Marduk
29.09.2008, 13:47
ՀՐԱՊԱՐԱԿԱՅԻՆ ԲԱՆԱՎԵՃ ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ ԵՎ ԳԱՐԵԳԻՆ Բ-Ի ՄԻՋԵՎ
Անկախությունից ի վեր թերեւս մեկ անգամ է եղել հրապարակային բանավեճ հայկական ինքնության շուրջ: Բանավիճող կողմերն էին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը եւ Վազգեն Մանուկյանը: 1992-ին Վազգեն Մանուկյանը առաջ քաշեց «համաշխարհային ազգի» թեզը, որը կարճ կարելի է բնութագրել որպեզ համաշխարհային ազգ-կառույցի գաղափար, որը հետաքրքրությունների ոլորտը ոչ ավել, ոչ պակաս ամբողջ երկրագունդը պետք է լիներ: Հայերը հրեաների նման պետք է որեւէ համաշխարհային առաքելություն ստանձնեն եւ դառնան համաշխարհային խաղացող: Վազգեն Մանուկյանին հակադրվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, որը առաջ քաշեց «սովորական ազգի» թեզը, այսինքն հայերը սովորական ազգ պետք է դառնան, որոնց հետաքրքրությունների ոլորտը Հայաստանն է եւ նպատակը «նորմալ» երկիր կառուցելը, իսկ սփյուռքն ընդամենը պետք է նպաստի Հայաստանի կայացմանը: Այդ բանավեճը ցնցեց 88-ի շարժումը եւ արդյունքում «համաշխարհային ազգի» կողմնակիցները ստեղծեցին ԱԺՄ կուսակցությունը եւ դարձան ընդիմություն:
Եւ ահա, արեւոտ եւ ջինջ երկնքում անսպասելիորեն փայլատակեց կայծակը, Սերժ Սարգսյանը ԱՄՆ-ում սփյուռքահայերի հետ հանդիպման ժամանակ հրապարակ նետեց հայկական ինքնության մասին իր նոր թեզը` «Հայի ինքնությունը չպետք է լինի բարդ և խորհրդավոր, այն պետք է հրաժարվի լեզվական, կրոնական, մշակութային, կուսակցական կամ գաղափարական տարանջատումներից: Անգլիախոս, թուրքախոս, ռուսախոս կամ հայախոս հայը, առաքելական, կաթոլիկ, բողոքական կամ մահմեդական հայը, սոցիալիստ կամ ժողովրդավար հայը, ազա¬տական կամ ազգայնական հայը` պարզապես հայ է: Հայկական ինքնությունը չպետք է սահմանափակվի ինքն իր «ճշմարիտ» հատվածի մեջ ու պարփակվի` փորձելով պահպանել ինքնամփոփ անաղարտությունը: Հարատևման բանալին բազմազանությունն է, իսկ բնության անաղարտ տեսակները դատապարտված են: Հայկական ինքնության հովանու տակ բազմազանությունն է: Հայկական բազմազանության շաղախը հանդուրժողականությունն է: Հանդուրժողական ենք մենք այսօր: Պիտի դառնանք: Պարտավոր ենք դառնալ»:
Երկու օր անց Սերժ Սարգսյանին հակադարձեց Գարեգին Բ-ն. «Սուրբ մյուռոնի դրոշմով ճանաչենք ազգային եւ քրիստոնեական մեր ինքնությունը»: Ըստ էության Գարեգին Բ-ն համարում է, որ հայ ազգը կարող է լինել միայն քրիստոնեա, այն էլ Հայ առաքելական եկեղեցու հետեւորդ: Այդ գաղափարի կայացմանն է ուղղված «հակաաղանդավորական» շարժումը եւ նրա ակտիվ ջատագով «Մեկ ազգ» կուսակցությունը, որը, ըստ որոշ տվյալների, ֆինանսավորում է եկեղեցին: Իսկ մշակույթի կառավարության կողմից ֆինանսավորվող «Մեկ ազգ, մեկ մշակույթ» փառատոնները հակասում են Սերժ Սարգսյանի նոր թեզին:
Ինչպես 1992-ին, այս անգամ եւս իշխանությունը կարող է բաժանվել երկու հտավածների` վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, որը 1992-ին «համաշխարհային ազգի» ակտիվ կողմնակիցն էր եւ ԱԺՄ-ի հիմնադիր ադամներից մեկը, ավելին, ԱԺՄ-ի կանոնակարգի մշակման պատասխանատուն, այս անգամ ճիշտ հակառակ թեզի կողմնակիցն է, որի աշխարհայացքը կարելի է սահմանել այսպես. «համախմբվենք եկեղեցու շուրջ եւ ինքնապահպանվենք»: Այս մոտեցումն այսպես է քննադատում Սարժ Սարգսյանն իր պատմական ելույթում. «Հայկական ինքնությունը չպետք է սահմանափակվի ինքն իր «ճշմարիտ» հատվածի մեջ ու պարփակվի` փորձելով պահպանել ինքնամփոփ անաղարտությունը: Հարատևման բանալին բազմազանությունն է, իսկ բնության անաղարտ տեսակները դատապարտված են»:
Այսպիսով, Հայկական երրորդ Հանրապետությունը սկսեց ալեկոծվել ինքնության շուրջ երկրորդ բանավեճը: Ինչպիսի քաղաքական ջրբաժաններ կառաջացնի այս նոր բանավեճը:
lragir.am
Անկախությունից ի վեր թերեւս մեկ անգամ է եղել հրապարակային բանավեճ հայկական ինքնության շուրջ: Բանավիճող կողմերն էին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը եւ Վազգեն Մանուկյանը: 1992-ին Վազգեն Մանուկյանը առաջ քաշեց «համաշխարհային ազգի» թեզը, որը կարճ կարելի է բնութագրել որպեզ համաշխարհային ազգ-կառույցի գաղափար, որը հետաքրքրությունների ոլորտը ոչ ավել, ոչ պակաս ամբողջ երկրագունդը պետք է լիներ: Հայերը հրեաների նման պետք է որեւէ համաշխարհային առաքելություն ստանձնեն եւ դառնան համաշխարհային խաղացող: Վազգեն Մանուկյանին հակադրվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, որը առաջ քաշեց «սովորական ազգի» թեզը, այսինքն հայերը սովորական ազգ պետք է դառնան, որոնց հետաքրքրությունների ոլորտը Հայաստանն է եւ նպատակը «նորմալ» երկիր կառուցելը, իսկ սփյուռքն ընդամենը պետք է նպաստի Հայաստանի կայացմանը: Այդ բանավեճը ցնցեց 88-ի շարժումը եւ արդյունքում «համաշխարհային ազգի» կողմնակիցները ստեղծեցին ԱԺՄ կուսակցությունը եւ դարձան ընդիմություն:
Եւ ահա, արեւոտ եւ ջինջ երկնքում անսպասելիորեն փայլատակեց կայծակը, Սերժ Սարգսյանը ԱՄՆ-ում սփյուռքահայերի հետ հանդիպման ժամանակ հրապարակ նետեց հայկական ինքնության մասին իր նոր թեզը` «Հայի ինքնությունը չպետք է լինի բարդ և խորհրդավոր, այն պետք է հրաժարվի լեզվական, կրոնական, մշակութային, կուսակցական կամ գաղափարական տարանջատումներից: Անգլիախոս, թուրքախոս, ռուսախոս կամ հայախոս հայը, առաքելական, կաթոլիկ, բողոքական կամ մահմեդական հայը, սոցիալիստ կամ ժողովրդավար հայը, ազա¬տական կամ ազգայնական հայը` պարզապես հայ է: Հայկական ինքնությունը չպետք է սահմանափակվի ինքն իր «ճշմարիտ» հատվածի մեջ ու պարփակվի` փորձելով պահպանել ինքնամփոփ անաղարտությունը: Հարատևման բանալին բազմազանությունն է, իսկ բնության անաղարտ տեսակները դատապարտված են: Հայկական ինքնության հովանու տակ բազմազանությունն է: Հայկական բազմազանության շաղախը հանդուրժողականությունն է: Հանդուրժողական ենք մենք այսօր: Պիտի դառնանք: Պարտավոր ենք դառնալ»:
Երկու օր անց Սերժ Սարգսյանին հակադարձեց Գարեգին Բ-ն. «Սուրբ մյուռոնի դրոշմով ճանաչենք ազգային եւ քրիստոնեական մեր ինքնությունը»: Ըստ էության Գարեգին Բ-ն համարում է, որ հայ ազգը կարող է լինել միայն քրիստոնեա, այն էլ Հայ առաքելական եկեղեցու հետեւորդ: Այդ գաղափարի կայացմանն է ուղղված «հակաաղանդավորական» շարժումը եւ նրա ակտիվ ջատագով «Մեկ ազգ» կուսակցությունը, որը, ըստ որոշ տվյալների, ֆինանսավորում է եկեղեցին: Իսկ մշակույթի կառավարության կողմից ֆինանսավորվող «Մեկ ազգ, մեկ մշակույթ» փառատոնները հակասում են Սերժ Սարգսյանի նոր թեզին:
Ինչպես 1992-ին, այս անգամ եւս իշխանությունը կարող է բաժանվել երկու հտավածների` վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, որը 1992-ին «համաշխարհային ազգի» ակտիվ կողմնակիցն էր եւ ԱԺՄ-ի հիմնադիր ադամներից մեկը, ավելին, ԱԺՄ-ի կանոնակարգի մշակման պատասխանատուն, այս անգամ ճիշտ հակառակ թեզի կողմնակիցն է, որի աշխարհայացքը կարելի է սահմանել այսպես. «համախմբվենք եկեղեցու շուրջ եւ ինքնապահպանվենք»: Այս մոտեցումն այսպես է քննադատում Սարժ Սարգսյանն իր պատմական ելույթում. «Հայկական ինքնությունը չպետք է սահմանափակվի ինքն իր «ճշմարիտ» հատվածի մեջ ու պարփակվի` փորձելով պահպանել ինքնամփոփ անաղարտությունը: Հարատևման բանալին բազմազանությունն է, իսկ բնության անաղարտ տեսակները դատապարտված են»:
Այսպիսով, Հայկական երրորդ Հանրապետությունը սկսեց ալեկոծվել ինքնության շուրջ երկրորդ բանավեճը: Ինչպիսի քաղաքական ջրբաժաններ կառաջացնի այս նոր բանավեճը:
lragir.am