PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Սեղմավեպ



Mitre
27.08.2008, 14:00
Վաճառքում հայտնվել են հայ դասական գրականության սեղմավեպեր՝ Վարդանանք,, Քաոս, Սամվել , Վերք Հայաստանի և Գևորգ Մարզպետունի:
Իմ կարծիքով այդ սեղմավեպը խայտառակություն է, մատուցում են ստեղծագործության հակիրճ բովանդակությունը, անտեսելով ձևը:
Դուք ին՞չ էք մտածում այս առթիվ:

Amaru
27.08.2008, 14:11
Մտածում եմ, որ շատ էլ լավ բան ա: :) Գլուխս չեմ կորցրել՝ Վարդանանք կամ Վերք Հայաստանի կարդամ... իսկ սեղմավեպերը հարմար են :)

impression
27.08.2008, 14:15
Շատ տարածված երևույթ է ամբողջ աշխարհում սեղմավեպ կոչեցյալը, ինձ համար ավելի նպատակահարմար է դա կոչել գրքի ադապտացված տարբերակ: Դա ոչ թե տեղաբնակների համար է նախատեսված, այլ ավելի շուտ լեզուն ուսումնասիրողների: Ասենք, շատ ավելի հեշտ է կարդալ դժվար բառերից "մաղված" վեպը, քան օրիգինալը: Դա գեղարվեստական արժեք չունի, ավելի շուտ՝ ուղղակի կրթական: Օրինակ ադապտացված անգլերեն կամ ֆրանսերեն /դրանց եմ ծանոթ/ գրքերի վրա միշտ նշվում է բարդության աստիճանը՝ սկսնակ, միջին, բարձր մակարդակ և այլն, ինչպես նաև օգտագործված բառերի քանակությունը: Այն ուղղված է նպաստելու տվյալ լեզուն ուսումնասիրողի լեքսիկան զարգացնելուն, ծանոթացնում է հիմանական արտահայտություններին ու հաճախ օգտագործվող բառերին: Դրական բան է, եթե որակով ու առանց ուղղագրական և կետադրական սխալների կարողանան անել, մեկ էլ վեպի իմաստը չկորի չափից դուրս "սեղմելուց": :D

Chuk
27.08.2008, 14:20
Շատ ճիշտ բաներ են, քանի որ այսպես թե այնպես կան մեծ քանակությամբ մարդիկ, ովքեր ամբողջովին չեն կարդալու: Իսկ այսպես կարող են գոնե բովանդակությանը ծանոթանալ:

Kuk
27.08.2008, 14:24
Չեմ կարդացել, չեմ էլ պատրաստվում կարդալ այսպես կոչված` սեղմավեպեր: Կարդում եմ ու կշարունակեմ կարդալ ստեղծագործություններն ամբողջությամբ:

StrangeLittleGirl
28.08.2008, 13:32
Վա՜յ, մի քանի տարի առաջ պիտի էդ սեղմավեպերը լինեին… Թե չէ «Վարդանանքն» ու «Վերք Հայաստանին» (բացի «Հառաջաբանից») էդպես էլ չկարդացի (չեմ փոշմանել դրա համար), «Քաոսն» ու «Սամվելն» էլ ժամանակի անիմաստ կորուստ էին:

Mitre
28.08.2008, 13:44
Վա՜յ, մի քանի տարի առաջ պիտի էդ սեղմավեպերը լինեին… Թե չէ «Վարդանանքն» ու «Վերք Հայաստանին» (բացի «Հառաջաբանից») էդպես էլ չկարդացի (չեմ փոշմանել դրա համար), «Քաոսն» ու «Սամվելն» էլ ժամանակի անիմաստ կորուստ էին:

Չսիրած գործեր եք նշում , ասում եք սեղմավեպը կայֆ ա , պատկերացրու այն գիրքն ա ,որ միշտ ուզել ես կարդալ , ձեռքդ ա ընկել ու պարզվում ա սեղմավեպ ա:

StrangeLittleGirl
28.08.2008, 14:19
Չսիրած գործեր եք նշում , ասում եք սեղմավեպը կայֆ ա , պատկերացրու այն գիրքն ա ,որ միշտ ուզել ես կարդալ , ձեռքդ ա ընկել ու պարզվում ա սեղմավեպ ա:
Հա՜, էդ ահավոր ա: Բայց եկեք ճիշտը խոսենք. նշված գործերից ո՞ր մեկն է տուժում «սեղմելիս»: Ա՛յ, օրինակ, եթե փորձեին Հրանտ Մաթևոսյանի գործերը սեղմել, հաստատ կորուստը մեծ կլիներ: Որպես գաղտնիք ասեմ, որ «Սամվելը» թռնելով եմ կարդացել, բայց պարզվել է, որ ես էդ գրքից նույն չափ տեղյակ եմ եղել, որքան նրանք, ովքեր բոլոր էջերը կարդացել են, անգամ՝ երկու անգամ (տենց մարդիկ էլ են լինում :D):

impression
28.08.2008, 14:26
Օրինակ ""Քաոսը" եթե լավ սեղմեն, մի երկու հատ մանր-մունր "Խառնաշփոթ" դուրս կգա ոնց էլ չլինի, չէ՞:

Mitre
28.08.2008, 14:31
Օրինակ ""Քաոսը" եթե լավ սեղմեն, մի երկու հատ մանր-մունր "Խառնաշփոթ" դուրս կգա ոնց էլ չլինի, չէ՞:

'' Վերք Հայաստանից '' էլ երևի միայն քերծվածքներ

բայց ,եթե լուրջ , ամեն գործ չի որ կարելի է այդպես քամել, վերջապես հեղինակը ամեն տողի ու բառր վրա տքնել ե , չէ՞

StrangeLittleGirl
28.08.2008, 16:34
Օրինակ ""Քաոսը" եթե լավ սեղմեն, մի երկու հատ մանր-մունր "Խառնաշփոթ" դուրս կգա ոնց էլ չլինի, չէ՞:
Սեղմում ենք :)
Մարկոս Աղա Ալիմյանը մեռավ: Կտակը մնաց: Մեծ տղուն չէր ուզում տալ, որտովհետև ռուս կնիկ ուներ: Մյուս տղան փչացած էր: Էն երրորդն էլ փոքր էր, համ էլ փչացած էր: Հետո մեծ տղան լավն էր, դառավ վատը: Միջնակն էլ վատն էր, դառավ լավը: Փոքրն էլ փախավ:

Էս ա :D

ivy
28.08.2008, 16:40
Սեղմում ենք :)
Մարկոս Աղա Ալիմյանը մեռավ: Կտակը մնաց: Մեծ տղուն չէր ուզում տալ, որտովհետև ռուս կնիկ ուներ: Մյուս տղան փչացած էր: Էն երրորդն էլ փոքր էր, համ էլ փչացած էր: Հետո մեծ տղան լավն էր, դառավ վատը: Միջնակն էլ վատն էր, դառավ լավը: Փոքրն էլ փախավ:

Էս ա :D

Էհ, Բյուր, նման սեղմավեպից հետո արդեն հաստատ որ ոք չի ուզենա կարդալ «Քաոս»–ը, իսկ ինքն իրականում հեչ էլ վատ գործ չի։ Չգիտեմ դու ոնց, բայց ես տասներեք տարեկանում մեծ հետաքրքրությամբ ու հաճույքով եմ կարդացել։ Ու մի տեսակ էնպես չեմ ուզում, որ «Քաոս»–ի սեղմավեպ լինի, ափսոս է ախր...

StrangeLittleGirl
28.08.2008, 17:21
Էհ, Բյուր, նման սեղմավեպից հետո արդեն հաստատ որ ոք չի ուզենա կարդալ «Քաոս»–ը, իսկ ինքն իրականում հեչ էլ վատ գործ չի։ Չգիտեմ դու ոնց, բայց ես տասներեք տարեկանում մեծ հետաքրքրությամբ ու հաճույքով եմ կարդացել։ Ու մի տեսակ էնպես չեմ ուզում, որ «Քաոս»–ի սեղմավեպ լինի, ափսոս է ախր...
Ես էլ 15 տարեկանում զոռով եմ կարդացել, որ կարողանամ գրականության քննություն տալ: Ափսոս էր էդ ժամանակը, շա՜տ ափսոս:

Lion
28.08.2008, 17:29
Վաճառքում հայտնվել են հայ դասական գրականության սեղմավեպեր՝ Վարդանանք,, Քաոս, Սամվել , Վերք Հայաստանի և Գևորգ Մարզպետունի:
Իմ կարծիքով այդ սեղմավեպը խայտառակություն է, մատուցում են ստեղծագործության հակիրճ բովանդակությունը, անտեսելով ձևը:
Դուք ին՞չ էք մտածում այս առթիվ:

Համաձայն եմ: Ճիշտ բան չի...:think

Ծով
28.08.2008, 19:32
ՀԻմա լսե՛ք ինձ...:B
Դիցուք թե ես մի հատ վեպ եմ գրել...ահավոր երկար..տեղ-տեղ ձանձրալի, ասենք, տենց մի նայի, Սամվելոտ մի հատ վեպ..ես եմ գրել..ուզում ես կարդա, չես ուզում մի՛ կարդա..ուզում ես թռի, ուզում ես մի քանի անգամ «լռվի» նույն տեղում, քո գործն ա, բայց վերցնել կրճատել, սեղմել իմ գրածը դու հենց էլ իրավունք չունես, ոչ էլ քո իբր թե էկոնոմիստ ժամանակի կամ չէմիչէ թույլ նյարդերի համար ոչ ոք իրավունք չունի...ու ես Դերենիկի կամ Ռաֆոյի տեղը լինեի հիմա երկնքից մի երկու հատ «թուքումուր» կուղարկեի...:angry
:B էս ի՞նչ գողական ստացվեց:D

Lion
28.08.2008, 19:34
ՀԻմա լսե՛ք ինձ...:B
Դիցուք թե ես մի հատ վեպ եմ գրել...ահավոր երկար..տեղ-տեղ ձանձրալի, ասենք, տենց մի նայի, Սամվելոտ մի հատ վեպ..ես եմ գրել..ուզում ես կարդա, չես ուզում մի՛ կարդա..ուզում ես թռի, ուզում ես մի քանի անգամ «լռվի» նույն տեղում, քո գործն ա, բայց վերցնել կրճատել, սեղմել իմ գրածը դու հենց էլ իրավունք չունես, ոչ էլ քո իբր թե էկոնոմիստ ժամանակի կամ չէմիչէ թույլ նյարդերի համար ոչ ոք իրավունք չունի...ու ես Դերենիկի կամ Ռաֆոյի տեղը լինեի հիմա երկնքից մի երկու հատ «թուքումուր» կուղարկեի...:angry
:B էս ի՞նչ գողական ստացվեց:D

Ճիշտ է ասում - Ոսկե Ցլիկից:)

Chuk
28.08.2008, 23:42
Սեղմում ենք :)
Մարկոս Աղա Ալիմյանը մեռավ: Կտակը մնաց: Մեծ տղուն չէր ուզում տալ, որտովհետև ռուս կնիկ ուներ: Մյուս տղան փչացած էր: Էն երրորդն էլ փոքր էր, համ էլ փչացած էր: Հետո մեծ տղան լավն էր, դառավ վատը: Միջնակն էլ վատն էր, դառավ լավը: Փոքրն էլ փախավ:

Էս ա :D

Բյուր, Շուշանիկի թեման բաց մնաց, դրան ու Անաստասիա Իվանովնային էլ որ միացնես, Քաոսն ամբողջությամբ պատմած կլինես:



Մի քիչ ավելի լուրջ:
Ամեն գրող ստեղծագործում է իր ժամանակի մեջ, իր ժամանակակիցների համար և դրանցից շատ քչերն են, որոնց ստեղծագործությունները մնում են նաև ապագա սերունդների համար: Ասածս վերաբերվում է և Րաֆֆուն, և Շիրվանզադեին, և Աբովյանին, և Մուրացանին... Իհարկե լավագույն տարբերակն այն է, որ մենք՝ այդ ապագա սերունդը, կարդայինք գոնե հարգանքից ելնելով: Կարդայինք, որ իմանայինք և՛ մեր պատմությունը, և՛ մեր, ինչու ոչ, ազգային բնավորությունը, և տեղեկություններ ունենայինք գոնե մեր ոչ այնքան վաղ անցյալի մասին: Մեզնից շատ-շատերը դրանք կարդացել են (ես համոզված եմ, որ ակումբում հիմնականում հավաքված են այնպիսի մարդիկ, ովքեր կարդում են): Համոզված եմ, որ կարդացել ենք ոչ միայն դպրոցական ծրագրային նյութը, այլ գուցե մի քիչ ավելի: Մի մասը հավանում է Րաֆֆում «Սամվելը» կամ չի հավանում, մի ուրիշը ավելի հաճույքով կարդացել է «Կայծերը», իսկ մի երրորդի համար էլ միգուցե «Խաչագողի հիշատակարանն» է շատ ավելի արժեքավոր: Մեզնից ով ինչ է սովորել Րաֆֆուց, դա մենք գիտենք: Բայց եկենք անկեղծ լինենք, այն սեղմավեպերը, որոնց մասին խոսում եք, ստեղծված են հիմնականում դիմորդների համար. հիմա գրականությունից քննություն են տալիս: Ծրագրերն էլ շատ բարդ են և այդ խեղճ դիմորդը, որ 15-16 տարեկան է, սովորում է 9-րդ, 10-րդ դասարանում, պետք է յուրացնի դպրոցական ողջ ծրագիրը և կարողանա պատրաստվել բուհական քննություններին: Մեզնից ոչ մեկն էլ միամիտ չէ և շատ լավ գիտի, որ 3-4 առարկա պարապող դիմորդը տառացիորեն ժամանակ չունի հաց ուտելու, էլ ուր մնաց Րաֆֆու Սամվելը կարդա, կամ Շիրվանզադեի Քաոսը... դրա համար էլ ստեղծվել են սեղմավեպերը (խոսքս հիմա վաճառվողների մասին է): Հնարավոր է, որ դրանք շատ լավ որակի չեն, բայց դա էլ վատ փորձ չէ: Միշտ կարելի է մի քիչ խմբագրել թեկուզ և շատ մեծ գրողի, իսկապես պակասեցնել այն, ինչ այն ժամանակ նրանց թվացել է շատ կարևոր, բայց իրենք էլ հիմա նոր աչքով որ նայեն, հնարավոր է, որ կխմբագրեին, կպակասեցնեին, կամ այսպես ասենք, կբյուրեղացնեին: Ես մասնակցել եմ մի ծրագրի, որը արվում էր կույր երեխաների համար, որոնց պիտի ներկայացվեր հայ գրականությանը: Իհարկե ոչ մի բառ չի կրճատվել Չարենցից, Դուրյանից, Համո Սահյանից և ինչքան հիշում եմ նաև Սարոյանից, բայց մասնագետը հրաշալի կրճատել էր Շիրվանզադեի «Քաոսը», Մուրացանը, Նար-Դոսը և մեծն Րաֆֆիին: Դրանից ոչ մի գեղարվեստական անկում չեղավ, հակառակը հաճույքով կարելի է լսել համապատասխան սկավառակները (կարող եմ նաև Ձեզ առաջարկել, որ լսեք), ի դեպ չափազանց գոհ էին և աշակերտները և նրանց ուսուցիչները, որովհետև 3 թե 4 լազերային սկավառակով լսել Գուրգեն Մահարու «Մանկություն», «Պատանեկություն», «Երիտասարդության սեմին» երեք հսկայածավալ վեպերը, որտեղ չի կորում ոչ որևէ նկարագրություն, ոչ որևէ կերպար և կարողանում ես հրաշալի պատկերացում կազմել ամբողջ գրքի մասին և չձանձրանալ, չե՞ք կարծում, որ լավ բան է: Բայց չէ որ դրանով այդ կույր երեխան կարողացավ հաղորդակցվել Գուրգեն Մահարուն, նույն կերպ Թոթովենցին և մյուսներին:

