Պառլամենտական, թե՞ նախագահական հանրապետություն

[voter]

ուրեմն Վոտեր, քո տրամաբանությամբ պետք է Հայաստանը դարձնել անարխիստական երկիր, վերացնել պետությունը, որ ոք չդառնա նախագահ, ամեն մեկը իրա համար, ջան ուրախություն՜՞
Հարցս կոնկրետացնեմ, փորձիր նորից պատասխանել, որն է քո համար որպես ՀՀ քաղաքացի ավելի գերադասելի - արդար ընտրությունների միջոցով ՀՀ իշխանության գան մարդիկ որոնց դու ատում ես, թե կեղծիքների միջոցով ՀՀ իշխանությունը բռնազավթեն մարդիկ որոնց դու չես ատում՞

ՀՀ նախագահը քո պատկերացումներով դատախազը պիտի լինի, քանի որ դու հանցագործենիրն պատժելու համար մարդ ես ման գալիս...

Իսկ անարխիա է արդյոք նախագահ չունենալը, թողնում եմ ուրիշների գնահատականին։

Զարմանալի կլինի օրինակ, որ պարզվի անարխիա է տիրում դեմոկրատական բոլոր այն եկրներում որոնք Եվրոպայի անդամ են, գումարած կանադան, ճապոնիան, ավստրալիան կամ ամենահին Շվեյցարիան, իսկ մարդիկ այնտեղ ապրող դրա մասին չգիտեն։

Բայց կարծում եմ ասածս արդեն ընկալեցիր, վերջին վերաձևակերպումդ ՀՀ իշխանության և ոչ զուտ Նախագահի պաշտոնը – ավելի մոտ է նրան ինչ ես երկար ժամանակ է ինտերնետով մեկ քարոզում եմ – պառլամենտական պետություն։

Պառլամենտական համակարգի դեպքում ես արդեն նշեցի, որ արդար ընտրությունների դեպքում ԲՈԼՈՐն էլ իշխանության են գալու ու դա է ՀԱՐՄԱՐԸ, անկախ նրանից ես կատեմ դրանց թե կսիրեմ։ Միայն այն հանգամանքը, որ նրանք ինչ որ աջակցություն են գտել ու արդար հազար երկու հազար ձայն թեկուզ հավաքել են արդեն ինձ էլ մյուսներին էլ մտածելու տեղ կտա, որ հենց այդպես ատել նրանց չի ստացվի, դա կնշանակի ատել հազարավոր նրանց ընտրողներին, իսկ այդ ընտրողների հետ ես Հայրենիք ու հարևանություն պիտի կիսեմ։

Մոդերատորական: Թեման բացվել է «Հիպնոզի զոհերը կամ իշխանությունները համակերպվել են իրենց անզորության հետ» թեմայում սկսված քննարկումների հիման վրա:

[Տրիբուն]

ՀՀ նախագահը քո պատկերացումներով դատախազը պիտի լինի, քանի որ դու հանցագործենիրն պատժելու համար մարդ ես ման գալիս...

Համաձայն ՀՀ սահմանադրության, ու ոչ միայն ՀՀ, այլ գրեթե բոլոր նախագահական երկրների սահմանադրությունների ՀՀ Նախագահը.
Հանրապետության Նախագահը պետության գլուխն է:
Հանրապետության Նախագահը հետեւում է Սահմանադրության պահպանմանը, ապահովում է օրենսդիր, գործադիր եւ դատական իշխանությունների բնականոն գործունեությունը:
Հանրապետության Նախագահը Հայաստանի Հանրապետության անկախության, տարածքային ամբողջականության եւ անվտանգության երաշխավորն է:

Իլրումն, ԱԺ-ն ՀՀ դատախազին նշանակում է ՀՀ նախագահի ներկայացմամբ:

Այնպես որ, ոչ մեկը չի ասում որ Նախագահը պիտի անձամբ գնա ու դատախազի ֆունկցիաներ կատարի, բռնի հանցագործին, նախաքննություն իրականացնի, վերջում էլ դատապարտի: Բայց եթե Հայաստանում տիրում է անպատժելիության մթնոլորտ, հանցագործները օրը ցերեկով մարդկանց ծեծում են առևանգում են, սպանում են և այլն, ապա այդ ամենի համար ՀՀ Նախագահը կրում է ուղղակի պատասխանատվություն:

Իսկ անարխիա է արդյոք նախագահ չունենալը, թողնում եմ ուրիշների գնահատականին։

Կարծում եմ, որ այս դեպքում նախագահ բառը պետք չէ ուղղակի իմաստով հասկանալ, խոսքը վերաբերվում է նախագահի ինստիտուտին, այսինք կենտրոնական պետական կառավարման ինստիտուտին: Անունը դնենք նախագահ, կանցլեր, թագավոր, գեներալ գուբերնատոր, ինչ ուզում ենք: Այսինք, եթե երկրում կենտրոնական կառավարման ինստիտուտը բացակայում է, ապա դա միանշանակ անարխիա է:

Ուրիշ բան, որ դուք ինկատի ունեք այն որ ՀՀ-ում չպետք է լինի նախագահական կառավարման համակարգ, այլ պետք է լինի պառլամենտական: Այդ դեպքում կհամաձայնվեմ. հնարավոր է, որ ՀՀ դեպքում ավելի արդյունավետ կառավարում լինի առանց նախագահի ուժեղ ինստիտուտի:

Պառլամենտական համակարգի դեպքում ես արդեն նշեցի, որ արդար ընտրությունների դեպքում ԲՈԼՈՐն էլ իշխանության են գալու ու դա է ՀԱՐՄԱՐԸ, անկախ նրանից ես կատեմ դրանց թե կսիրեմ։ Միայն այն հանգամանքը, որ նրանք ինչ որ աջակցություն են գտել ու արդար հազար երկու հազար ձայն թեկուզ հավաքել են արդեն ինձ էլ մյուսներին էլ մտածելու տեղ կտա, որ հենց այդպես ատել նրանց չի ստացվի, դա կնշանակի ատել հազարավոր նրանց ընտրողներին, իսկ այդ ընտրողների հետ ես Հայրենիք ու հարևանություն պիտի կիսեմ։

