PDA

Դիտել ողջ տարբերակը : Հայերենը կարող էր եւ դառնալ միջազգային լեզու



Հայարիացի
25.11.2007, 14:51
Եվրոպացի մի շարք ականավոր լեզվաբաններ, ուսումնասիրելով հայոց լեզուն, ժամանակին առաջարկել են հայերենը դարձնել գիտության (հետագայում՝ նաեւ հաղորդակցության) միջազգային լեզու:

Ներկայացնում ենք այդ կարծիքներից մեկը.

«Հայերենն ունի չափազանց մեծ բառապաշար: Բառապաշարի հարստությամբ քիչ լեզուներ կարող են մրցել հայերենի հետ: Հայոց լեզվի մյուս հարստությունը նրա բառակազմությունն է՝ բառածանցումը եւ բառաբարդումը: Ամեն մի նոր իմաստի համար հայերենը կարողանում է սեփական բառ ստեղծել…

Հայերենը եվրոպական լեզուների համեմատ մի կարեւոր առավելություն ունի, եվրոպացիները գիտական նոր եզրեր ստեղշում են հունարեն բառերի միջոցով, իսկ եվրոպացիների մեծամասնության համար այն անհասկանալի, մեռած լեզու է: Ուրեմն այդ լեզվով կազմված բառերն ու եզրերն էլ եվրոպացիների համար խորթ են, մեռած: Մինչդեռ հայերենն ի վիճակի է գիտական եզրեր, բառեր կազմել իր միջոցներով, որոնք հասկանալի են հայերեն խոսող բոլոր մարդկանց: Սա մեծ առավելություն է: Հայերենի մյուս արժանիքներն են նրա պարզ քերականությունը, հրաշալի տրամաբանությունը:

Հայերենը կարող է լինել նորոգույն լեզու: Հայոց լեզվի արտահայտչական միջոցները ավելի մեծ են, քան նույնիսկ անգլերենինը, ֆրանսերենինը: Բացի դրանից, գիտությունը սիրում է ճշգրտություն: Հայերենի ամենակարեւոր հատկություններից է արտահայտման ճշգրտությունը»:

Հայերենը կարող էր իրապես դառնալ միջազգային լեզու, եթե «խորհրդային եղբայրության» խանդը տեղի չտար եւ ՄԱԿ-ում իրական եղբայր-պաշտպաններ ունենայինք այդ տարիներին:

http://www.hayary.org/index.php?option=com_content&task=view&id=473&Itemid=56


Հայերենը իսկապես քննարկվել է որպես միջազգային դարձնելու վարիանտը, բայց ի վերջո որոշվեց ստեղծել նոր լեզու, Էսպերանտոն:

dvgray
25.11.2007, 15:18
Շատ ուրախ կլինեմ որ այսպիսի բան տեղի ունենա: :hands

Սակայն լավ չհասկացա և կխնդրեի պարզաբանել:
1. Հունարենը ՝ դա մեռած լեզու՞ է: :o
2. Ինչ առավելություններ որ վերագրվում են հայերենին, դրանից զու՞րկ է հունարենը:
3. Արդյոք այդ գիտնականները հաշվի առել են, որ հայերենում բավականին մեծ ծավալ բառակազմության կանոններից ու քերականությունից դարեր առաջ արհեստականորեն
ներմուծվել են հենց հունարենից: Եվ մինչև հիմա անգամ դա բնականոն իր տեղը չի գտնում լեզվի գործածական, պրակտիկ տարբերակում, քանի որ առաջ է բերում հնչյունաբանական և այլ աններդաշնակություններ: Օրինակ գոյականների վերջավորությունների համընդհանուր սխալ օգտագործումը:
....
4. Նրանց հայտնի՞ է, որ անգամ հայերը, այդ լեզվի ժառանգական կրողները, գերադասում են առօրյաում չօգտվել հայոց լեզվի կանոնական տարբերակից, գոյացնելով այդ լեզվի փողոցային-ժողովրդական տարբերակները:
Ինչը իմիջիայլոց չկա հունարենի և այդ լեզուն կրողի՝ հույների դեպքում:
.....
:)

StrangeLittleGirl
25.11.2007, 15:24
4. Նրանց հայտնի՞ է, որ անգամ հայերը, այդ լեզվի ժառանգական կրողները, գերադասում են առօրյաում չօգտվել հայոց լեզվի կանոնական տարբերակից, գոյացնելով այդ լեզվի փողոցային-ժողովրդական տարբերակները:
Սրա մասին ես էլ կուզեի խոսել: Հայերն իրենք իրենց լեզուն կարգին չգիտեն, ու՜ր մնաց դառնա միջազգային:
Բացի դրանից, հայոց լեզվի հնչյունները շատ են, իսկ օտարերկրացիների համար դժվար է դրանք յուրացնելը: Օրինակ, մինչև հիմա չեմ տեսել որևէ, ասենք, անգլիացու, որը կարողանա արտասանել «ծ» կամ «ձ» հնչյունները, ավելին՝ չի էլ կարողանում լսել, որ դրանք բոլորովին էլ «ց» չեն:
Ու այդպիսի հնչյունները շատ են: Եթե հայերենը դառնա միջազգային լեզու, ապա հնչյունների աղավաղման վտանգ կլինի:

Սամվել
25.11.2007, 15:50
Հուներենից թե՞ Լատիներենից :8

Ձայնալար
25.11.2007, 16:08
Ինչևէ դե ֆակտո միջազգային լեզուն այսօր անգլերենն է, այլ ոչ էսպերանտոն կամ մեկ այլ լեզվաբանական տեսանկյունից ավելի կատարյալ լեզու:

Ես լեզվաբան չեմ, բայց մասնագետներից շատ եմ լսել մեր լեզվի առավելությունների մասին և հավատում եմ դրան: Բայց միևնույն ժամանակ խորապես համոզված եմ, որ դա բավարար չէ միջազգային լեզու դառնալու համար, եթե նույնիսկ ՄԱԿը այդպես որոշեր:

Հիշում եմ, որ դեռ հին աշխարհի պատմությունից 5-րդ դասարանում անցել ենք, որ երբ երկու ցեղախմբեր միախառնվում էին և նրանց լեզուները խառնվում էին, գերիշխող էր լինում այն ցեղախմբի լեզուն, որը ավելի զարգացած էր տնտեսապես, ավելի ուժեղ էր ռազմական տեսանկյունից և այլն՝ նույնիսկ եթե ավելի փոքրաքանակ էր լինում:

Հիմա ասածս ինչ ա, եթե օրինակ մեր գիտությունն այնքան զարգանա, որ շվեյցարացի ասպիրանտը իր թեմայով ինտերնետում հոդված փնտրի և գօօգլը նրան պատասխանի, որ գտել է 3000, որից 2890-ը հայերենով, այ այդ ժամ հայերենը կդառնա միջազգային լեզու, որովհետև մարդիկ ուզած չուզած կսովորեն հայերեն՝ այնպես ինչպես այսօր ամբողջ աշխարհն անգլերեն է սովորում:

Ambrosine
25.11.2007, 22:04
Ես կարծում եմ, որ մեր լեզուն /իսկ ավելի գեղեցիկ գրաբարն է:)/ աշխարհի ամենագեղեցիկ լեզուն է, սակայն միևնույն ժամանակ ամենաբարդ լեզուներից մեկը: Անգլերենը, իսպաներենը շատ հեշտ յուրացվող են, իսկ հայերենը նույնիսկ մենք չենք կարողանում լիարժեք սովորել, ինչ մնաց թե հեշտին վազող եվրոպացին: Էլ չեմ ասում չինացիների մասին, որ մեր լեզուն ուղղակի կխայտառակեին:
Բայց եթե ադրբեջանցիները չչարախոսեին, ու մեր լեզուն դառնար միջազգային, հիմա աշխարհը մերը կլիներ:hands

Array
25.11.2007, 22:53
Աշխարհը էլի մերն ա դառնալու, Աստղ ջա՛ն: Ժողովուրդ ինչ եք խառնվել իրար,հիմա մեր լեզուն միջազգային չդարձրին,որ դուք էլ կենտրոնացել եք դժվարությունների վրա: Իսկ ըստ իս հայերենը ավելի հեշտ է յուրացվում քան,օրինակ, անգլերենը: Ի տարբերություն անգլերենի, մեր լեզվում կարիք չկա հազար բանը մի անունով կոչելու,հետո էլ ընկի մտածի,թե տվյալ նախադասությունում ինչ իմաստ կարող է ունենալ: Ինչ վերաբերում ա արտասանական դժվարություններին,հիմա ինչ, կարծում եք բոլորը տենց հեշտ են արտասանում անգլերենը՞,երևի մենակ հայ ղեկավարներն են ամբյոններից անգլերենին նման լեզվով խոսում:D

Adam
26.11.2007, 15:34
Մենակ մեր հայհոյանքները հերիքա, որ ամբողջ աշխարհով խայտառակ ըլնենք :D

Հայարիացի
29.11.2007, 10:50
Թեմային վերաբերվող մի քանի պատասխաններ խնդրեցին փոխանցել


Հայերենի՝ միջազգային լեզու լինելու նպատակահարմարության հարցը պիտի ուղղել այն եվրոպացի ու այլ գիտնականներին, լեզվաբաններին-լեզվագետներին, ովքեր տիրապետում են բազմաթիվ լեզուների, լեզուների քերականությանն ու գործնականում դրանց կիրառմանը: Նրանք մի տարի չէ որ լեզուներ են ուսումնասիրել կամ հայերի (հատկապես խորհրդային տարիներին) կողմից այնքան մեծ վճարներ չեն ստացել, որ հարցականի տակ դնեն իրենց մասնագիտական արժանապատվությունը:
Այդ գիտնականները բացի լեզվի ճկունությունն ու կիրառական ոլորտում ստեղծագործ լինելու հանգամանքը կարևորելը, հաշվի են առել նաև այն պարագան, որ լեզուն չլինի բազմաքանակ լեզվակիրների կամ գերտերությունների պետական լեզու, որը թույլ կտա տվյալ գերտերությանը կամ ազգին թելադրել իր լեզուն-լեզվամտածողությունը, լեզվամծակույթը: Այսօր դա անում են անգլերենը, ֆրանսերենը կամ իսպաներենը:
Իսկ թե ինչու այդ գիտնականները հունարենը չեն նախընտրել, կամ այն համարել են մեռած լեզու, դա էլ իրենց պիտի հարցնել: Ենթադրում եմ, որ հունարենը այլևս բառաստեղծ գործառույթ չի իրականացնում, զարգացման-արդիականացման փուլ չի ունեցել կամ մի այլ բան գուցե:
Ինչևէ: Սակայն, գիտնականները հաստատ հունարենը լատիներենի հետ չեն շփոթել: Իսկ հիմնական գիտական բառերը ոչ թե հունականի, այլ լատինականի հիմքով են ստեղծված, իսկ լատիներենն իսկապես մեռած լեզու է: Հայերենը՝ ի տարբերություն լատիներենի, մեռած չէ ո’չ եվրոպացիների, ո’չ էլ այլոց համար: Եթե մի քիչ ուսումնասիրեք հայոց լեզուն, ապա կտեսնեք, որ այն հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի մայր լեզուն է կամ գոնե եզակի լեզուներից մեկը և չի կարող խորթ լինել հատկապես եվրոպացիների համար:
Ինչ մնում է հայերենի բառաստեղծության հնարավորությանը, ապա դա մեկ անգամ չէ, որ ապացուցվել է, հայերեն բուն բառերը 3-4 տառից են, որոնք նաև հնդեվրոպական շատ լեզուներում են բառարմատներ:
Այո, այսօր հայոց լեզուն աղավաղված է մեր երկրում, եթե չասենք՝ արհամարված, բայց դա չի նշանակում, թե մեր լեզուն է մեղավոր դրանում, ու այն չի կարող միջազգային նշանակության լինել: Սա արվում է օտարի ու ներքին թշնամու համատեղ ջանքերով ու որևէ կապ չունի հայերենի կարողությունների հետ: Մարդկային տականքն է աղավաղում մեր արարչական ոսկեղենիկ լեզուն: Սա մեր երկիրը ներսից գրավելու, մեր լեզվամտածողությունը փոխելու, մեր բառերի ու բառամտածողության խորհուրդներից մեզ կտրելու միտում ունի:
Հետաքրքիր է այն դիտարկումը, թե հայոց լեզուն չի կարող միջազգային լինել, որովհետև ժարգոն ունի: Այդ ո՞ր լեզուն չունի: Չկա նման լեզու, որ «ջահելությունը» ժարգոնացրած չլինի, նաև՝ հունարենում: Ինչքա~ն օտար բառերով է համեմված նույն հունարենը «ջահելության» շրջանում, հատկապես ամերիկյան «շիկ»-բառերով: Իսկ ամերիկյան անգլերենն ամբողջությամբ ժարգոն է: Կամ՝ ի՞նչ է նշանակում՝ մերոնք կարգին հայերենը չգիտեն, ուրեմն այն չի կարող լինել միջազգային: Ի՞նչ կապ ունի: Եթե հարցը դա է, ապա, երբ միջազգային լինի՝ պարտադրված կսովորեն: Խեղկատակներ կան, որոնց համար միայն միջազգային չափանիշներ գոյություն ունեն…
Հավատացե’ք, այսպես կոչված դժվար արտասանվող ծ կամ ձ, ավելի դժվար՝ ղ տառերը, նույնիսկ ռուսներն են արդեն արտասանում, այդ ի~նչ մի մեծ խնդիր է եվրոպացու համար: Օրինակ սովորեցին եվրոպացիները իտալական պիցցա բառը որը անգլերեն պիձձա է արտասանվում:
Զարմանալի է, որ լեզվի հարցի քննարկման ժամանակ հայհոյանքի մասին ենք խոսում: Ամերիկյան կինոնկարներում հայհոյանքը դերասանների հիմնական բառապաշարն է, կյանքում աղ ու հացի պես մի բան է դարձել, սա տեղափոխվել է նաև Եվրոպա: Ռուսների մասին էլ չխոսենք, կմեռնեն առանց հայհոյելու: Հիմա մենք մեզ ե՞նք ի ցույց դնում այս մյուսների շարքում:

Նաև սա


Հատված «Ուխտագիրք Արորդյաց»-ից

ՊԱՏԳԱՄ
Ո՜վ, Արարչածին Հա՛յ, ավերակների վրա մի ողբա երբեք և փլատակների մեջ մի որոնիր քեզ: Այո՛, ավերված են քաղաքները քո. բայց մարդն է շինել, մարդն էլ կավերի: Կործանված են Տաճարները քո. բայց մարդն է կերտել, մարդն էլ կքանդի: Այրված են բոլոր մատյանները քո. բայց մարդն է գրել ու մարդն էլ կայրի:
Արարչական արարումի մեջ որոնիր դու քեզ, որ մարդն անզոր է ստեղծել ու քանդել: Հայոց Լեզվի մեջ որոնիր դու քեզ: Արարչածին է Լեզուն Հայոց. և Հայոց Լեզվով խոսում են միայն Աստվածներն Անմահ և Աստվածամարդիկ:
Հայոց Լեզվի մեջ քո Ծագումը կա, և քո Հավերժումը կա Հայոց Լեզվի մեջ: Հայոց Լեզվի մեջ քո Արյունը կա, և քո Հայրենիքը կա Հայոց Լեզվի մեջ: Հայոց Լեզվի մեջ քո Երկինքը կա, և քո Արևը կա Հայոց Լեզվի մեջ: Ձորերի հառաչ, լեռների խոյանք, լճերի ծփանք և առվի կարկաչ՝ այդ բոլորը կան Հայոց Լեզվի մեջ: Հուրը Վահագնի, Սերը Աստղիկի, Մայր Անահիտի Ժպիտը բուրող, և Հայր Արայի տիեզերական Արարումը կան Հայոց Լեզվի մեջ: Քո պապերի ու թոռների զորությամբ օծված՝ դու ինքդ էլ կաս Հայոց Լեզվի մեջ:
Մտի՛ր Հայ Լեզվի խորհուրդների մեջ, և դու կմտնես հրաշքների աշխարհ ու ինքդ կլինես հրաշալիքների մեջ մի վեհ հրաշալիք: Էլ ի՞նչ ես փնտրում Հայոց Լեզվից դուրս:
Հավա՞տք ես ուզում՝ Գերագույն Հավատք է Հայոց Լեզուն:
Ավետարա՞ն ես ուզում՝ Ավետարան է Հայոց Լեզուն:
Տաճա՞ր ես ուզում՝ Հավատքի Տաճար է Հայոց Լեզուն:
Աստվա՞ծ ես ուզում՝ Աստվածների Խորհրդարան է Հայոց Լեզուն:
ԱՍՏՎԱԾԱՇՈՒՆՉ Է ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒՆ:

ՍԼԱԿ ԿԱԿՈՍՅԱՆ
Արորդյաց Գերագույն Քրմապետ

dvgray
29.11.2007, 22:03
Գիտական տերմինների մեծագույն մասը ոչ թե լատիներեն է, այլ հենց հունարեն է: Բավականին տերմիններ հունարենից անցել են նաև լատիներեն:


Չկա նման լեզու, որ «ջահելությունը» ժարգոնացրած չլինի, նաև՝ հունարենում: Ինչքա~ն օտար բառերով է համեմված նույն հունարենը «ջահելության» շրջանում, հատկապես ամերիկյան «շիկ»-բառերով:
Չնայած հունական միջավայրից բանականին ծանոթ եմ և հուներինին, սակայն առաջին անգամ եմ լսում այս մասին :o:

Լեզագիտությունից մասնագիտական կարծիք ասելուց օգտակար է նայել Աճառյանի արմատական բառարան:

Ուլուանա
29.11.2007, 23:18
Սրա մասին ես էլ կուզեի խոսել: Հայերն իրենք իրենց լեզուն կարգին չգիտեն, ու՜ր մնաց դառնա միջազգային:
Բացի դրանից, հայոց լեզվի հնչյունները շատ են, իսկ օտարերկրացիների համար դժվար է դրանք յուրացնելը: Օրինակ, մինչև հիմա չեմ տեսել որևէ, ասենք, անգլիացու, որը կարողանա արտասանել «ծ» կամ «ձ» հնչյունները, ավելին՝ չի էլ կարողանում լսել, որ դրանք բոլորովին էլ «ց» չեն:
Ու այդպիսի հնչյունները շատ են: Եթե հայերենը դառնա միջազգային լեզու, ապա հնչյունների աղավաղման վտանգ կլինի:
Հա, ես մի ամերիկացու օգնում եմ հայերեն սովորել, բայց որոշակի հնչյուններ ոչ մի կերպ չէր կարողանում արտաբերել... :( «Ծ», «ձ», «ց», «խ» հնչյունները։ Բայց ես ընթացքում համոզվեցի, որ դա լրիվ սովորության հարց է։ Օրինակ, մի հետաքրքիր հանգամանք. երբ որևէ բառում «ց» հնչյունը բառավերջում է լինում, նորմալ արտասանում է, քանի որ անգլերենում "ts" տառակապակցությունը արագ արտասանելու դեպքում հենց «ց» է դառնում։ Իսկ բառավերջում չի կարողանում ասել, որովհետև սովոր չէ։ Ինչևէ, «խ» հնչյունն արդեն մի կերպ սկսել է արտասանել. ճիշտ է, դեռ հ–ի նման է արտասանում, բայց առաջընթաց կա։ Համոզված եմ, որ մնացածը ժամանակի հարց է։ ;)

Ես կարծում եմ, որ մեր լեզուն /իսկ ավելի գեղեցիկ գրաբարն է:)/ աշխարհի ամենագեղեցիկ լեզուն է, սակայն միևնույն ժամանակ ամենաբարդ լեզուներից մեկը:
Ես էլ եմ մեր լեզուն շատ սիրում, բայց ինձ թվում է, որ այն աշխարհի ամենագեղեցկը անվանելուց առաջ նախ հարկավոր է աշխարհի բոլոր լեզուները գոնե լսած լինել, հակառակ դեպքում դուրս է գալիս, որ անպատասխանատու հայտարարություններ ենք անում՝ էլի տառապելով «Ամենալավն է, որովհետև մերն է» հիվանդությամբ։


Մենակ մեր հայհոյանքները հերիքա, որ ամբողջ աշխարհով խայտառակ ըլնենք :D
Հայհոյանքնե՞րն ինչ կապ ունեն։ Հետաքրքիր է, այդ ո՞ր լեզվում հայհոյանքներ չկան։ Կամ ինչու՞ ես կարծում, թե այլ լեզուների հայհոյանքները քաղցրահունչ են ու իրենց լեզվակիրներին պատիվ են բերում, իսկ մերն էլ էնքան վատն է, որ մեզ պիտի խայտառակ անի ամբողջ աշխարհով մեկ։ :o Հայհոյանքը հայհոյանք է, ինչ լեզվով ուզում է լինի։

Չգիտեմ, թե որքանով ճիշտ կլիներ, եթե հայերենը դառնար միջազգային լեզու, բարդ հարց է։ Բայց այստեղ բերված հակափաստարկները մեծ մասամբ հիմնավոր ու օբյեկտիվ չեն։

StrangeLittleGirl
30.11.2007, 00:04
Հա, ես մի ամերիկացու օգնում եմ հայերեն սովորել, բայց որոշակի հնչյուններ ոչ մի կերպ չէր կարողանում արտաբերել... «Ծ», «ձ», «ց», «խ» հնչյունները։ Բայց ես ընթացքում համոզվեցի, որ դա լրիվ սովորության հարց է։ Օրինակ, մի հետաքրքիր հանգամանք. երբ որևէ բառում «ց» հնչյունը բառավերջում է լինում, նորմալ արտասանում է, քանի որ անգլերենում "ts" տառակապակցությունը արագ արտասանելու դեպքում հենց «ց» է դառնում։ Իսկ բառավերջում չի կարողանում ասել, որովհետև սովոր չէ։ Ինչևէ, «խ» հնչյունն արդեն մի կերպ սկսել է արտասանել. ճիշտ է, դեռ հ–ի նման է արտասանում, բայց առաջընթաց կա։ Համոզված եմ, որ մնացածը ժամանակի հարց է։
Եթե կարողանում է լսել հնչյունների տարբերությունը, ահագին մեծ առավելություն ունի: :D Ես իմ գերմանացի ընկերուհուն շատ եմ տանջվել, որ բացատրեմ, որ «բարև» բառի «ր-ն» ո՛չ անգլերեն r-ն է, ո՛չ գերմաներեն, սակայն արդյունքում նա սկսել է ասել «բայև»:
Սա դեռ լավագույն դեպքն է: :D Գոնե հասկանում է, որ սխալ է արտասանում: Լինում է, երբ ուզում ես մեջտեղից ճղվիր, միևնույն է, դիմացինդ չի հասկանալու, որ «ծ-ն» ու «ց-ն» լրիվ տարբեր բաներ են:

Հայհոյանքնե՞րն ինչ կապ ունեն։ Հետաքրքիր է, այդ ո՞ր լեզվում հայհոյանքներ չկան։ Կամ ինչու՞ ես կարծում, թե այլ լեզուների հայհոյանքները քաղցրահունչ են ու իրենց լեզվակիրներին պատիվ են բերում, իսկ մերն էլ էնքան վատն է, որ մեզ պիտի խայտառակ անի ամբողջ աշխարհով մեկ։
Չէ՛, համաձայնի՛ր, որ հայերենի հայհոյանքները շատ ավելի գռեհիկ են: Օրինակ, ես շատ անգլերեն գրքեր եմ կարդացել ամերիկյան տարբեր ժարգոններով գրված: Այդ գրքերի համուհոտը հենց լեզուն է: Հետո ստուգել եմ հայերեն թարգմանությունները: Բոլոր տեսակի հայհոյանքները փոխարինվել են «գրողը տանի» բառակապակցությամբ, քանի որ դրանց հայերեն համարժեքներն օգտագործելիս չափից դուրս գռեհիկ բաներ կստացվեն:
Կամ՝ անգլերեն fuck բառը հանգիստ օգտագործում են բոլորը, իսկ հայերեն համարժեքը… Չխորանանք:

Ուլուանա
30.11.2007, 01:18
Եթե կարողանում է լսել հնչյունների տարբերությունը, ահագին մեծ առավելություն ունի: :D Ես իմ գերմանացի ընկերուհուն շատ եմ տանջվել, որ բացատրեմ, որ «բարև» բառի «ր-ն» ո՛չ անգլերեն r-ն է, ո՛չ գերմաներեն, սակայն արդյունքում նա սկսել է ասել «բայև»:
Սա դեռ լավագույն դեպքն է: :D Գոնե հասկանում է, որ սխալ է արտասանում: Լինում է, երբ ուզում ես մեջտեղից ճղվիր, միևնույն է, դիմացինդ չի հասկանալու, որ «ծ-ն» ու «ց-ն» լրիվ տարբեր բաներ են:
Դե, տարբեր մարդիկ տարբեր ընդունակություններ ունեն, դա փաստ է։


Չէ՛, համաձայնի՛ր, որ հայերենի հայհոյանքները շատ ավելի գռեհիկ են: Օրինակ, ես շատ անգլերեն գրքեր եմ կարդացել ամերիկյան տարբեր ժարգոններով գրված: Այդ գրքերի համուհոտը հենց լեզուն է: Հետո ստուգել եմ հայերեն թարգմանությունները: Բոլոր տեսակի հայհոյանքները փոխարինվել են «գրողը տանի» բառակապակցությամբ, քանի որ դրանց հայերեն համարժեքներն օգտագործելիս չափից դուրս գռեհիկ բաներ կստացվեն:
Բյուր, իմ կարծիքով, տվյալ դեպքում հարցը բառապաշարի մեջ չէ, այլ տվյալ լեզվով խոսող մարդկանց մենթալիտետի։ Եթե ամերիկացիներն իրենց թույլ են տալիս նման բառերն օգտագործել ցանկացած առիթով, և դա «ընդունելի» է, դա դեռ չի նշանակում, որ իրենց լեզվով այդ բառերն ավելի մեղմ են, դրա համար են գործածում, իսկ մեր լեզվով գռեհիկ են, դրա համար մենք չենք օգտագործում։ Ինչպես գիտես, նրանց վարքուբարքի մեջ էլ շատ բաներ կան, որ իրենց համար միանգամայն ընդունելի են, իսկ մեզ համար՝ լրիվ անընդունելի։ Հայհոյական բառերի գործածության հետ կապված տարբերությունները տարբեր լեզուներում գալիս են ավելի շուտ այդ բառերն օգտագործողների՝ դաստիարակության շնորհիվ ու շրջապատի ազդեցությամբ ձևավորված վերաբերմունքից, քան հենց բուն բառերից։

Կամ՝ անգլերեն fuck բառը հանգիստ օգտագործում են բոլորը, իսկ հայերեն համարժեքը… Չխորանանք:
Եվ շատ վատ է, որ օգտագործում են։ Եթե նման բառեր օգտագործելուն արդեն այնքան են սովորել, որ իրենց, ինչպես նաև մեզ համար դա արդեն նորմալ է թվում, դա դեռ չի նշանակում, որ իրականում նորմալ է։ Այդ բառի գործածությունը չափազանց տգեղ երևույթ է, ու, ասենք, ամերիկացիների կողմից մի քանի բառը մեկ այն հիշելը չի մեղմացնում դրա գռեհիկ նշանակությունը, այլ ընդամենը համապատասխան պատկերացում է ստեղծում խոսողների կուլտուրայի մակարդակի մասին։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ Ամերիկայում քո նշած իբր անմեղ համարվող բառը, այնուամենայնիվ, այնքան էլ անմեղ չի համարվում, քանի որ, օրինակ, հեռուստատեսությամբ, երբ որևէ մեկի բերանից դուրս է գալիս այդ բառը, տեխնիկական միջոցների շնորհիվ այն ոչ լսելի է դարձվում։

StrangeLittleGirl
30.11.2007, 01:54
Այնուամենայնիվ, նույնիսկ Ամերիկայում քո նշած իբր անմեղ համարվող բառը, այնուամենայնիվ, այնքան էլ անմեղ չի համարվում, քանի որ, օրինակ, հեռուստատեսությամբ, երբ որևէ մեկի բերանից դուրս է գալիս այդ բառը, տեխնիկական միջոցների շնորհիվ այն ոչ լսելի է դարձվում։
Հա՛, դա նորություն չէ. բազմաթիվ երգեր նման կերպով աղավաղում են:

Բյուր, իմ կարծիքով, տվյալ դեպքում հարցը բառապաշարի մեջ չէ, այլ տվյալ լեզվով խոսող մարդկանց մենթալիտետի։ Եթե ամերիկացիներն իրենց թույլ են տալիս նման բառերն օգտագործել ցանկացած առիթով, և դա «ընդունելի» է, դա դեռ չի նշանակում, որ իրենց լեզվով այդ բառերն ավելի մեղմ են, դրա համար են գործածում, իսկ մեր լեզվով գռեհիկ են, դրա համար մենք չենք օգտագործում։ Ինչպես գիտես, նրանց վարքուբարքի մեջ էլ շատ բաներ կան, որ իրենց համար միանգամայն ընդունելի են, իսկ մեզ համար՝ լրիվ անընդունելի։ Հայհոյական բառերի գործածության հետ կապված տարբերությունները տարբեր լեզուներում գալիս են ավելի շուտ այդ բառերն օգտագործողների՝ դաստիարակության շնորհիվ ու շրջապատի ազդեցությամբ ձևավորված վերաբերմունքից, քան հենց բուն բառերից։
Հա՛, հարցն էլ հենց մենթալիտետն է: Բայց դաստիարակությունն այստեղ բացարձակապես կապ չունի: Ուղղակի սովորության հարց է: Իտալացիներից շատ քֆրտող ազգ դեռ չեմ տեսել, բայց դա նրանց ավելի կամ պակաս գռեհիկ չի դարձնում: Դա պարզապես նրանց տիպն է:


Եվ շատ վատ է, որ օգտագործում են։ Եթե նման բառեր օգտագործելուն արդեն այնքան են սովորել, որ իրենց, ինչպես նաև մեզ համար դա արդեն նորմալ է թվում, դա դեռ չի նշանակում, որ իրականում նորմալ է։ Այդ բառի գործածությունը չափազանց տգեղ երևույթ է, ու, ասենք, ամերիկացիների կողմից մի քանի բառը մեկ այն հիշելը չի մեղմացնում դրա գռեհիկ նշանակությունը, այլ ընդամենը համապատասխան պատկերացում է ստեղծում խոսողների կուլտուրայի մակարդակի մասին։
Չենք խոսում վատ կամ լավի մասին: Այստեղ հարցը օգտագործել-չօգտագործելն է: Ամերիկացի գրողը նման արտահայտություններն ազատորեն օգտագործում է, և դրա շնորհիվ ստեղծագործությունն ավելի ուրիշ երանգ է ստանում, ամբողջությամբ պատկերացում ես կազմում հերոսների կյանքի մասին: Բայց եթե նույնը թարգմանես հայերեն, առնվազն գրքի վաճառքը կարգելեն գրախանութներում: Կներեք, բայց ես չեմ ուզում հայերեն Սելինջեր կարդալ, որտեղ ցանկացած հայհոյանք դարձել է «գրողը տանի», ավելին՝ գրեթե անհասկանալի ամերիկյան ժարգոնով խոսով հերոսները չգիտես ինչու խոսում են խիստ գրական հայերեն:

Ավելացվել է 1 րոպե անց
Ու որպեսզի թեմայից չշեղվենք, ավելացնեմ, որ հայերենի հենց այդ առանձնահատկության պատճառով ես չէի ուզի, որ այն միջազգային լեզու լինի: Միջազգային լեզուն պետք է ճկուն լինի. ցանկացած ստեղծագործություն պետք է թարգմանելի լինի դրանով: Այդ առումով անգլերենը կատարյալ է, իսկ հայերենը… ինքդ էլ գիտես:

Երվանդ
30.11.2007, 01:58
Բյուրի հետ համաձայն եմ, հայերեն հայոյանքները շատ գռեհիկ են հնչում

Ուլուանա
30.11.2007, 02:55
Ժող, ախր ինչու՞ չեք ուզում ընդունել, որ գռեհիկ է թվում, որովհետև մեր մայրենի լեզուն է, մենք այն ավելի լավ ենք զգում, հետևաբար՝ գռեհկությունն էլ ավելի անմիջական ձևով է հասնում մեզ ու այդպիով ավելի ուժեղ է թվում։ Եթե բառն իր իմաստով լրիվ նույնն է, էլ ինչի՞ մասին է խոսքը։ Թող որոշ ժամանակ մարդիկ ազատորեն գործածեին այդ բառերը Հայաստանում, կտեսնեիք, թե ինչ սովորական են դրանք դառնում ձեր ականջների համար, թե ոնց են կամաց–կամաց «կորցնում» իրենց գռեհկությունը։ Իհարկե, Աստված չանի, նման բան տեղի ունենա։ Բայց դա ընդամենը սովորության հարց է։


Ու որպեսզի թեմայից չշեղվենք, ավելացնեմ, որ հայերենի հենց այդ առանձնահատկության պատճառով ես չէի ուզի, որ այն միջազգային լեզու լինի: Միջազգային լեզուն պետք է ճկուն լինի. ցանկացած ստեղծագործություն պետք է թարգմանելի լինի դրանով: Այդ առումով անգլերենը կատարյալ է, իսկ հայերենը… ինքդ էլ գիտես:
Իմ իմացած լեզուների մեջ ամենաճկունը հայերենն է։ Իսկ անգլերենը... կներես, բայց շատ հեռու է կատարյալ լինելուց...
Իսկ ստեղծագործությունների մեջի փողոցային խոսակցությունները գրականով թարգմանելն, իհարկե, հիմարություն է, բայց չեմ կարծում, թե գիրքը դրանից կկորցնի իր արժեքը։

ivy
30.11.2007, 03:39
Մի բան եմ ուզում ասել. նախապես խնդրում եմ՝ ոչ ոք որպես անձնական վիրավորանք չընդունի, ոչ էլ թող իր հայրենասիրությունը խոցվի. զուտ իմ կարծիքն է՝ ցավոք սրտի, օբյեկտիվության տարրեր պարունակող:

Հայերենը միջազգային լեզու... Տխուր է ասել, բայց դա մի քիչ անհեթեթ է հնչում: Ո՞վ գիտի հայերենի մասին: Ո՞վ գիտի հայերի մասին: Ո՞վ գիտի Հայաստանի մասին: Հիմնականում ոչ ոք չգիտի դա ինչ երկիր է և որտեղ: Վատ չզգաք, բայց նրանք, ովքեր գոնե լսել են Հայաստանի մասին, կարծում են, որ դա մի փոքր մուսուլմանական երկիր է: Ցավն այն է, որ երբեք չգիտես դրա մասին՝ մինչ ապրում ես Հայաստանում:

Դրսում առաջին բանը, որ հարցնում են՝ իմանալով, որ Հայաստանից ես, այն է, թե դա որտեղ է: Կամ էլ ասում են՝ հա, դե դու ուրեմն մուսուլման ես: Իսկ երբ բացատրում ես, որ Հայաստանը առաջին երկիրն է, որ պետականորեն ընդունել է քրիստոնեությունը, շատ թերահավատորեն վրադ են նայում, երբեմն հազիվ թաքցրած ժպիտով: Իմ դասախոսները ամեն անգամ զարմանքից վեր են թռչում, երբ տեսնում են, թե ինչպես եմ ռուսերեն խոսում մեր կուրսի ռուսների հետ: Ոչ ոք չի հասկանում, թե էս «թուրք կամ նման մի ազգի» աղջիկը ինչ գործ ունի ռուսերենի հետ: Երբ ասում եմ, որ ես թուրք չեմ, այլ հայ, որևէ մեկի համար դա մի մեծ տարբերություն չի:

Մարդիկ, սթափվեք, մեր մասին չգիտեն, Հայաստանի մասին չգիտեն, հայերենի մասին չգիտեն: Դա շատ–շատ տխուր է, բայց դա այդպես է:

Ի՞նչ միջազգայնացում, ի՞նչի մասին եք խոսում...

Ուլուանա
30.11.2007, 04:37
Մի բան եմ ուզում ասել. նախապես խնդրում եմ՝ ոչ ոք որպես անձնական վիրավորանք չընդունի, ոչ էլ թող իր հայրենասիրությունը խոցվի. զուտ իմ կարծիքն է՝ ցավոք սրտի, օբյեկտիվության տարրեր պարունակող:

Հայերենը միջազգային լեզու... Տխուր է ասել, բայց դա մի քիչ անհեթեթ է հնչում: Ո՞վ գիտի հայերենի մասին: Ո՞վ գիտի հայերի մասին: Ո՞վ գիտի Հայաստանի մասին: Հիմնականում ոչ ոք չգիտի դա ինչ երկիր է և որտեղ: Վատ չզգաք, բայց նրանք, ովքեր գոնե լսել են Հայաստանի մասին, կարծում են, որ դա մի փոքր մուսուլմանական երկիր է: Ցավն այն է, որ երբեք չգիտես դրա մասին՝ մինչ ապրում ես Հայաստանում:

Դրսում առաջին բանը, որ հարցնում են՝ իմանալով, որ Հայաստանից ես, այն է, թե դա որտեղ է: Կամ էլ ասում են՝ հա, դե դու ուրեմն մուսուլման ես: Իսկ երբ բացատրում ես, որ Հայաստանը առաջին երկիրն է, որ պետականորեն ընդունել է քրիստոնեությունը, շատ թերահավատորեն վրադ են նայում, երբեմն հազիվ թաքցրած ժպիտով: Իմ դասախոսները ամեն անգամ զարմանքից վեր են թռչում, երբ տեսնում են, թե ինչպես եմ ռուսերեն խոսում մեր կուրսի ռուսների հետ: Ոչ ոք չի հասկանում, թե էս «թուրք կամ նման մի ազգի» աղջիկը ինչ գործ ունի ռուսերենի հետ: Երբ ասում եմ, որ ես թուրք չեմ, այլ հայ, որևէ մեկի համար դա մի մեծ տարբերություն չի:

Մարդիկ, սթափվեք, մեր մասին չգիտեն, Հայաստանի մասին չգիտեն, հայերենի մասին չգիտեն: Դա շատ–շատ տխուր է, բայց դա այդպես է:

Ի՞նչ միջազգայնացում, ի՞նչի մասին եք խոսում...
Սա ուրիշ հարց է, տխուր փաստ, որին չի կարելի չհամաձայնել։ Ուղղակի չեմ ընդունում, երբ հայերենի՝ միջազգային լեզու դարձնելու գաղափարին դեմ են արտահայտում՝ զուտ լեզվական առումով անբավարար համարելով։ Իսկ ինչ վերաբերում է այն բանին, որ մեզ՝ որպես ազգի, և մեր լեզուն՝ որպես լեզու, դրսում շատ քչերն են ճանաչում, ապա դա երևի իրոք այդպես է, թեև կոնկրետ ԱՄՆ–ում, որտեղ ես ամենատարբեր ազգության մարդկանց հետ եմ շփվում, շատ քիչ են եղել այնպիսի մարդիկ, որոնք, իմանալով, որ Հայաստանից եմ, չեն իմացել, թե դա որ երկիրն է։ Ավելին՝ ինձ ուրախացրեց այն հանգամանքը, որ որոշ մարդիկ նույնիսկ ահագին բան գիտեին Հայաստանի մասին և, պատկերացրեք, դա վերաբերում էր ոչ միայն բազմաչարչար ցեղասպանությանը։ ;)

Լեո
30.11.2007, 14:02
Ինչքան ես գիտեմ, երբ ՄԱԿ-ում քննարկվում էր հայերենը միջազգային լեզու դարձնելու հարցը, միայն Չինաստանը 10 մլն հայոց լեզվի ուսուցչի պահանջարկ ներկայացրեց (էլ չեմ խոսում աշխարհի կողմից ներկայացվելիք պահանջարկի մասին): Այնպես որ եթե մենք ազգովի ուսուցիչ էլ դառնանք, միևնույն է դա բավարար չի լինի հայերենը աշխարհին ուսուցանելու համար: Մեր լեզուն հզոր լեզու է, բայց մեք անզոր ենք օգտագործել այդ հզորությունը:

Աթեիստ
30.11.2007, 14:22
Իմ համոզմամբ միջազգային լեզուն պետք է լինի ոչ թե գեղեցիկ, հզոր, ճկուն ...., այլ ՀԵՇՏ:

Քանի որ տվյալ դեպքում լեզուն պետք է հանդես զուտ գա որպես հաղորդակցման միջոց, մարդիկ այն պետք է սովորեն ասենք 2 ամիս և շփվեն:

Պանդուխտ
03.12.2007, 22:43
Ընդհանրապէս կայսրութիւն կերտող ժողովուրդների լեզուն դառնում է միջազգային:
Գուցէ բացառութիւն էր մի ժամանակ արամերէնը, որ Սիրիայի եւ Իրաքի տարածքում բնակող վաճառական սեմացիների լեզուն էր:
Այս շարանում յայտնուեցին իմաստուն եւ դիպուկ կարծիք:
Նախ ինքներս սովորենք հայերէն, լատինառուս բառերը փոխարինենք հայերէն արդէն գոյութիւն ունեցող, սակայն անտեսուած բառերով:

VisTolog
04.12.2007, 22:19
Բյուրի հետ համաձայն եմ, հայերեն հայոյանքները շատ գռեհիկ են հնչումԽի հայհոյանք էլ կա, որ գռեհիկ չէ:D, կամ ավելի ճիշտ հայհոյանքի գռեհիկ լինելը ո՞րնա::D
:8<-----ցնդածա:D

Davo'o
05.12.2007, 20:46
Մի անգամ, երբ միջազգային հավաքի էի մասնակցում, խմբի ղեկավարը խնդրեց բոլորին, որ յուրաքանչյուրը իր լեզվով ասի let's create peace together նախադասությունը: Ես էլ միամիտ միամիտ դա այսպես թարգմանեցի «միասին ստեղծենք խաղաղություն» ու քաշվեցի մի կողմ: Դե, երիտասարդներ, համայն աշխարհից, փորձեք դուք էլ արտասանել այն: «Խաղաղություն»-ից բացի ինչ ասես ասեցին, ահագին զվարճացա: :P

Հայերենը միջազգային լեզու- հեքիաթ է, բայց լավ հեքիաթ է:

TigranM
06.12.2007, 18:39
Հենց մեր սեփական երկրում հայերենը պաշտպանության կարիք ունի, ուր մնաց այն միջազգային դառնա: Մենք ինքներս լիովին չենք տիրապետում մեր լեզվին ու այն լայնորեն չենք կիրառում: Լեզվի տեսչության գործողություները, զուտ կոչեր են և ոչ ավելին: Լավ կլինի սկզբից ետ հրցերը լուծենք: Իսկ ինչ վերաբերվում է ընդանրապես միջազգայինացմանը, ապա իմ կածիքով լեզվի լեզվաբանական կողմերը մեծ դեր չեն խաղում: Լեզվի միջազգայինությունը ուղղակիորեն կապվածա տվյալ երկրի իշխանության չաթից, որ երկիրը որ գերիշխող լինի, նրա լեզուն էլ միյուսները ստիպված պետք է ընդունեն որպես միջազգային: