PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Մեր խոսակցականի կապը թուրքերենի հետ



_DEATH_
10.08.2008, 22:37
Նկատել եմ, որ մեր խոսակցականում ոչ միայն շատ են թուրքական բառերը, այլև նույնիսկ հայերեն կամ միջազգային բառերը արտասանվում են թուրքերեն հնչողությամբ: Օրինակի համար ռադիո, կրիա և այլ նմանատիպ բառերը ասում են ռադյո, կրյա, որը իմ կարծիքով թուրքերենից է գալիս, որովհետև թուրքական բառերի մեծամասնությունը վերջում ի տառի փոխարեն յ տառով են, եթե չեմ սխալվում:
Եկեք այս թեմայում քննարկենք մեր խոսակցականում գործածվող այն բառերը, արտահայտությունները և արտասանությունները, որոնք թուրքերենից են գալիս:

Սամվել
10.08.2008, 22:40
Նկատել եմ, որ մեր խոսակցականում ոչ միայն շատ են թուրքական բառերը, այլև նույնիսկ հայերեն կամ միջազգային բառերը արտասանվում են թուրքերեն հնչողությամբ: Օրինակի համար ռադիո, կրիա և այլ նմանատիպ բառերը ասում են ռադյո, կրյա, որը իմ կարծիքով թուրքերենից է գալիս, որովհետև թուրքական բառերի մեծամասնությունը վերջում ի տառի փոխարեն յ տառով են, եթե չեմ սխալվում:
Եկեք այս թեմայում քննարկենք մեր խոսակցականում գործածվող այն բառերը, արտահայտությունները և արտասանությունները, որոնք թուրքերենից են գալիս:

ապեր Հայերեննա շուտ եղել թե՞ Թուրքերենը :think

Թե կարողա Ճիշտը Հաիերենա...

Ռուֆուս
10.08.2008, 22:45
Նկատել եմ, որ մեր խոսակցականում ոչ միայն շատ են թուրքական բառերը, այլև նույնիսկ հայերեն կամ միջազգային բառերը արտասանվում են թուրքերեն հնչողությամբ: Օրինակի համար ռադիո, կրիա և այլ նմանատիպ բառերը ասում են ռադյո, կրյա, որը իմ կարծիքով թուրքերենից է գալիս, որովհետև թուրքական բառերի մեծամասնությունը վերջում ի տառի փոխարեն յ տառով են, եթե չեմ սխալվում:
Եկեք այս թեմայում քննարկենք մեր խոսակցականում գործածվող այն բառերը, արտահայտությունները և արտասանությունները, որոնք թուրքերենից են գալիս:

ԱԻՈ, դուք շատ ճիշտ եք նկատել.... :D :D Ես նուԻնիսկ սկսում եմ կասկածել, որ մենք հիմա ոչ թե հաԻրեն ենք խոսում, աԻլ թուրքերեն:

impression
10.08.2008, 22:47
ԱԻՈ, դուք շատ ճիշտ եք նկատել.... :D :D Ես նուԻնիսկ սկսում եմ կասկածել, որ մենք հիմա ոչ թե հաԻրեն ենք խոսում, աԻլ թուրքերեն:

երեխեք, ինքը կարծեմ թե բառավերջի յ տառի մասին էր ասում, նենց որ անկապ ա հիմա ձեր ղժալը: :think

Ռուֆուս
10.08.2008, 22:49
երեխեք, ինքը կարծեմ թե բառավերջի յ տառի մասին էր ասում, նենց որ անկապ ա հիմա ձեր ղժալը: :think

Լիլիթ ջան, ես չգիտեի, որ ռադիո ու կրիա բառերի վերջում յ կա, կարող ա ռադիոյ, կրիայ ենք ասում?

Համ էլ թուրքերեն բառերի վերջում յ հազվադեպ է հանդիպում:

Սամվել
10.08.2008, 22:50
երեխեք, ինքը կարծեմ թե բառավերջի յ տառի մասին էր ասում, նենց որ անկապ ա հիմա ձեր ղժալը: :think

բա՞ օրինակները :o

Մի հատ Հայերեն բառ ասեք որ վերջում Յ ա :think

impression
10.08.2008, 22:51
Լիլիթ ջան, ես չգիտեի, որ ռադիո ու կրիա բառերի վերջում յ կա, կարող ա ռադիոյ, կրիայ ենք ասում?

Համ էլ թուրքերեն բառերի վերջում յ հազվադեպ է հանդիպում:

Հայկ ջան, վերջին վանկի միջի ի-ն յ են կարդում՝ ռադՅո, կրՅա :)

Ռուֆուս
10.08.2008, 22:51
Ուֆ, էն մյուս Լիլը ուր է կորել....

Գար մի քիչ իրար հետ ղժժայինքյ :D

impression
10.08.2008, 22:53
Ուֆ, էն մյուս Լիլը ուր է կորել....

Գար մի քիչ իրար հետ ղժժայինքյ :D

:( տենց հա՞
:cry

Վարպետ
10.08.2008, 22:53
Ես կասեի, որ մենք ավելի շատ խոսում ենք Զամբիական մոկտու-կատատունգանո բնիկ ցեղի դիալեկտի նման: Մենք մեր լեզվում անհիմն շատ ենք օգտագործում Ա տառը, իսկ այդ տառը այդ դիալեկտի ամենահաճախ օգտագործվող տառն է:

_DEATH_
10.08.2008, 22:54
բա՞ օրինակները :o

Մի հատ Հայերեն բառ ասեք որ վերջում Յ ա :think

վերջում չէ, օրինակ նորմալ բերել էի, հենց ռադիո բառը արտասանում են ռադյո, իսկ իմ իմանալով մենակ թուրքերենում ա ռադյո (radyo), ես չեմ ասում յ տառը գողացել ենք թուրքերից, իմ ասածը էնա, արտասանության մեջ նենց բառեր կան, որ յ ա ի տառի փոխարեն, հայերն էլ են խոսակցականում յ-ով հնչում:

Ռուֆուս
10.08.2008, 22:57
Հայկ ջան, վերջին վանկի միջի ի-ն յ են կարդում՝ ռադՅո, կրՅա :)

Եվ ինչ? Սա հայերենում ճիշտ արտասանելու ձևն է, հարցրեք Ուլուանային, ինքը ավելի լավ կբացատրի: :) Ու սրա պատճառով հայերենը թուրքերեն դարձավ? Երևի "Death"-ը կյանքում թուրքերեն չի լսել, որովհետև թուրքերը ոչ թե յա, յե են արտասանում, այլ իյա, իյե և այլն....

Ավելացվել է 1 րոպե անց

վերջում չէ, օրինակ նորմալ բերել էի, հենց ռադիո բառը արտասանում են ռադյո, իսկ իմ իմանալով մենակ թուրքերենում ա ռադյո (radyo), ես չեմ ասում յ տառը գողացել ենք թուրքերից, իմ ասածը էնա, արտասանության մեջ նենց բառեր կան, որ յ ա ի տառի փոխարեն, հայերն էլ են խոսակցականում յ-ով հնչում:

Death ջան, ռադիո բառը իսպանացիներն էլ են ռադՅո արտասանում, չլինի իսպանացիներն էլ են թուրքերից պլեչ արել?

impression
10.08.2008, 23:00
Եվ ինչ? Սա հայերենում ճիշտ արտասանելու ձևն է, հարցրեք Ուլուանային, ինքը ավելի լավ կբացատրի: :) Ու սրա պատճառով հայերենը թուրքերեն դարձավ? Երևի "Death"-ը կյանքում թուրքերեն չի լսել, որովհետև թուրքերը ոչ թե յա, յե են արտասանում, այլ իյա, իյե և այլն....

Ավելացվել է 1 րոպե անց


Death ջան, ռադիո բառը իսպանացիներն էլ են ռադՅո արտասանում, չլինի իսպանացիներն էլ են թուրքերից պլեչ արել?

Դե ես կյանքում լեզվաբանության դասագիրք բացած չկամ, որտեղից իմանամ :)

Մարկիզ
10.08.2008, 23:01
Ես լեզուներից մի քիչ հեռու եմ…
Բայց ինձ չի թվում, որ մենք կարող ենք բառավերջի «իո»-ն կամ թեկուզ «իա» -ն չարտասանել համապատսխանաբար «յո» կամ «յա»…
Նույն ռուսներն էլ այդպես են արտասանում: Հիմա մտածենք, որ թուրքերի ազդեցությունն է:
Ինձ թվում է, որ դա զուտ մարդու խոսքն ապահովող համակարգից է: Մի պահ փորձեք արտասանել այնպես, ինչպես՝ գրվում է, բայց նախադասության տեսքով՝ ընդ որում սովորական տեմպով խոսելու ժամանակ: Ամեն դեպքում դժվար է ասել, օրինակ՝ կը-րի-ա: Միանգամից ասվում է կըր-յա:

Կարող ա սուտ եմ ասում?::)

Սամվել
10.08.2008, 23:04
վերջում չէ, օրինակ նորմալ բերել էի, հենց ռադիո բառը արտասանում են ռադյո, իսկ իմ իմանալով մենակ թուրքերենում ա ռադյո (radyo), ես չեմ ասում յ տառը գողացել ենք թուրքերից, իմ ասածը էնա, արտասանության մեջ նենց բառեր կան, որ յ ա ի տառի փոխարեն, հայերն էլ են խոսակցականում յ-ով հնչում:

Ապեր տենց որ լինի իմ համեստ կարծիքով ուղղագրությունը լրիվ անիմաստ բանա...

Ինչոր լեզվաբանա ստեղծել որ մասնագիտություն ունենա :D

Ասենք Ինչի ենք գրում Օձ կարդում Օց...
աղջիկ – ախչիկ
բարձր – բարցր

Ռուֆուս
10.08.2008, 23:08
Ասենք Ինչի ենք գրում Օձ կարդում Օց...
աղջիկ – ախչիկ
բարձր – բարցր

Սամ ջան, էդ սաղ էն էն էն թուրքերի ձեռի գործնա... դիտմամբ են անում, որ կամաց կամաց թուրքերենի անցնենք :D

_DEATH_
10.08.2008, 23:37
Եվ ինչ? Սա հայերենում ճիշտ արտասանելու ձևն է, հարցրեք Ուլուանային, ինքը ավելի լավ կբացատրի: :) Ու սրա պատճառով հայերենը թուրքերեն դարձավ? Երևի "Death"-ը կյանքում թուրքերեն չի լսել, որովհետև թուրքերը ոչ թե յա, յե են արտասանում, այլ իյա, իյե և այլն....

Երևի դու չես լսել ոնց են խոսում, ի տառը շատ թույլ են հնչում, նույնը մենք:

Մարկիզ ջան դու գնա նենց մարդու ասա, որ հայկական ծագում չունենա, տես ինչ հավեսով կասի ռադիո ու ռադյո կարողա լեզուն չֆռա էլ:

Ես պատահական չի, որ յ տառին եմ ուշադրություն դառձնում, ոչ միայն ռադիոն, այլ ասենք յ տառով վերջացող բառեր հայերենում հաճախ են հանդիպում ՞՞՞ :think, իմ կարծիքով ոչ, այլ լեզուներից փոխառվելուց այդպիսի բառերը վերջավորություն են ստանում: Օրինակ May ամիսը հայերենում Մայիս, թուրքերենում Օօ ինչպիսի զուգադիպություն Mayis

Ռուֆուս
10.08.2008, 23:44
Երևի դու չես լսել ոնց են խոսում, ի տառը շատ թույլ են հնչում, նույնը մենք:

Մարկիզ ջան դու գնա նենց մարդու ասա, որ հայկական ծագում չունենա, տես ինչ հավեսով կասի ռադիո ու ռադյո կարողա լեզուն չֆռա էլ:

Ես պատահական չի, որ յ տառին եմ ուշադրություն դառձնում, ոչ միայն ռադիոն, այլ ասենք յ տառով վերջացող բառեր հայերենում հաճախեն են հանդիպում ՞՞՞ :think, իմ կարծիքով ոչ, այլ լեզուներից փոխառվելուց այդպիսի բառերը վերջավորություն են ստանում: Օրինակ May ամիսը հայերենում Մայիս, թուրքերենում Օօ ինչպիսի զուգադիպություն Mayis
:lol Կներես....

Իսկ կարաս ասել, թե հայերենը մայիս բառը լատիներենից երբ է փոխառել, իսկ թուրքերենը երբ?

Իսկ ոնց պատատահեց, որ մայիսը ռուսները ասում են маЙ, անգլիացիները maY, իսպանացիներն էլ maYo?

Մարկիզ
10.08.2008, 23:49
Երևի դու չես լսել ոնց են խոսում, ի տառը շատ թույլ են հնչում, նույնը մենք:

Մարկիզ ջան դու գնա նենց մարդու ասա, որ հայկական ծագում չունենա, տես ինչ հավեսով կասի ռադիո ու ռադյո կարողա լեզուն չֆռա էլ:

Ես պատահական չի, որ յ տառին եմ ուշադրություն դառձնում, ոչ միայն ռադիոն, այլ ասենք յ տառով վերջացող բառեր հայերենում հաճախ են հանդիպում ՞՞՞ :think, իմ կարծիքով ոչ, այլ լեզուներից փոխառվելուց այդպիսի բառերը վերջավորություն են ստանում: Օրինակ May ամիսը հայերենում Մայիս, թուրքերենում Օօ ինչպիսի զուգադիպություն Mayis
չէ: Հիմա ի՞նչ. ուզում ե՞ս ասել, որ ռուսներն ասում են «Գերմանի Ա՞», չէ ապեր, համաձայն չեմ, ռուսներն էլ հայերի նման ասում են «Գերմանյա»

_DEATH_
10.08.2008, 23:51
:lol Կներես....

Իսկ կարաս ասել, թե հայերենը մայիս բառը լատիներենից երբ է փոխառել, իսկ թուրքերենը երբ?

Իսկ ոնց պատատահեց, որ մայիսը ռուսները ասում են маЙ, անգլիացիները maY, իսպանացիներն էլ maYo?

Դե ես ոչ լեզվաբան եմ, ոչ պատմաբան, որ իմանամ երբ է փոխառվել: Բայց ոնց նկատել եմ թուրքերը հայերեն բառեր չեն օգտագործում, իսկ հայերը գնա գալիս եմ: Դրա համար իմ մոտ տենց տպավորությունա ստեղծվել, եթե սխալվում եմ խնդրում եմ ինձ ուղղել, ոչ թե գռեհիկաբար բերան բացել:

Ավելացվել է 3 րոպե անց

չէ: Հիմա ի՞նչ. ուզում ե՞ս ասել, որ ռուսներն ասում են «Գերմանի Ա՞», չէ ապեր, համաձայն չեմ, ռուսներն էլ հայերի նման ասում են «Գերմանյա»

Եսիմ հենց նոր ռուսերեն ֆիլմ էի նայում, լրիվ ի-ով էին հնչում :think, հետաքրքիրա: Մի բան էլ, ինչի ես հենց ռուսերենից կառչել ՞

Moon
10.08.2008, 23:54
Դե ես ոչ լեզվաբան եմ, ոչ պատմաբան, որ իմանամ երբ է փոխառվել: Բայց ոնց նկատել եմ թուրքերը հայերեն բառեր չեն օգտագործում, իսկ հայերը գնա գալիս եմ: Դրա համար իմ մոտ տենց տպավորությունա ստեղծվել, եթե սխալվում եմ խնդրում եմ ինձ ուղղել, ոչ թե գռեհիկաբար բերան բացել:

Ավելացվել է 3 րոպե անց


Եսիմ հենց նոր ռուսերեն ֆիլմ էի նայում, լրիվ ի-ով էին հնչում :think, հետաքրքիրա: Մի բան էլ, ինչի ես հենց ռուսերենից կառչել ՞
Ժողովուրդ եթե թեման դուր չի գալիս կամ համարում եք անիմաստ, կարծում եմ կարելի է ավելի քաղաքավարի ձևով դրա մասին հայտնել։
Հա մեկ էլ, Death ջան, եթե մի բան հաստատ չգիտես, քեզ խորհորդ ակումբում տենց թեմա մի բաց։

Ռուֆուս
10.08.2008, 23:55
Դե ես ոչ լեզվաբան եմ, ոչ պատմաբան, որ իմանամ երբ է փոխառվել: Բայց ոնց նկատել եմ թուրքերը հայերեն բառեր չեն օգտագործում, իսկ հայերը գնա գալիս եմ: Դրա համար իմ մոտ տենց տպավորությունա ստեղծվել, եթե սխալվում եմ խնդրում եմ ինձ ուղղել, ոչ թե գռեհիկաբար բերան բացել:

այ վերջապես հասանք բուն թեմային: Մեր խոսակցականի կապը թուրքերենի հետ ընդամենը սահմանափակվում է պարբերաբար օգտագործվող թուրքական ծագում ունեցող բառերով և վերջ: Իսկ հայերենի արտասանությանը ռուսերենը շատ ավելի մեծ վնաս է հասցրել (տոռծիկ, Առմեն, Ձիանա և այլ այլանդակ արտասանություններ) քան թուրքերենը:

_DEATH_
11.08.2008, 00:11
այ վերջապես հասանք բուն թեմային: Մեր խոսակցականի կապը թուրքերենի հետ ընդամենը սահմանափակվում է պարբերաբար օգտագործվող թուրքական ծագում ունեցող բառերով և վերջ: Իսկ հայերենի արտասանությանը ռուսերենը շատ ավելի մեծ վնաս է հասցրել (տոռծիկ, Առմեն, Ձիանա և այլ այլանդակ արտասանություններ) քան թուրքերենը:

Ցավոք իմ ընտանիքը ռուսախոս չի ու իմ վրա տենց ազդեցություններ չկան, ինձ թվումա, որ թուրքերենի ազդեցությունը իմ վրա ավելի շատա: Իսկ էտ յ տառը ինչ ուզում ես ասա, մեկա չես համոզի որ էտ տառի գործածությունը հայերենում ու թուրքերենում նման չի: Ու եթե քո ասածին ռուսերենի ազդեցությունը գերակշռումա, ուրեն ինչի համար ՛երրորդ դեպքը՛ փոխառվող բառերում ռուսերենում առաջի տառը փափկացնում են յ, իսկ հայերենում ու թուրքերենում կամ կոշտացնում են կամ նույնը թողնում, դասախոսս լիքը ասել էր, ափսոս հիմա տենց բառ չեմ մտաբերում, հենց հիշեմ կգրեմ:

Ուլուանա
11.08.2008, 00:27
Ժողովուրդ, մարդու գրածների վրա «ղժժալուց» առաջ կարելի էր փորձել հասկանալ, թե ինչ նկատի ունի: Ձեր մեկնաբանությունների մեջ ոչ մի հիմնավոր բան չտեսա: Ես էլ եմ նկատել, որ հայերենում ի-ն հաճախ է սխալմամբ արտասանվում յ, ու, ի դեպ, ռուսերենում բոլորովին էլ նույնը չի. ռուսները նույն բառերն ի-ով են արտասանում. Գերմանիա, իսկ մենք՝ հայերս, իսկապես, չգիտես ինչու, արտասանում ենք Գերմանյա... Ես չգիտեմ, թե դա ինչի ազդեցությունն է, բայց որ երևույթը կա, ժխտել չի կարելի:

impression
11.08.2008, 01:17
Ժողովուրդ, մարդու գրածների վրա «ղժժալուց» առաջ կարելի էր փորձել հասկանալ, թե ինչ նկատի ունի: Ձեր մեկնաբանությունների մեջ ոչ մի հիմնավոր բան չտեսա: Ես էլ եմ նկատել, որ հայերենում ի-ն հաճախ է սխալմամբ արտասանվում յ, ու, ի դեպ, ռուսերենում բոլորովին էլ նույնը չի. ռուսները նույն բառերն ի-ով են արտասանում. Գերմանիա, իսկ մենք՝ հայերս, իսկապես, չգիտես ինչու, արտասանում ենք Գերմանյա... Ես չգիտեմ, թե դա ինչի ազդեցությունն է, բայց որ երևույթը կա, ժխտել չի կարելի:

Ապրես, Ան ջան:
Հիշում ե՞ք մի հատ անդուր երգ կար, հայկական էստրադայում, չգիտեմ էլ ով էր երգում, ականջս սղոցում էր վերոնշյալ երևույթը. երգում էր
չիմանայ ես քեզ, չիմանայ
առանց քեզ մի կերպ դիմանայ

ահավոր անդուր էր: Ու հաստատ ոչ հայերեն:

Ուլուանա
11.08.2008, 01:21
Ապրես, Ան ջան:
Հիշում ե՞ք մի հատ անդուր երգ կար, հայկական էստրադայում, չգիտեմ էլ ով էր երգում, ականջս սղոցում էր վերոնշյալ երևույթը. երգում էր
չիմանայ ես քեզ, չիմանայ
առանց քեզ մի կերպ դիմանայ

ահավոր անդուր էր: Ու հաստատ ոչ հայերեն:
Հա՜, ո՞նց չեմ հիշում։ :[ Նաև հիշում եմ, որ էդ երգը լսելիս ամեն անգամ մտածում էի. վայ, չլսեի, չիմանայի էս երգը, հաստատ մի կերպ կդիմանայի: :[ :D

Մարկիզ
11.08.2008, 10:13
Էլի եմ կրկնում, լեզուներից մի քիչ հեռու եմ եւ հայտնում եմ իմ խիստ սուբյեկտիվ կարծիքը:
_DEATH_ ջան, ասելդ այն է, որ ռուսերենում «история», « Германия», «радио»
բառերում «ի» հնչյունը չի՞ սղվում կամ չի՞ փոխվում «յ»-ի:
Հետո ես ռուսերենից չեմ կառչում, այլ՝ ընդամենը օրինակ եմ բերում եւ կրկնում եմ, որ « ի» տառի սղվելը կամ «ի» տառի հնչողության փոփոխությունը «յ» հնչյունի, կապված է մարդու խոսակցական համակարգի հետ …Այսինքն՝ արտասանվում է այնպես, որ լինի առավել հեշտ զուտ խոսելու ընթացքում: Նույնը կարելի է ասել նաեւ հայերեն այլ բառերի մասին, որտեղ «իա»-ն կամ «իո»-ն բառամիջում են: Օրինակ՝ ինչպես «հեքիաթ» բառում:

_DEATH_
11.08.2008, 13:07
Էլի եմ կրկնում, լեզուներից մի քիչ հեռու եմ եւ հայտնում եմ իմ խիստ սուբյեկտիվ կարծիքը:
_DEATH_ ջան, ասելդ այն է, որ ռուսերենում «история», « Германия», «радио»
բառերում «ի» հնչյունը չի՞ սղվում կամ չի՞ փոխվում «յ»-ի:
Հետո ես ռուսերենից չեմ կառչում, այլ՝ ընդամենը օրինակ եմ բերում եւ կրկնում եմ, որ « ի» տառի սղվելը կամ «ի» տառի հնչողության փոփոխությունը «յ» հնչյունի, կապված է մարդու խոսակցական համակարգի հետ …Այսինքն՝ արտասանվում է այնպես, որ լինի առավել հեշտ զուտ խոսելու ընթացքում: Նույնը կարելի է ասել նաեւ հայերեն այլ բառերի մասին, որտեղ «իա»-ն կամ «իո»-ն բառամիջում են: Օրինակ՝ ինչպես «հեքիաթ» բառում:

Ռուսերենում բառի վերջում, եթե я տառն է լինում, յ-ն կիսավանկ է, Գերմանիյա ասելուց պարզ ասում են ի տառը, իսկ յ տառը գրեթե չի լսվում: радио բառը ինչքան ես ռադիո լսել եմ, ինձ թվացելա, որ ռադիո են հենց արտասանում ռուսական ալիքներում: Իսկ մեր մոտ ճիշտ հակառակնա շեշտում են յ տառը, եթե իհարկե ի-ն ընդհանրապես ասում են:
Իսկ որ գազարը ասում են գյազար, էտ էլ ես դու բացատրում, որ առավել հեշտ լինելու համար են տենց արտասանում, օրինակ ինձ գազար ավելի հեշտա արտասանել: պարզա թուրքերեն բառա թուրքերեն հնչողությամբ էլ ասում են, ոնցոր մնացած բառերը: Ախր չափից դուրս շատ ա էտ յ տառի սխալ գործածությունը, որ պատահականություն լինի կամ էլ մարդու արտասանական տվյալների հետ կապված լինի:
Իսկ թուրքական բառերի մեջ յա, յո, յար կամ յոր շատա հանդիպում;

ars83
11.08.2008, 15:31
Նկատել եմ, որ մեր խոսակցականում ոչ միայն շատ են թուրքական բառերը, այլև նույնիսկ հայերեն կամ միջազգային բառերը արտասանվում են թուրքերեն հնչողությամբ: Օրինակի համար ռադիո, կրիա և այլ նմանատիպ բառերը ասում են ռադյո, կրյա, որը իմ կարծիքով թուրքերենից է գալիս, որովհետև թուրքական բառերի մեծամասնությունը վերջում ի տառի փոխարեն յ տառով են, եթե չեմ սխալվում:
Եկեք այս թեմայում քննարկենք մեր խոսակցականում գործածվող այն բառերը, արտահայտությունները և արտասանությունները, որոնք թուրքերենից են գալիս:

Հայերենում երկու ձայնավորների արանքում (եթե, դրանք, իհարկե, փոխառյալ բառեր չեն «աորտայի» նման) լսվում է «յ»։ Այսպես, ռադիյո, Գերմանիյա, Ֆրանսիյա, և այլն։
Բայց, «իյա», «իյո» եռաբարբառները բառի վերջում իմ լեզվին (և ականջին) խորթ են թվում։ Գերմանյա, ռադյո, Ֆրանսյա շատ ավելի հեշտ է արտասանել։ Հետո՞ ինչ, թե այս կամ այն ազգը այս կամ այն կերպ է արտասանում բառերը։ Թքած։ Մեզ ինչպես հարմար է, այնպես էլ արտասանենք։ Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։
Մի հատ էլ բառ՝ Ուկրաինա, որ շատերը ասում են՝ Ուկրանյա։ Որ այսպիսի խառնաշփոթ չլինի, կարելի է ասել և գրել Ուկրայնա՝ հաստատ ավելի հեշտ կարտասանվի։

Գյազարի հետ համազայն եմ, «գազար» շատ ավելի բարեհունչ է։ Մեկ այլ բառ, որի «յ»–ով արտասանությունը արմատացել է մեր խոսակցականում՝ քյաբաբ (եթե չեմ սխալվում, ճիշտ ձևը՝ քաբաբ)։

Վարպետ
11.08.2008, 17:47
Ժողովուրդ, մարդու գրածների վրա «ղժժալուց» առաջ կարելի էր փորձել հասկանալ, թե ինչ նկատի ունի: Ձեր մեկնաբանությունների մեջ ոչ մի հիմնավոր բան չտեսա: Ես էլ եմ նկատել, որ հայերենում ի-ն հաճախ է սխալմամբ արտասանվում յ, ու, ի դեպ, ռուսերենում բոլորովին էլ նույնը չի. ռուսները նույն բառերն ի-ով են արտասանում. Գերմանիա, իսկ մենք՝ հայերս, իսկապես, չգիտես ինչու, արտասանում ենք Գերմանյա... Ես չգիտեմ, թե դա ինչի ազդեցությունն է, բայց որ երևույթը կա, ժխտել չի կարելի:

Ան ջան հենց ամբողջ խնդիրն էլ դա ա, որ թեմա ա բացվել` Մեր պոսակցականի կապը թուրքերենի հետ, այլ ոչ թե` Ի-Յ սխալ արտասանություն: Չնայած կարծում եմ, որ էս մասին մեր հարգելի ակումբակիցը կարող էր ընդամենը գրել "Արտասանական սխալներ" բաժնում մի գրառումով ու ավարտել:

Մեղապարտ
11.08.2008, 18:52
Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։
Հտաքրքիր դիտարկում է ,այն հնարավորություն է տալիս ավելի ճիշտ և ամբողջական պատկերացնել թե ինչպես է հայերենը զարգացել:
Հայերենը որպես պետական լեզու հիմնականում կրում է ասորական, պարսկական, հունական ,թուրքաքակ և ռուսական ազդեցությունները :Դրանցից յուրա քանչյուրը իր լավ կամ վատ հետքը թողել է մեր լեզվի զարցագման վրա :Որևէ լեզվի ազդամն գոտում գտնվելը մատնանշում է տվյալ լեզվի կրողի գերադաս կամ ստորադաս վիճակաը: Ռուսերեեն լեզուն, հայերենի նկատմամբ 150 տարի գերակա լեզու է ,որը լուջ ազդեցութ յուն է թողել և գրավոր և բանավոր լեզվի վրա:
Երկու մեկնաբանություն նույնպես հայերենում Հ-Խ տառերը լրացնում են իրար օրինակ Հաց-խաց ,հայ-խայ:
Երկիրը որին մենք կոչում են Խորվաթիա կոչվում է Hrvatska :
ՀՀ լեզվի կոմիտեն պետք է աշխատանք կատարի այս ուղղությամբ և ընդունի այս անվան եվրոպականացված տաբերակը, որն է «Քրովատիա» ::think:B

Վարպետ
11.08.2008, 19:31
Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։

Ապեր, Եղիա, Ազարիա, Զաքարիա... Ի-ով ա չէ գրվում? Դու փաստորեն չգիտես էս նրբությունների մասին... Բա ոնց էիր հայագիտական հարցերի պատասխանելու?

Ուլուանա
11.08.2008, 19:39
Հայերենում երկու ձայնավորների արանքում (եթե, դրանք, իհարկե, փոխառյալ բառեր չեն «աորտայի» նման) լսվում է «յ»։ Այսպես, ռադիյո, Գերմանիյա, Ֆրանսիյա, և այլն։
Բայց, «իյա», «իյո» եռաբարբառները բառի վերջում իմ լեզվին (և ականջին) խորթ են թվում։ Գերմանյա, ռադյո, Ֆրանսյա շատ ավելի հեշտ է արտասանել։ Հետո՞ ինչ, թե այս կամ այն ազգը այս կամ այն կերպ է արտասանում բառերը։ Թքած։ Մեզ ինչպես հարմար է, այնպես էլ արտասանենք։ Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։
Մի հատ էլ բառ՝ Ուկրաինա, որ շատերը ասում են՝ Ուկրանյա։ Որ այսպիսի խառնաշփոթ չլինի, կարելի է ասել և գրել Ուկրայնա՝ հաստատ ավելի հեշտ կարտասանվի։

Գյազարի հետ համազայն եմ, «գազար» շատ ավելի բարեհունչ է։ Մեկ այլ բառ, որի «յ»–ով արտասանությունը արմատացել է մեր խոսակցականում՝ քյաբաբ (եթե չեմ սխալվում, ճիշտ ձևը՝ քաբաբ)։
Արս, քո ասածից այնպիսի տպավորություն է, որ ցանկացած սխալ արտասանություն պետք է դարձնենք ճիշտ ու էդպես արտասանենք։ Որ միշտ էդպես անենք, ու՞ր կհասնի։ Լավ, ասենք, էսօր փոխեցինք, դարձրինք ռադյո, վաղն էլ մարդկանց խելքին կարող է փչի նույն բառն արտասանել, ասենք, ռայդո (մի հատ փորձի, կզգաս, որ էդպես ավելի հեշտ է արտասանելը, քան ռադյո կամ ռադիո), հետո՞։ Էդպես ամեն մի անգրագետ արտասանություն որ ընդունենք որպես ճիշտ ձև ու հարմարվենք ամեն անգամ, ու՞ր կհասնի։ Ամեն լեզու իր արտասանական յուրահատկություններն ունի, հիմա մերն էլ սա է, հարմարվենք, ճիշտ արտասանենք, էլի, մի՞թե էդքան բարդ է։

Ի դեպ, «Խորվաթիա» բառի հետ կապված... Իսկ ինչի՞ց ես ենթադրել, թե մենք ռուսներից ենք վերցրել բառասկզբի խ–ն, ու որ ճիշտը հ–ն է։ Ես մի խորվաթացի կնոջ եմ ճանաչում, որից իմացել եմ, որ հենց խորվաթերեն իրենց երկիրը հնչում է այսպես. Խ(ը)րվացկա, որում խ–ն, թեև մի քիչ հ–ին մոտ է, բայց ավելի շատ խ է, ոչ թե հ, էնպես որ չարժե ամեն ինչի մեջ ռուսերենի ազդեցություն փնտրել։ Հա, համաձայն եմ, որ ընդհանրապես ռուսերենի ազդեցությունը մեր լեզվում իրոք շատ մեծ է, բայց գոնե էն դեպքերում, երբ ռուսերենը կապ չունի, պետք չէ մեղքը գցել ռուսերենի վրա։

Մեղապարտ
11.08.2008, 19:49
Ապեր, Եղիա, Ազարիա, Զաքարիա... Ի-ով ա չէ գրվում? Դու փաստորեն չգիտես էս նրբությունների մասին... Բա ոնց էիր հայագիտական հարցերի պատասխանելու?

[QUOTE=Վանական;1029766]Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։

Ես մեջբերում եմ կատարել ars83- խոսքերից իսկ դու այն վերագրում ես ինձ

Վարպետ
11.08.2008, 19:55
[quote=Վանական;1029766]Ինչու՞ մենք պետք է համապատասխանեցնենք մեր խոսելաձևը ռուսերենին (ия, ио վերջավորություններ)։ Կամ էլ որ ասում են Խորվաթիա։ Ախր ինչու՞։ Էդ ռուսը Հ չունի Խ է ասում, մենք էլ հո ունենք։
Ես, օրինակ, լրիվ կողմ եմ, որ մենք ոչ միայն ասենք Գերմանյա, այլև գրենք այդ և նման բառերը «յ»–ով։ Վերջիվերջո, կա չէ՞ այդպիսի անուն՝ Ամալյա, «յ»–ով գրվում, «յ»–ով արտասանվում է։

Ես մեջբերում եմ կատարել ars83- խոսքերից իսկ դու այն վերագրում ես ինձ

Կներես: Բայց ամեն դեպքում մեղքը քոնն է: Մեջբերումը տենց չեն անում: Նայի ես քոնը ոնց եմ մեջբերել: Եթե ձեւը չես հասկանում` հարց տուր "Հարցեր ադմինիստրատորին" բաժնում, որ էլ թյուրիմացություն չլինի:

Մեղապարտ
11.08.2008, 19:59
Ապեր, Եղիա, Ազարիա, Զաքարիա... Ի-ով ա չէ գրվում? Դու փաստորեն չգիտես էս նրբությունների մասին... Բա ոնց էիր հայագիտական հարցերի պատասխանելու?
Իսկ որպես հայագիտական գիտելիքների մաս բացատրեմ ,Հայերենում « Ա և Է» վերջավորությունները և նրաից բխող «այա -էյա կամ աիա -էիա» տերմինները Ինչպես նաև «ա և է» օժանդակ բայի օգտագործումը մատնանշել է խոսողի դավանաբանական պատկանելիությունը:
Հարցեր կառաջանան Կարդա «Ծննդոց Այա» աշխատությունը հեղինակ Ա.Վարպերյան,
կարդալուց հետո եթե հարցեր կմնան, կդիմես ,կպատասխանեմ::hands:ok

Վարպետ
11.08.2008, 20:02
Իսկ որպես հայագիտական գիտելիքների մաս բացատրեմ ,Հայերենում « Ա և Է» վերջավորությունները և նրաից բխող «այա -էյա կամ աիա -էիա» տերմինները Ինչպես նաև «ա և է» օժանդակ բայի օգտագործումը մատնանշել է խոսողի դավանաբանական պատկանելիությունը:
Հարցեր կառաջանան Կարդա «Ծննդոց Այա» աշխատությունը հեղինակ Ա.Վարպերյան,
կարդալուց հետո եթե հարցեր կմնան, կդիմես ,կպատասխանեմ::hands:ok

Մերսի ապեր, գոհ եմ ու շնորհակալ:

Brigada
12.08.2008, 01:44
Ռադ ըլի,քյոմագ,Էքուց,

StrangeLittleGirl
12.08.2008, 02:12
Չնայած լեզվաբանական գիտելիքներ չունեմ, բայց կարծում եմ, որ թյուրիմացությունն առաջանում է նրանից, որ հայերենում վերջին վանկն է շեշտվում: Իսկ նման դեպքերում «ի-ն» շատ թույլ է արտասանվում, ստացվում է ինչ-որ հնչյուն «ի-ի» և «յ-ի» միջև, որը ոմանք կոպտաբար «յ» են արտասանում, ոմանք էլ, շեշտը տեղափոխելով «ի-ի» վրա, «ի» արտասանում:

Իսկ ընդհանրապես, հայերենն ու թուրքերենը իրար վրա շատ են ազդել: Կարծում եմ՝ դրա մեջ ոչ մի վատ բան չկա, բնական երևույթ է, որ լեզուներն իրար խառնվեն, եթե չափի մեջ է, եթե դրանից մի լեզուն չի փոխարինվում մյուսով: Բայց քանի որ հայերենն ու թուրքերենն իրարից բավական հեռու լեզուներ են, քերականորեն բացարձակապես չեն ազդել իրար վրա, այլ միայն բառեր են փոխառնվել: Ուզում եմ հայերենից թուրքերեն անցած բառի օրինակ բերել: Բոլորիդ էլ հայտնի է երևի յոգուրտը: Եվրոպայում, եթե գտնեք մարդկանց, որոնք գիտեն այդ բառի ծագման մասին, կասեն թուրքերեն է, մինչդեռ որոշ լեզվաբանների կարծիքով ծագել է հայերեն «յուղորդ» բառից:

Իմ համեստ կարծիքով թուրքերենն ու հայերենն ինչ-որ կերպ փոխազդել են նաև հնչողություններով: Մի պատմություն պատմեմ: Իսպանիայից Հայաստան վերադառնալիս խոսակցություն լսեցի: Ինձ թվաց՝ հայերեն է: Կանգնեցի այդ կանանց մոտ, շատ ուշադիր ականջ դրեցի, բայց ոչինչ չէի հասկանում: Մի երեք րոպե պետք եղավ, որ գլխի ընկնեմ, որ դա պարզապես թուրքերեն է:

dvgray
12.08.2008, 04:00
Չեմ հիշում ում մոտ եմ կարդացել. /թվում է Ռաֆայել Իշխանյանի մոտ, բայց կարող է և սխալվում եմ/, որ թուրքերենից հայերեն ընդամենը 25 բառ էր անցել:
հետաքրքիր է, որ 600 տարի ապրելով Օսմանյան իմպերիայի տակ, մենք համարյա թե բառ չենք փոխքառել իմպերիայի գերակա ժողովրդից

_DEATH_
12.08.2008, 10:25
Չեմ հիշում ում մոտ եմ կարդացել. /թվում է Ռաֆայել Իշխանյանի մոտ, բայց կարող է և սխալվում եմ/, որ թուրքերենից հայերեն ընդամենը 25 բառ էր անցել:
հետաքրքիր է, որ 600 տարի ապրելով Օսմանյան իմպերիայի տակ, մենք համարյա թե բառ չենք փոխքառել իմպերիայի գերակա ժողովրդից

Էտ 25 բառը խոսակցականի հետ կապ չունի, նոր սկսեցի հաշվելը 100-ը անցա կանգնեցի:

Մեղապարտ
12.08.2008, 13:17
Էտ 25 բառը խոսակցականի հետ կապ չունի, նոր սկսեցի հաշվելը 100-ը անցա կանգնեցի:
Բառերի քանակությունը նույնպես կարևոր է այն մատնանշում է լեզվական փոխառու թյունների ինտեսիվությունը :
Ի պատիվ մեզ կարող ենք շեշտել որ գրական լեզվի մեջ թուրքական բառերը չնչին են ,սակայն կենցաղային լեզվի մեջ այն կա և օգտագործվում է:Թուրքական բառերը օգտա գործում են հատկապես գյուղական կենցաղային լեզվում :

ars83
12.08.2008, 22:56
Արս, քո ասածից այնպիսի տպավորություն է, որ ցանկացած սխալ արտասանություն պետք է դարձնենք ճիշտ ու էդպես արտասանենք։ Որ միշտ էդպես անենք, ու՞ր կհասնի։
Ի՞նչ է նշանակում սխալ արտասանություն։ Ի՞նչ կանոններով է որոշվում, մասնավորապես, հայերենի փոխառյալ բառերի ճիշտ կամ սխալ արտասանությունը։ Ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն լեզվի կանոններո՞վ; Նույնիսկ եթե մեր լեզվին դա խո՞րթ է։


Ամեն լեզու իր արտասանական յուրահատկություններն ունի, հիմա մերն էլ սա է, հարմարվենք, ճիշտ արտասանենք, էլի, մի՞թե էդքան բարդ է։
Ախր կանոններն են հստակ չեն։ Օրինակ, ինչու ենք գրում Ամալյա, Օֆելյա, բայց Իտալիա։ Նույն հնչողությունը չէ՞։


Ի դեպ, «Խորվաթիա» բառի հետ կապված... Իսկ ինչի՞ց ես ենթադրել, թե մենք ռուսներից ենք վերցրել բառասկզբի խ–ն, ու որ ճիշտը հ–ն է։ Ես մի խորվաթացի կնոջ եմ ճանաչում, որից իմացել եմ, որ հենց խորվաթերեն իրենց երկիրը հնչում է այսպես. Խ(ը)րվացկա, որում խ–ն, թեև մի քիչ հ–ին մոտ է, բայց ավելի շատ խ է, ոչ թե հ, էնպես որ չարժե ամեն ինչի մեջ ռուսերենի ազդեցություն փնտրել։
Ես լսել եմ, որ ասում են Հրվացկա։ Ես լինեի, կասեի Հորվաթաստան։
Ես ամեն փոխառյալ անվան մեջ չեմ կողմ հ–ին։ Օրինակ, շատ անհարմար բառ է Պրահա–ն։ Բայց դա էլ ռուսական Պրագայի հնչյունափոխված տարբերակն է։ Գոնե վերցնեինք ավելի հարմար ֆրանսիական Պրագը։


Հա, համաձայն եմ, որ ընդհանրապես ռուսերենի ազդեցությունը մեր լեզվում իրոք շատ մեծ է, բայց գոնե էն դեպքերում, երբ ռուսերենը կապ չունի, պետք չէ մեղքը գցել ռուսերենի վրա։
Չէ, ես ռուսերենի վրա մեղք չեմ բարդում, բնավ։ Շատ բաների մասին մենք իմացել ենք ռուսական մշակույթից, բառերն էլ վերցրել ենք նրանցը, շատ լավ, շնորհակալություն։ Բայց եթե կան մեր լեզվի համար ավելի հեշտ տարբերակներ, փոխենք, հարմարեցնենք մեզ, այլ ոչ հարմարվենք ուրիշներին։ Վերջապես մենք ենք հայերենով խոսում, այլ ոչ ռուսները կամ անգլիացիները։


Ապեր, Եղիա, Ազարիա, Զաքարիա... Ի-ով ա չէ գրվում?
Քանի որ հարցը ծագել է իմ գրածից, ես էլ պատասխանեմ։
Այո, ի–ով է գրվում։ Բայց ինչու, ես չեմ հասկանում։ Նորից կրկնեմ, ինչու՞ Ամալյա, բայց Ազարիա, Օֆելյա, բայց Զաքարիա։
Ի՞նչ վատ բան կա նրանում, որ գրվի Եղյա, Ազարյա, Զաքարյա։ Մինույն է, այդպես է արտասանվում։

StrangeLittleGirl
15.08.2008, 01:09
Նորից գրեմ :D Ի դեպ, Հայկի գրառումն անցյալ գիշեր save եմ արել: Եթե ցանկություն հայտնի, կարող եմ ուղարկել, նորից դնի :)

Ես ամեն փոխառյալ անվան մեջ չեմ կողմ հ–ին։ Օրինակ, շատ անհարմար բառ է Պրահա–ն։ Բայց դա էլ ռուսական Պրագայի հնչյունափոխված տարբերակն է։ Գոնե վերցնեինք ավելի հարմար ֆրանսիական Պրագը։
Իրականում չեխերն իրենք էլ են իրենց մայրաքաղաքը Պրահա անվանում: Այնպես որ հայերենում Պրահան ոչ թե ռուսերենի հնչյունափոխված տարբերակն է, այլ քաղաքի իսկական անունը: Բայց, անկեղծ ասած, ինձ համար էլ «Պրահա» տարբերակը խորթ, որովհետև ամբողջ կյանքում «Պրագա» եմ ասել: :D


Քանի որ հարցը ծագել է իմ գրածից, ես էլ պատասխանեմ։
Այո, ի–ով է գրվում։ Բայց ինչու, ես չեմ հասկանում։ Նորից կրկնեմ, ինչու՞ Ամալյա, բայց Ազարիա, Օֆելյա, բայց Զաքարիա։
Ի՞նչ վատ բան կա նրանում, որ գրվի Եղյա, Ազարյա, Զաքարյա։ Մինույն է, այդպես է արտասանվում։
Սրա բացատրությունը գրել էի: «յա»-ով ավարտվում են միայն կանացի անունները, որպեսզի տարբերվեն աշխարհագրական անուններից:
Նշվել էր Անաստասիայի մասին: Ճշտել եմ արդեն, պարզվում է՝ «իա»-ով է գրվում, բայց ոչ թե ռուսերենից է վերցվել, այլ՝ հունարենից: Հունական Անաստաս (Հարություն) անվան կանացի տարբերակն է: Իսկ թե ինչու է այս դեպքում «իա», իսկ մյուս հունական անունների դեպքում՝ «յա», կարծում եմ, պետք է հին հունարենը փորփրել:

Մարիայի մասին էլ չեմ գրում: Կարծում եմ՝ ամեն ինչ պարզ էր:

Ռուֆուս
15.08.2008, 23:13
Իրականում 600 տարիների ընթացքում հայերենը թուրքերենից շատ մեծ քանակությամբ բառեր է փոխառել, պարզապես 19-րդ դարում մեր ազգի մեծերը մեր լեզուն մաքրել են թուրքական ազդեցությունից, չնայած քերականության վրա թուրքերենի ազդեցությունը ակնհայտ է (օրինակ այն, որ մասամբ թուրքերենի ազդեցության տակ հայերենը անալիտիկ լեզվից վերածվեց սինթետիկ լեզվի, "եր", "ներ" հոգնակիակերտ մասնիկները առաջացել են թուրքերենի "lar", "ler" հոգնակիակերտ մասնիկների կաղապարով և այլն):

Ինչ վերաբերվում է ի-յ արտասանությանը: Իրականում "յ"-ն որը մենք լսում ենք օրինակ Գերմանիա բառի վերջում նույն "ի" հնչույթն է: Առոգանության մեջ կա ալլոֆոնների գաղափարը: Որոշակի միջավայրում հնչույթները կարող են փոխել իրենց արտասանության մեխանիզմը և այս նոր մեխանիզմով արտաբերվող հնչույթը կոչվում է ալլոֆոն: Այսինքն Գերմանիա բառում հնչող "յ"-ն իրականում ոչ թե "յ" հնչույթն է, այլ "ի" հնչույթի ալլոֆոնն է, որը "յ"-ի հետ ոչ մի կապ չունի: Ալլոֆոնը ի դեպ անկախ հնչույթ չի, այլ ավելի շուտ հնչույթի տարբերակն է: Նույն միջավայրում հնչույթի և նրա ալլոֆոնի առկայությունը անհնարին է, եթե նույն միջավայրում կարող են հանդիպել և հնչույթը և նրա ալլոֆոնը, ապա դրանք երկու անկախ հնչույթներ են:

Բերեմ օրինակ: Անգլերեն սովորող հայերի համար շատ մեծ դժվարություն է ներկայացնում æ հնչույթի արտասանությունը, ինչպես օրինակ cat բառում: Բայց իրականում հայերը չեն գիտակցում, որ այդ նույն æ հնչույթը մենք ունենք հայերենում: Օրինակ փորձեք "ա" հնչույթը արտասանել նույն ձևով արև և կյանք բառերում: Ինչքան էլ փորձեք չի ստացվի, որովհետև կյանք բառում "ա"-ն առաջնալեզվային ցածր ձայնավոր է դառնում (շատ նման անգլերեն æ հնչույթին), մինչդեռ "արև" բառում այն ետլեզվային ցածր ձայնավոր է: Փաստորեն, հայերենում երբ "ա" հնչույթին նախորդում է "յ", այն դառնում է առաջնալեզվային ցածր ձայնավոր: Տվյալ դեպքում կյանք բառի æ-ն հանդիսանում է "ա" հնչույթի ալլոֆոնը:

Մեկ ուրիշ օրինակ: Անգլախոսները շատ դժվարությամբ են ընկալում և արտասանում ոչ շնչեղ "պ", "կ", "տ" հնչույթները, նրանք այս հնչույթները սովորաբար ընկալում են որպես "բ", "գ", "դ": Սակայն նրանք չեն գիտակցում, որ անգլերենում նույնպես կան այս հնչույթները: Անգելերում եթե "p", "k", "t" հնչույթներից առաջ գալիս է "s" հնչույթը, նրանք կորցնում են իրենց շնչեղությունը և դառնում "պ", "կ", "տ": Օրինակ ամերիկացին երբեք չի ասի "սթար" (մենակ անգրագետ հայերը բառը այսպես կարտասանեն), այլ կասեն "ստար", "սփորթ"-ի տեղը կասեն "սպորտ", "սքեյթ"-ի տեղը կասեն "սկեյթ" և այլն: Տվյալ դեպքում անգլերենում "պ", "տ", "կ"-ն հանդիսանում "փ", "թ", "ք" հնչույթների ալլոֆոններ, եթե այս հնչույթներին նախորդում է "s" հնչույթը:

Հուսով եմ ամեն ինչ պարզ բացատրեցի: Վերադառնանք թուրքերենի ազդեցությանը մեր խոսակցականի հետ: Որպեսզի թուրքերենը ինչ-որ ազդեցություն ունենա մեր արտասանության վրա պարտադիր պայմաններ են, որ հայերը մեծամասնությունը վարժ տիրապետի թուրքերենին, առօրյա շփումներ ունենա թուրքերենի բնածին լեզվակիրների հետ, հայերի ու թուրքերի միջև պետք է լինի ամուր մշակութային կապեր: Ու քանի որ այս պայմաններից որևէ մեկը ապահովված չի, թուրքերենի եղած ազդեցությունն էլ կամաց կամաց ավելի է թուլանում:

Եթե տառասխալներ կամ անկապ մտքեր արտահայտած լինեմ, կներեք, ահավոր հոգնած գլխով եմ այս ամենը գրել

Ապրի Բյուրը! :love :oy

Moonwalker
01.05.2011, 18:02
Ո՜նց էս թեման չէի տեսել::think:))
Մի կողմ թողնելով քերականական կաղապարների ու լեզվաարտասանական նմանությունները՝ ուզում եմ անդրադառնալ թուրքերենի բառաֆոնդի ազդեցությանը հայերենի վրա:
Մեր լեզվի վրա թուրքերենի ազդեցության մասին խոսելիս պիտի առանձնացնենք դրա ազդեցությունը միջին հայերենի ու բարբառների (և որպես ուղղակի հետևանք մեր խոսակցականի) և առանձին վերցրած գրական լեզվի վրա: Հր. Աճառյանը նշում է («Թուրքերեն փոխառյալ բառերը հայերենի մեջ», Մոսկուա, 1902թ.), որ միայն հայ բարբառներում թուրքերենից փոխառյալ (նույն թվում միջնորդավորված ու անմիջական) բառերի քանակը հասնում է 4000-ի (!): Նույն տեսակետից այլ պատկեր է ներկայացնում հայոց գրական լեզվի արևելահայ և արևմտահայ տարբերակները: Գրական հայերենը սկզբունքորեն (ու մեր մեջ ասած արդարացիորեն:P) մերժում է թուրքական փոխառությունները: Ժամանակակից գրական հայերենում գործածվում են մոտ երեք տասնակ թուրքական փոխառություններ (Հ. Աճառյան, «Հայոց լեզվի պատմություն, Բ մաս, Երևան, 1951թ., էջ 602), որոնք գրական լեզվին են անցել բարբառներից: Ընդ որում այդ բառերի որոշ մասը միջնորդավորված փոխառություններ են և արաբական ու պարսկական (հիմնական ուշ շրջաններում) ծագում ունեն.

աթաբեկ - թագաժառանգի խնամակալ
ալոճ - հատապտուղ՝ Crataégus
աղութ - հակինթ
արխ - առու
բաբան - պարսպաքանդ
բեղ - ընչացք
բեկ - իշխան, ամիրա
բիճ - ապօրինի զավակ
բուխարի - ծխաքար
դդմաճ - մակարոն
դում - բթամիտ
ելակ - հատապտուղ՝ Fragária moscháta
երշիկ - աղիքի մեջ լցված համեմված միս
զիլ - բարձր ձայն
զմրուխտ - թանկարժեք քար՝ Be3Al2(SiO3)6
թաղար - ծաղկաման
թոզ - փոշի
թուման - թիվ, որ համարժեք է հայկական բյուրին՝ 10,000
խաթուն - տիկին
խամաճիկ - տիկնիկ
խամութ - ձիու թամբման օժանդակ սարք /упряжь/
խանութ - վաճառատուն
խոտոր - ծուռ, շեղ
խորոտ - գեղեցիկ
ճոթ - ծայր
մասուրա - մաքոք
յարդ - հարդ
յոլա - յոլլա գնալ
չոբան - հովիվ
չոլ - անբնակելի տարածք
չոքել - ծնկել
ջիգր - քեն
վառոդ - բարութ
տոպրակ - մախաղ
փուր - կեղև
քութեշ - վարակիչ հիվանդություն՝ Streptococcus pyogenes
օջախ - կրակարան


Թվարկված բառերի մեծ մասը գրական լեզվի ժողովրդական բառապաշարին է պատկանում, որոշներն էլ չնայած իրենց «գրականացվածությանը» հազվադեպ են գործածվում: Ճնշող մեծամասնության դեպքում թուրքերենից փոխառյալ ձևերին զուգահեռ հայերենն ունի իր հոմանիշներ. աղութ - հակինթ, տոպրակ - մախաղ, փուր - կեղև ևն, իսկ այն դեպքերում, երբ թուրքերեն փոխառությունը չունի հայերեն համարժեք, հարելի է եզրակացնել, որ անվանյալ անձը/իրը մինչև թուրքերի գալն անծանոթ է եղել հայերին:
Դիտարկենք նման դեպքերից մեկը.
դդմաճ բառը մակարոն, լապշա բառերի «հայերենացված» համարժեքն է: Այն Աճառյանի մոտ նկարագրվում է, որպես «մի տեսակ թուրքական կերակուր»: Պողոս Տարոնեցին գրում է. «Թուրքին դդմաճը լաւ է, քան զայն պատարագն» (ըստ Հացունի, «Ճաշերը» էջ 116): Գավառներում այն զուգահեռվում է թուրքական էվրիշթէ/էրիշթային: Հաճախ նման կերպ են անվանել tussilago farfara բույսը՝ ելնելով տերևների արտաքին նմանությունից:
Բառի ծագումը Աճառյանի մեկնաբանմամբ («Հայերենի արմատական բառարան», հատոր Ա, Երևան, 1926թ.) հետևյալն է.
«Թրքական tutmaj [թութմաժ] կամ tudmaj [թուդմաժ] «քառանկիւնի կտրուած մի տեսակ թելահայս և նրանով պատրաստված ապուր» (Будаговъ, 1, 342), «pate en forme de fils (թելահա՞յս)», որից փոխառեալ են հայերէն, պարսկերէն, ռուսերէն և քրդերէն նոյնիմաստ բառերը» - էջ 643-644:

_Հրաչ_
01.05.2011, 19:03
վառոդ - բարութ

Էս բառերը թարս չե՞ս գրել: :think
Բարութը մի տեսակ ավելի թուրքերեն ա «հնչում», իսկ վառոդը ավելի հայերեն ա՝ վառ(վառել, այրել)+ոդ(ածանց):

Moonwalker
01.05.2011, 19:14
Էս բառերը թարս չե՞ս գրել: :think
Բարութը մի տեսակ ավելի թուրքերեն ա «հնչում», իսկ վառոդը ավելի հայերեն ա՝ վառ(վառել, այրել)+ոդ(ածանց):

Ըստ էության ճիշտ ես. մոռացել եմ նշել, որ երկու բառերն էլ թուրքական են: Նայի՛ր, հին թուրքական տարբերակը (որի ստուգաբանությունը Աճառյանը անորոշ է համարում) barud-ն է, սրանից առաջացել հայկական վառոդը (բառուդ>վառուդ>վառոդ), ինչպես նաև արդի թուրքական barut-ը, որը նույնպես հետագայում փոխառվել է հայերի կողմից::)

P.S. Աճառյանը քո ստուգաբանական տարբերակը և մյուսը (վառ օդ /պայծառ օդ/) համարում է ազգայնական և կեղծ::think