Այստեղ դեղատոմսեր չկան: Մենք բոլորս ունենք հնարավորություն կարդալ ամբողջական վեպերը: Եթե չենք ցանկանում կարդալ սեղմավեպը, ապա այն ուղղակի չենք գնի, շփոթվել հնարավոր չի, եթե դու կարդացող մարդ ես, դրանց վրա անպայման գրված է «սեղմավեպ» կամ «ադապտացված» բառերը: Իսկ նրանք, ովքեր հնարավորություն չունեն գոնե այս պահին ամբողջականը կարդալ, տանք նրանց հնարավորություն, որ գոնե ծանոթանան: Ժամանակի ընթացքում ինչ-որ մասնագետներ ի հայտ կգան, ովքեր մասնագիտորեն, արհեստավարժ ձևով այնպես կսեղմագրեն այդ վեպերը, որ այսպիսի խնդիրներ չեն առաջանա:

Ինչ վերաբերվում է հեղինակներին, եթե դա արվի պրոֆեսիոնալ, չկորցնի իր գրական հմայքը, ապա երկնքից մեզ նայող այդ գրողները հաստատ ոչինչ չեն ասի... նկատի ունեմ, որ վատ ոչինչ չեն ասի: Եթե որևէ լավ մասնագետ որոշի այդպես սեղմավեպի վերածել պապիս գրածներից որևէ բան, ես հաստատ չեմ վիրավորվի պապիս փոխարեն ու հաստատ պապս էլ երկնքից չի վիրավորվի: Ու վերջապես կա մի փոքրիկ հույս, որ այսօրվա չկարդացող հասարակության իրականության մեջ այդ սեղմավեպերի միջոցով ավելի շատ մարդիկ կծանոթանան հայ գրականությանը, իսկ գուցե ոմանք էլ ոգևորված սկսեն ամբողջականները կարդալ: Ի դեպ այդ լազերային սկավառակներից անցյալ տարի տվել էինք իմ բացարձակապես չկարդացող ազգականներից մեկին, որ պատրաստվեր քննություններին: Արդյունքում այնքան տարվեց դրանցով, որ երկու անգամ ինքնակամ կարդաց «Քաոսը», քննություններից հետո «Սամվելը», և հիմա անընդհատ սպանում է մեզ, որ իրեն մատակարարենք նորանոր գրքերով:

StrangeLittleGirl
28.08.2008, 23:58
Բայց եկենք անկեղծ լինենք, այն սեղմավեպերը, որոնց մասին խոսում եք, ստեղծված են հիմնականում դիմորդների համար. հիմա գրականությունից քննություն են տալիս: Ծրագրերն էլ շատ բարդ են և այդ խեղճ դիմորդը, որ 15-16 տարեկան է, սովորում է 9-րդ, 10-րդ դասարանում, պետք է յուրացնի դպրոցական ողջ ծրագիրը և կարողանա պատրաստվել բուհական քննություններին: Մեզնից ոչ մեկն էլ միամիտ չէ և շատ լավ գիտի, որ 3-4 առարկա պարապող դիմորդը տառացիորեն ժամանակ չունի հաց ուտելու, էլ ուր մնաց Րաֆֆու Սամվելը կարդա, կամ Շիրվանզադեի Քաոսը... դրա համար էլ ստեղծվել են սեղմավեպերը (խոսքս հիմա վաճառվողների մասին է): Հնարավոր է, որ դրանք շատ լավ որակի չեն, բայց դա էլ վատ փորձ չէ:
Ա՛րտ, անկեղծ ասած, էս մի բանը չեմ ընդունում: Ի՞նչ է նշանակում՝ դիմորդը ժամանակ չունի: Ես չէի պատրաստվում բանասիրական դիմել, բայց գրեթե բոլոր ծրագրային, դեռ մի բան էլ ավելի, գրքերը կարդացել եմ: Ի դեպ, շատ գրքեր էլ (արդեն ոչ ծրագրային) կարդացել եմ հենց 10-րդ դասարանում, երբ 2, հետագայում՝ 4 առարկա էի պարապում, Դիմորդն էլ թող բարի լինի, էդ ամեն ինչի համար ժամանակ գտնի: Ի՞նչ էր անում մինչև 9-րդ դասարան:

Բայց էն, որ էդ գրքերն էնքան էլ ամբողջությամբ կարդալու արժանի չեն, լրիվ ուրիշ պատմություն է:

Ուլուանա
29.08.2008, 00:22
Ուղղակի չեմ ուզում մեջբերել Chuk–ի ծավալուն գրառումը, բայց ասեմ, որ լիովին համաձայն եմ նրա հետ։ Ով ուզում է՝ թող կարդա, իսկ ով չի ուզում՝ իր գործն է, թող ամբողջական տարբերակը կարդա։ Դրանից հո բնագիրը չի տուժում, հատկապես որ վրան գրված է, որ սեղմավեպ է կամ ադապտացված։ Վերջիվերջո, գրքեր կան, որ առանց կարդալու էլ մի տեսակ կարդալդ չի գալիս ու համոզված ես, որ հաճելի չի լինելու կարդալը, չես հավանելու, բայց միևնույն ժամանակ ուզում ես անպայման կարդացած լինել՝ պատկերացում ունենալու համար։ Սեղմավեպերն այս առումով իսկական գտածո են։ ;)


Մտածում եմ, որ շատ էլ լավ բան ա: :) Գլուխս չեմ կորցրել՝ Վարդանանք կամ Վերք Հայաստանի կարդամ... իսկ սեղմավեպերը հարմար են :)
Ես ինքս էլ չեմ կարդացել վերոնշյալ վեպերը, իսկ, օրինակ, սեղմավեպերը հիմա կկարդայի (եթե, իհարկե, շատ երկար չլինեն :))):

ivy
29.08.2008, 01:51
Ուղղակի չեմ ուզում մեջբերել Chuk–ի ծավալուն գրառումը, բայց ասեմ, որ լիովին համաձայն եմ նրա հետ։ Ով ուզում է՝ թող կարդա, իսկ ով չի ուզում՝ իր գործն է, թող ամբողջական տարբերակը կարդա։ Դրանից հո բնագիրը չի տուժում, հատկապես որ վրան գրված է, որ սեղմավեպ է կամ ադապտացված։ Վերջիվերջո, գրքեր կան, որ առանց կարդալու էլ մի տեսակ կարդալդ չի գալիս ու համոզված ես, որ հաճելի չի լինելու կարդալը, չես հավանելու, բայց միևնույն ժամանակ ուզում ես անպայման կարդացած լինել՝ պատկերացում ունենալու համար։ Սեղմավեպերն այս առումով իսկական գտածո են։ ;)


Համաձայն չեմ... Դասական վեպերի գրողները մարդիկ են, ովքեր մնացել են պատմության մեջ իրենց մեծության շնորհիվ։ Իսկ ո՞վ պիտի լինի այն սեղմավեպ անողը, ով բնագրի վրա այնպես աշխատի, որ դրանից բնագրի արժեքը չփչանա։ Ասում եք՝ բնագիրը չի տուժում. իհարկե տուժում է, քանի որ չգիտես ոնց սեղմրտած բրոշուրը կարդալով՝ ընթերցողը կարող է միանգամայն սխալ պատկերացում կազմել իրական վեպի արժեքի մասին։ Այդպիսով, բնագիրն արժեզրկման է ենթարկվում։
Դա նույնն է, ինչ Դալիի նկարներից մի քանի դետալ հանես, որ հեշտ հասկացվի։ Հետն էլ ասես՝ դե ով չի ուզում, թող չնայի, նրանց համար օրիգինալը կա՝ առանց մտածելու, որ այդպիսի բան անելու համար ուղղակի բարոյական իրավունք չկա։

Հայկօ
29.08.2008, 01:57
Համաձայն եմ: Վեպը միայն սյուժե չէ: Դալիի օրինակը լավն էր:

Chuk
29.08.2008, 01:58
Կարծում եմ, որ վաղը կպատասխանեմ թե Բյուրի գրածին, թե ivy-ի, իսկ մինչ այդ ուզում եմ մի հարց ճշտել: Շատերս ենք կարծիքներ, վերլուծություններ գրում: Իսկ մեզնից ո՞վ է սեղմավեպ կարդացել: Ընդ որում ցանկալի է, որ մարդը ծանոթ լինի թե սեղմ տարբերակին, թե ամբողջականին, օրիգինալին, որպեսզի իր համեմատություններում հնարավորինս անաչառ լինի, չսահմանափակվի տեսական դատողություններով:

StrangeLittleGirl
29.08.2008, 02:04
Փոքր տարիքում շատ էի կարդում, բայց միայն անգլերեն: Հատկապես երկուսն է տպավորվել. «Ռոբինզոն Կրուզոն» և «Ալիսան հրաշքների աշխարհում»: Չնայած բացարձակապես ոչինչ չեմ հիշում, բայց դրանցից առաջինը ոչ մի դեպքում օրիգինալով չէի կարդա, իսկ Ալիսան… գուցե, երբ այլևս կարդալու գիրք չճարեմ:

Մեղապարտ
29.08.2008, 02:30
Վաճառքում հայտնվել են հայ դասական գրականության սեղմավեպեր՝ Վարդանանք,, Քաոս, Սամվել , Վերք Հայաստանի և Գևորգ Մարզպետունի:
Իմ կարծիքով այդ սեղմավեպը խայտառակություն է, մատուցում են ստեղծագործության հակիրճ բովանդակությունը, անտեսելով ձևը:
Դուք ին՞չ էք մտածում այս առթիվ:

Արևմտյան տարորինակությունները տարբեր դռներից ներխուժում են հայաստան, չեմ կասկածում որ շուտով կքննարկվի նաև միասեռական ամուսությունների օրինակա նության հարց Հայաստանում (ներողություն շեղվելու համար) ,հիմա պատկերացրեք դա գիրք չէ այլ ասենք երաժշտական ստեղծագործություն, օրինակի համար Խաչա տրյան ,Վերդի կամ Տերտերյան կամ Շեդրին և ինչ կստացվի:
Ստեղծագործությունը աղճատվում է դառնում է մի երրորդական գործ ,ես մերժում եմ նման հրատարակությունները որպես խոտան::angry

StrangeLittleGirl
29.08.2008, 02:33
Ի դեպ, իսկ ի՞նչ կասեք Մանկական Աստվածաշնչի մասին: Դա էլ է մի յուրօրինակ ադապտացիա:

Մեղապարտ
29.08.2008, 03:39
Ի դեպ, իսկ ի՞նչ կասեք Մանկական Աստվածաշնչի մասին: Դա էլ է մի յուրօրինակ ադապտացիա:

Գիտեք ցավոք սրտի ,պամությունից տեղյակ ենք եկեղեցու կատարած գաղափարական
սխալներից տվյալ դեպքում ձևակերպումը կատարում եմ շատ մեղմ«Աստվածաշունչ», «Մանկական Աստվածաշնչ», «մտավոր հետամնացների Աստվածաշունչ» և այսպես շարունակ:
2000 տարի կար մեկ տեսակի Աստվածաշունչ ,հիմա ինչ՞ պատահեց գրագետները շատացան, թե հակառակը:

StrangeLittleGirl
29.08.2008, 03:48
Գիտեք, երեխաներին շատ դժվար է այն հաստափոր Աստվածաշունչը տալ, որ մենք ենք ընթերցում, բայց, կարծում եմ, կարևոր է նաև քրիստոնեական դաստիարակությունը հենց փոքրուց: Դրա համար ադապտացված Աստվածաշունչը շատ հարմար է:

Մեղապարտ
29.08.2008, 04:06
Գիտեք, երեխաներին շատ դժվար է այն հաստափոր Աստվածաշունչը տալ, որ մենք ենք ընթերցում, բայց, կարծում եմ, կարևոր է նաև քրիստոնեական դաստիարակությունը հենց փոքրուց: Դրա համար ադապտացված Աստվածաշունչը շատ հարմար է:
1828 թվականին իմ պապուս պապը Երուսաղեմից վերադառնալուց հետո հետը բերել էր աստվածաշունչ ,մենք բոլորս մեծացել ենք նրանով ,մի գուցե ես ինչ որ բան չեմ հաս կանում ,սակայն համոզված եմ որ որոշ հարցերում ծայրահեղ պահպանողականութ յունը անհրաժեշտություն է:

impression
29.08.2008, 08:03
Չեմ հասկանում, ինչու՞ եք էսպիսի պրոբլեմ սարքել սեղմավեպերի գոյությունը: Ես վերևում փորձել եմ բացատրել դրանց նշանակությունը, իսկ ընկնել դրանց գեղարվեստական արժեքի հետևից, ուղղակի ծիծաղելի է: Կրկնում եմ, ինքս շատ եմ պարտադրել նրանց, ում հետ անգլերեն էի պարապում, սեղմավեպ կարդալ, որովհետև անգլերենից բավականին հեռու մարդուն չես կարող ստիպել օրիգինալով Դիկկենս կարդալ, հատկապես եթե քեզ էլ օգտագործված բառապաշարի մի ծավալուն մաս անծանոթ է: Այստեղ օգնության են հասնում սեղմավեպերը: Նրանք ունեն լեքսիկայի կոնկրետ բառապաշար, գրքի վերջում՝ անգամ փոքրիկ բառարան, ուր հնարավորինս մատչելի բացատրվում են գործածված բառերն ու արտահայտությունները: Ինքս, երկար տարիներ տարբեր տարիքի երեխաների հետ անգլերեն պարապելով, այսպես ասած իմ մաշկի վրա եմ զգացել սեղմավեպի օգտակարությունը, երբ տանում ես երեխային մի փոքրիկ գունազարդ գիրք, հետն էլ օրիգինալը, ու ասում, որ էդ հաստափորի փոխարեն կարդալու եք պուճուրիկը: Երեխան շնորհակալ աչքերով նայում է քեզ, սկսում հետաքրքրությամբ դիտել գրքույկի միջի նկարները, մի քիչ փորձում եք կարդալ, նա զգում է, որ գիրքն իրականում վախենալու բան չի, քանի որ, զարմանքով պարզում է, որ մեծ մասամբ կարողանում է ընմռնել գրվածը:
Երեխեք, սեղմավեպերը կոչված են հեշտացնելու լեզու ուսումնասիրողի գործը: Էդքան բան: Ու լրիվ այլ հարց է, որ մենք ինքներս սկսենք կարդալ սեղմավեպ՝ պատճառաբանելով, թե օրիգինալը կարդալու ոչ ժամանակ ունենք, ոչ էլ հավես: Սեղմավեպը չի կարող ունենալ որևէ գրական արժեք, քանի որ ուղղակի պատմվում է սյուժեն, մի կողմ են թողնվում բոլոր այն բառերն ու արտահայտությունները, որոնցով մի հեղինակին կարողանում ես տարբերել մյուսից: Չկան էջերով նկարագրություններ, որոնք էլ, իրականում, գրքի համ ու հոտն են:

ivy
29.08.2008, 09:45
Չեմ հասկանում, ինչու՞ եք էսպիսի պրոբլեմ սարքել սեղմավեպերի գոյությունը: Ես վերևում փորձել եմ բացատրել դրանց նշանակությունը, իսկ ընկնել դրանց գեղարվեստական արժեքի հետևից, ուղղակի ծիծաղելի է: Կրկնում եմ, ինքս շատ եմ պարտադրել նրանց, ում հետ անգլերեն էի պարապում, սեղմավեպ կարդալ, որովհետև անգլերենից բավականին հեռու մարդուն չես կարող ստիպել օրիգինալով Դիկկենս կարդալ, հատկապես եթե քեզ էլ օգտագործված բառապաշարի մի ծավալուն մաս անծանոթ է: Այստեղ օգնության են հասնում սեղմավեպերը: Նրանք ունեն լեքսիկայի կոնկրետ բառապաշար, գրքի վերջում՝ անգամ փոքրիկ բառարան, ուր հնարավորինս մատչելի բացատրվում են գործածված բառերն ու արտահայտությունները: Ինքս, երկար տարիներ տարբեր տարիքի երեխաների հետ անգլերեն պարապելով, այսպես ասած իմ մաշկի վրա եմ զգացել սեղմավեպի օգտակարությունը, երբ տանում ես երեխային մի փոքրիկ գունազարդ գիրք, հետն էլ օրիգինալը, ու ասում, որ էդ հաստափորի փոխարեն կարդալու եք պուճուրիկը: Երեխան շնորհակալ աչքերով նայում է քեզ, սկսում հետաքրքրությամբ դիտել գրքույկի միջի նկարները, մի քիչ փորձում եք կարդալ, նա զգում է, որ գիրքն իրականում վախենալու բան չի, քանի որ, զարմանքով պարզում է, որ մեծ մասամբ կարողանում է ընմռնել գրվածը:
Երեխեք, սեղմավեպերը կոչված են հեշտացնելու լեզու ուսումնասիրողի գործը: Էդքան բան: Ու լրիվ այլ հարց է, որ մենք ինքներս սկսենք կարդալ սեղմավեպ՝ պատճառաբանելով, թե օրիգինալը կարդալու ոչ ժամանակ ունենք, ոչ էլ հավես: Սեղմավեպը չի կարող ունենալ որևէ գրական արժեք, քանի որ ուղղակի պատմվում է սյուժեն, մի կողմ են թողնվում բոլոր այն բառերն ու արտահայտությունները, որոնցով մի հեղինակին կարողանում ես տարբերել մյուսից: Չկան էջերով նկարագրություններ, որոնք էլ, իրականում, գրքի համ ու հոտն են:


Լիլ, դու տարբեր բաներ ես խառնում իրար։ :)
Բյուրն էլ էր գրել «Ալիսան հրաշքների աշխարհում» ու «Ռոբինզոն Կրուզոյի» մասին։ Ինքն էլ գուցե չմանալով՝ հրաշալի օրինակ է բերել, որ սեղմավեպերը, եթե նպատակ ունեն լեզու ուսումնասիրողի գործը հեշտացնել, ընտրված պիտի լինեն արկածային կամ հեքիաթատիպ թեթւ գրականությունից, մեջն էլ մի երկու սիրուն, գունավոր նկար կդնեն, հոյակապ բան կսատցվի։ :) Դա միայն գովել է, ու ես երկու ձեռքով կողմ եմ դրան։ Բայց դնել պատմավեպերը քանդել, ախր անելու բան չի... Կամ պատկերացնում եք չորս հատորանոց հսկայական «Պատերազմ ւ խաղաղությունը» վերցնեն սեղմավեպ սարքեն, ինչ է թե՝ էդքանը ո՞վ է կարդացողը։ Անխղճություն է նման արժեքներին կպնելը...

impression
29.08.2008, 09:54
Լիլ, դու տարբեր բաներ ես խառնում իրար։ :)
Բյուրն էլ էր գրել «Ալիսան հրաշքների աշխարհում» ու «Ռոբինզոն Կրուզոյի» մասին։ Ինքն էլ գուցե չմանալով՝ հրաշալի օրինակ է բերել, որ սեղմավեպերը, եթե նպատակ ունեն լեզու ուսումնասիրողի գործը հեշտացնել, ընտրված պիտի լինեն արկածային կամ հեքիաթատիպ թեթւ գրականությունից, մեջն էլ մի երկու սիրուն, գունավոր նկար կդնեն, հոյակապ բան կսատցվի։ :) Դա միայն գովել է, ու ես երկու ձեռքով կողմ եմ դրան։ Բայց դնել պատմավեպերը քանդել, ախր անելու բան չի... Կամ պատկերացնում եք չորս հատորանոց հսկայական «Պատերազմ ւ խաղաղությունը» վերցնեն սեղմավեպ սարքեն, ինչ է թե՝ էդքանը ո՞վ է կարդացողը։ Անխղճություն է նման արժեքներին կպնելը...

Սա լրիվ այլ խնդիր է, ու այն հեչ կապ չունի սեղմավեպի հետ:
Համամիտ եմ, որ չարժե "Պատերազմ և խաղաղությունը" "սեղմավեպել", քանի որ սեղմավեպը պիտի լինի դինամիկ ու հասկանալի:
Նույն ձևով պարզ է, որ ասենք առնվազն տարօրինակ կլինի "սեղմավեպել" Ֆրիդրիխ Նիցշե:
Բայց որ էսպես անհանգստանում են, որ վա՜յ, մեր Վարդանանք-ի գրական արժեքն ընկավ, դա ինձ համար անհասկանալի է: /Վարդանանքի գրական արժեքն օրիգինալում էլ ա կասկածի տակ, մեր մեջ ասած/:

Հակոբ Գեւորգյան
29.08.2008, 10:12
Ընդհանրապես, երբ մի գրվածք երկար է լինում, մարդիկ մտածում են թե, այդ գրողը ժամանակ չի ունեցե՞լ մտածելու, որ այդքան երկար է գրել… Կարելի է հիշել Բերնարդ Շոի, (եւ միգուցե այլ մարդիկանց նման) խոսքերից, երբ նա մի երկար նամակ է գրում, ու ասում, կներեք, մտածելու ժամանակ չունեյի։ :)

Եթե սեղմավեպը հնարավորություն տա նոր ընթերցողին գաղափար կազմել նորավեպի մասին, ապա ինչու չէ, շատ էլ լավ նպատակ ունի։ Միգուցե հետագայում հետաքրքրություն առաջանա այդ ընթերցողի մոտ, եւ նա կարդա նորավեպն ամբողջությամբ։ :)

StrangeLittleGirl
29.08.2008, 11:37
Լացս եկավ Լիլոյի գրառումը կարդալուց հետո: Մի հատ մտածենք. հայերեն սովորողը ի՞նչ պիտի կարդա: Ասենք, «Քաոսի» սեղմավեպտն է կարդում: Մի երևելի սյուժե էլ չունի: Մարդը հավիտյան կհիասթափվի հայ գրականությունից… Կամ էլ «Սամվելը»: Ինչքան էլ սեղմեն, հաստատ էն մի անդուր նախադասությունը թողնելու են: Ու կարդացողը կասի. «Էս ազգը ցնդա՞ծ ա»:

impression
29.08.2008, 11:39
Բյուր, դե հիմա նորությու՞ն ա, որ կարգին արձակ շա՜տ քիչ ունենք :)

Dayana
29.08.2008, 11:43
դե լավ քանի որ խոսքը սրան էլ հասավ մի բան էլ ես ասեմ էլի :oy Վերք հայաստանի-ն որ սեղմեն, տակը կմնան միայն ձյան ճրթճրթոցը ու սելի ճռճռոցը :D ու քանի որ Ռուսների հետ լավ հարաբերությունների մեջ ենք, էն վերջի մասում նրանց չեն անիծի, կմնա սկզբի օրհնանքը :D

Հ.Գ. ինչ լավա, որ էս գիրքը կեսից շպրտեցի :oy

Վարպետ
29.08.2008, 11:54
Սեղմում ենք :)
Մարկոս Աղա Ալիմյանը մեռավ: Կտակը մնաց: Մեծ տղուն չէր ուզում տալ, որտովհետև ռուս կնիկ ուներ: Մյուս տղան փչացած էր: Էն երրորդն էլ փոքր էր, համ էլ փչացած էր: Հետո մեծ տղան լավն էր, դառավ վատը: Միջնակն էլ վատն էր, դառավ լավը: Փոքրն էլ փախավ:

Էս ա :D

Բյուր... Դու պատկերացնում ես, եթե քո կյանքը նույն կերպ սեղմես` ինչ կլինի? Հնարավոր են սուիցիդալ հետեւանքներ: Պատկերացրու` ի~նչ անիմաստ կյանք ես ապրել: Ծնվել ես, չարություններ ես արել, քխիկ-մխիկ, հետո սովորել ես ու տենց... Ցանկացած վեպ կարելի է սեղմել քո բերած օրինակով: Նույնիսկ Հրանտ Մաթեւոսյանի: Մի քանի հովիվ իրենցից մեկի ոչխարները կերել էին: Ու չնայած էդ մեկը չէր բողոքում, բայց օրենքի համաձայն մլիցա էկավ ու սկսեց քընընել: Վերջում սաղով գնացի քաղաք դատի:

Ավելացվել է 3 րոպե անց

Լիլ, դու տարբեր բաներ ես խառնում իրար։ :)
Բյուրն էլ էր գրել «Ալիսան հրաշքների աշխարհում» ու «Ռոբինզոն Կրուզոյի» մասին։ Ինքն էլ գուցե չմանալով՝ հրաշալի օրինակ է բերել, որ սեղմավեպերը, եթե նպատակ ունեն լեզու ուսումնասիրողի գործը հեշտացնել, ընտրված պիտի լինեն արկածային կամ հեքիաթատիպ թեթւ գրականությունից, մեջն էլ մի երկու սիրուն, գունավոր նկար կդնեն, հոյակապ բան կսատցվի։ :) Դա միայն գովել է, ու ես երկու ձեռքով կողմ եմ դրան։ Բայց դնել պատմավեպերը քանդել, ախր անելու բան չի... Կամ պատկերացնում եք չորս հատորանոց հսկայական «Պատերազմ ւ խաղաղությունը» վերցնեն սեղմավեպ սարքեն, ինչ է թե՝ էդքանը ո՞վ է կարդացողը։ Անխղճություն է նման արժեքներին կպնելը...

Միանշանակ էդպես ա: Եթե սեղմավեպ, ապա միայն գովազդային նպատակներով: Սեղմավեպի ու իրական ստեղծագործության տարբերությունը նույնն է, ինչ կաթի փոշու ու տատիկի դույլի միջից վերցրած մի բաժակ հենց նոր կթած, տաք ու փրփրալի կաթի:

Ավելացվել է 11 րոպե անց

Ա՛րտ, անկեղծ ասած, էս մի բանը չեմ ընդունում: Ի՞նչ է նշանակում՝ դիմորդը ժամանակ չունի: Ես չէի պատրաստվում բանասիրական դիմել, բայց գրեթե բոլոր ծրագրային, դեռ մի բան էլ ավելի, գրքերը կարդացել եմ: Ի դեպ, շատ գրքեր էլ (արդեն ոչ ծրագրային) կարդացել եմ հենց 10-րդ դասարանում, երբ 2, հետագայում՝ 4 առարկա էի պարապում, Դիմորդն էլ թող բարի լինի, էդ ամեն ինչի համար ժամանակ գտնի: Ի՞նչ էր անում մինչև 9-րդ դասարան:

Բայց էն, որ էդ գրքերն էնքան էլ ամբողջությամբ կարդալու արժանի չեն, լրիվ ուրիշ պատմություն է:

Բյուր, կենսագրությանդ սեղմավեպի մեջ ավելացնում ես` անիմաստ կռիվները, ու սուիցիդալ հետեւանքը դառնում ա անխուսափելի: Վերջին նախադասությանդ համար ուղղակի որեւէ ասելիք չեմ գտնում:

Chuk
29.08.2008, 12:40
Ուրախ եմ այս քննարկման համար, բայց ոնց-որ թե չենք կարողանում հասկանալ մի տարրական ճշմարտություն: Ոչ ոք իսկական, ճշմարիտ ընթերցողից չի խլում, չի ոնչացնում ամբողջական վեպեր, մանավանդ մեր պատմական, արդեն դասական համարվող գրականությունը: Ուրիշ խնդիր է, որ հիմա չենք դնելու ու դատենք, թե դրանցից ո՞րն իրականում ունի գեղարվեստական արժեք, իսկ ո՞րի գեղարվեստական արժեքը վաղուց կասկածի տակ է, եթե չասենք, որ ջնջվել է: Փաստն այն է, որ այդ վեպերը կարդալ երեխաները չեն ուզում: Ճի՞շտ են, թե՞ սխալ, մեր որոշելու բանը չի: Յուրաքանչյուր մարդ ինքը պետք է ազատ լինի որոշելու, թե ինքն ինչ է ուզում կարդալ:

Բյուր, կամ ուսուցիչներդ են շատ լավը եղել, կամ էլ, որ ավելի հավանական է, տնեցիներիդ դաստիարակությունն է եղել, որ դու նստել ու կարդացել ես ողջ գրականությունը ծայեիծայր, դեռ մի բան էլ ավելին: Խոսքս բոլորի մասին չէ, բայց մեծ մասի բնութագիրն է. դժբախտաբար, այս սերնդի ծնողները իրենք խաչբառ-թերթերից էն կողմ համարյա բան չեն կարդում, ուսուցիչներն էլ, եթե մի բան կարդացել են, ապա վաղուց մոռացել են, որ կարդացել են (համենայն դեպս իմ սովորած երկու դպրոցներում էլ մեծամասամբ այդպես էր): Հիմա այն երեխան, որը մեծացել է մի տանը, որտեղ ոչ մեկը ոչինչ չի կարդում և կարդալու միակ նյութը «TV Ալիքն» է կամ «Եթերը», գնում է դպրոց, որտեղ ուսուցիչը ինքը ոչինչ չի հիշում տվյալ նյութից, բացում է դասագիրքը, որտեղ ի դեպ սեղմ, հատվածաբար ներկայացված է որևէ հայտնի դասականի գործ, գալիս է երեկոյան միացնում ու նայում Կարգին Տղերքին կամ էլ Վերվարածները, էլ գիրք կկարդա՞: Հասկացեք, որ սա ընդհանուր մեծ ցավ է: Ես չեմ չարախնդում: Ինքս մեծացել եմ մի ընտանիքում, որտեղ բոլորը առավոտից գիշեր կարդում են, ինձ համար դա նույնքան բնական է, որքան հաց ուտելը, բայց տեսնում եմ նաև հարևանների կամ ծանոթների երեխաների, համադասարանցիների կամ համակուրսիցների, որոնց համար այս ամենը մի քիչ մեղմ տոներով եթե ասեմ, տարօրինակ է: Կարող ենք չէ իջնել մեր վերին բարձունքից, համաշխարհային մշակույթում մեր անուրանալի մեծ հաջողություններից և հասկանալ, որ 21-րդ դար մտել ենք ոչ այնքան լավ մշակույթով: Գոնե կարդալու մշակույթ, ավելի ճիշտ է ասել կուլտուրա, չունենք, կորցրել ենք:

Գիտեք երևի, հրատարակչական գործով էլ եմ զբաղվում, ուրեմն կարող եմ որպես, այսպես ասենք ականատես, ասել, որ մեր հրատարակած գրքերը շատ փոքր քանակով են ու ոչ թե այն պատճառով, որ դրանք հետաքրքիր չեն, կամ այնքան թանկարժեք են, որ մարդիկ գնել չեն կարող, այլ որովհետև ընթերցող չունեն: Ձեզ մտահոգություն չի՞ պատճառում, որ վաճառվում են միայն դասագրքերն ու դիմորդների համար գրված բազմաքանակ տիրաժներով բազմաքանակ օժանդակ ձեռնարկները: Լավ է և դրական, որ վերջին տարիներին (2-3) սկսել են վաճառվել նաև, հետևաբար տպաքանակն ավելացել է մանկական գրականության: Ուրեմն հույս ունենանք, որ այն երեխան, որը փոքրուց լսել է գոնե ծնողների կարդացած հեքիաթները մի քիչ մեծանալուց հետո անձամբ կուզի կարդալ որևէ գիրք: Ի դեպ ես էլ եմ այդպես սկսել կարդալ և վաղ տարիքում, երբ մայրս կիսատ էր թողնում իր բարձրաձայն կարդացած հեքիաթը և ասում, որ եթե ուզում եմ, ես շարունակեմ, ինքը ժամանակ չունի: Ես ստիպված էի լինում կարդալ դժվարությամբ, երբեմն շատ հոգնած, տառերից ձանձրացած, բայց այդպես կապվեցի գրքին և գրականությանը: Հուսանք, որ նույն սեղմավեպը կարող նույնպիսի խթան լինել:

Եվ վերջապես հասկանանք, որ ոչ ոք չի հանդգնում որևէ մեկին, հատկապես գրողին, նկարչին, կոմպոզիտորին վիրավորել, նսեմացնել կամ ոչնչացնել: Ժամանակի ընթացքում կհասկանաք, որ սեղմավեպը նույնպես ունի ապրելու իրավունք, շատ որոշակի կատեգորիայի մարդկանց համար, շատ որոշակի պատճառներից ելնելով և հնարավոր է, որ ունենանք այնպիսի մասնագետներ, որոնց ինքներս կխնդրենք, որ որևէ հետաքրքրություն ներկայացնող գործ դնի և սեղմավեպի վերածի. սա ասում եմ որպես արձագանք այն պնդումին, որ չկա մարդ, ով բարոյական իրավունք ունի սեղմել վեպերը:

Արտասահմանում էլ կան և սեղմավեպեր և ամբողջական վեպեր: Բայց դա չի խանգարում նրանց, որ մեզ համար ֆանտաստիկ տպաքանակներով լույս ընծայեն ոչ միայն դետեկտիվ, ֆանտաստիկ գրականության նմուշներ, այլ նաև Շեքսպիր, Ստենդալ, Դոստոևսկի կամ Տոլստոյ... Ի դեպ այդ գրքերը ոչ միայն հրատարակվում են, այլև վաճառվում, ոչ միայն վաճառվում են, այլև իրենց ընթերցողին են գտնում, չնայած դրանց սեղմ տարբերակները, որքան գիտեմ, արդեն վաղուց կան և լավ էլ տարածված են:

Վանական, արտասահմանում կան և՛ շատ լավ բաներ, և՛ մեզ համար խորթ, անհասկանալի բաներ: Բայց մենք, որ գրի և մշակույթի ազգ ենք, որն ունեցել է նաև Տիր Աստծուն, ճիշտն ասած մի քիչ նրանցից սովորելու բան էլ ունենք: Օրինակ ԱՄՆ-ում, սովորական հանրակրթական դպրոցներում, որքան ինձ է հայտնի, հատուկ Շեքսպիրյան դասեր կան: Իսկ մեզ մոտ Նարեկացի անցնում են երեխայի այն տարիքում, երբ այդ երեխան նույնիսկ Թումանյան չգիտի, որն իր համար պարզ է ու մատչելի: Դրա համար էլ Նարեկացու անունը մոռանում է մեկ տարի անց: Դրա մասին է պետք մտածել ու մեկ էլ էն բանի, որ դպրոցն ավարտող երեխան գոնե Չարենցից երկու տող իմանա, կարողանա տարբերել Տերյանին Դուրյանից, և վերջապես հասկանա, որ բացի Շիրվանզադեի «Քաոսից» կա նաև Թոթովենցի «Կյանքը հին հռոմեական ճանապարհների վրա»: Թե չէ խճճվել ենք Քաոսի լաբիրինթոսում և արդեն չենք էլ նկատում, որ ճիշտն ասած Շիրվանզադեն հայերեն բառերով ռուսերեն է գրում ու դեռ վիճում էլ ենք: Ի դեպ ուզում եմ ասել, որ այդ արտահայտությունն իմը չէ, պատականում է շատ մեծ գրականագետի:


Հ.Գ. Իմ այս երկարաշունչ գրառումը կարդալու վրա ժամանակ ծախսելուց հետո կհասկանաք, թե սեղմ տարբերակը երբեմն ինչքան օգտակար և ցանկալի բան է, և ներողություն եմ խնդրում, որ ժամանակ չունեի ավելի սեղմ գրելու:

ivy
29.08.2008, 13:11
Մի հետաքրքիր հոդված գտա Ազգ օրաթերթում, որը ներառում է մեր այստեղ քննարկած բոլոր հարցերը` թե սեղմավեպի նկարագրությունները, թե լեզուներ սովորելու նպատակով արված ադամտացիաների հետ համեմատումը, թե խնդրի հետ կապված բոլոր մշակութային, տնտեսական ու բարոյական հարցերը: Ընդ որում, հեղինակը մարդ է, ով անձամբ ծանոթ է սեղմավեպերի հետ:


Ոչ թե լոկ փորձանք, այլ հանցանք

ԿԱՐՊԻՍ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆ

Սեղմավե՞պ: Ականջս նախ չընկալեց այդ բառը: Ի՞նչ, սերմավե՞պ: Չէ՜, սեղմավեպ: Այդպես կազմված բառեր գիտեի՝ սեղմիրան (կորսետ). սեղմաձող, սեղմագիր: Ուրեմն նաեւ՝ սեղմավե՞պ: Նորաբանությո՞ւն է: Իմա՞ստը...

«Ազգ» թերթի խմբագրություն էի եկել ուրիշ գործով, ականջիս առաջ տնկվեց այդ բառը եւ դրա հետ կապված խնդիրը, կարծիքս հարցրին: Իսկույն էլ, անշուշտ, կռահեցի «իմաստը», որ չարագուշակ թվաց, երբ կարդացի թերթի մշակութային հավելվածի «Գրքերի տեսություն» էջում խնդիրը ներկայացնող նյութը եւ տեսա «Գիտանք» հրատարակչության լույս ընծայած առաջին հինգ «սեղմավեպերի» հովհարաձեւ լուսանկարված պատկերը (Դեմիրճյանի «Վարդանանք», Րաֆֆու «Սամվել», Մուրացանի «Գեւորգ Մարզպետունի», Շիրվանզադեի «Քաոս», Աբովյանի «Վերք Հայաստանի»): Եվ թե գործը «համակարգված ձեւով» շարունակվելու է, արդեն կա «Սասունցի Դավիթ» էպոսի սեղմավեպն էլ արձակ շարադրված, ու նաեւ, օ՜ ցնցիչ անակնկալ, շուտով կլինի Շահան Շահնուրի «Նահանջը առանց երգի» վեպը՝ ոչ միայն սեղմավիպված, այլեւ... «արեւելահայերեն տարբերակով»: Սպառնալիք հնչեց ականջիս...

Ութսունն անց մարդ եմ, գրող՝ ավելի քան տասը գրքերի հեղինակ, թարգմանել եմ Դոստոեւսկու «Կարամազով եղբայրներ» տիտանական վեպը, Գոլսուորդիի «Ֆորսայթների պատմությունը» վիպաշարը, նաեւ փոքրածավալ երկեր՝ հին հնդկական «Չհանդոգյա» ուպանիշադից մինչեւ մեր օրերում Սարոյան, Սենտ-Էքզյուպերի, Սոմըրսեթ Մոեմ եւ այլն: Բայց նաեւ մոլի գրքասեր եմ, միշտ եղել եմ գրախանութների «մուկը» պատանությանս օրերից Կիպրոսում, Աթենքում, իսկ ներգաղթելուց հետո Երեւանում եւ Հայաստանի շրջաններում, ապա Մոսկվայում եւ Սովետական Միության այլ քաղաքներում, ապա կրկին արտասահմանյան այցելություններիս, մի խոսքով՝ ուր եղել եմ կյանքիս ընթացքում: Վաթսուն տարի ձեռք եմ բերել զանազան ասպարեզների ընտիր գրքեր, կազմվել է բավական ճոխ գրադարանս՝ հայերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, ռուսերեն, մի քիչ էլ հունարեն, գերմաներեն, անգամ թուրքերեն: Իսկ «սեղմավեպի» պես բան ոչ մի տեղ չեմ տեսել ու չկա իմ գրադարանում: Տեսել եմ որոշ հին վեպերի այս կամ այն հատվածները կրճատված հրատարակություն, իսկ դա բոլորովին այլ բան է: Բայց դրանք էլ ինձ խրտչեցրել են: Սիրում եմ ամբողջական տեսքտեր, որ վաղուց տպել ու վերատպում են մեծալուրջ հրատարակչություններ:

Գրողի, թառգմանչի, մոլի գրքասերի բնազդս, կռահելով իսկույն, թե դա ինչ է, բողոքեց այդ «սեղմավեպ» կոչվածի դեմ, եւ վրդովմունքով հայտնեցի կարծիքս, որ եթե շարունակվի այդ չարագուշակ գործը, դա մեր դասական գրականության կործանումը կլինի...

Կռահումը՝ կռահում, վրդովմունքը՝ վրդովմունք, բայց տեսնեմ, շոշափեմ, տնտղեմ այդ «սեղմավեպերը»: Ներկայացնող նյութում երկու իրար հակասող բան ուշադրությունս գրավեցին: Կրթության եւ գիտության նախարարությունը սեղմավեպերն ընդունել է որպես ուսումնական գրականություն, բայց միայն Սփյուռքի համար (զարմանք, տարակուսանք, հարցեր է հարուցում այս «միայն Սփյուռքի համար»-ն էլ, բայց չշեղվեմ): Եվ միաժամանակ՝ թե գրախանութներում այդ սեղմավեպերի արժեքը 500-1500 դրամ է (այսինքն մատչելի գին), ուրեմն վաճառվո՞ւմ են ոչ Սփյուռքի, այլ մեր գրախանութներում:

Գնացի, տեսա, շոշափեցի, տնտղեցի այդ սեղմավեպերը: Բողոքս ավելի ուժգնացավ, վրդովմունքն ավելի խորացավ, մեր դասական գրականության ի խնդիր մտահոգությունս ավելի չարագուշակ դարձավ: Բողոք, վրդովմունք, մտահոգություն լսեցի ուրիշներից էլ գրախանութում, երբ հարցուփորձ արեցի: Մի երիտասարդ գրավաճառուհի մռայլ դեմքով ասաց, որ ինքը «բացարձակապես դեմ է այդ սեղմավեպերին»: Մի խոհադեմ հաճախորդ «խայտառակություն» կոչեց դրանք: Չեմ ուզում բերել ավելի խիստ արտահայտություններ, մանավանդ մի տարեց գրավաճառից, որ նույնիսկ «վռնդել» է իր մոտ դրանք վաճառելու բերողին: Եվ սակայն հետաքրքրվեցի նաեւ, թե գնվո՞ւմ են այդ սիրուն տեսքով բրոշյուրաձեւ սեղմավեպերը: Վերոհիշյալ գրավաճառուհին ավելի մռայլ ասաց. «Այո, առնում են, մեր պարտականությունն է վաճառել»: Հարցրի՝ ովքե՞ր են առնողները: Պատասխան. «Դպրոցներից»: Ահա՜, կարծես թե սկսեց երեւալ հանելուկի բանալին...

Եկեք, ինչպես ասում են, ցուլը բռնենք ուղղակի կոտոշներից: Սեղմավեպի այս պատմությունից, կուլտուրական ասած, բիզնեսի հոտ է փչում (ա՜խ, այս «բիզնես» բառը, որ անկախությունից հետո եկավ այլակերպված, շահամոլ, մանրախնդիր նկրտումներով ըմբռնված խառնվելու մեր արդեն իսկ խառնաշփոթ հասարակությանը՝ շպարելու «փող աշխատել» կոպիտ արտահայտությունը): Կարդալով «Գիտանք» հրատարակչության տնօրեն Ալեքսանդր Աղաբեկյանի պատասխանները, բացատրությունները սեղմավեպերի քննադատության դեմ, ունեցա այն տպավորությունը, թե նա, բնականաբար, կամա թե ակամա, փորձում է իր նախաձեռնած այդ «բիզնեսը» պաշտպանել: Եվ սխալ բաներ է ասում:

Սկսենք իր բուն ելակետից: Գրում է. «Գիրքը նախ եւ առաջ բովանդակություն է. մնացածը՝ նկարագրությունները, գեղեցիկ լեզուն, լեզվի ճոխությունը, ոճը եւ այլ գործիքները, այդ բովանդակությունն ամենալավ ձեւով ընթերցողին ներկայացնելու համար է»: Նախ՝ սխալն սկսվում է հենց առաջին բառից՝ «գիրքը»: Հարցն առհասարակ գրքի մասին չէ, այլ գեղարվեստական երկի՝ վեպի մասին: Իսկ գեղագիտական հայտնի ճշմարտություն է, որ գեղարվեստական որեւէ երկի, լինի վեպ, քերթված, դրամա, սիմֆոնիա, նկար եւ այլն, բովանդակությունն ու ձեւը կազմում են անքակտելի միասնություն, միաձույլ ամբողջություն եւ ոչ մի կերպ կարելի չէ այդ միաձուլումից տարանջատել բովանդակությունը, որ մնա կմախք, ոչ էլ կմախք նույնիսկ, ասենք, ճարտարապետական քանդված կոթողից մի քիչ դասդասված քարակույտ: Պարոն Աղաբեկյանի իբրեւ «մնացածը» համարած բաները ոչ թե «գործիքներ» են՝ իբր «բովանդակությունն ամենալավ ձեւով ընթերցողին ներկայացնելու համար», այլ բովանդակությունը կենդանիորեն մարմնավորող, բնականի նման օրգանապես իրար կապակցված տարրերի համակարգ, որ բուն իսկ կենդանի էակի նման, հոգի ու մարմին միաձույլ, բովանդակության ու ձեւի հենց անքակտելի ամբողջությունն է կազմում՝ պոետիկան:

Գուցե տրամադիր չե՞ք մի հայ գրողի ու թարգմանչի այս ասածներին հավատ ընծայելու: Բերեմ վերին վկայություններ: Օրինակ՝ հանճարեղ վիպագիր Տոլստոյից: Առարկելով իր «Աննա Կարենինա» վեպը այս կամ այն կերպ ըմբռնած քննադատներին, նա գրում է. «Իսկ եթե ես ուզենայի խոսքերով ասել այն ամենը, որ նկատի ունեի արտահայտելու վեպով, ապա պետք է սկզբից գրեի այն նույն վեպը, որ գրել եմ: Ու եթե կարճատես քննադատները կարծում են, թե ես ուզում էի նկարագրել այն միայն, որ ինձ դուր է գալիս, ինչպես ճաշում է Օբլոնսկին եւ ինչ ուսեր ունի Կարենինան, սխալվում են նրանք: Ամեն ինչում, գրեթե ամեն ինչում, որ գրել եմ, ինձ առաջնորդել է՝ իրենք իրենց արտահայտելու համար իրար շաղկապված մտքերը հավաքելու պահանջը: Բայց յուրաքանչյուր միտք, խոսքերով առանձին արտահայտված, կորցնում է իր իմաստը, սոսկալի նվազում է, երբ առանձին է վերցվում այն շաղկապումից, ուր գտնվում է: Իսկ բուն շաղկապումը կազմված է ոչ թե մտածությամբ (կարծում եմ), այլ ինչ-որ ուրիշ բանով, եւ այդ շաղկապման հիմքը ոչ մի կերպ չի կարելի արտահայտել անմիջականորեն խոսքերով, այլ կարելի է միայն ընդմիջականորեն՝ խոսքերով նկարագրելով կերպարներ, գործողություններ, իրադրություններ»: (Տե՛ս խ. Н. Толстой о литературе, 1955, էջ 155): Առաջարկում եմ խորամուխ լինել Տոլստոյի ասածի մեջ ու լրջորեն մտածել՝ նա թույլ կտա՞ր, որ իր վեպը, քանդելով ասած շաղկապումից եւ անդամահատելով, սեղմավեպի վերածեին՝ ինչ նպատակով էլ լինի: Իսկ ինչո՞ւ եք հանդգնում կարծել, որ Աբովյանն ու Րաֆֆին, Մուրացանն ու Շիրվանզադեն, Դեմիրճյանն ու Շահան Շահնուրը թույլ կտային ձեզ քանդել իրենց վեպերը եւ իրենց անունն էլ խոշորատառ դրոշմել այդ ավերի վրա...
...

ivy
29.08.2008, 13:12
...
Ահա մի վկայություն եւս՝ մյուս հանճարեղ վիպագիր Դոստոեւսկուց: Երբ նրա վեպից դրամա սարքելու համար դիմում են թույլտվություն խնդրելու, նա իր պատասխանում, այդ առթիվ, սկզբունքային հարց է դնում. «Կա արվեստի մի գաղտնիք, որի պատճառով էպիկական ձեւը երբեք իր համապատասխանը չի գտնի դրամատիկական ձեւի մեջ: Ես նույնիսկ հավատում եմ, որ արվեստի տարբեր ձեւերի համար գոյություն ունեն բանաստեղծական մտքերի համապատասխան կարգեր, այնպես որ մի որոշ միտք երբեք չի կարող արտահայտվել դրան չհամապատասխանող տարբեր ձեւի մեջ»: (Տե՛ս «Պսակ թարգմանական», էջ 133): Ուշադրություն դարձրեք, որ մեծ գրողն այստեղ խոսում է արվեստի տարբեր ձեւերում բանաստեղծական մտքերի համապատասխան կարգերի մասին, իսկ դուք ձեր սեղմավեպերով հենց վեպի բուն ձեւն իսկ հիմնովին խախտում եք, արտահայտված բազմաթիվ բանաստեղծական մտքերին համապատասխան կարգն եք խեղաթյուրում, եւ իբր թե վեպի բովանդակությունն եք մատուցում ընթերցողին այդ կարգից պոկված, վտիտացած, հենց Տոլստոյի բնորոշմամբ «սոսկալի նվազած» կերպարանքով: Ո՞վ ձեզ իրավունք տվեց այդ վանդալությունը կատարելու ընդհանրապես գեղագիտության եւ ի մասնավորի սեղմնավիպման զոհ դարձած գրողի ուրույն պոետիկայի դեմ:

Մի շատ դիպուկ վկայություն էլ՝ անգլիացի նշանավոր գրող Սոմըրսեթ Մոեմից: «Նա փաստերն էր շարադրում,- գրում է Մոեմը,- բայց վեպի համար բավական չեն լոկ փաստերը, որովհետեւ դրանք ինքնին մեռած բան են: ...Կոպիտ փաստերին կյանք ներշնչելու համար՝ գրողը պետք է դրանք սրտի միջով անցկացնի»: (Տե՛ս У. Сомерсет Моем, Искусство слова, 1989, էջ 74): Ահա խնդրեմ, լսեցի՞ք. «սրտի միջով»: Իսկ դուք վեպից հանում եք հեղինակի սիրտը, այս կամ այն փաստերը ձեր գրչի ծայրով եք անցկացնում եւ դա «վեպի վերամշակում» եք կոչում, ընթերցողին ներկայացնում իբր վեպի բովանդակություն «նախ եւ առաջ»: Եվ եթե այդ «սոսկալի նվազած» վերամշակման մեջ տեղ-տեղ վեպի տեքստից պոկված փշրանքներ եք փակցնում, կարծում եք, որ դրանով պահպանա՞ծ եղաք «երկի կառուցվածքն ու ոճը համառոտ շարադրանքում»: Անկարելի է դա, կրկին նայեցեք վերը Տոլստոյի եւ Դոստոեւսկու ասածներին: Գեթ մի քիչ խղճի խայթ չե՞ք զգա ձեր «վերամշակած» գրողների սրտի, ընթերցողի սրտի, եւ եթե անկեղծ ականջ տաք՝ ձեր սրտի էլ առաջ...

«Սեղմավեպերի հեղինակ»: Այս տարօրինակ բառակապակցությունը շշմեցրեց ինձ: Ավելին՝ ապշեցի, հիացա նույնիսկ, որ այդ «հեղինակ» տիկինը ուժն ու հավակնությունն ունի իր գրչի ծայրով անցկացնելով «վերամշակելու» բոլոր տարբեր գրողներին, իր թանաքով լվանալու բոլորին հավասարապես: Է՛հ, բռավո նրա այդ նախանձելի հավակնությանն ու հանդգնությանը: Բայց շատ զարմացա ու տրտմեցի, որ նա հայոց լեզվի ու գրականության դասատու է եղել ավելի քան 50 տարի: Այժմ արդեն դիմում եմ դասատուի խղճին՝ ըստ էության ճի՞շտ բան է իր արածը: Բայց... խնդրի ավելին կա. մի՞թե նա չգիտե, որ աշակերտները «ռեֆերատ» գրելու համար օգտագործելու են իր սեղմավեպերը, էլ ինչո՞ւ գլուխ ցավացնեն բուն հեղինակներին կարդալու: Ահա այս ճեղքից էլ չի՞ երեւում մեր դասական գրականության կործանումը նաեւ ուսումնական առումով: Լսեցի, չէ՞ որ դպրոցներից են առնում այդ սեղմավեպերը:

Եկանք ուսումնականի հարցին: Պարոն Աղաբեկյանը հիշում է այն «ադապտացված» գրքերը, որոնցով օտար լեզու է սովորել: Բայց մոռացե՞լ է, որ այդ գրքերը կազմվում էին «ըստ» այսինչ գրական երկի, ունենում էին ուսուցողական ապարատ՝ բառարան, դարձվածքների բացատրություն եւ այլն: Եվ կուրս առ կուրս բարդացվում էին, իսկ ավարտականների համար տրվում էր իսկական հեղինակային տեքստ՝ նույնպես ուսուցողական ապարատով, որ արդեն ընդգրկում էր նաեւ գեղագիտական բացատրություններ: Մի խոսքով, դրանք արվում էին ծրագրված մեթոդով: Իսկ ձեր սեղմավեպերում այդպիսի մեթոդական ոչինչ չկա: Ինչո՞վ են դրանք ուսուցողական: Ասում եք՝ սեղմավեպը կարդալով «միգուցե» ցանկություն առաջանա բուն վեպը կարդալու: Սիրեցի՜ ձեր այդ «միգուցեն»: Այդպիսի «միամիտ» հո՞ւյս ունեք մարդկային հոգեբանության վրա, որ մանավանդ մեր նյութապաշտ օրերում տրամադրություն չունի իր ժամանակն այդպես «վատնելու»: Այնքա՜ն շուտ վարակվեցինք time is money հոգեբանությամբ...

Ինձ շատ զարմացրեց ձեր այն միտքը, թե այժմ կշատանան հայերեն սովորել ցանկացող օտարները: Ի դեպ, այդ առթիվ շահարկում եք մի բան, որ ճիշտ չէ: Երբեք էլ «մի աննշան փոքր ժողովուրդ» չենք եղել ոչ ԽՍՀՄ-ում, ոչ էլ արտասահմանում: Չխորանամ այդ հարցի մեջ հիմա, տեղս քիչ է թերթային հոդվածում: Ում պետք է եղել՝ սովորել է հայերեն: Դեռ արտասահմանում գիտեի այդպիսիներին: Այստեղ էլ աչքի առաջ ունենք, օրինակ, Ուկրաինայի դեսպանին, որ սքանչելի հայերեն է խոսում: Լավ, ենթադրենք այսօր շատացան: Ի՞նչ է, ձեր «պարզ, հասկանալի, գեղարվեստական «ավելորդություններից» զերծ (!!!- Կ. Ս.) լեզվով շարադրված», մեթոդական ոչ մի տվյալ չունեցող սեղմավեպերի՞ց են սովորելու հայերենը: Ու դեռ հույս էլ ունեք, որ սեղմավեպերի ընթերցումը «միգուցե» առաջացնի բուն վեպը կարդալո՞ւ ցանկությունը: Իսկ ըստ իս, վստահ եմ, այդ խղճուկ սեղմավեպերի ընթերցումից օտարի մեջ կառաջանա մի ուրի՜շ բան, թե «ա՞յս է ձեր դասական գրականությունը»: ԵՎ դա տխուր բան կլինի, այս անգամ օտարի աչքին մեր դասական գրականությունը կործանող...:

Դուք խոսում եք սեղմավեպերի «համաշխարհային փորձի» մասին, եւ թե քաղաքակիրթ ժողովուրդներն այդպիսի բազմամյա փորձ ունեն, որով իրենց դասական գրականությունը սփռում են աշխարհով մեկ: Չհասկացա ինչի մասին է խոսքը, որովհետեւ այդպիսի բանի չեմ հանդիպել: Ինձ խրտչեցնող կրճատված հրատարակությունների մասին ասացի: Ա՜, հասկացա, երբ իսկույն էլ հիշում եք, որ օտար լեզուները նախ սեղմավեպեր կարդալով եք սովորել: Բայց դրանք հենց մեթոդապես մշակված «ադապտացիաներն» են: Դա արել են մանավանդ անգլիացիները եւ ֆրանսիացիները՝ իրենց կայսրություններում եւ այլուր տարածելու իրենց լեզուն: Անում էին, սակայն, որպես լեզվական ու մանկավարժական մեծ ու խոր հետազոտությունների արդյունք: Եվ օտար սովորողին մատակարարում էին նաեւ հարակից ձեռնարկներ, ինչպես օրինակ՝ Մայքլ Ուեսթի (կրթության հետազոտող պրոֆեսոր) կազմած բացատրական բառարանը օտարների համար՝ The new method English dictionary-ն, որ 1490 բառ ընդգրկող բառապաշարի սահմանում բացատրում է 18000 բառերի եւ 6000 ոճական դարձվածքների նշանակությունը: (Ի դեպ, ես 14 տարեկանիս որպես «ուսման մրցանակ» ստացել եմ այդ բառարանը, երբ դեռ մեկ տարվա աշակերտ էի Կիպրոսի Մելգոնյանում, եւ դա ինձ շատ է օգնել սովորելու անգլերենը այնպես, որ շատ չանցած կարողանում էի գեղարվեստական բնագիր տեքստեր կարդալ ըմբոշխնելով եւ նույնիսկ փորձում էի թարգմանել):

Գալով արեւմտահայերենից եւ արեւելահայերենից փոխադարձաբար «թարգմանելու» խնդրին, ես դա համարում եմ մատից ծծած եւ նույնիսկ ծիծաղելի, անհեթեթ հարց: Որտեղի՞ց հնարեցիք, թե արեւելահայերենն ու արեւմտահայերենն ավելի են տարբերվում իրարից, քան ռուսերենը ուկրաիներենից: Մոսկվայի Գրական ինստիտուտում ուսանելիս, երբ արդեն սկսել էի էլ Դոստոեւսկու «Կարամազով եղբայրներ»-ը թարգմանել, փաստորեն բան չէի հասկանում, երբ ուկրաինացի դասընկերներս իրար հետ խոսում էին իրենց լեզվով: Իսկ արեւելահայն ու արեւմտահայը շատ լավ էլ հասկանում են իրար: Ապացույց՝ հազարավոր ու հազարավոր սփյուռքահայեր այցելում են Հայաստան, նաեւ հայաստանահայեր այցելում են Սփյուռք կամ արտագաղթում են, եւ ոչ մի անգամ չեմ տեսել, դուք էլ տեսած չեք լինի, որ նրանք որեւէ լեզվական դժվարություն ունենան իրար հասկանալու, եթե բարբառով կամ ժարգոնով չեն խոսում: Եղել է, որ հին մելգոնյանցի դասընկերոջս հետ, այցելու սփյուռքահայ, գյուղեր ենք գնացել ու ամեն տեղ էլ հասկանում էին իրար, իսկ երբ մի գյուղում լավաշ թխող կանայք մեզ հրավիրեցին ճաշակելու նորաթուխ լավաշը, տեսնեիք, թե ի՜նչ զվարթ ու սիրալիր զրույց եղավ ընկերոջս ու այդ կանանց միջեւ: Գուցե ասեք, թե դա խոսակցականն է, հապա գրակա՞նը: Պատասխանեմ: Ինչպե՞ս է, որ մեր թատրոննեում խուռներամ լցված դահլիճը ոչ միայն հասկանում, այլեւ աշխույժ արձագանքում էր, երբ ներկայացվում էին Պարոնյանի «Պաղտասար աղբար»-ը կամ «Մեծապատիվ մուրացկաններ»-ը, այն էլ երբեմնի պոլսական հայերենով, որից պարոնյանական որոշ դիպուկ արտահայտություններ այստեղ նույնիսկ մտնում էին առօրյա խոսակցության մեջ: Իսկ Սփյուռք այցելած հայրենի գրողներին ու դերասաններին հասկանում եւ բուռն ծափահարում էին այնտեղ: Այն էլ ասե՞մ, որ ժամանակին Կիպրոսում պատանի մելգոնյանցիներս ազատ կարդում էինք արեւելահայ դասական եւ խորհրդային գրողներին, անգամ գյուղագիր Ճուղուրյանին: Նույնիսկ Թումանյանի «Անուշ»-ն ենք բեմադրել մեր աշակերտական ուժերով:

Մի խոսքով, արեւալահայերենի եւ արեւմտահայերենի տարբերությունը քիչ է, հիմնականում «կը»-ի եւ «ում»-ի բայական խոնարհումների ոլորտը, երբեմն էլ հատուկենտ երկիմաստ բառեր, ինչպես «ձգել»-ը, որոնք էլ ուրախ անեկդոտի նյութ են եղել մի պահ: Իսկ առանձին գրողների, դասական կամ նոր, լեզվաոճական յուրահատկությունները գրական-գեղագիտական եւ պատմամշակութային երեւույթներ են, որոնք անեղծանելի պետք է մնան, եթե հարգում ենք մեր գրականության պատմությունն իր զարգացման շրջաններով (ինչպես անում են հենց քաղաքակիրթ ժողովուրդները): Էլ ինչը ինչի՞ց պիտի «թարգմանեք»: Խոր տհաճությամբ կարդացի Շահան Շահնուրի նշանավոր վեպի, վաղուց ինձ ծանոթ, ձեր սեղմավեպը արեւելահայերեն «թարգմանված»: Բուն շահնուրյան հույժ ինքնատիպ մթնոլորտից գրեթե ոչինչ չի մնացել, ուստի սեղմավեպի առաջին կեսը «բուլվարայինի» տպավորություն է թողնում, որից հետո շատ տարօրինակ են հնչում Սուրենի խոսքերը հայության ու նահանջի մասին, բուն շահնուրյան մթնոլորտից դուրս կարծես անօդ միջոցում թելից կախված...

Լրջորեն մտածե՞լ եք, պարոն Աղաբեկյան, երբ գրել եք այս տողերը. «Ասում են, որ անգլիացիները մեզ նախանձում են, որովհետեւ Շեքսպիրի երկերի հայերեն թարգմանությունը գրված է ժամանակակից լեզվով եւ, ի տարբերություն բնագրի, հասկանալի է ժամանակակից մարդուն: Միգուցե ե՛ւ Վարուժանը, ե՛ւ Դուրյանը, ե՛ւ Շահնուրը կհնչեն նորովի եւ նոր շունչ կստանան Շեքսպիրի թարգմանության պես»: Ինչ է, հումո՞ր է սա: Եթե ոչ, ինքներդ մտածեք ու քննեք, թե մի քանի տողում եւ մանավանդ վերջում քանի անհեթեթություն եք շաղ տվել «միգուցե» անգիտաբար: Իսկ հետո Թումանյանի «Շունն ու կատուն»-ի ձեր վկայաբերած արեւմտահայերեն «թարգմանությունը» դեռ դպրոցական օրերիս տհաճ է թվացել ինձ՝ արեւմտահայ տղային, որովհետեւ ինձ գրավում էր, սիրում էի բուն թումանյանական տեքստը:

Դեռ ասելիքներ ունեի, բայց երկարեց հոդվածս, եզրափակեմ: Այդպես ինքնակարծ կամայականությամբ, անխոհեմորեն «փորձելով» սեղմավեպեր հորինել, դուք ոչ թե լոկ փորձանք եք բերում, այլեւ, կամա թե ակամա (հուսով եմ՝ ակամա) հանցանք եք գործում մեր դասականների, մեր գրականության պատմության եւ ընդհանրապես մշակույթի հանդեպ: Ուրեմն մի՛ փորձեք: Բայց նաեւ կարծում եմ՝ մեր մշակույթը պետք է պետական օրենքով պաշտպանել նման «ծովահենային» հրատարակություններից:

Մեր այս օրերում իմ այս խո՞սքն էլ հավանաբար մնա ձայն բարբառոյ յանապատի: Ամբողջ կյանքը մշակույթին ծառայեցրած հայ մարդ՝ պարտքս էր ասել ու ասացի:

ivy
29.08.2008, 13:44
Հոդվածում այս պահն ինձ ամենաշատը դուր եկավ.
«Ներկայացնող նյութում երկու իրար հակասող բան ուշադրությունս գրավեցին: Կրթության եւ գիտության նախարարությունը սեղմավեպերն ընդունել է որպես ուսումնական գրականություն, բայց միայն Սփյուռքի համար (զարմանք, տարակուսանք, հարցեր է հարուցում այս «միայն Սփյուռքի համար»-ն էլ, բայց չշեղվեմ)...»

Էն որ ասում են`ինչ լինում է, ժեշտին լինի: :D

«...Եվ միաժամանակ՝ թե գրախանութներում այդ սեղմավեպերի արժեքը 500-1500 դրամ է (այսինքն մատչելի գին), ուրեմն վաճառվո՞ւմ են ոչ Սփյուռքի, այլ մեր գրախանութներում:»

Մեր երկրում որոշման ու կիրառման տրամաբանական կապի փայլուն օրինակ: :))

Chuk
29.08.2008, 13:46
Ներողություն փոքրիկ օֆտոպի համար. Կարպիսին շատ եմ հարգում, չափազանց շատ, բայց այ որ ինչ-որ մեկը սեղմագրած լիներ նրա հոդվածը, հիմա կկարդայի, ոչ թե երեկոյան կամ գիշերվան կթողնեի :oy

ivy
29.08.2008, 13:48
Ներողություն փոքրիկ օֆտոպի համար. Կարպիսին շատ եմ հարգում, չափազանց շատ, բայց այ որ ինչ-որ մեկը սեղմագրած լիներ նրա հոդվածը, հիմա կկարդայի, ոչ թե երեկոյան կամ գիշերվան կթողնեի :oy

Ախ դուք, չկարդացողներ: :))
Հենա, միջից մի երկու տող հանել եմ, նայիր: :)

Chuk
29.08.2008, 13:50
Ախ դուք, չկարդացողներ: :))
Հենա, միջից մի երկու տող հանել եմ, նայիր: :)

Էդ երկու տողը կարդացել եմ :)
Կարդացել եմ նաև հատվածաբար հոդվածը, բայց քանի որ սիրում եմ ամբողջական կարդալ, իսկ հիմա ժամանակ չունեմ, մնացածը մնաց գիշերվան :)

Lion
29.08.2008, 17:26
Լավ - սեղմավեպն ամեն դեպքում ինչ-որ իմաստ ունի, բայց թող այն լինի միայն մի պայմանով, որ չփոխարինի ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՎԵՊԻՆ:B

Chuk
29.08.2008, 20:06
Լավ - սեղմավեպն ամեն դեպքում ինչ-որ իմաստ ունի, բայց թող այն լինի միայն մի պայմանով, որ չփոխարինի ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՎԵՊԻՆ:B
Lion, ես կարծում եմ... ոչ, համոզված եմ, որ երբևէ որևէ սեղմավեպ չի հրատարակվել հիմնական վեպին, բնագրին փոխարինելու նպատակով :)

StrangeLittleGirl
29.08.2008, 21:31
Միանում եմ Չուկին. ես էլ եմ հոդվածի սեղմված տարբերակն ուզում :D
Ես մոտ կեսը կարդացի, էլ չկարողացա շարունակել: Սա հոդված չէր, պարզապես սեփական կարծիքի արտահայտում էր: Չափից դուրս միակողմանի էր: Իսկ այն, որ ասում է, թե դա կսպանի դասական գրականությունը, մտածելու տեղիք է տալիս: Կան համաշխարհային գրականության բազմաթիվ դասականների սեղմված տարբերակներ, շատերն են օգտվում դրանցից, սակայն չի կարելի ասել, թե դասական գրականությունը մահացել է: Եթե հայ դասական գրականության սեղմավեպերը սպանեն օրգինալները, ապա դա միայն մի տխուր բան կհաստատի. մեր արձակն իսկապես թույլ է:

Մեկ էլ չհասկացա, թե ինչու է նրան զայրացրել «Նահանջ առանց երգի» վեպի սեղմված տարբերակը, այն էլ՝ արևելահայերենով: Չնայած ես բավական շատ եմ սիրում այդ գործը, բայց գտնում եմ, որ դրա սեղմված տարբերակը ոչ մի վնաս չի տա: Ինչ վերաբերում է արևելահայերենին, ապա վաղուց ժամանակն է, որ արևմտահայ գրականությունը թարգմանվի (գիտեմ, որոշ գործեր կան արդեն, բայց դա շատ քիչ է): Փաստը մնում է փաստ, որ մեր երիտասարդությունն արևմտահայերեն չի հասկանում: Ինչ խոսք, դա կրթության պակասից է: Բայց չպետք է այնպես անել, որ արևմտահայ գրականությունը (որը, իմ կարծիքով, արևելահայից ուժեղ է) այդպես էլ անհասանելի մնա արևելահայերին:

Ուլուանա
30.08.2008, 00:47
Ես էլ եմ կարծում, որ միակողմանի էր Սուրենյանի հոդվածը, չափազանցված ու ամպագոռգոռ, թեև չեմ կարող չհամաձայնել որոշ հարցերի հետ կապված։ Ամեն դեպքում բարդ հարց է...

Ուղղակի ամենամեծ խնդիրը երևի այն է, թե մեր հայ սեղմագրողները որքանով են հաջող սեղմագրել ու սեղմագրում օրիգինալ վեպերը... Ըստ իս, դա խիստ պատասխանատու ու բարդ գործ է, որին ոչ բոլորն են ընդունակ, ու կասկածում եմ, թե միայն բանիմացները կզբաղվեն այդ գործով...

Չգիտեմ... Փորձեցի պատկերացնել. եթե ես վեպ գրեի, ու ինչ–որ մեկը (նշանակություն չունի՝ ով) փորձեր իմ վեպը սեղմագրել ու հրատարակել, դա ինձ հաստատ դուր չէր գա... :)) Բայց, միևնույն է, «Վարդանանք», «Վերք Հայաստանի» ու նմանատիպ վեպերը միայն սեղմավեպի տեսքով կհամաձայնեմ կարդալ։ :oy

Վարպետ
30.08.2008, 01:07
Է~ դե... Սկսում եմ ջղայնանալ, յա! :D
Չուկը գրում ա, որ սեղմագրերը դիմորդների համար են... Քավ լիցի, գրականությունից քննություն են տալիս միայն համապատասխան ֆակուկտետ ընդունվողները: Դե հիմա պատկերացրեք բանասեր, որը չի կարդացել Վերք Հայաստանին: Անլիարժեք բանասեր ա! Որովհետեւ չնայած սարսափելի վատ գործ ա ըստ իս, բայց առաջին աշխարհաբար երկն ա! Դե եթե հանում ենք դիմորդներին, տակը մնում են մարդիկ, որոնք ուղղակի չեն սիրում էս կամ էն գրողին ու չեն կարդում: Էդ դեպքում էս մարդկանց սեղմավեպն ինչի համար ա պետք? Որ ինչ անենք? Սյուժեին ծանոթանան? Ասեք ես կպատմեմ, փող մի տվեք էդ ախմախություններին: Բլին!

StrangeLittleGirl
30.08.2008, 01:11
Լավ է… Մեր դպրոցի հայերենի դասատուներից մեկն ասում էր, որ նույնիսկ բանասերների շատ փոքր տոկոսն ա «Վերք Հայաստանին» կարդացել: Դրա համար իր աշակերտներին չէր ստիպել էդ մեկը կարդալ, բավարարվել էր միայն առաջաբանով :D

Chuk
30.08.2008, 01:11
Է~ դե... Սկսում եմ ջղայնանալ, յա! :D
Չուկը գրում ա, որ սեղմագրերը դիմորդների համար են... Քավ լիցի, գրականությունից քննություն են տալիս միայն համապատասխան ֆակուկտետ ընդունվողները: Դե հիմա պատկերացրեք բանասեր, որը չի կարդացել Վերք Հայաստանին: Անլիարժեք բանասեր ա! Որովհետեւ չնայած սարսափելի վատ գործ ա ըստ իս, բայց առաջին աշխարհաբար երկն ա! Դե եթե հանում ենք դիմորդներին, տակը մնում են մարդիկ, որոնք ուղղակի չեն սիրում էս կամ էն գրողին ու չեն կարդում: Էդ դեպքում էս մարդկանց սեղմավեպն ինչի համար ա պետք? Որ ինչ անենք? Սյուժեին ծանոթանան? Ասեք ես կպատմեմ, փող մի տվեք էդ ախմախություններին: Բլին!
Սպասիր, սպասիր :)
Հիմա միայն բանասիրականի համար չեն գրականության քննություն տալիս ;)

Ավելացվել է 1 րոպե անց
հ.գ. համ էլ ամբողջ գրածիցս մենակ դա՞ քաղեցիր: Ես ասել էի, որ առաջնային նշանակետը դա է, բայց նաև հիմնավորել է (գոնե իմ կարծիքով) թե ուրիշ ինչի համար են դրանք պետք:

Վարպետ
30.08.2008, 01:13
Սպասիր, սպասիր :)
Հիմա միայն բանասիրականի համար չեն գրականության քննություն տալիս ;)

Ավելացվել է 1 րոպե անց
հ.գ. համ էլ ամբողջ գրածիցս մենակ դա՞ քաղեցիր: Ես ասել էի, որ առաջնային նշանակետը դա է, բայց նաև հիմնավորել է (գոնե իմ կարծիքով) թե ուրիշ ինչի համար են դրանք պետք:

Բա????:o

Chuk
30.08.2008, 01:16
Բա????:o

Բա-ն ինչի՞ն էր վերաբերվում, քննությանը, թե մյուս հիմնավորումներին :D

Վարպետ
30.08.2008, 01:28
Բա-ն ինչի՞ն էր վերաբերվում, քննությանը, թե մյուս հիմնավորումներին :D

Քննություններին:) Մնացած հիմնավորումներիդ հերթով կանդրադառնանք հետագայում, հիմա քնելու խնդիր ա առաջացել: Առանց էդ էլ էս քանի օր է սեղմաքուն ա իմ մոտ :D

Chuk
30.08.2008, 01:29
Քննություններին:) Մնացած հիմնավորումներիդ հերթով կանդրադառնանք հետագայում, հիմա քնելու խնդիր ա առաջացել: Առանց էդ էլ էս քանի օր է սեղմաքուն ա իմ մոտ :D

Եթե չեմ սխալվում, գրականության քննությունը հիմա բոլոր դիմորդների համար է, բավական բարդ տարբերակով ;)

Վարպետ
30.08.2008, 01:34
Եթե չեմ սխալվում, գրականության քննությունը հիմա բոլոր դիմորդների համար է, բավական բարդ տարբերակով ;)

Եթե չես սխալվում, ուրեմն մի հատ ճշտենք` էդ սեղմավեպեր պատրաստողները օգնության կարիք ունեն, թե չէ? :think ԿԳՆ-ն ՆԿՎԴ ա դարձել? Սադիստներ, մարդասպաններ... Սպոյին տեսնեմ տես ինչ եմ անելու: Երանի թե սխալված լինես:

Chuk
30.08.2008, 02:44
Մի հետաքրքիր հոդված գտա Ազգ օրաթերթում, որը ներառում է մեր այստեղ քննարկած բոլոր հարցերը` թե սեղմավեպի նկարագրությունները, թե լեզուներ սովորելու նպատակով արված ադամտացիաների հետ համեմատումը, թե խնդրի հետ կապված բոլոր մշակութային, տնտեսական ու բարոյական հարցերը: Ընդ որում, հեղինակը մարդ է, ով անձամբ ծանոթ է սեղմավեպերի հետ:


Չափազանց դժվար է պատասխանել Կարպիս Սուրենյանին, ում շատ եմ հարգում, չափազանց շատ, ով նաև մեր ընտանիքի բարեկամներից է և նրա խոսքը հեղինակավոր է: Սակայն, նախ այս հոդվածում չի շոշափվել բոլոր այն հարցերը, որոնք քննարկվել են թեմայում, երկրորդ, իմ համեստ կարծիքով հոդվածի հեղինակը չի կարդացել այդ սեղմավեպերը, այդպիսի տպավորություն էր հոդվածում, և վերջապես տվյալ հոդվածում չափից ավելի շատ էր էմոցիան, որը հաճախ խանգարում է սառը դատողություններին, վերլուծություններին:

Ես հարգում ու ընդունում եմ պարոն Սուրենյանի տեսակետը, սակայն ինքը խնդրին նայում է այլ կողմից: Նախ ես այս խնդրի քննարկման ժամանակ ակամա այնքան էլ չեմ կարող ուշադրություն դարձնել առնվազն կայացած գրողների կարծիքներին, որովհետև նրանց համար իրենց ստեղծագործության փոքր-ինչ ձևափոխման փաստը կարող է խիստ վիրավորական լինել: Կան գրողներ, որոնք անգամ իրենց խմբագիրներից են նեղանում երկու բառերի տեղը փոխելու համար: Եկեք շատ չծավալվեմ, օրինակ երբ ասում է, որ սեղմավեպ կարդացողը չի կարող ուզել կարդալ ամբողջական վեպը, ես հակառակ օրինակ գիտեմ, բերել եմ թեմայում, թեև տարբերությունն այն էր, որ ոչ թե կարդացել, այլ լսել էր ադապտացված տարբերակի ընթերցանությունը:

Սակայն մեջբերեմ մի հատված պարոն Սուրենյանի խոսքերից.

Դուք խոսում եք սեղմավեպերի «համաշխարհային փորձի» մասին, եւ թե քաղաքակիրթ ժողովուրդներն այդպիսի բազմամյա փորձ ունեն, որով իրենց դասական գրականությունը սփռում են աշխարհով մեկ: Չհասկացա ինչի մասին է խոսքը, որովհետեւ այդպիսի բանի չեմ հանդիպել: Ինձ խրտչեցնող կրճատված հրատարակությունների մասին ասացի: Ա՜, հասկացա, երբ իսկույն էլ հիշում եք, որ օտար լեզուները նախ սեղմավեպեր կարդալով եք սովորել: Բայց դրանք հենց մեթոդապես մշակված «ադապտացիաներն» են: Դա արել են մանավանդ անգլիացիները եւ ֆրանսիացիները՝ իրենց կայսրություններում եւ այլուր տարածելու իրենց լեզուն: Անում էին, սակայն, որպես լեզվական ու մանկավարժական մեծ ու խոր հետազոտությունների արդյունք: Եվ օտար սովորողին մատակարարում էին նաեւ հարակից ձեռնարկներ, ինչպես օրինակ՝ Մայքլ Ուեսթի (կրթության հետազոտող պրոֆեսոր) կազմած բացատրական բառարանը օտարների համար՝ The new method English dictionary-ն, որ 1490 բառ ընդգրկող բառապաշարի սահմանում բացատրում է 18000 բառերի եւ 6000 ոճական դարձվածքների նշանակությունը: (Ի դեպ, ես 14 տարեկանիս որպես «ուսման մրցանակ» ստացել եմ այդ բառարանը, երբ դեռ մեկ տարվա աշակերտ էի Կիպրոսի Մելգոնյանում, եւ դա ինձ շատ է օգնել սովորելու անգլերենը այնպես, որ շատ չանցած կարողանում էի գեղարվեստական բնագիր տեքստեր կարդալ ըմբոշխնելով եւ նույնիսկ փորձում էի թարգմանել):
Ես այս վեճում միշտ եղել եմ տեսական հարթության վրա այն իմաստով, որ ծանոթ չեմ այս թեմայում նշված սեղմավեպերին, չգիտեմ դրանց որակը: Սակայն երբ ես ասում եմ սեղմավեպ, ապա հասկանում եմ ադապտացված տարբերակ և ձեր ուշադրությունն եմ հրավիրում պարոն Սուրենյանի խոսքերի վրա ու հետևություն անում, որ եթե գործը արվի որակով, լավ հաշվարկված, հետազոտությունների արդյունքում և այլն, ապա կարող է հրաշալի բան ստացվել:

Ի դեպ հոդվածի ընթերցման ժամանակ պարոն Սուրենյանի նկատածներից մեկը իմ զայրույթն էլ շարժեց. սեղմավեպերում գովազդային գրել «Սեղմավեպի հեղինակ», մեծ տառերով, չեմ ընդունում դա:

Եվ վերջապես մի բան պարոն Սուրենյանի հոդվածի մասին, ինքն ասում է, որ ոչ մի տեղ չի հանդիպել սեղմավեպերի, մինչդեռ մենք գիտենք, որ դրանք ամենուր կան :)

Ուլուանա
30.08.2008, 02:59
Ի դեպ, Սուրենյանը հոդվածում հակասում է ինքն իրեն. մեկ վրդովվում ու զարմանում է, թե՝ ո՞վ է լսել էդպիսի բան, ի՞նչ սեղմավեպ, դա ի՞նչ է... և այլն, կարելի է մտածել՝ այդ հասկացությունը հայերն են հորինել, իսկ այնուհետև խոսում է օտարալեզու գրականության մեջ սեղմավեպերի մասին, որոնց դեմ կարծես թե ոչինչ չունի, ու իր զայրույթը հիմնավորում նրանով, որ, իբր, արտասահմանում դա համապատասխան մեթոդիկայով է արվում, իսկ մեզ մոտ՝ ոչ։ Հիմա չհասկացանք՝ նա դեմ է ընդհանրապես սեղմնավեպերի գոյությա՞նը, թե՞ դեմ է անորակ՝ առանց հատուկ մեթոդիկայի կազմվող սեղմավեպերին։ :esim

StrangeLittleGirl
30.08.2008, 11:39
Հա՛, Անահիտը ճիշտ է նկատել: Ես հոդվածը մինչև վերջ չկարդացի, դրա համար ինձ մոտ տպավորություն ստեղծվեց, թե առաջին անգամ է լսում սեղմավեպերի մասին: Հենց նոր էլ Չուկի մեջբերած հատվածը… Չէ՛, շատ էմոցիոնալ հոդված է: Ա՛յ, եթե մի լրագրող դներ, նորմալ աշխատանք կատարեր, բոլոր կողմերի կարծիքները ներառեր, գուցե մի բան հասկանայինք: Ես Կարպիս Սուրենյանին շատ եմ հարգում, բայց նա լրագրող չէ, գրող է, հետևաբար էմոցիոնալ լինելու իրավունք ունի:

ivy
30.08.2008, 12:47
Լավ, եկեք հարցը մի քիչ անձնավորենք, ու նայենք ամեն ինչին հեղինակի տեսանկյունից, թեկուզ այն հեղինակի, որն այլևս կենդանի չի։ Մի պահ թող ակումբի բոլոր պոտենցիալ ու իրական գրողները պատկերացնեն, թե ինչ է նշանակում հեղինակի համար այն, որ իր ստեղծագործությունները վերցնում ու սեղմում են։ Ավելին, եկեք սեղմավեպ անունը փոխենք սեղմապատմվածքով, ամբողջ Հայաստանի տեղն էլ վերցնենք մեր Ակումբը։ Այստեղ կան պատմվածքներ, որոնք բավականին երկար են Ակումբի մասշտաբով, և ոչ բոլորն են ժամանակ գտնում կարդալու։ Ու հիմա հայտնվում է ինչ–որ մեկը, ով բացում է Սեղմապատմվածքներ թեմա ու իր թեկուզ և հանճարեղ գրչով անցնում է ասենք թե Ուլուանայի «Անհայտ դեպքեր հանրահայտ հեքիաթաստղերի կյանքից», Չուկի «Կաղնուտի» ու այլոց պատմվածքների վրայով՝ դրանով իսկ բնավ միտում չունենալով արժեզրկելու բնօրինակը։ :) Ա՜խ, ոնց կնայեի հեղինակների ռեակցիային։ ;)

Chuk
30.08.2008, 14:46
Լավ, եկեք հարցը մի քիչ անձնավորենք, ու նայենք ամեն ինչին հեղինակի տեսանկյունից, թեկուզ այն հեղինակի, որն այլևս կենդանի չի։ Մի պահ թող ակումբի բոլոր պոտենցիալ ու իրական գրողները պատկերացնեն, թե ինչ է նշանակում հեղինակի համար այն, որ իր ստեղծագործությունները վերցնում ու սեղմում են։ Ավելին, եկեք սեղմավեպ անունը փոխենք սեղմապատմվածքով, ամբողջ Հայաստանի տեղն էլ վերցնենք մեր Ակումբը։ Այստեղ կան պատմվածքներ, որոնք բավականին երկար են Ակումբի մասշտաբով, և ոչ բոլորն են ժամանակ գտնում կարդալու։ Ու հիմա հայտնվում է ինչ–որ մեկը, ով բացում է Սեղմապատմվածքներ թեմա ու իր թեկուզ և հանճարեղ գրչով անցնում է ասենք թե Ուլուանայի «Անհայտ դեպքեր հանրահայտ հեքիաթաստղերի կյանքից», Չուկի «Կաղնուտի» ու այլոց պատմվածքների վրայով՝ դրանով իսկ բնավ միտում չունենալով արժեզրկելու բնօրինակը։ :) Ա՜խ, ոնց կնայեի հեղինակների ռեակցիային։ ;)
Շատ զգացմունքային կնայեի, կնեղվեի... բայց կհասկանայի... անկեղծ ;)
Ի դեպ, երբեմն ինձ առաջարկում են իմ այս կամ այն ստեղծագործությունը կրճատել, քանի որ երկարացրել եմ, շատ եմ ծավալվել... բայց չէ որ ես՝ հեղինակս, հենց այդպես, երկար էի պատկերացրել: Սա այն դեպքն է, երբ առաջարկվում է ուղղակի փոխել օրիգինալը, սեղմել, կրճատել, նախնականը չթողնելով: Ու նույնիսկ սա եմ հասկանում, ընկալում, մտնում ընթերցողի վիճակի մեջ: Իսկ սեղմավեպը ոչ թե օրիգինալը փոխում է, այլ օրիգինալը չկարդացողների համար առաջարկում այլ տարբերակ: Իհարկե իմ օրինակը տվյալ դեպքում տեղին չէ, որովհետև ինչքան էլ հաց ու պանիր ուտեմ, այն գրողներին չեմ հասնի, բայց դե...

Ես ինքս երբևէ ցանկություն չեմ ունեցել ու չեմ կարծում, որ կունենամ սեղմավեպ կարդալու... եթե իհարկե ասենք խնդիր դրված չլինի այս կամ այն պատճառով շտապ ծանոթանալ այսինչ վեպի բովանդակությանը... բայց կարծում եմ, որ այդ դեպքում էլ հետո ամբողջական վեպը կկարդամ: Ընդհանրապես փիս սովորություն ունեմ, նույնիսկ թռնելով չեմ կարողանում գիրքը կարդալ, պետք է կարդամ բառ առ բառ: Այնպես որ, Ռիփ, սա իմ ու քո համար չէ: Ախր եկեք մի քիչ էլ մտածենք այն մասին, որ մեր թաղի Սուրենչիկը գոնե թեթև իմանա այդ գրքերի բովանդակությունը, այդքան անգրագետ չմնա :)

Ավելացվել է 2 րոպե անց
հ.գ. Այս պահին վստահ եմ, որ ապագա երեխաներս էլ այնպես կդաստիարակվեն, որ կսիրեն կարդալ ու կսիրեն կարդալ ամբողջական գրքերը: Այնպես որ սա ապագա սերունդին գրքի օրիգինալից կտրելու եղանակ էլ չի կարելի համարել:

Lion
30.08.2008, 18:55
Լավ սեղմավեպը թող… լինի, միայն օրգինալին չփոխարինի, ինչը հաճախ է լինում: Բայց ինձ դուր չի գալիս Սուրենյանցի ու նրա նման մտածող այսպես կոչված <<ագրեսիվ պահպանողականների>> վերաբերմունքը այս ամենին: Ու տենցա բոլոր հարցերում – չեն հասկանում մի բան, որ կյանքը առաջա գնում ու գուցե հենց սա է պրոգրեսը…

Մի ժամանակ էլ նման մարդիկ փրփուրը բերաններին պնդում էին, որ <<Ուրարտու>> կոչվածը ոչ մի կապ չունի հայերի հետ: Հենց էսօր էի նայում նման մի <<խելոքի>> հոդվածը, որ տպվել էր 1969 թվին պատմաբանասիրական հանդեսում…

Tanamasi
31.08.2008, 00:03
Ես անձամբ երբեք սեղմավեպ չեմ կարդա, բայց ոմանց դա պետք է՝ թող լինի։ Իմ գրական ճաշակը դրանից չի փչանա։ (Ոչ էլ երեխեքիս կթողեմ կարդալ :P)

StrangeLittleGirl
31.08.2008, 00:08
Թողնել-չթողնելը ո՞րն ա: Կարծում եմ, պետք չէ երեխաներին արգելել որևէ գիրք կարդալ: Ինձ երբեք չեն արգելել, դրա համար լիքը զիբիլ եմ կարդացել, հետն էլ սեղմավեպեր, բայց իմ սեփական գրական ճաշակն ունեմ:

Tanamasi
31.08.2008, 00:13
Թողնել-չթողնելը ո՞րն ա: Կարծում եմ, պետք չէ երեխաներին արգելել որևէ գիրք կարդալ: Ինձ երբեք չեն արգելել, դրա համար լիքը զիբիլ եմ կարդացել, հետն էլ սեղմավեպեր, բայց իմ սեփական գրական ճաշակն ունեմ:

Ինձ էլ չեն արգելել, բայց լավ խորհուրդներ են տվել, դրա համար շատ զիբիլ չեմ կարդացել։
Կարող ա ղայդին գրքից զիբիլ են սարքում սեղմելով՝ երեխան կարդա՝ հիասթափվի՞։ :think

AgaTa
31.08.2008, 00:13
Վաճառքում հայտնվել են հայ դասական գրականության սեղմավեպեր՝ Վարդանանք,, Քաոս, Սամվել , Վերք Հայաստանի և Գևորգ Մարզպետունի:
Իմ կարծիքով այդ սեղմավեպը խայտառակություն է, մատուցում են ստեղծագործության հակիրճ բովանդակությունը, անտեսելով ձևը:
Դուք ին՞չ էք մտածում այս առթիվ:

Համաձայն եմ, դրանից, շատ կներեք, բեթար էշություն չկա:[

Chuk
31.08.2008, 00:54
Մոդերատորական: Թեման նախատեսված է սեղմավեպ հասկացությունը քննարկելու, այլ ոչ թե առանձին ստեղծագործությունների սեղմավեպ լինել-չլինելը քննարկելու համար: Եթե քննարկումը շարունակվի այդ ուղղությամբ, ապա կջնջվեն թե՛ այդ, թե՛ նախկինում նույն բովանդակությամբ արված գրառումները:

Հայկօ
31.08.2008, 01:07
Երբեք, ոչ մի պարագայում, ոչ մի դեպքում չի կարելի գրական գործը սեղմել՝ Բորխես լինի թե Տոլստոյ (նույնիսկ՝ Բալզակ): Դրանից երբեք ոչ մի գործ չի շահի, սա՝ միանշանակ: Վատ գործը վատն է ո՛չ միայն ծովածավալ լինելու պատճառով: Իսկ թե ընթերցողն ինչ կշահի՝ սա արդեն շատ վիճելի հարց է: Ըստ իս՝ ոչինչ: Էդ նույնն է, ոնց որ «լուսնի սոնատի» մեջի մենակ լյա-երը լսես, կամ էլ՝ սալաթի մեջի ոլոռները ջոկես-ուտես:

Tanamasi
31.08.2008, 01:08
Երբեք, ոչ մի պարագայում, ոչ մի դեպքում չի կարելի գրական գործը սեղմել՝ Բորխես լինի թե Տոլստոյ (նույնիսկ՝ Բալզակ): Դրանից երբեք ոչ մի գործ չի շահի, սա՝ միանշանակ: Վատ գործը վատն է ո՛չ միայն ծովածավալ լինելու պատճառով: Իսկ թե ընթերցողն ինչ կշահի՝ սա արդեն շատ վիճելի հարց է: Ըստ իս՝ ոչինչ: Էդ նույնն է, ոնց որ «լուսնի սոնատի» մեջի մենակ լյա-երը լսես, կամ էլ՝ սալաթի մեջի ոլոռները ջոկես-ուտես:

հազար անգամ համաձայն եմ

Chuk
31.08.2008, 01:18
Մոդերատորական: Զգուշացումն անտեսվեց, թեմայից դուրս գրառումները ջնջվել են: Այս անգամ առանց տուգանային միավորների: Թեման նախատեսված է ընդհանուր սեղմավեպ հասկացության քննարկման, այլ ոչ թե առանձին ստեղծագործությունների սեղմավեպ ստեղծելու նպատակահարմարությունը քննարկելու համար:

Lanterfant
27.12.2010, 00:56
Հաճախ է պատահում, որ ինչ-որ հետաքրքիր թեմա եմ բացում Ակումբում, և մեծ եռանդով սկսում եմ կարդալ: Առաջին եջը կարդալիս մի քանի բառեր եմ որոնում իմ բառարանում բայց դեռ բավական ոգևորված եմ մի լավ պատասխան գրելու ... երկրորդը կարդալիս արդեն մի քիչ հոգնած կլինեմ բարդ ու ծավալուն նախադասություններից և երրորդ եջում էդ եռանդն ինձ, ցավոք սրտի, բոլորովին հեռացավ, օտար լեզվի հասկացողությունը սպառված է: Նույնպիսի երևույթ է լինում, երբ փորձում եմ հայ գրականությունը կարդալ:

Հենց դրա համար է, որ սեղմավեպը շատ լավ գյուտարարություն է: Ես երեկ սկսեցի «Քաոս»-ի սեղմավեպը կարդալ, հիմա քսաներորդ եջում եմ և կարող եմ ասեմ, որ ամեն եջում ծանոթացա միջինը 15 ինձ անծանոթ բառ: Երևի օրիգինալում ես պետք է դիմավորեի եջը միջինը 40 անծանոթ բառ: Իսկ մինչ հիմա ոճն ինձ դուր է գալիս, ինձ ոգևորում է ավելի կարդալու և ամենակարևորը՝ շարունակելու իմ հայերեն սովորելը, որպեսզի միգուցե ապագայում օրիգինալ կկարողանամ կարդալ:

Հ.Գ. Chuck, չկա՞ օնլայն-թվային տարբերակներ էդ քո նշած «ձայնագրքերի»:

Chuk
27.12.2010, 01:01
Հ.Գ. Chuck, չկա՞ օնլայն-թվային տարբերակներ էդ քո նշած «ձայնագրքերի»:
Չէ, ցավոք չկա: Բայց կփորձեմ հնար գտնել գոնե մի մասը քեզ փոխանցելու համար :)

Malxas
02.01.2011, 21:06
Երբեք սեղմավեպ չեմ կարդացել ու հավանաբար չեմ էլ կարդա: Այն ինչ տալիս է մարդուն գիրքը, ոչ մի այլ բան ի զորու չէ փոխարինել, նույն թվում և սեղմավեպը: Կարծում եմ սեղմավեպը միայն առաջին հայացքից է օգտակար կամ պետքական բան թվում: Առանց դրա էլ կարելի է վերձնել յուրաքանչյուր գիրք ու քառորդ ժամում մոտավորապես իմանալ, թե ինչի մասին է, ինչպես է սկսվում, շարունակում և ավարտվում: Ասում են որոշ երկրներում սեղմավեպն արդեն իսկ այլասերել է ընթերցողի մի ստվար հատված:

Լանֆերֆանտին
Իսկ ինչու կարդալ Քաոսի սեղմավեպը: Եթե ցանկություն ունեք կատարելագործելու հայերենը, սկսեք հեքիաթներից, իսկ հետո կամաց կամաց կբարդացնեք:)