Marduk
18.07.2008, 21:51
ԵՐԲ ԳԱԼԻՍ Է ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԸ, ԿԱՄ «ԽՈ՜Շ ԳՅԱԼՄԻՆՍԻԶ, ԱԲԴՈՒԼԱ-ՓԱՇԱ»
Հայաստանում այսօր դժվար թե գտնվի մեկը, որը չհասկանա, որ ներկայիս իշխանական վերնախավի եւ նրանց «արբանյակների» բոլոր գործողությունները՝ լինի դա ներքին, թե արտաքին քաղաքականության ասպարեզներում, ծառայում են միայն մեկ գերխնդրի. ամեն գնով պահպանել իշխանությունը: Եվ դա պայմանավորված է առաջին հերթին նրանով, որ մեզանից բոլորիցս առավել հստակ հենց իրենք են գիտակցում, թե ինչ է իրենց սպասում, եթե այսօր նրանք հանկարծ հեռանան (ավելի ճիշտ՝ հեռացվեն) իշխանությունից: Մեր խորին համոզմամբ՝ զուտ այդ, եւ միայն ու միայն հենց այդ համատեքստում պետք է ընկալել եւ հասկանալ նախագահի պաշտոնը զբաղեցնողի կողմից վերջերս արձակած «դիվանագիտական տոռնադոն»՝ իբր «գնդակը Թուրքիայի դաշտն ուղարկելը», ինչին ի պատասխան, ըստ սպասելիքների, Թուրքիայի նախագահն Անկարայից այդ «գնդակին հեծած», ուղիղ չվերթով կժամանի Հայաստան, վայրէջք կատարելով Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային հանդիպման մարզադաշտում: Դրանից առաջ բացելով, իհարկե, հայ-թուրքական սահմանը:
Մենք, փառք Աստծո, ոչ ոգեւորվել ենք «Իստանբուլը պիտի դառնա արյան ծով»-ով, ոչ էլ մի քանի բաժակից հետո պլնջոտել «Քելե լաո, քելե էրթանք մըր էրգիր»-ով: Մենք միշտ էլ կողմնակից ենք եղել մեր հարեւանների հետ դրկիցին համապատասխան հարաբերություններ կառուցելուն: Իսկ այդ հարաբերությունների ինչպիսին լինելը պայմանավորված է միայն ու միայն նրանով, թե ե՞րբ եւ ի՞նչ կարգավիճակում դու կթակես հարեւանիդ դուռը, նրա հանդեպ, նաեւ նրա կողմից, կատարած ի՞նչ քայլերից հետո կառաջարկես նրան քո բարեկամությունը: Պետությունների միջեւ նման քայլերը (իհարկե՝ «ազգի անունից») իրականացնում են պետության ղեկավարները: Ներկայիս Հայաստանի նման պետությունների պարագայում անխուսափելի է այն հարցը, թե ինչքանո՞վ են ամուր եւ կայուն այդ պետության ղեկավարի դիրքերը նախ սեփական պետության ներսում, եւ որքանով է նա ընդունված արտաքին աշխարհում: Հատկապես՝ աշխարհի հզորների կողմից: Հասկանալի է, որ ինչքան թույլ ես դու, այնքան «ներողամիտ», «մեծահոգի» եւ «բարյացակամ» կլինի քո հանդեպ քո ավելի հզոր հարեւանդ: Այդ առումով պետության ի՞նչ ղեկավար ունենք մենք ի դեմս Սերժ Սարգսյանի: Ներսում նա վայելում է ընդամենն իշխանական կերակրատաշտից ուղղակի, կամ էլ միջնորդավորված ձեւով օգտվողների աջակցությունը: Ինչը, նույնիսկ ամենաճոխ հաշվարկների դեպքում, չի կարող իրական հաղթանակ ապահովող քանակ կազմել: Դժգոհների թիվը չի նվազում, դժգոհության ալիքն էլ չի իջնում: Այնպես որ պետության ներսում իշխանության, եւ անձամբ Սերժ Սարգսյանի վիճակը շատ հեռու է թե ամուր, թե կայուն լինելուց: «Դրսի» առումով ոգեւորվելու առիթ նույնպես ոնց որ թե չի նշմարվում: Ամերիկան մինչ օրս դեռ չի շնորհավորել, Եվրոպան՝ որպես մի քանի «Տարզանների» դաստիարակությունը ստանձնած դայակ, դեռ չի ուզում դիմել դրանցից մեկի, այն է՝ մեր նկատմամբ, շատ կտրուկ «դաստիարակչական» միջոցների, իսկ Ռուսաստանի կողմից, մեր անձնական տպավորությունն այնպիսին է, որ Հայաստանի իշխանությունն իր երկրով ու պրոբլեմների փնջով հայտնվել է պարզապես մի վիճակում, որը ժողովուրդը բնութագրում է որպես «տշված»: Եվ այս վիճակում հայտնված Սերժ Սարգսյանն այսօր քայլ է ձեռնարկում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ: Սա իշխանական-պաշտոնական ձեւակերպմամբ: Իսկ մեր անձնական համոզմամբ` չունենալով սեփական երկրում ռեալ հենարան եւ զգալով նաեւ «դրսում» քաղաքական աջակցության բացակայությունը, իշխանությունը իր ձեռքում պահելու համար Հայաստանի նախագահը պարզապես դիմում է, որպես միակ ու վերջին հույս, Թուրքիայի աջակցությանը, այդ անձնական խնդրի լուծման համար ծխաշղարշ օգտագործելով Արեւմտյան տերությունների դեկլարատիվ ցանկություն-հայտարարությունները հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորված տեսնելու վերաբերյալ: Իսկ թե ի՞նչ գնով, դժվար չէ եզրակացնել, քանզի շատ թարմ է դեռ հիշողությունն առ այն, թե ի՞նչ էր դառնում Հայաստանը, երբ նա իր առաջնորդների հոգածությամբ հայտնվում էր «Թուրքիո բարձր հովանու ներքո»:
Այս օրերին, երբ մի շարք մտավորական նշանակված անձինք՝ բեղ ու մորուքով, կամ առանց դորանց, փորձում են «մեկնաբանել» նախագահի սույն քայլի պատմական նշանակությունը, հնչում են նաեւ միամիտ հարցեր, թե «իսկ ի՞նչ են մտածում կոալիցիայի կուսակցությունները»: Թույլ տանք մեզ հանդես գալ հակընդդեմ հարցով. «իսկ ի՞նչ դիրքորոշում կարող է ունենալ մի կուսակցություն, որի ղեկավարը՝ հայտնի «քաղաքական խաբեբան», երկրի երեք նախագահներից երկուսի կողմից որակվել է որպես դավաճան, իսկ որոշ դրվագներով էլ՝ ավելի խիստ ու որոշակի՝ որպես արդեն պետական դավաճանություն կատարող անձ: Մի անձ, որը զբաղեցնելով երկրի խորհրդարանի խոսնակի աթոռը, հայտարարում էր, թե «Լեռնային Ղարաբաղի հարցը պետք է լուծվի այնպես, որ բավարարված լինեն հայ եւ ադրբեջանական ժողովուրդների շահերը: Մի կուսակցություն, որի առավել կարկառուն դեմքերից մեկն այդպես էլ չի կարողանում ձերբազատվել իրեն շատ ամուր կպած «կաթի փոշու գող» պիտակից»: Կամ ի՞նչ դիրքորոշում եք սպասում այսօր ազգային ցուցանակով քաղաքական դուքյանի վերածված կոալիցիայի մյուս անդամից: Դա էլ ասենք, որ «Թուրքիո հետ առողջ եւ շահավետ ձեւով հարաբերակցելուն ծիրին մեջ» այդ կուսակցությունն ունի մեծ փորձ եւ անուրանալի վաստակ, ինչպիսիք են, զորօրինակ, Ադանայի կոտորածը, Բաթումի եւ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրերը, Կարսի հերոսական հանձնումը: Էլ չթվարկենք: Ինքնին հասկանալի է դառնում, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների «այսօրվան ծիրին մեջ» այդ կուսակցությունը շատ օգտակար կարող է լինել իրենց ներկայիս նախագահի համար:
Բա ժողովու՞րդը: Դեհ, մեր ժողովրդին էլ Աստված տվել՝ չի խնայել: Վերջին երկու-երեք հարյուր տարիների ընթացքում՝ ցայսօր, մենք ազգովին «ցիկլի մեջ ընկած», տանջվում ենք մեկ դիլեմայի վրա. «ռուսի պոչը բռնել, թե թուրքի քամակը յուղել»: Առիթն էլ, ինչպես տեսնում ենք, իրեն-իրեն է գալիս: Ինչպես միշտ է լինում նման դեպքերում, ժողովրդական բանահյուսությունը շատ առաջ է ընկնում բուն իրադարձություններից: Լուրեր են պտտվում, որ արդեն սկսվել են Աբդուլլահ Գյուլին պատշաճ մակարդակով դիմավորելու«նախապատրաստական աշխատանքները»: Ըստ այդ «պտտվող լուրերի», Գյուլը Հայաստան է մուտք գործելու Գյումրիի վրայով, քանզի այդ քաղաքն ունի թուրքերին համապատասխան ձեւով ու մակարդակով դիմավորելու անհրաժեշտ փորձ: Ասում են հիմա որոնողական աշխատանքներ են ընթանում այն անձանց հայտնաբերման ուղղությամբ, որոնց նախնիները ժամանակին աղ ու հացով դիմավորել են Քյազիմ Կարաբեքիր փաշային:
Հենց դրանք էլ աղ ու հացով դիմավորելու են Աբդուլլահ-փաշային, որը, ըստ չճշտված տվյալների, Հայաստան է գալու Քյազիմ Կարաբեքիրի հայտնի վագոնով: Հացը, համաձայն խիստ գաղտնի տեղեկության արտահոսքի, թխելու է հավատավոր մի ՕԵԿ-կան պատգամավոր-հրուշակեղենագործ, որը Գյումրիում հայտնի է «Բուլկի» եւ «Պերանիկ» մասնագիտական մականուններով: Բարձր հյուրի մոտ իր դեմքը պահելու համար, ըստ այդ նույն «պտտվող լուրերի», Գյումրիի քաղաքապետը՝ երկրի նախագահի հանձնարարությամբ, մի քանի քասիդ է անգիր անելու Ղուրանից, որտեղից էլ դրանք մեջբերում է անելու բարձր հյուրի հետ զրուցելու ժամանակ: Նախատեսվում է նաեւ բացել թուրքերենի արագացված դասընթացներ: Հաշվի առնելով բարձր հյուրի արեւելյան խառնվածքն ու նախասիրությունները, նրա հանգրվանը Երեվանում նույնպես հայտնի է. որեւիցե կասկածից վեր է, որ դա լինելու է հայտնի համբավ ունեցող ՎԱԼԵՄ համալիրը:
ԱՐՏԱՎԱԶԴ ԲԱՍԵՆՑՅԱՆ
http://www.lragir.am/src/index.php#top
Ս. Սուրենյանցը վերջին հարյուր օրվա մեջ միակ դրական քայլը համարում է հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցում Ս. Սարգսյանի մոտեցումները, որոնք տարբեր են Ռ. Քոչարյանի մոտեցումներից, բայց կոնցեպտուալ չեն:
«Հանրապետություն» կուսակցության քաղխորհրդի անդամը ցանկանում է, որ Ս. Սարգսյանն արժանապատիվ ձևով կարողանա հայ-թուրքական հարաբերությունները վերականգնել` հաշտեցման ճանապարհով:
http://www.panorama.am/am/politics/2008/07/18/surenyanc/
Ինչպիսի սրտաճմլիկ տեսարան:
Առաջարկում եմ Սուրեն Սուրենյանցին ու Աշոտյանին հավաքագրել հհշական ու հանրապետական երիտասարդությանը, բաժանել նրանց թուրքիայի դրոշակներ ու գնալ Գյումրի-Երևան տռասայի վրա դիմավորել Աբդուլա-փաշային:
Փաստորեն այդպիսով կկայանա ազգային միասնության մի յուրահատուկ:
Իսկ dvgray-ը ասում էր թե հնարավոր չի միասնություն: Փաստորեն կա մի հարց որի շուրջ կմիավորվեն հայ քաղաքական վերնախավը: Դա թուրքիայի հետ ախպերության հարցն է:
Հայաստանում այսօր դժվար թե գտնվի մեկը, որը չհասկանա, որ ներկայիս իշխանական վերնախավի եւ նրանց «արբանյակների» բոլոր գործողությունները՝ լինի դա ներքին, թե արտաքին քաղաքականության ասպարեզներում, ծառայում են միայն մեկ գերխնդրի. ամեն գնով պահպանել իշխանությունը: Եվ դա պայմանավորված է առաջին հերթին նրանով, որ մեզանից բոլորիցս առավել հստակ հենց իրենք են գիտակցում, թե ինչ է իրենց սպասում, եթե այսօր նրանք հանկարծ հեռանան (ավելի ճիշտ՝ հեռացվեն) իշխանությունից: Մեր խորին համոզմամբ՝ զուտ այդ, եւ միայն ու միայն հենց այդ համատեքստում պետք է ընկալել եւ հասկանալ նախագահի պաշտոնը զբաղեցնողի կողմից վերջերս արձակած «դիվանագիտական տոռնադոն»՝ իբր «գնդակը Թուրքիայի դաշտն ուղարկելը», ինչին ի պատասխան, ըստ սպասելիքների, Թուրքիայի նախագահն Անկարայից այդ «գնդակին հեծած», ուղիղ չվերթով կժամանի Հայաստան, վայրէջք կատարելով Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային հանդիպման մարզադաշտում: Դրանից առաջ բացելով, իհարկե, հայ-թուրքական սահմանը:
Մենք, փառք Աստծո, ոչ ոգեւորվել ենք «Իստանբուլը պիտի դառնա արյան ծով»-ով, ոչ էլ մի քանի բաժակից հետո պլնջոտել «Քելե լաո, քելե էրթանք մըր էրգիր»-ով: Մենք միշտ էլ կողմնակից ենք եղել մեր հարեւանների հետ դրկիցին համապատասխան հարաբերություններ կառուցելուն: Իսկ այդ հարաբերությունների ինչպիսին լինելը պայմանավորված է միայն ու միայն նրանով, թե ե՞րբ եւ ի՞նչ կարգավիճակում դու կթակես հարեւանիդ դուռը, նրա հանդեպ, նաեւ նրա կողմից, կատարած ի՞նչ քայլերից հետո կառաջարկես նրան քո բարեկամությունը: Պետությունների միջեւ նման քայլերը (իհարկե՝ «ազգի անունից») իրականացնում են պետության ղեկավարները: Ներկայիս Հայաստանի նման պետությունների պարագայում անխուսափելի է այն հարցը, թե ինչքանո՞վ են ամուր եւ կայուն այդ պետության ղեկավարի դիրքերը նախ սեփական պետության ներսում, եւ որքանով է նա ընդունված արտաքին աշխարհում: Հատկապես՝ աշխարհի հզորների կողմից: Հասկանալի է, որ ինչքան թույլ ես դու, այնքան «ներողամիտ», «մեծահոգի» եւ «բարյացակամ» կլինի քո հանդեպ քո ավելի հզոր հարեւանդ: Այդ առումով պետության ի՞նչ ղեկավար ունենք մենք ի դեմս Սերժ Սարգսյանի: Ներսում նա վայելում է ընդամենն իշխանական կերակրատաշտից ուղղակի, կամ էլ միջնորդավորված ձեւով օգտվողների աջակցությունը: Ինչը, նույնիսկ ամենաճոխ հաշվարկների դեպքում, չի կարող իրական հաղթանակ ապահովող քանակ կազմել: Դժգոհների թիվը չի նվազում, դժգոհության ալիքն էլ չի իջնում: Այնպես որ պետության ներսում իշխանության, եւ անձամբ Սերժ Սարգսյանի վիճակը շատ հեռու է թե ամուր, թե կայուն լինելուց: «Դրսի» առումով ոգեւորվելու առիթ նույնպես ոնց որ թե չի նշմարվում: Ամերիկան մինչ օրս դեռ չի շնորհավորել, Եվրոպան՝ որպես մի քանի «Տարզանների» դաստիարակությունը ստանձնած դայակ, դեռ չի ուզում դիմել դրանցից մեկի, այն է՝ մեր նկատմամբ, շատ կտրուկ «դաստիարակչական» միջոցների, իսկ Ռուսաստանի կողմից, մեր անձնական տպավորությունն այնպիսին է, որ Հայաստանի իշխանությունն իր երկրով ու պրոբլեմների փնջով հայտնվել է պարզապես մի վիճակում, որը ժողովուրդը բնութագրում է որպես «տշված»: Եվ այս վիճակում հայտնված Սերժ Սարգսյանն այսօր քայլ է ձեռնարկում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ: Սա իշխանական-պաշտոնական ձեւակերպմամբ: Իսկ մեր անձնական համոզմամբ` չունենալով սեփական երկրում ռեալ հենարան եւ զգալով նաեւ «դրսում» քաղաքական աջակցության բացակայությունը, իշխանությունը իր ձեռքում պահելու համար Հայաստանի նախագահը պարզապես դիմում է, որպես միակ ու վերջին հույս, Թուրքիայի աջակցությանը, այդ անձնական խնդրի լուծման համար ծխաշղարշ օգտագործելով Արեւմտյան տերությունների դեկլարատիվ ցանկություն-հայտարարությունները հայ-թուրքական հարաբերությունները կարգավորված տեսնելու վերաբերյալ: Իսկ թե ի՞նչ գնով, դժվար չէ եզրակացնել, քանզի շատ թարմ է դեռ հիշողությունն առ այն, թե ի՞նչ էր դառնում Հայաստանը, երբ նա իր առաջնորդների հոգածությամբ հայտնվում էր «Թուրքիո բարձր հովանու ներքո»:
Այս օրերին, երբ մի շարք մտավորական նշանակված անձինք՝ բեղ ու մորուքով, կամ առանց դորանց, փորձում են «մեկնաբանել» նախագահի սույն քայլի պատմական նշանակությունը, հնչում են նաեւ միամիտ հարցեր, թե «իսկ ի՞նչ են մտածում կոալիցիայի կուսակցությունները»: Թույլ տանք մեզ հանդես գալ հակընդդեմ հարցով. «իսկ ի՞նչ դիրքորոշում կարող է ունենալ մի կուսակցություն, որի ղեկավարը՝ հայտնի «քաղաքական խաբեբան», երկրի երեք նախագահներից երկուսի կողմից որակվել է որպես դավաճան, իսկ որոշ դրվագներով էլ՝ ավելի խիստ ու որոշակի՝ որպես արդեն պետական դավաճանություն կատարող անձ: Մի անձ, որը զբաղեցնելով երկրի խորհրդարանի խոսնակի աթոռը, հայտարարում էր, թե «Լեռնային Ղարաբաղի հարցը պետք է լուծվի այնպես, որ բավարարված լինեն հայ եւ ադրբեջանական ժողովուրդների շահերը: Մի կուսակցություն, որի առավել կարկառուն դեմքերից մեկն այդպես էլ չի կարողանում ձերբազատվել իրեն շատ ամուր կպած «կաթի փոշու գող» պիտակից»: Կամ ի՞նչ դիրքորոշում եք սպասում այսօր ազգային ցուցանակով քաղաքական դուքյանի վերածված կոալիցիայի մյուս անդամից: Դա էլ ասենք, որ «Թուրքիո հետ առողջ եւ շահավետ ձեւով հարաբերակցելուն ծիրին մեջ» այդ կուսակցությունն ունի մեծ փորձ եւ անուրանալի վաստակ, ինչպիսիք են, զորօրինակ, Ադանայի կոտորածը, Բաթումի եւ Ալեքսանդրապոլի պայմանագրերը, Կարսի հերոսական հանձնումը: Էլ չթվարկենք: Ինքնին հասկանալի է դառնում, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների «այսօրվան ծիրին մեջ» այդ կուսակցությունը շատ օգտակար կարող է լինել իրենց ներկայիս նախագահի համար:
Բա ժողովու՞րդը: Դեհ, մեր ժողովրդին էլ Աստված տվել՝ չի խնայել: Վերջին երկու-երեք հարյուր տարիների ընթացքում՝ ցայսօր, մենք ազգովին «ցիկլի մեջ ընկած», տանջվում ենք մեկ դիլեմայի վրա. «ռուսի պոչը բռնել, թե թուրքի քամակը յուղել»: Առիթն էլ, ինչպես տեսնում ենք, իրեն-իրեն է գալիս: Ինչպես միշտ է լինում նման դեպքերում, ժողովրդական բանահյուսությունը շատ առաջ է ընկնում բուն իրադարձություններից: Լուրեր են պտտվում, որ արդեն սկսվել են Աբդուլլահ Գյուլին պատշաճ մակարդակով դիմավորելու«նախապատրաստական աշխատանքները»: Ըստ այդ «պտտվող լուրերի», Գյուլը Հայաստան է մուտք գործելու Գյումրիի վրայով, քանզի այդ քաղաքն ունի թուրքերին համապատասխան ձեւով ու մակարդակով դիմավորելու անհրաժեշտ փորձ: Ասում են հիմա որոնողական աշխատանքներ են ընթանում այն անձանց հայտնաբերման ուղղությամբ, որոնց նախնիները ժամանակին աղ ու հացով դիմավորել են Քյազիմ Կարաբեքիր փաշային:
Հենց դրանք էլ աղ ու հացով դիմավորելու են Աբդուլլահ-փաշային, որը, ըստ չճշտված տվյալների, Հայաստան է գալու Քյազիմ Կարաբեքիրի հայտնի վագոնով: Հացը, համաձայն խիստ գաղտնի տեղեկության արտահոսքի, թխելու է հավատավոր մի ՕԵԿ-կան պատգամավոր-հրուշակեղենագործ, որը Գյումրիում հայտնի է «Բուլկի» եւ «Պերանիկ» մասնագիտական մականուններով: Բարձր հյուրի մոտ իր դեմքը պահելու համար, ըստ այդ նույն «պտտվող լուրերի», Գյումրիի քաղաքապետը՝ երկրի նախագահի հանձնարարությամբ, մի քանի քասիդ է անգիր անելու Ղուրանից, որտեղից էլ դրանք մեջբերում է անելու բարձր հյուրի հետ զրուցելու ժամանակ: Նախատեսվում է նաեւ բացել թուրքերենի արագացված դասընթացներ: Հաշվի առնելով բարձր հյուրի արեւելյան խառնվածքն ու նախասիրությունները, նրա հանգրվանը Երեվանում նույնպես հայտնի է. որեւիցե կասկածից վեր է, որ դա լինելու է հայտնի համբավ ունեցող ՎԱԼԵՄ համալիրը:
ԱՐՏԱՎԱԶԴ ԲԱՍԵՆՑՅԱՆ
http://www.lragir.am/src/index.php#top
Ս. Սուրենյանցը վերջին հարյուր օրվա մեջ միակ դրական քայլը համարում է հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցում Ս. Սարգսյանի մոտեցումները, որոնք տարբեր են Ռ. Քոչարյանի մոտեցումներից, բայց կոնցեպտուալ չեն:
«Հանրապետություն» կուսակցության քաղխորհրդի անդամը ցանկանում է, որ Ս. Սարգսյանն արժանապատիվ ձևով կարողանա հայ-թուրքական հարաբերությունները վերականգնել` հաշտեցման ճանապարհով:
http://www.panorama.am/am/politics/2008/07/18/surenyanc/
Ինչպիսի սրտաճմլիկ տեսարան:
Առաջարկում եմ Սուրեն Սուրենյանցին ու Աշոտյանին հավաքագրել հհշական ու հանրապետական երիտասարդությանը, բաժանել նրանց թուրքիայի դրոշակներ ու գնալ Գյումրի-Երևան տռասայի վրա դիմավորել Աբդուլա-փաշային:
Փաստորեն այդպիսով կկայանա ազգային միասնության մի յուրահատուկ:
Իսկ dvgray-ը ասում էր թե հնարավոր չի միասնություն: Փաստորեն կա մի հարց որի շուրջ կմիավորվեն հայ քաղաքական վերնախավը: Դա թուրքիայի հետ ախպերության հարցն է: