PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Քրդախոս Հայեր



Գաղթական
23.01.2008, 16:34
Իմ գիտելիքները Հայերի այս խմբի մասին մի քիչ խղճուկ են..
խնդրում եմ բանիմաց մարդկանց կիսվել իրենց ինֆորմացիայով այս մարդկանց պատմության վերաբերյալ
կոնկրետ Հին Հայաստանի ո՞ր շրջաններից են սերում, ո՞ր թվերին են վերաբնակեցվել, ինչպե՞ս է զարգացել իրենց կյանքը և ի՞նչ պայմաններում են ապրել ու գոյատևել

մեծ մասը, Հայրենադարձության տարիներին, տեղափոխվել է Հայաստա՞ն, թե նրանց չնչին մասը և այլն


սրա հետ զուգահեռ, խնդրում եմ բանիմաց մարդկանց, նաև կիսվել Հայերի այս խմբին հատուկ սովորույթների ու պատկերացումների մասին

Vishapakah
23.01.2008, 16:48
Իմ գիտելիքները Հայերի այս խմբի մասին մի քիչ խղճուկ են..
խնդրում եմ բանիմաց մարդկանց կիսվել իրենց ինֆորմացիայով այս մարդկանց պատմության վերաբերյալ
կոնկրետ Հին Հայաստանի ո՞ր շրջաններից են սերում, ո՞ր թվերին են վերաբնակեցվել, ինչպե՞ս է զարգացել իրենց կյանքը և ի՞նչ պայմաններում են ապրել ու գոյատևել

մեծ մասը, Հայրենադարձության տարիներին, տեղափոխվել է Հայաստա՞ն, թե նրանց չնչին մասը և այլն


սրա հետ զուգահեռ, խնդրում եմ բանիմաց մարդկանց, նաև կիսվել Հայերի այս խմբին հատուկ սովորույթների ու պատկերացումների մասին

Արտակ Մովսիսյանի հաղորդումից հետո, ամենաարագ արձագանքը::)

Այս մասին տարբեր ֆորումներում շատ եմ գրել, որովհետև նրանց հանդիպել եմ բազմիցս, բայց Եվրոպայում:


կոնկրետ Հին Հայաստանի ո՞ր շրջաններից են սերում

Հիմնականում Արևմտյան Հայաստանի բոլոր շրջաններում էլ կան, տարբեր քանակությամբ: Ապրում են նաև Ստամբուլում և Անկարայում: Ինձ հանդիպած մարդիկ Մանիսաից էին (Կիլիկիա):


ի՞նչ պայմաններում են ապրել ու գոյատևել

Ապրել են, ինչպես բոլորը: Հիմնականում աղքատ, որովհետև ժամանակակից թուրքիայի արևելյան շրջաններից են: Փրկվել են, մահմեդական լինելու շնորիվ: Մեծամասնությունը ասիմիլացված է քռդերի հետ, բայց հրաշալի հիշում են իրենց արմատները:


ո՞ր թվերին են վերաբնակեցվել

Չեն վերաբնակեցվել, միշտ էլ ապրել են Արևմտյան Հայաստանում: Վերջին տարիներին նկատվում է արտագաղթ Եվրոպա, բայց թուրքիայում դա իրենց թվաքանակի վրա չի ազդում, որովհետև նրանց մոտ առկա է բարձր ծնելիություն:

Գաղթական
23.01.2008, 18:34
Արտակ Մովսիսյանի հաղորդումից հետո, ամենաարագ արձագանքը::)

երեկվա հաղորդումը ի նկատի ունե՞ս
«Արարատ» ու «Մուսալեռ» ֆիլմերի մասին
ցավոք՝ կեսից միացա
և, ինչ ճիշտն է ճիշտն է - նրա խոսքից հիշեցի, որ վաղուց ուզում էի նման թեմա բացել այստեղ.. :)



Ապրել են, ինչպես բոլորը: Հիմնականում աղքատ, որովհետև ժամանակակից թուրքիայի արևելյան շրջաններից են: Փրկվել են, մահմեդական լինելու շնորիվ: Մեծամասնությունը ասիմիլացված է քռդերի հետ, բայց հրաշալի հիշում են իրենց արմատները:


Չեն վերաբնակեցվել, միշտ էլ ապրել են Արևմտյան Հայաստանում: Վերջին տարիներին նկատվում է արտագաղթ Եվրոպա, բայց թուրքիայում դա իրենց թվաքանակի վրա չի ազդում, որովհետև նրանց մոտ առկա է բարձր ծնելիություն:

Վիշապաքաղ ջան, նախ՝ շնորհակալություն պատասխանիդ համար

բայցևայնպես՝ ես երեկվա հաղորդման մեջ առաջին անգամ լսեցի, որ Համշենահայերին «քրդախոս» անվանեն..
իսկ մահմեդականացված Հայերին, ընդհանրապես, ես միշտ ընդհանուր «Համշենահայեր» անվանումով եմ հանդիպել


իսկ ինչ վերաբերվում է բացածս թեմային՝ «Քրդախոս Հայերը» (համենայն դեպս՝ նրանք, ում ես ի նկատի ունեյի թեման բացելու ժամանակ) լավ էլ Քրիստոնյա են ու լավ էլ Հայաստանում են բնակվում
ճիշտն ասած՝ ամբողջ կյանքս ապրելով Հայաստանում՝ երբեք չէի հանդիպել այս տերմինին
հանդիպեցի սրան Եվրոպայում
և ինչը հետաքրքրական է՝ բավականին մեծ թվով..
տվյալ պահին էլ՝ բնակվում եմ մի թաղամասում՝ մոտ 8-9 Քրդախոս Հայերի ընտանիքների հարևանությամբ
իրենցից լսածներս՝ կցկտուր տվյալներ են պատմական իրողությունների և իրենց պապերի հիմնական ճակատագրի մասին

ընդհանուր առումով՝ Մեծ Եղեռնի տարիներին վերաբնակեցվել են հիմնականում Սիրիա, մի որոշ թվով էլ՝ այլ Արաբական երկրներ
բնակվել են Քրդաբնակ շրջաններում ու, Հայերենի հետ զուգահեռ, սկսել հավասարապես օգտագործել նաև տեղանքում գերակշռող լեզուն՝ Քրդերենը

Հայրենադարձության տարիներին բավականին մեծ թվով ներգաղթել են Խորհրդային Հայաստան
եթե չեմ սխալվում՝ գաղթականների քարավանների առաջին կայարանատեղերից է հանդիսացել այժմյան Գյումրին (այն ժամանակվա՝ Լենինականը)
ներկայումս, հիմնական մասը, բնակվում է Արարատյան դաշտավայրում
կոնկրետ իմ տվյալներով՝ հիմնականում Վեդի քաղաքի շուրջը ու Մասիս քաղաքի բնակչության մեծ մասը

չնայած այս ամենին՝ և այս երկար ժամանակաշրջանում իրար փոխարինած սերունդներին, մինչև հիմա էլ ճնշող մեծամասնությունը ազատ տիրապետում է Քրդերեն լեզվին..

Vishapakah
23.01.2008, 19:10
երեկվա հաղորդումը ի նկատի ունե՞ս

Ի նկատի ունեմ երեկվա հաղորդումը, որը վարում է Արտակ Մովսիսյանը: Ես էլ եմ կեսից նաել: Շատ հետաքրքիր էր:


բայցևայնպես՝ ես երեկվա հաղորդման մեջ առաջին անգամ լսեցի, որ Համշենահայերին «քրդախոս» անվանեն..
իսկ մահմեդականացված Հայերին, ընդհանրապես, ես միշտ ընդհանուր «Համշենահայեր» անվանումով եմ հանդիպել

Երեկվա հաղորդման մեջ՝ Համշենահայերին քրդախոս չանվանեցին, մոտավորապես այսպիսի խոսքեր ասեց. «Համշենահայերը խոսում են, հայերենից հեռացաց, բայց հայերեն բառբառով: Այսինքն նրանք հայախոս են և ոչ թե թրքախոս»
Մոտավորապես եմ հիշում պատմաբանի խոսքերը:


իսկ ինչ վերաբերվում է բացածս թեմային՝ «Քրդախոս Հայերը» (համենայն դեպս՝ նրանք, ում ես ի նկատի ունեյի թեման բացելու ժամանակ) լավ էլ Քրիստոնյա են ու լավ էլ Հայաստանում են բնակվում
ճիշտն ասած՝ ամբողջ կյանքս ապրելով Հայաստանում՝ երբեք չէի հանդիպել այս տերմինին
հանդիպեցի սրան Եվրոպայում
և ինչը հետաքրքրական է՝ բավականին մեծ թվով..

Նույն բանը մայրս էր ասում: Մենք էլ նրանց մասին երբևիցե ոչինչ չենք իմացել: Ինձ թվում է, նրանք իրենց քրդերենի իմացությունը Հայաստանում թաքցրել են::think

Ճիշտն ասած, ես վարկած ունեմ, որ նրանք քռդական ինչ որ ցեղ են, որը ընդունելով քրիստոնեությունը՝ հայերի հետ հալածվել է և գախթելով Հայաստան, ասիմիլացվել է: Նրանք անգամ արտաքնապես են ուրիշ, բայց հայասեր են և պատրիոտ: Նրանց հետ շփվելու ժամանակ՝ մտածված քաղաքական թեմաներ եմ բացել, հիմնականում լինելով լսողի դերում: Միանշանակ նրանք հայեր են::)

Բայց եթե իմ վարկածը սխալ է և նրանք ունեն հայկական ծակում, ապա բնակվելով Օսմանյան Կայսրությունում՝ ինչպես են դարձել քռդախոս, այդ հայաշատ երկրում?:think

Իրոք հարցականները նրանց հետ կապված շատ են և իրենց երիտասարդների քռդերեն իմացությունն էլ, ոչ լավ կասկածներ է առաջացնում:

Պանդուխտ
23.01.2008, 21:30
Մեծ Հայքի Աղձնիք նահանգի հարաւային բարեբեր դաշտերում, այսինքն՝
Սասունի հարաւում, Քաղիրդ գետի աւազանում, գոյ էր Բշերիկ անուն գաւառ, որի բնակիչները քրդերի մօտ ճորտացած, այնուհանդերձ ամրօրէն Հայ կրօնին փառած հայեր էին: Եղեռնի տարիներին, ըստ մեծի մասին պահուեցին քուրդերի մօտ: Խեղճացած եկան Սիրիա, թուրքիայի հանրապետութեան տարիներին: Սիրիայում այդ տարիներին ֆրանսիացիներն էին իշխում: Հողի մարդիկ էին բշերիկցըք, կերտեցին գեղօրայք, բանեցին արտավարութեամբ: 1946ի ներգաղթի ժամանակ, գնացին Սովետ Հայաստան: Սիրիական Միջագետքի բշերիկցիների գիւղերը դատարկեցան, մնացողները բնակեցին քաղաքներում: Անձամբ ճանաչեմ բշերիկցի հայեր. չափազանց հայրենասէր են:

Բացի այդ, կարդացել եմ հայկական «Վարդո» ցեղախումբի մասին: Եղեռնի տարին, արօտ էին բարձրացել բարեկամ քրդերի հետ: Երբ իջան իւրեանց գիւղ, տեսան հայութիւնից դատարկ երկիր, աւերակներ...: Մնացին իրանց բարեկամների մօտ, ապրելով կիսաքոչւոր կեանք: Պատահաբար կը յայտնաբերուէն նախ՝ ասորի, ետքը հայ աւետարանական առաքեալների կողմից: Տասնեակ տարիներ անջատած լինելով հայ կեանքից, բոլորովին շշմել են, երբ իմացել հայ ժողովուրդի առ այդ գոյութեան մասին: Պոլիս, Հայաստան, դարձեալ Պոլիս ու Բելգիա: Հայաստան ներգաղթողներ վտարուել են: Հրանդ Դինկի տիկինը՝ Ռաքել, վարդոցի հայ է: Նրա անցագրում գրած է՝ «վարդո էրմէնի աշիրեթի»:
Կարդացէ'ք այստեղ.
http://hyeforum.com/index.php?showtopic=7065&view=findpost&p=188739

Javakhk
24.01.2008, 05:10
: Նրա անցագրում գրած է՝ «վարդո էրմէնի աշիրեթի»:

Ի՞նչ անցագիր ի նկատի ունեք, յարգելի Պանդուխտ: Թիւրքիայի քաղաքացիների passport-ներում գրւո՞ւմ է ցեղային պատկանելութեան մասին:

Ճիշտն ասած ես էլ եմ Եւրոպայում յանդիպել թուրքիայից եկած շատ հայրենասեր հայերի…

Պանդուխտ
24.01.2008, 18:24
Ի՞նչ անցագիր ի նկատի ունեք, յարգելի Պանդուխտ: Թիւրքիայի քաղաքացիների passport-ներում գրւո՞ւմ է ցեղային պատկանելութեան մասին:

Ճիշտն ասած ես էլ եմ Եւրոպայում յանդիպել թուրքիայից եկած շատ հայրենասեր հայերի…
Չի գիտեմ Հայաստանում ինչ են կոչում, ընտանիքի մասին արձանագրութեան տուեալներին: Այն որ քաղաքացու մասին բոլոր տեղեկութիւնները այնտեղից են վերցնում: Բնիկ բնակավայրի տեղ այդպէս է գրուել:

Tig
25.01.2008, 11:04
Ժողովուրդ ես մի հարց ունեմ, ո՞վ գիտի քրդերենը ու եզդերենը նման լեզուներ են, թե՞ տարբեր են, ու էդ ազգությունները ի՞նչ որ կապեր ունեն , թե լրիվ տարբեր ցեղախմբերից են առաջ եկել:

Ariadna
25.01.2008, 11:09
Ժողովուրդ ես մի հարց ունեմ, ո՞վ գիտի քրդերենը ու եզդերենը նման լեզուներ են, թե՞ տարբեր են, ու էդ ազգությունները ի՞նչ որ կապեր ունեն , թե լրիվ տարբեր ցեղախմբերից են առաջ եկել:

Իմ իմանալով դրանք նույն ազգն են, այսինքն իմ աղբյուրը քուրդ մտավորականության ներկայացուցիչ էր, մամայիս հետ էր աշխատում, ք.գ.թ., նաև բանաստեղծ, անունը կարծեմ Թոսնե Ռաշիդ էր, կինը երաժշտագետ էր, կոնսում դաս էր տալիս, մի խոսքով, ինքը ասում էր, որ իրենք լրիվ նույն ազգն են, պարզապես կա կրոնական տարբերություն, քրդերը կրակապաշտ են, կարծեմ, էստեղի եզդիների մի մասը քրիստոնյա... Բայց լեզուն ու գիրը նույնն են։

Պանդուխտ
25.01.2008, 17:01
Քրդերին ազգ համարե՞լ, չգիտեմ, որեւէ քաղաքակրթութիւն չեն արարել: Տարբեր արիական ցեղեր տարբեր առիթներով իսլամի անուան ներքոյ, մանր իշխանութիւններ են հիմնել: Քուրդ ազգ անունով ճանաչուած ժողովուրդը առնուազն 4 տարբեր լեզուներ կը խօսեն: Զազա, քուրմանչի, Լորի, Սորանի, ահա այս լեզուներից որեւէ մէկը, որպէս մայրենի ճանաչած «քուրդը» չի հասկանալու միւս «քուրդի» լեզուն:
Զազաները ապրեն Արեւմտեան Հայաստանի Դերսիմ (Տէրսիմ) ընդհանուր անունով ճանաչուած գաւառների մէջ: Դերսիմ, Մեծ Հայքի «Ծոփք» նահանգի հիսիսում լեռնային անտառապատ մասն է:
Քուրմանչի խօսեն Պատմական Մեծ Հայքի հարաւն ու Իրաքի հիւսիս բնակողները, ինչպէս նաեւ Իրանում գտնւող Մեծ Հայքի Պարսկահայք նահանգի քուււրդերը(այժմու արեւմտեան ատրպատական): Սորանի խօսեն Իրաքի քուրդ ժողովուրդի մեծամասնը: Լորին Իրանի արեւմտեան Լորեստան նահանգի բնակիչները:
Մեր եզիդիները խօսեն քուրմանչի: Կրակապաշտ չասենք, ասենք լուսապաշտ են: Հին զրադաշտական կրօնի մնացուկ է իրենց կրօնը: Հաւատում են բարուն ու չարին հաւասարաբար:
Ոչ եզիդի քուրդերը մեծաւ մասամբ սուննի մահմեդական են: Ոսման խալիփները շիի Իրանի դէմ սահմանը պաշտպանելու խնդրով մեծաթիւ քրդեր բերեց եւ բնակեցրեց Պատմական Հայաստանի (հասկանալ նաեւ՝ Արեւմտեան Հայաստանի) հարաւում եւ հարաւ արեւելքում:
Եզիդիք, մեզ նման հալածուել են քրդերից եւ ոսմանցիներից:

Վազգեն
27.01.2008, 05:30
Ժողովուրդ ես մի հարց ունեմ, ո՞վ գիտի քրդերենը ու եզդերենը նման լեզուներ են, թե՞ տարբեր են, ու էդ ազգությունները ի՞նչ որ կապեր ունեն , թե լրիվ տարբեր ցեղախմբերից են առաջ եկել:

Կարող ես նայել այս հասցեներում (անգլերեն է գրված).
http://groong.usc.edu/orig/yezidi.html

http://groong.usc.edu/orig/yezidi.html

Արշակ
27.01.2008, 19:02
Ժողովուրդ ես մի հարց ունեմ, ո՞վ գիտի քրդերենը ու եզդերենը նման լեզուներ են, թե՞ տարբեր են, ու էդ ազգությունները ի՞նչ որ կապեր ունեն , թե լրիվ տարբեր ցեղախմբերից են առաջ եկել:
Կարծեմ Րաֆֆու «Կայծեր» վեպում ասվում էր, որ եզդիները քրիստոնեություն ընդունած քրդերի ճյուղավորում են։

Նորմարդ
27.01.2008, 20:32
Կարծեմ Րաֆֆու «Կայծեր» վեպում ասվում էր, որ եզդիները քրիստոնեություն ընդունած քրդերի ճյուղավորում են։
Ես էլ եմ այդպիսի մի բան հիշում, սակայն եզդիները քրիստոնեա, չեն :)

Գաղթական
28.01.2008, 14:17
Մեծ Հայքի Աղձնիք նահանգի հարաւային բարեբեր դաշտերում, այսինքն՝
...
http://hyeforum.com/index.php?showtopic=7065&view=findpost&p=188739

Շնորհակալությո՛ւն պատասխանի համար
շատ հետաքրքիր տվյալներ էին ինձ համար

Գաղթական
28.01.2008, 15:04
Ժողովուրդ ես մի հարց ունեմ, ո՞վ գիտի քրդերենը ու եզդերենը նման լեզուներ են, թե՞ տարբեր են, ու էդ ազգությունները ի՞նչ որ կապեր ունեն , թե լրիվ տարբեր ցեղախմբերից են առաջ եկել:

Հետաքրքիր հարց է
ինձ էլ էր նրանց կապը բավական հետաքրքիր և այս թեմայով շատ եմ զրուցել թե՛ Եզդիների (Հայաստանի, Վրաստանի և Իրաքի) և թե՛ Քրդերի հետ..


մի քանի բառով պատասխանեմ.
Եզդիները և Քրդերը՝ դա նույն ժողովրդի 2 տարբեր հատվածներ են
ընդհանուր և իրական անվանումը՝ Կուրմանջի (թե՛ ազգային պատկանելության և թե՛ լեզվի)..
Եզիդիզմ՝ դա իրենց ավանդական պաշտամունքի անվանումն է (իմաստը՝ արևապաշտությունն է.. ինչպես արդեն նշեց Պանդուխտը՝ Զրադաշտից մնացած մի ճյուղ է.. ունեն նաև հրեշտակներ)..
մի հետաքրքիր հատկություն բնորոշ է եղել այս ժողովրդին (ինչը պահպանվել է նաև այսօր՝ Հայաստանի Եզդիների, և, մասամբ, Վրաստանի Եզդիների մոտ)
համարում են, որ ով ամուսնանա օտարազգու հետ (Հայաստանի Եզդիները, հատուկենտ դեպքերում, ընդունում են երբ Եզդին ամուսնանա Հայուհու հետ՝ պայմանով, որ Հայուհին դառնա իրենց կրոնին և սկսի հետևել իրենց ավանդույթներին), կամ, առավել ևս, փոխի կրոնը՝ դադարում է Եզդի լինել..
և նրա սերունդներն էլ, այլևս, Եզդի համարվել չեն կարող (բացառությամբ, եթե մի քանի սերունդ անընդմեջ զղջա նախնու «սխալը» և բարեպաշտորեն հետևի ժողովրդական և պաշտամունքային ավանդույթներին)..
այսպիսով՝ ով ամուսնական միություն կնքի օտարազգու հետ կամ փոխի կրոնը՝ ինքնստինքյան դառնում է «քուրդ»..
«քուրդ» բառը հին Կուրմանջերենից թարգմանվում է որպես «ազգից հեռացած», այլ խոսքերով ասած՝ «դավաճան»..
այսպիսով՝ երբ, կողմնակի ազդեցության ներքո, այս ժողովրդի մեծագույն մասը իսլամացվեց, մնացյալ մասը սկսեց նրանց «քուրդ» կոչել, ինչը, ժամանակի ընթացքում, սկսեց բնորոշվել որպես «ազգության անվանում»..

և, նույնպես ժամանակի ընթացքում, մնացած Կուրմանջիներից, այսինքն՝ իսլամիզացիայի ենթարկված «քրդեր»-ից տարբերվելու համար, նրանց սկսեցին իրենց պաշտամունքի անվանումով «եզդի» կոչել..

ասվածի վառ ապացույց կարող է լինել անցյալ տարվա (թե՞ նախանցյալ..) մի Եզդի երգչուհու պատմությունը..
Ռուսական հանրահայտ «Ֆաբրիկա Զվեզդ» ծրագրին մասնակցած Հայաստանցի Զառա Մգոյանը ամուսնացավ մի Ռուս երգչի հետ և ընդունեց Քրիստոնեությունը
բոլոր Եզդիները այլևս միաբերան սկսեցին նրան «քուրդ» համարել..

մի հետաքրքիր հատկություն ևս, հատկապես ինչի համար Եզդիները չեն հարգում Քրդերին..
Եզդի ժողովուրդը մասնաբաժանվում է 3 հիմնական խմբերի՝ մրիդ, փիր և շեյխ
մրիդները՝ այսպես ասած՝ հասարակ մահկանացուներն են..
փիրերը և շեյխերը՝ համարվում են պաշտամունքային և ազգային ավանդույթների պահապանները և պատասխանատուները, ընդ որում՝ շեյխերը բարձրացվում են մինչև սրբերի աստիճանի..
սրանք պաշտոններ չեն, այլ՝ փոխանցվում են սերնդե սերունդ՝ հորից որդի
համապատասխանաբար՝ շեյխական ընտանիքի զավակը իրավունք ունի ամուսնական միություն կնքել միմիայն շեյխական ընտանիքի զավակի հետ, փիրը՝ փիրի, և մրիդը՝ մրիդի..
հակառակ դեպքում՝ այդ ամուսնությունը սրբապղծություն կհամարվի և կնզովվի ընտանիքի անդամների և ժողովրդի կողմից
ամուսնացողները, նույնիսկ, կընկնեն մահացու վտանգի տակ

Քրդերը՝ իսլամացվելով, բնականաբար, սկսել են ապրել մահմեդական նիստուկացով և դադարել են հետևել նման պաշտամունքային ավանդույթների
հետևաբար՝ նրանց մեջ հասունացել են «խառը ամուսնությունները», և, դավանափոխ լինելուց զատ՝ նրանք համարվում են կրկնակի սրբապիղծներ

Մեծ Եղեռնի տարիներին՝ Օսմանյան կայսրությունում (հիմնականում՝ Քրդերի ձեռքերով) հալածվել և կոտորվել են բոլոր ոչ մահմեդականները, այսինքն՝ Հայեր, Հույներ, Ասորիներ, Հրեաներ և ..Եզդիներ
մահից մազապուրծ եղած թուրքահպատակ Եզդիների գերակշիռ մասը անցել է Արաքս գետը և բնակություն հաստատել եղբայրական Հայաստանում

Եզդիների հարգանքը ընդհանրապես Հայ ժողովրդի նկատմամբ շատ ու շատ խորն է
այս հարգանքն ունի շատ պատճառներ
հիմնականը՝ Հայաստանը աշխարհիս միակ երկիրն էր, ուր Եզդիները ոչ միայն չհալածվեցին, այլև՝ իրավունք ստացան հիմնել իրենց Եզդական գյուղեր և բնակվել այնտեղ.. բացվեցին Եզդական դպրոցներ և, Հայկական տառերի օրինակներով, ստեղծվեց Եզդական այբուբեն (որն իր մեջ չի ընդգրկում բոլոր տառերը, և դրանով հնարավոր է գրի առնել միայն այդ լեզվի կարևոր և հիմնական գործածվող բառերը), սկսեց եթեր հեռարձակվել Եզդական ռադիո և այլն..

այս հարգանքի վառ օրինակներից է՝ երբ Արցախյան գոյամարտում Հայաստանաբնակ Քրդերը, Ազերիների հետ, արտագաղթեցին Հայաստանից, իսկ ադրբեջանաբնակ Քրդերը սկսեցին պատերազմել Հայերի դեմ, Հայաստանաբնակ Եզդիներից շատերը զենք վերցրեցին և մեկնեցին Արցախ՝ Հայերի հետ իրենց ընդհանուր Հայրենքիը պաշտպանելու (կոնկրետ Հայաստանաբնակ Եզդիները իրենց միակ Հայրենիք են համարում միմիայն Հայաստանը)

Պանդուխտ
28.01.2008, 20:21
Մեծ Եղեռնի տարիներին՝ Օսմանյան կայսրությունում (հիմնականում՝ Քրդերի ձեռքերով) հալածվել և կոտորվել են բոլոր ոչ մահմեդականները, այսինքն՝ Հայեր, Հույներ, Ասորիներ, Հրեաներ և ..Եզդիներ
մահից մազապուրծ եղած թուրքահպատակ Եզդիների գերակշիռ մասը անցել է Արաքս գետը և բնակություն հաստատել եղբայրական Հայաստանում
Հայերի հետ միասին, Արեւմտեան Հայաստանից գաղթեցին Ռուսական կայսրութեան մաս կազմող Արեւելեան Հայաստան, որ աշխարհագրական տարածք էր, ոչ անկախ պետութիւն դեռեւս:
Թէ այս մատնանշումը ինչու կատարեցի, սիրելի Գաղթական, որպէսզի ընթերցողդ չկասկածի Եզդիների եւ արեւմտահայերի սկզբնական բնակավայրի Հայաստան լինելուն: Այո՛, նրանք գաղթեցին Հայաստան, բայց եկան Հայաստանից:


մի հետաքրքիր հատկություն ևս, հատկապես ինչի համար Եզդիները չեն հարգում Քրդերին
Հովուական այս ժողովուրդը հոյակապ գիտի ազգապահպանման կերպը:
Մարդասիրութեան, ազգայինից ելնելով մարդկութեան պատկանելու կոչերը հետզհետէ աւելի բարձր են հնչում, ինչպէս նաեւ՝ սեռական ազատութեան քարոզիչները փորձում են սիրոյ վեհ գաղափարներով շպարել անպատասխանատու արարքները:
Հազարամեակներից եկած, տարածքում իրենց մշակոյթին (զրադաշտ) նմանող մշակութակիր պետութիւնների բացակայութեամբ, հալածուած եւ կեղեքուած այս ժողովուրդը հրաշալի գիտի ինքնուրոյնութիւն պահպանելու ձեւը: Դա, խառնամուսնութեան արգելումն է:
Բացարձակ դատապարտումով, արձանագրեմ տեսածս: Գիտէք, Իրաքում անիշխանութիւն էր-եւ է-անցնող 4 տարիների ընթացքում: Մի եզդուհի սիրահարւում է մահմեդական երիտասարդի (հաւանաբար քուրդ), ու (երեւի) ամուսնանում նրա հետ: Աղջկայ եղբայրները, ազգականները համագիւղացիք բռնելով աղջկան, մահուան դատապարտում նրան: Աչքովս տեսայ, տեսաժապաւէնը արձանագրուած բջիջային մէջ (իր կարգին ինչ որ կայքից վերցուած): Գեղանի եւ փարթամատես եզդուհին վայր ընկած, անընդհատ քարի, ժայռի հարուածներ էր ստանում եղբայրներից: Տասնհինգ րոպէ քարկոծւում էր, բայց տակաւին չէր մահացել, թեւերը ոտքերը շարժուն էին, հագուստը բզկտուել՝ սրունքը մերկացել էր: Քարկոծողները, յիշեցին, որ պէտք է ծածկեն նրա կոնքի համարեայ ներքնաշորով մնացած մասը: Ի վերջոյ, մի մեծ քարի բեկոր բերելով իջեցրին աղջկայ գլխին: Արիւնը ժայթքեց նրա գանկից եւ հոգին աւանդեց վայրկեանաբար (?):
Ահա մարդասիրութեան, խաղաղութեան ու ժողովուրդների եղբայրութեան (քուրդ-եզդի) վառ օրինակ:
Թէ ինչո՞ւ մարդիկ այսպէս են...պիտի գնալ անցեալ, որի էջերում պատասխաններ կը գտնէք:
Իրաքի եզդիների տաճարները, յիշեցնում են հայկական տաճարների գմբեթները:
Կար ժամանակ, ինքս չգիտէի եզդիների ով լինելը: Միջագետքից եկած էին յաճախորդներ, որոնք անընդհատ յիշեցնում էին ինձ իրենց եզդի լինելը- «Մենք եզդի ենք», «եզդի են մենք»-այնպէս որ պարտաւոր եմ իրենց հանդէպ եղբայրական հոգացում ցուցաբերել:
Արժէ արձանագրել նաեւ, որ պատմութեան՝ մինչ եւ իսկ քսաներորդ դարի ընթացքին, եզդիներ պարբերաբար եւ տարբեր առիթներով իսլամացուեցին (քրդացան):
«Յազդ» կամ «Ազդ» լինելու է իրենց անուան իսկ արձանագրումը: «Յազիդ» արաբերէն անուան ազդեցութեամբ՝ «Յազդի» կամ «Ազդի» անունը դարձել է «Յազիդի»: Չմոռանալ Իրանեան «Յազդ» քաղաքի անունը եւս:

այս հարգանքի վառ օրինակներից է՝ երբ Արցախյան գոյամարտում Հայաստանաբնակ Քրդերը, Ազերիների հետ, արտագաղթեցին Հայաստանից, իսկ ադրբեջանաբնակ Քրդերը սկսեցին պատերազմել Հայերի դեմ, Հայաստանաբնակ Եզդիներից շատերը զենք վերցրեցին և մեկնեցին Արցախ՝ Հայերի հետ իրենց ընդհանուր Հայրենքիը պաշտպանելու (կոնկրետ Հայաստանաբնակ Եզդիները իրենց միակ Հայրենիք են համարում միմիայն Հայաստանը)
Նաեւ Սարդարապատում, եզդի ցեղապետ, Ջիհանգիր աղայի զօրքը կռուեց հայերի կողքին:
Թեման քրդախօս հայերի մասին էր, շուռ գալով դարձաւ քուրդախօս ժողովուրդների մասին: Բուն Արեւմտեան Հայաստանում, հայերին կոտորողները քուրդերն էին: Այնպէս որ փրկուեցին հայեր թուրքերի մօտ, նմանապէս փրկուեցին քուրդերի մօտ, տարբեր պատճառներով: Սակայն այս ամէնը չի աղոտում այն պայծառ Արեգակնային ճշմարտութիւնը, որ քուրդ ժողովուրդը (աւելի շատ քուրդ ցեղապետային կազմակերպութիւնը) դահիճը դարձաւ հազարամեակներով իր կողքը ապրող հայ ժողովուրդին: Հայի վերացումով՝ խեղճացաւ նաեւ քուրդը: Աշխատող, բուծանող, ստեղծողը հայն էր: Ոմանք գիտէին այս ճշմարտութիւնը, դրա համար խուսափեցին հայեր կոտորելուց (Մոկք, Դերսիմ), բայց աւա՜ղ, այդպէս մտածողներ քիչ էին, եւ/կամ՝ պարտադրուած էին կատարել երիտթուրքերի հրահանգը:
Քուրդիստանի աշխատաւորական կուսակցութեան լրատուամիջոցները միշտ անդրադարձել են Հայոց Ցեղասպանութեան իրողութեան եւ քուրդերի մասնակցութեան: Եթէ սխալ չեմ, եթէ յիշողութիւնս չի լքել, իրեցն նախկին ղեկավար «աբդուլահ ոջիլան»ը ներողութիւն է հայցել հայ ժողովուրդից, իբր քուրդ ազգը մեղաւոր չէ, վասնզի նահապետական կառոյց է ունեցել, ցեղապետներն էին իշխողները այդ ժամանակ (եւ մինչ այսօր):
Քսաներորդ դարու վերջին եւ ցայսօր, թուրք պետութեան կողքին դիրքորոշուել են քուրդ աշիրեթապետները: Սխալ ենք, եթէ կարծենք. «քրդերի մեծ մասը թուրք պետութեան թշնամի է»: Փոքրամասն է որ ուզում անկախ «քուրդիստան»: Ինքս մեծամասնութեան հետն եմ:
Եթէ կուզէք՝ առանձին թեմա բացենք՝ «Ներկայ եւ ապագայ Հայաստանի շահի՞ն է՝ Արեւմտահայաստանի տարածքին («թուրքիա») անկախ քուրդիստանի ստեղծումը»:
Գողը գողից գողացաւ, Աստուած տեսաւ զարմացաւ:

Javakhk
28.01.2008, 20:48
Նաեւ Սարդարապատում, եզդի ցեղապետ, Ջիհանգիր աղայի զօրքը կռուեց հայերի կողքին:
Այո, Սիմոն Վրացեանի մոտ մի չորս անգամ յիշատակւում են հայ բանակի կազմում կռուող եզդի ջոկատները:

Javakhk
28.01.2008, 21:12
Ներկայ եւ ապագայ Հայաստանի շահի՞ն է՝ Արեւմտահայաստանի տարածքին («թուրքիա») անկախ քուրդիստանի ստեղծումը

Հարցն այդքան միանշանակ չէ: Ներկայ պահին Արեւմտահայաստանի հողերի վրայ ոչ թէ Քրդստանի ստեղծում է ընթանում, այլ քրդական հերթական ապստամբութեան հերթական ճնշումը թուրքերի կողմից:

Այսինքն` իրական երկընտրանքը ոչ թէ Արեւմտահայաստանում Քրդստան ՍՏԵՂԾՎԵԼՈՒ եւ ՉՍՏԵՂԾՈՒԵԼՈՒ փաստերի միջեւ է, այլ Արեւմտահայաստանում թուրքական իշխանութեան ՅԱՍՏԱՏՈՒՆՈՒԹԵԱՆ եւ քրդական մարմանդ ԱՊՍՏԱՄԲՈՒԹԵԱՆ միջեւ է: Իսկ այդ երկուսից երկրորդը աւելի գերադասելի է:

Մանաւանդ որ ներկայումս ընթանում է Հայոց Եղեռնի ճանաչման գործընթացը: Եւ այդ գործընթացի ֆոնի վրայ ավելի լավ է ժամանակ առ ժամանակ քրդերն ու թուրքերը իրար մեկ-մեկ յարուածեն, որ աշխարհի ենթագիտակցութեան մէջ մնա, որ այդ հողը Թուրքիա ՉԷ:

Իսկ երբ բանը իրօք հասնի հողեր բաժանելուն, ուրիշ երգեր կերգուեն…

:coool:

Ջուզեպե Բալզամո
29.06.2008, 10:46
Հետաքրքիր հոդված է:
http://www.armtown.com/news/am/azg/20080628/2008062825/