Ի՞նչ է Հայրենիքը քեզ համար, կա՞ այդպիսի բան

[Պանդուխտ]

Այստեղ եկեք զրուցենք ՀԱՅՐԵՆԻՔ գաղափարի մասին: Իրակա՞ն է նա քեզ համար:
Հարցադրում եմ տեղադրում, ու խնդրում չշփոթել հայրենիքը բնակավայրի հետ, թեև ոմանք բնակվում են իրենց հայրենիքում:
Ի՞նչ է Հայրենիքը, ո՞րտեղից է հայրենիքի զգացմունքը, ու երբ ես որոնում նրան: Հոգեկան բավարարվածությու՞ն է, ոտքդ գետնին ամուր զգալու պա՞հ, տո՞ւն, իսկապես ապրելու արժանի տե՞ղ: Երբ ես զգացել հայրենիքի գաղափարը առաջին անգամ ու ի՞նչ դրդապատճառով:

[Katka]

Այստեղ եկէք զրուցենք ՀԱՅՐԵՆԻՔ գաղափարի մասին: Իրակա՞ն է նա քեզ համար:
Հարցադրում եմ տեղադրում, ու խնդրում չշփոթել հայրենիքը բնակավայրի հետ, թէեւ ոմանք բնակում են իրենց հայրենիքում:
Ի՞նչ է Հայրենիքը, ո՞րտեղից է հայրենիքի զգացմունքը, ու երբ ես որոնում նրան: Հոգեկան բաւարարուածութիւ՞ն է, ոտքդ գետին ամուր զգալու պա՞հ, տո՞ւն, իսկապէս ապրելու արժանի տե՞ղ: Երբ ես զգացել հայրենիքի գաղափարը առաջին անգամ ու ի՞նչ դրդապատճառով:

Գիտես իմ համար հայրենիքը երևի իմ տան, ընտանիքի մեծ տեսակն է:
Իմ տունը միակ տեղն է, որտեղ ես իրոք պաշտպանված, տաք, հանգիստ, լավ եմ զգում, թեև իհարկե լինում են և վատ պահեր, բայց տանը դրանք ես շատ հեշտ եմ հաղթահարում: Մյուս կողմից տունը ընտանիքն է, իսկ ինձ համար ընտանիքից թանկ բան աշխարհում չկա: Ընտանիքը պարգևում է ջերմություն, սեր, ուրախություն տխրություն, ընտանիքում քեզ ընդունում են նենց ոնց որ դու կաս, դու դու ես, այսինքն իսկական ես
Իսկ ինչ երջանկություն է ,երբ դուրս ես գալիս այդ փոքրիկ հայրենիքից հայտնվում ես շատ ավելի մեծ հայրենիքում, այլ ոչ թե բնակավայրում....
Հայրենիքի գաղափարը զգացի երբ առաջին անգամ երկար ժամանակով հեռացա հայրենիքից: Հասկացա երբ առաջին անգամ բախվեցի մարդկանց որոնք ուրիշ են, չեն հասկանում ինձ, իմ հայկական մտածելակերպը, երբ ստիպված էի ուտել, խմել այն ամենը, որ իմ հայրենիքում այլ համ,ավելի քաղցր համ ունեն: Նույնիսկ սովորական ջուր խմելուց ես զգում էի հայրենիքիս նկատմամբ կարոտը: Իսկ երբ վերադարձա ու տեսա հայերին, օդանավակայնից դուրս գալուց տեսա Մասիսը զգացի հոգեկան բավարարվածությունը որ մինչ այդ չունեի....
...Ես Հայաստանը, հայերին շատ եմ սիրում... նրա բոլոր վատ ու լավ կողմերով...

[Գաղթական]

Շատ հետաքրքիր հարցադրում է..
ու նույնժամ՝ բավականին բարդ..
դե նորություն չէ, որ ցանկացած հարց միշտ ավելի պարզ ու հասարակ է լինում, քանի դեռ այն չի վերաբերվում Հայերին ու նրանց Հայրենիքին..

իմ ընտրությունը «Հայաստանի Հանրապետություն» ու «Պատմական Հայաստան» տարբերակներից կանգ առավ առաջինի վրա..
քանզի «Պատմական Հայաստան»-ն է իմ «Պատմական Հայրենիք»-ը..
մի քիչ կնճռոտ ընտրություն է, բայց մեկնաբանեմ միտքս մի հասարակ օրինակի վրա..

«իր»ը իմն է և պատկանում է միայն ինձ, քանի դեռ այն չեն գողացել/հափշտակել ինձանից..
երբ այն այլևս ինձ մոտ չէ.. իմ սեփականությունը չի հանդիսանում, ես հոգեբանորեն, միևնույն է, շարունակում եմ այն իմը համարել՝ թեև ուրիշի ձեռքերում է այժմ..
միևնույն ժամանակ և՛ խոսում եմ նրա մասին անցած ժամանակով, թե այն իմն էր, և՛ շարունակում եմ հուսալ, թե մի օր, հնարավորության դեպքում, անպայման նորից կգտնեմ ու կտիրանամ այնքան սիրելի իրին..
(համաձայն եմ, որ «իր»-ը, այս դեպքում, մի քիչ վատ օրինակ էր, բայց ավելի հարմարը չգտա..)
և եթե այդ սիրելի «իր»-ը ինձնից գողացել են ոչ ամբողջովին, այլ, բարեբախտաբար, հաջողվել է պահպանել նրանից գեթ մի կտոր, պնդում եմ, թե այսօր իմն Է այս մի կտորը.. իսկ մնացյալը, այս մոտիս կտորի հետ միասին, իմն ԷՐ, որ խլեցին..

[Պանդուխտ]

Իսկ ինչ երջանկություն է ,երբ դուրս ես գալիս այդ փոքրիկ հայրենիքից հայտնվում ես շատ ավելի մեծ հայրենիքում, այլ ոչ թե բնակավայրում....

Գեղեցիկ խօսքի համար յոտնկայս ծափահարում եմ:

Ավելացվել է 4 րոպե անց

Հայրենիքի գաղափարը զգացի երբ առաջին անգամ երկար ժամանակով հեռացա հայրենիքից: Հասկացա երբ առաջին անգամ բախվեցի մարդկանց որոնք ուրիշ են, չեն հասկանում ինձ, իմ հայկական մտածելակերպը, երբ ստիպված էի ուտել, խմել այն ամենը, որ իմ հայրենիքում այլ համ,ավելի քաղցր համ ունեն: Նույնիսկ սովորական ջուր խմելուց ես զգում էի հայրենիքիս նկատմամբ կարոտը: Իսկ երբ վերադարձա ու տեսա հայերին, օդանավակայնից դուրս գալուց տեսա Մասիսը զգացի հոգեկան բավարարվածությունը որ մինչ այդ չունեի....

Համարձակիմ ասելու. հայրենիքի գաղափարը լիարժէք կզգաս, երբ հեռանաս հայրենիքից, թէկուզ ժամանակաւոր:

[Katka]

Գեղեցիկ խօսքի համար յոտնկայս ծափահարում եմ:

Շաաաաաաաատ շնորհակալ եմ, պատկերացրու որ հիմա կարմրեցի

[Պանդուխտ]

Հայրենիքի գաղափարը զգացի երբ առաջին անգամ երկար ժամանակով հեռացա հայրենիքից: Հասկացա երբ առաջին անգամ բախվեցի մարդկանց որոնք ուրիշ են, չեն հասկանում ինձ, իմ հայկական մտածելակերպը, երբ ստիպված էի ուտել, խմել այն ամենը, որ իմ հայրենիքում այլ համ,ավելի քաղցր համ ունեն: Նույնիսկ սովորական ջուր խմելուց ես զգում էի հայրենիքիս նկատմամբ կարոտը: Իսկ երբ վերադարձա ու տեսա հայերին, օդանավակայնից դուրս գալուց տեսա Մասիսը զգացի հոգեկան բավարարվածությունը որ մինչ այդ չունեի....

Համարձակիմ ասելու. հայրենիքի գաղափարը լիարժէք կզգաս, երբ հեռանաս հայրենիքից, թէկուզ ժամանակաւոր:
Ինչու «համարձակիլ» բառը գործածեցի, քանզի գիտեմ շատերդ Հայաստանից չէք հեռացել: Այնումենայնիւ, բոլորի կարծիքը յարգելի է:

[Katka]

Համարձակիմ ասելու. հայրենիքի գաղափարը լիարժէք կզգաս, երբ հեռանաս հայրենիքից, թէկուզ ժամանակաւոր:

Հա ես իրոք սիրում եմ իմ հայրենիքը:
Զարմանում եմ էն հայերի վրա որ երբեմն ասումեն զզվում եմ Հայաստանից, հայերից: Շատ հայրենասեր թող չթվամ, բայց ես իրոք կարամ մի բան հաստատ ուրիշ ավելի լավ բնակավայրերում, ոնց որ ասենք հարևանիդ տանը դու մեկ է ուրիշ ես, ինչ էլ անես, ու ուրիշ ես ոչ միայն նրա համար որ այլազգիները քեզ տենց են ընդունում, տենց ես, որովհետև ներքինից ինչ էլ անես մեկ է տենց ես զգալու:

[Koms]

Հիանալի թեմա է, ու պատասխանեմ անկեղծորեն, չզարմանաք.
Ինձ համար իմ հայրենիքը ՀՀ-ն է /Արեւելյան Հայաստանը/, իսկ ավելի փակագծերը բացված` Երեւանի Խանություն-Հայկական Մարզ-Երեւանի գուբերնիա-Հայաստանի Առաջին հանրապետություն-Հայկական ԽՍՀ-Հայաստանի հանրապետություն,..
Ահա այս էթնիկ տարածքում են ապրել իմ հայրական/մայրական կողմերի նախնիները, իրենցից ինձ է փոխանցվել այս տարածքում ապրող հայ ազգաբնակչության էթնիկ ենթագիտակցությունը, արեւելահայերենը, սովորույթները, եւ այլն,` այսինքն ես ինձ համարում եմ էթնիկ/բնիկ/исконный արեւելահայ, որը ոչ մի տեղից չի գաղթել-եկել-հաստատվել, այլ որի նախնիները ապրել են այս հողում, որն էլ ես սիմվոլիկ անվանեցի Արեւելյան Հայաստան, ու սա է իմ հայրենիքը:
Հստակ է, որ կլինեն այլ կարծիքներ, եւ դա բնական է:

[REAL_ist]

ոնց որ ասումա Հախվերդյանը իրա շեդեվռներից մեկում ."Հայրենիքը դա երազ է, պստիկ հատված տարածության"
որ խորանում ես տենցել կա, բայց ավելի լավա չխորանանք

[Պանդուխտ]

Թեմայի ընդգրկուն լինելուն գիտակից եմ: Փորձեմ մի քիչ մեկնել զգացմունքս, պատկերացումս, հետագայում թողնելով ծաւալուն քննարկումները:
Հայրենիք է՝ երբ հարազատութեան մէջ ապահով ես զգում, գուցէ ծանօթ մեղեդի լինի, սրտամօտ երգի խազ:
Հայրենիք է՝ երբ ապահով ես, ապահով ես երբ սեպհականութեան զգացմունքն ունիս, զգում ես քոնն է:
Հայրենիքը միայն հող չէ, այլեւ հողի ժողովուրդը: Առանց ժողովրդին հողը պակասաւոր է, առանց հողին՝ ժողովուրդը նոյնպէս՝ ուծանալու, փոխուելու ենթակայ:
Katkaի ասածին նման, Հայրենիք է՝ երբ ճանաչւում ես, հանրաճանաչ ես, եթէ ո'չ դու, ապա քո ընտանիքը, գերդաստանը, ցեղը, ազգը: Հանուրը դիմում է քեզ, քաջ գիտենալով քո զգացմունքերի, հոգեմտաւոր կերտուածքի մի ամբողջ փաթեթ, որ միայն քոնը չէ, այլեւ հայրենակիցներինդ է, ու դրանով առնուազն ճանաչում է քեզ: Նմանապէս ինքնդ ծանօթ ես հայրենիքիդ, համին, հոտին, կենդանական աշխարհին, երգին, պարին, լաւ ու ոչ-լաւ սովորոյթներին:
Սրան հակադրելով անապահովութեան զգացումը՝ ինքնաբերաբար նուազում է սեփականատէրի ուժեղ կապուածութիւնը՝ երկրին, թաղին, տան, ու բերում հասցնում հայրենասիրութեան թուլացման:
Մտքերի տրամաբանական շարունակութեան հետեւելով, կարամք ասել, թէ Հայրենիքիդ ուղղակի եւ անուղղակի, կամայ եւ ակամայ, գիտութեամբ եւ անգիտութեամբ, թշնամիներն են եղել, նրանք ովքեր պատճառել են ապահովութեան խաթարումը: Անապահով քաղաքացին հայրենիք է ընտել ապահով օտար երկրում, ու նրա հողին է հարազատացել:
Զրուցում ենք զուտ եւ ընդհանրական մարդկային արժէչափերով, անտեսելով «խենթ» հայրենասիրական օրինակները:
Այս մեկնակէտից դիտելով, որքանո՞վ հայրենիքումդ ես զգում, երբ ոտք ես դնում Արեւմտեան Հայաստանում, կամ լքուած նախկին հայաբնակ մի վայրում: Գուցէ զգաս Հայի հայրենիք է, բայց գերեզման-հայրենիք, որով հայը չի ծաղկում այնտեղ:
Այնտեղ ուր ժողովուրդդ, ընտանիքդ, ընկերներդ, բարեկամներդ չկան, հայրենիքդ դժուար լինի...
Գաղթական բարդ լինելուն գիտակից եմ, ու ինքս դժուար թէ ունենամ քո քաջութիւնը, քո նշած երկու տարբերակներից մեկը ընտրելով:

«իր»ը իմն է և պատկանում է միայն ինձ, քանի դեռ այն չեն գողացել/հափշտակել ինձանից..
երբ այն այլևս ինձ մոտ չէ.. իմ սեփականությունը չի հանդիսանում, ես հոգեբանորեն, միևնույն է, շարունակում եմ այն իմը համարել՝ թեև ուրիշի ձեռքերում է այժմ..
միևնույն ժամանակ և՛ խոսում եմ նրա մասին անցած ժամանակով, թե այն իմն էր, և՛ շարունակում եմ հուսալ, թե մի օր, հնարավորության դեպքում, անպայման նորից կգտնեմ ու կտիրանամ այնքան սիրելի իրին..
(համաձայն եմ, որ «իր»-ը, այս դեպքում, մի քիչ վատ օրինակ էր, բայց ավելի հարմարը չգտա..)
և եթե այդ սիրելի «իր»-ը ինձնից գողացել են ոչ ամբողջովին, այլ, բարեբախտաբար, հաջողվել է պահպանել նրանից գեթ մի կտոր, պնդում եմ, թե այսօր իմն Է այս մի կտորը.. իսկ մնացյալը, այս մոտիս կտորի հետ միասին, իմն ԷՐ, որ խլեցին..

Աւետիք Իսահակեանի սիրո՞յ նման...
Հիանալի վերլուծում ես կատարել «իրը» «իմը» հոգեվիճակին, ու ստոյգ ճիշտ է՝ անձնական մարդկային կեանքում:
Հայրենիքի պարագան աւելի բարդ է... այստեղ «իրը» «իմը» սեփականութեան վէճից աւելին է: Այստեղ յիշողութիւն կայ, ակամայ յիշում ես, մտքով գնում, նոյնիսկ երբ սեփականատէրի իրաւունքիցդ հրաժարուել ես:
Նայում ես հայազգի ֆիզիկոսի կենսագրութեան՝ ծնվել է Կարինում: Չես ուզում յիշել: Նայում ես մաթեմատիկոսի ծննդեան վայրը՝ Գանձակ: Չես ուզում յիշել, գրականութիւնդ յուշում է: Նայում ես ակադեմիկոսի, լեզուաբանի ծննդեան տարեթիւը՝ ծնվել է այսինչ թուին Արեւմտեան Հայաստանի Վան քաղաքում: Այսպէս:
Koms, յարգում եմ տեսակէտդ: Ճանաչում եմ բնիկ երեւանցիների, որոնք ազնուական մարդիկ են, ու այնքա՜ն հպարտանում են իրենց բնիկութեամբ:
Ուզում եմ մի քիչ երգիծանքով պատասխանել.
Ինչպէ՞ս վստահ կարող ես լինել, որ հայ ժողովուրդի առնուազն երեք հազարմեայ պատմութեան ընթացքին, նախապապերիցդ մեկը, գոնէ առեւտուրի համար չի անցել Մարգարայի կամուրջը, ու չի յայտնուել Տարօնում, չի սիրահարուել մի տարօնից աղջկայ, առեւանգելով չի բերել Երեւան:
Ինչպէ՞ս կարող ես վստահ լինել, որ բաց սահմանով ու մի երկիր հանդիսացող Պատմական Հայաստանում, պապերդ Հայաստանի տարբեր կողմերի հայերի հետ ընկերութիւն չեն առել՝ Արտաշէս Ա-ի կամ Արշակ Բ-ի բանակում, ու հետագայում նրանց հետ խնամիութիւն չեն արել, մշակոյթից ու կենցաղից չեն վերցրել կամ տուել:
Այդքան կտրուկ, որոշեցիր թէ «մաքուր» արեւելահայ ես:
Ինքնս միշտ ասել եմ, թէ արեւելահայ եւ արեւմտահայ բաժանումները, երբեմն բնիկ են, երբեմն էլ հնարովի:

[StrangeLittleGirl]

Չկար իմ տարբերակը, դրա համար չքվեարկեցի: Հայրենիքս ընտանիքս է ու լեզուս:

[Պանդուխտ]

Չկար իմ տարբերակը, դրա համար չքվեարկեցի: Հայրենիքս ընտանիքս է ու լեզուս:

Այդ տարբերակը, հաւանաբար, շար ձայներ պիտի խլեր միւս տարբերակներից...Մոռացել եմ:
Չնեղանաս, Ճի՞շտ է որ այսպէս մտածողներին քաղքենի (բուրժուա) են ասում:

[Fedayi]

Քվեարկեցի, բայց ինձ հարմար տարբերակը չկար` հայ ժողովուրդը, նրա անցյալը, նրա արժանավոր զավակները, նրա ավանդույթները, ադաթները, յուրահատկությունները. ողջ կոլորիտը, իհարկե` ցանկալի է հայրենի հողի վրա:

[Fedayi]

ՀՀ, որովհետև հալվա-հալվա ասելով, բերանը չի քաղցրանա. ես ավելի շատ մտածում եմ էս մնացած հողակտորի վրա կայացած ու ամուր երկիր ունենալու մասին, քանց Մասիսը վերադարձնելու, ինչն ուտոպիա է:

[Լ.յ.ո.վ.]

Քվեարկեցի, բայց ինձ հարմար տարբերակը չկար` հայ ժողովուրդը, նրա անցյալը, նրա արժանավոր զավակները, նրա ավանդույթները, ադաթները, յուրահատկությունները. ողջ կոլորիտը, իհարկե` ցանկալի է հայրենի հողի վրա:

Համաձայն եմ: Իմ համար Հայրենիքը ավելի լայն հասկացություն է քան միայն տարածքը:

Քանի որ հարցումը հենց տարածքային իմաստով էր դրված, ես ընտրեցի վերջինը: Որովհետև հայրենի հող եմ համարում թե ՀՀ տարածքը, թե կորուսյալ պատմական Հայաստանի տարածքները: Ծագումով Էրզրումցի եմ, նենց որ էստեղ մտածելու բան չկա

Անիմաստ եմ համարում էս տարբերակները`

• 'Չկա դենց բան'
• 'Տիեզերքը, եթերը, քանզի ես հոգի եմ դառնալու'
• 'Երկիր մոլորակը'

"Ո'ւր հացս է, այնտեղն էլ Հայրենիքս է" տարբերակը էլի կարելի է հասկանալ, որոշ ոչ հայրենասերների դեպքում: