Դիտել ողջ տարբերակը : Հայերի ծագումը
Կեսարը ապրել է ՄԹԱ առաջին դարում:
Չամիչ ջան, դա էլ չիմանայի, էլ ինչու պետք է փոքր ժամանակ քուչում ածականս պատմաբան լիներ…:D;)
Կեսար- կայսր… Հնարավոր է, որ հեղինակը նկատի ունեցել հենց այս իմաստով… Հարցը տալուց մտածել էի…
Այդ դեպքում, եթե խոսքը Հուլիոս Կեսարի մասին է, ապա էլ ի՞նչ Բավարիա… Միգուցե սխալվեմ, բայց որքան հիշում եմ Բավարիան, որպես տեղանուն, բավարացիներ, որպես այդ տարածքում ապրողներ, ի հայտ են եկել ավելի ուշ…:think
Ներողություն եմ խնդրում, ինֆորմացիան ռուսերեն է.
Для более успешной защиты Галлии против вторжений варваров Август поручил своим полководцам, Друзу и Тиберию, завоевать эти страны и устроил из них две провинции: Рецию, с главным городом Augusta Vindelicorum (Аугсбург), и Норик. Границей между ними служило течение Инна. Но уже в III ст. спокойствию обеих провинций, с течением времени принявших вполне римский характер, стали угрожать передвижения горманских племен. В V ст. они временно были заняты герулами, ругами и скирами, вытесненными из своих обиталищ на Дуксе нашествием гуннов. Воцарившееся безначалие повело к тому, что страна подпала под власть сначала остготов, а потом, между 530—540 г., франкских королей Австразии. Но еще раньше этого, в начале VI ст., в ней утвердились новые пришельцы, преимущественно племена маркоманов и квадов, обитавших в Богемии (Bojohemum) и принесших оттуда название Bajuwarii. Во главе их, со средины VI ст., стояли герцоги из рода Агилольфингов.
http://ru.wikipedia.org/wiki/История_Баварии
Ես այդպես էլ չհասկացա այդ ոտանավորը բավարացիների մասին է՞, թե՞ Հուլիոս Կեսարի… Միգուցե բանաստեղծը խփնված նացիոնալ-սոցիալիստ է՞ եղել…
Այդ դեպքում, եթե խոսքը Հուլիոս Կեսարի մասին է, ապա էլ ի՞նչ Բավարիա… Միգուցե սխալվեմ, բայց որքան հիշում եմ Բավարիան, որպես տեղանուն, բավարացիներ, որպես այդ տարածքում ապրողներ, ի հայտ են եկել ավելի ուշ…
Մարկիզ ջան, ես այն մարդկանցից չեմ, որոնք դեմ առնելով մեծ հնություն ունեցող գեղարվեստական ինչ որ մի գործի, սկսում են կուրորեն հավատալ դրան եվ ատամներով պաշտպանել հենց այդ վարկածը, չեղյալ համարելով մնացած բոլորը: Եվ նաեվ այն մարդկացից չեմ, որոնք ցանկացած նմանատիպ փաստի մոտենում են նախնական մերժողական նախատրամադրությամբ, եվ հեգնանքով: Նույն կերպ կարելի է մերժել եվ հեգնել հին պատմությանը վերաբերվող գոյություն ունեցող ցանկացած վարկած:
Եթե ինչ որ մեկը կասի թե մարդկության հին պատմությունը վաղուց հայտնի է, կասկածի տեղիք չի տալիս, ապա թող նշի որ բոլոր մանրամասներին կարելի է ծանոթանալ <<հետեվյալ..............>> գրականությունից այդ թվում նաեվ Բավարիայի պատմության հետ կապված մանրամասներին: չնայած կարելի է ոչ էլ շատ խորանալ եվ ընդունել հրեաների կողմից աշխարհին մատուցած պատմության տարբերակը որտեղ նշված է որ մարդկությունը իր երկրորդ ծնունդի համար պարտական է հրեա ազգին, եվ մենք բոլորս սերում ենք հրեաներից:
Ես այդպես էլ չհասկացա այդ ոտանավորը բավարացիների մասին է՞, թե՞ Հուլիոս Կեսարի… Միգուցե բանաստեղծը խփնված նացիոնալ-սոցիալիստ է՞ եղել…
Դե եթե բոլորին խփնված հանենք, ապա կարելի է խփնված համարել նաեվ այն տողերի հեղինակին որը ռուսերենով մեջբերել ես դու:
Պանդուխտ
12.03.2009, 19:13
Վերոյիշեալ թուականում, Köln-ի եպիսկոպոսին տաղ նուիրուելու ժամանակ, Հայաստանը յոյժ ճանաչուած երկիր է եղել Եւրոպայում: Այլ խօսքով՝ համեմատաբար հետամնաց Արեւմտեան Եւրոպայի դիմաց, Արեւելեան Եւրոպան (Բիւզանդիա, Հայաստան) ցանկալի, օրինակելի տարածաշրջան է եղել:
Ու, մի եպիսկոպոսի նուիրուած խօսքում, չէր կարող տեղ չգրաւել՝ Աստուածաշնչեան, իմա՝ հրէական աւանդազրոյցներ: Ու քանի որ այդ աւանդազրոյցները մեզ տանում են Արարատի երկիր, մեր գաւառական բանաստեղը, գոհացնում է եպիսկոպոսի թէ՛ կրօնական, եւ թէ՛ ազգային ինքնասիրութիւնը:
Հետաքրիր է, որ երբ մերոնք, աշխարհի հնդեւրոպացիներին հայ են համարում, գերման տաղերգուն հայերին գերման (բավարացի) է համարում:
Ի դէպ, ցեղակցութիւն կայ: Գերմանացիները ունեն Arminus անունով մի առասպելական հերոս: Դրանից է գալիս Armin Wegner-ի անուանակոչումը: Մեր ցեղակցութիւնը գալիս է Հնդեւրոպական միասնութեան ժամանակաշրջանից, երբ ազգերը դեռ չէին կազմաւորուել:
Հայերն ու գերմանացիները աւելի մօտ ցեղակից են, քան՝ հայերն ու պոլինեզիացիները: Նոյն կարգով, հայերն ու պոլինեզիացիները աւելի մօտ ցեղակից են, քան պոլինեզիացիներն ու գաւրիլները...
Պատմութիւն ընթերցողի, գրողի մօտ, մի քիչ ժամանակի զգացողութիւն պէտք է լինի:
Ավելի ճիշտ պատասխան կլիներ, Լիոն ջան, մենք այն ժամանակ հպարտ մենության մեջ էինք ու բացի մեզանից ոչ մեկը չկար:
Չէէ, ապեր... Այն ժամանակ կային շումերները, եգիպտացիները, դրավիդները, չինացիները և այլոք:)
Բայց շատ որոշակի է՞, որ այդ թվերին հայերի մի խումբ Քարահունջում աստղագիտությամբ էր զբաղվում, մնացածն էլ գնացել էին դաշտերում բուրգ մուրգ էին սարքում: Ու գիր-գրականություն էլ չունեին, կողքի ապրող ցեղերի մասին մի 2 տող բան գրեին:
Լավ էլի, եղբայր, մենք հո քո թշնամին չե՞նք:( Մի պահ լսիր, խորացիր էլի - կարողա իրոք ճիշտ բան ենք ասում...
Չամիչ, մերսի պոստիդ համար: Ահա ավելի հաջող թարգմանությունը -
http://armsoul.com/index.php?topic=186.0
Մարկիզ ջան, դա էպոս է, որն արտահայտում է ազգի մշակութային ընկալումները:
Պանդուխտ ջան, այստեղ արտացոլված են շատ ավելի հին շերտեր... ինչպես մեր "Սասունցի Դավիթ"-ում:
Պանդուխտ
12.03.2009, 20:00
-
«Արեւելեան Եւրոպա» հասկացողութիւնը այստեղ, մշակութային իմաստով պէտք է առնել, այսինքն՝ քրիստոնեայ աշխարհի արեւելքը:
Լավ էլի, եղբայր, մենք հո քո թշնամին չե՞նք:( Մի պահ լսիր, խորացիր էլի - կարողա իրոք ճիշտ բան ենք ասում...
Lion ջան ես քեզ հո բան չե՞մ ասում: Ես իհարկե լսում եմ, վերլուծում եմ ու ընդունում եմ կշիռ ունեցող մտքերը: Ու ասեմ, որ քո գրառումների մեջ կշիռ եմ գտնում: Բայց ախր ո՞նց ճիշտ բան համարեմ հերունում պնդումը, որ Քարահունջը աստղադիտարան ա: Մեր դասախոսներից մեկն էլ/ի միջայլոց Հերունու կոլեգան/ ասում էր էդ ծակերից մարդիկ նիզակախոց են արել իրանց վրա հարձակվող կենդանիներին: Հավաքել են ծակ քարերը, կամ իրանք են ծակել, իրար կողք շարել են, պահակ են նշանակել, ու մտել մեջը՝ քնել: Պախակները նիզակները էդ ծակերից հանել են, ու պատսպարվել քարի հետևը, քնել:
Կամ մի հատ մտածի էլի, երկնակամարին ծակից նայելն ա՞ հեշտ, թե՞ սովորական "անզեն"/առանց ծակ քար/ աչքով: Էն էլ հորիզոնական ծակից, որը դիմացի սարի դոշին ա նայում:
Գոյություն ունի միջնադարի ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ մի պոեմ <<Աննոյի Երգը>> վերնագրով, կազմված 878 տողից ու նվիրվածԳ ՔԷօլնի եպիսկոպոս Աննոյին ( 1010-1075ԹԹ):
Ընկեր, էս պոմեի մասին ալամ աշխարհը գիտի; Մենակ էս թեմայում մի հինգ անգամ մեջբերվել է: Հիմա ինչ եք ուզում էս պոեմով ապացուցել:
Նման փաստերով զինվելնա որ մեզ հնարավորությունա տալիս ցանկացած պահի, քոսոտ թուրքերի բերանը փակելու երբ նրանք համարձակվում են իրենց հռչակել այս տարածաշրջանի տերն ու տիրականը:
Ասենք թուրքերը էլ իրենց չեն հռչակում էս տարածաշրջանի տերն ու տնօրենը, մի հատ կասե՞ս, պրակտիկորեն դրանից ինչ է փոխվում:
Չամիչ, մի քիչ առաջ դու էիր գրում, որ Ախթամարի մասին մոռացեք, ժամանակին էր պետք պաշտպանել: Հիմա հանկարծ թուրքերի տեր ու տնօրեն լինեւց նեղվուվ ես: Իսկ հասկանում ես, որ թուրքերը հռչակեն-չհռչակեն, փաստացի իրենք են այս պահին տերը…
Իսկ գիտես, որ մի հատ Ղարաբաղ ենք վերջին հազար տարում ազգովի գրավել, ու ուզում ենք մի կերպ պահել, բայց քաղաքակիրթ Եվրոպան, Ամերիակն էլ վրայից թքած ունեն Գանձասարի վրա էլ, Շուշիի վանքի վրա էլ, պատմությունն էլ վրա էլ վրից:
Չե՞ս կարծում, որ էսօր մենք ավելի արդիական խնդիրներ ունենք լուծելու, նույն Ղարաբաղի հարցը, քան Քարահունջի տարիներն ու Գերմանացու պոմեի մեջ հայերի հիշատակումը: Թե՞ կարծում ես, որ Քարահունջի առաջին աստաղադիտարանով ու գերմանների հայկական արմատներով ենք պաշտպանելու Ղարաբաղը: Թե՞ հանկարծ եվրոպացիները հասկանալու են, որ իրենց նախա-նախա-նախա պապերի հողն եէին պատահական ազերներին տալու, ու առնելու են ու մեզ տան:
Հասկանու՞մ ես, որ արժեքային համակարգում առջանայնությունների խնդիր կա…
Չէէ, ապեր... Այն ժամանակ կային շումերները, եգիպտացիները, դրավիդները, չինացիները և այլոք
Չինացիներին շատ տեղին հիշեցիր: Հարևան ժողովուրդ են…
Կամ մի հատ մտածի էլի, երկնակամարին ծակից նայելն ա՞ հեշտ, թե՞ սովորական "անզեն"/առանց ծակ քար/ աչքով: Էն էլ հորիզոնական ծակից, որը դիմացի սարի դոշին ա նայում:
Խառնում ես ամեն ինչ իրար…
Էտ քարը ժամանակին կողքանց էր դրած: Պառկում էին տակը ու վերև էին նայում ծակից:
Պանդուխտ
12.03.2009, 22:23
Շումերները, մ. թ. ա. 6րդ հազարամեակ (http://en.wikipedia.org/wiki/Sumer)
7500 տարի առաջ ո՞վ:
Խառնում ես ամեն ինչ իրար…
Էտ քարը ժամանակին կողքանց էր դրած: Պառկում էին տակը ու վերև էին նայում ծակից:
Կարային հարևան Չինացիներից թուղթ ուեզին/իրանք ունեին/, թուղթը ծակեին, ու էդ ծակից նայեին: Համ էլ ցանկացած ժամանակ կարելի կլիներ դյուրակիր աստղադիտարանը ծալել, դնել գրպանը ու գնալ ուրիշ տեղ բացազատել, նայել: Աչքիս չինացիների հետ լավ հարևանություն չենք արել:
Ահա թե ինչ է երևում քարի ծակից:
http://hovulik.photoblogs.am/images/3/20070808224205_p7221390.jpg
http://www.findarmenia.com/scripts/sight/img/zorats_karer_04.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/hy/3/3c/Qarahunj-01.jpg
ուրիշ քարեր:
Պանդուխտ
12.03.2009, 22:35
Եթէ գիր-գրականութիւն չի եղել, դժուար է, համարեայ անկարելի է, որոշել հետք թողած ժողովուրդների անուանումը: Այստեղ հնագիտութիւնը օգնութեան է գալիս, եթէ կան նմանօրինակ քաղաքակրթական հետքեր այլ տարածքներում, եւ կամ դամբարաններ, որտեղ պահպանուած աճիւններ քննելով, գուցէ կարողանան որոշել՝ այդտեղ ապրած ժողովրդներիի ցեղային յատկանիշը: Այսինքն՝ կարելի է որոշել Եւրոպոյիդ, նեգրոյիդ, կամ մոնղոլոյիդ են եղել...
Կարային հարևան Չինացիներից թուղթ ուեզին/իրանք ունեին/, թուղթը ծակեին, ու էդ ծակից նայեին: Համ էլ ցանկացած ժամանակ կարելի կլիներ դյուրակիր աստղադիտարանը ծալել, դնել գրպանը ու գնալ ուրիշ տեղ բացազատել, նայել: Աչքիս չինացիների հետ լավ հարևանություն չենք արել:
Ոչ ընկեր…
Էն ժամանակ էլ, տուրիզմ, բիզնես, սենց բաներ կար: Փոխանակ չինացիներից թուղթ առնեինք, չիացիներին կանչում էինք մեր լունապարկ, համ Սիսիանի մաքուր օդին պառկած աստղերին էին նայում, համ էլ վերջում Անդոյի օբեկտում հաց էին ուտում:
Կարճ ասած, դու ազգային արտադրողի շահերը պաշտպանելուց բան չես հասկանում:
Այսինքն՝ կարելի է որոշել Եւրոպոյիդ, նեգրոյիդ, կամ մոնղոլոյիդ են եղել...
Բայց որ եվրոպոիդ եղավ, միանշանակ հայ եղած կլինի, ուրշ բան չի կարող լինել, սկզբունքորեն:
Ահա թե ինչ է երևում քարի ծակից:
Ապեր, աստղերը սխալ տեղում են:
Բայց որ եվրոպոիդ եղավ, միանշանակ հայ եղած կլինի, ուրշ բան չի կարող լինել, սկզբունքորեն:
Է հա, Ապոպը իրա օձ տեղով, որ հայ էր, մնացածին ի՞նչ ա եղել: Համ էլ Անդոյի օբիեկտում չէին պատիվ տալիս, այլ Ապոպի: Դրա համար էլ չինացիք մինչև հիմա օձ են պաշտում:
Պանդուխտ
12.03.2009, 22:43
Երկնքից (վերեւից) նկարուած Քարահունջ չկա՞յ:
Ստոնհենջը բոլորակաձեւ է: Քարահունջի յատակագիծը ի՞նչ ձեւի է:
Երկնքից (վերեւից) նկարուած Քարահունջ չկա՞յ:
Ստոնհենջը բոլորակաձեւ է: Քարահունջի յատակագիծը ի՞նչ ձեւի է:
Չկա, բայց ես իմ աչքով մի 10 անգամ տեսել եմ: Համարյա շրջանաձև ա:
Ստոնհենջը բոլորակաձեւ է: Քարահունջի յատակագիծը ի՞նչ ձեւի է:
Քարահունջն էլ ա բոլորաձև Պանդուխտ ջան, դրա համար էլ սաղով բոլորվել ենք:
Պանդուխտ
12.03.2009, 22:55
Կարծում եմ Քարահունջը կառուցուել են սիւնեցիք (զանգեցուրցիք):
Եկէք համաձայնուենք: :)
Բարի գիշեր:
Չկա, բայց ես իմ աչքով մի 10 անգամ տեսել եմ: Համարյա շրջանաձև ա:
Կրոմլեխ են անվանում նման մեգալիքյան շինությունները: Ու մենակ սթոունհենջը չի, շատ կան դրա նման շինություններ: Նեոլիթի ժամանակաշրջանին շատ հատուկ շինույթուններ են: Ու իրոք կան տեսություններ, որ դրանք կարող էին օգտագործվել նաև աստղադիտական նպատակներով: Բայց առաջին աստղադիտարան, երկրորդ, քսաներորդ համարակալում արված չի, ու սկզբունքորեն չի էլ կարող լինել:
Ծակը, նեոլիթի ժամանակարջանում ապրող մարդու համար ավելի պրակտիկ նշանակություն ուներ, քան դրա միջով նայելը, երևի: Ժամանակակից մարդու համար էլ:
Ծակը, նեոլիթի ժամանակարջանում ապրող մարդու համար ավելի պրակտիկ նշանակություն ուներ, քան դրա միջով նայելը, երևի: Ժամանակակից մարդու համար էլ:
Մանավանդ, որ էդ ծակ օբիեկտը կողքանց ա դրված:
Lion ջան ես քեզ հո բան չե՞մ ասում: Ես իհարկե լսում եմ, վերլուծում եմ ու ընդունում եմ կշիռ ունեցող մտքերը: Ու ասեմ, որ քո գրառումների մեջ կշիռ եմ գտնում:
Մերսի:)
Բայց ախր ո՞նց ճիշտ բան համարեմ հերունում պնդումը, որ Քարահունջը աստղադիտարան ա:
Իսկ ինչու... ո՞չ:
Մեր դասախոսներից մեկն էլ/ի միջայլոց Հերունու կոլեգան/ ասում էր էդ ծակերից մարդիկ նիզակախոց են արել իրանց վրա հարձակվող կենդանիներին: Հավաքել են ծակ քարերը, կամ իրանք են ծակել, իրար կողք շարել են, պահակ են նշանակել, ու մտել մեջը՝ քնել: Պախակները նիզակները էդ ծակերից հանել են, ու պատսպարվել քարի հետևը, քնել:
Լավ էլի...
Կամ մի հատ մտածի էլի, երկնակամարին ծակից նայելն ա՞ հեշտ, թե՞ սովորական "անզեն"/առանց ծակ քար/ աչքով: Էն էլ հորիզոնական ծակից, որը դիմացի սարի դոշին ա նայում:
Ապեր, ուրեմն ես այդ մասին հենց Հերունուց էմ լսել: Ուրեմն, որ չհոգնես մեջքի վրա պառկած, պերեսկոպի պես մի բան են սարքել, մեջները հայելի են դրել ու... երբ նայել են ուղիղ, տեսել են վերևը:
Ասենք թուրքերը էլ իրենց չեն հռչակում էս տարածաշրջանի տերն ու տնօրենը, մի հատ կասե՞ս, պրակտիկորեն դրանից ինչ է փոխվում:
Շատ բան, Տրիբուն ջան... ու երբ կգա պահը, որ մենք մեր հողերը հետ կվերցնենք /ես հավատում եմ, որ այդ պահը կգա, վաղ թե ուշ/, մենք կկարողանանք ցույց տալ, որ հետ վերցնելով մենք ճիշտ ենք վարվում: Քիչ բան չի...
Չե՞ս կարծում, որ էսօր մենք ավելի արդիական խնդիրներ ունենք լուծելու, նույն Ղարաբաղի հարցը, քան Քարահունջի տարիներն ու Գերմանացու պոմեի մեջ հայերի հիշատակումը:
Համ առաջնային խնդիրները կլուծենք, համ էլ սա... Առաջնայինը թող լուծեն տնտեսագետները, քաղաքագետներն ու իրավաբանները, այս հարցերն էլ - պատմաբանները:
Ապեր, ուրեմն ես այդ մասին հենց Հերունուց էմ լսել: Ուրեմն, որ չհոգնես մեջքի վրա պառկած, պերեսկոպի պես մի բան են սարքել, մեջները հայելի են դրել ու... երբ նայել են ուղիղ, տեսել են վերևը:
Լավ էլի: Հայելին գիտե՞ս ինչքան "նոր" գյուտ ա: 7500 տարի առաջ ո՞նց են կարացել հայելի սարքել:
Շատ բան, Տրիբուն ջան... ու երբ կգա պահը, որ մենք մեր հողերը հետ կվերցնենք /ես հավատում եմ, որ այդ պահը կգա, վաղ թե ուշ/, մենք կկարողանանք ցույց տալ, որ հետ վերցնելով մենք ճիշտ ենք վարվում: Քիչ բան չի...
Լիոն ջան, ցավդ տանեմ, եթե մենք մեր հողերը հետ վերցնենք, թքել եմ սաղ աշխարհի վրա առանձին առաձին ու միասին վերցրած, որ ցույց տամ, որ ճիշտ ենք վարվում: Քո կարծիքով, որ հետ վերցնենք, առաջ Աստված, պիտի նստենք ու աշխարհին համոզենք, որ մի քանի հազար տարի առաջ մերն էր ու հիմա հետ ենք վերցնում հա՞: Ապեր, պալաժիտ եմ արել սաղ աշխարհին, եթե ես նենց երկիր կունենամ, որ թուրքերից հող հետ կվերցնի:
Հիմա, կոնկրետ, Ղարաբաղի պահը բաց թողեցիր: Գանձասարով, եկեղեցիներով, գիր գարականությամբ, բերդերով, բնակիչներով, աչք ա ծակում, որ մերն ա: Ավել ապացույց էլ պետք չի: Ինչի՞ աշխարհը չի համոզվում, որ մերն ա: Թե՞ սպասում ա, որ մի հատ էլ Ղարաբաղում աստղադիտարան գտնենք:
Լավ էլի: Հայելին գիտե՞ս ինչքան "նոր" գյուտ ա: 7500 տարի առաջ ո՞նց են կարացել հայելի սարքել:
Ապեր, պերիսկոպն էլ ավտոմատ ա եղել, հոսանքն էլ Որոտանի հիդրոէլկտրոկայանից են ստացել:
Մեկ էլ ի նձ մի հատ հարց ա միշտ հետաքրքրել: Էտքան նմանություն կա, նույնիսկ անվանման մեջ, քարահունջի ու սթոունհենջի միջ, էտ սթոունհենջի քարերի վրա ծակեր կան, թե՞ ոչ:
Ապեր, պերիսկոպն էլ ավտոմատ ա եղել, հոսանքն էլ Որոտանի հիդրոէլկտրոկայանից են ստացել:
Աչքիս հետո ջհուդ պրեզիդենտ ա եկել Հայաստան, ու Քարահունջի լույսերը անջատել ա: Տենց էլ պերիսկոպները թալանվել են, մնացել ա ծակերը:
Ուրեմն, որ չհոգնես մեջքի վրա պառկած
Շատ էրոտիկ պոզայով են աստղերին նայել: Այ պառկած աստղերին նայելը դզեց: Շատ ռոմանտիկ աստղագետներ ենք ունեցել:
Լավ էլի: Հայելին գիտե՞ս ինչքան "նոր" գյուտ ա: 7500 տարի առաջ ո՞նց են կարացել հայելի սարքել:
Լավ էլի, ուրեմն ըստ քեզ ես դա չգիտե՞մ: Ես պարզության համար այդպես գրեցի, իսկ հայելու փոխարեն կարելի է օգտագործել փայլեցված թիթեղ, սնդիկով տարա, ջուր և այլն:B
Սթունհենջի ծակերի պահով - չգիտեմ: Ի դեպ - իրո՞ք "Սթունհենջ" և "Քարահունջ" բառերի մեջ նմանություն չեք տեսնում:
Պատմությունը գրում են հաղթողները:
Այ դրա համար էլ տենց ա ստացվում, որ աշխարը չի ընդունում Ղարաբաղի հայկական տարածք լինելը:
Մեր ակադեմիկոսները մի քիչ էլ իրանց կյանքը անիմաստ հետազոտություններին նվիրեն, շուտով եզդիներն էլ սկսելու են իրանց փարավոնների մումիաները գտնել Քարահունջում:
Տենց էլ պերիսկոպները թալանվել են, մնացել ա ծակերը:
Պարսիկների վրա են ծախել, մետաղի ջարդոն
Լավ էլի, ուրեմն ըստ քեզ ես դա չգիտե՞մ: Ես պարզության համար այդպես գրեցի, իսկ հայելու փոխարեն կարելի է օգտագործել փայլեցված թիթեղ, սնդիկով տարա, ջուր և այլն:B
Հա էդ հին մարդիկ սնդիկ, մետաղ բան են ունեցել քարե դարում: Տվյալներն էլ մի հատ Core2cuad պրոցեսսորով քարից կոմպով են մշակել:
Սթունհենջի ծակերի պահով - չգիտեմ: Ի դեպ - իրո՞ք "Սթունհենջ" և "Քարահունջ" բառերի մեջ նմանություն չեք տեսնում:
Իհարկե տեսնում եմ: սթունը քարն է, իսկ հենջ-ը, կամ հունջ-ը ի՞նչ ա նշանակում: Ոչ մի տեղ չեմ գտել:
փայլեցված թիթեղ, սնդիկով
Լիոն, դու հասկանում ես, որ Քարահունջը եթե 7500 տարի առաջ են սարքել, էտ ժամանակ նույնիսկ բրոնզի դարը դեռ չէր սկսվել, ի՞նչ սնդիկ, ինչ պոլիշ արած նիկելիրովաննի թիթեղ ..
Շատ էրոտիկ պոզայով են աստղերին նայել: Այ պառկած աստղերին նայելը դզեց: Շատ ռոմանտիկ աստղագետներ ենք ունեցել:
ու նկատի, որ շատ ուժեղ են եղել էդ աստղագետները: գիտես հեշտ ա՞ 2 տոննայանոց քարի պլիտեն 2 դեռքով պահել ու աստղ նայել էդ քարի ծակից:
ու նկատի, որ շատ ուժեղ են եղել էդ աստղագետները: գիտես հեշտ ա՞ 2 տոննայանոց քարի պլիտեն 2 դեռքով պահել ու աստղ նայել էդ քարի ծակից:
Կամ էլ 45 աստիճան անկյունով սնդիկից հայելի պահել :8:
Համ առաջնային խնդիրները կլուծենք, համ էլ սա... Առաջնայինը թող լուծեն տնտեսագետները, քաղաքագետներն ու իրավաբանները, այս հարցերն էլ - պատմաբանները:
Լիոն, եղբայր, խնդրում եմ չանձնավորես, բայց էլի պիտի մջեբերում անեմ մի հատ շատ խելոք մարդու հոդվածներից մեկից: Դու կարծում ես, որ ինքը էնքան էլ խելք չի ու հայրենասիր չի, բայց ես գիտեմ, որ համ խելոք ա համ էլ հայրենասեր:
Իսկ հայ ակադեմիկոսները աշխատավարձ են մուրում: Եւ որպեսզի տպավորություն չստեղծվի, թե ուտել ուզում են Հայ Դատի հաշվին, երբ այդ նույն աշխատավարձի կանտորայից զանգ են տալիս, ակադեմիկոսները ափալ-թափալ պետիցիա են գրում «ազգային հողի վրա», թե՝ չենք տա ոչ մի թիզ հող եւ թույլ չենք տա, որ Թուրքիան կեղծի մեր պատմությունը: Այնինչ, լավ էլ ապրում էին Սովետի կողմից կեղծված պատմության մեջ: Բայց հիմա որոշել են թույլ չտալ դիպչել պատմությանը... Բա մեր ապագան, ա՛յ սոված անտերներ: Մի՞թե բոլորդ եք հաջողացրել ձեր թոռներին ուղարկել Ամերիկա:
Ու երևի անցնեք բժշկության բաժին, ու քննարկենք, թե ոնց էին մեր նախնիները սնդիկով ջերմաչափով հիվանդների ջերմությունը չափում, երբ ցրտին Քարահունջի ծակերից աստղերին երկար նայելու արդյունքում թոքաբորբ էին հիվանդանում:
Այդ թվում և... հաղթողները:
Հա էդ հին մարդիկ սնդիկ, մետաղ բան են ունեցել քարե դարում: Տվյալներն էլ մի հատ Core2cuad պրոցեսսորով քարից կոմպով են մշակել:
Իսկ ինչու չպիտի ունենաի՞ն:
Լիոն, դու հասկանում ես, որ Քարահունջը եթե 7500 տարի առաջ են սարքել, էտ ժամանակ նույնիսկ բրոնզի դարը դեռ չէր սկսվել, ի՞նչ սնդիկ, ինչ պոլիշ արած նիկելիրովաննի թիթեղ ..
Որ դարը երբ է սկսվել - շատ հարաբերական է...
Հայկօ ջան - "թափվելու" խնդիր չի եղել: Մի քիչ որ երևակայությանդ զոռ տաս, կպատկերացնես որը ոնցա եղել...
Մի քիչ որ երևակայությանդ զոռ տաս, կպատկերացնես որը ոնցա եղել...
Ես զոռ եմ տալիս: Ուրեմն էլեկտրականությունը ստացել են սենց:
են սկյուռիկները որ բառաբանի մեջ վազում են է: Այ տենց մեծ բառաբան են սարքել ու մեջը բիզոն բան են լցրել: մի հատ էլ առյուծ են քցել, որ էդ բիզոններին լարի բառաբանի մեջ: Դրանք վազել են, բառաբաը պտտվել ա, իսկ բառաբանը միացրել են գեներատորին:
Իսկ ինչու չպիտի ունենաի՞ն:
Լիոն, նույն տրամաբանությամբ, ինչիներին էր պետք քարից մի քանի ծակով աստղադիտարանը, եթե կարող էին տիեզերանավերով Երկրի մերձակա ուղեծիր ռադիոաստղադիտակներ դուրս բերել:
Ասեցիր էլի: Էլ ի՞նչ ունեին, խաբար չենք:
Որ դարը երբ է սկսվել - շատ հարաբերական է...
Որքա՞ն է հարաբերական, երկու հազար տարի, չորս, վեց, քառասունվեց: Թե՞ ուղիղ այնքան, որքան մեզ պետք է, որ հաստատվի Ալյումինի գործարանի բացումը ու կարմիր լենտի կտրելը 7520 տարի առաջ, որ Քարահունջի սարքելու պահին, արդեն հասցնեին փայլաթիթեղ մատակարարել:
Տղերք ջան, չեք ուզում, մի ընդունեք: Բայց ծաղրել այդ ամենը պետք չէ... Չգիտես ինչու պատրաստ եք ընդունել, որ Սիրուսի ուղեծիրը ու ծագումը դիտարկել են Եգիպտոսում մ.թ.ա. 5-րդ հազարամյակի վերջում, բայց մեր պարագայում - այսպիսի մոտեցում եք ցուցաբերում:(
Ես զոռ եմ տալիս: Ուրեմն էլեկտրականությունը ստացել են սենց:
են սկյուռիկները որ բառաբանի մեջ վազում են է: Այ տենց մեծ բառաբան են սարքել ու մեջը բիզոն բան են լցրել: մի հատ էլ առյուծ են քցել, որ էդ բիզոններին լարի բառաբանի մեջ: Դրանք վազել են, բառաբաը պտտվել ա, իսկ բառաբանը միացրել են գեներատորին:
Թույլ ես երևակայությունից; Հարևան չինացիներից վարկ են վերցրել ու կառուցել են առաջին ատոմակայանը: Մինչև հիմա տալիք ենք;
Տղերք ջան, չեք ուզում, մի ընդունեք: Բայց ծաղրել այդ ամենը պետք չէ...
դե Լիոն լավ էլի, արի համաձայնվի, որ սնդիկն ու փայլաթիթեղը լուրջ բլթոցներն էին
ու մեզ ծաղրելու մեջ մեղադրել հեչ պետք չի
Տղերք ջան, չեք ուզում, մի ընդունեք: Բայց ծաղրել այդ ամենը պետք չէ...
Վարկած ենք առաջադրում Լիոն ջան: Ես լրիվ լուրջ եմ:
Դու ծաղրանք ես տենում, ուրեմն Հերունու առաջադրած տեսությունը լրիվ զավեշտ է:
դե Լիոն լավ էլի, արի համաձայնվի, որ սնդիկն ու փայլաթիթեղը լուրջ բլթոցներն էին
ու մեզ ծաղրելու մեջ մեղադրել հեչ պետք չի
Ապեր, ասենք ըստ քեզ փայլուն երկաթ ճարելը դժվար գործ է՞ր:
Ապեր, ասենք ըստ քեզ փայլուն երկաթ ճարելը դժվար գործ է՞ր:
Հա Լիոն ջան: Եթե բոլորը երկաթ գտնել կարողանային, Հռոմը տենց մեծ կայսրություն չէր դառնա: Իսկ դառավ, որովհետև իրենց թրերը երկաթից էին:
Ապեր, ասենք ըստ քեզ փայլուն երկաթ ճարելը դժվար գործ է՞ր:
Քարե դարում, այո; Փաստորեն մարդիկ գիտեին երկաթի մասին, ու այն օգտագործում էին բացառապես աստղադիտական նպատակներով, ու իրենց կենցաղում չէին օգտագործում, տանջվում էին: Մազոխիստներ:
Չգիտես ինչու պատրաստ եք ընդունել, որ Սիրուսի ուղեծիրը ու ծագումը դիտարկել են Եգիպտոսում մ.թ.ա. 5-րդ հազարամյակի վերջում, բայց մեր պարագայում - այսպիսի մոտեցում եք ցուցաբերում
Լիոն, տարբեր բաներ խառնում ես իրար; Ու էլի փորձում ես շեղվել թեմայից, ու էլի մեզ բոլորիս մեղադրել հակահայկականության մեջ; Լավ չի: Արի ըստ էության հա?
Չինացիներն էլ վառոդն են հայտանեբերել; Բայց դա միջին չինացուն միջին իսպանացուց ավել կամ պակաս չի դարձնում; Այնպես որ անտեղի համեմատություններ անել պետք չի:
Չինացիներն էլ վառոդն են հայտանեբերել
Բայց առանց վառոդի մոնղոլը՝ Չինգիզ խանը եկավ ու գրավեց Չինաստանը: Ու նենց սպանդ արեց, որ 1 տարի անց, դեռ ճանապարհները մարդկային յուղից՝ լպրծուն էին մնացել:
Քարե դարում, այո; Փաստորեն մարդիկ գիտեին երկաթի մասին, ու այն օգտագործում էին բացառապես աստղադիտական նպատակներով, ու իրենց կենցաղում չէին օգտագործում, տանջվում էին: Մազոխիստներ:
Իսկ դու վստա՞հ ես, որ այդ ժամանակ "Քարե դար" է եղել:
Լիոն, տարբեր բաներ խառնում ես իրար; Ու էլի փորձում ես շեղվել թեմայից, ու էլի մեզ բոլորիս մեղադրել հակահայկականության մեջ; Լավ չի: Արի ըստ էության հա?
Չինացիներն էլ վառոդն են հայտանեբերել; Բայց դա միջին չինացուն միջին իսպանացուց ավել կամ պակաս չի դարձնում; Այնպես որ անտեղի համեմատություններ անել պետք չի:
Եղբայր, իսկ ես որևէ տեղ ասել կամ գրել եմ, որ "Քարահունջ"-ը միջին հային միջին իսպանացուց ավելի կամ պակաս է դարձնո՞ւմ:
Ահա թե ինչ է երևում քարի ծակից:
Բրավո Էլմո, առանց անհարմար զգալու դեմոնստրատիվ կերպով ցուցադրում ես Քարահունջի հետ կապված քո բացարձակ անտեղյակ լինելը:
Ի դեպ աստղադիրատարանները իրենց նպատակին գիշերն են ծառայում եվ աստղերի գիշերն է պետք նայել:
Հավաքվեք համախոհներով, ստեղծեք կազմակերպություն ընդդեմ հետադիմական, Քարահունջյան կեղծ քարոզչության եթե այդ ամենը համարում եք քարերի զուտ անիմաստ կույտ, Տեղնել Տրիբունի առաջարկածով մի լավ սաունա սարքեք:
Առանց անհարմար զգալու դրել ծաղրում եք, առանց ԳԻՏԱԿՑԵԼՈՒ ՈՐ ՁԵՐ ՍԵՓԱԿԱՆ ԱԶԳ_ԱՆՁՆ ԵՔ ԾԱՂՐՈՒՄ;
Ու գիտեք ինչն է ցավալի՞: Գիտությունը առաջ է գնում ոչ միայն հայտանգործությունների, այլև... սխալների միջոցով: Հիմա կան մարդիկ, որոնք փորփրում է "Քարահունջի վերսիան", առաջարկներ են անում, ուզում են հասկանալ ու պարզել: Իսկ դուք, որ ըստ էության դրա փոխարեն ոչինչ չեք առաջարկու, ուղղակի դրել ու ձեռ եք առնում մարդկանց, որոնք, վատ թե լավ, բայց պրպտումների մեջ են՝ այն էլ իմ ու Ձեր ազգի լավը ցանկանալով:
Լուսաբեր
13.03.2009, 00:39
Մենակ մի բան ասեմ: Ոչ մի գիտնական, ոչ մի մարդ, որի նպատակը ճշմարտությունը ու իրական գիտությունը պարզելն ա, երբեք չի ծաղրի մի այլ գիտնականի աշխատանքը, ինչքան էլ որ այն չընդունի: Ոչ մեկի աշխատանքը ծաղրելու ենթական չի: Քննադատել ինչքան ուզում եք: Բայց երբ սկսում եք ծաղրել, դա ցույց է տալիս ձեր անկարողությունը այդ աշխատանքը քննադատելու գործում :)
Չէի ասի, որ այդ մարդը ՇԱՏ ԽԵԼՈՔ է /Սա իմ կարծիքն է, չզարյանալ.../: Այդ գրածի հեղինակը միջին մի ընդդիմադիր է, որը իմաստնություն է համարում իր ազգայինը քննադատելը, բերանը բաց լսում է ամենայն օտարեկրյան և լիքը անձնական կոմպլեքսներ ունի...
Այ ես մասը լավն էր :hands
Ուզում էի նման մի բան էլ ես գրել ես հեղինակի մասին, բայց դու արդեն գրել ես, Լիոն ջան ;):)
Հիմա ես չհասկացա, փաստորեն մարդ կա, որ Քարահունջը աստղադիտարան չի համարում հա? :o
Դե ժողովուրդ, պարզա, որ հիմա աստղադիտարանը ուրիշ ձև ա լինում, էնտեղ մեծ ոսպնյակներ բաներ են լինում, բայց Քարահունջը մեր օրերի աստղադիտարան չի, դրա համար էնտեղ ոսպնյակներ չկան: Բայց էնտեղ կան բազմաթիվ քարեր (դե 7500 տարի առաջ ապակի չի եղել, որ ոսպնյակ սարքեն): Քարերի վրա արված են անցքեր: Անցքերը ունեն որոշակի ուղղություն, և ուղղված են դեպի երկինք: Պարզ հաշվարկները ցույց են տալիս, որ այդ անցքերից յուրաքանչյուրը ինչ-որ զուգադիպությամբ կոնկրետ օրը, կոնկրետ պահին ցույց ա տալիս կոնկրետ երևույք, օրինակ գարնանային գիշերահավասարը: Այսինքն կա մի քար, որը ունի անցք: Անցքը ուղղված ա հորիզոնի գծին: Երբ Արեգակը ծագում ա, անցքից նայում ենք: Հնարավոր ա երկու դեպք, կամ Արեգակը երևում ա անցքից, կամ չի երևում: Եթե չի երևում, ուրեմն ոչ մի արտասովոր բան: Բայց եթե երևում ա, ուրեմն ձմեռը պրծավ ու եկավ գարունը: Նոր կյանք, նոր բնություն, նոր զարթոնք: Մի խոսքով նոր տարի: ՈՒ ինչ ա պարզվում` էդ անցքով Արեգակը երևում ա միայն գրիգորյան օրացույցով հաշված մարտի 22-ին, որը ժամանակակից աստղագիտության մեջ ընդունված ա անվանել գարնանային գիշերահավասար: Զուգադիպություն ա? Ենթադրենք այո, բա էդ դեպքում ոնց վարվենք էն մնացած 250 քարերի ու անցքերի հետ, որոնցից ամեն մեկը սենց մի աստղագիտական զուգադիպություն ա առաջ բերում? Փաստորեն դուրս ա գալիս, որ եթե մարդը մի քիչ խելք ունենար էն ժամանակ, կարող էր ընդամենը պրիմիտիվ գործիքների` քարերի ու անցքերի միջոցով պահել ժամանակը: Ես հակված եմ մտածելու, որ 7500 տարի առաջ մարդը էդ խելքը ունենալուն ձգտել ա: Ինքներդ դատեք: Ոնց կարողա մարդը զբաղվել հողագործությամբ, եթե նա չունի ժամացույց ու օրացույց: Չի կարող: Նա պիտի իմանա, թե երբա տաք լինում ու երբ ա ձյուն գալիս, որ իմանա սերմը երբ ցանի: Իսկ սա իմանալու համար պետք ա ունենա գոնե մոտավոր օրացույց: Իսկ դա կարող ա ստեղծվել միայն աստղերի միջոցով, քանի որ միայն երկնային մարմիններն են Երկրի նկատմամբ իրենց դիրքը պարբերաբար կրկնում: Սա նկատելի ա նույնիսկ հին ժամանակներում, նույնիսկ անզեն աչքով: Եվ քիչ թե շատ հոմո սափիենսին ձգտող արարածը դա պետք ա նկատի: Հետո, պահանջ ա առաջանում կոնկրետ իմանալ թե ինչ պարբերությունը մեկ են աստղերը իրենց դիրքը կրկնում: Ու որն ա ամենաէֆեկտիվ տարբերակը? Իհարկե քարը և քարի միջով շատ փոքր անցքը:
Ինչ եմ ուզում ասել, էսքան երկար բարակ գրելով: Այն, որ հին ժամանակներում աստղագիտությամբ զբաղվելը ու աստղերի դիրքին հետևելը ուղղակի պահանջ էր հասարակության համար: Այլապես մարդ արարածը պարզապես չէր կարող գոյություն ունենալ ու հասնել մինչև մեր օրերը: Իսկ Քարահունջը և դրա նման կառույցները այն ամենապրիմիտիվ գործիքներն ու կառույցներն են, որոնցով մարդը առաջին անգամ փորձ ա արել ինչ-որ բան հասկանալու իր շրջապատող աշխարհից: Ինձ, որպես մաթեմատիկական մտածելակերպի մարդու, սա նույնքան պարզ է, որքան որ 1+1=2:)
Ես կարող եմ ինչ-որ տրամաբանությամբ ընդունել, որ այս կառույցը կառուցողների ու ներկայիս հայերի միջև որևէ կապ չկա: Բայց ես ոչ մի տրամաբանությամբ չեմ կարող ընդունել այն, որ այս կառույցը ծառայել ա, ինչ-որ այլ նպատակի համար, բացի աստղերին նայելուց: Եթե մարդը 4000 տարի առաջ հասնում ա նրան, որ եգիպտական բուրգերի նման կառույց ա ստեղծում, ապա 7500 տարի առաջ առնվազն պետք ա Քարահունջ կարողանար ստեղծել: :)
Իսկ դու վստա՞հ ես, որ այդ ժամանակ "Քարե դար" է եղել:
Չե, վստահ չեմ, քանի որ ինքս այդ ժամանակ չեմ ապրել: Բայց նվազագույնը հասկանում եմ, որ եթե Քարահունջը կառուցվել է մոտ մ.թ.ա 5500-ի կողմերը, ապա դա համընկնում է միջին ու ուշ նեոլիթին:
առանց ԳԻՏԱԿՑԵԼՈՒ ՈՐ ՁԵՐ ՍԵՓԱԿԱՆ ԱԶԳ_ԱՆՁՆ ԵՔ ԾԱՂՐՈՒՄ
այն էլ իմ ու Ձեր ազգի լավը ցանկանալով
Երբ էլ բան չկա ասելու, նորից անցնում ենք կեղծ մեղադրանքներին - դուք հայրենսերն եք, մենք հակահայը: Ոնց որ մեր դատախազությունը լինեք - ով դեմ է ներկա իշխանություններին, կողմ է ադրբեջանցիներին: Մի քիչ երևակայություններից որ զոռ տաք, կհասկանաք, թե ինչ ենք ուզում ասել, ու եկեք թարգենք հայրենասիրության ու հայասիրության վրա անտեղի հղումներ տալով: Հայրենասիրությունը հաստատ Քարահունջի երկու ծակից աստեղերին կամ արեգակին (տարվա մեջ մի քանի օր) նայելով չի ապացուցվում կամ ժխտվում:
Ու Չամիչ ջան, լավ կանես երկու էջը մեկ նույն ստանդարտ հայրենասիրական ֆրազան կրկնելու փոխարեն, մի երկու բառով ասես, թե Քարահունջը ինչպես է նպասոտւմ ասենք, շատ կոնկրետ, Ղարաբաղի հարցը ի օգուտ մեզ լուծելուն: Բացի ընդհանուր ենթադրություններից, որ վաղը մյուս օր թուրքերին բերանը կփակենք, որ մենք ստեղ էինք, երբ իրենք Ալթայում էին, ուրիշ ոչինչ չեմ լսել:
Ու էլմոն լավ ասեց, եթե մեկն էլ կա որ ստեղ ծաղրով է զբաղված, ապա դա հաստատ ես ու Էլմոն չենք, քանի որ չենք փորձում ապացուցել, որ մեր նախնիները 7500 տարի առաջ ռադիոֆիզիկայով էին զբաղված: Այ սա իրոք ծաղր է, սեփական ազգի ու պատմության:
Առանց անհարմար զգալու դրել ծաղրում եք, առանց ԳԻՏԱԿՑԵԼՈՒ ՈՐ ՁԵՐ ՍԵՓԱԿԱՆ ԱԶԳ_ԱՆՁՆ ԵՔ ԾԱՂՐՈՒՄ
Կներես Չամիչ ջան, բայց ես չեմ ազգին անվանել բազալտի ծակ քարի միջով աստղերով հիացող ազգ: Ծաղրը են ա, երբ մենք մեր հերոսական անցյալը կապում ենք ինչ որ ծակ քարերի հետ, ու էդ ծակ քարերը, պարզվում ա, աշխարհի ամենածակ, ամենահանճարեղ, ամենաբարդ գործիքներն են եղել, ու հիմք են դրել քաղաքակրթությանը:
Զանգեզուրուի հետ կապված. Նժդեհին թողել, ընկել ենք քարահունջն ենք տնտղում, որ ի՞նչ:
Իսկ Քարահունջը և դրա նման կառույցները այն ամենապրիմիտիվ գործիքներն ու կառույցներն են, որոնցով մարդը առաջին անգամ փորձ ա արել ինչ-որ բան հասկանալու իր շրջապատող աշխարհից
Արիացի ջան, լրիվ համաձայն եմ հետդ: Անկեղծ: Մեծ հավանականությամբ իրոք աստղադիտարան է: Հնարավոր է նաև աստղադիտարան - պաշտամունքային վայր հիբրիդ լինի: Մարդիկ հաստատ այդ ժամանակ աստղերին նայել են, ուսումնասիրել են, ու հաստատ աստղագիտության բնագավառում գիտելիքներ են ունեցել: Բայց դու մինչև Լիոնի գրածների տակ շնորհակալություններ շարելը, նայի թե քո ասած պրիմիտիվ գործիքն ու շինույթունը ինչ պրիմիտիվ գործիքներով է զինված - պերիսկոպ, սնդիկային հայելիով:
Քարահունջի նմանությամբ շինույթուններ ամբող եվրոպայով մեկ մի տաս հատ կլինի, բացի Սթոունհենջից; Բայց չգիտես ինչի մենք մտածում ենք, որ առաջինը պիտի Քարահունջը եղած լինի, իսկ մնացածի եթե ոչ շինարարները, ապա նվազագույնը գլխավոր կոնստրուկտորը պիտի հայ լինի:
Մենակ նախագծելուց մոռացել են Սթուունհենջի քարերի վրա էլ ծակեր անել, չգիտես ինչի, ու փոխանցել են միայն անվանումը; Դե սկզբունքորեն դրան էլ կարելի ա բացատրություն գտնել: Քարահունջը գործող աստղադիտարան էր, իսկ Սթոունհենջը դրա մակետը, որն օգտագործվում էր որպես թանգարանային նմուշ:
Երբ էլ բան չկա ասելու, նորից անցնում ենք կեղծ մեղադրանքներին - դուք հայրենսերն եք, մենք հակահայը: Ոնց որ մեր դատախազությունը լինեք - ով դեմ է ներկա իշխանություններին, կողմ է ադրբեջանցիներին: Մի քիչ երևակայություններից որ զոռ տաք, կհասկանաք, թե ինչ ենք ուզում ասել, ու եկեք թարգենք հայրենասիրության ու հայասիրության վրա անտեղի հղումներ տալով: Հայրենասիրությունը հաստատ Քարահունջի երկու ծակից աստեղերին կամ արեգակին (տարվա մեջ մի քանի օր) նայելով չի ապացուցվում կամ ժխտվում:
Ա դե Տրիբուն ջան, թեման վաղուց արդեն փակել էինք էլի: Ժամանակին սաղս իրար վիրավորել ու թեման ավարտել էինք: Բերիր նորից հոդված մեջբերեցիր, ոնց ասում են քնած առյուծին արթնացրիր: Ու նկատում եմ, որ նորից սկսում են հին զրույցները: Նորից նույն վիրավորանքները ու քննադատությունները: Վերջը ինչ ա լինելու, էլի թեման փակելու են անորոշ ժամանակով: Դրա համար նախ պետք ա մի բան հասկանալ` ստեղ բոլորն էլ օժտված են հայրենասիրությամբ, ոչ մեկը չի փորձում իր երկիրը ու իր հայրենիքը ծաղրի կամ վարկաբեկի: Դրա համար նախ վերացրեք նման քննադատությունները, հետո անցեք պարզելու թե որը որից հետո ա: :)
Ու Չամիչ ջան, լավ կանես երկու էջը մեկ նույն ստանդարտ հայրենասիրական ֆրազան կրկնելու փոխարեն, մի երկու բառով ասես, թե Քարահունջը ինչպես է նպասոտւմ ասենք, շատ կոնկրետ, Ղարաբաղի հարցը ի օգուտ մեզ լուծելուն: Բացի ընդհանուր ենթադրություններից, որ վաղը մյուս օր թուրքերին բերանը կփակենք, որ մենք ստեղ էինք, երբ իրենք Ալթայում էին, ուրիշ ոչինչ չեմ լսել:
Բայց Ղարաբաղի հարցը արդեն լուծված ա ի օգուտ մեզ, էն էլ կռվի դաշտում: :)
Ու էլմոն լավ ասեց, եթե մեկն էլ կա որ ստեղ ծաղրով է զբաղված, ապա դա հաստատ ես ու Էլմոն չենք, քանի որ չենք փորձում ապացուցել, որ մեր նախնիները 7500 տարի առաջ ռադիոֆիզիկայով էին զբաղված: Այ սա իրոք ծաղր է, սեփական ազգի ու պատմության:
Չէ, ռադիոֆիզիկան ֆիզիկային նոր բնագավառ է, ձևավորվել է 19-րդ դարի վերջին: Բայց աստղագիտությունը մարդկության հնագույն մասնագիտություններից մեկն է, որովհետև ամենասերտ կապը ունի հնադարյան մարդու առօրյա պահանջների հետ: Ամեն դեպքում 7500 տարի առաջ մարդիկ դրանով զբաղվել են: ;)
Կներես Չամիչ ջան, բայց ես չեմ ազգին անվանել բազալտի ծակ քարի միջով աստղերով հիացող ազգ: Ծաղրը են ա, երբ մենք մեր հերոսական անցյալը կապում ենք ինչ որ ծակ քարերի հետ, ու էդ ծակ քարերը, պարզվում ա, աշխարհի ամենածակ, ամենահանճարեղ, ամենաբարդ գործիքներն են եղել, ու հիմք են դրել քաղաքակրթությանը:
Զանգեզուրուի հետ կապված. Նժդեհին թողել, ընկել ենք քարահունջն ենք տնտղում, որ ի՞նչ:
Ի դեպ, Նժդեհի մասին մի լավ նյութ եմ գտել: Կարդացի հիացա, խորհուրդ եմ տալիս նայել`
Гарегин Нжде и героический Капан (http://pandukht.livejournal.com/22995.html)
Արիացի ջան, լրիվ համաձայն եմ հետդ: Անկեղծ: Մեծ հավանականությամբ իրոք աստղադիտարան է: Հնարավոր է նաև աստղադիտարան - պաշտամունքային վայր հիբրիդ լինի: Մարդիկ հաստատ այդ ժամանակ աստղերին նայել են, ուսումնասիրել են, ու հաստատ աստղագիտության բնագավառում գիտելիքներ են ունեցել: Բայց դու մինչև Լիոնի գրածների տակ շնորհակալություններ շարելը, նայի թե քո ասած պրիմիտիվ գործիքն ու շինույթունը ինչ պրիմիտիվ գործիքներով է զինված - պերիսկոպ, սնդիկային հայելիով:
Լիոնը իմ լավ բարեկամն ա: Ես իրան ցանկացած գրառման համար շնորհակալ եմ: ;)
Քարահունջի նմանությամբ շինույթուններ ամբող եվրոպայով մեկ մի տաս հատ կլինի, բացի Սթոունհենջից; Բայց չգիտես ինչի մենք մտածում ենք, որ առաջինը պիտի Քարահունջը եղած լինի, իսկ մնացածի եթե ոչ շինարարները, ապա նվազագույնը գլխավոր կոնստրուկտորը պիտի հայ լինի:
Էդ տասից 5 հատի մասին ինչ-որ ինֆորմացիա, կամ ինտերնետային աղբյուր կասես? Ուղղակի հետաքրքիր է: :)
Պանդուխտ
13.03.2009, 13:06
Բարի օր,
Քարահունջի, 7500 տարի առաջ, աստղադիտարան լինելու առնչութեամբ, հետեւեալ հարցերն են ծագում.
ա-Եթէ աստղադիտարան է եղել, ուրեմն կային աստղագէտներ.
բ-Եթէ կային աստղագէտներ, ուրեմն կար աստղագիտութիւն.
գ-Եթէ կար աստղագիտութիւն, ուրեմն պիտի լինէր գիր, թուանշան, գրագիտութիւն.
դ-Եթէ կային վերեւում յիշուածները, ուրեմն Քարահունջեան ժողովուրդը, շատ աւելի հնուց կազմաւորուած ազգ պէտք է լիներ. առնուազն՝ աստղադիտարանից 2-3 հազարամեակ առաջ, որպէսզի կարենար Քարահունջի կառուցման թուականում, այդքան գիտութիւն ձեռք բերած լինէր: Այսինքն՝ ոչ թէ 7500, այլ 9500 կամ 10000 տարեկան ազգ է(ենք) Քարահունջը կառուցողը:
Նոյնիսկ 7500 տարի առաջ, մարդիկ որսորդ ու թափառիկ հաւաքականութիւն լինելուց դեռ չէին անցել հողամշակ հաւաքականութեան, հետեւաբար քաղաքակրթութեան նախաշէմին լինելուն, իսկ մերոնք՝ քարահունջցիք, ճանաչում էին երկնային մոլորակների շարժումները:
Ինչքան գիտեմ, մարդիկ աստղերի շարժումներով են հետաքրքրուել, ուղղութիւն որոշելու, վար ու ցանքի ժամանակը իմանալու, եւ աստղագուշակութեամբ՝ մարդկանց ապագան իմանալու համար:
Ինչ վերաբերի ծակերի մէջ հայելի դնելուն: Արդարեւ`ժամանակակից հայելին առաջին անգամ վենետիկցիներն են հնարել:
Ապակին, հռոմայեցիների ժամանակ է հնարուել, իսկ հին եգիպտացիք օգտագործել են բրոնզի թիթեղից պատրաստած հայելիներ: Արդ, ի՞նչքան նպատակայարմար է բրոնզի թիթեղից պատրաստած «հայել»ուց դիտել աստղերը, յետոյ՝ Քարահունջը շատ աւելի հին է (Հերունի ©), քան հին եգիպտացիների կողմից բրոնզեայ հայելիներ ստեղծելու ժամանակը:
Քարահունջ անունը, ամենայն հաւանականութեամբ, նոր ժամանակների անուանակոչում է, այսինք այնքան հին չէ, ինչ որ կարծւում է Քարահունջի հնութիւնը:
Չեմ ստուգաբանում, միա'յն յիշեցման կարգով, ըստ Արմատականի.
ՀՈՒՆ գետի անցք, գետում ծանծաղ տեղ, անցք, ճամբայ.
ՀՈՒՆՉ ձայն
Կայ նաեւ բարբառային խունջ (խուճուճ-ից) «խրտուիլակ»:
Ամենայն դէպս, ձեռնպահ եմ մնում, քանզի բառը կարող է նաեւ այլ ստուգաբանումներ ունենալ:
Ի դէպ՝ հայերէն «հունջ». անգլերէն եւ գալլերէն «հենջ» ձեւով բառեր չկան:
Ու ինչքան գիտեմ, բրիտանացիք, Ստոնհենջը աստղադիտարան չեն ընդունում, այլ՝ պաշտամունքային կառոյց:
ՈՒ ինչ ա պարզվում` էդ անցքով Արեգակը երևում ա միայն գրիգորյան օրացույցով հաշված մարտի 22-ին, որը ժամանակակից աստղագիտության մեջ ընդունված ա անվանել գարնանային գիշերահավասար:
Կարծում եմ Յուլեան տոմարով էլ Արեւը էդ ծակից պէտք է երեւի:
Պանդուխտ
13.03.2009, 13:47
Մի բան էլ կայ, Քարահունջի կապակցութեամբ, որ պէտք է նկատի առնուի:
Բոլորս, կարծեմ պէտք է համաձնայն լինենք, որ, Քարահունջ հնագիտական տեղանքը, կորցրել է իր նախնական տեսքն ու իրավիճակը: 7500 տարիների ընթացքին, տեղի ունեցած երկրաշարժների պատճառով, բազմաթիւ կառոյցներ քանդուել են, շէնքերի քարերը տարտղնուել են: Մանաւանդ Հայաստանի նման մի երկրում, կառոյցի մի քար, չէր կարող իր տեղում մնալ. 7500 տարի շարունակ, առանց տեղաշարժ կատարելու:
Եթէ տեղաշարժ կատարել են քարերը, ուրեմն՝ 7500 տարի առաջ, ծակերից մոլորակներ կամ աստղեր տեսնելու բացատրութիւնը անտեղի է լինում, քանզի, փաստօրէն, ըստ Հերունուն, քարերի ներկայ դրութեամբ են բացատրւում գարնանային գիշերահաւասարի, եւ միւս 250 ծակերով բացատրւող աստեղային հանդիպումները:
Երբ վերականգնուի Քարահունջի «Աստղադիտարանը», ինչպէս Գառնին վերականգնուեց, այդ ժամանակ ամէն ինչ աւելի բացատրելի կլինի:
Հարգելի գիտնականներ, տենսում եմ, որ այսօր դուք վերաուսումնասիրելով Քարահունջի աստղադիտարանը, եկել եք այն եզրակացության, որ Ակադեմիկոս Պարիս Հերունու գիտահետազտական արշավախումբի շուրջ տաս տարվա հետազոտությունները անիմաստ էին, և եզրահանգումները միայն ծիծաղելի…Պարտական ենք Ձեզ, Ձեր վիթխարի աշխատանքների համար, որ մեզ ետ պահեցիք մոլորություններից, դուք Հայ ազգի արժանի զավակներ, անհամբեր սպասում ենք Ձեր մյուս եզրակացություններին, քանզի տեսնում ենք, որ Ձեր հիմնավորումները միանգամայն հերքում են Պարիս Հերունու հաշվարկները...և նրանք ավելի արդիական են, ավելի են համապատասխանում ժամանակից աշխարհի սկզբունքներին… Տա աստված, որ Ձեր պես արժանի հայորդիները շատ լինեն, որ միշտ ետ պահեն մեզ տարբեր տիպի մոլորությունից...
հա եղբայր, հիմա առաջ բերեմ Հերունու աշխատանքի արդյունքը թող համեմատություն անեն, ով ա աղավաղում ամեն ինչ:
ՏԲ-ի ԿԻՐԱՌՈՒՄԸ
Որոշ հին բառեր կամ նրանց մասերը անհրաժեշտ է կարդալ աջից ձախ,կամ հնարավոր է,մեջտեղից,որովհետեվ հիմա մենք օգտագործում ենք տառերի այլ դասավորում:Եթե որոշ բառերի բացատրությունից,անիմաստ,անկապ,արդյունք է ստացվում,դա նշանակում է ,որ այդ բառերը հին հայկական չեն:
Մասնագետ ես ամեն թեմայից ընդամենը տաս բառ կբացատրեմ սկզբանականի համար:
ա.Մարդիկ
մարդ = մ. ար. դ = արեվին ձգտող մեկը
այր = այ. ր = ես անեմ
հայր = հ. այր = բարձր մարդ
մայր = մ. այր = բարձր (իմ գլխավոր) մարդ
զավակ = զ. ա. վ. ա. կ = աչքիս վրա կյանքի սկզբից
տղա = տ. ղ. ա = կյանքի կենտրոնական հիմք
աղջիկ = աղ. ջ. ի. կ = մաքուր,հաճելի փոքրիկ
յար = յ. ար = իմ արեվը
սիրտ = ս. ի. ր. տ = տեղ որ կրում է մարդու սերը
ասպետ = ասպ. պետ = թամբած, զինված ձիու տեր
բ. Կենդանիներ: Թռչուններ
ձի = ձ. ի = երկարուկ մարմնով
ասպ = ա. ս. պ = սա պատրաստ (թամբած, զինված), այստեղից` ասպետ
քուռակ = քու. ռակ = սկզբից ամրացնող
ջորի = ջ. որ. ի = օրվա հաճելի կենդանի
վագր = վ. ա. գ. ր = գեղեցիկ կյանք վարող
կով = կ. ով = հեղուկ ուտելիք
արծիվ = ար. ծիվ = արևի թռչուն
արագիլ = ար. ա. գ. ի. լ = ճիտ իմ գլխին մի արեվ
շուն = շ. ուն = շատ հիմնական
հավ = հ. ավ = հարող տիրոջը
գ. Աստղագիտություն
Ար(Արեվ) = ա. ր = կյանք տվող
Լուսին = լուս. ին = նա իմ լույսն
մոլորակ = մոլոր. ակ = մոլոր(-աձեվ)շարժվող (լույսի)աղբյուր
Փայլածո = փայլ. ա. ծ. ո = փայլուն եվ տաք ծագման օր
Աստղիկ = աստղի. կ = ասղի կեսը
Լուսաբեր = լուս. ա. բեր = լույս բերողը
Հրատ = հր(հյուր). ատ = կրակի կտոր
աստղ = աստ. ղ = տիեզերքի խտածվածք
հորիզոն = հ. որ. իզ. ո. ն = դեպի ցերեկվա լրիվ ներքեվի ուղին
Քարահունջ(աստղադիտարան) = քար. հ. ու. ն. ջ = հնչող քարեր կամ խոսող քարեր
դ. Բնություն
սար = ս. ա. ր = սիրուն կյանք տվող
քար = ք. ա. ր = ամուր կյանք ունեցող
ջուր = ջ. ու. ր = հաճույք ունի տալ (հաճույք պատճառող)
լիճ = լ. իճ = կանգնած ջրով լիքը
գետ = գ. ետ ք = գեղեցիկ հետք
ծով = ծ. ով = ազատ ջուր
ծիածան = ծ. ի. ա. ծ. ան = իմ առաջ ծագած ազատ բան
գրանիտ = գ. ր. ան. ի. տ = մարդու տուն սիրունացնող
տուֆ = տ. ու. ֆ = ծածկված տեղում է
գոհար = գ. ո. հ. ար = գեղեցիկ հոգի նման արևի
ե. Տղամարդկանց եվ կանանց հայկական անուններ
Արամ = ար. ամ = ԱՐ ի զավակ
Արա = ար. ա = ԱՐ ի կյանք
Արշակ = ար. շ. ակ = արեվով լի աչք
Տիգրան = տ. ի. գ. ր. ան = նա մարդկանց տունը գեղեցկացնող մարդ
Վահագն = վ. ահ. ա. գն = դեպի վտանգը գնացող
Արմինե = ար. մի. նե = նա իմ արեվը
Արաքս = ար. ա. ք. ս = արեվոտ կյանք, տաք եվ սիրելի
Անուշ = ան. ու. շ = նա շատ քաղր է
Նաիրա = նա. ի. ր. ա = նա կյանք անող մարդ
Թամար = թ. ամ. ար = փոքրիկ արեվի պես
զ. Հայաստանի աշխարհագրական անվանումներ
Արմենիա = ար. մեն. իա = Արեվի մարդկանց յան
Հայաստան = հայ. աստան = հայերի երկիր
Արարատ = ար. ար. ատ = ստեղծված հատուկ
Արագած = ար. ա. գ. ած = նա գեղեցկացնում է ԱՐ ի կյանքը
Վան = վ. ա. ն = նա կյանքի մեջ
Սեվան = ս. ե. վան = նա կյանքի հաջորդ սիրտը
Սիփան = ս. ի. պ. ան = ինքը սիրուն կլոր սար
Եփրատ = ե. փր. ատ = մասերը հավասարեցնող ելք
Կիլիկիա = կի. լի. կի. ա = կես ջուր,կես կյանք
Փյունիկիա = փ. յ. ու. ն. ի. կի. ա = հավասար ես ունեմ` այն (ծովային) կեսը եվ (մյուս) կեսը կյանք (ցամաքը)
Էդ տասից 5 հատի մասին ինչ-որ ինֆորմացիա, կամ ինտերնետային աղբյուր կասես? Ուղղակի հետաքրքիր է:
Մի քանիսի նկարները կցում եմ: Նայի եղբայր: Քարահունջի նման կառույցները նեոլիթի ժամանակաշրջանին շատ հատուկ կառույցներ են:
Ա դե Տրիբուն ջան, թեման վաղուց արդեն փակել էինք էլի: Ժամանակին սաղս իրար վիրավորել ու թեման ավարտել էինք: Բերիր նորից հոդված մեջբերեցիր, ոնց ասում են քնած առյուծին արթնացրիր:
Ապեր, ես ուղղակի, ի գիտություն, մի հատ նույն տիպի հետազոտություն էի մեջբերել, ոչ հայ գիտնականի կողմից արված: Ժամանակին, եթե հիշում ես քննարկում էինք, որ միայն մենք չենք, որ կարող ենք նման հետազոտություններ անել: Հիմա, էտ ակադեմիկոսն էլ հավատացած է, որ Եգիպտական բուրգերը ռուսներն են սարքել: Ինչպես կասեր հարգարժան Չամիչը, թեզ է, որը գոյության իրավունք ունի:
Բայց Ղարաբաղի հարցը արդեն լուծված ա ի օգուտ մեզ, էն էլ կռվի դաշտում:
Կեցցես եղբայր: Այ ես էլ հենց դա եմ ասում: Ու չեմ կարծում որ Քարահունջի տարիներն ու ծակերը մեզ օգնել են: Այնպես ինչպես չեն օգնի, եթե մենք կռվի դաշտում հետ բերենք Վասպուրականն ու Տարոնը: Այնպես որ, մշտական հղումներն առ այն, որ մենք պիտի թուրքերին ապացուցենք որ մենք են ու իրանք չեն, անտեղի են: Դա փաստ է, որը ապացուցելու կարիք չունի: րինակ դու ամեն օր ապացուցու՞մ ես, որ արևը ծագում է արևելքում: Չէ: Նույն կերպ էլ պետք չի ապացուցել, որ մենք բնիկ էւնք, իսկ թուրքերը քոչվոր էին: Դա ՓԱՍՏ Է:
Իսկ այս մի կառույց/աստղադիտարանը Ադրբեջանի տարածքում են հայտնաբերել, ու ադրբեջանցի ակադեմիկոս Մեհմեդ Ալիզադեի հավաստմամբ կառուցվել է 12400 տարի առաջ, առաջին հոմոսափիենս, դզող-փչող Սուլեյմանի կողմից:
Այ, սովորեք ադրբեջանցիներից: Գործ անելուց պետք ա սենց անել, որ խոսալու տեղ չլինի:
Բարի օր,
Քարահունջի, 7500 տարի առաջ, աստղադիտարան լինելու առնչութեամբ, հետեւեալ հարցերն են ծագում.
ա-Եթէ աստղադիտարան է եղել, ուրեմն կային աստղագէտներ.
բ-Եթէ կային աստղագէտներ, ուրեմն կար աստղագիտութիւն.
գ-Եթէ կար աստղագիտութիւն, ուրեմն պիտի լինէր գիր, թուանշան, գրագիտութիւն.
դ-Եթէ կային վերեւում յիշուածները, ուրեմն Քարահունջեան ժողովուրդը, շատ աւելի հնուց կազմաւորուած ազգ պէտք է լիներ. առնուազն՝ աստղադիտարանից 2-3 հազարամեակ առաջ, որպէսզի կարենար Քարահունջի կառուցման թուականում, այդքան գիտութիւն ձեռք բերած լինէր: Այսինքն՝ ոչ թէ 7500, այլ 9500 կամ 10000 տարեկան ազգ է(ենք) Քարահունջը կառուցողը:
Նոյնիսկ 7500 տարի առաջ, մարդիկ որսորդ ու թափառիկ հաւաքականութիւն լինելուց դեռ չէին անցել հողամշակ հաւաքականութեան, հետեւաբար քաղաքակրթութեան նախաշէմին լինելուն, իսկ մերոնք՝ քարահունջցիք, ճանաչում էին երկնային մոլորակների շարժումները:
Ինչքան գիտեմ, մարդիկ աստղերի շարժումներով են հետաքրքրուել, ուղղութիւն որոշելու, վար ու ցանքի ժամանակը իմանալու, եւ աստղագուշակութեամբ՝ մարդկանց ապագան իմանալու համար:
Ինչ վերաբերի ծակերի մէջ հայելի դնելուն: Արդարեւ`ժամանակակից հայելին առաջին անգամ վենետիկցիներն են հնարել:
Ապակին, հռոմայեցիների ժամանակ է հնարուել, իսկ հին եգիպտացիք օգտագործել են բրոնզի թիթեղից պատրաստած հայելիներ: Արդ, ի՞նչքան նպատակայարմար է բրոնզի թիթեղից պատրաստած «հայել»ուց դիտել աստղերը, յետոյ՝ Քարահունջը շատ աւելի հին է (Հերունի ©), քան հին եգիպտացիների կողմից բրոնզեայ հայելիներ ստեղծելու ժամանակը:
Քարահունջ անունը, ամենայն հաւանականութեամբ, նոր ժամանակների անուանակոչում է, այսինք այնքան հին չէ, ինչ որ կարծւում է Քարահունջի հնութիւնը:
Չեմ ստուգաբանում, միա'յն յիշեցման կարգով, ըստ Արմատականի.
ՀՈՒՆ գետի անցք, գետում ծանծաղ տեղ, անցք, ճամբայ.
ՀՈՒՆՉ ձայն
Կայ նաեւ բարբառային խունջ (խուճուճ-ից) «խրտուիլակ»:
Ամենայն դէպս, ձեռնպահ եմ մնում, քանզի բառը կարող է նաեւ այլ ստուգաբանումներ ունենալ:
Ի դէպ՝ հայերէն «հունջ». անգլերէն եւ գալլերէն «հենջ» ձեւով բառեր չկան:
Ու ինչքան գիտեմ, բրիտանացիք, Ստոնհենջը աստղադիտարան չեն ընդունում, այլ՝ պաշտամունքային կառոյց:
Կարծում եմ Յուլեան տոմարով էլ Արեւը էդ ծակից պէտք է երեւի:
Պանդուխտ ջան, քո ասածը ոչ թե հարցեր են, այլ ավելի շատ տրամաբանական դատողությունների շղթա: Դատողություններդ իմ կարծիքով ճիշտ են, այն որ եթե 7500 տարի առաջ աստղադիտարան ա եղել, ապա 10000 տարի առաջ էլ պտի կազմավորված լինի:
Ինչ վերաբերվում ա, հայելուն, ապա ինչպես գիտես ամենալավ ու ամենապրիմիտիվ հայելին ջուրն ա, որը բարեբախտաբար միշտ եղել ա ու ոչ մեկը չի հայտնագործել ;)
Իսկ Քարահունջ անունը, քեզ հանգստացնելու համար ասեմ, Հերունին է տվել տեղանքին, այն հայտնի է Զորաց Քարեր անվամբ: Հերունին նրան տվել ա երկրորդ անունը` Քարահունջ, կապելով այն մոտակա Քարահունջ գյուղի հետ: ;)
Իսկ այս մի կառույց/աստղադիտարանը Ադրբեջանի տարածքում են հայտնաբերել, ու ադրբեջանցի ակադեմիկոս Մեհմեդ Ալիզադեի հավաստմամբ կառուցվել է 12400 տարի առաջ, առաջին հոմոսափիենս, դզող-փչող Սուլեյմանի կողմից:
Այ, սովորեք ադրբեջանցիներից: Գործ անելուց պետք ա սենց անել, որ խոսալու տեղ չլինի:
Ոնց, փաստորեն Ադրբեջանում ինչ-որ մի բան կա, որ Հեյդար Ալիևի հետ կապված չի? :o Հաստատ էս Սուլեյմանը Ալիևի նախնին ա եղել, ուրիշ ձև էնտեղ չի կարա լինի :D:D
Ոնց, փաստորեն Ադրբեջանում ինչ-որ մի բան կա, որ Հեյդար Ալիևի հետ կապված չի? :o Հաստատ էս Սուլեյմանը Ալիևի նախնին ա եղել, ուրիշ ձև էնտեղ չի կարա լինի :D:D
Հաստատ, Սուլեյմանը առաջին հոմոսափինսն էր, Հեյդարը վերջին: Ու Հեյդարի մահով հոմոսափիենսների քոքը կտրվեց:
Կեցցես եղբայր: Այ ես էլ հենց դա եմ ասում: Ու չեմ կարծում որ Քարահունջի տարիներն ու ծակերը մեզ օգնել են: Այնպես ինչպես չեն օգնի, եթե մենք կռվի դաշտում հետ բերենք Վասպուրականն ու Տարոնը: Այնպես որ, մշտական հղումներն առ այն, որ մենք պիտի թուրքերին ապացուցենք որ մենք են ու իրանք չեն, անտեղի են: Դա փաստ է, որը ապացուցելու կարիք չունի: րինակ դու ամեն օր ապացուցու՞մ ես, որ արևը ծագում է արևելքում: Չէ: Նույն կերպ էլ պետք չի ապացուցել, որ մենք բնիկ էւնք, իսկ թուրքերը քոչվոր էին: Դա ՓԱՍՏ Է:
Ճիշտ ես, մենք բնիկ ենք, նրանք եկվոր: Սա քննարկումից դուրս է: :)
Ճիշտ ես, մենք բնիկ ենք, նրանք եկվոր: Սա քննարկումից դուրս է: :)
եկվոր չեն քոչվոր են: Եկվորը էդ երբ կենտավրոսի ալֆա աստղի 4-րդ մոլորակից կանաչ գույնի մարդ ա գալիս, իսկ քոչվորը, որ մի այծ ու ձի ունի, ու որտեղ հաստատվում ա, սկի ալարում ա իրա համար արտաքնոց սարքի:
Պանդուխտ
13.03.2009, 16:28
Իրօք՝ յիշեցի. Զօրաց Քարեր, իսկ մօտակայ գիւղի անունն է Քարահունջ: Այս պարագայում, ինչո՞ւ սկզբից աշխատանք կատարուեց Stonհeng-ի հետ համեմատել, եւ համահնչութեան վարկած առաջ բերել:
---
Թուրքերը ո'չ միայն եկուոր եւ քոչուոր են, այլեւ բռնագրաւող: Եկուորը կարող է մերուել, կամ՝ հիւրաբար մեծարուել:
---
հա եղբայր, հիմա առաջ բերեմ Հերունու աշխատանքի արդյունքը թող համեմատություն անեն, ով ա աղավաղում ամեն ինչ:
քուռակ = քու. ռակ = սկզբից ամրացնող
Միայն չհասկացայ՝ ո՞ր լեզուով մեկնաբանում է Նա: Այսինքն՝ երբ «Քուռակ»ը ստուգաբանում է, որպէս «սկզբից ամրապնդող», երեւի մի բան հասկանում է բառի «քու» եւ «ռակ» բաղադրիչներից, անջատ-անջատ, ինչպէս մեծանուն գիտնականն է տարբաղադրել:
Ու Չամիչ ջան, լավ կանես երկու էջը մեկ նույն ստանդարտ հայրենասիրական ֆրազան կրկնելու փոխարեն, մի երկու բառով ասես, թե Քարահունջը ինչպես է նպասոտւմ ասենք, շատ կոնկրետ, Ղարաբաղի հարցը ի օգուտ մեզ լուծելուն: Բացի ընդհանուր ենթադրություններից, որ վաղը մյուս օր թուրքերին բերանը կփակենք, որ մենք ստեղ էինք, երբ իրենք Ալթայում էին, ուրիշ ոչինչ չեմ լսել:
Փաստորեն դու Հայաստանի տարածքում գտնվող ցանկացած կառույցի արժեքայնությունը գնահատում ես Ղարաբաղի հարցին դրական կամ բացասական ծառայելու տեսանկյունից????? Շատ օրիգինալ տրամաբանությամբ ես օժտված: Դե եթե քո տրամաբանությամբ մոտենանք ուրեմն ոչ Գառնու տաճարնա նպաստում, ոչ Գեղարդի վանքը, ոչ էլ անգամ Բյուրականի ժամանակակից աստղադիտարանը: Ու եթե շատ խորանանք ապա հնարավորա Հայաստանում չգտնենք Ղարաբաղյան հարցին դրականորեն նպաստող ոչ մի հանգամանք ու ոչ մի թեմա:
Եկեք բոլոր քննարկվող թեմաները փակենք, բոլոր պատմամշակութային կոթողները անտերության մատնենք, քանի որ մեկա, եթե առաջնորդվենք քո տրամաբանությաբ, դրանցից ոչ մեկ, ոչ մի կերպ չեն նպաստում Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորմանը:
Փաստորեն դու Հայաստանի տարածքում գտնվող ցանկացած կառույցի արժեքայնությունը գնահատում ես Ղարաբաղի հարցին դրական կամ բացասական ծառայելու տեսանկյունից?????
Բա չէ, մենակ աստղագիտական տեսանկյունից:
Օրինակ ես վարկած ունեմ, որ հայերը տիեզերք են բարձրացել: Բռնել են կրակ արտաշնչող 8 դինոզավր, բեռանները պինդ փակել և կապել են քարե սյանը: Այպնես, որ գլուխները մնա ներքև: 10 օր լավ գազազացրել են էդ դինոզավրերին, հետո տիեզերագնացը նստել է քարե սյան վրա, ու ինչ որ հնարամիտ ձևով բացել դինոզավրերի բերանը: Դինոզավրերը, կատաղած սկսել են ինտենսիվ կրակ արտաշնչել, ու ռեակտիվ ուշի շնորհիվ քարե սյունը բարձրացել է օդ: Հասնելով առաջին տիեզերական արագությանը, առաջին հայ տիեզերագնացը բացել է պարանը և դինոզավրերը վայր են ընկել, իսկ ինքը մնացել է տիեզերքը ուսաումնասիրելու:
Բա չէ, մենակ աստղագիտական տեսանկյունից:
Օրինակ ես վարկած ունեմ, որ հայերը տիեզերք են բարձրացել: Բռնել են կրակ արտաշնչող 8 դինոզավր, բեռանները պինդ փակել և կապել են քարե սյանը: Այպնես, որ գլուխները մնա ներքև: 10 օր լավ գազազացրել են էդ դինոզավրերին, հետո տիեզերագնացը նստել է քարե սյան վրա, ու ինչ որ հնարամիտ ձևով բացել դինոզավրերի բերանը: Դինոզավրերը, կատաղած սկսել են ինտենսիվ կրակ արտաշնչել, ու ռեակտիվ ուշի շնորհիվ քարե սյունը բարձրացել է օդ: Հասնելով առաջին տիեզերական արագությանը, առաջին հայ տիեզերագնացը բացել է պարանը և դինոզավրերը վայր են ընկել, իսկ ինքը մնացել է տիեզերքը ուսաումնասիրելու:
Չէ, Էլմո ջան, քո վարկածը գիտության բնագավառից չի ու ոչ մի փաստով չի հիմնավորվում: ;)
Օրինակ ես վարկած ունեմ, որ հայերը տիեզերք են բարձրացել: Բռնել են կրակ արտաշնչող 8 դինոզավր, բեռանները պինդ փակել և կապել են քարե սյանը: Այպնես, որ գլուխները մնա ներքև: 10 օր լավ գազազացրել են էդ դինոզավրերին, հետո տիեզերագնացը նստել է քարե սյան վրա, ու ինչ որ հնարամիտ ձևով բացել դինոզավրերի բերանը: Դինոզավրերը, կատաղած սկսել են ինտենսիվ կրակ արտաշնչել, ու ռեակտիվ ուշի շնորհիվ քարե սյունը բարձրացել է օդ: Հասնելով առաջին տիեզերական արագությանը, առաջին հայ տիեզերագնացը բացել է պարանը և դինոզավրերը վայր են ընկել, իսկ ինքը մնացել է տիեզերքը ուսաումնասիրելու:
__________________
Եվ ինչով է քո վարկածը նպաստում Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորմանը?????????
Եվ ինչով է քո վարկածը նպաստում Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորմանը?????????
Բայց նպաստում ա աստղագիտությանը:
Չէ, Էլմո ջան, քո վարկածը գիտության բնագավառից չի ու ոչ մի փաստով չի հիմնավորվում: ;)
Հիմնավորվում ա: Ես ժայռապատկեր ունեմ էդ թեմայով, եթե ցանկություն կա, կարող եմ տեղադրել:
Բայց նպաստում ա աստղագիտությանը:
Իսկ ինչովա աստղագիտությունը նպաստում Ղարաբաղյան հարցի կարգավորմանը?????
Իսկ ինչովա աստղագիտությունը նպաստում Ղարաբաղյան հարցի կարգավորմանը?????
Բայց ո՞վ ա ասել, որ պարտադիր պետք ա նպաստի: Ես նման բան չեմ հիշում:
Մենակ մի բան ասեմ: Ոչ մի գիտնական, ոչ մի մարդ, որի նպատակը ճշմարտությունը ու իրական գիտությունը պարզելն ա, երբեք չի ծաղրի մի այլ գիտնականի աշխատանքը, ինչքան էլ որ այն չընդունի: Ոչ մեկի աշխատանքը ծաղրելու ենթական չի: Քննադատել ինչքան ուզում եք: Բայց երբ սկսում եք ծաղրել, դա ցույց է տալիս ձեր անկարողությունը այդ աշխատանքը քննադատելու գործում :)
Լավ էր ասված:)
Չե, վստահ չեմ, քանի որ ինքս այդ ժամանակ չեմ ապրել: Բայց նվազագույնը հասկանում եմ, որ եթե Քարահունջը կառուցվել է մոտ մ.թ.ա 5500-ի կողմերը, ապա դա համընկնում է միջին ու ուշ նեոլիթին:
Մտածել է պետք...
Հայրենասիրությունը հաստատ Քարահունջի երկու ծակից աստեղերին կամ արեգակին (տարվա մեջ մի քանի օր) նայելով չի ապացուցվում կամ ժխտվում:
Այդ թվում... և:
Ու Չամիչ ջան, լավ կանես երկու էջը մեկ նույն ստանդարտ հայրենասիրական ֆրազան կրկնելու փոխարեն, մի երկու բառով ասես, թե Քարահունջը ինչպես է նպասոտւմ ասենք, շատ կոնկրետ, Ղարաբաղի հարցը ի օգուտ մեզ լուծելուն: Բացի ընդհանուր ենթադրություններից, որ վաղը մյուս օր թուրքերին բերանը կփակենք, որ մենք ստեղ էինք, երբ իրենք Ալթայում էին, ուրիշ ոչինչ չեմ լսել:
Քիչ է՞:
մեր նախնիները 7500 տարի առաջ ռադիոֆիզիկայով էին զբաղված
Ինչ-որ չեմ նկատել, որ ստեղ մեկը տենց բան ասած լինի...:think
Քարահունջի նմանությամբ շինույթուններ ամբող եվրոպայով մեկ մի տաս հատ կլինի, բացի Սթոունհենջից; Բայց չգիտես ինչի մենք մտածում ենք, որ առաջինը պիտի Քարահունջը եղած լինի, իսկ մնացածի եթե ոչ շինարարները, ապա նվազագույնը գլխավոր կոնստրուկտորը պիտի հայ լինի:
Ամեն ինչ պարզ է: Ֆիզիկական ու քիմիական ուսումնասիրության մեթոդներով պարզվել է, որ Հայկական լեռնաշխարհում առկա Քարահունջները կառուցվել են քո նշածներից ԱՎԵԼԻ ՇՈՒՏ:
Փաստորեն դու Հայաստանի տարածքում գտնվող ցանկացած կառույցի արժեքայնությունը գնահատում ես Ղարաբաղի հարցին դրական կամ բացասական ծառայելու տեսանկյունից
չէ, դու ես դրանք միշտ թուրքերի որևէ բան ապացուցելու տեսանկյունից դիտարկու; Ես էլ փարձում պրակտիկ օրինակի վրա հասկանալ, թե ինչ ես ուզում ապացուցել:
Եկեք բոլոր քննարկվող թեմաները փակենք, բոլոր պատմամշակութային կոթողները անտերության մատնենք, քանի որ մեկա, եթե առաջնորդվենք քո տրամաբանությաբ, դրանցից ոչ մեկ, ոչ մի կերպ չեն նպաստում Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորմանը:
Այնքան որքան չի նպաստում թուրքերին այս տարածաշրջանում տեր լինել կամ չլինելը ապացուցելուն…
Այ հիմա հասկացանք իրար:
Իսկ բացի թուրքերին որևէ բան ապացուցելուց, ու աչքները մտցնելուց, որի մասին դու մի քանի անգամ շեշտել ես, Լիոնն էլ ի միջի այլոց, ուրիշ որևէ բան կարող եք ասել, թե՞ համարենք հարցը փակված:
Եվ ինչով է քո վարկածը նպաստում Ղարաբաղյան հիմնահարցի կարգավորմանը?????????
Որ թուրքերը հասկանա, որ մենք կարանք տենց խաղեր կանք դինոզավրների հետ, կհասկանան նաև, որ մեր հետ գլուխ դնել պետք չէ, ու կթողնեն, ռադները կքաշեն իրենք միջին ասիական տափաստանները:
Լավ էր ասված:)
Մտածել է պետք...
Այդ թվում... և:
Քիչ է՞:
Ինչ-որ չեմ նկատել, որ ստեղ մեկը տենց բան ասած լինի...:think
Ամեն ինչ պարզ է: Ֆիզիկական ու քիմիական ուսումնասիրության մեթոդներով պարզվել է, որ Հայկական լեռնաշխարհում առկա Քարահունջները կառուցվել են քո նշածներից ԱՎԵԼԻ ՇՈՒՏ:
Լիուն, խոսք չունեմ: Անկեղծ: Այ սնեց էլ գիտություն եք անում: Բառացիորեն անում եք, ավելի շուտ ԱՆՈՒՄ ԵՔ, կամ շինում եք:
Ի՞նչ պատասխանեմ օրինակ քո «մտածել է պետք» կամ «քիչ է» ֆրազաներին:
Պետք չի:
Մի բան էլ շատ ա…
Լուսաբեր
14.03.2009, 15:46
Լիուն, խոսք չունեմ: Անկեղծ: Այ սնեց էլ գիտություն եք անում: Բառացիորեն անում եք, ավելի շուտ ԱՆՈՒՄ ԵՔ, կամ շինում եք:
Ի՞նչ պատասխանեմ օրինակ քո «մտածել է պետք» կամ «քիչ է» ֆրազաներին:
Պետք չի:
Մի բան էլ շատ ա…
Տրիբուն ջան, բայց պետք չի, որ ամեն գրառման պատասխանես :think ուղղակի կարելիա մտածել...:))
Հ.Գ. Ջնջեք, եթե թեմայի հետ կապ չունի,բայց վերևի գրառումն էլ չմոռանաք :)
ուղղակի կարելիա մտածել
ինչի՞ մասին
Այնքան որքան չի նպաստում թուրքերին այս տարածաշրջանում տեր լինել կամ չլինելը ապացուցելուն…
Այ հիմա հասկացանք իրար:
Իսկ բացի թուրքերին որևէ բան ապացուցելուց, ու աչքները մտցնելուց, որի մասին դու մի քանի անգամ շեշտել ես, Լիոնն էլ ի միջի այլոց, ուրիշ որևէ բան կարող եք ասել, թե՞ համարենք հարցը փակված:
Տրիբուն ջան, ոչ միայն թուրքերին, այլև ողջ աշխարհին խնդիր ունենք ցույց տալու մեր իրական պատմությունը:
Ի՞նչ պատասխանեմ օրինակ քո «մտածել է պետք» կամ «քիչ է» ֆրազաներին:
:):D:) Կարճությունը տաղանդի մայրն է... :)
Պետք չի:
Այսինքն, ապեր, որ... մտածելա պետք, քննարկել, այսինքն... հաշվից չհանել այս ամենը:
Մի բան էլ շատ ա…
Իսկ ինչու է շա՞տ:
Հ.Գ. Հեսա Նորին մեծություն Չուկը կգա ու այս ամենի համար մեզ մի լավ դիտողություն կանի:D
Պանդուխտ
14.03.2009, 21:56
Երբ հայ պատմաբանը, անտիկ ժամանակաշրջանի վերաբերեալ ստէ, այնժամ, համեմատաբար նոր ժամանակաշրջանների վերաբերեալ նրա ճիշտն էլ կարող է կասկածի տակ դրուի:
Ambrosine
14.03.2009, 22:31
Ամեն անգամ վախով եմ այս թեման մտնում կամ էլ չեմ մտնում, որ հանկարծ ինչ-որ վիրավորանքներ չկարդամ: Լավ, դա մի կողմ թողնենք ու անդրադառնանք խնդրո առարկային...
Ես ուզում եմ հասկանալ այս թեման բացելու ու քննարկելու իմաստը... ինչ-որ մեկը ձեզնից կասկածում է, որ հայ է? Ինչ-որ մեկը չգիտի, որ իր պապերը հայեր են եղել? Ինձ կոնկրետ լրիվ բավարար է իմանալ, որ ես հայ եմ, իմ նախնիները հայեր են, ես մտածելու բան չունեմ: Ընդհանրապես, հայ ազգի ներիկայացուցիչները մտածելու բան չունեն. մենք ոչ եկվորներ ենք, ոչ խառնուրդներ ենք, ոչ կիսավայրենի-կիսաքոչվոր տարր ենք....
այս քննարկումով մենք կասկածի տակ ենք դնում մեր ինքնությունը: ՍԱ նման է նրան, որ թեմա բացենք ու սկսենք քննարկել ցեղասպանության լինելու և չլինելու հանգամանքը, ինչը միանգամից ավտոմատ կասկածի տակ կառնի եղելությունը:
Առաջին գրառման մեջ հստակ նշված է, որ հետաքրքիր կլինի փաստեր տեղադրել այս թեմայի շուրջ, քարտեզներ և այլն, բայց դուք այստեղ իրար <<կծելով>> եք զբաղված: Ու բնավ մի անհանգստացեք ադրբեջանցիների ասածների վերաբերյալ, որովհետև իրենք պիտի անհանգստանան, քանի որ հուլիսին միջազգային գիտաժողով է լինելու, որը կազմակերպել է ԵՊՀ-ի իրանագիտության ամբիոնը. արդեն 2 տասնյակ երկրների գիտնականներ մասնակցելու հայտ են ներկայացրել: Քննարկելու են ադրբեջանցիների ծագումը: Ադրբեջանցիները արդեն խառնվել են իրար: Անհանգստացած են. սա էլ նրանց թերարժեքության բարդույթի մասին է խոսում: Չհավասարվենք նրանց
Միանգամից ասեմ, որ հորջորջվող թուրք-ադրբեջանական եղբայրական ու ցեղակից ազգ կամ 1 ժողովուրդ 2 պետություն հասկացությունները լրիվ քաղաքական են: Նրանք ոչ մի ընդհանուր բան չունեն: Ադրբեջանցիները կան նույնն է թե Կովկասի թաթարները, ավելի կապված են իրանցիների հետ, քան թե թուրքերի: Օրինակ, ադրբեջանցիները շիա մահմեդական են, ինչպես և իրանցիները, իսկ թուրքերը՝ սուննի: Իսկ շիաների ու սուննիների հակամարտությունների մասին բոլորը գիտեն: Բացի այդ, նրանց նախնիներն էլ նույնը չեն: Շատ չմանրանամ, միայն նշեմ, որ իրենց նախնիները Հայաստանի տարածքում հաստատվելու համար իրար էին վերացնում
Իմ սուբյեկտիվ կարծիքով, այս թեման իրեն սպառել է
Երբ հայ պատմաբանը, անտիկ ժամանակաշրջանի վերաբերեալ ստէ, այնժամ, համեմատաբար նոր ժամանակաշրջանների վերաբերեալ նրա ճիշտն էլ կարող է կասկածի տակ դրուի:
Եվ ով ու երբ է ստե՞լ:
Այ հիմա հասկացանք իրար:
Իսկ բացի թուրքերին որևէ բան ապացուցելուց, ու աչքները մտցնելուց, որի մասին դու մի քանի անգամ շեշտել ես, Լիոնն էլ ի միջի այլոց, ուրիշ որևէ բան կարող եք ասել, թե՞ համարենք հարցը փակված:
Մինչ Քարահունջի հետ կապված հարցը փակելը Տրիբուն ջան, կցանկանաի նախ հակիրճ իմի բերեինք մեր ասելիքը:
Որքան հասկացա դու ոմանց նման, կասկածի տակ չես դնում Քարահունջի աստղադիտարան լինելը, եվ համարում ես որ այն արժանի է լուրջ ուշադրության եվ ուսումնասիրության ինչպես մեր, այնպես էլ միջազգային հանրության կողմից: Դու դեմ ես արտահայտվում այն հանգամանքին, որ հայերը աշխարհով մեկ բարձրաձայն բղավելով Քարահունջը հռչակում են որպես աշխարհի ամենահին աստղադիտարան: Եվ այստեղ դու շատ կարեվոր հանգամանք հաշվի չես առնում: Չնայած ինչ որ չի երեվում որ աշխարհը լսած լինի:
Քարահունջը որպես 7500 տարի հնություն ունեցող աստղադիտարան հռչակել է ոչ թե ինչ որ տեղից վերկացած պատահական հայ, այլ խոշոր գիտնական ՊԱՐԻՍ ՀԵՐՈՒՆԻՆ: Հնարավոր է որ իմ մտքում նրա ասածների հետ կապված ինչ որ կասկածներ ունենամ, բայց ես ով եմ այդ բնագավառում. որ ինձ իրավունք վերապահեմ միանշանակ հերքել գիտնականի հետազոտության արդյունքները, դեռ մի բանել ծիծակեմ վրան: նա այսպիսի հետեվության հանգել է տարիների քրթնաջան ուսումնասիրությունների արդյունքում: Իսկ դուք մեկ օրում, առանց անգամ նրա վարկածներին լուրջ ծանոթանալու, մեկ հարվածով ամեն ինչ հավասարեցնում եք 0-Ի:
նման հետեվության հանգելը այնքան էլ ֆանտաստիկա չէ որքան կարող է թվալ առաջին հայացքից, քանի որ ինչպես արդեն նշել եմ 20000 տարվա հնություն ունեցող մարդկային ոսկորներ երկիր մոլորակի վրա արդեն գտնվել են: Եթե մարդը գոյություն է ունեցել 20000 տարի առաջ ապա 7500 տարի առաջ գոնե պիտի ունենար թեթեվ աստղադիտարան: Իսկ այն որ նման հնություն ունեցող ոսկորներ Հայաստանի տարածքում չեն գտնվում դա պատահական չէ: Պատճառը շատ պարզ է, ոչ մի լուրջ ուսումնասիրություններ, պեղումներ, միջազգային մասնագետների աջակցությամբ չի արվում:
Եվ քանի դեռ մենք ինքներս լուրջ չենք մոտենում Քարահունջին, համարելով այն ընդամենը քարերի անպետք կույտ, հնարավոր չէ ակնկալել որ աշխարհը կհետաքրքրվի եվ կսկսի ինչ որ քայլեր անել այն ուսումնասիրելու ուղությամբ: Թող գան, ուսումնասիրեն եվ ինչու չէ թող հերքեն Հերունու վարկածները:
Լինելով հայ, մենք պետք է փայփայենք մեր երկրի ամեն մի անկյունը, չանտեսենք եվ ուշադրություն դարձնենք ցանկացած տեղանքի, արժեքավորենք ամեն մի նոր հայտնագործություն:
Ոչ ոք բացի Հերունուց մինչ այժմ Քարահունջը չի հռչակել որպես աշխարհի ամենահին աստղադիտարան, եվ չունի դրա իրավունքը: Եվ ոչ ոք իրավունք չունի հակառակը պնդել քանի դեռ հակառակը չի ապացուցել:
Ես ուզում եմ հասկանալ այս թեման բացելու ու քննարկելու իմաստը... ինչ-որ մեկը ձեզնից կասկածում է, որ հայ է? Ինչ-որ մեկը չգիտի, որ իր պապերը հայեր են եղել? Ինձ կոնկրետ լրիվ բավարար է իմանալ, որ ես հայ եմ, իմ նախնիները հայեր են, ես մտածելու բան չունեմ: Ընդհանրապես, հայ ազգի ներիկայացուցիչները մտածելու բան չունեն. մենք ոչ եկվորներ ենք, ոչ խառնուրդներ ենք, ոչ կիսավայրենի-կիսաքոչվոր տարր ենք....
այս քննարկումով մենք կասկածի տակ ենք դնում մեր ինքնությունը: ՍԱ նման է նրան, որ թեմա բացենք ու սկսենք քննարկել ցեղասպանության լինելու և չլինելու հանգամանքը, ինչը միանգամից ավտոմատ կասկածի տակ կառնի եղելությունը:
Ճիշտ ես ասում Աստղ ջան: Իրոք, գոնե ծագման մասով մենք նման խնդիր չունենք: Բոլորս էլ համոզված ենք, որ մենք ստեղ բնիկ ենք: Էդ դեպքում էլ ինչ ենք ուզում իրար ապացուցել: Առաջարկում եմ, այս թեման փակել, իսկ մնացած աստղադիտարանային քննարկումները տեղափոխել Զորաց Քարեր թեման:
Առաջին գրառման մեջ հստակ նշված է, որ հետաքրքիր կլինի փաստեր տեղադրել այս թեմայի շուրջ, քարտեզներ և այլն, բայց դուք այստեղ իրար <<կծելով>> եք զբաղված: Ու բնավ մի անհանգստացեք ադրբեջանցիների ասածների վերաբերյալ, որովհետև իրենք պիտի անհանգստանան, քանի որ հուլիսին միջազգային գիտաժողով է լինելու, որը կազմակերպել է ԵՊՀ-ի իրանագիտության ամբիոնը. արդեն 2 տասնյակ երկրների գիտնականներ մասնակցելու հայտ են ներկայացրել: Քննարկելու են ադրբեջանցիների ծագումը: Ադրբեջանցիները արդեն խառնվել են իրար: Անհանգստացած են. սա էլ նրանց թերարժեքության բարդույթի մասին է խոսում: Չհավասարվենք նրանց
Շատ լավ բան են մտածել մերոնք :hands
Դուրս եկավ: Թե չէ, էդ ապուշներից ով առավոտը շուտ ա զարթնում, հայերի մասին մի <<տեսություն>> ա հնարում:
Միանգամից ասեմ, որ հորջորջվող թուրք-ադրբեջանական եղբայրական ու ցեղակից ազգ կամ 1 ժողովուրդ 2 պետություն հասկացությունները լրիվ քաղաքական են: Նրանք ոչ մի ընդհանուր բան չունեն: Ադրբեջանցիները կան նույնն է թե Կովկասի թաթարները, ավելի կապված են իրանցիների հետ, քան թե թուրքերի: Օրինակ, ադրբեջանցիները շիա մահմեդական են, ինչպես և իրանցիները, իսկ թուրքերը՝ սուննի: Իսկ շիաների ու սուննիների հակամարտությունների մասին բոլորը գիտեն: Բացի այդ, նրանց նախնիներն էլ նույնը չեն: Շատ չմանրանամ, միայն նշեմ, որ իրենց նախնիները Հայաստանի տարածքում հաստատվելու համար իրար էին վերացնում
Ճիշտ ես:
Իմ սուբյեկտիվ կարծիքով, այս թեման իրեն սպառել է
Էդ ա էլի: Թեման վաղուց սպառել էինք, ամեն ինչ խոսվել էր: Էն էլ Տրիբունը վերցրեց ու Հայերի ծագման թեմայի մեջ ռուսների ծագման մասին հոդված դրեց ու էլի սկսվեց նույն զրույցները: :)
Էն էլ Տրիբունը վերցրեց ու Հայերի ծագման թեմայի մեջ ռուսների ծագման մասին հոդված դրեց ու էլի սկսվեց նույն զրույցները:
Ապեր, ռուսների ծագման մասին չէր: Մարդկության ծագման մասին էր, այդ թվում հայերի: Ռուս ակադեմիկ մարդ ա, գիտնական, լուրջ ուսումնասիրություններ ա արել, ու պարզել ա, որ բոլորը, այդ թվում հայերը, ծագել են ռուսներից: … :))))) դրա համար էլ էս թեմայի տակ դրեցի, որպես այլընտրանքային տեսություն; Դուք չե՞ք անընդհատ ասում, որ բոլոր թեզերն էլ կյանքի իրավունք ունեն, ու պիտի խորությամբ ուսումնասիրվեն;
Դե խնդրեմ, թեզ ա, ուսումնասիրեք :)))))))
Ապեր, մի հատ ցույց կտաս, թե որտեղ է քո մատնանշած ուկրաինական հեղինակի այդ հիպոթեզում խոսք գնում հայերի ծագման մասի՞ն:)
Ապեր, մի հատ ցույց կտաս, թե որտեղ է քո մատնանշած ուկրաինական հեղինակի այդ հիպոթեզում խոսք գնում հայերի ծագման մասի՞ն:)
Первыми людьми на Земле были русские? (http://kp.ru/daily/24231.3/431238/)
հեսա հոդվածը, կարդա Լիոն ջան
թարգմանեմ, թե հասկացար միքտս ?
Первыми людьми на Земле были русские? (http://kp.ru/daily/24231.3/431238/)
հեսա հոդվածը, կարդա Լիոն ջան
թարգմանեմ, թե հասկացար միքտս ?
Հասկացա, եղբայր, բայց այդ դեպքում ցանկացած ազգի պատմաբան, եթե ասի, որ իր ազգն է երկրագնդի վրա առաջինը եղել, պետք է քննարկվի այստե՞ղ:
Պանդուխտ
17.03.2009, 16:26
հուլիսին միջազգային գիտաժողով է լինելու, որը կազմակերպել է ԵՊՀ-ի իրանագիտության ամբիոնը. արդեն 2 տասնյակ երկրների գիտնականներ մասնակցելու հայտ են ներկայացրել: Քննարկելու են ադրբեջանցիների ծագումը: Ադրբեջանցիները արդեն խառնվել են իրար: Անհանգստացած են. սա էլ նրանց թերարժեքության բարդույթի մասին է խոսում: Չհավասարվենք նրանց
Առանձին թեմա կը բանա՞ս: Այժմից սկսենք քննարկել ադրբեջանցիների ինչ լինելը:
Ախ Տրիբուն, Տրբուն...
Ափսոս, եթե այսօր չեք եղել Մոսկվա կ/թ-ում Արտակ Մովսիսյանի ֆիլմի պրեզենտացիային: Այնտեղ, ի թիվս այլ հետաքրքիր նյութերի, հստակորեն ասվում էր, որ /ուշադիր/, Մեծամորում գործել է աստղադիտարան մ.թ.ա. 2800 թվականներին: Այս փաստը ընդունել են գերմանաի մի քանի գիտնականներ /ափսոս, անունները չեմ հիշում, թե չէ կգրեի/, ինչպես նաև 1961 թ-ին կայացած աստղագետների միջազգային կոնգրեսը:
Բաաա...:)
Ախ Տրիբուն, Տրբուն...
Ափսոս, եթե այսօր չեք եղել Մոսկվա կ/թ-ում Արտակ Մովսիսյանի ֆիլմի պրեզենտացիային: Այնտեղ, ի թիվս այլ հետաքրքիր նյութերի, հստակորեն ասվում էր, որ /ուշադիր/, Մեծամորում գործել է աստղադիտարան մ.թ.ա. 2800 թվականներին: Այս փաստը ընդունել են գերմանաի մի քանի գիտնականներ /ափսոս, անունները չեմ հիշում, թե չէ կգրեի/, ինչպես նաև 1961 թ-ին կայացած աստղագետների միջազգային կոնգրեսը:
Բաաա...:)
Երեւանում կայացել է «Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» ֆիլմի շնորհանդեսը
/PanARMENIAN.Net/ Այսօր Երեւանի «Մոսկվա» կինոթատրոնում կայացել է «Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» գիտա-փաստագրական ֆիլմի շնորհանդեսը: Ֆիլմը լրիվ դահլիճ հավաքեց: Դա Հայաստանի մասին գիտական ֆիլմերից երրորդն է, որոնք նկարահանվել են «Իկար» ՓԲԸ-ում: Առաջին երկու ֆիլմերը` «Տիգրան Մեծը» եւ «Նեմրութը» նույնպիսի հաջողություն են ունեցել:
«Դարեր ի վեր լեզուն եւ գիրը հայերի համար եղել են որ միայն հաղորդակցության միջոց, այլեւ ազգային նույնության կարեւորագույն բաղկացուցիչ, ունիկալ տեղ են զբաղեցրել ազգային արժեհամակարգում»,- շնորհանդեսին հայտնել է ՀՀ կրթության եւ գիտության նախարար Սպարտակ Սեյրանյանը:
«Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» ֆիլմի ստեղծողները, հիմնվելով զանազան պատմական աբղյուրների բազմաթիվ փաստերի, մանրամասների վրա, պատմում են գրչության մասին ընդհանրապես եւ մասնավորապես հայկական գրերի մասին:
«Ֆիլմում ներկայացված է Հայաստանի նախամաշտոցյան շրջանի հարուստ գրչական մշակույթը»,- նշել է ֆիլմի պրոդյուսեր Արտակ Մովսիսյանը: Նրա խոսքով, ֆիլմի ստեղծողները փորձել են պատմել վաղ հայկական գրերի մասին:
Արտակ Մեսրոպյանը նաեւ հաղորդել է, որ «Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» ֆիլմը թարգմանվում է անգլերեն, որից հետո հեղինակները ծրագրում են ֆիլմ նկարել Մեսրոպ Մաշտոցի եւ նրա աշխատանքի մասին:
Խոնարհվում եմ Արտակ Մովսիսյանի նման մարդկանց առջև: Ափսոս չէի իմացել սրա մասին, անպայման կգայի:
Ամեն դեպքում իմ ասած ֆիլմերը նկարահանվում են, ուղղակի վավերագրական :hands
Ի դեպ, կարողա իմանաք, ֆիլմը որտեղից կարելի է գտնել?
Խոնարհվում եմ Արտակ Մովսիսյանի նման մարդկանց առջև: Ափսոս չէի իմացել սրա մասին, անպայման կգայի:
Ամեն դեպքում իմ ասած ֆիլմերը նկարահանվում են, ուղղակի վավերագրական :hands
Ի դեպ, կարողա իմանաք, ֆիլմը որտեղից կարելի է գտնել?
Ի դեպ, Արտակ Մովսիյանը անցած տարվանից ԵՊՀ-ում պատմություն առարկան ա դասավանդում:
Ախ Տրիբուն, Տրբուն...
Ափսոս, եթե այսօր չեք եղել Մոսկվա կ/թ-ում Արտակ Մովսիսյանի ֆիլմի պրեզենտացիային: Այնտեղ, ի թիվս այլ հետաքրքիր նյութերի, հստակորեն ասվում էր, որ /ուշադիր/, Մեծամորում գործել է աստղադիտարան մ.թ.ա. 2800 թվականներին: Այս փաստը ընդունել են գերմանաի մի քանի գիտնականներ /ափսոս, անունները չեմ հիշում, թե չէ կգրեի/, ինչպես նաև 1961 թ-ին կայացած աստղագետների միջազգային կոնգրեսը:
Բաաա...:)
Լիոն, դու տենց էլ չհասկացար ես ինչ եմ ոզում ասել, եղբայր: Տպավորություն ես ստեղծում, որ ես դեմ եմ աստղադիտարաններին: Չէ, ընկեր, խելքս գնում ա աստղադիտարանների համար: Գիտե՞ս քանի անգամ եմ աստղերի տակ սեր բացատրել: Ո՞նց կարող ա ես աստղադիտարան չսիրեմ, այն էլ այդքանի հին:
Ապեր, ինձ միայն անհանգստացնում է այն հարցը, որ մի հատ հաստատված կամ չհաստատված աստղադիտարանը որոշ մարդկանց ազգային ինքնագիտակցության մեջ կարող է այդքան որոշիչ տեղ զբաղեցնել: Եթե մեր ազգային ինքանգիտակցության համար Քարահունջի աստղադիտարանն այդքան որոշիչ նշանակությոն ունի, ինչպես Չամիչը նշեց, ապա, Լիոն ջան, մենք էլ գոյատեվելու իրավունք չունենք: Դու պատեկարցնու՞մ ես, որ հսկայական մշակութային ժառանգություն թողած ազգը, կախվել է մի հատ աստղադիտարանից ու փորձում է ապացուցել դրա առաջինը լինելը: Ինչ տխուր ա:
Եղբայր, մի հատ Քարահունջի աստղադիտարանով վերածնված ազգային ինքնագիտակցությամբ հայը, առաջին իսկ հարմար պահին, չիշիկ կանի Քարահունջի հենց առաջին քարի կողքին:
Լիոն ջան, պատմական ու մշակութային ժառանգության պահպանման հետ կապված այնքան արդիական խնդիրներ կան այսօր Հայաստանում, որ Քարահունջի առաջին աստաղդիտարան լինելը այդ ցանկում զբաղեցնում է վերջին տեղերից մեկը:
Երևանի կենտրոնում, Էրեբունու ամրոցը սարքել են հասարակական զուգարան, իսկ թանգարանի վիճակն ուղղակի ողորմելի է: Գառնի-Գեղարդ ուղղությամբ երկու հատ տուրիստ են գնում, որ մի հատ նորմալ բան տեսնեն, առաջին բանը որ հանդիպում են, ձորում թափված աղբակույտերն են, խորոված քյաբաբն ու դհոլ զուռնայով տնգլտաշին: Զվարթնոցի մասին համարյա մոռացել են: Սանահին, Հաղպատ, Հաղարծինի կողմերը հեսա ծառ չի մնալու, իսկ դուք ընկել եք մի հատ Քարահունջի հետևից, որ ազգային ինքնագիտակցություն բարձրացնենք:
Էսօր արդեն, ապաշնորհների պատճառով, Հայաստանից մի միլիոն մարդ գնացել է: Սենց բան մեկ էլ Ցեղասպանության ժամանակ էր եղել: Քանի՞ հայի ազգային ինքնագիտակցությունն ա ստիպել մնալ Սիսիանում, Քարահունջի կողքը՝ Վալդիվաստովսկ գնալու փոխարեն: Ընկեր, երկիրը հելել տեղից գնում ա, իսկ դուք ազգային ինքնագիտակցություն եք ուզում բարձրացնել երկու քարով ու դրանց հորիզոնական ծակերով:
Լիոն ջան, թող Քարահունջը աստղադիտարան լինի, թող բալիստիկ հրթիռների արձակման առաջին կենտրոնը լինի՝ կողքից սնդիկի հանքերով: Իմ համար մեկ ա եղբայր: Ինձ մի բան ասա, ոնց անենք, որ մեր էն ունեցածի, որի մասին ամբողջ աշխարհը գիտի ու որով հպարտանում ենք, հերը վերջնականապես չանիծենք, ու մի հիսուն տարի հետո էլ Հայաստանում հայ մնացած լինի, որ Քարահունջի ծակերից աստղերին նայի: Ո՞նց անենք, որ էս մի կտոր մնացած հայրենիքի սահմանները պաշտպանող բանակ լինի: Ո՞նց անենք, որ թուրքերից բեթար Երևանի հետ վարվող քաղաքապետը, մինչև Քարահունջին հասնելը, Էրեբունու ամրոցը իրացման տարածք չհայտարարի ու տեղը հերթական անճոռնի շինությունը չկառուցի: Ո՞նց անենք, որ Գեղարդ հյուր տանելուց ամոթից գետինը չմտնենք:
Ընկեր, իմ համար էտ Մեծամորի աստղադիտարանի մասին կինոն, մեր ցավալի իրականության ծաղրն է: Լուրջ մարդը էտ կինոն նայելուց հետո, դուրս կգա որ սենց հնագույն ու փաահեղ քաղաքակրթություն կերտողների մշակույթի հետ ծանոթանա, ու ռաստ կգա աղբակույտի՝ բարձր ազգային ինքնագիտակցությամբ թափված, երեկոյան կողմ, երբ բոլոր աստղասեր հայերը դուրս են գալիս փողոց աստղագիտությամբ զբաղվելու:
Հա, քանի չեմ մոռացել, հենց առաջին հնարավորության դեպքում, այդ ֆիլմը դիտելու եմ, քանի որ համոզված եմ, որ շատ հետաքրիր ֆիլմ կլինի:
Ի միջայլոց մի քանի օր առաջ ձեռս վիդեո ֆայլ էր ընկել: Մի հատ պրոֆեսր աստղային քարտեզի վրա գիծ միծ էր քաշում, հետո հայկական տառերը վերածում էր թվերի ու ըստ էդ թվերի էդ գծերը միացնում էր իրար, հետո տանում էր միացրած գծերի անկյան կիսորդը ու են հին կետերի վրայից զուգահեռ գծեր էր տանում դեպի սկզբում գծած գիծը՝ մինչև հատվելը: Ստացված կետերը սահուն կորով միացնում էր ու գիտե՞ք ինչ էր ստանում: Հայկական լեռնաշխարհի ջերմաստիճանի տատանման գրաֆիկը ըստ տարվա եղանակները :o Դրանով «ապացուցում» էր մեր այբբուբենի 10 000 տարեկան լինելը:
Իհարկե եթե աստղագիտությունից ժեշտի մակարդակի գիտելիքներ ունենայի, հաստատ հավատալու էի ու էս թեմայում ըդնիմախոսների հետ կատաղի վիճեի, բայց էդ գիտնական ձաձան մի բան բաց էր թողել:
Պրեցեսիա երկրի առանցքի պտույտը 25 765 տարի պարբերությամբ: Երևի պարոն գիտնական ձաձան չգիտեր, որ 10000 տարի առաջ աստաղյին քարտեզը այլ տեսք է ունեցել: :( ափսոս:
http://calgary.rasc.ca/images/precession.gif
Լուսաբեր
18.03.2009, 16:58
Տրիբուն
Բոլորն էլ գիտեն ու հասկանում են թվարկածդ խնդիրները, բայց դա չի նշանակում, որ քանի այդ հարցերը լուծված չեն, մարդիկ չեն կարա պատմությամբ զբաղվել. Ամեն մարդ իրա գործնա անում. :)
Եթե նման հարցեր են քեզ հուզում խնդրեմ թեմա բացի, էնտեղ քննարկենք, իսկ ստեղ մարդիկ պատմությունն են քննարկում:
Մեկը մեկին չի խանգարում ;)
Պանդուխտ
18.03.2009, 17:27
Նախամաշտոցեան հայերէն գրերի մասին, շատ ուզեցել եմ իմանալ: Ժայռապատկերների ու այլ խորհրդանիշերի նմանող այդ գրանշաններից բան չեմ հասկացել: Գուցէ տեղեակ չեմ ու արդէն շատ բան պարզուել է «Մոսկվա» թատրոնում: Ինչեւէ, յիշում եմ «Պատմութեան Դասերը» հաղորդաշարում, յարգելի գիտնական Ա. Մ-ը նշեց թէ՝ նախամաշտոցեան հայերէն խօսքից որպէս նմոյշ մնացել է միայն մի քարի բեկոր, որը անցել է ջրի տակ, ամբարտակ կառուցելիս:
--
Արիացու մէջբերած տեղեկագրից, հասկացայ՝ արդէն, հայերէն խօսքի վերաբերեալ չէ ֆիլմը, այլ՝ «հայկական գրերի» եւ «Հայաստանի նախամաշտոցյան շրջանի հարուստ գրչական մշակույթ»ի:
Ի՞նչ լեզուով է գրուել, գոնէ մի նախադասութիւն թարգմանուէր: Չկայ, չկայ ու չկայ: Եթէ թարգմանելի նախադասութիւններ, խօսքեր չկան, գոնէ տեքստերը ներկայացուեն, ինչպէս՝ սեպագրերի ու մեհենագրերի իսկական տեքստերը կան արձանագրուած՝ ժայռի, որմի եւ պապիրոսի վրայ:
Ի դէպ՝ սեպագրերն ու մեհենագրերը, մի տողի կամ մի գծի վրայ շարուած, իսկական տեքստ են յիշեցնում:
Պանդուխտ ջան Հերունին մի հատ շատ լավ գործ ա արել, որի մասին քիչ ա խոսվում: Քարահունջի լեգենդը իսկական քող ա գցել Հերունու տաղանդի վրա: Էդ մարդը սեպագրեր ա կարդում: Նախամաշտոցյան, հին հայերեն սեպագրեր: Այ դրա մասին ես էլ կուզենայի տեղեկություններ ունենալ:
Պանդուխտ
18.03.2009, 18:06
Պանդուխտ ջան Հերունին մի հատ շատ լավ գործ ա արել, որի մասին քիչ ա խոսվում: Քարահունջի լեգենդը իսկական քող ա գցել Հերունու տաղանդի վրա: Էդ մարդը սեպագրեր ա կարդում: Նախամաշտոցյան, հին հայերեն սեպագրեր: Այ դրա մասին ես էլ կուզենայի տեղեկություններ ունենալ:
Elmo,
«Սեպագրեր» ու «մեհենագրեր» ասելիս, նկատի եմ ունեցել՝ ուրարտական, լուվական, ասուրական, եգիպտական, եւայլնի արձանագրութիւնները:
Արտակ Մեսրոպյանը նաեւ հաղորդել է
Մովսիսյանը...:D
Ի դեպ, կարողա իմանաք, ֆիլմը որտեղից կարելի է գտնել?
Որոշ ժամանակ անց կլինի վաճառքում:
Ի դեպ, Արտակ Մովսիյանը անցած տարվանից ԵՊՀ-ում պատմություն առարկան ա դասավանդում:
Լաաավ ասիր... Ապեր, ինքը առնվազն 1998-ից ԵՊՀ-ում դաս է տալիս...:think
Դու պատեկարցնու՞մ ես, որ հսկայական մշակութային ժառանգություն թողած ազգը, կախվել է
Բայց ով ասեց, որ ՄԻԱՅՆ դրանից ենք կախվե՞լ:
Եղբայր, մի հատ Քարահունջի աստղադիտարանով վերածնված ազգային ինքնագիտակցությամբ հայը, առաջին իսկ հարմար պահին, չիշիկ կանի Քարահունջի հենց առաջին քարի կողքին:
Դե լավ, հա...
Լիոն ջան, պատմական ու մշակութային ժառանգության պահպանման հետ կապված այնքան արդիական խնդիրներ կան այսօր Հայաստանում, որ Քարահունջի առաջին աստաղդիտարան լինելը այդ ցանկում զբաղեցնում է վերջին տեղերից մեկը:
Մեկը մյուսին չեն և ՉՊԻՏԻ բացառի:
Երևանի կենտրոնում, Էրեբունու ամրոցը սարքել են հասարակական զուգարան, իսկ թանգարանի վիճակն ուղղակի ողորմելի է: Գառնի-Գեղարդ ուղղությամբ երկու հատ տուրիստ են գնում, որ մի հատ նորմալ բան տեսնեն, առաջին բանը որ հանդիպում են, ձորում թափված աղբակույտերն են, խորոված քյաբաբն ու դհոլ զուռնայով տնգլտաշին: Զվարթնոցի մասին համարյա մոռացել են: Սանահին, Հաղպատ, Հաղարծինի կողմերը հեսա ծառ չի մնալու, իսկ դուք ընկել եք մի հատ Քարահունջի հետևից, որ ազգային ինքնագիտակցություն բարձրացնենք:
Է հա, համաձայն եմ, վատ է... Բայց դա նշանակում է Քարահունջը մոռանա՞նք: Ուղղակի չեմ կարողանում հասկանալ, ինչու պիտի մեկը մյուսին բացառե՞ն:
Էսօր արդեն, ապաշնորհների պատճառով, Հայաստանից մի միլիոն մարդ գնացել է: Սենց բան մեկ էլ Ցեղասպանության ժամանակ էր եղել: Քանի՞ հայի ազգային ինքնագիտակցությունն ա ստիպել մնալ Սիսիանում, Քարահունջի կողքը՝ Վալդիվաստովսկ գնալու փոխարեն: Ընկեր, երկիրը հելել տեղից գնում ա, իսկ դուք ազգային ինքնագիտակցություն եք ուզում բարձրացնել երկու քարով ու դրանց հորիզոնական ծակերով:
Հա ի՞նչ, որ Քարահունջից չխոսեցինք, դա կուղվի՞: Որ իմանամ կուղվի, առաջինը ես չեմ խոսի...
Ինձ մի բան ասա, ոնց անենք, որ մեր էն ունեցածի, որի մասին ամբողջ աշխարհը գիտի ու որով հպարտանում ենք, հերը վերջնականապես չանիծենք, ու մի հիսուն տարի հետո էլ Հայաստանում հայ մնացած լինի, որ Քարահունջի ծակերից աստղերին նայի: Ո՞նց անենք, որ էս մի կտոր մնացած հայրենիքի սահմանները պաշտպանող բանակ լինի: Ո՞նց անենք, որ թուրքերից բեթար Երևանի հետ վարվող քաղաքապետը, մինչև Քարահունջին հասնելը, Էրեբունու ամրոցը իրացման տարածք չհայտարարի ու տեղը հերթական անճոռնի շինությունը չկառուցի: Ո՞նց անենք, որ Գեղարդ հյուր տանելուց ամոթից գետինը չմտնենք:
Ապեր, կասեի, բայց... ես ֆորումներում քաղաքականությունից չեմ խոսում, երևի արդեն նկատած կլինես:)
Ընկեր, իմ համար էտ Մեծամորի աստղադիտարանի մասին կինոն, մեր ցավալի իրականության ծաղրն է: Լուրջ մարդը էտ կինոն նայելուց հետո, դուրս կգա որ սենց հնագույն ու փաահեղ քաղաքակրթություն կերտողների մշակույթի հետ ծանոթանա, ու ռաստ կգա աղբակույտի՝ բարձր ազգային ինքնագիտակցությամբ թափված, երեկոյան կողմ, երբ բոլոր աստղասեր հայերը դուրս են գալիս փողոց աստղագիտությամբ զբաղվելու:
Ֆիլմը նայելիս ՀԵՆՑ ԱՅԴ մտքերը մի պահ անցան ուղեղովս...
Հա, քանի չեմ մոռացել, հենց առաջին հնարավորության դեպքում, այդ ֆիլմը դիտելու եմ, քանի որ համոզված եմ, որ շատ հետաքրիր ֆիլմ կլինի:
Հզոր ֆիլմ է: Անպայման նայիր:)
Ի միջայլոց մի քանի օր առաջ ձեռս վիդեո ֆայլ էր ընկել: Մի հատ պրոֆեսր աստղային քարտեզի վրա գիծ միծ էր քաշում, հետո հայկական տառերը վերածում էր թվերի ու ըստ էդ թվերի էդ գծերը միացնում էր իրար, հետո տանում էր միացրած գծերի անկյան կիսորդը ու են հին կետերի վրայից զուգահեռ գծեր էր տանում դեպի սկզբում գծած գիծը՝ մինչև հատվելը: Ստացված կետերը սահուն կորով միացնում էր ու գիտե՞ք ինչ էր ստանում: Հայկական լեռնաշխարհի ջերմաստիճանի տատանման գրաֆիկը ըստ տարվա եղանակները Դրանով «ապացուցում» էր մեր այբբուբենի 10 000 տարեկան լինելը:
Իհարկե եթե աստղագիտությունից ժեշտի մակարդակի գիտելիքներ ունենայի, հաստատ հավատալու էի ու էս թեմայում ըդնիմախոսների հետ կատաղի վիճեի, բայց էդ գիտնական ձաձան մի բան բաց էր թողել:
Պրեցեսիա երկրի առանցքի պտույտը 25 765 տարի պարբերությամբ: Երևի պարոն գիտնական ձաձան չգիտեր, որ 10000 տարի առաջ աստաղյին քարտեզը այլ տեսք է ունեցել: ափսոս:
Էհհհ, դե դա արդեն...:B
Բոլորն էլ գիտեն ու հասկանում են թվարկածդ խնդիրները, բայց դա չի նշանակում, որ քանի այդ հարցերը լուծված չեն, մարդիկ չեն կարա պատմությամբ զբաղվել. Ամեն մարդ իրա գործնա անում.
Կեցցես - լավ է ասված:
Ի՞նչ լեզուով է գրուել, գոնէ մի նախադասութիւն թարգմանուէր: Չկայ, չկայ ու չկայ: Եթէ թարգմանելի նախադասութիւններ, խօսքեր չկան, գոնէ տեքստերը ներկայացուեն, ինչպէս՝ սեպագրերի ու մեհենագրերի իսկական տեքստերը կան արձանագրուած՝ ժայռի, որմի եւ պապիրոսի վրայ:
Ի դէպ՝ սեպագրերն ու մեհենագրերը, մի տողի կամ մի գծի վրայ շարուած, իսկական տեքստ են յիշեցնում:
Կա, եղբայր, թարգմանված է...
Մովսիսյանը...:D
Հա էս տեսել էի, ուղղակի նորությունը ոնց կար մեջբերել եմ :D
Elmo,
«Սեպագրեր» ու «մեհենագրեր» ասելիս, նկատի եմ ունեցել՝ ուրարտական, լուվական, ասուրական, եգիպտական, եւայլնի արձանագրութիւնները:
Պանդուխտ ջան, Երևանի գրախանութներում վաճառվում է հայերեն-ուրարտերեն բառարան: Կարծում եմ քեզ կհետաքրքրի: :)
Ես, ճիժտ ասած, շատ զգուշորեն կասկածում եմ այդ բառարանների գիտականությանը...
Ըստ "Առավոտ" օրաթերթի
2009-03-18 20:42
«ԺԱՅՌԱՊԱՏԿԵՐՆԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԱՅԲՈՒԲԵՆ»
«Հայաստանի նախամաշտոցյան շրջանի գրավոր մշակույթը շարունակում է մնալ չճանաչված ոչ միայն ողջ աշխարհում, այլեւ մեզանում»,- ասում է պատմաբան Արտակ Մովսիսյանը: Երեկ «Մոսկվա» կինոթատրոնում տեղի ունեցավ պատմաբանի հեղինակած «Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» ֆիլմի շնորհանդեսը (ռեժիսոր՝ Արտակ Ավդալյան): «Առաջնային ֆիլմի գաղափարը պատմաբանինն էր, որը նախամաշտոցյան գրերի մշակույթը երկար ժամանակ ուսումնասիրած մարդ է, ունի թեմային վերաբերող գիրք: Նպատակը՝ ֆիլմի տեսքով պատասխան տալ հարցերին՝ արդյոք նախամաշտոցյան գրեր ունեցե՞լ ենք, ընդհանրապես գիր եղե՞լ է Հայաստանում, թե՞ դա հայերի համար երկնքից ընկած մանանա էր: Ֆիլմում ցույց ենք տալիս, որ նախամաշտոցյան դարաշրջանում ունեցել ենք 11 գրային համակարգ, որից մի քանիսն օտարից վերցրած եւ ձեւափոխված էին, իսկ զգալի մասը Հայաստանում օրիգինալ գրեր էին՝ ժայռապատկերներից մինչեւ հիերոգլիֆներ»,- ասաց ռեժիսորը: Ըստ հեղինակ Ա. Մովսիսյանի՝ Հայաստանը հազվագյուտ երկրներից է, որտեղ վկայված են գրի ծագման ու զարգացման բոլոր փուլերը, առկա տեսակները՝ վաղ պատկերագիր, մեհենագիր, սեպագիր, այբուբեն: Ռեժիսորի խոսքով. «Ֆիլմում ընդգծվում է՝ մաշտոցյան այբուբենը մեր նախնիների կիրառած 12-րդ գրահամակարգն է, որը կարելի է համարել գրային մտածողության կատարելության խտացում»: ՀՀ ԿԳ նախարար Սպարտակ Սեյրանյանի ձեւակերպմամբ՝ վավերագրական այս ֆիլմը ճանաչողական նշանակություն ունի եւ «կարող է ծառայել որպես ձեռնարկ ուսումնական հաստատությունների, գիտահանրակրթական հիմնարկների համար»:
http://new.aravot.am/am/news/0/view
Ըստ "Ազատամտություն" օրաթերթի
18-03-2009
ԺԱՅՌԱՊԱՏԿԵՐՆԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԱՅԲՈՒԲԵՆ
ԳԱՅԱՆԵ ՄԿՐՏՉՅԱՆ
Պատմաբան Արտակ Մովսիսյանի փաստավավերագրական ֆիլմի շնորհանդեսը Մոսկվա կինոթատրոնի մեծ դահլիճում էր, մուտքն էլ` ազատ, սակայն էլի զարմացնող էր ոտքի վրա մնացած հանդիսականի թիվը /Ես կանգնածների մեջ էր - L/: «Ժայռապատկերներից մինչև այբուբեն» ֆիլմի հեղինակի համար դա «հաճելի էր ու անսպասելի», ինչը նշանակում է, որ հայագիտության նկատմամբ հետաքրքրությունը անհամեմատ մեծացել է: Իր հեղինակած նախորդ` «Տիգրան Մեծ» և «Նեմրութ» ֆիլմերի շնորհանդեսներն այսչափ հետաքրքրության չէին արժանացել: Մինչև ցուցադրությունը խոսք ասաց նաև կրթության ու գիտության նախարար Սպարտակ Սեյրանյանը` նման միջոցառումները համարելով «հային հայ պահելուն ուղղված քայլ, քանի որ գիրը մեզ համար ոչ միայն հաղորդակցվելու միջոց է, այլև թուր ու զրահ»: Շեշտելով դահլիճում երիտասարդների առկայությունը` հայտնեց, որ ֆիլմը գուցե արժե տարածել հանրակրթության ոլորտում:
Գրի երկու աստված
Հին հնդկական ավանդազրույցի համաձայն` ամենասկզբում մարդիկ ուշիմ ու բանիմաց էին, և հիշում էին ամեն ինչ: Սակայն ժամանակները փոխվեցին, նրանց այդ ունակությունը թուլացավ, և պատմության մեջ սկսվեց գրի դարաշրջանը:
Հեղինակ ու պրոդյուսեր Արտակ Մովսիսյանը, ռեժիսոր, օպերատոր Արտակ Ավդալյանն ու մյուս օպերատոր Կարեն Ստեփանյանը հանդիսատեսին քսանմեկերորդ դարի գարնանային օրից «տեղափոխեցին» մի այլ դարաշրջան` Քրիստոսից առաջ 5-րդ հազարամյակի Հայկական լեռնաշխարհ: Տեսանելի դարձնելու համար, որ Հայաստանն աշխարհի հազվագյուտ երկրներից է, որտեղ վկայված են գրի զարգացման բոլոր փուլերը, առկա են գրի տարբեր տեսակները: Իսկ վերջինները տասներկուսն են` վաղ պատկերագիր, ժայռապատկեր, մեհենագիր, սեպագիր, գաղափարագիր, այբուբեն և այլն:
Այս մեծ հարստությունը, հատկապես նախամաշտոցյան շրջանի գրավոր մշակույթը, դեռևս ճանաչված չէ ոչ միայն աշխարհում, այլև մեզանում:
Որքան էլ փորձ է արված գիտահանրամատչելի լեզվով բացատրել ու ցուցադրել գրի ծագման ու զարգացման ընթացքը, տեղեկատվությունն առատ էր ու հախուռն առաջին ընկալման համար:
Հրաշալի կադրերով էր ներկայացված ոչ միայն մեր նախնիների հայրենիքը (երեքհազարամյա Վան-Ուրարտուն, ուրարատական արքաների հզորության վկայագրեր` սեպագիր արձանագրությունները հենց «բնօրինակով», ոչ թե թղթի վրա), այլև Գառնին ու Գեղարդը: Տաճարն ու եկեղեցին ևս հազարամյակների վկաներ էին` հնամյա ու նոր` միաժամանակ:
Ֆիլմի հեղինակը, հայկական լեռնաշխարհի օրինակների հիման վրա բացատրելով գրի ծագման ու զարգացման ընթացքը, գիրը ներկայացնում է իբրև քաղաքակրթական ֆենոմեն:
Պարզեցինք, որ հին հայերն ունեցել են գրի երկու աստված` Տորք Անգեղը և Տիրը:
Տորք Անգեղը վաղնջական ժամանակների աստված էր, որն իր հզոր ուժով ոչ միայն ժայռաբեկորներ էր տեղաշարժում, այլև եղունգներով նրանց վրա գրանշաններ էր դրոշմում: Կամ ինչպես պատմահայր Խորենացին է մեզ ավանդել մաշտոցյան գրով` «եղունգներով գրում էր արծիվներ և նման բաներ»: Ենթադրելի է` խոսքը հիերոգլիֆների մասին է: Քրիստոնեության ընդունումից առաջ հայոց գրի աստվածը Տիրն էր` գերագույն աստված Արամազդի դպիրը: Տիրը մահացածների անուններն էր գրում մահվան մատյանում, և քրիստոնության ընդունումից 1700 տարի անց էլ «հիշում» ենք նրան: «Գրո՜ղը քեզ տանի»,- ասում է ժողովուրդը` հիշեցնելով «մահվան մատյանում գրանցվելը»:
Եվ մեկ սուրբ` Մաշտոց անունով
Հայերս ունենք գրի երկու աստված և մեկ սուրբ` Մաշտոցը:
Սրբերի կարգին են դասվել նաև ուրիշ ազգերի գիր ստեղծողները. Վուլֆիլան` գոթական գրի հեղինակը, սլավոնական գրի հեղինակներ Կիրիլն ու Մեֆոդին: Քանզի գիրը հաղորդակցության ու հիշողության միջոց է, խոսք` աղյուսի վրա:
Շատ պատկերավոր էր ներկայացված նախագրային` վաղ պատկերագրային փուլը: Պարզվում է` Քրիստոսից առաջ 15-13 դարերի Հայաստանում եղել է ծիսապաշտամունքային ժայռապատկերի գերկենտրոնացում: 15 «թեմաներով» ` օրացույց, քարտեզ, վիշապ, մարզաձև: Պարզ նշաններով ու սիմվոլներով հանդիսացել են հնադարի քարե հանրագիտարան:
Մեր լեռները, ժայռերն ու եկեղեցիները փյունիկյան այբուբենի, հունարենի ու արամեերենի, ասորական գրի պահապաններ են, որոնք սպասում են ուսումնասիրողին, ընթերցողին, վերծանողին:
Ընդգծվում է, որ Մաշտոցի այբուբենը մեր նախնիների կիրառած 12-րդ գրահամակարգն է, գրային մտածողության կատարելության խտացում: Մաշտոցի ու իր տառերի պաշտամունքն ունեցող հայերիս համար հազվագյուտ ու հավելյալ առիթ էր մեկ անգամ էլ հիանալու հայոց ադամանդակուռ այբուբենով: Հեղինակները նաև Սրբի ծննդավայր Հացեկաց գյուղում էին եղել, որի կենտրոնում գտնվող հայկական եկեղեցին անցյալ դարավերջին թուրքերը պայթեցրել էին, ու տեղը հիմա հող է:
Ֆիլմում ներկայացվում են ոչ միայն գրատեսակները, այլև հանրամատչելի պատմվում է մեռած գրերի վերծանության մասին:
Տասնինը-քսաներորդ դարերում վերծանվեցին սեպագրերն ու եգիպտական հիերոգլիֆները, իսկ 1995 թվականին «ընթերցվեցին» Վանի թագավորության քարե արձանագրությունները, վերծանվեց վեց տասնյակ մեհենագիր: Վերծանվածը ուրարտական գրի 60 նշան է` նշանային համակարգի 20 տոկոսը:
Ըստ պատմաբանի` Արատտան ևս գիր է ունեցել, կա 300 չվերծանված արձանագրություն: Ֆիլմն ուրեմն շարունակություն է ունենալու:
Հ.Գ. Մեկուկես ժամ տևած ֆիլմի ընթացքում շատ հարցերի պաստասխան տրվեց, բացի ինձ հետաքրքրող միակ հարցից` ինչու՞ է Սուրբ Մաշտոցը թաղված Օշականում
http://www.azatamtutyun.am/arm/news/ID_2988.html
Հ.Գ.
Հուսալով, որ այս հոդվածի հեղինակը կկարդա գրածս, իմ կողմից էլ ավելացնեմ, որ Մեսրոպ Մաշտոցին հենց Օշականում թաղելու գաղափարը, ինչպես կասեին հիմա, "քաղաքական որոշման արդյունք էր": Երբ այս հանճարեղ այրը մահացավ, Հայոց աշխարհի մեծամեծ նախարարները հավաքվեցին և ծանր վեճի բռնվեցին, թե ո՞ւմ կալվածքում է, որ արժանի հանգչի այս մեծ մարդու դին: Եվ ահա վեճի արդյունքում հաղթեց Վահան Ամատունին, որին էլ հաջողվեց Մեսրոպ Մաշտոցի դիակը թաղել իր տիրույթներում գտնվող Օշական գյուղում:
«ԺԱՅՌԱՊԱՏԿԵՐՆԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԱՅԲՈՒԲԵՆ». ԱՄԵՆ ԻՆՉ ՄԵԿ ՖԻԼՄՈՒՄ
Ժայռապատկերներից մինչև այբուբեն, այսինքն` վաղ պատկերագրերից մինչև մաշտոցյան այբուբեն. այսպիսին է Արտակ Մովսիսյանի «Ժայռապատկերներից մինչև այբուբեն» փաստավավերագրական ֆիլմի բովանդակությունը:
«Այս ֆիլմը մեր ժողովրդի արժեհամակարգի կարևորագույն բաղադրամասերից մեկի` հայոց գրի, մեր այբուբենի մասին է` նրա ստեղծման ողջ նախապատմության, Մաշտոցի կատարած հսկայական դերակատարության մասին: Ֆիլմն այսօր մեր հարափոփոխ աշխարհում հային հայ պահող արժեհամակարգերի նկատմամբ պետության և հասարակության վերաբերմունքն ամրապնդելու մասին է»,- ֆիլմի շնորհանդեսի ժամանակ ասաց կրթության և գիտության նախարար Սպարտակ Սեյրանյանը:
Ըստ նրա, ֆիլմի կարևորությունը կայանում է նրանում, որ հանդիսատեսին մատչելի լեզվով ներկայացնում է այդ արժեհամակարգը, ու ցույց տալիս, թե ինչ կարևոր նշանակություն է ունեցել այն մեր ինքնության պահպանման գործում. մեր ինքնության պահպանման գրավականներից են` գիր ու գրականություն, լեզու, մշակույթ, քաղաքակրթական արժեքներ:
Ֆիլմի հեղինակ և պրոդյուսեր Արտակ Մովսիսյանը նշեց, որ Հայաստանն աշխարհի հազվադեպ երկրներից է, որտեղ որ վկայված են գրի ծագման ու զարգացման բոլոր փուլերը, առկա են գրի բոլոր տեսակները` վաղ պատկերագիր, մեհենագիր, սեպագիր, այբուբեն: «Հակառակ դրան Հայաստանի հատկապես նախամաշտոցյան շրջանի գրավոր մշակույթը շարունակում է մնալ չճանաչված ոչ միայն ողջ աշխարհում, այլև հենց մեզանում: Ֆիլմում փորձ է արվում գիտահանրամատչելի լեզվով բացատրելու գրի ծագման ու զարգացման ընթացքը, ներկայացնում գիրն իբր քաղաքակրթական ֆենոմեն»,- ասաց նա: Այդ ամենն արվում է հայկական լեռնաշխարհի օրինակների հիման վրա:
Հեղինակի խոսքով, ֆիլմում ներկայացվում է Հայաստանի նախամաշտոցյան դարաշրջանի հարուստ գրավոր մշակույթը, ընդգծվում է, որ մաշտոցյան այբուբենը մեր նախնիների կիրառած 12-րդ գրահամակարգն է, որը միանշանակորեն կարելի է համարել գրային մտածողության կատարելության խտացում:
Աղբյուր` Panorama.am
Պանդուխտ
18.03.2009, 22:02
Մհեր, ներքոյիշեալ երկտողս գրել էի, քո գրառումներից առաջ: Թերթերից մէջբերուած քո տեղեկագիր-գրառումները ընթերցելուց ետք, գրառումս նոյնութեամբ ուղարկում եմ:
Ուրարտագիտութիւնը հին եւ կայացած գիտութիւն է: Նրա մասին չէր ակնարկս:
Արտակ Մովսիսեանն ասում է, թէ գտել է նախամեսրոպեան հայերէն (կամ հայկական) գրեր եւ գրականութիւն: Շատ հետաքրքրական է: Խնդրեմ՝ մի տող դրանցից:
Եղբայր, հարցը պետք է Արտակին ուղղել...
Պանդուխտ
18.03.2009, 22:11
Եղբայր, հարցը պետք է Արտակին ուղղել...
Իսկ նա, ընդհանրապէս խօսո՞ւմ է այդ հարցի կապակցութեամբ:
Եթէ նա գտել է գրանշային 11 համակարգ, ուրեմն պէտք էր որ դրանք ընթերցուած լինեն նրանից, այլապէս՝ կարող են սովորական ժայռապատկերներ ու զարդանաշխեր համարուել: Շատ եմ հետաքրքրւում, որովհետեւ իմ նախասիրութիւնն է՝ հայրենագիտութեան այս մարզը:
Այո: Միթե կարծում ես, որ այսպիսի հսկայական գրծ արած մարդը գոնե մեկ տող չի կարողանա մեջբերել այդ նախամաշտոցյան գրային համակարգով գրվածի՞ց: Ուղղակի ես թեմայից լավ տեղյակ չեմ, եղբայր, իմը ռազմական պատմությունն է...
Պանդուխտ
18.03.2009, 22:15
Այո: Միթե կարծում ես, որ այսպիսի հսկայական գրծ արած մարդը գոնե մեկ տող չի կարողանա մեջբերել այդ նախամաշտոցյան գրային համակարգով գրվածի՞ց: Ուղղակի ես թեմայից լավ տեղյակ չեմ, եղբայր, իմը ռազմական պատմությունն է...
Լա'ւ, եթէ իմացող կայ. թող գրէ: :)
Լաաավ ասիր... Ապեր, ինքը առնվազն 1998-ից ԵՊՀ-ում դաս է տալիս...
Ուաու, հալալա չգիտեի, ուղղակի անցած տարվանից իրան սկսեցի նկատել ԵՊՀ-ի շրջակայքում, մինչ այդ չկար:
Տրիբուն
Բոլորն էլ գիտեն ու հասկանում են թվարկածդ խնդիրները, բայց դա չի նշանակում, որ քանի այդ հարցերը լուծված չեն, մարդիկ չեն կարա պատմությամբ զբաղվել. Ամեն մարդ իրա գործնա անում. :)
Եթե նման հարցեր են քեզ հուզում խնդրեմ թեմա բացի, էնտեղ քննարկենք, իսկ ստեղ մարդիկ պատմությունն են քննարկում:
Մեկը մեկին չի խանգարում ;)
Ընկեր, երբ ասենք Վան Էյկի նկարները նայելիս ուշադրությունդ կենտրոնացնում ես առանձին դետալների վրա, որոնք առանձին առանձին իրոք կարող են արտակարգ լինել, ապա ուշադրությունդ սկսվում է շեղվել նկարից իր ամբողջության մեջ, որը միայն առանձին դետալների ներդաշնակությամբ/համատեղմամբ է գլուխգործոց:
Ուրարտագիտութիւնը հին եւ կայացած գիտութիւն է: Նրա մասին չէր ակնարկս:
Արտակ Մովսիսեանն ասում է, թէ գտել է նախամեսրոպեան հայերէն (կամ հայկական) գրեր եւ գրականութիւն: Շատ հետաքրքրական է: Խնդրեմ՝ մի տող դրանցից:
Բա հենց էդ ա էլի ցավալին, որ Հերունին սեպագրեր ա կարդացել, ո՞վ իմանա ինչքան լավ լավ բաներ ա գտել էդ սեպագրերի մեջ, բայց դրանցից ոչ մի տող տեղադրող չկա: Հերունուն կոլեգա ուներ, որը մեզ դասավանդում էր : Էդ մարդը երազում էր հերունու պես սեպագիր կարդալ իմանար, բայց կատաղում էր, երբ հերունին խելքը տվել էր ծակ քարերին, ու սեպագրերով իրան չէին ճանաչում:
Պանդուխտ
20.03.2009, 15:54
Բա հենց էդ ա էլի ցավալին, որ Հերունին սեպագրեր ա կարդացել, ո՞վ իմանա ինչքան լավ լավ բաներ ա գտել էդ սեպագրերի մեջ, բայց դրանցից ոչ մի տող տեղադրող չկա: Հերունուն կոլեգա ուներ, որը մեզ դասավանդում էր : Էդ մարդը երազում էր հերունու պես սեպագիր կարդալ իմանար, բայց կատաղում էր, երբ հերունին խելքը տվել էր ծակ քարերին, ու սեպագրերով իրան չէին ճանաչում:
Յարգանքս բոլորին, չեմ հաւատում Հերունու սեպագիր կարդալուն: Հայերէն բառերի նրա ստուգաբանումները...
Արտակ Մովսիսեանի «գտածներին» էլ չեմ հաւատում:
Յարգանքս բոլորին, չեմ հաւատում Հերունու սեպագիր կարդալուն: Հայերէն բառերի նրա ստուգաբանումները...
Արտակ Մովսիսեանի «գտածներին» էլ չեմ հաւատում:
Դու մեղավոր չէս, որ չէս հավատում: Հերունին ա մեղավոր, իրա ֆանտաստիկ գործերով: Իրա իսկական փառքը մարել ա:
Յարգանքս բոլորին, չեմ հաւատում Հերունու սեպագիր կարդալուն: Հայերէն բառերի նրա ստուգաբանումները...
Արտակ Մովսիսեանի «գտածներին» էլ չեմ հաւատում:
Բայց ես ինչքան գիտեմ, դա հավատալով չի, այլ կարդալով ու ընդունելով: Եթե տեղյակ ես գործերին, կարդացել ես, կարող ես ընդունել կամ չընդունել, բերելով համապատասխան փաստարկներ, իսկ հավատալ չհավատալը մի քիչ այլ բնագավառ է:
Դու մեղավոր չէս, որ չէս հավատում: Հերունին ա մեղավոր, իրա ֆանտաստիկ գործերով: Իրա իսկական փառքը մարել ա:
Մեկ էլ Արտակ Մովսիսյանը` իրա ֆանտաստիկ գործերով: ;)
Պանդուխտ
20.03.2009, 15:58
Բայց ես ինչքան գիտեմ, դա հավատալով չի, այլ կարդալով ու ընդունելով: Եթե տեղյակ ես գործերին, կարդացել ես, կարող ես ընդունել կամ չընդունել, բերելով համապատասխան փաստարկներ, իսկ հավատալ չհավատալը մի քիչ այլ բնագավառ է:
Ճիշտ ես, ուրեմն խնդրեմ, ի՞նչ են գտել նրանք, եթէ ունէք՝ սիրով կը նայեմ:
Առհասարակ չեն խօսում իրենց գտած արձանագրութիւնների պատմածների մասին: Միայն խօսում են, որ գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են...:
Մեկ էլ Արտակ Մովսիսյանը` իրա ֆանտաստիկ գործերով: ;)
իրան չեմ ճանչնար
իրան չեմ ճանչնար
արժի ճանաչել: :)
Ճիշտ ես, ուրեմն խնդրեմ, ի՞նչ են գտել նրանք, եթէ ունէք՝ սիրով կը նայեմ:
Ցավոք էլեկտրոնային աղբյուրներ չունեմ: Արտակ Մովսիսյանի մի շարք աշխատություններ կան ձեռիս տակ, բայց ոչ էլեկտրոնային: Լիոնը երևի կիմանա ինչ-որ բաներ: Որ գա իրենից կհարցնենք: ;)
Դու մեղավոր չէս, որ չէս հավատում: Հերունին ա մեղավոր, իրա ֆանտաստիկ գործերով: Իրա իսկական փառքը մարել ա:
Այ ստեղ պիտի դու գլխի ընկնեիր, որ Հերունին փառքի հետևից վազող չի, իսկ եթե իրա նման մեծ մարդը բան ու գործը թողել տենց հետազոտություններ է արել, էդ էլ լուրջ գործ է, իսկ իրա վարկածը սեպագրեր կարդալու նա էր, որ նմանեցնում էր նրանք հայկական տառերին::)
Պանդուխտ
20.03.2009, 16:04
Ցավոք էլեկտրոնային աղբյուրներ չունեմ: Արտակ Մովսիսյանի մի շարք աշխատություններ կան ձեռիս տակ, բայց ոչ էլեկտրոնային: Լիոնը երևի կիմանա ինչ-որ բաներ: Որ գա իրենից կհարցնենք: ;)
Lion-ը հրաժարուեց. ասում է՝ ինքը ռազմական պատմութեան մասնագէտ է:
Մի տող, միայն մի նախադասութիւն տեղադրէք, Ձեր մօտ գտնուած գրքերից, որոնք խօսում են, իբր, գտնուած նախամաշտոցեան հայերէն գրականութիւնից:
Lion-ը հրաժարուեց. ասում է՝ ինքը ռազմական պատմութեան մասնագէտ է:
Մի տող, միայն մի նախադասութիւն տեղադրէք, Ձեր մօտ գտնուած գրքերից, որոնք խօսում են, իբր, գտնուած նախամաշտոցեան հայերէն գրականութիւնից:
Հեսա որ Գորիս սկսեն պեղումներ անելը, ահագին կլնի, ես վստահ եմ:)
Առհասարակ չեն խօսում իրենց գտած արձանագրութիւնների պատմածների մասին: Միայն խօսում են, որ գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են...:
Ով չի խոսում: Հո իրենք էլ չեն գալու ֆորումում պատմեն թե ինչ են արել: Դրա համար իրենք գրքեր ու մի շարք հոդվածներ են գրում: Մարդիկ էլ կարդում են ու կարծիք կազմում գտածոների մասին: Արտակ Մովսիսյանը մեր օրերի ամենալուրջ պատմաբաններից մեկ է: Այդքան երիտասարդ տարիքում հասցրել է վիթխարի գործ անել մեր պատմության համար: Իզուր չի Լիոնը նրան մեր օրերի Խորենացի անվանում: Իսկ այն, որ նրանք գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, գտել են, ճիշտ է, իրոք գտել են: :)
Lion-ը հրաժարուեց. ասում է՝ ինքը ռազմական պատմութեան մասնագէտ է:
Մի տող, միայն մի նախադասութիւն տեղադրէք, Ձեր մօտ գտնուած գրքերից, որոնք խօսում են, իբր, գտնուած նախամաշտոցեան հայերէն գրականութիւնից:
Նախամաշտոցյան գրերի մասին Մովսիսյանի աշխատությունը չունեմ, բայց այլ աշխատանքներից մեջբերումներ կանեմ: Իսկ երբ այդ աշխատությունն էլ ձեռք բերեմ, անպայման կմեջբերեմ:
Պանդուխտ
20.03.2009, 16:40
Նախամաշտոցյան գրերի մասին Մովսիսյանի աշխատությունը չունեմ, բայց այլ աշխատանքներից մեջբերումներ կանեմ: Իսկ երբ այդ աշխատությունն էլ ձեռք բերեմ, անպայման կմեջբերեմ:
Շնորհակալութեամբ կընթերցեմ: Ինձ աւելի շատ հետաքրքրողը մեծարգոյ Մովսիսեանի գտած գրերի վերծանումն է: Ի՞նչպէս է հասկացել նա, որ դրանք գրեր են:
Չէ, ես էլ չունեմ: Մի անգամ Արտակն ասեց, որ ինքը չի սիրում իր գործերը թվայնացնել ու ինտերնետում տեղադրել: Չհարցրեցի ինչու, բայց երևի... շուկայական նկատառումներով: Առանց այդ էլ Հայաստանոմ գիրքը շատ դժվար է վաճառվում: Հուսով եմ,Պանդուխտ, ռուսերենից լավ ես: Սա ունեմ Մովսիսյանի մասին... /Չուկի աչքից հեու:D/
Старший научный сотрудник Института востоковедения НАН РА, преподаватель кафедры истории ЕГУ, кандидат исторических наук Артак МОВСИСЯН в послесловии к недавно изданной своей работе "Армения в III тысячелетии до Р. Х.(согласно письменным источникам)" (Ереван, 2005г.) пишет: "В написанной в 1930-х годах "Истории Армении" Н. Адонц, анализируя данные нескольких известных в то время надписей, утверждал: "Фактически для нас остаются абсолютно темными название и судьба Армении шумеро-аккадской эпохи". К счастью, в последующие десятилетия были созданы труды, в значительной мере проливающие свет на древнейшую историю нашего народа. Среди них и работы самого Артака Мовсисяна: "Древнейшее государство в Армении: Аратта" (1992г.), "Империя благочестивых царей: столетняя империя до Тиграна Великого" (1997г.), "Священное нагорье: Армения в древнейших духовных восприятиях Передней Азии" (2000; 2004г.), "Системы письменности домаштоцкой Армении" (2003г.), "Армянская иероглифика" (2003г.) и др. "Армения в III тысячелетии до Р. Х. (согласно письменным источникам)" пока завершает этот цикл.
________________________________________
- Можно ли считать вашу последнюю работу своеобразным итогом предшествовавших исследований? В чем их принципиальная особенность?
- Нашедшая распространение во 2-й половине XIX века теория пришлости армян на Армянском нагорье, будучи ошибочной сама по себе, нанесла серьезный урон арменоведению. В частности, многие важные сведения, относящиеся к III - II тысячелетиям до Р. Х., искусственно отчуждались от нашей истории либо толковались ошибочно. Мало что изменилось и в 1970-1980гг., когда была дозволена умеренная критика этой теории. Стереотипное мышление не сдает своих позиций и сегодня.
В 2004г. Институт истории НАН РА под эгидой правительства приступил к работе над 4-томной историей Армении, и мне было предложено написать раздел "Армения в III тысячелетии до Р. Х.(согласно письменным источникам)". Приступив к работе, я неожиданно для себя выяснил, что количество первоисточников-надписей превышает 100, хотя в научном обороте используются не более десятка...
- Что это за источники?
- Прежде всего отмечу, что первоисточники, относящиеся к древнейшей истории Армении, обнаружены как на территории самого Армянского нагорья, так и почти во всех странах Передней Азии, обладающих письменностью, что свидетельствует о важной роли, которую играла наша страна в регионе в древние времена.
Сами же источники можно разделить на несколько основных групп: 1) надписи, современные упоминаемым в них событиям; 2) копии древнейших оригиналов; 3) исторические сочинения, созданные на основе текстов предшествующих эпох; 4) произведения историко-художественного характера (особенно эпические); 5) тексты хозяйственного, административного и иного характера.
- В первой главе вашей работы важное место уделено хронологии. Как удается уточнять даты тех или иных событий "незапамятных" времен?
- Работы по уточнению хронологии Древнего Востока проводятся уже больше 100 лет. Здесь очень важную роль играет астрономия. Центры древней письменности обязательно указывали, в каком году какие произошли небесные явления - скажем, затмение солнца или луны, появление комет, которые сегодня довольно легко уточняются с помощью астрономии. Так, в конце первой Кутийской империи Армянского нагорья упоминается, что во время коронации последнего царя по имени Тирикан произошло затмение луны, а через 40 дней после этого его власть пала. Несколько десятилетий назад советские востоковеды обратились в Институт теоретической физики Академии наук СССР с просьбой уточнить эту дату, и оказалось, что эти события произошли в 2109г. до Р. Х.
- Первоисточники, несомненно, помогают вам решать ряд историко-географических и топографических вопросов, которые связаны с названием нашей родины. Что это за названия и какова их география?
- Их множество. Известное первое название, которое представляется нам как древнейшее государственное образование, в первоисточниках Междуречья известно как Аратта, которое находилось на Армянском нагорье и отождествляется с библейским Арарат/Айастаном. Для историко-географического уточнения в нашем распоряжении имеются точные аргументы. Например, из Аратты плыли по Евфрату до шумерского города-государства Урук... Аратта на этой территории была известна как горная страна, а от Армянского нагорья до Персидского залива Евфрат течет только по равнине, следовательно, Аратта должна была находиться на Армянском нагорье. Или, скажем, дорога от Шумера до Аратты проходит по Северному Междуречью по областям Замуа, Хурум и др. и выходит в южные области Армянского нагорья.
Есть множество сведений о стране Армани (это проформа имени Армения) - о ней упоминается с 24-23вв. до Р. Х. Есть много сведений, относящихся к стране Субур/Субарту, которая отождествляется с Армани. Она продолжала упоминаться до периода Ванского царства. Армани и Арме (или Арми) настолько часто отождествлялись с Субуром, что даже в учебниках пишутся как ее сложное название Арме-Шубриа. Это было распространено и сегодня: мы нашу страну называем Айастан, грузины - Сомхети, англичане - Армения и т. д. В III тысячелетии до Р. Х. Армению называли Аратта - первичная форма Арарата, Субур - в более поздний период - Субарту, Армани и Кути (от древнейшего наименования Кордука), и т. к. жители Двуречья, общаясь с Айастаном, вначале встречались с областью Кордук то по ее имени так назвали всю страну.
Аратта отождествлялась с Субур, иногда писалась идеограммой Субура. И если название одной страны пишется идеограммой другой страны, это означает, что эти оба названия относятся к одной и той же стране. Отождествление, с одной стороны, Аратта/Субур, с другой - Армани/Субур показывает, что Аратта, Армани и Субур - разные наименования одной и той же страны. Начиная с 26 в. до Р. Х. упоминается и название Хайа (Haya), причем оно встречается и как название племени, и как название страны, и как название мифологического божества. Хайа считался богом мудрости, по мифологии Междуречья он из глины по божьему подобию создал род человеческий. Мовсес Хоренаци, ссылаясь на Мар Абаса Катину, пишет, что впервые от богов произошел род титанов, одним из которых был Айк Наапет (патриарх Hayk). Но сыном какого бога был Айк, об этом армянское предание умалчивает. А по первоисточникам Междуречья становится ясно, что сыном бога Хайа (Айа) должен был быть Айик - Айк Наапет. Окончание "ик" кроме уменьшительного и ласкательного указывает также и принадлежность. Айик - означало сын бога-армянина, сын племени армян.
В шумерско-аккадских двуязычных надписях Хайа (Айа), Субур и Армани равнозначны, т. е. древние наименования, данные Армении и армянам - ай, армен, Аратта, Субур - встречаются начиная с 26в. до Р. Х. Впоследствии имя Хайа продолжает упоминаться на рубеже III-II тысячелетий до Р. Х. в ашурских текстах, а позже в хеттских источниках Армения будет переименована в Хайаса, затем в Хайастан. "Хай" - чаще самоназвание Армении, а позже в персидских источниках упоминается в форме Армина, другие народы ее будут называть Армения, Арминиа, Эрмани, Эрманистан и т. д.
"Страна Араратская" - это название сейчас в основном употребляется в художественной литературе, а раньше оно являлось историческим термином. То есть с III тысячелетия до Р. Х. мы имеем четкие равноценные названия армян и Армении, что лишний раз доказывает: армяне как самостоятельная этническая единица состоялись уже в III тысячелетии до Р. Х. и Армения разными народами и центрами различных цивилизаций упоминалась под теми именами, которыми нас продолжали называть на протяжении долгих веков, называют и сегодня.
- Предполагается, что древние надписи должны сообщать лишь отрывочные сведения относительно политической истории и географии III тысячелетия до Р. Х. Как в них очерчивается историческая география Армянского нагорья и сопредельных стран?
- Трудно дать общий ответ. Надо обязательно уточнить, о какой эпохе идет речь. Естественно, в течение тысячелетий политические единицы не оставались постоянными. В 28-27 вв. III тысячелетия на юге Междуречья находилось шумерское государство, в Центральном Междуречье - страна Ури, которая впоследствии исчезла, а вместо нее появился Аккад, на севере Аратта - Субур. Области к западу от Междуречья известны как Амурру или Марту, что означает "Западная" страна, а Средиземное море называется "Море страны Амурру", или "Большое море Запада". К востоку от Междуречья - страна Замуа, к югу от озера Урмиа упоминается также Элам - сегодня это юго-западные области Ирана. В 24-23 веках до Р. Х. эта география полностью меняется. В Центральном Междуречье появляется первое могучее семитское завоевание - Аккадское государство, которое завоевывает территорию Шумера и образовывает Шумеро-Аккадское царство.
До нас дошел интересный документ этого периода, который условно называется географический текст Саргонского владычества, где представлено большое количество государств. Только в бассейне реки Евфрат упоминаются город-государство Мари, горы Ливана, область под названием Яримуту, Серебряные горы (горы Тавра). География меняется во времена Нарам-Суена. Если первоисточники 28-27вв. до Р. Х. носят историко-эпический характер, т. е. историческая география не представлена в них подробно, то в текстах 24-23вв. подробно описывается география нашествий и походов. В монографии представлены пять карт.
- Вы затронули и тему происхождения армянской государственности.
- К сожалению, первоисточники иностранные, они нам не дают возможности познать Армянское нагорье изнутри - его государственное устройство, экономику и др.
Тем не менее сохранившийся материал дает возможность заключить, что, например, в эпоху Аратты страной руководил верховный жрец - царь, страна имела свое верховно-совещательное собрание старейшин, высшего экономического чиновника - управляющего, упоминаются налоговзиматели, надсмотрщики, а это означает, что государство вело экономическую политику. Государства очень похожи на древневосточные города-государства. На Армянском нагорье области или княжества, которые в древних текстах именуются странами, были объединены в союзы.
Сегодня их можно называть федерациями. Например, в Кутийскую эпоху были объединены 17 стран, которые общими усилиями свергли власть тирана Нарам-Суена и почти сто лет властвовали на территории, простиравшейся до Персидского залива. Такое же устройство имела федерация Наирийских государств во II тысячелетии до Р. Х. Они были связаны и этнически, и духовно-культурно. И, естественно, у них были общие интересы для борьбы с чужеземцами. Причем упоминаются Наирийские государства во II тысячелетии до Р. Х., а в начале I тысячелетия до Р. Х., в IX веке, когда Ванское царство объединило федерации и образовало одно целое государство, его первый царь Сардури I, как свидетельствуют надписи, себя провозглашает царем страны Наири.
- Фальсификаторы истории стали нашими "неразлучными спутниками". Как они относятся к вашим исследованиям?
- Никто никаких опровержений моих работ и исследований пока не публиковал. В радио- и телеэфире звучали лишь одобрительные отзывы. Мои книги изданы также на других языках, против не было напечатано ни единой строчки. До меня дошли только сплетни, на которые я не обращаю внимания. Я публично объявил: если кто-то обоснованно докажет, что Аратты на Армянском нагорье не было, я приглашаю его к публичной дискуссии. Если смогут это доказать или обнаружить в моих работах хоть одну фальсификацию, я готов публично сжечь мои труды.
Յարգանքս բոլորին, չեմ հաւատում Հերունու սեպագիր կարդալուն: Հայերէն բառերի նրա ստուգաբանումները...
Արտակ Մովսիսեանի «գտածներին» էլ չեմ հաւատում:
Եղբայ, ուղղակի ցավում եմ, որ Ա. Մովսիսյանի գործերը քո համար «գտածներ» են: Սա իրոք այն դեպքն է, երբ դու ուղղակի... տեղյակ չես:(
Ցավոք էլեկտրոնային աղբյուրներ չունեմ: Արտակ Մովսիսյանի մի շարք աշխատություններ կան ձեռիս տակ, բայց ոչ էլեկտրոնային: Լիոնը երևի կիմանա ինչ-որ բաներ: Որ գա իրենից կհարցնենք:
Ընկեր, երբ ասենք Վան Էյկի նկարները նայելիս ուշադրությունդ կենտրոնացնում ես առանձին դետալների վրա, որոնք առանձին առանձին իրոք կարող են արտակարգ լինել, ապա ուշադրությունդ սկսվում է շեղվել նկարից իր ամբողջության մեջ, որը միայն առանձին դետալների ներդաշնակությամբ/համատեղմամբ է գլուխգործոց:
Լաավ էլի... Հիմի կրակն ընկանք, որ ավելի առաջնային խնդիր կա՞: Հիմի, ինչ, ամեն ինչ թողնենք ու միտինգի՞ գնանք... :(
Իզուր չի Լիոնը նրան մեր օրերի Խորենացի անվանում:
Ասել եմ, կրկնում եմ և պնդում, որ այս խոսքերում որևէ չափազանցություն չկա:)
Նախամաշտոցյան գրերի մասին Մովսիսյանի աշխատությունը չունեմ, բայց այլ աշխատանքներից մեջբերումներ կանեմ: Իսկ երբ այդ աշխատությունն էլ ձեռք բերեմ, անպայման կմեջբերեմ:
Ես էլ չունեմ...:(
Շնորհակալութեամբ կընթերցեմ: Ինձ աւելի շատ հետաքրքրողը մեծարգոյ Մովսիսեանի գտած գրերի վերծանումն է: Ի՞նչպէս է հասկացել նա, որ դրանք գրեր են:
Երևի այնքան էլ ճիշտ չասեցիր, թեև վստահ չեմ: Արտակն ասում է, որ դրանք ԳՐԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ են:B
Պանդուխտ
20.03.2009, 21:59
Բարի երեկոյ,
Յարգելի Լիոն (Մհեր), չեմ ասում՝ նրա գրքերը թուայնացնելով գրավաճառութեան վերջ տանք:
Նկատի առած, «Ակումբ»ում նրա գործերով եւ անձով հիացողներ կան, մտածեցի՝ գուցէ մի քանի տող կարձանագրեն, այն ինչի մասին խօսում ենք:
«Ռուսերէնից լաւ չես» ?
Ռուսերէն չգիտեմ
Լա՛ւ, իրօք տեղեակ չեմ, քանի որ միշտ էլ ուզեցել եմ տեղեալ լինել. տեղեկութիւն չեմ ստացել: Նայել եմ նրա «Մեր Պատմութեան Դասերը» հաշորդաշարը, առանձին հարցազրոյցները, գրանշանների (գրային համակարգերի) տախտակները, ու բան չեմ հասկացել: Եթէ դուք հասկանում էք՝ օգնէք ինձ:
Եթէ իրօք գրային համակարգեր են, ուրեմն ընթերցւում են: Եթէ նա չի կարող ընթերցել ու հասկանալ` դրանց «գրային համակարգ» լինելու հաւանականութիւնը կտրուկ անկնում է:
Ամենայն դէպս, իսկական տեքստերը, մի տողի վրայ հաւասար, հորիզոնական կամ ուղղահայեաց են լինում (ինչպէս բոլոր գրային համակարգները):
Եթէ նա գտել է, օրինակ՝
*
. ] #
. !
++
.
~ . | .
. 9
...այսպիսի անկանոն շարած խորհրդանշաններ, ապա դրանք գրային համակարգ ընդունելու դժուարութիւն ունեմ:
Պանդուխտ
20.03.2009, 22:01
Word-ով գրածիս նման չպարզուեց օրինակը:
Եղբայր, հասկանում եմ, բայց... հիմի հո չեմ դնի ու նրա "Նախամաշտոցային գրային համակարգերը" աշխատանքը սկան անի ու ստեղ դնի՞:
Պանդուխտ
20.03.2009, 22:11
Եղբայր, հասկանում եմ, բայց... հիմի հո չեմ դնի ու նրա "Նախամաշտոցային գրային համակարգերը" աշխատանքը սկան անի ու ստեղ դնի՞:
Լաւ սիրելի Լիոն, շատ բան չեմ ուզում-
1- ի՞նչ է նշանակում «գրային համակարգ».
2-Ի՞նչպէս հասկացել է դրանց «գրային համակարգ» լինելը:
1- ի՞նչ է նշանակում «գրային համակարգ».
"Գրային համակարգ"-ը սիմվոլների ամբողջություն է, որով փոխանցում են միտք:
2-Ի՞նչպէս հասկացել է դրանց «գրային համակարգ» լինելը:
Որովհետև գտել է, որ դրանցում արտահայտվել է միտք:
Պանդուխտ
20.03.2009, 22:40
"Գրային համակարգ"-ը սիմվոլների ամբողջություն է, որով փոխանցում են միտք:
Որովհետև գտել է, որ դրանցում արտահայտվել է միտք:
Շատ բարի, բայց սրանք մեծ գիւտեր չեն:
Եթե ձեռքս պետքական նյութեր ընկան այս թեմայով, քեզ կփոխանցեմ... Ափսոս, որ առայժմ չկարողացա բավարարել հետաքրքասիրությունդ:(
Պանդուխտ
20.03.2009, 22:44
Բացի այդ, որ ամէն մեկս այդ «սիմվոլ»ներից կարող ենք տարբեր մտքեր հասկանալ: Մեզ չի՞ տրւում էդ սիմվոլները գաղտնազերծելու միջոցը:
Սպասում էի՝ ձայներ, հնչիւններ, բառեր, խօսքեր, պատմութիւն, բանաստեղծութիւն, պաշտօնական նամակագրութիւն, անուններ, լեզու:
Բացի այդ, որ ամէն մեկս այդ «սիմվոլ»ներից կարող ենք տարբեր մտքեր հասկանալ:
Համաձայն չեմ: Մեկ գրային համակարգը կարելի է հասկանալ ՄԻԱՅՆ ՄԵԿ ՁԵՎՈՎ: Հապա փորձիր ներկայիս հայատառ այբուբենով գրված հայերեն բառեռը այլ համակարգով հասկանալ...
Գրել է Արտակ Մովսիսյան
26-11-2007
Արարատ երկրանունն Աստվածանչում հիշատակվում է հինգ անգամ: Նախ այն հանդես է գալիս Ծննդոց գրքում (Ը, 4)՝ կապված համաշխարհային ջրհեղեղի պատմության հետ: Թագավորաց Դ (ԺԹ, 37), Տովբիթի (Ա, 24) գրքերում և Եսայու մարգարեությունում (ԼԷ, 38) Արարատ երկիրը հիշվում է որպես Ասորեստանի Սենեքերիմ (Սինախերիբ) արքայի հայրասպան որդիների ապաստանատեղի, իսկ Երեմիայի մարգարեությունում (ԾԱ, 27) նշվում անիրավ Բաբելոնի դեմ պատերազմի կոչվող թագավորությունների շարքում: Աստվածաշնչի թարգմանություններում ու վաղ շրջանի մեկնություններում այն հաճախ փոխարինվում է «Արմենիայով» և «Հայքով», ուստի անկասկած է Արարատ - Հայաստան նույնությունը:
Ջրհեղեղի պատմությունից առաջ Ծննդոց գիրքը (Բ, 8-15) Հայկական լեռնաշխարհում է հիշատակում Եդեմ --Դրախտը (որից ելնող չորս գետերից երկուսը Տիգրիսն ու Եփրատն էին): Այնտեղ արարվեցին մարդկության առաջնեկները, ինչից էլ ակնհայտ է, որ հին եբրայեցիների աշխարհածնության պատկերացումներում Հայաստանն ընկալվել է իբրև սրբազան վայր, որում արարվել է մարդկությունը, վերածնունդ ապրել (փրկվել աշխարհակործան ջրհեղեղից), որում կնքվել է Աստծո ու մարդկության հավիտենական ուխտը:
Դեռևս անցյալ դարում սկզբնավորված սեպագիր աղբյուրների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ Հին Կտակարանի բազմաթիվ (այդ թվում՝ դրախտի, ջրհեղեղի և այլ) սյուժեները ծագում են հինառաջավորասիական սկզբնաղբյուրներից, ուստի և անսպասելի չէ Արարատ երկրանվան կամ նրա որևէ համարժեքի հիշատակությունը հնագույն սեպագիր արձանագրություններում:
Շումերական սեպագիր աղբյուրներում տեղեկություն- ներ են պահպանվել Ք.ա. III հազարամյակում գոյություն ունեցած Արատտա երկրի մասին: Առաջին իսկ հայացքից գայթակղիչ է նմանությունը Արատտա և Արարատ անունների, մանավանդ, որ Արատտան շումերական աղբյուրներում հայտնի է «սուրբ օրինաց երկիր» պատվանուն-մակդիրով, ինչը համադրելի է հինեբրայական պատկերացումներում Արարատ-Հայաստանի կերպարին: Սակայն անունների նմանությունը որքան էլ գայթակղիչ, կարող է պատահական լինել, ուստի հնարավոր վրիպումներից խուսափելու համար նախ քննության առնենք Արատտա երկրի տեղորոշմանը վերաբերող տվյալները:
«Էնմերքարը և Էնսուխքեշդաննան» վիպերգի համաձայն՝ Արատտայից Շումեր ռազմական արշավանք է իրականացվել «Ուրուկի գետով», որը, բնականաբար, պետք է լիներ Եփրատը: Սկզբնաղբյուրներից հայտնի է Արատտայի բարձր լեռնային երկիր լինելը, իսկ Ուրուկից մինչև Հայկական լեռնաշխարհի հարավը եզերող Մասիուս / Մասիոն լեռները ձգվող տարածքում ամենաբարձր կետը չի անցնում 1000 մետրից: Հետևաբար Արատտան պետք է փնտրել նշված լեռների և ավելի հյուսիս ընկած լեռնային տարածքում, Եփրատի վերին հոսանքի շրջանում:
Շումերական «Լուգալբանդան լեռների խավարում» և «Լուգալբանդա» վիպերգերում Շումերից Արատտա ճանապարհին հիշատակվում է Զամուա երկիրը, ինչը ենթադրում է Արատտայի՝ Շումեր - Զամուա գծի շարունակության վրա գտնված լինելը: Զամուա երկիրը գտնվել է Զագրոսի հյուսիսային շրջանում, Ուրմիո լճից հարավ: Այսինքն՝ Արատտան պետք է փնտրել Ուրմիո լճի ավազանում և / կամ հարակից շրջաններում:
Շումերից Արատտա ճանապարհին հիշատակվում է մի վայր ևս՝ hur-ru-um-kur-ra, որը սկզբնապես վերծանվում էր որպես Խուռում (իմա՝ խուռիների) երկիր, իսկ Ք. Վիլքեն առաջարկեց այն ընթերցել որպես հասարակ անուն՝ «լեռան քարայր» իմաստով: Առաջին մեկնաբանության դեպքում, ելնելով այն հանագամանքից, որ Ք. ա. երրորդ հազարամյակի առաջին կեսին խուռիները պետք է բնակվեին Միջագետքի հյուսիսում և դրանից արևելք ընկած շրջաններում, հավանական է Արատտայի տեղադրությունը Միջագետքից հյուսիս տարածվող լեռնային շրջանում: Բայց քանի որ հնարավոր է hur-ru-um-kur-ra -ի այլ մեկնաբանություն, այս փաստը չենք օգտագործի խնդրի լուծման նպատակով:
Շումերական դյուցազնավեպի «Գիլգամեշն ու անմահության երկիրը» վիպերգում (որը դարձել է «Գիլգամեշ» էպոսի գաղափարասյուժետային սկզբնաղբյուրը) անմահության գաղտնիքին հասնելու համար Արև (շումեր. Ութու) աստվածը Գիլգամեշին շնորհում է «դեպի Արատտա ճանապարհն իմացող» յոթ մոգական էակներ: «Գիլգամեշ» էպոսի խեթական տարբերակում անմահության հասնելու համար Գիլգամեշն իր ընկեր Էնկիդուի հետ գնում է Եփրատի հոսանքն ի վեր, իսկ աքադական (բաբելոնյան) տարբերակում հաղթահարում է Մաշու լեռները, որոնք վաղուց նույնացվել են Հայկական լեռնաշխարհի հարավը եզերող Մասիուս / Մասիոն լեռների հետ: Ուշագրավ է, որ ինչպես «Գիլգամեշ» էպոսի «անմահության ծաղիկն» է համադրվում Ծննդոց գրքի «կենաց ծառին», այնպես էլ երկու սկզբնաղբյուրներում նույնանում է դրանց գտնվելու վայրը՝ Հայկական լեռնաշխարհ:
Արատտայի հյուսիսային տեղորոշման օգտին է խոսում նաև երկրանվան գրությունը Շ/Սուբուր (Շ/Սուբարտու, Շուբրիա) երկիրը ցույց տվող գաղափարանշանով, որից կարելի է եզրահանգել Արատտա-Սուբուր նույնությանն՝ գոնե տարածքային ընդգրկման առումով, կրկին գալով Արատտայի՝ Հայկական լեռնաշխարհի առնվազն հարավում գտնված լինելու տեսակետին: Նշված փաստարկներից զատ կա անուշադրության մատնված չափազանց կարևոր մի տեղեկություն, որը գալիս է վերջնականապես հաստատելու թե՛ Արատտայի՝ Հայկական լեռնաշխարհում գտնվելը, թե՛ Արատտա-Արարատ նույնականությունը՝ կապվելով համաշխարհային ջրհեղեղի պատմության հետ: Դեռևս 19-րդ դարում վերծանված ջրհեղեղի մասին աքադական բնագիրը («Գիլգամեշ» էպոսի 11-րդ պնակիտ) իր բոլոր մանրամասներով զուգադրվում է Ծննդոց գրքի տեղեկություններին: Ջրհեղեղից փրկված նավը, աքադական ավանդության համաձայն, կանգ է առել Նիմուշ (հին ընթերցմամբ՝ Նիսիր) լեռան վրա, որը գտնվել է Հայաստանի հարավում (ըստ Ծննդոց գրքի,
տապանն իջել է Արարատի լեռներին):
Մեր դարասկզբին գտնվեց նաև վերջինիս սկզբնաղբյուրնախօրինակը հանդիսացող շումերական ջրհեղեղի պատմությունը, որում, թերևս վնասվելու պատճառով, չկար տապանի հանգրավանի անունը: Ջրհեղեղի մասին գրի առնված հնագույն բնագրի այդ բացը լրացնելու է գալիս «Էնմերքարը և Արատտայի տիրակալը» վիպերգում Արատտայի ժողովրդին տրված հետևյալ բնորոշումը. «Նրանք, որ կանգնեցին ջրհեղեղի մեջ, այն ժամանակ, երբ ջրհեղեղը սրբեց ամեն բան»...
Այս հատվածը լրացնում է ջրհեղեղի մասին շումերական պատմության մեզ չհասած մասը և ամբողջացնում Արատտա երկրի վերաբերյալ մեր պատկերացումը:
Ի մի բերելով տեղեկությունների ամբողջությունը, տեսնում ենք, որ շումերական աղբյուրներում հիշատակված Ք. ա. երրորդ հազարամյակի Արատտան և Աստվածաշնչի Արարատը միևնույն երկրի՝ Հայաստանի հնագույն անվանումներն են շումերական և հին եբրայական աղբյուրներում: Այդ նույնությունը հաստատվում է նաև համաշխարհային ջրհեղեղի մասին միևնույն սկզբնաղբյուրից ծագող շումերական և հին եբրայական ավանդություններում որպես ջրհեղեղից փրկվելու վայր, համապատասխանաբար, Արատտայի և Արարատի հանդես գալը:
Ավելորդ չենք համարում նշելը, որ Արատտա-Արարատ-Հայաստանը նույն կերպ է ներկայանում ինչպես շումերական (միջագետքյան), այնպես էլ աստվածաշնչյան վաղ պատկերացումներում: Երկու տեղում էլ Հայաստանը սրբազան, աստվածաընտրյալ տարածք է, դրախտ, ուր արարվում են մարդկության առաջնեկները, երկուսում էլ աշխարհակործան ջրհեղեղից հետո Հայաստանը դառնում է մարդկության վերածննդի երկիրը, որտեղ կնքվում է Աստծո ու մարդկանց հավիտենական ուխտը, երկուսում էլ Հայկական լեռնաշխարհը կրում է անմահության խորհուրդը (կենաց ծառ և անմահության ծաղիկ)՝ փակվելով անարժան մարդկության առաջ (ճառագող մարդակարիճները՝ Մաշու լեռներում, քերովբեները և ամեն կողմ դարձող բոցեղեն սուրը՝ դրախտի դիմաց, կենաց ծառի ճամփին): Ի դեպ, երկուսում էլ մարդկությունը կորցնում է անմահ լինելու հնարավորությունը օձի միջամտության հետևանքով:
Հետաքրքրական է նաև, որ հնագույն միջագետքյան պատկերացումները անմահության մասին՝ կապված Գիլգամեշի հետ, պահպանվել են Առաջավոր Ասիայում երկար ժամանակ. անմահության որոնման սյուժեում Գիլգամեշին փոխարինում է Ալեքսանդր Մակեդոնացին: Գիլգամեշին «անմահության երկիր» հասնելու համար տրվում են «դեպի Արատտա ճանապարհը ցույց տվող» ուղեցույցներ և նա Եփրատի հոսանքն ի վեր բարձրանալով՝ անցնում է Մաշու լեռներն ու հասնում «անմահության երկիր»: Նույն նպատակին հասնելու համար Ալեքսանդր Մակեդոնացին, ըստ հունական վեպի (գրի առնված Ք. ա. 240թ.), բռնում է «ճանապարհը դեպի Հայոց երկիր», ուր «ակունքներն են Եփրատի ու Տիգրիսի»: Իսկ Ալեքսանդրի մասին սիրիական վեպում նրա ճանապարհին հիշվում է Մասիս անունով լեռնաշղթան: Փաստորեն, հին արևելյան և հելլենիստական վիպական ավանդույթներում Գիլգամեշի ու Ալեքսանդր Մակեդոնացու անմահության որոնումներում «դեպի Արատտա ճանապարհը» փոխարինվում է «դեպի Հայոց երկիր ճանապարհով», Մաշու լեռները՝ Մասիս լեռնաշղթայով, երկու դեպքում էլ հերոսները գնում են դեպի Եփրատի ակունքները: Փաստերն այնքան պերճախոս են, որ մեկնաբանությունները, կարծում ենք, ավելորդ են:
Վերջում նշենք, որ Արատտա-Արարատ-Հայաստան նույնության ապացույցները այսքանով չեն սպառվում, սակայն ասվածն էլ բավարար է այն հիմանավորելու համար: Այլ փաստերի կանդրադառնանք մեր առաջիկա հրապարակումներում:
Աստվածաշնչի տեղեկությունները Հայաստանի մասին բաժանելի են երկու խմբի՝ նախապատմական (դրախտ, ջրհեղեղ) և պատմական: Այս խմբերին միավորում են Արատտա-Արարատի մասին տեղեկությունները, որոնք կամրջում են Ք. ա. երրորդ հազարամյակի և 6-րդ դարի պատմական իրադարձությունները:
Արտակ Մովսիսյան
ԵՊՀ դասախոս, պատմական գիտությունների թեկնածու
«Մեր պատմության դասերը»
Սիրելի հայրենակիցներ
Շատ շնորհակալ եմ ու խորապես զգացված, ստացած բոլոր նամակների համար, որոնցում հայտնում եք Ձեր համակրանքը,աջակցությունը՝«Մեր պատմության դա սերը» հաղորդաշարին և վրդովմունքը, այն փակելու կապակցությամբ:
Նախ պետք է խնդրեմ Ձեր ներողամտությունը,որ պատասխանում եմ, ոչ թե անհա տապես,այլ ընդհանուր բաց նամակով: Օգոստոսի 25-ից հետո ստացված տասնյակ
նամակներում միևնույն մտահոգություններն են, նույն հարցադրումները, որոնց ցանկանում եմ անդրադառնալ՝ բոլորի համար պարզաբանություն մտցնելու նպատակով:Հաղորդաշարի փակմն մասին լուրն իմանցա նախավերջին հաղորդու մից հետո:Պատճառն ինձ բացատրվեց ֆինանսների բացակայությամբ:Տեղեկացա, որ իմ հաղորդաշարից բացի, փակվում են նաև հայ գրականությունը, ճարտարապե տությունը և հայոց լեզվին նվիրված հաղորդաշարերը,որոնց վրա ծախսվող չնչին գումարները «Հ-1»-ը որոշել է ուղղել նոր բացվելիք «Մշակույթ» ալիքի ֆինանսավոր մանը,որը պետք է եթեր սկսի սեպտեմբերի 21-ին (այն նախատեսվում է հեռարձա կել նաև արբանյակով Սփյուռքի համար) :
Ես ,իհարկը,միշտ անհրաժեշտ եմ համարել(և այսօր էլ համարում եմ)հայկական մշակութային ալիքի գոյությունը, բայց, որ դա կարվեր հայագիտական-մշակութա յին, արդեն կայացած ծրագրերը փակելու հաշվին,առնվազն տարօրինակ է ինձ համար: Զարմանալի է ֆինանսավորման պատճառաբանպւթյունը, քանի որ«Հ-1»-ի եթերը ողողված է անիմաստ ու հաճախ բարոյազրկող ,սերիալների ու հաղորդում ների վրա,որոնց վրա ծախսվում են հսկայական գումարներ...
Այս միակողմանի դադարեցումով, «Հ-1»-ը խախտում է, իր իսկ ստորագրած պայմանագիրը:Ես իբրև հաղորդաշարի հեղինակ,ստորագրել եմ մեկ տարվա պայմանագիր,սակայն այն դադարեցվում է 8 ամիս անց:Ես հասկանում եմ,որ այս մասին կարդալով կառաջարկեք դատ բաց անել «Հ-1»-իդեմ, սակայն դա առանձնակի իմաստ չի ունենա:
«Հ-1»-ի այսօրյա ղեկավարության հայկական ազգային շահերի նվիրումին խիստ կասկածում եմ, վկան «Հ-1»-ի հայաստանյան եթերում հայագիտական ծրագրերի լիակատար բացակայությունը: «Հ-1»-ի դեմ դատ բացելու պարագայում հաղոր դաշարը կարող է բերաբացվել,սակայն այնպիսի պայմաններով, որ անիմաստ լինի շարունակելը:Բացի ֆինանսավորման դադարեցումը,հաղորդաշարը կարող է հեռարձակվել միայն մեկ օր,այն էլ այնպիսի ժամի,որը Սփյուռքի որևէ համայնքնե րում նպաստավոր ժամ չլինի:Ես ունեմ դրա դառը փորձը,անցյալ տարի տրամա դրեցինք «Տիգրան Մեծ Հայրենապաշտ տիրակալը»ֆիլմը:Ֆիլմը ցուցադրվեց «Հ-1»-ով ,սակայն... գիշերվա ժամը 1-30-ին, երբ մարդիկ քնած էին....:Այդ իսկ պատճառով ես որոշեցի գործ չունենալ «Հ-1»-ի այսօրվա ղեկավարության հետ,որը չի հարգում իր իսկ ստորագրած պայմանագիրը:Ես ուղարկում եմ «Հ-1»-ի էլ.փոստի հասցեները,
քանի որ ստացված նամակներում ցանկացել էիք իմանալ դրանք(
[email protected],
[email protected],
[email protected],
[email protected],
[email protected],
[email protected]) սակայն նրանց գրելն առանձնապես իմաստ չի ունենա ,ափսոս է Ձեր ժամանակը...
Օգոստոսի 26-ին հանդիպեցի Սփյուռքի կոմիտեի(որը, հոկտեմբերի 1-ից կվերացվի Սփյուռքի նախարարության) ղեկավար՝ Հրանուշ Հակոբյանի հետ:Ասեմ, որ նա ևս տեղյակ էր հաղորդաշարի փակմանը՝ շնորհիվ Սփյուռքից ստացված հեռախոսազանգերի, նա շատ վրդովված էր, քանի որ դրանից 1-2 շաբաթ առաջ նա առաջարկել էր քննարկել«Մեր պատմության դասերը» հաղորդաշարի Անգլերեն հեռարձակման հնարավորությունը: Իմ պատկերացմամբ այն,արևելահայերեն և արևմտահայերենից բացի, պետք է ունենա առնվազն անգլերեն, ռուսերեն, թուրքերեն և ֆրանսերեն ծրագրերը որոնք պետք է մեկնաբանեն հայության ինքնությունը:Նշված լեզուներից յուրաքանչյուրով այսօր խոսում են կես միլիոն և ավել հայեր, որոնց զգալի մասը հայախոս չէ: Հետագայում քաղաքական նկատառումներով կարելի է մեծացնել այս ցանցը՝ ներառելով նաև իսպաներեն, արաբերեն և այլ լեզուներով հաղորդումներ:Ասեմ,որ Հրանուշ Հակոբյանը ոգևորությամբ ընդունեց այս առաջարկը՝ ցույց ցույց տալով ապագա նախարա րության գրավոր ծրագրում նախատեսված «Համահայկական հեռուստաալիքի» մասին կետը:Նա առաջակեց մանրամասն ծրագիր ներկայացնել, որը սիրով հանձն առա...
Հուսով եմ,որ այս ծրագիրը արդեն ՀՀ կառավարության հետ կդրվի լուրջ մակար դակի վրա,և մենք մոտ ապագայում կունենանք կարևոր հեռուստաալիք ,որր առա ջնահերթ խնդիրները կլինեն հայապահպանումը ,հայադարձությունը և միացյալ ուժերով հայության նոր հաղթանակների նվաճումը:
Իսկ մինչև այդ կրկին ընդունեք իմ երախտագիտությունը Ձեր ջերմ համակրանքի և աջակցության համար: Տեղեկացնեմ, որ սեպտեմբերին հաղորդաշարի ինտերնե տային էջը (www,memocast.com) կլրացվի վերջին 4 հաղորդումներով և հնարավոր ություն կունենաք դիտել բոլոր 33 հաղորդումները:
Սիրով Արտակ Մովսիսյան
E-mail:
[email protected]
Հեռ:(374 91) 36-28-42
28.08.2008
Պանդուխտ
20.03.2009, 23:09
Համաձայն չեմ: Մեկ գրային համակարգը կարելի է հասկանալ ՄԻԱՅՆ ՄԵԿ ՁԵՎՈՎ: Հապա փորձիր ներկայիս հայատառ այբուբենով գրված հայերեն բառեռը այլ համակարգով հասկանալ...
Ուրեմն բարեհաճ գտնուէք, մեզ փոխանցելու այդ գրային համակարգը ընթերցել-հասկանալու միջոցը:
Կսպասեմ, մեկ ամիս, երկու-երեք ամիս, խնդիր չկայ:
Յուսով եմ, դուք էլ համբերութեամբ կընդունէք հետաքրքրասիրութիւնս, ներողամիտ գտնուելով այն հանգամանքին, որ Հայաստանում չեմ գտնւում ու գիտնականի երկերը գնելու հնարաւորութիւնը չունեմ:
Ձեր անելիքը, -օրինակի համար,- այս է՝
@ նշանակում է՝ ջուր,
& նշանակում է՝ տո'ւր,
\ նշանակում է՝ տէր:
/ նշանակում է՝ աստուած
@ & \ / = ջուր տո'ւր տէր աստուած
(անշուշտ այն գրային համակարգ(եր)ով, որ գտնուել ու վերծանուել է Արտակ Մովսիսեանի շնորհիւ)
Եթե հնարավորություն լիներ, ես կփոխանցեի քեզ Արտակի հիշատակածս գիրքը...
Պանդուխտ
21.03.2009, 11:14
Համաձայն չեմ: Մեկ գրային համակարգը կարելի է հասկանալ ՄԻԱՅՆ ՄԵԿ ՁԵՎՈՎ: Հապա փորձիր ներկայիս հայատառ այբուբենով գրված հայերեն բառեռը այլ համակարգով հասկանալ...
[B][I][U]Գրել է Արտակ Մովսիսյան
26-11-2007Շումերից Արատտա ճանապարհին հիշատակվում է մի վայր ևս՝ hur-ru-um-kur-ra, որը սկզբնապես վերծանվում էր որպես Խուռում (իմա՝ խուռիների) երկիր, իսկ Ք. Վիլքեն առաջարկեց այն ընթերցել որպես հասարակ անուն՝ «լեռան քարայր» իմաստով:
Այսինքն՝ այնքան ուսումնասիրուած մի գիտութիւն, որն է շումերագիտութիւնը, եւ նրա մաս կազմող շումերերէնը, նրանով գրուած սեպագրերը, կարող են ընթերցուել եւ հասկացուել տարբեր ձեւեր:
Բոլորս գիտենք ի'նչ է առասպել, ի'նչ է իրականութիւն: Արդի գիտութեան հասու մարդը կարող է զանազանել՝ իրականը անիրականից: Հին յոյներն էլ ունեցել են առասպելներ:
Ինչեւէ, մեր խնդիրը՝ արդի «պատմագրութեան» վերադարձն է, դէպի առասպելախառն պատմագրութեան ժամանակները:
Մի պատմաբան, որ ջրհեղեղը վկայում է որպէս կատարուած իրողութիւն, չի կարող իրապաշտ գիտնական լինել... նրա գործերը կարդալուց կդադարեմ:
Նա ասում է գտել է գրային 10ից աւելի համակարգ: Սրան էլ չեմ հաւատում, քանզի եթէ գտած լինէր, հաստատ նոր տուեալներ կունենայինք՝ նախամեսրոպեան ու նախաքրիստոնէական Հայաստանի մասին:
Իսկ նա, դեռեւս օգտագործում է Հին Կտակարանի եւ Շումերի տուեալները իր պատմագրութեան մէջ:
Է՜, ի՞նչ է գտել նա՝ ՈՉԻՆՉ:
Պանդուխտ
21.03.2009, 11:22
Ըստ "Առավոտ" օրաթերթի
2009-03-18 20:42
«ԺԱՅՌԱՊԱՏԿԵՐՆԵՐԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԱՅԲՈՒԲԵՆ»
«Հայաստանի նախամաշտոցյան շրջանի գրավոր մշակույթը շարունակում է մնալ չճանաչված ոչ միայն ողջ աշխարհում, այլեւ մեզանում»,- ասում է պատմաբան Արտակ Մովսիսյանը: Երեկ «Մոսկվա» կինոթատրոնում տեղի ունեցավ պատմաբանի հեղինակած «Ժայռապատկերներից մինչեւ այբուբեն» ֆիլմի շնորհանդեսը (ռեժիսոր՝ Արտակ Ավդալյան): «Առաջնային ֆիլմի գաղափարը պատմաբանինն էր, որը նախամաշտոցյան գրերի մշակույթը երկար ժամանակ ուսումնասիրած մարդ է, ունի թեմային վերաբերող գիրք: Նպատակը՝ ֆիլմի տեսքով պատասխան տալ հարցերին՝ արդյոք նախամաշտոցյան գրեր ունեցե՞լ ենք, ընդհանրապես գիր եղե՞լ է Հայաստանում, թե՞ դա հայերի համար երկնքից ընկած մանանա էր: Ֆիլմում ցույց ենք տալիս, որ նախամաշտոցյան դարաշրջանում ունեցել ենք 11 գրային համակարգ, որից մի քանիսն օտարից վերցրած եւ ձեւափոխված էին, իսկ զգալի մասը Հայաստանում օրիգինալ գրեր էին՝ ժայռապատկերներից մինչեւ հիերոգլիֆներ»,- ասաց ռեժիսորը: Ըստ հեղինակ Ա. Մովսիսյանի՝ Հայաստանը հազվագյուտ երկրներից է, որտեղ վկայված են գրի ծագման ու զարգացման բոլոր փուլերը, առկա տեսակները՝ վաղ պատկերագիր, մեհենագիր, սեպագիր, այբուբեն: Ռեժիսորի խոսքով. «Ֆիլմում ընդգծվում է՝ մաշտոցյան այբուբենը մեր նախնիների կիրառած 12-րդ գրահամակարգն է, որը կարելի է համարել գրային մտածողության կատարելության խտացում»: ՀՀ ԿԳ նախարար Սպարտակ Սեյրանյանի ձեւակերպմամբ՝ վավերագրական այս ֆիլմը ճանաչողական նշանակություն ունի եւ «կարող է ծառայել որպես ձեռնարկ ուսումնական հաստատությունների, գիտահանրակրթական հիմնարկների համար»:
http://new.aravot.am/am/news/0/view
Եթէ գրեր կան, ուրեմն ընթերցւում են, ինչպէս ուրարտականը: Այդ ընթերցումով, մենք հասկացանք Երեւանի ծննդեան թուականը: Իսկ Արտակ Մովսիսեանը ի՞նչ ունի մեզ հաղորդելիք, իր գտած գրերից:
Է՜, ի՞նչ է գտել նա՝ ՈՉԻՆՉ:
Ինչ ասեմ, եղբայր, եթե քեզ ավելի հարմար ու հաճելի է այդպես մտածել...
Պանդուխտ
21.03.2009, 18:25
Ինչ ասեմ, եղբայր, եթե քեզ ավելի հարմար ու հաճելի է այդպես մտածել...
Այնքան ժամանակ, ինչքան մտածելու ընդունակութիւնս չեմ կորցրել:
---
Հարցը շատ յստակ ձեւակերպել եմ՝ ի՞նչ է գտել նա: Ի՞նչ է ասում նա, որ մինչ այսօր չի ասուել:
Նա գտել է, որ մինչև մաշտոցյան այբուբենը Հայաստանում կիրարկվել են ևս 12 գրային համակարգեր... մինչ այսօր դա հստակորեն չի տարանջատվածո ւ վերլուծված: Օրինակ՝ դրանցից են պատկերագրերը, մեհյանագրերը, արամեական գրական համակարգը և այլն:
Պանդուխտ
21.03.2009, 22:48
մինչ այսօր դա հստակորեն չի տարանջատված ու վերլուծված:
Մինչեւ տարանջատուեն ու վերլուծուեն, ձեռնպահ մնանք «գրային համակարգ» անուանելուց, որովհետեւ աւելի շատ անկանոն դարսուած խորհրդանշանների են նման: Եթէ սխալ եմ՝ ճշտէք:
Պանդուխտ
21.03.2009, 22:59
Իսկ ինչու... անկանո՞ն:
Իսկական արձանագրութիւնների պատկերները ո՞ւր են: Կարո՞ղ էք տեղադրել այստեղ:
Այլ խօսքով՝ նա ի՞նչ է գտել, ինչպէ՞ս է իմացել գտածի գրային համակարգ լինելը: Այն ինչ տեսել եմ մինչեւ հիմա, այնքան էլ գրային համակարգի նման չեն եղել: Եթէ ունէք օրիգինալ որմնագրերը, կամ ժայռապատկերները՝ արձանագրութեան ձեւից շատ բան կարող ենք ահսկանալ:
Էլեկտրոնային տարբերակները չունեմ: Բայց իր գրքում մանրամասն նկարագրված են և տառեը կամ հիեորոգլիֆները, և այն նյութերը, որոնց վրա դրանք գրված են:
Պանդուխտ
21.03.2009, 23:05
Էլեկտրոնային տարբերակները չունեմ: Բայց իր գրքում մանրամասն նկարագրված են և տառեը կամ հիեորոգլիֆները, և այն նյութերը, որոնց վրա դրանք գրված են:
Ամփոփենք:
Արտակ Մովսիսեանը, Հայաստանի տարբեր վայրերից հաւաքել է մարդու ձեռքով արձանագրուած տարբեր նշաններ, ու դրանք որպէս «11 գրային համակարգ» մատուցում է մեզ: Ուրի՞շ:
Պանդուխտ
21.03.2009, 23:13
Այսպիսի արձանագրութիւն գտե՞լ է:
Պանդուխտ
21.03.2009, 23:15
Կամ այսպէս՝
Ահա սրանք արձանագրութեան նման են:
ՅԳ.
Պանդուխտ
21.03.2009, 23:17
Այո:)
Շատ ուրախ եմ: Պէտք է վերծանուեն:
Իսկ ինչո՞ւ չկան համացանցում, դրանց պատկերները:
Եղբայր, համացանցում եմր պատմության վերաբերյալ ընդհանրապես գրեթե բան չկա:(
Պանդուխտ
23.03.2009, 11:22
Եղբայր, համացանցում եմր պատմության վերաբերյալ ընդհանրապես գրեթե բան չկա:(
Ամաչում ե՞նք, աւելորդ համեստութիւն ե՞նք անում:
ԵՊՀ ՊՖ դասախօսը, հսկայական միջոցներ ունենալու է, իր յայտնագործումները տարածելու համար: :)
Պանդուխտ
23.03.2009, 14:26
Բարի օր,
Յիշեցնեմ ՝ նպատակ ու կոչում չունեմ վարկազրկել յարգուած գիտնականը: Չեմ սիրում հակճառելը, մանաւանդ որ նրա գործի ամբողջութեան չեմ տիրապետում: Այդուհանդերձ, այնպէս որ նախապէս ասացի, շատ չեմ հաւատում, որ գտնուել են 11 գրային համակարգեր: Կարծում եմ՝ նա հաւաքել է տարբեր հնագէտների, -նաեւ իր,- կողմից գտնուած փորագրութիւններ ու խորհրդանշաններ:
Ուրարտական սեպագրերի յայտնաբերման ու վերծանման պատիւը պատկանում է օտարազգի գիտնականներին:
Բայց ուզում եմ հաւատալ, քանի որ շատ հետաքրքրում են ինձ նմանօրինակ յայտնագործումները: Պէտք է մատնանշեմ մի քանի իրավիճակ, որոնք առողջ գիտական մթնոլորտի բացակայութեան մասին են մատնում:
Այնպիսի մի մեծ յայտանգործութիւն, ինչպէս ներկայացւում է, անուշադրութեան է մատնուած այլ պատմաբաններից: Նրանք չեն խօսում ու տարածում այս յայնտութիւնը, որ մեր ազգին պատիւ կարող է բերել: Յայտնագործում կատարած գիտնականը, ի'նքն է իր գտածը «գովազդում», որ անբնական չէ: Սակայն ինչու միւս գիտնականները լուռ են: Նախա՞նձ են: Եթէ իրօք մեծ գործ է կատարուել, պէտք է դրական գնահատեն, կամ մասամբ համաձայն լինեն կամ էլ քննադատեն:
Ընդհանրապէս, գիտնականները վիճում, քննարկում, թեր ու դէմ կարծիքներ են յայտնում, երբ՝ մինչ այդ ճանաչուածից տարբեր բան ասւում է, երբ նոր բան է յայնւում: Հետքրքիր է իմանալ, երբեւէ մի հայրենաբնակ պատմաբան (օտարազգիները չմէջբերենք), կարծիք յայտնե՞լ է. Արտակ Մովսիսեանի գտած 11 գրային համակարգի վերաաբերեալ:
Ենթադրեմ, Հայաստանում հնամեայ ժամանակների մասնագէտ պատմաբաններ մեկից աւելի պէտք է լինեն: Ի՞նչ են ասում նրանք, այս յայտնագործման վերաբերեալ:
Անշո'ւշտ, եթէ Արտակ Մովսիսեանը նորութիւն բերած չլինէր, պիտի չի սպասէինք այլ պատմաբանների կարծիքը:
Յարգելի "Lion", վերեւ ասացիր, թէ "գրային համակարգ» նշանակում է՝ միտք յայտնող գաղափարագիր: Միթէ՞ քարէ դարեան ժայռապատկերներն էլ միտք յայտնող չեն...
Միթէ՞ կարող ենք բոլոր արտայայտութեան ձեւերը «գրային համակարգ» անուան ներքեւ դասակարգել:
Յուսախաբ եմ եղել, քանզի «գրային համակարգ» անուան տակ հասկացել եմ այլ բան.- Այնպիսի մի գրանշային համակարգ, որ, ձայն ու հնչիւն, բառ ու իմաստ կնշի:
Իսկ մենք, -ինչպէս հասկացանք միչեւ հիմա,- չի գտնուել գէթ մի նախադասութիւն, որ լոյս կսփռի մեր պատմութեան էջերի վրայ, յայտնելով առ այսօր մեր չիմացածը:
Արտակ Մովսիսեանի գործը յստակեցում է պահանջում:
Պանդուխտ
23.03.2009, 17:18
Նախամաշտոցեան հայերէն գրերի գոյութեան վարկածը, հիմնեալ է մատենագիրների ուրիշներից մէջբերած, ու կցկտուր փոխանցած տեղեկութիւնների վրայ:
Ըստ իս, եթէ գոյութիւն ունենար նախամաշտոցեան հայերէն գրային համակարգ, ապա պահպանուած կլինէր, ինչպէս պահպանուել են ուրարտական սեպագրերը, որոնք կարողացել են փրկուել Լուսաւորիչի հալածանքից:
Մաշտոցի ստեղծած այբուբենը, հայերի ու հայերէնի համար ստեղծուած ու գործածուած միակ գրային համակարգն է:
Եթէ սխալ եմ, համեցէ'ք, ցոյց տուէք ուրիշը:
Յետ գրութիւն. գոյութիւն չունեցած փաստերի հիմամբ գիտութիւն չի ստեղծուի:
Ցավում եմ, որ մանրամասներ չեմ կարող հաղորդել, որովհետև ինքս էլ լավ չեմ տիրապետում թեմային: Բայց պետքական տեղեկատվություն ունենալուն պես քեզ կտեղեկացնեմ...
Հ.Գ. Ափսոս, որ Արտակը այդքան վատ է ներկայացված ինտերնետում...
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:15
Հ.Գ. Ափսոս, որ Արտակը այդքան վատ է ներկայացված ինտերնետում...
Հարցադրումներ եմ տալիս:
Ցավում եմ, որ մանրամասներ չեմ կարող հաղորդել, որովհետև ինքս էլ լավ չեմ տիրապետում թեմային: Բայց պետքական տեղեկատվություն ունենալուն պես քեզ կտեղեկացնեմ
Զարմանալի: Չէ՞ որ գրքերն ունես:
Գրային համակարգի վերաբերյալ գիրքը չունեմ և նույնիսկ չեմ էլ կարդացել, քանի որ այն շատ մասնագիտական է...:(
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:28
Գրային համակարգի վերաբերյալ գիրքը չունեմ և նույնիսկ չեմ էլ կարդացել, քանի որ այն շատ մասնագիտական է...:(
Կսպասեմ: :)
Բայց երևի չկարդամ էլ: Անկեղծ ասած այդ թեման ինձ այնքան էլ չի հետաքրքրում...
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:34
Գրային համակարգի վերաբերյալ գիրքը չունեմ և նույնիսկ չեմ էլ կարդացել, քանի որ այն շատ մասնագիտական է...:(
Եթէ քեզ ու ինձ նման քիչ-շատ գրագէտ մարդկանց է ուղղուած այդ գիրքը, պէտք է հասկանալի լինի:
Գրքում պէտք է արձանագրուած լինի՝ ո՞ւր, ի՞նչ արձանագրութիւն է գտնուել, եւ ի՞նչպէս են հասել այն եզրակացութեան, որ դրանք գրային համակարգ են:
Գրքում արձանագրութիւնների իսկական լուսանկարները պէտք է լինեն, - համապատասխան մաքրազտումներով,- նաեւ տուած «մտքերը»:
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:35
Բայց երևի չկարդամ էլ: Անկեղծ ասած այդ թեման ինձ այնքան էլ չի հետաքրքրում...
Ինձ շատ է հետաքրքրում: Փաստօրէն «Ակումբ»ում ոչ ոք չգիտի թեմայի մասին: :(
Ի դեպ - դու որտեղ ես ապրո՞ւմ: Գուցե հնարավոր կլինի որևէ կերպ այդ գիրքը քեզ փոխանցել, եթե այդքան հետաքրքիր է՞...
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:40
Ի դեպ - դու որտեղ ես ապրո՞ւմ: Գուցե հնարավոր կլինի որևէ կերպ այդ գիրքը քեզ փոխանցել, եթե այդքան հետաքրքիր է՞...
Սիրիա-Հալեպ
Եթե Հայաստան գալացող լինի, ինձ ասա - ես այդ գիրքը նրա միջոցով քեզ կհասցնեմ:)
Պանդուխտ
23.03.2009, 21:48
Եթե Հայաստան գալացող լինի, ինձ ասա - ես այդ գիրքը նրա միջոցով քեզ կհասցնեմ:)
Մի բան կանեմ: Միջոցներ ունեմ ու կստանամ գիրքը:
--
Բայց էլի զարմանում եմ, որ առաջադրածս հարցերը անպատասխան են մնում:
Միթէ՞ գիրքն ու նրա վերաբերեալ դասախօսութիւններն ու ֆիլմերը, անհասկանալի, բարդ ու խրթին մնալու խնդիր ունեն...
Եղբայր, ես ուղղակի չեմ հետաքրքրվում այդ թեմայով: Սակայն, իմանալով Արտակի մյուս գրածների բարձր որակն ու գիտականությունը, վստահ եմ, որ այստեղ էլ է նա լավ արդյունքի հասել...
Պանդուխտ
23.03.2009, 22:11
Եղբայր, ես ուղղակի չեմ հետաքրքրվում այդ թեմայով: Սակայն, իմանալով Արտակի մյուս գրածների բարձր որակն ու գիտականությունը, վստահ եմ, որ այստեղ էլ է նա լավ արդյունքի հասել...
Ո՞ր գրածների, Գիլգամեշն ու ջրհեղեղը՞:
Պանդուխտ
23.03.2009, 22:14
Լա'ւ: Երեւի թէ, առայժմ թեման փակւում է ինձ համար:
Մի օր կհանդիպեմ այդ յայտնագործութիւններին:
Հավատա, եղբայր, որ Արտակը շատ լուրջ գիտնական է և ոչ մի կերպ նման չէ էժանագին էֆեկտ անողի...
Պանդուխտ
23.03.2009, 22:40
Հավատա, եղբայր, որ Արտակը շատ լուրջ գիտնական է և ոչ մի կերպ նման չէ էժանագին էֆեկտ անողի...
Չեմ հաւատում նրա 11 գրային համակարգին, (որպէսզի 12րդն եւ վերջինը «կախարդական համար» ունենա՞յ):
Դե լավ: Երևի ժամանակի ընթացքում կփոխես կարծիքդ...
Պանդուխտ
23.03.2009, 22:50
Ջնջել գրառումը. կապի տկարութիւնն է պատճառը:
Պանդուխտ
23.03.2009, 22:52
Դե լավ: Երևի ժամանակի ընթացքում կփոխես կարծիքդ...
Ժամանակը փոփոխութեան հզօր գործօն է: Ի դէպ քիչ-շատ տեղեակ եմ նրա աշխատանքին՝ մի քանի տարի է փորձում եմ հասկանալ, բայց չի լինում:
Ի դէպ յոյս ունեմ, որ մեր պատմաբանները կկարողանան անջատել առասպելը՝ պատմական դէպքից, իրականը՝ անիրականից:
(Քիչ առաջ ընթերցում էի Քո գրառումը Հայկի եւ Բելի վերաբերեալ...)
(Քիչ առաջ ընթերցում էի Քո գրառումը Հայկի եւ Բելի վերաբերեալ...)
Եվ... ինչպիսին է կարծի՞քդ:
Պանդուխտ
23.03.2009, 23:02
Հայկը եւ Բելը «աստուած»ներ են, խորհրդանշական կերպարներ են, որոնք ներկայացնում են երկու տարբեր քաղաքակրթութիւնների եւ կամ ցեղերի անհատականութիւնները հայկական առասպելում, աւանդազրոյցում (էպոսում):
Ուստի՝ նրանց միջեւ տեղի ունեցած ճակատամարտը, իրողապէս, խորհրդանշում է Հայկական Լեռնաշխարհի ու Միջագետքի ժողովուրդների ու թագաւորութիւնների միջեւ տեղը ունեցած ճակատամարտները: Հետեւաբար՝ այդ ճակատամարտը որպէս պատմական առանձին դէպք ընդունելը ճիշտ չէ: Առասպել է:
Իսկ, ըստ իս, իրականություն է...
Հայերն աշխարհի առաջին ազգերից մեկն են, որը ռազմական նպատակներով ձիերի բազմացմամբ է սկսել զբաղվել
/PanARMENIAN.Net/ (http://panarmenian.net/news/arm/?nid=32949)Հայերն աշխարհի առաջին ազգերից մեկն են, որը ռազմական նպատակներով ձիերի բազմացմամբ է սկսել զբաղվել. ապացույցները գտնվել են Շենգավիթի եւ Նոր Նավեր գյուղի տարածքում (Հայաստան) կատարված հնագիտական պեղումների արդյունքում:
Այդ մասին այսօր` հունիսի 11-ին, մամլո ասուլիսին հայտնել է պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի տնօրեն Հակոբ Սիմոնյանը:
2002-ից կատարվող պեղումների ընթացքում հնագետներին հաջողվել է պեղել յոթ թամբարաններ, որտեղ գտնվել են ձիերի ոսկորներ եւ պատկերներ: Հնագիտական գտածոները թվագրվում են մ.թ.ա 25-20-րդ դարերով, այսինքն այն շրջանով, երբ Հայաստանում արդեն հաստատվել էր պետականությունը:
«Հավաքված տեղեկատվության հիման վրա մենք գտանք ոչ միայն այն բանի ապացույցները, որ հայերը առաջիններից են սկսել զբաղվել ձիաբուծությամբ, այլեւ նրանց շնորհիվ են աշխարհ եկել մի քանի նոր տեսակներ»,- ասել է Հակոբ Սիմոնյանը:
Անցյալ տարիր «Հնագույն քաղաքակրթությունների եւ վաղ պետականության առաջացումը Հայաստանում» ծրագրի շրջանակներում Հայաստանի Մշակույթի նախարարությունը 31 միլիոն դրամ է հատկացրել; գումարի մեկ երրորդը կծախսվի Հայաստանի Հանրապետության տարածքում պեղումների շարունակման համար:
Այդ կարծիքին է նաև Արտակ Մովսիսյանը: Հատկանշական է, որ շումերները ձին կոչել են... լեռնային էշ:
Այդ կարծիքին է նաև Արտակ Մովսիսյանը: Հատկանշական է, որ շումերները ձին կոչել են... լեռնային էշ:
Ի դեպ, շումերների(սոմերներ) մասին մի հետաքրքիր փաստ: Վրացիները, ինչպես գիտենք, մեզ անվանում են սոմեխի: Վերջերս իմացա, որ աբխազները մեզ անվանում են սոմերներ: Շատ հետաքրքիր է: :)
Շատ հետաքրքիր տեղետություն էր... Այն, այլ տեղեկությունների հետ համադրելով, կարող է տալ հետաքրքիր արդյունքներ:think