VisTolog
02.05.2008, 18:42
Տեքստում կան նաև նկարներ, որոնք չեն տեղադրվել:
Լոկալ և գլոբալ ցանցեր
2 և ավելի քոմփյութերների ֆիզիկական միացման ժամանակ ստեղծվում է քոմփյութերային ցանցեր: Քոմփյութերային ցանցերի ստեղծման համար անհրաժեշտ է հատուկ ապարատային ապահովում և հատուկ ծրագրային ապահովում: 2 քոմփյութերների հասարակ միացումը կոչվում է ուղիղ միացում: Կարևոր խնդիրը քոմփյութերային ցանցերի ստեղծման ժամանակ հանդիսանում է սարքավորման համատեղությունը` ըստ էլեկտրական և մեխանիկական բնութագրերի և ինֆորմացիոն ապահովման համախմբությունը` ըստ ֆորմատի և կոդավորման համակարգի: Այս խնդրի լուծումը պատկանում է ստանդարտացման ոլորտին, այսինքն`OSI (բաց համակարգի փոխազդեցության մոդել- Model of open System Interconnections): Նա ստեղծված է միջազգային տեխնիկական ինստիտուտի հաստատմամբ` ISO (International Standards Organization): Համաձայն ISO/OSI մոդելի, քոմփյութերային ցանցերի ճարտարապետությունը ունի տարբեր մակարդակներ:
Ամենաբարձր մակարդակը` ֆիզիկականն է: Այն ապահովում է ազդանշանների փոխանակումը մասնակիցների միջև: Փոխանակումը կատարվում է տեղափոխման ճանապարհով` բարձր մակարդակից դեպի ներքև, այնուհետև տեղափոխմամբ և վերջում էլ հակադարձ պրոցեսը` ներքևի մակարդակից դեպի վերև: Կարևոր համատեղության ապահովման համար ամեն մի մակարդակներից քոմփյութերային ցանցերը գործում են կարևոր հաստատուններ, որոնք կոչվում են արձանագրություններ: Նրանք որոշում են ապարատային փոխազդեցության բնութագիրը (ապարատային արձանագրություն) և ծրագրերի փոխազդեցության բնութագիրը (ծրագրային արձանագրություններ): Ֆիզիկապես արձանագրությունների պաշտպանման ֆունկցիաները կատարում են ապարատային կառուցվածքներ (ինտերֆեյսներ) և ծրագրային միջոցներ (արձանագրությունների ապահովման ծրագրեր): Ծրագրեր, որոնք կատարում են արձանագրությունների պաշտպանությամբ` կոչվում են նաև արձանագրություններ:
Քոմփյութերային ցանցերը բաժանվում են լոկալ (LAN- Local Areal Network) և գլոբալ (WAN- Wide Area Network) ցանցերի:
Լոկալ ցանցերի քոմփյութերները միևնույն արձանագրությունների հավաքակազմն են օգտագործում բոլոր մասնակիցների համար: Տարածքային հատկանիշներով լոկալ ցանցերը տարբերվում են կոմպակտությամբ:Նրանք կարող են միացնել մի սենյակում, շենքում, հարկում տեղադրված համակարգիչները:
Գլոբալ ցանցերը ունեն մեծացված աշխարհագրական չափսեր: Նրանք կարող են միացնել ինչպես առանձին քոմփյութերները, այնպես էլ նաև առանձին լոկալ ցանցեր, այդ ժամանակ էլ օգտագործվող տարբեր արձանագրություններ:
Քոմփյութերային ցանցերի նշանակումը հանդիսանում է 2 ֆունկցիաներով.
