութեան վերջին դրսեւորումին, ու այդ առթիւ Մատթէոս Ուռհայեցին գրեց յայտնի «Ողբն Եդեսիոյ»:
Եդեսիա անունը, Ուրֆայի հելլենականն է:
Կարծում եմ պիտի չի նոյնացնել Հայոց Միջագետքը եւ Օսրոյենէն:
Աբգարները այո՛, Արշակունի են եղել ու Մեծ Հայքի Արշակունի տոհմի ազգակից: Իսկ իր տիտղոսը կարծեմ եղել է Հայոց եւ ասորւոց թագաւոր: Դէ գիտէք, իշխողի համար էական չէ ազգութիւնը, կարեւորը իշխի:
Այդպէս՝Հայ բագրատունիներից մի ճիւղ վրացի դարձաւ, որպէսզի կարենայ իշխել վրացիներին:

Ambrosine
03.10.2008, 20:06
Այ հենց ստեղ էլ, Astgh ջան, կրկնում ես իմ սխալը, որը քիչ էր մնում անեի ես: Ընդհակառակը, բորոլ այդ նահանգներն էլ մինչև 1915 թ-ի ոճիրը ՆՈՒՅՆՔԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ են եղել, որքան ասենք Արցախը կամ Արարատը:)

Ողջ խնդիրն այն է, որ <Հայաստան> հասկացության տակ սխալմամբ ընկալում են

1. Մեծ Հայքի 15 հանագները
2. Հայկական լեռնաշխարհը նեղ իմաստով,

Ես կողմ եմ երկրորդ տարբերակին, բայց լայն իմաստով:)

Գուցե հայեր բնակվել են, բայց էն հայը չի եղել` իր ավանդույթներով... ավելի հույնին մոտ: Պանդուխտը լավ հիշեց Լամբրոնի տերերին

15 նահանգներն ենք ավելի շատ ընդունում, որովհետև այդ տարածքի վրա ունեցել ենք պետականություն, դեռ մի բան էլ կարելի է ասել, որ Ծոփքը անջատ ա եղել, Փոքր Հայքը անջատ ա եղել:
Իսկ Լայն իմաստով.... չգիտեմ...:think օրինակ` Հայոց Միջագետքի մեջ Մծբինն էլ ա մտնում. բայց Մծբինը հո հայկական չի?

Մեղապարտ
03.10.2008, 21:07
Հարգելի Լիոն մեկ անգամ արդեն խոսել ենք «եռադաշնության» վերաբերյալ , որտեղ ես արտահայտել եմ իմ կարծիքը այն մասին որ «Արիական Եռադաշինք» տերմինը սխալ է:
Հիմա ավելի հանագամանալից այս հարցի վերաբերյալ:
Ինչպիսին էր դավանաբանական դաշտի վիճակը մինչև Ասորիքի կործանումը , այսինքն մ.թ.առաջ 600 ից մինչև 500 թվականները: Այս հատվածում է ձևավորվել շեշտում եմ «համադաշնության » այլ ոչ թե «Արիական Եռադաշինք» գաղափարը :
Խնդրո առարկաան հասկանալու համար հարկավոր է հստակ պատկերացնել տարա ծամրջանի դավաաբա նական դաշտը և նրա վրա գերակշռող ուղղությունները, հակիրճ այն այսպիսին էր :
1)Հայաստան իրեն հպատակ տարածքներով -Արևապաշտություն
2)Ասորիք իրեն հպատակ տարածքներով-Լուսանպաշտություն
3)Հելլենական Փոքր Ասիա -Կրակապաշտություն
4)Նշված տարածքներում -Կռապաշտություն
Հայաստանը որպես արևապաշտական գաղափարախոսության կրող , մշտական հակամարտության հետ էր մնացած դավանաբանական գաղափարախոսների հետ:
Հայ-Պատթևական հիմնական հարվածներից հետո Ասորիքը որպես պետություն դաթարեց գոյություն ունե նալուց:
Բնականաբար որոշ ժամանակ պահանջվեց կողմերից իրենց ուժերը վերաասավորելու համար:
Տարածաշրջանում նման խնդիրներով զբաղված էին հիմնականում չորս մասնակիցներ
Հայերը, Պարթևները, Հրեաները , Հելլենները:
Բոլորիս հայտնի է որ Արևապաշտական գաղափարախոսության հիմնական կրողները տարածաշրջանում հայտնի է «Արիք» տարբերակով, չխորանալով այս երևույթի մեջ շեշ տենք, որ այն հավաքական իմաստ ունի և մատնանշում է բոլոր նրանց , ովքեր ընդունում են «Արևապաշտական» գաղափարախոսության գերա կայությունը և ընդունում են այդ գաղափարախոսության պահպանման և տարածման միայն ռազմական տարբերակը:
Ի տարբերություն Հայերի , այս ուղղության կողմնակիցներն էին Մարերը և Պարփևները:
Արևապաշտական գաղափարախոսության ներսում իշխանությունը անցավ «Արիքին»:
Որոնք հռչակեցին միաստվածությունը որպես բարձրացույն գաղափարախոսություն :
Հրեաները, Հելլեններ, Լուսնապաշտները և Կռապաշտները իրավունք ստացան երկրպագելու իրենց աստվածներին:
Ներքին փոխ համաձայնության շրջանակներում բարձրագույն քրմապետական իշխանությունը անցավ Հայաստանից (Երվանդունիներից) «Արիքին»:
Հելլենական աշխարհը Հռոմի գլխավորությամբ , ձեռք բերեց Ասորիքի գլխավոր զինանշանը , պայմանով որ կճանաչի հաջորդ Հայկական թագավորական դինաստիային և նրա օրինական իրավունքները:
Հրեաներ բաժանվեցին երկու մասի, մի մասը տեղափոխվեց Իրան, մյուս մասը վերադարձավ Երուսաղեմ:
Այս պարրագայում Արևապաշտական գածղափարախոսության հիմնական կրողը Հայկական կողմը համաձայնվեց համատիրական իրավունքներով ստեղծել «Արևապաշտա կան համադաշնություն » որտեղ իրավունքները և պարտավորությունները բաժանված էին ըստ ավանդական «Արևապաշտական» գաղափարախոսության:
Հայկական կողմը իրավունք տվեց նորաստեղծ համադաշնությանը հանդես գալ բարձրագույն արևապաշ տական զինանշանների ներքո :
Առանց հայկական կողմի նման որոշման անկարելի էր պատկերացնել թագավոր , առանց բարձրագույն շտանդարտի:

Lion
07.10.2008, 18:22
Norton ջան:

Արի Հերունուն հանգիստ թողնենք:B


Հիմա Անդրադառնանք Հայկական լեռնաշխարհին: Կոնկրետ ես հայկական եմ համարում միայն Մեծ Հայքը, Փոքր Հայքը, Կոմմագենեն, Հյուսիսային միջագետքի մի մասը ու նաև Կիլիկիան: Ու վերջ սրանից էն կողմ , հայկական տարածքների մասին խոսելը կարծում եմ անիմաստա:

Սկզբունքորեն համաձայն եմ: Մենք նույն բանն ենք ասում...:)

Պանդուխտ

Շնորհավորանքներս - արժեքավոր բաներ ես գրում, եղբայր: Թույլ կտաս ուղղակի մի քանի ուղղումներ ու լրացումներ??


Այնպէս է եղել եւս խաչակիրների արշաւանքի ժամանակ, երբ նրանց դիմաւորողներն ու դաշնակցողները ընդհանրապէս եղել են տարածքի հայերը:

Խոսքը Թորոս Եդեսացու մասին է: 1071 թ-ից հետո, երբ Բյուզանդիայի իշխանությունը Հայոց ՄԻջագետքում դրաձավ ձևական, Եդեսիան ընդգրկվեց Փիլարտոս Վարաժնունու պետության կազմի մեջ: Փիլարտոսի մահից հետո` 1085 թ-ին, երբ նրա պետությունը քայքայվեց, Փիլարտոսի հավատարիմ զորականներից մեկը` Թորոսը, տեր դարձավ Եդեսիային և փաստացի մինչև 1099 թ-ը, հաջողությամբ ետ մղելով հարևանների ոտնձգությունները, տիրեց անկախ մի պետության: Հենց նա էր, որ Եդեսիա հրավիրեց Երուսաղեմի թագավորության ապագա արքա Բալդուին Բուլոնացուն: Սա սկզբում համաձայնվեց Թորոսի հետ համատեղ իշխել, բայց հետո դավեց իր բարերարին, սպանեց նրան և հիմնեց Եդեսիայի կոմսությունը` իր գլխավորությամբ: Բայց նա կարճ իշխեց: 1100 թ-ին նա մեկնեց Երուսաղեմ և հռչակվեց արքա, իսկ Եդեսիայի կոմս հռչակեց իր քրոջ տղա Բալդուին Բուրգցուն...


Հայ իշխանուհի Արտա-ն (Arda) ամուսնացել է Ուրֆան գրաւող խաչակիր թագաւորին հետ:

Խոսքը Գաբրիել Մելիտեցու աղջկա մասին է: Սա, ինչպես և Թորոսը, Փիլարտոսի մահից հետո անկախ իշխեց Մելիտեում:


Եգիպտական մեմլուք (?) Նուր ալ Դին ալ Զանկին, վերջ տուեց տարածքում հայկական իշխանութեան վերջին դրսեւորումին,

Չէ - նա Եգիպտական մամլուք չէր:) Զանգիկյն Զանգյանների հզոր դինաստիայի հիմնադիրն ու ամենակարկառուն դեմքերից էր, որը գրավեց Եդեսիան 1144 թ-ին: Սա առիթ հանդիսացավ 2-րդ խաչակրաց արշավանքին...


ու այդ առթիւ Մատթէոս Ուռհայեցին գրեց յայտնի «Ողբն Եդեսիոյ»:

Ներսես Շնորհալին, ոչ թե ՄԱտթեոսը...:)


Կարծում եմ պիտի չի նոյնացնել Հայոց Միջագետքը եւ Օսրոյենէն:

Միանգամայն ճիշտ ես: Օսրոենեն ընկնում է Հայոց Միջագետքից ավելի հարավ ու հարավ-արևելք...


Աբգարները այո՛, Արշակունի են եղել ու Մեծ Հայքի Արշակունի տոհմի ազգակից: Իսկ իր տիտղոսը կարծեմ եղել է Հայոց եւ ասորւոց թագաւոր: Դէ գիտէք, իշխողի համար էական չէ ազգութիւնը, կարեւորը իշխի:

Իհարկե...


Այդպէս՝Հայ բագրատունիներից մի ճիւղ վրացի դարձաւ, որպէսզի կարենայ իշխել վրացիներին:

Այդ մասին տես

http://www.akumb.am/showthread.php?t=26877

Astgh


Գուցե հայեր բնակվել են, բայց էն հայը չի եղել` իր ավանդույթներով... ավելի հույնին մոտ:

Չէի ասի... դա տարածված մոլորություն է:


Պանդուխտը լավ հիշեց Լամբրոնի տերերին

Լամբրոնի տերերը Ուտիքահայեր էին...


15 նահանգներն ենք ավելի շատ ընդունում, որովհետև այդ տարածքի վրա ունեցել ենք պետականություն, դեռ մի բան էլ կարելի է ասել, որ Ծոփքը անջատ ա եղել, Փոքր Հայքը անջատ ա եղել:

Փոփքում, Հայոց Միջագետքում, Փոքր Հայքում և Կիլիկիայում ևս ունեցել ենք պետականություն: Ուղղակի այդ մասին լայն մասսաներին հայտնի չէ:


Իսկ Լայն իմաստով.... չգիտեմ... օրինակ` Հայոց Միջագետքի մեջ Մծբինն էլ ա մտնում. բայց Մծբինը հո հայկական չի?

Հայկական է, էն էլ ոնցա հայկական...:) Իսկ ինչու հանկարծ որոշեցիր, որ հայկական չի???

Վանական

http://www.akumb.am/showthread.php?p=1223505#post1223505

Պանդուխտ
07.10.2008, 21:03
Պանդուխտ

Շնորհավորանքներս - արժեքավոր բաներ ես գրում, եղբայր: Թույլ կտաս ուղղակի մի քանի ուղղումներ ու լրացումներ??
Անշո'ւշտ: Մի շնչով եմ գրել, հարցման նշան եմ դրել, մանրակրկիտ չեմ ստուգել, քեզ եմ թողել խօսքը վերջին: :)

Ambrosine
08.10.2008, 00:02
Astgh

Չէի ասի... դա տարածված մոլորություն է:

չէիր ասի... դու էլ 100 տոկոս վստահ չես;)


Լամբրոնի տերերը Ուտիքահայեր էին...
գիտեմ` հայեր էին. Լամբրոնի նախկին տերերը չէին սպանել Գագիկ 2 Բագրատունուն?


Փոփքում, Հայոց Միջագետքում, Փոքր Հայքում և Կիլիկիայում ևս ունեցել ենք պետականություն: Ուղղակի այդ մասին լայն մասսաներին հայտնի չէ:
Ստոպ. Լիոն ջան, վերցնել ու ասել, այս բոլորը հայկական են, նույնն է թե ասել, որ Աբխազիան էլ ա հայկական. բնակչության մոտ 60 տոկոսը հայեր են


Հայկական է, էն էլ ոնցա հայկական...:) Իսկ ինչու հանկարծ որոշեցիր, որ հայկական չի???
ընդունում եմ, որ նախկինում եղել են հայկական, Արտաշեսը սկսել է միավորման գործընթացը, Տիգրան 2-ը շարունակել, բայց ամեն դեպքում դրանք մեր տիրապետության տակ եղել են շաաաաատ քիչ

բա ինչի ես դու կարծում, որ հայկական են?:D
մի հարց էլ հազիվ հիշել եմ, տամ, որ չմոռանամ. էն աղբյուրները... որոնցից դու օգտվում ես, կատարում եզրահանգումներ, սովետի ժամանակ չկային? նոր են հայտնաբերվել?:8

Lion
08.10.2008, 12:13
Անշո'ւշտ: Մի շնչով եմ գրել, հարցման նշան եմ դրել, մանրակրկիտ չեմ ստուգել, քեզ եմ թողել խօսքը վերջին:

:)


չէիր ասի... դու էլ 100 տոկոս վստահ չես

Վստահ եմ:)


գիտեմ` հայեր էին. Լամբրոնի նախկին տերերը չէին սպանել Գագիկ 2 Բագրատունուն?

Ոչ: Գագիկին սպանեցին Կիզիստրա ամրոցի /Կանդակառնվիս, գտնվում է Կիլիկիայի ծայր հյուսիսում/ տերերը, ազգությամբ հույն Մանդալե եղբայրները:


Ստոպ. Լիոն ջան, վերցնել ու ասել, այս բոլորը հայկական են, նույնն է թե ասել, որ Աբխազիան էլ ա հայկական. բնակչության մոտ 60 տոկոսը հայեր են

Ոչ մի ստոպ:P Այստեղ պայմաններն ուրիշ են - սրանք բնիկ հայկական հողեր էին, որոնց բնակչության ճնշող մեծամասնությունը հայեր էին: Փոքր Հայք, Հայոց Միջագետք - հենց դա ոչինչ չի ասում?


ընդունում եմ, որ նախկինում եղել են հայկական, Արտաշեսը սկսել է միավորման գործընթացը, Տիգրան 2-ը շարունակել, բայց ամեն դեպքում դրանք մեր տիրապետության տակ եղել են շաաաաատ քիչ

Եթե <մեր>-ի տակ հասկանում ես Մեծ Հայքի թագավորությունը, ապա որոշ վերապահումներով համաձայն եմ: Բայց, <մեր>-ի տակ մտնում է նաև Հայոց Միջագետքի թագավորությունը, որի տիրապետության տակ էլ այն եղել է մինչև այդ թագավորության վերացումը: Իսկ հետագայում այդ քաղաքում ևս ճնշող մեծամասնություն էին կազմում հայերը...


բա ինչի ես դու կարծում, որ հայկական են?

Պարզ տրամաբանությամբ -

1. Քաղաքը գտնվում էր Հայաստանում,
2. Նրա բնակիչների ճնծող մեծամասնությունը հայեր էին,
3. Քաղաքը հիմնադրել էր Մեծ Հայքի արքա Վաղարշակ I-ը /մ.թ.ա. 247-225/


մի հարց էլ հազիվ հիշել եմ, տամ, որ չմոռանամ. էն աղբյուրները... որոնցից դու օգտվում ես, կատարում եզրահանգումներ, սովետի ժամանակ չկային? նոր են հայտնաբերվել?

Մեծագույն մասը կային, ուղղակի առկա էր դրանց նկատմամբ խիստ անփույթ, թեական ու թերարժեքության կոմպլեքսով հագեցած մոտեցում:(


Փոփքում

Երբեմն ինչ զվարճալի տեսք ասես, որ տառասխալով բառերը չեն ընդունում:)

Ambrosine
08.10.2008, 17:51
Ոչ: Գագիկին սպանեցին Կիզիստրա ամրոցի /Կանդակառնվիս, գտնվում է Կիլիկիայի ծայր հյուսիսում/ տերերը, ազգությամբ հույն Մանդալե եղբայրները
վաաայ, հիշեցի, 3 եղբայր էին չէ? 1111 թ. Թորոս 1-ինի զորքերը գրավեցին Կիզիստրան ու 3-ին էլ գերեցին, իսկ հետո Թորոսը մուրճով խփում ա մեկի գլխին ու սպանում:hands /էս դավոլնի դեմքը ոչ թե սպանելուն է ուղղված, այլ պատճառին:D/


Ոչ մի ստոպ:P Այստեղ պայմաններն ուրիշ են - սրանք բնիկ հայկական հողեր էին, որոնց բնակչության ճնշող մեծամասնությունը հայեր էին: Փոքր Հայք, Հայոց Միջագետք - հենց դա ոչինչ չի ասում?
ասում ա. բայց մենակ երևի մենք ենք այն հայկական կոչում, օտար աղբյուրներում երևի եսիմ ինչ օղլիական մասեր են կոչում. այ Հայկական լեռնաշխարհը բոլոր տեղերում հայկական ա


Եթե <մեր>-ի տակ հասկանում ես Մեծ Հայքի թագավորությունը, ապա որոշ վերապահումներով համաձայն եմ: Բայց, <մեր>-ի տակ մտնում է նաև Հայոց Միջագետքի թագավորությունը, որի տիրապետության տակ էլ այն եղել է մինչև այդ թագավորության վերացումը: Իսկ հետագայում այդ քաղաքում ևս ճնշող մեծամասնություն էին կազմում հայերը...
նկատի ունեի հենց թագավորությունը: Իսկ որ ասում ես` եղել են թագավորություններ, թագավորը հայ է եղել? /Ծոփքը գիտեմ, որ հայ է եղել/


Պարզ տրամաբանությամբ -

1. Քաղաքը գտնվում էր Հայաստանում,
2. Նրա բնակիչների ճնծող մեծամասնությունը հայեր էին,
3. Քաղաքը հիմնադրել էր Մեծ Հայքի արքա Վաղարշակ I-ը /մ.թ.ա. 247-225/
:think


Մեծագույն մասը կային, ուղղակի առկա էր դրանց նկատմամբ խիստ անփույթ, թեական ու թերարժեքության կոմպլեքսով հագեցած մոտեցում:(
ու ստեղ բաաան չեմ ասում, որովհետև դու գիտնականների զահլեն չունես:P

Lion
08.10.2008, 19:02
վաաայ, հիշեցի, 3 եղբայր էին չէ? 1111 թ. Թորոս 1-ինի զորքերը գրավեցին Կիզիստրան ու 3-ին էլ գերեցին, իսկ հետո Թորոսը մուրճով խփում ա մեկի գլխին ու սպանում /էս դավոլնի դեմքը ոչ թե սպանելուն է ուղղված, այլ պատճառին/

Ըհը:)


ասում ա. բայց մենակ երևի մենք ենք այն հայկական կոչում, օտար աղբյուրներում երևի եսիմ ինչ օղլիական մասեր են կոչում. այ Հայկական լեռնաշխարհը բոլոր տեղերում հայկական ա

<օղլի>-ներն ու <դաղ>-երը սաղ տեղերին էլ կպած են


նկատի ունեի հենց թագավորությունը: Իսկ որ ասում ես` եղել են թագավորություններ, թագավորը հայ է եղել? /Ծոփքը գիտեմ, որ հայ է եղել/

Այո: Խնդրեմ, տես թե ինչեր է գրում Հայոց Միջագետքի ամենահայտնի արքայի` ԱբգարV-ի, մասին Խորենացին:


ու ստեղ բաաան չեմ ասում, որովհետև դու գիտնականների զահլեն չունես

Ինձ մի վիրավորեք: Ես գաղափարական մարտիկ եմ, հանուն դրամանիշների… ըհը, ազգային արժեքների:P

Ambrosine
08.10.2008, 19:16
Այո: Խնդրեմ, տես թե ինչեր է գրում Հայոց Միջագետքի ամենահայտնի արքայի` ԱբգարV-ի, մասին Խորենացին:
անպայման կկարդամ


Ինձ մի վիրավորեք: Ես գաղափարական մարտիկ եմ, հանուն դրամանիշների… ըհը, ազգային արժեքների:P

երևի ճիշտ չհասկացար;) ասում եմ, որ էն ասածիդ պիտի ասեի դե ուրեմն գնա սրա հետ կռիվ արա, նրա հետ կռիվ արա. էս ապացուցի, էն ապացուցի. իսկ դու ասելու էիր` ես դրա կարիքը չունեմ, 100 տարի մնա, ինձ պետք չի... :P դրա համար էլ տենց նեյտրալ նախադասություն էի գրել

Lion
08.10.2008, 19:46
երևի ճիշտ չհասկացար ասում եմ, որ էն ասածիդ պիտի ասեի դե ուրեմն գնա սրա հետ կռիվ արա, նրա հետ կռիվ արա. էս ապացուցի, էն ապացուցի. իսկ դու ասելու էիր` ես դրա կարիքը չունեմ, 100 տարի մնա, ինձ պետք չի... դրա համար էլ տենց նեյտրալ նախադասություն էի գրել

Չէ, Աստղ ջան, կոկռազ ինձ սխալ ես հասկացել: Ես պատրաստ եմ այստեղ իմ ասած ամեն մի ՀԱՍՏԱՏ պնդման մասին լիքը ապացույցներ բերել: Այսինքն ես դատարկ բաներ չեմ ասում…

Իսկ քո ասած ձևով – դրանք ինձ կստիպեն սկսել փիլիսոփայության, օտարի ու ինֆորմատիկայի մինիմումից: Իսկ ես հիմա ուղղակի դրա ժամանակը չունեմ:)

Ambrosine
08.10.2008, 21:37
Չէ, Աստղ ջան, կոկռազ ինձ սխալ ես հասկացել: Ես պատրաստ եմ այստեղ իմ ասած ամեն մի ՀԱՍՏԱՏ պնդման մասին լիքը ապացույցներ բերել: Այսինքն ես դատարկ բաներ չեմ ասում…

Իսկ քո ասած ձևով – դրանք ինձ կստիպեն սկսել փիլիսոփայության, օտարի ու ինֆորմատիկայի մինիմումից: Իսկ ես հիմա ուղղակի դրա ժամանակը չունեմ:)

բայց մեկ ա չեմ հասկանում, թե ինֆորմատիկան ինչ կապ ունի պատմության հետ:8:think ասեմ, որ ռուսերենն էլ ա օտար համարվում. նենց որ քո միակ պրոբլեմը էն էն էն /անունը չեմ ուզում տամ/ օբյեկտիվ իրականությունը ամբողջովին ուսումնասիրող գիտությունն ա. ինչ ասես, ճիշտ ա, որովհետև կարաս հիմնավորես, որ էդ քո աշխարհայացքն ա, իսկ քո մոտեցումը պլյուրալիստական ա, որը ունի աշխարհայացքային բնույթ... բլա, բլաաաա, բլաաա...:D մի քանի փիլիսոփայի անուն էլ սովորի ու մեկ ու մեջ դրանց անունները տուր, եթե կարաս, դահլիճում գտնվողների գործերից մի երկուսը կարդա, ընթացքում շեշտի, իրանց մեջ ուռեն, տրաքեն.... ինչ ուզենան հերքեն, ասում ես` ամեն ինչ հարաբերական է, ա դալ'շե դահլիճում ծիշինա:D

մի խոսքով, ժամանակ գտի. գործդ հասցրու ավարտին. եթե դու ճիշտ ես, ուրեմն չեն կարա քեզ հերքեն. եթեր վերցրու...

Mefistofel
08.10.2008, 22:16
Թեմա զարգացավ... հեսա բացեմ...

Lion
09.10.2008, 12:02
բայց մեկ ա չեմ հասկանում, թե ինֆորմատիկան ինչ կապ ունի պատմության հետ:8:think

Ես էլ չեմ հասկանում: Բայց ասպիրանտուրայի ՄԻՆԻՄՈՒՄՆԵՐԻ ծրագրի մեջ այն կա:)


ասեմ, որ ռուսերենն էլ ա օտար համարվում. նենց որ քո միակ պրոբլեմը էն էն էն /անունը չեմ ուզում տամ/ օբյեկտիվ իրականությունը ամբողջովին ուսումնասիրող գիտությունն ա.

Այսինքն?


ինչ ասես, ճիշտ ա, որովհետև կարաս հիմնավորես, որ էդ քո աշխարհայացքն ա, իսկ քո մոտեցումը պլյուրալիստական ա, որը ունի աշխարհայացքային բնույթ... բլա, բլաաաա, բլաաա...:D

Ոչ: Ճիշտ է միայն այն, ինչ բավարար հիմնավորված է:


մի քանի փիլիսոփայի անուն էլ սովորի ու մեկ ու մեջ դրանց անունները տուր, եթե կարաս, դահլիճում գտնվողների գործերից մի երկուսը կարդա, ընթացքում շեշտի, իրանց մեջ ուռեն, տրաքեն.... ինչ ուզենան հերքեն, ասում ես` ամեն ինչ հարաբերական է, ա դալ'շե դահլիճում ծիշինա:D

Վատ միջոց չի փիլիսոփայությունը հաղթահարելու համար...


մի խոսքով, ժամանակ գտի. գործդ հասցրու ավարտին. եթե դու ճիշտ ես, ուրեմն չեն կարա քեզ հերքեն. եթեր վերցրու...

Անպայման, բայց ոչ հիմա:)


Թեմա զարգացավ... հեսա բացեմ...

Դավայ:)

Ambrosine
09.10.2008, 13:40
Ես էլ չեմ հասկանում: Բայց ասպիրանտուրայի ՄԻՆԻՄՈՒՄՆԵՐԻ ծրագրի մեջ այն կա:)
ուրեմն երևի պիտի Օֆիսը սովորես, թե չէ հո Պասկալ չպիտի սովորես


Այսինքն?
այսինքնը որի հետ էիր? ռուսերենը օտար չի? տես, կարող ա Մինիմուների մեջ ռուսերենն էլ նշված լինի կամ չգիտեմ. իսկ վերջի մասը փիլիսոփայության հետ էի


Ոչ: Ճիշտ է միայն այն, ինչ բավարար հիմնավորված է:
բայց փիլիսոփայությունը ինքը ասում է, որ ամեն ինչ հարաբերական է և հիմնված աշխարհայացքի վրա, բավարար հիմնավորված կարող է լինել մաթեմատիկան, իսկ հասարակական գիտությունները դիալեկտիկայի սկզբունքներով են


Վատ միջոց չի փիլիսոփայությունը հաղթահարելու համար...
;)


Անպայման, բայց ոչ հիմա:)
սպասում ենք

Lion
09.10.2008, 16:54
ուրեմն երևի պիտի Օֆիսը սովորես, թե չէ հո Պասկալ չպիտի սովորես:
Այսինքն?

այսինքնը որի հետ էիր? ռուսերենը օտար չի? տես, կարող ա Մինիմուների մեջ ռուսերենն էլ նշված լինի կամ չգիտեմ. իսկ վերջի մասը փիլիսոփայության հետ էի


Դու ինձ հասկացար:)


Ոչ: Ճիշտ է միայն այն, ինչ բավարար հիմնավորված է:

բայց փիլիսոփայությունը ինքը ասում է, որ ամեն ինչ հարաբերական է և հիմնված աշխարհայացքի վրա, բավարար հիմնավորված կարող է լինել մաթեմատիկան, իսկ հասարակական գիտությունները դիալեկտիկայի սկզբունքներով են

Էդքան էլ համաձայն չեմ պատմության տեսակետից, բայց արի չխորանանք:)


Անպայման, բայց ոչ հիմա

սպասում ենք

Ոչ շուտ... բայց անպայման:B

Մարկիզ
13.05.2009, 01:50
Ես, օրինակ՝ «Հայաստան» հասկացության տակ հենց հիմա, հենց այս պահին հասկանում եմ Անդրկովկասում սարեր-ձորերի վրա թառած մի պատառ երկիր, որտեղ բնակվում են մի խումբ անուղղելի ռոմանտիկներ, թացը չորից չտարբերող, մինչև հիմա էլ իրենց «ծովից ծով Հայաստանի», երբեմն նաև Բրիտանական կղզիների, Պիրենեյան թերակղզու հյուսիսային հատվածի և բազմաթիվ այլ տարածքների տեր ու տիրական համարող էակներ, որոնք միևնույն ժամանակ թքած ունեն այդ մի պատառ երկրի վրա:

Lion
13.05.2009, 17:59
Ես, օրինակ՝ «Հայաստան» հասկացության տակ հենց հիմա, հենց այս պահին հասկանում եմ Անդրկովկասում սարեր-ձորերի վրա թառած մի պատառ երկիր, որտեղ բնակվում են մի խումբ անուղղելի ռոմանտիկներ, թացը չորից չտարբերող, մինչև հիմա էլ իրենց «ծովից ծով Հայաստանի», երբեմն նաև Բրիտանական կղզիների, Պիրենեյան թերակղզու հյուսիսային հատվածի և բազմաթիվ այլ տարածքների տեր ու տիրական համարող էակներ, որոնք միևնույն ժամանակ թքած ունեն այդ մի պատառ երկրի վրա:

Դե չէ, եղբայր... Դու զգացմունքային ու մի քիչ էլ քաղաքական բնորոշումներ ես տալիս, իսկ ես հարցը ուզում եմ քննարկել զուտ պատմա-աշխարհագրական տեսանկյունից:)