Սենց բան եմ նկատել.
համարյա բոլոր լեզուներում միջագային բառերը օգտագործվում են, իսկ հայերենը բացառություն ոնց որ ըլնի: Ինչի օրինակ պետք ա հայերը վերցնեն "սֆերա" բառը, որ սաղ լեզուներում ընդունված ա, դարձնեն "գնդոլորտ": Ու ոչ միայն մաթեմատիկայում ա. բոլոր գիտություներում միջազգային բառերը կարճ ժամանակ հետո փոխարինվում են հայերեն համարժեքներով: Ոնց եք գնահատում էս երևույթը: Արժի՞ հայերենը "մաքրել" օտար բառերից, թե՞ հայերենին պետք են տենց բառեր:
Տո մաքրելը որսա՞՞՞N.I.G.G.A.-ի խոսքերից
ավելի են կեխտոտում իրանց հորինած ախմախ բաերով:
Մարդը լինելը լավ բան ա, բայց երկու ոտքի վրա կանգելը դեռ չի նշանակում որ դու մարդ ես:
Ամենակարևորը էս կյանքում մարդ լինելն ա, մնացած ամենինչը երկրորդական ա:
ԷԼ ԿՅԱՆՔՈՒՄ ԷՍ ՖՈՐՈՒՄԸ ՉԵՄ ՄՏՆԵԼՈՒ
Freeman (08.10.2011), Phantom Lord (20.08.2009)
Եսել կիրառականիցեմ ու նկատելեմ որ շատերը (գեղցիները) համոզվածեն որ օրինակ x+y=2-ի փոխարեն պետքա գրել ա+բ=2 , ու տենցերի հետ սկի վիճել պետք չի որտեվ մեկա ոչ մի բան չես համոզի , լավա խոսքի չեն ուզում + ի փոխարեն գրել "Գ"
Այս թեման ի՞նչ է: Մէկը թող բացատրէ:Տո մաքրելը որսա՞՞՞
Ես այնպէս հասկացայ որ ուզում են ռուսերէն գործածւող բառերը փոխարինեն հայերէնի, որը մի բաղձալի երեւոյթ պէտք է նկատւի: 1957-ին էր երբ հայաստանեան մի թերթում (որի անունը չեմ յիշում) կարդացի մի շատ ուժեղ քննադատական, որտեղ մեր հայրենակիցները պատին էին գամւել իրենց օտար բառերի գործածութեան համար: Քննադատը մի պարբերականում ցոյց էր տւած որ բացի մի քանի շաղկապից, կապից եւ ուրիշ փոքր բառերից, մնացած գործածւածները ռուսերէն էին:
Այժմ էլ Հայաստանցիների մէջ ռուսերէն բառերի գործ ածելը տարածւած է, նոյնիսկ այս ֆորումում հանդիպում ենք այդպիսի բառերի, օրինակ՝ ադմինիստրացիա, մոդերատոր, ֆոնկցիա, տենդենց. ուրիշներից շատ եմ լսել՝ աբսուրդ, կատաստրոֆ, կոռուպցիա, կոմիսիոն, կոնցեսիա, քրոնիկ և այլն:
Այս բառերի հայերէն տարբերակները կան բայց դժբախտաբար մեր հայրենակիցները զլանում են նրանց օգտագործել: Սա արդէն բացասական մի երեւոյթ է որը մեր լեզւի աղաւաղմանը աւելի զարկ է տալու: Մի քանի նմոյշներ ճիշտ հայերէնով՝
Absurd (աբսուրդ): անհեթեթ, անմիտ, ծիծաղելի, յիմար
Administration (ադմինիստրացիա): կառավարչութիւն, կառավարութիւն, դեղորայքի նշանակում(գործածում),
Administrator (ադմինիստրատոր): կառավարիչ, աստիճանաւոր, խնամակալ
Catastrophe (կատաստրոֆ): աղետ, վախճան, լուծում
Commission (կոմիսիոն): յանձնաժողով, լիազօրութիւն, առաջադրանք, վաճառք
Concession (կոնցեսիա) : զիջում
Corruption (կոռուպցիա): փչացում, նեխում, անբարոյականութիւն, կաշառակերութիւն.
Chronic (քրոնիկ): յարատեւ, սովորական
Function (ֆունկցիա) : գործունեութիւն, դեր, նշանակութիւն, պաշտօն
Moderator (մոդերատոր): կարգաւորիչ,կանոնաւորիչ,միջնորդ, քննող, քննութիւն ընդունող,
Tendency (տենդենց): միտում, , հակում, կանխատրամադրւածութիւն
Սա հայերէն չէ այլ խայտառակութիւն:
Վարդաբոյր
Վերջին խմբագրող՝ vartabooyr: 11.05.2007, 12:45:
Շինարար (11.09.2009)
1. Նախ և առաջ հայերէնը պէտք է մաքրել «սենց», «տենց», «ախմախ», կարամ, «վապշէ», «պրօստ» եւ նման խայտառակ բառերից:
2. «սֆերա» չի նշանակում «գնդոլորտ», այսլ նշանակում է «երկրագունդ»: Ուրիշ տեղ «սֆերա = sphere» բառը նշանակում է «հասարակական ոլորտ», ասպարէզ, շրջան, գունդ: Այդ «գնդոլորտ»-ը չգիտեմ ով է թխել:
3. Համաշխարային ընդւնւած գիտական բառերը պէտք չէ որ փոխենք հայերէնի, այլ հէնց այդպէս էլ պէտք է մնան: Օրինակի համար “algebra” բառի փոխարէն պէտք է գործածել «հանրահաշիւ», բայց հանրահաշւի մէջ գործածւող նշանները և տառերը պէտք է մնան հէնց այնպէս ինչպէս որ ամբողջ աշխարհն է գործ ածում: Նոյնն է ֆիզիկայ, քիմիայի և ուրիշ գիտութիւնների համար:
Այսօր մեր հայրենիքում գրէթէ մաքուր հայերէն չի խօսւում եւ դա ցաւալի մի երեւոյթ է:
Վարդաբոյր
Վերջին խմբագրող՝ vartabooyr: 11.05.2007, 13:22:
Շինարար (11.09.2009)
Հայկական «մեջլիսներում» նկատել եմ մի զարնմանալի երևույթ. հայոց լեզվի մաքրության( ըստ իրենց հասկացածի) մասին թեմաներ են բացում հիմնականում այն մարդիկ, ովքեր
ա) կամ իրենք են կեղտոտում լեզուն
բ) կամ լեզուն գիտեն մակերեսորեն
գ) կամ ընդհանրապես չգիտեն լեզուն:
Վերջին խմբագրող՝ SAS: 14.05.2007, 18:18:
Սֆերա բառը գնդոլորտա նշանակում, էտի թեկուզ երկրաչափությանից բան չիմանցող մարդը պետքա իմանա, գոնեեեե 3ds max-ի սֆերան հիշելովա պետք պատկերացնել:
Սֆերայի մնացած թարգմանությունները առաջին անգամ եմ լսում ու ուղակի ափսուրդա, խորհուրդ եմ տալիս նման բան մեր մաթեմի դասատուին չասես, ինքը մաթեմատիկա շատ լավ գիտի, բայց հայոց լեզու ավելի լավ գիտի
Ադմինիստրատոր բառն էլ եթե պետքա թարգմանենք, որը ոչ մի լեզվում չի թարգմանվել ուրեմն իսկականից մեր լեզվին վտանգա սպառնում:
Մարդը լինելը լավ բան ա, բայց երկու ոտքի վրա կանգելը դեռ չի նշանակում որ դու մարդ ես:
Ամենակարևորը էս կյանքում մարդ լինելն ա, մնացած ամենինչը երկրորդական ա:
ԷԼ ԿՅԱՆՔՈՒՄ ԷՍ ՖՈՐՈՒՄԸ ՉԵՄ ՄՏՆԵԼՈՒ
Այսպիսի թեմա էի ուզում բացել, բայց պարզվեց կա
Ես իհարկե համաձայն եմ հայերենը գռեհիկ արտահայտություններից մաքրել, բայց մանավանդ տեխնիկական գրականության մեջ անհեթեթ եմ համարում խիստ հայկականացնել այնպիսի բառեր, որոնցից են օրինակ.
սկաներ-ծրիչ
պրոցեսոր-մշակիչ
դիագրամմ-տրամագիր
մոնիտոր-ցուցարկիչ
կոորդինատ-դիրքաթիվ, որն ի դեպ ֆիզիկայում լրիվ այլ բան է նշանակում
կոդավորում-այլագրում
ռեբուս-նկարահանելուկ
ինֆորմացիա-տեղեկույթ
CDROM- սարքատար
port-միացք
վալենտականություն-արժեքականություն
ու էլի շա՜տ-շա՜տ: Ախր սրանք տերմիններ են, որոնք լրիվ օտար լեզվից են ներմուծվել, ու ի՞նչ կարիք կա դրանք թարգմանել: Ամբողջ դասագրքերը հեղեղել են այդ նոր տերմիններով:
Հետո կհիշեմ ու էլի կգրեմ:
Այդ տերմինների գլխապտույտ քաոսում ես վաղուց եմ հայտնվել, երբ համակարգչային ամսագրում էի աշխատում ու հոդվածը հայերեն պիտի թարգմանվեր: Ձեռքիս տակ մի բառարան ունեմ, որը կոչվում է
Անգլերեն-Հայերեն
Համակարգչային եզրերի բառարան
Դժվար է շատ դժվար, երբ ինքդ քո թարգմանածը չես հասկանում ու մարդկանց համար ռուսերեն կամ անգլերեն տարբերակները շատ ավելի պարզ է հնչում:
Օրինակ ծրագրակազմ և սարքակազմ, խնամորդ համակարգիչ և այլն
նունն է կատարվում նաև մշակույթի ոլորտում,
“То, что вы не можете выразить – это Любовь.
То, что вы не можете отвергнуть/не признать – это Красота.
То, чего вы не можете избежать – это Истина”.
~ Шри Шри
Էտ բառերի թարգմանությունները տեսա վատացա, բայց հետաքրքիրա ինչ դասագրքերի մասինա խոսքը՞՞
Էս թեմայի մեջ խորանալ էլ պետք չի, հենց computer բառը որ թարգմանել են համակարգիչ, ինձ շատ հետաքրքիրա թարգմանողը կարա բացատրի թե կոմպը ինչա համակարգում:՞՞՞
Մարդը լինելը լավ բան ա, բայց երկու ոտքի վրա կանգելը դեռ չի նշանակում որ դու մարդ ես:
Ամենակարևորը էս կյանքում մարդ լինելն ա, մնացած ամենինչը երկրորդական ա:
ԷԼ ԿՅԱՆՔՈՒՄ ԷՍ ՖՈՐՈՒՄԸ ՉԵՄ ՄՏՆԵԼՈՒ
Բայց համակարգիչ բառը դուրս գալիս է:Էս թեմայի մեջ խորանալ էլ պետք չի, հենց computer բառը որ թարգմանել են համակարգիչ, ինձ շատ հետաքրքիրա թարգմանողը կարա բացատրի թե կոմպը ինչա համակարգում:՞՞՞
Իսկ սֆերա բառը լայն իմաստով նշանակում է ոլորտ:
Իհարկե, հայերենում հաջողված տերմիններ կան, բայց մեկ-մեկ էնպիսի սարսափելի բաների ես հանդիպում, որ էլ ասելու չէ: Մի մասնագիտական օրինակ բերեմ. մակրոֆագ բառը թարգմանել են խոշոր բջջակեր: Ախր աշխարհի բոլոր լեզուներում մակրոֆագը մակրոֆագ է: Ինչու՞ պետք է հայերենում դառնա խոշոր բջջակեր:
Կամ էլ գինեկոլոգը որ թարգմանել են կնախտաբան
Կամ՝ էքսուդատիվ պլևրիտը արտաքրտնուկային թոքամզաբորբ
Մեր թարգմանիչների գլուխգործներից`
file - նիշք
access - մատչում
P.S.
Հետաքրքիր է թե քանի՞ հոգի է պատրաստ "ֆունկցիա" բառի փոխարեն գործածել "գործունեություն, դեր, նշանակություն, պաշտոն" տարբերակները, և քանի՞ հոգի կհասկանա ստացված նախադասության իմաստը:
Վերջին խմբագրող՝ Աթեիստ: 27.09.2007, 21:39: Պատճառ: Ավելացում
artak.amDe gustibus et coloribus non est disputandum.
Այս հարցում հիմնականում կիրառվում են երկու ծայրահեղական ու իրար հակադիր տեսակետներ.
1. Օտարածին բառերը ընդհանրապես պետք չի թարգմանել։
2. Պետք է թարգմանել ու հայերեն համարժեքով փոխարինել բոլոր օտար տերմինները։ Եթե չկա հայերեն համարժեքը, ապա պետք է ստեղծել նոր հայերեն բառ՝ կազմելով տերմինը նկարագրող բարդ բառ արդեն առկա հայերեն բառերի միավորումով։
Կարծում եմ, որ վերը նշված երկու մոտեցումներն էլ ծայրահեղական են փչացնում են լեզուն։ Առաջին մոտեցման դեպքում մի քանի դար հետո հայերեն բառ էլ համարյա չի մնա, իսկ երկրորդի դեպքում, լեզուն ավելորդ բարդանում, արհեստական ու անհասկանալի է դառնում։ Արդյունքում մարդկանց մոտ բացասական ու խուսափողական վերաբերմունք է ձևավորվում լեզվի նկատմամբ։ Նկատենք, որ ետխորհրդային տարիներին, երբ լեզվագետները, անհանգստացած հայոց լեզվի պահպանման հարցով, տարվել էին բոլոր տերմինները թարգմանելու մոլուցքով, հենց այդ ժամանակ ձևավորվեց լեզվի նկատմամբ համընդհանուր անհարգալից վերաբերմունքը։
Այսպիսով, ինչպե՞ս վարվել։ Կարծում եմ, որ լավագույն տարբերակը ոսկե միջինն է։ Այսինքն՝ կարելի է առաջնորդվել հետևյալ սկզբունքով.
պետք է թարգմանել/փոխարինել հայերենով այն օտար տերմինները, որոնց իմաստային համարժեքները վաղուց կան և օգտագործվում են լեզվում։
Օրինակ, անգլերեն mail բառը։ Այն կարելի է համակարգչային տերմին համարել ու չթարգմանել։ Բայց ինչու՞ ասել «նոր մեյլ/իմեյլ եմ ստացել», եթե կա հայերեն օգտագործվող ու բոլորին հասկանալի նամակ բառը։ Հետո՞ ինչ, որ այսօր այն արդեն էլեկտրոնային է դառել։ Նամակը մնում է նամակ։
Կարծում եմ, որ նոր բառ կարելի է հնարել միայն այն դեպքում, եթե այն ինտուիտիվ հասկանալի ու բարեհունչ է։ Օրինակ՝ reset - զրոյացնել։ Նոր բառ է, բայց հասկանալի ու պարզ է։ Հակառակ դեպքում, եթե թարգմանված բառը խուճուճ, երկար, դժվար արտասանվող ու անհասկանալի լինի, ապա ավելի լավ է պահպանել օտարալեզու տերմինը։ Օրինակ՝ cd drive – սկավառակամղիչ։ Մինչև ասում ես, լեզուդ հարյուր տակ ջարդվում է։
Ի դեպ, սենց պրոբլեմ կա։ Հաճախ տերմինների թարգմանությամբ զբաղվում են տվյալ ոլորտից գրեթե անտեղյակ լեզվագետները։ Արդյունքում հնարում են բառեր, որոնք տվյալ ոլորտի մասնագետները հաստատ չեն օգտագործի։ Հաճախ նենց բառեր են հնարում, որ ժամերով մտածես, գլխի չես ընկնի թե ինչի մասին է խոսքը։ Օրինակ՝ էլի cd drive-ի սարքատար թարգմանությունը։ Կամ նույն տերմինի սկավառակամղիչ թարգմանությունը։ Ակնհայտ է, որ թարգմանող լեզվաբանը կարևորել է սարքի մեջ cd-ն հանել դնելու մեխանիկական պրոցեսը, այլ ոչ թե նրա բուն նշանակությունը։
Ավելացվել է 11 րոպե անց
Օրինակ՝ ես։Հենց քիչ առաջ նախորդ գրառմանս մեջ օգտագործեցի նշանակություն բառը։ Կարող էի նաև ֆունկցիա բառն օգտագործել, բայց նշանակություն բառն ավելի հարմար համարեցի։
Մինչդեռ մաթեմատիկայում կամ ծրագրավորման ոլորտում օգտագործվող ֆունկցիան չեմ պատրաստվում երբևէ փոխարինել նշանակություն բառով։
Վերջին խմբագրող՝ Արշակ: 27.09.2007, 23:30: Պատճառ: Գրառման ավելացում
Добро победило зло, поставило его на колени и зверски убило
Սա բավականին լուրջ թեմա է, ու մատների արանքով սրան նայելը բերում է էն վիճակին, ինչ որ ունենք այսօր:
Խոսեմ միայն երկու պրոբլեմի մասին:
1. Գիտական
2. Լեզվամտածողական
Գիտական աշխարհը զարգանում է աննախադեպ քայլերով, իսկ մենք զբաղվում ենք բառեր թարգմանելով: Մինչև քիչ թե շատ հասկանում ենք թե էտ նորաթուխ, հաջողված կամ անհաջող թարգմանված բառը ինչ է նկարագրում, արդեն էտ տերմինը դառնում է հնացած ու անպետք: Ստեղ ըստ իս ամենաճիշտ մոտեցումը ՝ դա ռուսներինն է: Բռնում են, ու առանց երկար բարակ մտածելու, նոր տերմինը ռուսական հնչունաբանությանը ներդաշնակ, ներմութում են լեզու: Իսկ ոչ մեկը չի կարող ապացուցելն որ ռուսերենը ավելի վատ որակական հատկանիշներ ու ճկունություն ունեցող լեզու է, քան հայերենը: Էլ չեմ գնում ավելի հետ, ու ասեմ, որ ամբողջ գիտական աշխարհը բոլ բոլ օգտագործում է հունարեն լեզվի հնարավորությունները, իսկ մենք ընկել ենք միայն ձևի հետևից, թարգմանելով տերմիններ, որոնք հասկացող չի մնացել:
2. Էս սխալ լեզվական քաղաքականությունը հանգեցրել է նրան, որ մենք մտածողությունն ենք բթացնում: Համեմատեք ցանկացած հայի բանավոր խոսքը ուրիշ ցանկացած ժողովուրդի խոսքի հետ, ու կնկատեք, որ մենք էնքան ենք կմկմում, բառ ման գալիս... տպավորություն է ստեղծվում, որ կարծես ուղեղի արգելակում ունենք:
Հ.Գ. եթե մի քիչ խորը փորփրենք, ապա թարգմանված բառերն էլ շատ հաճախ փոխառնված բառեր են: Դուրս է գալիս մենք ինքներս մեզ ենք խաբում, հայացման ժամանակ ասենք անգլերեն բառը փոխարինելով 5 դարում փոխառնված պարսկերեն բառով, որն իր հերթին փոխառնված է եղել եբրաերենից մ.թ.ա. 4 դարում
Հերիք է ձևեր անենք թե գործ ենք անում: Դրա փոխարեն կարելի է իրապես զբաղվել լեզվաբանությամբ, ու գոնե շարունակել հանճարեղ Աճառյանի կիսատ մնացած գործերը: Այլ ոչ թէ նստել ու անկապ-անկապ բառեր մոգոնել:
Ավելացվել է 10 րոպե անց
Կներես, բայց հեչ անպայման չի, որ reset-ի ժամանակ ինչ-որ բան զրոյանա
Վերջին խմբագրող՝ dvgray: 28.09.2007, 00:27: Պատճառ: Գրառման ավելացում
Freeman (17.04.2011)
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Ձեր իրավունքները բաժնում
Մեջբերել
Էջանիշներ