1. ապարատային և ծրագրային ցանցերի ռեսուսների համատեղ օգտագործման ապահովումը,
2. տվյալ ռեսուսների համատեղ մոտեցման ապահովումը:
Օրինակ. Լոկալ ցանցերի բոլոր մասնակիցները կարող են համատեղ օգտագործել տպող սարքը (ցանցային պրինտեր) կամ օրինակ` առանձին քոմփյութերների կոշտ դիսկերի ռեսուրսները(ֆայլային սերվեր): Դա պատկանում է ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովմանը: Եթե ցանցում կա հատուկ քոմփյութեր, որն առանձնացված է ցանցի մասնակիցների կողմից համատեղ օգտագործման համար, ապա դա կոչվում է ֆայլային սերվեր:
Քոմփյութերային ցանցերը, որոնց մեջ չկա առանձնացված սերվեր և լրիվ լոկալ քոմփյութերները իրար հետ կարող են շփվել նույն իրավունքներով կոչվում են միաստիճան:
Աշխատողների խմբերը, որոնք աշխատում են լոկալ ցանցերի շրջանակում մի նախագծի վրա` կոչվում են աշխատավոր խմբեր: Մի լոկալ ցանցի շրջանակում կարող է աշխատել մի քանի աշխատավոր խմբեր: Աշխատավոր խմբերի մասնակիցներին կարող է լինել տարբեր իրավունքներ ընդհանուր ցանցային ռեսուրսների մոտեցման համար: Ընդունման բաժանման համատեղությունը և քոմփյութերային ցանցի մասնակիցների իրավունքների սահմանափակումը կոչվում է ցանցային քաղաքականություն: Ցանցային քաղաքականության ղեկավարումը կոչվում է ադմինիստրատորային ցանցեր:
Դեմքը, որը ղեկավարում է քոմփյութերային լոկալ ցանցերի մասնակիցների աշխատանքը կոչվում է համակարգային ադմինիստրատոր: Լոկալ ցանցերի ստեղծումը հատկանշական է առանձին ձեռնարկությունների կամ ձեռնարկությունների առանձին ստորաբաժանման համար: Եթե ձեռնարկությունը զբաղեցնում է մեծ տարածք, ապա առանձին լոկալ ցանցերը կարող են միանալ գլոբալ ցանցերին: Այդ դեպքում լոկալ ցանցերը կապում են իրար հետ տարբեր կապի կանալների օգնությամբ (կաբելային, արբանակային և այլն): Կարող են նաև օգտագործել հեռախոսային կանալներ, թեկուզև նրանք բավարարում են թվային կապերի պահանջներին: Իրար հետ կապված մի քանի լոկալ ցանցեր` աշխատող տարբեր արձանագրություններով, իրականացնում են հատուկ միջոցներ, որոնք էլ կոչվում են շլյուզներ: Շլյուզները կարող են լինել ապարատային և ծրագրային:
Օրինակ. Դա կարող է լինել հատուկ քոմփյութեր կամ կարող է լինել նաև քոմփյութերային ծրագիր: Քոմփյութերը կարող է կատարել ոչ թե միայն շլյուզի ֆունկցիան, այլ նաև ուրիշ տարբեր ֆունկցիաներ, որոնք բնորոշ են աշխատող կայաններին:
Լոկալ ցանցի հիմնական տեսակները
Լոկալ ցանցերը կարելի է բաժանել 3 հիմնական տեսակների` star (աստղային), ring (օղակաձև), line (շինային):
1.Star տեսակը նախատեսում է ցանցերի բոլոր հանգույցների կապը կենտրոնական հանգույցի հետ: Տվյալների փոխանակումը հնարավոր է միայն կենտրոնական հանգույցի միջնորդության դեպքում: Star տեսակի առավելությունն է այն փաստը, որ ամեն ծայրամասային հանգույց կապ է հաստատում անկախ մյուսներից: Թերություններն են`
գ ընդհանուր ցանցի ապահովությունը կախված է ընդամենը մեկ հանգույցի ապահովությունից
գ մուտքի բարդությունը, որը առաջանում է կենտրոնական հանգույցի առկայությունից
գ ամեն նոր հանգույցի կցումը պահանջում է նոր շղթայի կազմակերպում
2.Ring լոկալ ցանցը տարատեսակներն են հանգույցայինը կամ պտույտայինը:
Ring-ը կամ օղակը կազմում է մի քանի կանալներ, որոնք իրար կցված են ընդունիչ-հաղորդիչ բլոկների միջոցով: Եթե կայանը իր ընդունիչ-հաղորդչի միջոցով կատարում է հաղորդման ներմուծում, ապա օղակը այդ պահին ակդ կետում տրամաբանորեն ճեղքվում է: Կատարվում է այսպես կոչված §էստաֆետային¦ փոխանակում: Հասցեով մատակարարված հաղորդումը փոխանցվում է մեկ ուղղությումբ: Այնուհետև ամեն կայանի ընդունիչ-հաղորդիչը կատարում է մի փոքր ուշացումով հաղորդման ռետրանսլանցիա:
Տարբերում են` Slotted-Ring, Mountenanse-Ring, Joken-Ring: Joken-Ring-ում շրջում է մարկերը, որը թողարկում է մոնիտորային կայանները: Հաղորդումը կարող է թողարկել կամ արտադրել այն կայանը, որում տվյալ պահին գտնվում է մարկերը, իսկ մյուսները կարող են միայն կատարել:
3.Աստղային տոպոլոգիա- այստեղ յուրաքանչյուր համակարգիչ միացված է առանձին մալուխով ընդհանուր սարքին, որը գտնվում է ցանցի կենտրոնում և անվանում են կոնցետրատոր: Կոնցետրատորի գլխավոր ֆունկցիան համակարգչից փոխանցվող տեղեկատվության ուղղումն է մեկ կամ մի քանի համակարգիչներին: Կաբելի ցանկացած վնասում այս դեպքում կվերաբերվի կոնկրետ որևէ համակարգին և միայն կոնցետրատորի անսարքությունը կարող է պատճառ դառնալ ցանցի աշխատանքի խափանման: Թերությունը` կոնցետրատորի գնի թանկությունն է:
4.Շինային լոկալ ցանցեր-այս տեսակի շինաներում փոխանակումը կատարվում է հաջորդական կոդով և սինխրոնացվում է փոխանակվող ինֆորմացիայի միջոցով արագությունը մոտովորապես հավասար է 10 մգ բիթ վայրկյանում: Այն կայանը, որին տրամադրված է շինան, փոխանցում է հասցեով մատակարարված կադրը կամ հասցեն, որը միաժամանակ ընդունվում է այն կայանում, որը ճանաչեց իր հասցեն:
5.Լրիվ կապակցված տոպոլոգիա - այստեղ յուրաքանչյուր համակարգիչ միացված է բոլոր համակարգիչներին: Այս տարբերակը տրամաբանորեն հեշտ է, բայց արդյունավետ չէ: Յուրաքանչյուր համակարգիչ պետք է ունենա մեծ քանակությամբ կոմունիկացիոն պորտեր, որպեսզի միանա ցանցում գտնվող բոլոր համակարգիչներին:
6.Անցքային տոպոլոգիա - առաջարկում է լրիվ կապակցված տոպոլոգիայից հնարավոր որոշ պապերի հեռացման արդյունքում: Այս տոպոլոգիայի դեպքում անմիջականորեն միացվում են այն համակարգիչները, որոնց միջև պետք է իրականացվի ինտենսիվ տվյալների փոխանակումը:
Ցանցային թույլատրման մեթոդ
Նկ 1. 2 համակարգիչների միջև հաղորդագրումների փոխանակման արձանագրությունները
Քանի որ գոյություն ունեն հաշվողական համակարգերի (ՀՀ) բազմաթիվ տարատեսակներ, միջազգային շուկայում անհրաժեշտություն ծագեց որևէ ստանդարտի մեջ: Առաջարկվեց §բաց համակարգերի էտալոնային տրամաբանական մոդելի¦ ընդհանրացված կառուցվածքը: Բաց են անվանում այն համակարգերը, որոնք կարող են համագործակցել որոշ պրոցեդուրաների միջոցով` անկախ տեղի ունեցող տոխնիկական և տրամաբանական տարբերություններից: Իրականում ՀՀ-ում կապը հաստատվում է ոչ թե մեքենաների միջև, այլ կիրառական հաշվողական պրոցոսների միջև: Ասելով կիրառական պրոցես հասկանում ենք կիրառական ծրագիրը, նրան հատկացված տվյալների և ռեսուրսների հավաքակազմը: Այսպիսի կապը ունի հիերարխիկ բնույթ: Ընդհանուր առմամբ առանձնացվում են 7 ֆունկցիոնալ շերտ`
1. Ֆիզիկական շերտ, որը ապահովում է էլեկտրական, մեխանիկական և ֆունկցիոնալ կցորդումները, ազդանշանների ձևափոխումը:
2. Կանալային շերտ, որը ղեկավարում է կանալների գործունեությունը, այսինքն` տվյալների փոխանակումը, կանալային կապի հաստատումը, անջատումը և այլն:
3. Ցանցային շերտ, որը պատասխանատու է ուղիների համար, ինֆորմացիայի, կոմուտացիայի և հասցեավորման, տվյալների հոսքի ղեկավարման համար:
4. Տրանսպորտային շերտ, այսինքն` տվյալների փոխանակում համակարգ-աղբյուրից համակարգ-հասցեատերին, ընդ որում առանց միջանկյալ մշակման:
5. Սեանսային շերտ, այսինքն` կապի սեանսի կազմակերպում պրոցեսների միջև:
6. Տվյալների ներկայացման շերտ, այսինքն` տվյալների այնպիսի ձևափոխում, որը առավել հարմար է:
7. Կիրառական շերտ` ընդհանուր ցանցի ղեկավարում, մեքենաների, տերմինալների ղեկավարում և այլն:
Ամեն շերտ սպասարկում է իր ավագ շերտին: Հարևան շերտերը կապ են հաստատում միջշերտային ինտերֆեյսի կանոներով: Առաջին չորս շերտերը կազմում են տրանսպորտային ծառայությունը, որը ազատում է ավագ շերտերին տվյալների փոխանակման կազմակերպման հոգսերից: Հաշվողական ցանցի այն մուտքերը, որը իրագործում է այդ ծառայությունները, կոչվում է տրանսպորտային ցանց: Ավագ 6 և 7 շերտերը համապատասխանում են պրոցեսներին: Մյուս շերտերը որոշում են մուտքի ցանցային մեթոդը:
Լոկալ և գլոբալ ցանցեր
2 և ավելի քոմփյութերների ֆիզիկական միացման ժամանակ ստեղծվում է քոմփյութերային ցանցեր: Քոմփյութերային ցանցերի ստեղծման համար անհրաժեշտ է հատուկ ապարատային ապահովում և հատուկ ծրագրային ապահովում: 2 քոմփյութերների հասարակ միացումը կոչվում է ուղիղ միացում: Կարևոր խնդիրը քոմփյութերային ցանցերի ստեղծման ժամանակ հանդիսանում է սարքավորման համատեղությունը` ըստ էլեկտրական և մեխանիկական բնութագրերի և ինֆորմացիոն ապահովման համախմբությունը` ըստ ֆորմատի և կոդավորման համակարգի: Այս խնդրի լուծումը պատկանում է ստանդարտացման ոլորտին, այսինքն`OSI (բաց համակարգի փոխազդեցության մոդել- Model of open System Interconnections): Նա ստեղծված է միջազգային տեխնիկական ինստիտուտի հաստատմամբ` ISO (International Standards Organization): Համաձայն ISO/OSI մոդելի, քոմփյութերային ցանցերի ճարտարապետությունը ունի տարբեր մակարդակներ:
Ամենաբարձր մակարդակը` ֆիզիկականն է: Այն ապահովում է ազդանշանների փոխանակումը մասնակիցների միջև: Փոխանակումը կատարվում է տեղափոխման ճանապարհով` բարձր մակարդակից դեպի ներքև, այնուհետև տեղափոխմամբ և վերջում էլ հակադարձ պրոցեսը` ներքևի մակարդակից դեպի վերև: Կարևոր համատեղության ապահովման համար ամեն մի մակարդակներից քոմփյութերային ցանցերը գործում են կարևոր հաստատուններ, որոնք կոչվում են արձանագրություններ: Նրանք որոշում են ապարատային փոխազդեցության բնութագիրը (ապարատային արձանագրություն) և ծրագրերի փոխազդեցության բնութագիրը (ծրագրային արձանագրություններ): Ֆիզիկապես արձանագրությունների պաշտպանման ֆունկցիաները կատարում են ապարատային կառուցվածքներ (ինտերֆեյսներ) և ծրագրային միջոցներ (արձանագրությունների ապահովման ծրագրեր): Ծրագրեր, որոնք կատարում են արձանագրությունների պաշտպանությամբ` կոչվում են նաև արձանագրություններ:
Քոմփյութերային ցանցերը բաժանվում են լոկալ (LAN- Local Areal Network) և գլոբալ (WAN- Wide Area Network) ցանցերի:
Լոկալ ցանցերի քոմփյութերները միևնույն արձանագրությունների հավաքակազմն են օգտագործում բոլոր մասնակիցների համար: Տարածքային հատկանիշներով լոկալ ցանցերը տարբերվում են կոմպակտությամբ:Նրանք կարող են միացնել մի սենյակում, շենքում, հարկում տեղադրված համակարգիչները:
Գլոբալ ցանցերը ունեն մեծացված աշխարհագրական չափսեր: Նրանք կարող են միացնել ինչպես առանձին քոմփյութերները, այնպես էլ նաև առանձին լոկալ ցանցեր, այդ ժամանակ էլ օգտագործվող տարբեր արձանագրություններ:
Քոմփյութերային ցանցերի նշանակումը հանդիսանում է 2 ֆունկցիաներով.
1. ապարատային և ծրագրային ցանցերի ռեսուսների համատեղ օգտագործման ապահովումը,
2. տվյալ ռեսուսների համատեղ մոտեցման ապահովումը:
Օրինակ. Լոկալ ցանցերի բոլոր մասնակիցները կարող են համատեղ օգտագործել տպող սարքը (ցանցային պրինտեր) կամ օրինակ` առանձին քոմփյութերների կոշտ դիսկերի ռեսուրսները(ֆայլային սերվեր): Դա պատկանում է ծրագրային և ինֆորմացիոն ապահովմանը: Եթե ցանցում կա հատուկ քոմփյութեր, որն առանձնացված է ցանցի մասնակիցների կողմից համատեղ օգտագործման համար, ապա դա կոչվում է ֆայլային սերվեր:
Քոմփյութերային ցանցերը, որոնց մեջ չկա առանձնացված սերվեր և լրիվ լոկալ քոմփյութերները իրար հետ կարող են շփվել նույն իրավունքներով կոչվում են միաստիճան:
Աշխատողների խմբերը, որոնք աշխատում են լոկալ ցանցերի շրջանակում մի նախագծի վրա` կոչվում են աշխատավոր խմբեր: Մի լոկալ ցանցի շրջանակում կարող է աշխատել մի քանի աշխատավոր խմբեր: Աշխատավոր խմբերի մասնակիցներին կարող է լինել տարբեր իրավունքներ ընդհանուր ցանցային ռեսուրսների մոտեցման համար: Ընդունման բաժանման համատեղությունը և քոմփյութերային ցանցի մասնակիցների իրավունքների սահմանափակումը կոչվում է ցանցային քաղաքականություն: Ցանցային քաղաքականության ղեկավարումը կոչվում է ադմինիստրատորային ցանցեր:
Դեմքը, որը ղեկավարում է քոմփյութերային լոկալ ցանցերի մասնակիցների աշխատանքը կոչվում է համակարգային ադմինիստրատոր: Լոկալ ցանցերի ստեղծումը հատկանշական է առանձին ձեռնարկությունների կամ ձեռնարկությունների առանձին ստորաբաժանման համար: Եթե ձեռնարկությունը զբաղեցնում է մեծ տարածք, ապա առանձին լոկալ ցանցերը կարող են միանալ գլոբալ ցանցերին: Այդ դեպքում լոկալ ցանցերը կապում են իրար հետ տարբեր կապի կանալների օգնությամբ (կաբելային, արբանակային և այլն): Կարող են նաև օգտագործել հեռախոսային կանալներ, թեկուզև նրանք բավարարում են թվային կապերի պահանջներին: Իրար հետ կապված մի քանի լոկալ ցանցեր` աշխատող տարբեր արձանագրություններով, իրականացնում են հատուկ միջոցներ, որոնք էլ կոչվում են շլյուզներ: Շլյուզները կարող են լինել ապարատային և ծրագրային:
Օրինակ. Դա կարող է լինել հատուկ քոմփյութեր կամ կարող է լինել նաև քոմփյութերային ծրագիր: Քոմփյութերը կարող է կատարել ոչ թե միայն շլյուզի ֆունկցիան, այլ նաև ուրիշ տարբեր ֆունկցիաներ, որոնք բնորոշ են աշխատող կայաններին:
Լոկալ ցանցի հիմնական տեսակները
Լոկալ ցանցերը կարելի է բաժանել 3 հիմնական տեսակների` star (աստղային), ring (օղակաձև), line (շինային):
1.Star տեսակը նախատեսում է ցանցերի բոլոր հանգույցների կապը կենտրոնական հանգույցի հետ: Տվյալների փոխանակումը հնարավոր է միայն կենտրոնական հանգույցի միջնորդության դեպքում: Star տեսակի առավելությունն է այն փաստը, որ ամեն ծայրամասային հանգույց կապ է հաստատում անկախ մյուսներից: Թերություններն են`
գ ընդհանուր ցանցի ապահովությունը կախված է ընդամենը մեկ հանգույցի ապահովությունից
գ մուտքի բարդությունը, որը առաջանում է կենտրոնական հանգույցի առկայությունից
գ ամեն նոր հանգույցի կցումը պահանջում է նոր շղթայի կազմակերպում
2.Ring լոկալ ցանցը տարատեսակներն են հանգույցայինը կամ պտույտայինը:
Ring-ը կամ օղակը կազմում է մի քանի կանալներ, որոնք իրար կցված են ընդունիչ-հաղորդիչ բլոկների միջոցով: Եթե կայանը իր ընդունիչ-հաղորդչի միջոցով կատարում է հաղորդման ներմուծում, ապա օղակը այդ պահին ակդ կետում տրամաբանորեն ճեղքվում է: Կատարվում է այսպես կոչված §էստաֆետային¦ փոխանակում: Հասցեով մատակարարված հաղորդումը փոխանցվում է մեկ ուղղությումբ: Այնուհետև ամեն կայանի ընդունիչ-հաղորդիչը կատարում է մի փոքր ուշացումով հաղորդման ռետրանսլանցիա:
Տարբերում են` Slotted-Ring, Mountenanse-Ring, Joken-Ring: Joken-Ring-ում շրջում է մարկերը, որը թողարկում է մոնիտորային կայանները: Հաղորդումը կարող է թողարկել կամ արտադրել այն կայանը, որում տվյալ պահին գտնվում է մարկերը, իսկ մյուսները կարող են միայն կատարել:
3.Աստղային տոպոլոգիա- այստեղ յուրաքանչյուր համակարգիչ միացված է առանձին մալուխով ընդհանուր սարքին, որը գտնվում է ցանցի կենտրոնում և անվանում են կոնցետրատոր: Կոնցետրատորի գլխավոր ֆունկցիան համակարգչից փոխանցվող տեղեկատվության ուղղումն է մեկ կամ մի քանի համակարգիչներին: Կաբելի ցանկացած վնասում այս դեպքում կվերաբերվի կոնկրետ որևէ համակարգին և միայն կոնցետրատորի անսարքությունը կարող է պատճառ դառնալ ցանցի աշխատանքի խափանման: Թերությունը` կոնցետրատորի գնի թանկությունն է:
4.Շինային լոկալ ցանցեր-այս տեսակի շինաներում փոխանակումը կատարվում է հաջորդական կոդով և սինխրոնացվում է փոխանակվող ինֆորմացիայի միջոցով արագությունը մոտովորապես հավասար է 10 մգ բիթ վայրկյանում: Այն կայանը, որին տրամադրված է շինան, փոխանցում է հասցեով մատակարարված կադրը կամ հասցեն, որը միաժամանակ ընդունվում է այն կայանում, որը ճանաչեց իր հասցեն:
5.Լրիվ կապակցված տոպոլոգիա - այստեղ յուրաքանչյուր համակարգիչ միացված է բոլոր համակարգիչներին: Այս տարբերակը տրամաբանորեն հեշտ է, բայց արդյունավետ չէ: Յուրաքանչյուր համակարգիչ պետք է ունենա մեծ քանակությամբ կոմունիկացիոն պորտեր, որպեսզի միանա ցանցում գտնվող բոլոր համակարգիչներին:
6.Անցքային տոպոլոգիա - առաջարկում է լրիվ կապակցված տոպոլոգիայից հնարավոր որոշ պապերի հեռացման արդյունքում: Այս տոպոլոգիայի դեպքում անմիջականորեն միացվում են այն համակարգիչները, որոնց միջև պետք է իրականացվի ինտենսիվ տվյալների փոխանակումը:
Ցանցային թույլատրման մեթոդ
Նկ 1. 2 համակարգիչների միջև հաղորդագրումների փոխանակման արձանագրությունները
Քանի որ գոյություն ունեն հաշվողական համակարգերի (ՀՀ) բազմաթիվ տարատեսակներ, միջազգային շուկայում անհրաժեշտություն ծագեց որևէ ստանդարտի մեջ: Առաջարկվեց §բաց համակարգերի էտալոնային տրամաբանական մոդելի¦ ընդհանրացված կառուցվածքը: Բաց են անվանում այն համակարգերը, որոնք կարող են համագործակցել որոշ պրոցեդուրաների միջոցով` անկախ տեղի ունեցող տոխնիկական և տրամաբանական տարբերություններից: Իրականում ՀՀ-ում կապը հաստատվում է ոչ թե մեքենաների միջև, այլ կիրառական հաշվողական պրոցոսների միջև: Ասելով կիրառական պրոցես հասկանում ենք կիրառական ծրագիրը, նրան հատկացված տվյալների և ռեսուրսների հավաքակազմը: Այսպիսի կապը ունի հիերարխիկ բնույթ: Ընդհանուր առմամբ առանձնացվում են 7 ֆունկցիոնալ շերտ`
1. Ֆիզիկական շերտ, որը ապահովում է էլեկտրական, մեխանիկական և ֆունկցիոնալ կցորդումները, ազդանշանների ձևափոխումը:
2. Կանալային շերտ, որը ղեկավարում է կանալների գործունեությունը, այսինքն` տվյալների փոխանակումը, կանալային կապի հաստատումը, անջատումը և այլն:
3. Ցանցային շերտ, որը պատասխանատու է ուղիների համար, ինֆորմացիայի, կոմուտացիայի և հասցեավորման, տվյալների հոսքի ղեկավարման համար:
4. Տրանսպորտային շերտ, այսինքն` տվյալների փոխանակում համակարգ-աղբյուրից համակարգ-հասցեատերին, ընդ որում առանց միջանկյալ մշակման:
5. Սեանսային շերտ, այսինքն` կապի սեանսի կազմակերպում պրոցեսների միջև:
6. Տվյալների ներկայացման շերտ, այսինքն` տվյալների այնպիսի ձևափոխում, որը առավել հարմար է:
7. Կիրառական շերտ` ընդհանուր ցանցի ղեկավարում, մեքենաների, տերմինալների ղեկավարում և այլն:
Ամեն շերտ սպասարկում է իր ավագ շերտին: Հարևան շերտերը կապ են հաստատում միջշերտային ինտերֆեյսի կանոներով: Առաջին չորս շերտերը կազմում են տրանսպորտային ծառայությունը, որը ազատում է ավագ շերտերին տվյալների փոխանակման կազմակերպման հոգսերից: Հաշվողական ցանցի այն մուտքերը, որը իրագործում է այդ ծառայությունները, կոչվում է տրանսպորտային ցանց: Ավագ 6 և 7 շերտերը համապատասխանում են պրոցեսներին: Մյուս շերտերը որոշում են մուտքի ցանցային մեթոդը: