Դիտել ողջ տարբերակը : Ժամանակակից հայ պատմավեպը
Բարև Ձեզ:
Այս թեմայում կուզենայի զրուցել ժամանակակից հայ պատմավեպի մասին: Թեման բացեմ ես, իսկ հետո արդեն կլրացնեք դուք:
Ըստ իս պատմավեպը, որպես արվեստի գործ, ունի 2 բաղկացուցիչ տարր, բուն պատմությունը և դրան գումարած գեղարվեստական մասը: Հենց այս երկու տեսակետից էլ սկսենք պատմավեպերի և դրանք հեղինակների ոճերի քննարկումը: Ես բանկանաբար գրում եմ իմ կարծիքը.
1. Ժամանակակից հայ ամենահայտնի պատմավեպեր գրողը թերևս ոչ անհայտ Սուրեն Այվազյանն է: Վերջին 2 տասնամյակներում գրված պատմավեպերի շարքում նրա պատմավեպերը լավագույններից են. մասնավորապես “Այր հայրենյաց”-ը հանդիսանում է լրիվ թարմ խոսք չարչրկված պատմավեպերի ժանրում:
Սուրեն Այվազյանի
ա) Դրականը: Այս գրողի ոճի անվիճելի դրականը հայ պատմավեպի ժանր մտցրած “էքշոն”-ն է, երբ հեղինակը ուշադրությունը բևեռում է ոչ այնքան բնության ու նրա երևույթների նկարագրման վրա, այլ ասենք ռազմական մանրամասներին: Ընդ որում, առաջիններին էլ ամենևին անտեսված չեն, սակայն իրենց մեծածավալությամբ չեն հոգնեցնում ընթերցողին: Ըստ իս “էքշոն”-ը հայ պատմավեպ Սուրեն Այվազյանի մտցրած նորույթներից է,
բ) Բացասականը: Բացասականը ընդհանուր է նաև հետագա գրողների պարագայում, սակայն Սուրենի դեպքում այն արտահայտվում է ամենաքիչը: Դա պատմական հիմքի թուլությունն է, պատմական փաստերի շփոթումը: Ընդ որում երևում է, որ դրանք չեն արվել դիտավորյալ, ինչպես ասենք Դյումայի պարագայում, այլ հանդիսացել են ուղղակի գիտելիքի պակաս: Մասնավորապես, նույն “Այր հայրենյաց”-ում տրված են գոյություն չունեցած Ասորեստանի արքաներ, խառնաշփոթ է ներկայացված Հայկազունիների գահացանկը և այլն: Հաջորդ բասացական տենդեցը, որը կրկին ընդհանուր է բոլորի համար, սակայն Սուրենի մոտ, ի տարբերություն մյուսների, հասնում է ծայրահեղություններ, դա աոչ իրական իդեալիզմն է. այս պամաբանի ստեղծագործության մեջ հայերը հանդես են գալիս որպես գեր-մարդիկ, որոնց բնորոշ են մարդկային բոլոր առաքինությունները, իսկ նրանց հակառակորդները, ընդհակառակը, իսկական գազաններ են: Ավելորդ էլ է ասել, որ այս ամենը իրականության մոտ չէ:
2. Հաջորդը Սասուն վարդանյանն է: Նրա ստեղծագործություններից առավել հայտնի են “Արամ աշխարհակալ”-ը և “Գերագույն քուրմ, արքայից արքա”-ն:
ա) Դրականը: Այս գրողի ոճի ոնվիճելի դրականը, որը կրկին նորույթ է, հայ պատմավեպ մտցրած “պալատային ինտրիգներ”-ի ժանրն է: Ճիշտ է, այն չի գերակշռում գրքերի մեջ, ինչպես նույն Դյումայի պարագայում, սակայն հաճելի է կարդացվում:
բ) Բացասականը: Նույնն է, ինչ Սուրենի պարագայում, սակայն առավել վատ աստիճանի. պատմական փաստերի չիմացություն, բացահայտ պատմական սխալներ... Օրինակ, “Գերագույն քուրմ, արքայից արքա”-ում Հայկ նահապետի հակառակորդը Սարգոն Աքքադացին է /անընդունելի է ժամանակագրական տեսակետից/, բայց Հայկը սպանում է ոչ թե նրան, այլ զորավարին` Բել անունով: Վեպում առկա են “դրավիդյանններ” անունով ցեղեր /սա ժամանակակից տերմին է/, Արամ Հայկազունին շփոթվել է Արարատյան թագավորության արքա Արամի հետ, վեպի վերջում... Չինաստանը ընդունում է Արարատյան թագավորության գերիշխանություն և այլն: Բացասական է նաև սեքսուալ տեսարանները, որոնք, թեև և հետաքրքրություն են մտցնում վեպի մեջ, սակայն անընդհատ կրկնվում են նույն տեսարաններով:
3. Ջոնիկ Մելիքյան: Մեր սփյուռքահայ գրողներից է, որի ոճը հագեցված է խորը ազգասիրությամբ: Հայտնի են նրա վեպերը արիական թեմաներով: Կարելի է ասել, որ մեր “ամենաարիական” գրողն է, թեև “արիականության” թեման մեր պատմավեպ մտցրեց Սուրեն Այվազյանը:
ա) Դրականը: Այս գրողի ոճի ոնվիճելի դրականը հայ պատմավեպում հետագա զարգացում տված “էքշոն” ժանրն է: Այն վեպերին հաղորդում է մի անգերազանցելի հմայք, քանի որ կարդալուց հաճախ թվում է, թե ինքդ ես ներկա ճակատամարտին: Դրական է նաև “արիական մշակույթ”-ի ցուցադրումը, կրոնական տեսարանների նկարագրումը և այլն:
բ) Բացասականը: Նույնն է, ինչ մյուսների պարագայում, սակայն ծայրահեղ վատ աստիճանի. պատմական փաստերի չիմացություն, բացահայտ պատմական սխալներ... Շփոթված և ժամանակակից են ներկայացված երբեք նույն ժամանակում չապրած հայ և միջագետքյան արքաները, Խեթթի արքաները, մի քանի հարյուրամյակով սխալ է ներկայացված արիական արշավանքների ժամանակը Բացասական է նաև սեքսուալ տեսարանները, որոնք, թեև և հետաքրքրություն են մտցնում վեպի մեջ, սակայն անընդհատ կրկնվում են ընդ որում նույն տեսարաններով և նույնիսկ նույն արտահայտություններով:
Այսպիսով` 1-5 բալանոց սանդղակով գնահատելիս ունենք հետևյալ տեսարանը.
1. Սուրեն -
պատմական հիմքը – 5 -
գեղարվեստական հիմքը – 5
2. Սասուն
պատմական հիմքը – 3 -
գեղարվեստական հիմքը – 4
3. Ջոնիկ
պատմական հիմքը – 2 -
գեղարվեստական հիմքը – 4
Առայժամ այսքանը – հետաքրքիր է Ձեր կարծիքները...
Ի դեպ - ուզում եմ ուղղում մտցնել վերևումս գրած պոստի մեջ: Իրականում Ջոնիկ Մելիքյանը սփյուռքահայ գրող չէ, այլ ապրում է Հայաստանում:
Հուսով եմ հարգելի պարոն Մելիքյանը շատ չի նեղանա ակամա այս սխալիս համար...:)
Լիոնի նշածներից կարդացել եմ միայն Սասուն Վարդանյանի Արամ աշխարհակալը, և այն էլ միայն առաջին հատորը: Անկեղծ ասած ինձ դուր չի եկել: Գիրքը հաստափոր էր, բայց շատ նյութ չկար մեջը: Նույն բանը կարելի էր մի չորս անգամ բարակ գրքի մեջ տեղավորել: Համաձայն եմ Լիոնի հետ, որ նա շատ վատ գիտե պատմությունը, մինչդեռ գրում է պատմավեպ: Վեպում ամեն բան հայրեին վերագրելը կարող է դուրեկան լինել մարդկանց, բայց եթե դրա ճշմարիտ լինելը , մեղմ ասած, կասկածելի է, ինչ իմաստ ունի դա: Այսպես, Բաքվի նավթը և գազը հենց այս վեպում են հայտնաբերվում: Հենց այստեղ է գցվում նաև Փոթի քաղաքի հիմքը հայ իշխան Փոյթի կողմից: Հեղինակը նաև շատ թեթև է վարվում պատերազմների ու բանակների հետ: Ասենք մի 50.000 մարդ մեկ ճակատամարտում զոհելը սովորական բան է այդ գրքում:
Պետք է մատնանշեմ, որ թեթև ու կարդացվող գիրք է, իսկ հեղինակը շատ հայրենասեր է:
Լիոնի նշածներից կարդացել եմ միայն Սասուն Վարդանյանի Արամ աշխարհակալը, և այն էլ միայն առաջին հատորը: Անկեղծ ասած ինձ դուր չի եկել: Գիրքը հաստափոր էր, բայց շատ նյութ չկար մեջը: Նույն բանը կարելի էր մի չորս անգամ բարակ գրքի մեջ տեղավորել: Համաձայն եմ Լիոնի հետ, որ նա շատ վատ գիտե պատմությունը, մինչդեռ գրում է պատմավեպ: Վեպում ամեն բան հայրեին վերագրելը կարող է դուրեկան լինել մարդկանց, բայց եթե դրա ճշմարիտ լինելը , մեղմ ասած, կասկածելի է, ինչ իմաստ ունի դա: Այսպես, Բաքվի նավթը և գազը հենց այս վեպում են հայտնաբերվում: Հենց այստեղ է գցվում նաև Փոթի քաղաքի հիմքը հայ իշխան Փոյթի կողմից: Հեղինակը նաև շատ թեթև է վարվում պատերազմների ու բանակների հետ: Ասենք մի 50.000 մարդ մեկ ճակատամարտում զոհելը սովորական բան է այդ գրքում:
Պետք է մատնանշեմ, որ թեթև ու կարդացվող գիրք է, իսկ հեղինակը շատ հայրենասեր է:
Ճիշտ ես - ես էլ գործնականում նույն կարծիքին եմ, թեև մինչև վերջ կարդացե եմ երկու հատորն էլ: Ստեղ էն իմ ասած իդեալիզմի ամեանավատ տարբերակն է: Ի դեպ, երբ վերջացնեմ կարդալ վեպերդ, այստեղ գրելու եմ նաև քո մասին` ըստ վերը բերված չափանիշների: Հատկապես հետաքրքիր է` "էքշն"-ի պահով կանցնես Այվազյանին, թե ոչ :)
Ախ, Աստված, թույլ տուր ինձ ավարտել իմ պատմավեպը... Ափսոս էլի, գրողը տանի, ամիսներով չեմ կարողանում թեկուզ մեկ տող գրել..
Ճիշտ ես - ես էլ գործնականում նույն կարծիքին եմ, թեև մինչև վերջ կարդացե եմ երկու հատորն էլ: Ստեղ էն իմ ասած իդեալիզմի ամեանավատ տարբերակն է: Ի դեպ, երբ վերջացնեմ կարդալ վեպերդ, այստեղ գրելու եմ նաև քո մասին` ըստ վերը բերված չափանիշների: Հատկապես հետաքրքիր է` "էքշն"-ի պահով կանցնես Այվազյանին, թե ոչ :)
Ախ, Աստված, թույլ տուր ինձ ավարտել իմ պատմավեպը... Ափսոս էլի, գրողը տանի, ամիսներով չեմ կարողանում թեկուզ մեկ տող գրել..
Էքշնը որն է :oy
Իսկ ինչի մասին է քո վեպը, եթե գաղտնիք չէ: Որ ժամանակներին է վերաբերվում:
Էքշնը որն է :oy
Իսկ ինչի մասին է քո վեպը, եթե գաղտնիք չէ: Որ ժամանակներին է վերաբերվում:
Չգիտեմ, թե տերմինն ինչքան հաջող եմ օգտագործում - այն վերցված է հոլիվուդյան ֆիլմերի ժանրերից: Նկատի ունեմ իրադարձությունների նկարագրման դինամիկան, դրա բարձր կամ ցածր բնույթը, մի խոսքով, այն, ինչը ստիպում է "կպնել գրքին ու պոկ չգալ": Իմ մոտ պատմավեպ է, որը վերաբերվում է Հայոց պատմության որոշ հանգուցային իրադարձություններին` Հայկի ու Բելի ճակատամարտ, գրերի գյուտ, Ավարայր, Անիի կառուցում և այլն: Մոտ 300 էջ արդեն գրել եմ, բայց վերջին ամիսներին ոչ մի կերպ չի հաջողվում շարունակել: Ու ցավն էլ հենց այն է, որ և ցանկություն կա, և "մուսա", բայց... ժամանակ չկա - դե գիտես, էլի, նման գործի համար պետք է, որ օրական գոնե 3-4 ժամ քեզ խանգարող չլինի...
Չգիտեմ, թե տերմինն ինչքան հաջող եմ օգտագործում - այն վերցված է հոլիվուդյան ֆիլմերի ժանրերից: Նկատի ունեմ իրադարձությունների նկարագրման դինամիկան, դրա բարձր կամ ցածր բնույթը, մի խոսքով, այն, ինչը ստիպում է "կպնել գրքին ու պոկ չգալ": Իմ մոտ պատմավեպ է, որը վերաբերվում է Հայոց պատմության որոշ հանգուցային իրադարձություններին` Հայկի ու Բելի ճակատամարտ, գրերի գյուտ, Ավարայր, Անիի կառուցում և այլն: Մոտ 300 էջ արդեն գրել եմ, բայց վերջին ամիսներին ոչ մի կերպ չի հաջողվում շարունակել: Ու ցավն էլ հենց այն է, որ և ցանկություն կա, և "մուսա", բայց... ժամանակ չկա - դե գիտես, էլի, նման գործի համար պետք է, որ օրական գոնե 3-4 ժամ քեզ խանգարող չլինի...
Կարծում եմ իմ վեպերում իրադարձություններն արագ են զարգանում: :)
Քո գրքի պահով մի փաքր զարմացած եմ: Արդյոք շատ չես? խառնել ժամանակաշրջանները: Կկարողանաս արդյոք ի վերջո տակից դուրս գալ: Իմ կարծիքով ավելի ճիշտ կլիներ առանձին առանձին անդրադառնալ:
Տակից դուրս գալու պահով ես էլ եմ կասկածում, բայց հույս ունեմ` կհաղթահարեմ - տեսնենք :) Պատմավեպը սովորական կառուցվածք չունի... Այսօրվանից որոշել եմ, գոնե շաբաթ կամ կիրակի օրերը 3-4 ժամ գրել, էլի բանա...
Տակից դուրս գալու պահով ես էլ եմ կասկածում, բայց հույս ունեմ` կհաղթահարեմ - տեսնենք :) Պատմավեպը սովորական կառուցվածք չունի... Այսօրվանից որոշել եմ, գոնե շաբաթ կամ կիրակի օրերը 3-4 ժամ գրել, էլի բանա...
Երևի ժամանակից -ժամանակ ես անցնելու դրա մեջ :) Հետաքրքիր է, թե ինչ կասեն մեր ակումբակից մասնագետները: Ֆենթզի է դա, թե ոչ :))
Պատմավեպ, խիստ չափավոր ֆենթեզիի տարրերով: Ես հաճույքով կտեղադրեի այն ֆորումում` կարծիքների, նույնիսկ անավարտ վիճակում, ուղղակի... չգիտեմ, երբ կկարողանամ վերջացնել ու տպագրել: Հնարավոր է տարիներ տևի, իսկ այդ ընթացքում ես վստահ չեմ, որ իմ ստեղծագործական նախագիծը չի գողացվի...
Պատմավեպ, խիստ չափավոր ֆենթեզիի տարրերով: Ես հաճույքով կտեղադրեի այն ֆորումում` կարծիքների, նույնիսկ անավարտ վիճակում, ուղղակի... չգիտեմ, երբ կկարողանամ վերջացնել ու տպագրել: Հնարավոր է տարիներ տևի, իսկ այդ ընթացքում ես վստահ չեմ, որ իմ ստեղծագործական նախագիծը չի գողացվի...
Ուրեմն պետք է մի ճար գտնես, գիրքն ավարտես ու տպագրես: :) Կարծում եմ օրիգինալ գիրք կլինի: Հաճույքով կկարդամ:
Մերսի, ինձ շատ հետաքրքիր կլինի քո կարծիքը: Արդեն որոշել եմ, վերջ, թեկուզ և շաբաթ-կիրակի օրերը` կշարունակեմ: Առաջ ես հույս ունեի, որ կյանքումս կլինեն ազատ շրջաններ ու կգրեմ, բայց հիմա զգում եմ, որ եթե դրա վրա հույս դնեմ` վեպս երբեք չեմ ավարտի... :(
Եթե ժամանակ և ցանկություն ունես խնդրում եմ հակիրճ ներկայացրու նաև մյուս հեղինակների ստեղծագործությունները:
Լիոնի նշածներից կարդացել եմ միայն Սասուն Վարդանյանի Արամ աշխարհակալը, և այն էլ միայն առաջին հատորը: Անկեղծ ասած ինձ դուր չի եկել: Գիրքը հաստափոր էր, բայց շատ նյութ չկար մեջը: Նույն բանը կարելի էր մի չորս անգամ բարակ գրքի մեջ տեղավորել: Համաձայն եմ Լիոնի հետ, որ նա շատ վատ գիտե պատմությունը, մինչդեռ գրում է պատմավեպ: Վեպում ամեն բան հայրեին վերագրելը կարող է դուրեկան լինել մարդկանց, բայց եթե դրա ճշմարիտ լինելը , մեղմ ասած, կասկածելի է, ինչ իմաստ ունի դա: Այսպես, Բաքվի նավթը և գազը հենց այս վեպում են հայտնաբերվում: Հենց այստեղ է գցվում նաև Փոթի քաղաքի հիմքը հայ իշխան Փոյթի կողմից: Հեղինակը նաև շատ թեթև է վարվում պատերազմների ու բանակների հետ: Ասենք մի 50.000 մարդ մեկ ճակատամարտում զոհելը սովորական բան է այդ գրքում:
Պետք է մատնանշեմ, որ թեթև ու կարդացվող գիրք է, իսկ հեղինակը շատ հայրենասեր է:
Ուղղակի թեթև վերաբերվեր, լավ կլիներ - հեղինակը տարրական գիտելիքներ չունի ռազմական պատմությունից, իսկ նրա մոտ Հայոց պետության թշնամի բանակները այն աստիճան հեշտությամբ են ոչնչանում, որ քիչ է մնում դրանց... խղճաս: Չնայած ասեմ - ռազմական պատմությունից թույլ լինելը մեր պատմավեպ գրողների մոտ գրեթե համատարած է...
Ուղղակի թեթև վերաբերվեր, լավ կլիներ - հեղինակը տարրական գիտելիքներ չունի ռազմական պատմությունից, իսկ նրա մոտ Հայոց պետության թշնամի բանակները այն աստիճան հեշտությամբ են ոչնչանում, որ քիչ է մնում դրանց... խղճաս: Չնայած ասեմ - ռազմական պատմությունից թույլ լինելը մեր պատմավեպ գրողների մոտ գրեթե համատարած է...
Շատ ճիշտ ես: Հայկ Խաչատրյանի Տիգրան Մեծի մեջի ռազմական տեսարաններն էլ ինձ դուր չեկան: Պարթևներին հաղթում են ինչ որ բղավող ջոկատի օգնությամբ, որը մեր բանակի գլխավոր հաղթաթուղթն է հանդիսանում: :) Ընդհանրապես պատմավեպերը շատ քիչ են, եղածներն էլ այնքան որակով չեն իմ կարծիքով:
Համաձայն եմ: Հայկը ավելի շատ բանասեր է: Չնայած սրան, ինքս նրա պատմավեպերը սիրում եմ ու համարում եմ պատմականորեն ամենաամուրներից մեկը: Միայն զարմանալ կարելի է, ոնց է հնարավոր այդքան պատմավեպեր գրել ու միօրինակ կամ ձանձրալի չդառնալ...
Ի դեպ, գիտես չէ, հենց պարթևներն էին հայտնի բղավողներ, որոնք դրանով շատ էին տպավորում հռոմեացիներին...
Համաձայն եմ: Հայկը ավելի շատ բանասեր է: Չնայած սրան, ինքս նրա պատմավեպերը սիրում եմ ու համարում եմ պատմականորեն ամենաամուրներից մեկը: Միայն զարմանալ կարելի է, ոնց է հնարավոր այդքան պատմավեպեր գրել ու միօրինակ կամ ձանձրալի չդառնալ...
Ի դեպ, գիտես չէ, հենց պարթևներն էին հայտնի բղավողներ, որոնք դրանով շատ էին տպավորում հռոմեացիներին...
Բղավող զորամիավորումներ եղել են շատ երկրների բանակում, բայց երբեք ոչ մի բանակի գլխավոր հաղթաթուղթը կամ խորտակիչ ուժը չեն եղել: Հայկ Խաչատրյանի գրքերում ինձ դուր չի գալիս պրիմիտիվ լուծումները, որոնք նա տալիս է հայտնվելով այս կամ այն խճճված իրավիճակում:
Համաձայն եմ :) Իր մոտ ամեն ինչ ինչ-որ չափազանց պարզ է, իսկ գլխավոր դրական հերոսներն էլ անբնական իդեալական են ու շատ հեշտ են լուծում իրենց առջև դրված խնդիրները: Բայց չէ որ այդ "հերոսներ"-ի մեծագույն մասը գործնականում սովորական մարդիկ են, որոնք ուղղակի հայտնվում են իրադարձությունների կիզակետում: Հա, գուցե մի քիչ ավելի քաջ, մի քիչ ավելի խելոք, բայց... մարդիկ են:
Այս տեսակետից ես առայժմ չեմ կարող մատնանշել ժամանակակից պատմավեպի որևէ մի հեղինակի, որի կերպարները ինձ դուր գան ավել, քան գոնե միջակ մակարդակը...
Համաձայն եմ: Համարյա բոլոր հերոսների մոտ բացակայում է սեփական եսը, որոնք առավոտից իրիկուն միայն հայրենիքի մասին են մտածում ուվերջ: Այսպես ասծ իկոնաներ են և ոչ թե մարդիկ: Մինչդեռ հաճախ հակառակն է եղել: Շատ ավելի բնական կլիներ, եթե հերոսները հայրենասիրությունից զատ ուրիշ հատկանիշներ էլ ունենային: Պետք է նշել, որ նթերցողների մեջ, հատկապես հին սերունդի, կարծրացած է այն կարծիքը, որը հայոց թագավորը կամ մեկ այլ հերոսը ոչ մի մարդկային թերություն չպետք է ունենա: <Հայ թագավորը չէր կարող խորամանկ լինել, չէր կարող ստոր լինել, չէր կարող խաբել, թեկուզև իր թշնամուն....> և այլն և այլն...: Մինչդեռ ռազմական խորամանկությամբ ամրոց գրավելը ոչնչով վատ չէ օրնիբուն գրոհելով այն գրավելուց և նույնիսկ շատ ավելի լավ է:
Լրիվ համաձայն եմ: Սա ինչ-որ 18-19-րդ դարերին հատուկ մոտեցում է, որը գուցե և ճիշտ էր Րաֆֆիի ժամանակներում, բայց հիմա ուղղակի ծիծաղելի է: Ուրախ եմ, որ մենք այսքան ամամիտ ու համակարծիք ենք զգում արվեստը և ուրախ եմ, որ իմ զգացածը էլի մարդիկ ու հատկապես քեզ պես մարդ է զգում...
Ի դեպ - շատ դիպուկ ասացիր "սեփական ես"-ի բացակայության մասին` դրական հերոսները կարծես քանոնով գծված ու իրար նման լինեն...
Լրիվ համաձայն եմ: Սա ինչ-որ 18-19-րդ դարերին հատուկ մոտեցում է, որը գուցե և ճիշտ էր Րաֆֆիի ժամանակներում, բայց հիմա ուղղակի ծիծաղելի է: Ուրախ եմ, որ մենք այսքան ամամիտ ու համակարծիք ենք զգում արվեստը և ուրախ եմ, որ իմ զգացածը էլի մարդիկ ու հատկապես քեզ պես մարդ է զգում...
Ի դեպ - շատ դիպուկ ասացիր "սեփական ես"-ի բացակայության մասին` դրական հերոսները կարծես քանոնով գծված ու իրար նման լինեն...
Ես էլ եմ ուրախ, Լիոն ջան: :) Պետք է ասեմ, որ հիմա շատերն են այդ կարծիքը կիսում: Ուղղակի հայկական այդպիսի գրքեր համարյա չկան, որ համապատասխանեն այս նոր չափանիշերին: Հին գրողները հանրահայտ կաղապարներից դուրս չեն եկել, իսկ նոր գրողներ գրեթե չկան: :)
Ավելին ասեմ, նոր գրողները հաճախ գրում են հին կաղապարներով, քանի որ իրենց. "սովորացրել են, որ էդա ճիշտը": Հիշում ես, վերևում ասում էի "էքշն"-ի մասին - ինչ-որ տեղ նաև սա նկատի ունեի...
Հիշեցի Ստեփան Զորյանի Հայոց Բերդը, երբ Արտագերսում պաշարված Փառանձեմ թագուհին հատիկ հատիկ փրկում է բերդի պաշտպաններին ու խաղաղ ժողովրդին, իսկ ինքը չի հասցնում ու իրեն նետում է անդունդը: Նախ իրականում Փառանձեմ թագուհին գերեվարվել է ու մահապատժի ենթարկվել ու բոլորովին չի համապատասխանում ոչ միջին թագուհու կերպարին, ոչ էլ առավել ևս իրեն: Այս թագուհին Հայոց Բերդում չունի փառասիրություն, որպեսզին իրականում ունեցել է, երբ չի բավարարվել թագավորի սիրուհին լինելու հեռանկարով ու թունավորել է Արշակ Երկրորդի կնոջ Օլիմպիային, որպեսզի թագուհի դառնա (Արշակն էլ կրքից խենթացած նրա ամուսնուն էր մինչ այդ սպանել տվել) : Մինչդեռ ավելի բնական կլիներ, եթե Փառանձեմ թագուհին առաջին հերթին փորձեր ինքը փրկվել, քանի որ պարսիկների նպատակը բերդում գտնվող ժողովրդին բռնելը չէր ու ոչ էլ, վերջին հաշվով, նույնիսկ Արտագերսը գրավելը, այլ հենց Փառանձեմ թագուհուն վնասազերծելը, որի շուրջ համախմբվել էր ժողովուրդը, ու հանուն որի, խորհրդանշելով հայոց պետականությունը, կռվում էին: Եթե Հաջոցվեր փրկվել, նրա շուրջ էլի ժողովուրդ կհավաքվեր, մինչև Պապը կգար Բյուզանդիայից, իսկ անգլուխ ժողովուրդը շատ բանի պետք չէ, ինչը մեր գրողները ոչ այն է չեն նկատում, ոչ այն է չեն ուզում նկատել: Հիշենք, թե ինչպես վարվեց Տիգրան Երկրորդը, երբ Լուկուլլոսը պաշարել էր Տիգրանակերտը: Առաջին հերթին քաղաքից դուրս բերեց իր գանձարանը և կանանոցը ու նոր միայն ճակատամարտ տվեց: Տիգրանը թքած չուներ իր իսկ ստեղծած քաղաքի վրա, բայց վարվեց իբրև պետական գործիչ:
Կարծում եմ, հենց այսպես` մեր ասած ձևով, պետք է լինի "ժամանակակից հայ պատմավեպը" - "ժամանակակից", հենց այս բառն է կարևոր, "ժամանակակից", այլ ոչ թե անցած հարյուրամյակների ոճով: Բայց սա, իհարկե, ընդամենը կարծիք է - յուրաքանչյուրը թող գրի այնպես, ինչպես ուզում է...
Բաքոսուհի
15.04.2011, 18:58
...«Ամբողջ պատմությունը շարադրվում է պատմիչ-ժամանակագիր քահանա Մատթեոս Ուռհայեցու անունից, որը նաեւ վեպի գլխավոր հերոսն է: Վեպի ոճն ապշեցուցիչ է` հավատում ես, որ կարդում ես հենց իր` քահանայի զգացածի ու տեսածի շարադրանքը: Գիրքն ընթերցելիս ոչ մի անգամ չի լքում այն զգացումը, որ սա անմիջապես ականատեսի, մասնակցի գրածն է: Այս տպավորությունն էլ ավելի է խորանում, երբ մեջբերվում են հատվածներ հենց իր` Մատթեոս Ուռհայեցու «Ժամանակագրությունից»: Դրանք այնպես են ձուլվում հեղինակային տեքստին, կարծես ամբողջն իսկապես մեկ մարդու գրած նյութ է: Ըստ երեւույթին, սա պատահական չէ. ստեղծագործելիս հեղինակն ինքն իրեն ուղղակի նույնացրել է պատմիչին ու վեպի հերոսին եւ աշխարհիկ անունով կնքել Վահրամ Մարտիրոսյան:
Գիրքն ուղղակի հեղեղված է իրական անձերով ու իրադարձություններով: Հեղինակը նաեւ ներմուծում է կերպարներ, որոնք կարծես կարեւոր ու էական չեն շարադրանքի համար, բայց դրանք ընթերցողին վաղուց «ծանոթ» անձինք են, որոնց նույնիսկ հպանցիկ ներկայությունն ընթերցողի համար ստեղծում է դեպքերին մասնակից լինելու պատրանք: Այս նույն նպատակով հեղինակը հմտորեն է օգտագործում, օրինակ, «Գաղտնի պատմությունը»` այդ երկի մերօրյա ընթերցողներին ու Մատթեոս քահանային, որը դարեր առաջ է կարդացել երկը, ժամանակային իմաստով դնելով կողք կողքի:
Պատմավեպ կարդալիս ակամա մտածում ես, որ հեղինակը պետք է մերօրյա դիտակետից քննարկի ու վերլուծի պատմական դեպքերը, իսկ այսօր-երեկ զուգահեռների միջոցով փորձի փնտրել այսօրյա խնդիրների լուծումները: Վահրամ Մարտիրոսյանն, ի զարմանս ինձ, իր առջեւ այս խնդիրը չի դրել եւ կամ այդ արել է այնքան հմտորեն, որ չես զգում իր միջամտությունը պատմական դեպքերին, այդ դեպքերի մասնակիցների զգացածին ու ապրածին: Սա միգուցե եւ լավ է, քանի որ այսօր էլ, հարյուրամյակներ անց, չկան հստակ եւ ճշգրիտ պատասխաններ ու գնահատականներ: Առավել եւս, որ դժվարությամբ ենք ընկալում ու գնահատում ներկա իրադարձությունները:
Այսքանով հանդերձ, երեկ-այսօր զուգահեռներ գրքում շատ կան: Հենց թեկուզ Ռուբինյան իշխան եղբայրների` ազգի փրկության, պետականության ստեղծման միջոցների փնտրտուքը` բացարձակապես հակադիր ուղղություններով: Կամ` վեպի հերոսի տարակուսանքը, երբ մեծագործություններ են հռչակվում ընդամենն օտար կայսրությանը հայ ազնվատոհմիկների մատուցած ծառայությունները: Եվ կամ` եկեղեցական արարողությունը ոչ հայերենով կատարելու անթույլատրելիության մասին մեծ իշխանի դիտողությունը: «Հանուն խաչի ծպտվածները» վեպի մասին, կարծում եմ, կարելի է եւ հարկավոր է գրել լուրջ գրախոսականներ ու վերլուծականներ: Սա ընդամենն առաջին տպավորությունն է` գիրքը կարդալուց ու փակելուց հետո, երբ մեջդ գերիշխում է երկու զգացում` ափսոսանք, որ վեպն ավարտվեց եւ շնորհակալության առ Վահրամ Մարտիրոսյան»:
«Առավոտ» օրաթերթ
14.06.2002թ.
Բաքոսուհի
15.04.2011, 18:59
Կարծում եմ, հենց այսպես` մեր ասած ձևով, պետք է լինի "ժամանակակից հայ պատմավեպը" - "ժամանակակից", հենց այս բառն է կարևոր, "ժամանակակից", այլ ոչ թե անցած հարյուրամյակների ոճով: Բայց սա, իհարկե, ընդամենը կարծիք է - յուրաքանչյուրը թող գրի այնպես, ինչպես ուզում է...
Կարծում եմ` էստեղ կգտնեք հենց էդ ժամանակակիցը :)
Իսկ հնարավոր է հատվածներ տեղադրել այդ գրքից: ? գրախանութում աչքովս չի ընկել:
Շատ ճիշտ ես: Հայկ Խաչատրյանի Տիգրան Մեծի մեջի ռազմական տեսարաններն էլ ինձ դուր չեկան: Պարթևներին հաղթում են ինչ որ բղավող ջոկատի օգնությամբ, որը մեր բանակի գլխավոր հաղթաթուղթն է հանդիսանում: :) Ընդհանրապես պատմավեպերը շատ քիչ են, եղածներն էլ այնքան որակով չեն իմ կարծիքով:
Հայկ Խաչատրյանըն ու Հայկ Հայաստանցին նույն մարդն ե՞ն
Հայկ Խաչատրյանըն ու Հայկ Հայաստանցին նույն մարդն ե՞ն
Հայկ Հայաստանցու մասին առաջին անգամ եմ լսում :think
Հայկ Հայաստանցու մասին առաջին անգամ եմ լսում :think
Ես էլ էսօր առավոտ առաջին անգամ լսեցի :)
Ես էլ էսօր առավոտ առաջին անգամ լսեցի :)
Գոնե ասա ումից լսեցիր միացյալ ուժերով փնտրենք հայտնաբերենք :))
Գոնե ասա ումից լսեցիր միացյալ ուժերով փնտրենք հայտնաբերենք :))
Դասարանցիս էր ասում :) Իրան դուր էր եկել,որ իրան տեսնեմ ավելի մանրամասն կիմանամ:
Փաստորեն սխալ ասեցի,մի տարի առաջ եմ էի լսես,ուղղակի էսօր առավոտ էլ ասեց
Դասարանցիս էր ասում :) Իրան դուր էր եկել,որ իրան տեսնեմ ավելի մանրամասն կիմանամ:
Փաստորեն սխալ ասեցի,մի տարի առաջ եմ էի լսես,ուղղակի էսօր առավոտ էլ ասեց
Իմացիր ինչ է գրել կպարզենք...
Էդուարդ Խաչիկյան:
Վերջերս կարճ ժամանակով ձեռքս ընկավ պ-ն Խաչկիյանի "Սարգիս Զորավար"-ը ու ես այն հասցրեցի կարդալ, թեև մեծ արագությամբ: Կուզենայի այստեղ կիսվել կարծիքովս:
Միանգամից ասեմ, որ, թեև վեպը սկսեցի կարդալ որոշակի թերհավատությամբ, բայց այն ինձ մեծ հաշվով դուր եկավ: Ամոթ էլ է խոստովանել, բայց այն կարդալ-վերջացնելուց հետո ինքս-ինձ խոստովանեցի, որ այն ավելի լավն էր, քան ես սպասում էի - սա հանուն անկեղծության :) Դե, թեման պարզ է, Սարգիս զորավարի (Սուրբ Սարգիս) կյանքի վերջին շրջանը: Կարծում եմ, որ հեղինակին հաջողվել է կերտել Սարգսի բավականին համոզիչ կերպար, ընդ որում, չնայած այն բանին, որ այս մարդը վերջում բնականաբար նահատակվում է, վեպը ամենևին էլ հագեցված չէ միջնադարյան-քրիստոնեական "բարեհավատությամբ" և միամտությամբ - Սարգիսը այստեղ հառնում է որպես որոշակիորեն տարիքն առած, բայց անկասկած հզոր մի ռազմիկ, որը, սկզբնապես լինելով հայերի, իսկ հետո էլ որոշակիորեն արդեն հռոմեացիների կողմում, ի վերջո դեպքերի բերումով հայտնվում է պարսից կողմում, աչքի է ընկնում հռոմեացիների դեմ մարտում և վերջում էլ նահատակվում է: Ինչպես արդեն ասացի, անձամբ ինձ Սարգսի կերպարը դուր եկավ ու կարծում եմ, որ հենց դրանում է վեպի հիմանական առավելությունը: Դրական կողմերից կարելի է խոսել նաև թեև ոչ գերազանց, բայց ոչ էլ վատ նկարագրված "կռվի տեսարաններ"-ի մասին, թեև կարծում եմ, էլի իմ սուբյեկտիվ կարծիքն է, որ Ջոնիկի ու Սուրենի մոտ ավելի լավ է ստացվում: Կռվի տեսարանները Խաչիկյանի մոտ մի տեսակ "հնաոճ" են, նու, մոտավորապես ինչպես "Պապ թագավոր"-ում, այսինքն ժամանակակից էքշնը այնուհանդերձ չկա կամ շատ քիչ է, թեև կրկնվեմ, որ այդ տեսարանները վատ որակվել չեն կարող: Դուրս եկավ նաև հերոսների որոշակի փիլիսոփայական մտածելակերպ ունենալը, թեև որոշ տեղեր այն կարծես թե գերագնահատվում է:
Իսկ այժմ թերությունների մասին: Ամենից առաջ գրքի հերոսների անունները: Դեհ, Սարգիսը պարզ է, այստեղ որևէ խնդիր չկա, բայց... չգիտես ինչու զրահադաշտական Պարսկաստանում հանկարծ հայտնվում են տիպիկի իսլամական Պարսկաստանին բնորոշ անուններ, որոնք ուղղակի ականջ են սղոցում (Ռեզա, Հալաբանի և այլն): Տպավորություն է ստեղծվում, թե հեղինակը հազիվ է զերծ մնում, որ չգրի օրինակ Մահմեդ կամ Ահմեդ: Նույն թերությունը կա նաև արաբների կամ, ավելի ճիշտ, գրքի միակ արաբի պարագայում, որը կոչվում է... Ալի :) Մինչիսլամական արաբների որոշակի թվով անուններ մեզ հասել են և նրանց մեջ ես "Ալի" կարծես թե չեմ հանդիպել: Իհարկե, անունը կարող էր լինել, բայց դե էլի - ականջ է սղոցում: Վիճակը վատ է նաև տերմինների, ինչպես նաև ընդհանուր պատմական փաստերի արտացոլման պարագայում, թեև իհարկե դա չի հասնում ծանր աստիճանի - օգտագծվում է օրինակ. "կենտուրիոն" տերմինը սովորական. "ցենտուրիոնի" փոխարեն, "խիոնիտ" "հիոնիտ"-ի փոխարեն և այլն: Այս առումով տպավորություն է ստեղծվում, թե հեղինակը ծանոթ է պատմական միջավայրին ավելի շուտ գրքային, բայց ոչ սկզբնաղբյուրային մակարդակով: Բնականաբար վիճելի է նաև Սարգսի ապրած դարաշրջանը, քանի որ մի տեղեկությունների համաձայն նա ապրել է Տրդատ Մեծի օրոք, իսկ մեկ այլնի համաձայն` Շապուհի վերջին տարիներին: Բայց դե չեմ կարծում, որ սրանում կարելի է հեղինակին մեղադրել, քանի որ Սարգիսը ուղղակի կարող էր երկարակյաց մարդ եղած լինել և այստեղ ամեն ինչ հնարավոր է:
Ի դեպ ասեմ, որոշակի, բայց ոչ այնքան նկատելի նմանություն տեսա Ջոնիկ Մելիքյանի հետ, հատկապես Շապուհին նկարագրելիս (օրինակ` շիկահեր հարճի պահը - և Ջոնիկի ու և Էդուարդի մոտ Շապուհը գրեթե նույն կերպ, ընդ որում` գաղտնի, հիանում է նրանով, երկու դեպքում էլ Շապուհը փիլիսոփայական մտքեր է արտահայտում և այլն (վերջին դեպքում, սակայն, պետք է հաշվի առնել, որ Շապուհը իրոք փիլիսոփայական ուղղվածություն ունեցող մի մարդ է եղել և այստեղ հեղինակը, եթե ուզում է պատմությանը մոտ լինել, այլ կերպ գրել ուղղակի չի կարող)):
Այսպիսով` 1-5 բալանոց սանդղակով գնահատելիս ունենք հետևյալ տեսարանը.
պատմական հիմքը – 3
գեղարվեստական հիմքը – 4
Լիոն ջան, անկեղխորեն ասեմ, նշածդ գրողներից և ոչ մեկի գործերը չեմ կարդացել, նույնիսկ տեղյակ ել չեմ եղել, որ վերջին տարիներին պատմավեպեր են տպագրվել :oy
Ամեն դեպքում դա արդեն լավ է, թե չե զզվեցինք սիրավեպերից ու կենցաղային բազարների մասին պատմող, կիսագողական գրականությունից: Բայց ցավը նրանումն է, որ ներկայիս երիտասարդությունը համարյա գիրք չի կարդում, ու եթե այդ ինֆորմացիան ինտերնետում չգտնի, ապա այն ոչ մի ազեցություն չի ունենա երեխա-պատանի հասակից պատմական դաստիարակություն-ինքնակրթություն ստանալու համար:
Ճիշտ ես - ինչ-որ տեղ երևի գիրք կամ էլ գոնե պատմավեպ տպագրելը, որպես գաղափար, Հայաստանի համար իրեն սպառել է: Կարծում եմ, որ հեղինակները պետք է փորձեն ինտերնետում տպագրվել...
Կարծես թե սկսում եմ ժամանակակից Հայ պատմավեպում նոր ուղղություններ զգալ, տեսնենք ինչ կստացվի :think
Ճիշտ ես - ինչ-որ տեղ երևի գիրք կամ էլ գոնե պատմավեպ տպագրելը, որպես գաղափար, Հայաստանի համար իրեն սպառել է: Կարծում եմ, որ հեղինակները պետք է փորձեն ինտերնետում տպագրվել...
Չգիտեմ, թե ինչու ես այդպես մտածում: Ես առայժմ իմ գրած բոլոր գրքերը տպել եմ: ;)
Չգիտեմ, թե ինչու ես այդպես մտածում: Ես առայժմ իմ գրած բոլոր գրքերը տպել եմ: ;)
Քանի օրինակից?
Քանիսն ես վաճառել?
Քո կարծծիքով քանիսն են կարդացել? ;)
Քանի օրինակից?
Քանիսն ես վաճառել?
Քո կարծծիքով քանիսն են կարդացել? ;)
Այդ մասին առանձին թեմայում քննարկվել է, բայց ինձ դժվարություն չէ մեկ անգամ էլ այստեղ գրել: Առ այժմ երկու գիրք եմ տպագրել:
«20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - 1.000 - օրինակ, գինը՝ 2500 դրամ, վաճառվել է մոտ 500 հատ:
«Տիգրան Մեծ» - 500 օրինակ, գինը՝ 5000 դրամ, վաճառվել է 170 հատ:
Բացի այդ, «20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - ից մի 350 հատ նվիրել եմ, «Տիգրան Մեծից» մոտ 150:
«20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - ը կարդացել են հավանաբար մի քանի հազար մարդ: Շատ շատերին այն դուր է գալիս, որովհետև սյուժեն հետաքրքիր է: Սակայն որպես առաջին գործ լուրջ գեղարվեստական բացթողումներ ունի, որոնց վրա հիմա աշխատանքներ ենք կատարվում, որպեսզի նորմալ տեսքով վերահրատարակենք:
«Տիգրան Մեծ» - ը ավելի քիչ թվով մարդիկ են կարդացել, քանի որ մեկ տարի է ինչ տպագրվել է և բացի այդ ծավալուն է:
Չգիտեմ, թե ինչու ես այդպես մտածում: Ես առայժմ իմ գրած բոլոր գրքերը տպել եմ: ;)
Գուցե, Malxas ջան, այս հարցում ես առայժմ չեմ կարող վերջնական կարծիք ունենալ...
Այդ մասին առանձին թեմայում քննարկվել է, բայց ինձ դժվարություն չէ մեկ անգամ էլ այստեղ գրել: Առ այժմ երկու գիրք եմ տպագրել:
«20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - 1.000 - օրինակ, գինը՝ 2500 դրամ, վաճառվել է մոտ 500 հատ:
«Տիգրան Մեծ» - 500 օրինակ, գինը՝ 5000 դրամ, վաճառվել է 170 հատ:
Բացի այդ, «20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - ից մի 350 հատ նվիրել եմ, «Տիգրան Մեծից» մոտ 150:
«20.000 տաղանդ Ծոփքի համար» - ը կարդացել են հավանաբար մի քանի հազար մարդ: Շատ շատերին այն դուր է գալիս, որովհետև սյուժեն հետաքրքիր է: Սակայն որպես առաջին գործ լուրջ գեղարվեստական բացթողումներ ունի, որոնց վրա հիմա աշխատանքներ ենք կատարվում, որպեսզի նորմալ տեսքով վերահրատարակենք:
«Տիգրան Մեծ» - ը ավելի քիչ թվով մարդիկ են կարդացել, քանի որ մեկ տարի է ինչ տպագրվել է և բացի այդ ծավալուն է:
Ուրախ եմ քեզ համար:
Բայց բերածդ թվերը ևս մեկ անգամ ապացուցում են, որ Հայաստանում ընթերցանության մակարդակը խիստ ընկել է և շարունակում է անկում ապրել: Խնդիրը կենսակեպրպի և մոտեցումների փոփոխության մեջ է, ոչ թե նրա մեջ, որ մարդիք չեն ուզում ոչինչ կարդալ:
Ուրախ եմ քեզ համար:
Բայց բերածդ թվերը ևս մեկ անգամ ապացուցում են, որ Հայաստանում ընթերցանության մակարդակը խիստ ընկել է և շարունակում է անկում ապրել: Խնդիրը կենսակեպրպի և մոտեցումների փոփոխության մեջ է, ոչ թե նրա մեջ, որ մարդիք չեն ուզում ոչինչ կարդալ:
Շատ մեծ խնդիր է նաև գրախանութների սակավությունը: Մի գրականության մասնագետ ասում էր, որ գրողն էլ կա, ընթերցողն էլ կա, բայց միջնորդ- գրախանութը չկա:
Առաջ շատ գրախանութների էի հանձնում իմ գրքերը, բայց շատերը փակվել են: Հիմա միայն Բուկինիստում և Նոյան Տապանում է վաճառվում:
Դա խնդիր է - բայց խնդիրը նաև գրքերի շուկայական գներն են...
Դա խնդիր է - բայց խնդիրը նաև գրքերի շուկայական գներն են...
Դա էլ իր հերթին: Բայց գինն էլ թելադրվում է ծախսերով: Խմբագիր, նկարիչ, չծախված ու նվեր տված գրքեր, 20 կամ 30 տոկոս էլ գրախանութն է վերցնում, որից հետո ի վերջո տպագրական ծախսը համարյա կրկնապատկվում է:
Գիտեմ, հենց դա եմ ասում: Իսկ գործից հասկացող մարդիկ ինձ միշտ ասում են, որ, սկսած 1000 դրամից, ամեն մի ավելացող 10 դրամի հետ գրքի վաճառքի հնարավորությունները ընկնում են :(
Գիտեմ, հենց դա եմ ասում: Իսկ գործից հասկացող մարդիկ ինձ միշտ ասում են, որ, սկսած 1000 դրամից, ամեն մի ավելացող 10 դրամի հետ գրքի վաճառքի հնարավորությունները ընկնում են :(
Lion ջան, հավատա, եթե կարողանաս զգաս այսօրվա պահանջը և ստեղծես դրան համապատասխան գիրք, ապա այդ գիրքը կվաճառվի անգամ 6000 դրամով, ինչպես հիմա վաճառվում են ռուսական գրքերը: Անձամբ ես, վերջին անգամ գիրք գնել եմ մի քանի օր առաջ` գիտաֆանտաստիկ ժանր, Դմիտրի Գլուխովսկի "Մետրո 2033", արժեքը 5800 դրամ, ու չեմ փոշմանել, ահավոր հետաքրքիր ու կլանող գիրք ա: Ինչ վատ կլիներ, եթե մենք էլ ունենայինք այդպիսի մակարդակի գրականություն, հավատա կվաճառվեր:
Daniel Vardanyan
02.10.2011, 11:14
բարև ձեզ ես մի խնդրանք ունեմ մասնակցում եմ մի մրցույթի մեջը այսպիսի հարց կա կորողա իմանաք
.Որ ստեղծագործությունն է սկսվում<Մի Կորած Բարդու Հիշատակարանից> Խորագրով
Lion ջան, հավատա, եթե կարողանաս զգաս այսօրվա պահանջը և ստեղծես դրան համապատասխան գիրք, ապա այդ գիրքը կվաճառվի անգամ 6000 դրամով, ինչպես հիմա վաճառվում են ռուսական գրքերը: Անձամբ ես, վերջին անգամ գիրք գնել եմ մի քանի օր առաջ` գիտաֆանտաստիկ ժանր, Դմիտրի Գլուխովսկի "Մետրո 2033", արժեքը 5800 դրամ, ու չեմ փոշմանել, ահավոր հետաքրքիր ու կլանող գիրք ա: Ինչ վատ կլիներ, եթե մենք էլ ունենայինք այդպիսի մակարդակի գրականություն, հավատա կվաճառվեր:
Հետաքրքիր է, "Հավերժության դատապարտված"-ը կվաճառվի 5.000 դրամով (մոտ 700 էջ)?
Հետաքրքիր է, "Հավերժության դատապարտված"-ը կվաճառվի 5.000 դրամով (մոտ 700 էջ)?
Բաժանիր երեք, նույնիսկ չորս մասի, որոնցից յուրաքանչյուրը իրենից որոշակի ամբողջական պատում ներկայացնի, տպագրիր բարակ կազմով, բայց հետաքրքիր նկարով, թեման այնպիսին է, որ կարելի է լավ, հրապուրիչ կազմ մտածել: Եթե կարողանաս էնպես անել, որ տեղավորվես 1000 դրամի սահմաններում, հրաշալի է, եթե ոչ՝ գոնե ոչ ավել, քան 1500-ը: Լավ գովազդ կազմակերպիր, հիմնականում դպրոցականների՝ միջին և բարձր դասարանների շրջանում: Եթե հույսդ դնես աշխատող, տարիքով մարդկանց վրա, գիրքդ չի վաճառվի, բայց այդ նույն մարդիկ ինչ-որ 1000-1500 դրամի համար չեն մերժի իրենց երեխաներին: Էնպես արա, որ մոդա լինի էդ գիրքը կարդալ, լավ տղեն պիտի "Հավերժության դատապարտվածը" կարդա: Աղջիկները կկարդան, որ ցույց տան, որ տղաներից պակաս չեն: Եթե գիրքդ լավն եղավ, մնացած գովազդը կանեն առաջին 200 գնորդները, դժվարը էդ 200-ին հասցնելն է: Առանց գովազդի, ամենահանճարեղ գիրքն էլ չես կարող վաճառել, բայց վատն գիրքն էլ հոյակապ գովազդով մեր ունեցած շուկայում եթե 100 օրինակ վաճառես, արդեն լավ է, հետո արդեն կարդացողները կսկսեն արտահայտվել: Իմ կարծիքով: Ակումբն ամենալավ բեմը չի գիրք գովազդելու համար: Կակտուսոուլը մի գրառում ունի, թե ինչպես էր գրախանութում ինչ-որ մի գիրք օրը մի քանի էջ կարդում, ես իրեն հասկանում եմ: Ուսանողները այն շուկան չէ, որի շրջանում արժե փորձել գովազդել, ուսանողները շատ գրքեր կա, որ պետք է, ստիպված են առնել, բայց չեն առնում: Ով ով, իրենք գիտեն, թե ինչպես կարդալ առանց գիրքը առնելու, իսկ ուսանողներից ավելի ավագ սերունդը արդեն հազար ու մի գործ ունի:
Բաժանիր երեք, նույնիսկ չորս մասի, որոնցից յուրաքանչյուրը իրենից որոշակի ամբողջական պատում ներկայացնի, տպագրիր բարակ կազմով, բայց հետաքրքիր նկարով, թեման այնպիսին է, որ կարելի է լավ, հրապուրիչ կազմ մտածել: Եթե կարողանաս էնպես անել, որ տեղավորվես 1000 դրամի սահմաններում, հրաշալի է, եթե ոչ՝ գոնե ոչ ավել, քան 1500-ը: Լավ գովազդ կազմակերպիր, հիմնականում դպրոցականների՝ միջին և բարձր դասարանների շրջանում: Եթե հույսդ դնես աշխատող, տարիքով մարդկանց վրա, գիրքդ չի վաճառվի, բայց այդ նույն մարդիկ ինչ-որ 1000-1500 դրամի համար չեն մերժի իրենց երեխաներին: Էնպես արա, որ մոդա լինի էդ գիրքը կարդալ, լավ տղեն պիտի "Հավերժության դատապարտվածը" կարդա: Աղջիկները կկարդան, որ ցույց տան, որ տղաներից պակաս չեն: Եթե գիրքդ լավն եղավ, մնացած գովազդը կանեն առաջին 200 գնորդները, դժվարը էդ 200-ին հասցնելն է: Առանց գովազդի, ամենահանճարեղ գիրքն էլ չես կարող վաճառել, բայց վատն գիրքն էլ հոյակապ գովազդով մեր ունեցած շուկայում եթե 100 օրինակ վաճառես, արդեն լավ է, հետո արդեն կարդացողները կսկսեն արտահայտվել: Իմ կարծիքով: Ակումբն ամենալավ բեմը չի գիրք գովազդելու համար: Կակտուսոուլը մի գրառում ունի, թե ինչպես էր գրախանութում ինչ-որ մի գիրք օրը մի քանի էջ կարդում, ես իրեն հասկանում եմ: Ուսանողները այն շուկան չէ, որի շրջանում արժե փորձել գովազդել, ուսանողները շատ գրքեր կա, որ պետք է, ստիպված են առնել, բայց չեն առնում: Ով ով, իրենք գիտեն, թե ինչպես կարդալ առանց գիրքը առնելու, իսկ ուսանողներից ավելի ավագ սերունդը արդեն հազար ու մի գործ ունի:
Մի քիչ հեշտ ես ասում: Իրականում շատ ավելի դժվար է գիրք հրատարակելն ու վաճառելը: Էնքան զզվելի մանրուքներ կան, որ մարդու զահլա է գնում:
Մի քիչ հեշտ ես ասում: Իրականում շատ ավելի դժվար է գիրք հրատարակելն ու վաճառելը: Էնքան զզվելի մանրուքներ կան, որ մարդու զահլա է գնում:Հեշտությամբ գրել եմ, բայց իմ գրածից չէր երևում, թե դա անելը հեշտ է:)
Հետաքրքիր է, "Հավերժության դատապարտված"-ը կվաճառվի 5.000 դրամով (մոտ 700 էջ)?
Որ դպրոցական ծրագրի մեջ ներառվի, հաստատ 5000 չէ, 10.000 օրինակով էլ կվաճառվի ;)
Ախպերս, իմ կարծիքով 700-ը շատ ա: Ավելի լավ ա 2 մասով լինեն: Սա իմ կարծիքն է: Համ ինտրիգ կլինի ընթերցողի մոտ, համ վիճակագրութուն կլինի, համ էլ ժամանակակից մարդու ուղեղի համար ավելի ընկալելի :)
Լիոն ջան, Եթե Ա4 ֆորմատով 700 էջ է, ապա կարող եմ խորհուրդ տալ ավելի մեծ ֆորմատի անցնել: Դառնում է մոտ 500 էջ ու թղթի ծախսը զգալիորեն պակասում է. Այսինքն տպագրությունը ավելի էժան է նստում: «Տիգրան Մեծ» գիրքը քեզ մոտ ունես: Ա4 ֆորմատով 650 էջ էր, իսկ ավելի մեծով՝ ֆորմատի անունը չեմ հիշում ուղղակի, ընդամենը 410: Այդ օրինակով մոտավորապես կտեսնես, թե ինչքան է գիրքդ, իսկ մանրամասները քեզ կասեն տպագրատանը :)
Հետաքրքիր է, "Հավերժության դատապարտված"-ը կվաճառվի 5.000 դրամով (մոտ 700 էջ)?
Lion ջան իմ կարճ խելքով մի խորհուրդ տամ. եթե ուզում ես գիրքդ վաճառվի ամենամեծ ուշադրությունը կենտրոնացրու արտաքին ձևավորման վրա: Մարդիկ, մանավանդ հիմա, սիրում են հետաքրքիր, ինտրիգային, հոլիվուդյան բլոքբաստերների պոստեռ հիշեցնող, այսպես ասած "թույն" ձևավորմամբ ամեն ինչ: Այդպիսի գիրքը գրախանութում միանգամից աչքի կզարնի, ու շատերը կգնեն հենց թեկուզ անձնական գրապահարանում դա ունենալու համար: Գրքի հաջողության երևի 60%-ը հենց ձևավորումից ա կախված, անձնական փորձից եմ ասում: Մանավանդ տվյալ դեպքում թեման այնպիսին է, որ կարելի է բավականին հետաքրքիր ու գրավող դիզայն հորինել: Ասենք բուրգերի ու Սֆինքսի ֆոնին երկնաքերեր, գերձայնային կործանիչներ ու մարտակառքեր, սաղավարտով ու զրահով ռազմիկ ու ժամանակակից հատուկջոկատայինի համազգեստով զինվոր ու էս ամեն ինչը իրար համակցված, կամ նմանատիպ հազար ու մի բան կարելի է հորինել, կարևորը` ոչինչ չխնայել արտաքին ձևավորման համար:
Lion ջան իմ կարճ խելքով մի խորհուրդ տամ. եթե ուզում ես գիրքդ վաճառվի ամենամեծ ուշադրությունը կենտրոնացրու արտաքին ձևավորման վրա: Մարդիկ, մանավանդ հիմա, սիրում են հետաքրքիր, ինտրիգային, հոլիվուդյան բլոքբաստերների պոստեռ հիշեցնող, այսպես ասած "թույն" ձևավորմամբ ամեն ինչ: Այդպիսի գիրքը գրախանութում միանգամից աչքի կզարնի, ու շատերը կգնեն հենց թեկուզ անձնական գրապահարանում դա ունենալու համար: Գրքի հաջողության երևի 60%-ը հենց ձևավորումից ա կախված, անձնական փորձից եմ ասում: Մանավանդ տվյալ դեպքում թեման այնպիսին է, որ կարելի է բավականին հետաքրքիր ու գրավող դիզայն հորինել: Ասենք բուրգերի ու Սֆինքսի ֆոնին երկնաքերեր, գերձայնային կործանիչներ ու մարտակառքեր, սաղավարտով ու զրահով ռազմիկ ու ժամանակակից հատուկջոկատայինի համազգեստով զինվոր ու էս ամեն ինչը իրար համակցված, կամ նմանատիպ հազար ու մի բան կարելի է հորինել, կարևորը` ոչինչ չխնայել արտաքին ձևավորման համար:
Մեկ է`լ պետք է գիրքը համեմել նկարներով ու քարտեզներով ;)
Ի դեպ` մի միտք հղացա:
Ինչ կլինի, եթե գիրքը էլ. լինի` սկավառակների կամ ֆլեշկաների վրա?
Կազմը և տուփը կլինեն գրքի նման (կամ DVD-ի նման):
Դա այնքանով հետաքրքիր կլինի, որ կարող է պարունակել նաև տեսանյութեր` վավերագրական, կինոֆիլմերից, թանգարաններից և այլն:
Ի դեպ` մի միտք հղացա:
Ինչ կլինի, եթե գիրքը էլ. լինի` սկավառակների կամ ֆլեշկաների վրա?
Կազմը և տուփը կլինեն գրքի նման (կամ DVD-ի նման):
Դա այնքանով հետաքրքիր կլինի, որ կարող է պարունակել նաև տեսանյութեր` վավերագրական, կինոֆիլմերից, թանգարաններից և այլն:
Կարծում եմ էս դեպքում անօրինական տարածումը համը կհանի, ուղղակի կարելի է գրքի մեջ ներառել նաև սկավառակ (եթե իհարկե կարիքը լինի), այդպիսի նախադեպեր շատ կան:
Կարծում եմ էս դեպքում անօրինական տարածումը համը կհանի, ուղղակի կարելի է գրքի մեջ ներառել նաև սկավառակ (եթե իհարկե կարիքը լինի), այդպիսի նախադեպեր շատ կան:
Ճիշտն ասած կարելի է անօրիկնական տարածման դեմն էլ առնել, դա ձևեն էլ կան ;)
Գրքում սկավառակ ներառելն էլ վատ միտք չի: Ու սկավառակում ոչ թեպիտի ներառվեն հենց բուն նյութերը, այլ լրացուցիչ տվյալները (մեկնաբանություններ, կարծիքներ, տեսագրություններ, փաստաթղթեր, նկարներ և այլն): Այսինքն գրքի լրացումը կատարել էլ. կերպով:
Ճիշտն ասած կարելի է անօրիկնական տարածման դեմն էլ առնել, դա ձևեն էլ կան ;)
Գրքում սկավառակ ներառելն էլ վատ միտք չի: Ու սկավառակում ոչ թեպիտի ներառվեն հենց բուն նյութերը, այլ լրացուցիչ տվյալները (մեկնաբանություններ, կարծիքներ, տեսագրություններ, փաստաթղթեր, նկարներ և այլն): Այսինքն գրքի լրացումը կատարել էլ. կերպով:
Անօրինական տարածում ասելով ի նկատի ունեի նաև ձեռքից ձեռք փոխանցվելը, ինչը էլեկտրոնային տարբերակով ավելի հեշտ է, քան տպագիր գրքի դեպքում: Այսինքն մի հոգի գնելով տվյալ սկավառակը և ներբեռնելով համակարգչի մեջ, կփոխանցի ասենք ընկերոջը, ընկերը ծանոթին, ծանոթը բարեկամին և այլն, կստացվի վաճառվել է մեկ օրինակ, բայց հարյուր հոգի արդեն դրանից ունի: Իսկ տպագիր գրքի դեպքում այս տարբերակը չի գործի:
Իսկ ներառված սկավառակի մասով համաձայն եմ:
Ապրեք, հետաքրքիր բաներ եք ասում - եթե մի օր հասա էդ պահին, անպայման հաշվի կառնեմ ;)
Անօրինական տարածում ասելով ի նկատի ունեի նաև ձեռքից ձեռք փոխանցվելը, ինչը էլեկտրոնային տարբերակով ավելի հեշտ է, քան տպագիր գրքի դեպքում: Այսինքն մի հոգի գնելով տվյալ սկավառակը և ներբեռնելով համակարգչի մեջ, կփոխանցի ասենք ընկերոջը, ընկերը ծանոթին, ծանոթը բարեկամին և այլն, կստացվի վաճառվել է մեկ օրինակ, բայց հարյուր հոգի արդեն դրանից ունի: Իսկ տպագիր գրքի դեպքում այս տարբերակը չի գործի:
Իսկ ներառված սկավառակի մասով համաձայն եմ:
Ես քեզ հասկացել էին անօրինական տարածման պահով: ՈՒ հենց դրան էլ պատասխանել էի` կան ձևեր, որոնք թույլ չեն տալիս սկավառակի պարունակությունը պատճենահանել համակարգչի մեջ ;)
Daniel Vardanyan
03.10.2011, 20:59
խնդրում եմ էլի իմ հարցին պատասխանեք շատա պետք
խնդրում եմ էլի իմ հարցին պատասխանեք շատա պետք
Բայց որն ա քո հարցը??
Աշոտ Երկաթ
26.12.2011, 15:53
Բայց որն ա քո հարցը??
Սա:
բարև ձեզ ես մի խնդրանք ունեմ մասնակցում եմ մի մրցույթի մեջը այսպիսի հարց կա կորողա իմանաք
.Որ ստեղծագործությունն է սկսվում<Մի Կորած Բարդու Հիշատակարանից> Խորագրով
Սա:
:( Չգիտեմ, նույնիսկ ծանոթ չի :pardon