Ճիշտ ասած այս հարցը ինձ էլ է շատ հետաքրքրում: Լավ կանեիք առանձին թեմա բացեիք, ու անձամբ ես հաճույքով կմասնակցեմ քննարկումներին - «Նախագահական թե Պառլամենտական կառավարման համակարգ», կամ սենց մի բան: Կամ կարող է արդեն կա ու ես չգիտեմ:

[voter]

... Այնպես որ, ոչ մեկը չի ասում որ Նախագահը պիտի անձամբ գնա ու դատախազի ֆունկցիաներ կատարի, բռնի հանցագործին, նախաքննություն իրականացնի, վերջում էլ դատապարտի: Բայց եթե Հայաստանում տիրում է անպատժելիության մթնոլորտ, հանցագործները օրը ցերեկով մարդկանց ծեծում են առևանգում են, սպանում են և այլն, ապա այդ ամենի համար ՀՀ Նախագահը կրում է ուղղակի պատասխանատվություն:

Եվ ինչպես էս պատկերացնում ուղղակի պատասխանատվությունը՞ Ավելի կոնկրետ կարծում ես ՀՀ Նախագահից անձամբ դատախազի ֆունկցիաների կատարում չի որ սպասում են ԼՏՊի կողմնակիցները՞ Մեր էպոսը Սասունցի Դավիթն է, գա սախին թրատի պրծնենք, բայց ինքներս ներքեվից գյուղապետից, քաղաքապետից սկսած համակարգը փոխելու ցանկություն չունենք, ՀԵՐՈՍ ենք սպասում գա կեծակին հանի սախին տեղը դնի... Ինչը հենց ԱՆՕՐԻՆԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ է և ոչ թե օրենք, կարգ ու կանոն որի առաջ ԲՈԼՈՐԸ պիտի հավասար լինեն ներառյալ նախագահը իր ինստիտուտով...

Կարծում եմ, որ այս դեպքում նախագահ բառը պետք չէ ուղղակի իմաստով հասկանալ, խոսքը վերաբերվում է նախագահի ինստիտուտին, այսինք կենտրոնական պետական կառավարման ինստիտուտին: Անունը դնենք նախագահ, կանցլեր, թագավոր, գեներալ գուբերնատոր, ինչ ուզում ենք: Այսինք, եթե երկրում կենտրոնական կառավարման ինստիտուտը բացակայում է, ապա դա միանշանակ անարխիա է:

Կենտրոնական ինստիտուտի առկայությունը, որը պիտի ասի ում ինչ անել, միապետական թագավորական կառավարման մնացուկներ են։

Նման ինստիտուտի բացակայությունը անարխիայի չի կարող հանգեցնել ու չի հանգեցնում ամենալավ օրինակը Շվեյցարականը – քանի որ նախագահին տարին մեկ փոխում են, մարդը չի հասցում մի երկու դատավորա բանա փոխի ասի ոնց ում դատեն, միայն մեկ տարի ժամկետում բա կարաս կարգուկանոն հաստատես։ Ամեն կանտոն ազատ է կարգավորել իր օրենքները, հարկերը ինչպես ցանկանա։ Ոչ մեկ նախագահի անունը չի էլ հասցնում սովորել։ Դա իհարկե կազուսային իրավիճակների բերում է ու յուրաքանչյուր 26 Շվեցարական կանտոն իրա համար օրենքներ է ընդունում։ Բայց եթե ասենք նույնիսկ Ապենցելե կանտոնում մինչև 1991 թ կանանց ընտրությունների իրավունք չեր տալիս, դա դեռ ոչ մեկի իավունք չեր տալիս ու չի տա այդ նահանգի բնակիչներին բան պարտադրել։ Անարխիան սկսվում է, երբ ամեն տխմար համարում է իրեն ավելի խելոք քան օրենքները օրինակ Քոչարյանը Ջհանգիրյանին ազատել է պաշտոնից առանց որևէ օրենքի վրա հիմնվելու ու հիմա իր ազիզ բրատան Հովիկ Աբրահամյանը «բացատրություն» է գրել, թե բա նա Նախագահն ա ինչ ուզի ում որդե ուզու կարա նշանակի - սա է անարխիան....

Հա անարխիա է նաև որ մարտից մայիս ամսին հուսիսային բեռնի գյուղերից մեկի բնակիչները պարտավոր էին մայիսյան բզեզ որսալ, դա հենց անարխիայի նշան էր, անօրինություն ու մի նախագահել ա չկար, որ մարդկանց օրենքներից ազատեր ազատ շնչեին իշնեին հրազդանի ձեր ռաբիս լսեին.... Գիտես այդ մարդիկ ինչ են արել - անկախացել իրենց առանձին փոքրիկ կանտոնն են ստեղծել, որ իրենք որոշեն ոնց ապերեն սիկ Նախագահի ինստիտուտը գերադասողները կասեն, պետք էր իրանք մի լավ նախագահի ընտրել տային երկրում, որ նա այդ ախմախ օրենքը բզեզ որսալու հաներ։ Բայց հենց այդ է ուտոպիան, որ ամեն բզեզ որսալու օրենքի, թաղի միլիցայի անօրինականության, հարևանի կողմից ջուրն կտրելու համար Նախագահին են դիմում, որովհետև ՆԱՄԱԿ ՌՈՒՍԱՑ ԹԱԳԱՎՈՐԻՆ են միայն գրել այդ մարդիկ իրենց ամբողջ կյանքում - իրենց տեղական կոնկրետ իրավունքներն երբեք չեն ունեցել ու ամեն ինչ Մոսկվան է որոշել։ Ի դեպ ես ել եմ դպրոցական ժամանակ Լենին-Պարտիա-Գորբաչովին հավատացել, որ եթե Գորբաչովն իմանա թուրքերն ինչ վատն են Ղարաբաղը միանգամից կտա հայերին։

Մեծանալ է պետք - ինքնուրյուն է պետք կարողանալ սեփական հարցերը լուծել ու լավ պապա չարելու հույսով չապրել...

Ուրիշ բան, որ դուք ինկատի ունեք այն որ ՀՀ-ում չպետք է լինի նախագահական կառավարման համակարգ, այլ պետք է լինի պառլամենտական: Այդ դեպքում կհամաձայնվեմ. հնարավոր է, որ ՀՀ դեպքում ավելի արդյունավետ կառավարում լինի առանց նախագահի ուժեղ ինստիտուտի:

Ճիշտ ասած այս հարցը ինձ էլ է շատ հետաքրքրում: Լավ կանեիք առանձին թեմա բացեիք, ու անձամբ ես հաճույքով կմասնակցեմ քննարկումներին - «Նախագահական թե Պառլամենտական կառավարման համակարգ», կամ սենց մի բան: Կամ կարող է արդեն կա ու ես չգիտեմ:

Տրիբուտ թեման կա http://viparmenia.com/vb/showthread.php?t=9824 կամ այստեղ http://www.akumb.am/showthread.php?t=21262

[Տրիբուն]

Կենտրոնական ինստիտուտի առկայությունը, որը պիտի ասի ում ինչ անել, միապետական թագավորական կառավարման մնացուկներ են։

Voter, կներես, «Կենտրոնական պետական կառավարման ինստիտուներ» հասկացությունը ճիշտ չես ընկալում, ընգեր:

Կենտրոնական պետական կառավարման ինստիտուների մեջ են մտնում նախագահի ինստիտուտը(եթե կա այդպիսին), ազգային պառլամենտը (երկրում կարող են լինել նաև տեղական պառլամենտներ) , գործադիր իշխանությունը, դատական իշխանությունը, ներառյալ գլխավոր դատախազը և գերագույն դատարանը (կամ դատական համակարգի այլ ինստիտուտներ): Խոսքը սրան է վերաբերվում: Սա նորմալ տերմին է հասարակագիտության մեջ ու ոչ մի կապ չունի թագավորության, սուլթանության, էմիրության հետ:

Ավելացվել է 3 րոպե անց
Մնացածի մասին, մի քիչ ավելի ուշ

Ավելացվել է 14 րոպե անց
Որ ավելի հասկանալի լինի թե ինչ է կենտրոնական կառավարման ոլորտը մի քանի դասական սահմանումներ տանք, որ գոնե այս հարցը համարենք փակված ու նոր անցնենք առաջ, եթե դեմ չես:

Ընդհանուր պետական կառավարումը բաժանվում է երեք խմբի - կենտրոնական կառավարում իր ինստիտուտներով, նահանգային (մարզային, շրջանային) կառավարում իր ինստիտուտներով, տեղական կառավարում (համայնքային, տարածքային) իր ինստիտուտներով:

Երկրի կենտրոնական կառավարության ինստիտուտների քաղաքական իշխանությունը տարածվում է երկրի ողջ տարածքի վրա: Կենտրոնական կառավարությունը, երկրի տարածքում տնտեսական գործունեություն իրականացնելու համար կարող հարկեր սահմանել ռեզիդենտ ինստիտուցիոնալ միավորների և ոչ ռեզիդենտ միավորների վրա: Կենտրոնական կառավարությունը սովորաբար պարտավոր է ողջ հասարակության համար մատակարարել կոլոկտիվ սպառման ծառայություններ, ինչպիսիք են պաշտպանությունը, այլ երկրների հետ հարաբերությունները, հասարական կարգի պահպանությունը և անվտանգությունը, սոցիալական և տնտեսական համակարգերի ապահովումը և այլն: Ի լրումն, այն կարող է նաև ծախսեր իրականացնել որոշ ծառայությունների մատուցման լորտում, ինչպիսիք են կրթությունը և առողջապահությունը, և տրասֆետրտ վճարներ կատարել այլ ինտիտուցիոնալ միավորներին, ներառյալ այլ (ոչ կենտրոնական) մակարդակների կառավարման մարմինները:

Կներես որ զահլեդ տանում եմ: Բայց գոնե բազային սահմանումների հետ կապված պիտի գանք ընդհանուր հայտարարի, որ կարողանանք ավելի լուրջ քննարկել այս թեման: Թե չէ ես մի բան կասեմ, դու նույն բանը կասես ուրիշ ձև ու մենք տարիներով ոչ մի բանի չենք հանգի:

[voter]

էհ տեսական թեզեր ես արծարծում քաղաքացիական ինստիտուցիաների մասին սահմանումներից ես խոսում, երբ դա չի հարցը, պարզ է որ նկատի ունես անիշխանությունը անարխիա է։

Հարցն, որ ես հա բարձրացնում եմ այդ ինստիտուցիաների մարմնավորումը նախագահի, կանցլերի կամ գյուղապետի անձով ու նույնացումը անձի ու ինստիտուտի ինչշ միապետական ու ստրկական համակարգերի մնացուկներ են։

Դա է, որ հայ հասարակության միջից դուրս չի գալիս ու համարում են ինստիտուցիայից օգտվել միայն հնարավոր է, եթե դրա մարմնավորողը լավ արդար տղա է։

Իրական կյանքում ու նորմալ օրենքի երկրում անկախ ով է ինստիտուցիայի ղեկավարը անձը, նրան ստիպում են, որ օրենքներով գործի և ոչ թե ինքը օրենք հնարի։

Ես օրինակ չեմ պատկերացնում, ինչպես պիտի օրենքները գործեն ԼՏՊի նախագահ լինեու դեպքում, երբ նրանք երբեք արժեք չեն եղել հայ հասարակության համար։

ԼՏՊն մենակ չի կարողանա ստիպել դատավորներին օրենքներ կիրառել, կաշառակերներին պատժել, անօրիեն գործ սարքող ոստիկանների ձեռքից բռնել - դա հասարակությունը պիտի անի իր պրոֆմիություններով, հասարակական նախաձեռնություններով, կուսակցություններով։

Այդ կազմակերպությունները ունենալու համար հասարակությունը պիտի պատրաստի լինի պրոֆմիության, կուսակցության անդամավճարներ վճարեն, որ այդ կազմակերպության ղեկավար ընտրվածները աշխատանքային ու ֆինանսական ազատություն ունենան գործատերերի հետ օրերով բանակցեն, գործադուլավոր ու հացադուլավորներին պահեն, դատարաննեում անարդարությունները կանխելու համար փաստաբաններ վարձեն...

Առաջին բանը, որ պիտի արվի հասրակական սոցիալական մտածողությանը որ պետք է գործել միասին, հասնելու համար - Նախագահի պաշտոնի վերացումն է։ Այդ դեպքում ժողովուրդը թամբալություն չի անի կսկսի ինքը հարցեր լուծել և ոչ թե հույս դնել Սասունցի Դավիթը կգա լուծող մարդ ա սախ հարցերը կպարզի։

[voter]

Ի լրացում ասածիս
http://www.armenialiberty.org/armeni...78A709C366.ASP

Կարելի համոզվել, որ քաղաքացիական կազմակերպության միջոցով էլ կարելի է ինչ որ հարցեր լուծել, դրա համար կենտրոնական իշխանություն դառնալու անհրաժոշտություն չկա։

Կասեք - բանա կպարտակեն կաշառակերի փողերը ձեռից կառնեն գործը կփագեն կպրծնի։ Բայց էությունը, որ կաշառակերի կյանքը առնվազն դժվարացվում է նման քաղաքացիական նախաձեռնությունների միջոցով, որոնք հնարավորություն ունեն ինչ որ բան տեղաշարժել, արդեն քայլ է դեպի առողջ քաղաքացիական հասարակություն, որը չի սպասում 5 տարի, որ նոր նախագահ գա ինչա մի երկու տեղական հաբռգածի հարց է պետք լուծել։

Դրանց կյանքը ու գռփածը ամեն օր ամեն ժամ պիտի վտանգված լինի ու կամաց կամաց օրենքի սահմաններից դուրս հարստանալու ու գործելու առավելությունը կմարի, բոլորը կհասկանան, որ ավելի շահավետ է օրենքի սահմաններում գործել։
Օրինակ եթե բնակարանային ֆոնդ է, որ շատերն են դրան հավակնում, սահմանել է պետք մեծ հարկեր, որ նա ով ի վիճակի է ամենալավ գինը տալ նա էլ ստանա օրենքով այդ բնակարանին տիրելու իրավունքը։

[Տրիբուն]

էհ տեսական թեզեր ես արծարծում քաղաքացիական ինստիտուցիաների մասին սահմանումներից ես խոսում, երբ դա չի հարցը, պարզ է որ նկատի ունես անիշխանությունը անարխիա է։

Voter ջան, մեկ ու մեկ տեսական թեզերն էլ են անհրաժեշտ, որ քննարկումն արդյունավետ ընդանա: Երեք թե չորս գրառում պարզում էինք թե ինչ է կենտրոնական իշխանությունը. Դու մի բան էիր դրա տակ հասկանում ես մի ուրիշ բան: Իսկ հիմա այդ թեթև տեսական ներածությունը երկուսիս էլ օգտակար եղավ:

Նման ինստիտուտի բացակայությունը անարխիայի չի կարող հանգեցնել ու չի հանգեցնում ամենալավ օրինակը Շվեյցարականը – քանի որ նախագահին տարին մեկ փոխում են, մարդը չի հասցում մի երկու դատավորա բանա փոխի ասի ոնց ում դատեն, միայն մեկ տարի ժամկետում բա կարաս կարգուկանոն հաստատես։ Ամեն կանտոն ազատ է կարգավորել իր օրենքները, հարկերը ինչպես ցանկանա։ Ոչ մեկ նախագահի անունը չի էլ հասցնում սովորել։

Նախ, ընկեր, Շվեցարիայի օրինակն այնքան էլ տեղին օրինակ չէ: Շվեցարիան պատմականորեն ձևավորվել է որպես կոնֆեդարացիա; Մինդեռ Հայաստանը ունիտար պետություն է; Շվեցարիային շատ նման համակարգ է գործում նաև Գերմանիայում: Այնտեղ էլ նախագահի անունը ոչ մեկը չգիտի, այնտեղ էլ է կոնֆեդերացիա, բայց կա ֆեդերալ կանցլերի բավականին ազդեցիկ պաշտոնը: Ֆեդերալ կանցել, ինչպես գիտենք, դառնում է պառլամենտում մեծամասնություն ունեցող քաղաքական ուժի առաջնորդը: Գերմանին պառլամենտական կառավարման համակարգով երկիր է; Բայց ամեն դեպքում կա բավականին ուժեղ կենտրոնական պետական կառավարման ինստիտուտ - կանցելարիա: Նման, կամ դրան շատ մոտ, համակարգ է գործում նաև Իտալիայում, Հունաստանում, Չեխիայում, Հունգարիայում և այլն:

Կան նաև այլ պառլամենտական երկրներ, որտեղ նախագահի ֆիկտիվ պաշտոնի փոխարեն պահպանվել է միապետի ինստստիտուտը - Միացիալ Թագավորություն (Վեսթմինսթրյան համակարգ), Շվեդիա, Նորվեգիա, Նիդեռլանդներ, Իսպանիա, Բելգիա և այլն;

Միևնույն ժամանակ Եվրոպայում կան նաև նախագահական ու խառը տիպի կառավարման համակարգերով երկրներ նույնպես: Օրինակ Ֆրանսիան դասական նախագահական համակարգով երկիր է, ու Շվեցիարիայից էլ վատ երկիր չէ: Լեհաստանը, Ռումինիան, Բուլղարիան, Ֆինլանդիան նույնպես ունեն ազդեցիկ նախագահի ինստիտուտ, բայց պատկանու են խառը տիպի համակարգ ունեցողներին: Ու ասենք նույն Ֆինլանդիան էլ Շվեցիարիայից պակաս երկիր չէ:

Կներես, բայց նորից որ քննարկումը արդյունավետ լինի, էլի մի քանի սահմանումներ բերենք:

Պառլամենտական համակարգի պայմաններում գործադիր և օրենսդիր իշխանությունները համընկնում են: Այդ պատճառով վարչապետի ընտրության հնարավորությունը կախված է պառլամետնտում մեծամասնություն ունենալու կամ պառլամենտական կոալիցիա ստեղծելու հնարավորությունից: Հենց այս դեպքում քաղաքական ուժը (թեկնածուն) կարող է ոչ միայն զբաղեցնել վարչապետի պաշտոնը, այլ նաև հենվելով օրենսդիր ժողովում ունեցած մեծամասնության վրա` վարել ինքնուրույն քաղաքականություն (այնպես ինչպես կվարեր ուժեղ նախագահը): Իշխանության ամբողջությունը այս դեպքում պատկանում է կառավարության կազմին (նախարարների կաբինետին): Դա չի բացառում պրեզիդենտի կամ նույնիսկ միապետի գոյությունը: Սակայն այս դեպքում տվյալ պաշտոնները (եթե դրանք գոյություն ունեն) էականորեն կրում են արարողակարգային բնույթ:

Նախագահական համակարգի պայմաններում պետության գլուխը ընտրվում է պառլամենտից անկախ: Նախագահական լիազորությունները այստեղ տրվում են սահմանափակ ժամկետով: Պրեզիդենտը օժտված է օրենսդիր իշխանությամբ և վերահսկում է գործադիր իշխանությունը:

Խառը համակարգերում համակցվում են նախագահական ու պառլամենտական համակարգերի գծերը: Նախագահը սովորաբար օժտված է ավելի մեծ իշխանությամբ, քան մաքուր պառլամենտական համակարգի պայմաններում, սակայն պառլամենտն էլ ունի մեծ լիազորություններ, քան մաքուր պրեզիդենտական համակարգի պայմաններում: Պառլամենտը կառավարությանը հրաժարական տալու իրավունք ունի, իսկ նախագահին վերապահվում է պառլամենտը ցրելու իրավունքը:

Հայաստանում առաջին Սահմանադրության ժամանակ գործում էր Ֆրանսիային շատ նման զուտ նախագահական համակարգ; Երկրորդ սահմանադրությամբ Հայաստանը անցել է խառը համակարգին: Հիմա Հայաստանում, գործադիր իշխանության ղեկավարը, վարչապետը նշանակվում է միայն պառլամենտական մեծամասնությունից, դատախազին նշանակում ԱԺ-ն, նախագահի ներկայացմամբ: Աժ-ն նաև նշանակում է Սահմանադրական դատարանի հինգ անդամներին, Նախագահի ներկայացմամամբ Կենտրոնական Բանկի Նախագահին, Վերահսկիչ պալատի նախագահին: Աժ-ն ունի էլի մի շարէ լուրջ լիազորություններ: Շատ չմանրանանք, բայց մեր գործող սահմանդրությունը բավականին հաջողված սահմանդրություն է, ու ցանկության դեպքում ԱԺ-ն կարող է լինել նախագահի շատ լուրջ հակակշիռ: Մեր համակարգը շատ նման է մի շարք առաջատար եվրոպական համակարգերին ու նորմալ գործելու դեպքում կարող է ապահովել երկրի արդյունավետ կառավարում:

Հիմա, ինչպե՞ս է ստացվել այնպես, որ Հայաստանում, նույնիսկ ներկա Սահմանադրության պայմաններում, ԱԺ-ն միևնույնն է մնում է Նախագահի մանկլավիկը:

Նախագահը նշանակում է մի շարք առանցքային ուժային կառույցների ղեկավարներին: «Հատուկ քննչական ծառայության մասին» նոր օրենքի համաձայն նաև ստեղծվել է մի նոր քննչական մարմին, որը, ի թիվս այլ բաների, պիտի զբաղվի նաև անձեռմխելիների, այսինք պատգամավորների կատարած հանցագործություններով: Իսկ ովքե՞ր են մեր պատմագավորները: Դրանք հիմնականում կիսագրագետ, կրիմինալ բիզնեսմեննր են, որքն միայն մ նպատակ ունեն - ապահովել իրենց բիզնեսի անխափան գործունեությունը: Նախագահը իր ձեռքի տակ ունեցած մի քանի ուժայիններով, որոնց ինքն է նշանակում (հարկային, մաքսային, ոստիկանություն, հատուկ քննչական ծառայություն) անընդհատ ճնշման տակ է պահում մեր ինտելեկտուալ գիգանտներին: Սրանք էլ բնականաբար պեչատում են ցանկացած նախաձեռնություն, որով հանդես է գալիս Նախագահը: Այսինք, սահմանադրությամբ մենք ունենք ուժեղ ԱԺ, իսկ իրականության մեջ մորթապաշտների հավաքատեղի:

Առակս ինչ կցուցանե - անկախ այն բանից թե ինչպիսի համակարգ է գործում երկրում, նախագահական, պառլամենտական, թե խառը, եթե օերենքները գործում են, ապա երկիրը կլինի նորմալ երկիր: Իսկ եթե օրենքները չենգործելու, անկախ այն բանից, թե ինչպիսի սահմանդրություն կունենանք, եթե նույնիսկ պատճենենք Շվեցարիայի սահմանդրությունն ու ողջ օրենսդրությունը, ու դարձնենք այն հայկական, ապա ոչ մի բան էլ չի փոխվի:

Ի միջի այլոց, տեսականորեն, և նախագահական և պառլամենտական համակարգերը ունենք իրենց դրական ու բացասական կողմերը: Բայց սա բավականին ծավալուն թեմա է; Եթե շարունակենք արդյունավետ քննարկումներն այսղտեղ, հնարավոր է որ անդրադառնանք այդ հարցերին նույնպես:

[Տրիբուն]

Իրական կյանքում ու նորմալ օրենքի երկրում անկախ ով է ինստիտուցիայի ղեկավարը անձը, նրան ստիպում են, որ օրենքներով գործի և ոչ թե ինքը օրենք հնարի։

Համաձայն եմ:

ԼՏՊն մենակ չի կարողանա ստիպել դատավորներին օրենքներ կիրառել, կաշառակերներին պատժել, անօրիեն գործ սարքող ոստիկանների ձեռքից բռնել - դա հասարակությունը պիտի անի իր պրոֆմիություններով, հասարակական նախաձեռնություններով, կուսակցություններով։

Չի կարողանա: Իսկ ոչ մեկն էլ չի ասում որ կկարողանա: Հարցը նրանում է, որ բոլոր անօրինությունները սկսվում են այն պահից երբ օրենքը խախտվում է հենց նախագահական ընտրությունների ժամանակ: Այսինք այն ինստիոտւտի ընտրությունների ժամանակ, որը ինքը ընտրվելուց հետո պիտի դառնա Սահամանադրության ու օրինականության երաշխավորը: Այդ այդ երաշխավորը ընտրվում է օրենքի ու սահմանադրության ոտնահարմամբ, ինչպես ինքը հետո կարող է դառնալ նույն օրենքի ու սահմանադրության երաշխավորը: Նա միշտ պատանդ է լինելու նրանց ձեռքում ով իրենք սարքել է նախագահ, ու միշտ ինքն է խախտելու սահմանադրությունն ու օրենքը:

Այնպես որ, կոնկրետ ինձ համար մեկ է, կընտրվի ԼՏՊ թե Պողոսը, թե Տաբուրետկեն: Կարևորն այն է, որ ընտրվի արդար ու այդ դեպքում լինի անկախ ու իրոք կարող է դառնալ Սահմանադրության ու օրենքների երաշխավոր: Վերջին ընտրությունների ժամանակ, որպես գործող անօրեն համակարգին հստակ այլընտրանք կար մեկ ուժ, ԼՏՊ: Հիմա էլ կա միայն այդ ուժը: Թե ուրիշ ինչ արժանիքներ ու թերություններ ունի ԼՏՊ-ն դա այլ թեմա է:

Կարելի համոզվել, որ քաղաքացիական կազմակերպության միջոցով էլ կարելի է ինչ որ հարցեր լուծել, դրա համար կենտրոնական իշխանություն դառնալու անհրաժոշտություն չկա։

Կասեք - բանա կպարտակեն կաշառակերի փողերը ձեռից կառնեն գործը կփագեն կպրծնի։ Բայց էությունը, որ կաշառակերի կյանքը առնվազն դժվարացվում է նման քաղաքացիական նախաձեռնությունների միջոցով, որոնք հնարավորություն ունեն ինչ որ բան տեղաշարժել, արդեն քայլ է դեպի առողջ քաղաքացիական հասարակություն, որը չի սպասում 5 տարի, որ նոր նախագահ գա ինչա մի երկու տեղական հաբռգածի հարց է պետք լուծել։

Համաձայն եմ, որ քաղաքացիական հասարակությունը շատ մեծ դերակատարում պետք է ունենա հասարակական կյանքում: Բայց, եթե իշխանությունները իրենք չեն պահպանում օրենքները, ապա այդ դեպքում հասարակական կազմակերպությունների գործունեության շրջանակն էլ խիստ սահմանափակվում է:

Ավելին, իշխանությունները իրենք էլ ստեղծում են ֆիկտիվ հասրակական կազմակերպություններ, որքն հասարակությայնը շփոթության մեջ են գցում: Նայիր թե որքան ՀԿ-ներ կան Հայաստանում հիմա, որոնք ամեն վարկյան պատրատս են պեչատել ու հիմնավորել իշխանության ցանկացած անօրենություն:

Ի միջի այլոց, իմ մոտ տպավորություն է ստեղծվել, որ դու ինչ-որ միջազգային ՀԿ-ում ես աշխատում:

Առաջին բանը, որ պիտի արվի հասրակական սոցիալական մտածողությանը որ պետք է գործել միասին, հասնելու համար - Նախագահի պաշտոնի վերացումն է։

Նախագահի պաշտոնը չի կարող վերացվել: Բոլոր երկրները ունեն նախագահի կամ նման պաշտոն (սահմանադրական միապետ): Ուրիշ բան, որ զուտ պառլամենտական համակարգերի դեպքում այդ պաշտոնը զուտ արարողակարգային է, կամ սահմանադրական կրիզիսների պարագայում պետք է վճռական մեկ որոշում կայացնի - օրինակ հայտարարի նոր ընտրություններ: Նման կրիզիսային իրավիճակներ հաճախ են լինում պառլամենտական երկրներում: Օրինակ վերջին ընտրություններից հետո Գերմանիայում մոտ երկու ասմի չէին կարողանում կառավարություն ձևավորել: Իսկ Բելգիայում դա արդեն ձգվում է մեկ տարուց ավելի: Եթե Գերմանիան ու Բելգիան կարող են իրենց նման բան թույլ տալ, քանի որ տնտեսությունն ու օրենքները կգործեն ամեն դեպքում, անկախ նրանից կա թե չկա վերջնականապես ձևավորված կառավարություն, ապա Հայաստանում, եթե նման բան լինի, երկիրը մի երկու շաբաթում բորդելից կվերածվի վերջնական բարդակի:

Օրինակ եթե բնակարանային ֆոնդ է, որ շատերն են դրան հավակնում, սահմանել է պետք մեծ հարկեր, որ նա ով ի վիճակի է ամենալավ գինը տալ նա էլ ստանա օրենքով այդ բնակարանին տիրելու իրավունքը։

Ընկեր, Հայաստանում, գործող օրենսդրության համաձայն, հիմա էլ, այսպես կոչված բնակարանային ֆոնդը, կամ շինարարական տարածքները իրացվող գոտիներում, վաճառվում են աճուրդով: Ով ի վիճակի է ամենալավ գինը տալ, նա էլ պետք է ստանա այդ տարածքը; Բայց ինչ է կատարվում իրականության մեջ: Հայտարարվում է աճուրդ, նախագահակնից զանգում են քաղաքապետարան ու ասում են, էս հողը պիտի տաս էս ինչ կազմակերպությանը, քաղաքապետարանը զգուշացնում է գլխանց բոլոր մասնակիցներին որ չհաբռգեն, քանի որ արդեն որոշված է, թե ու պիտի տան հողը, ու նա նենց թեթև աճուրդով այդ հողը գնում է այն գնով որ պայմանավորվել էր նախագահականի, կոնկրետ Արմենչիկի հետ (հիմա արդեն փոխվարչապետ, բայց ամեն դեպքում այդ գործի գերագույն գլխավոր ռեգուլիրովչիկ): Եթե հանկարծ մի որևէ անհատ կամ կազմակերպություն աճուրդի օրը իրեն վատ պահի, ու սկսի գին բարձրացնել, որ ինքը ձեռք բերի այդ հողը, մյուս օրը հարկային, դատախազություն, վերահսկողական ու էլի ինչքան ուզես ստուգող, բռնող, տփող, քցող կազմակերպություն կա, կմտնի իրենց տուն ու կազմակերպություն:

[Ambrosine]

չեմ կարդացել գրառումները
Հայաստանում ձևավորվել են խորհրդարանական կառավարման երեք հանրապետություններ, իսկ 1991 թ. երկրորդ կեսից` նախագահական կառավարման հանրապետություն, որն այսօր էլ գործում է:

1991թ սկսեց ձևավորվել նախագահական ինստիտուտը:
<<Հանրապետության նախագահի մասին>> 1991 թ. օրենքով խորհրդարանի շատ լիազորություններ անցան նախագահին: Բացի ինչ-որ մինուսներից օրենքում կար մի մեծ պլյուս. ՀՀ նախագահը ներկայացնում է խորհրդարանին ամենամյա հաղորդումներ` հանրապետության քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի, ՀՀ գերագույն խորհրդի կողմից ընդունված օրենքների և որոշումների կատարման ընթացքի մասին: Սակայն այս հոդվածը տեղ չգտավ 1995 թ. Սահմանադրության մեջ

Խորհրդարանական կառավարումը մեր երկրին պետք չի. նախ դա ամբոխավարություն է, հետո էլ էդքան խելոք մարդ չկա մեր երկրում

[voter]

Բայց հենց Աստղի ասածում «չեմ կարդացել» է այսօրվա հայության պրոբլեմը, որ աշխրհիկ պրոբլեմները թողած մեծ թեզեր ենք բրդում – ակադեմիա ունենք աշխարհը չունի համաշխարհային նենց քարեր են գլորում որ ուրիշ երկրները նախանձից մեռնում են, բայց Հայաստանում հասարակության պրոբլեմը վերլուծելը հանգեցնում է երկար թեզերի։

ՈՒրիշ խոսքով Աստղն ու Տրիբուդը հուսամ չեն նեղանա, իրանց օրինակի վրա երևում է պայծառ ինչպես ԼՏՊն հանգեց իր նախորդ հրաժարականի – մեծ թեզեր էր բրդում, ֆրանսիական հեղափոխություն էր կարդում ու քարոզում, առանց գիտակցելու որ իրեն ուղղակի օգտագործեցին անկախացման փուրորի ու բարձր ռեյտինգի ժամանակ նախագահական պաշտոն հնարեցին ու ժողովրդի ձեռքից իշխանությունը խլեցին։

Նախագահը դարձավ հեշտ կառավարվող մի օրգան, որի շուրջ ամեն կերպ սկսեցին կուտատել իշխանությունշ տարբեր շերտերից։ Վերջում ԼՏՊ հասավ նույնիսկ այն աբսուրդին, որ որոշեց անձամբ դաշնակցության ու դրոի գործը ներկայացնել ժողովրդին – փաստացի դարձավ այն ինչ մտահոգն է տեսնում – դատախազ ու Տիրբուտը պնդում է թե այդպես է նույնիսկ պառլամենտական պետություններում օրինակ Գերմանիայում կամ Իտալիայում, ավելացնեմ Ավստրիան, երբ դա բոլորովին այդպես չէ։

Օրինակ Գերմանիայում Կանցլերին երկար ժամանակ չեին ասում, բայց որ բանը բանից անցավ նախատեցին նստացրին տեղ, քանի որ իրեն վրա էր վերցրել արտաքին գործերի նախարարի գործը ու մի գլուխ շրջագայություններ էր անում աշխարհով մեկ, երկրի ներքին հարցերը թողած։

Իտալիայում էլ Բեռլուսկոինիին բոլոր ինտելեկտուալ մակարդակներով նախատում ու փնովում են, էլ չասեմ ծիծաղում են վրա, որ նա իր վրա է վերցրել ռազմական ու ոստիկանական ֆունկցիաներ ու ցանկանում է Նեապոլի աղբահանման խնդիրները, որ մաֆիան արդեն որ ամիսն է խաթարում է, լուծել։ Եկավ Նեապոլ խոսեց գնաց, ոչինչ էլ չփոխվեց, աղբը այնտեղ է, որտեղ և կար։

Այսինքն կենտրոնական կառավարման ինստիտուտը այդ երկրներում ոչ մի ՈՒԺԵՂ ինստիտուցիա չի, այն չի կարող ու ՇԱՏ ԿԱՐևՈՐ Է չեն էլ թույլ տալիս, որ նա իր վրա ավելորդ ֆուկցիաներ վերցնի ինչ որ բնագավառներում գործերին խառնվի, քանի որ քաջ բոլորը գիտակցում են, որ մի օր կհայտնվեն Հայաստանի վիճակում երբ Վեցի վարչության պետը կարող է դատախազներին հրամայականներ իջացնի, կամ նախագահը որոշի ու կադրային իրավաբանի, դատավորի ու դիվանագետի իր աշխատանքից ազատի առանց օրենքները հարգելու։

Հայաստանը ունիտար չէ ավելի քան Շվեյցարիան մեր մոտ էլ էէ մարզեր կան ու նրանցից մեկը Երևանը նույնիսկ առանձին օրենքներ ունի ու շուտով առավել ևս ունենալու է – քաղաքապետը ընտրովի է լինելու...

ՈՒնիտարությունը լեզվի, բնակչության հետ կապ չունի, դա հարկային ու օրենսդիր համակարգի տորբերություններն են, որոնցից Հայաստանը չի կարողնալու խուսափել, քանի որ տնտեսապես ունիտար հարկային համակարգը ԱԲՍՈՒՐԴ է, չի կարող Ալավերդիում հողատարածքների հարկումը նույնը լինել ինչ երևանում, կամ բազմազավակության ու երեխա պահելու սուբսիդիան սահմանաբերձ գյուղերում նույնը լինել, ինչ արարատյան դաշտավայրում։

Մի պահ Գյումրիում նույնիսկ դրամը չեին ուզում մտցնեին ու շարունակում էին ավելի շատ ռուբլով ապրել... Դա իհարկե ծայրահեղություն է արդեն, դրամը ու բանակը կենտրոնական պիտի լինեն կայունության համար, բայց մնացած բոլոր հարցերում մարզային օրենքներ տարբերվող մյուսներից պիտի լինեն, այլապես Երևանը մնալու է հայաստանի միակ բնակավայրը։

Ընդհանրացնեմ սահմանադրության երաշխավոր նախագահ կարելի է ու պետք է ունենալ, որ պառլամենտի ընդունած հակասահմանադրական օրենքները չթողնի անցնեն, բայց օրինականության ու գործադիր կառավարման հետ մեկ անձ հանդիսացող նախագահը ոչ մի կապ չպիտի ունենա – դա միայն ու միայն ՎԱՏ հետևանքների է հանգեցնում, անկախ երկրից, եթնոսից կամ զարգացվածության աստիճանից։

[Ambrosine]

voter, ես չկարդացի նախորդ գրառումները, որովհետև տեսա, որ պարզաբանումներ են այս կամ այն տիպի մասին, որոնք գիտեմ. բայց գրեցի, որ չեմ կարդացել

իմ ասածը էն էր, որ 90-ականների սկզբին ՀՀ-ն ընթանում են դեմոկրատիայի ուղով, բայց էլի եմ ասում, որ մեր երկրին ամբոխավարություն պետք չէր այն ժամանակ, պետք չէ նաև հիմա. մեր երկիրը այն մակարդակի վրա չէ, որ հարցերը լուծվեն մի քանի տասնյակ մարդկանց միջոցով, մեզ պետք է նախագահ, ով ունակ կլինի ընդունել վճռական որոշումներ... ինքդ էլ կիմանաս, որ այս հարցի շուրջ գրել են դեռևս Պլատոնն ու Արիստոտելը ու երևի գիտես, թե որը ինչ էր ասում
ես էլ համաձայն չեմ, որ նախագահը լայն լիազորություններ ունենա օրենսդիր մարմնի հանդեպ, դրա համար էլ նշել էի այն հոդվածը, որը 1995 թ-ին տեղ չգտավ Սահմանադրությունում

[REAL_ist]

մեր երկիրը ու պառլամենտական հանրապետությունը ետի ոնցոր շիկերը ու երգելը
մթոմ սրանից ենք գլուխ հանում, պառլամենտականի համար քիչ թե շատ զարգացած քաղաքացիական հասարակությունա պետք ունենալ

[Գալաթեա]

Վոութեր, նախ սկսենք էնտղից, որ Տրիբուն ոչ թե Տրիբուտ։ Ուշադիր եղեք։

Երկրորդը...գրառումները կարդացել եմ, բայց մնացել եմ մտքին, որ մեր երկրում, աթոռապաշտության այժմյան պայմաններում ավելի լավ է մի գյոռմամիշ նախագահ, քան 50 հատ գյոռմամիշ նախագահիկներ։

Եթե հիմա, հաշվի առնելով Օրենսդիր մարմնի ոչ այնքան կարևոր ու վճռորոշ դերը, մարդիկ մարդ են ուտում, որ կարողանան Բաղրամյանի սիրուն շենքում հավայի կնոպկա հուպ տալ, պատկերացնում եմ՝ ինչ կլինի հետո, երբ իրենցից իսկապես ինչ-որ բան կախված լինի։

[Տրիբուն]

ՈՒնիտարությունը լեզվի, բնակչության հետ կապ չունի, դա հարկային ու օրենսդիր համակարգի տորբերություններն են, որոնցից Հայաստանը չի կարողնալու խուսափել, քանի որ տնտեսապես ունիտար հարկային համակարգը ԱԲՍՈՒՐԴ է, չի կարող Ալավերդիում հողատարածքների հարկումը նույնը լինել ինչ երևանում, կամ բազմազավակության ու երեխա պահելու սուբսիդիան սահմանաբերձ գյուղերում նույնը լինել, ինչ արարատյան դաշտավայրում։

Ընկեր, առանց խորանալու նախորդ գրառումների մեջ բարձրագոչ հայտարարություններ անելու կարիք չկա: Կարծես ես տող առ տող պատասխանում եմ քո բոլոր գրածներին, ու առանձնապես չեմ բռթում իմ տեսակետը, առ այն թե ինչպիսի կառավարման համակարգ պիտի լինի Հայաստանում:

Իմ եզրակացությունն այն մասին, որ դու աշխատում ես որևէ ՀԿ-ում հաստատվում է: Մի հարց էլի - տարին քանի՞ կոնֆերանսի, ուորքշոփի ու սեմինարի ես մասնկացում «ՀԿ-ների դերը, այստեղ այնտեղ և ամենուր» թեմաներով:

Voter ջան, ունիտարություն նշանակում է նվազ ինքնավարություն տեղական իքնակառավարմանը ֆեդերալության կամ կոնֆեդերալության համեմատությամբ: Ժամանակակից ֆեդերատիվ կամ կոնֆեդերատիվ երկրները ձևավորվել են պատմականորեն: Դրա հիմքում կան ինչպես քաղաքական այնպես էլ ազգային, էթնիկ պատճառներ: Ֆեդերացիաներ կամ կոնֆեդերացիներ են Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը, Գերմանիան, ու քո սիրած Շվեցարիան: Առաջին երեքը, ֆեդերատիվությանը զուգահեռ, ունեն նաև շատ, շաաատ-շատ ուժեղ կենտրոնոկան կառավարման ինստիտուտներ:

Ընկեր, հիմա քո ասած Ալավերդիի դեպքին: Ծանո՞թ ես ՀՀ օրենսդրությանը, կոնկրետ այս դեպքում Հողի հարկի մասին օրենքին, թե՞ ենթադրություններ ես անում այն մասին որ Ալավերդիում ու Արարատյան դաշտավայրում հողի հարկը նույնն է: Ուղակի ասեմ, որ իմանաս: Նույնը չի ու չի կարող լինել: Օրենքը մշակողները, հաստատ իմ ու քո չափ խելք ունեցել են, որ հասկանան, որ չի կարող Արարտյան դաշտավայորւմ ու Ալավերդիում հողի գյուղատնտեսական նշանակությունը, կամ ալյ կերպ ասած բերքատվությունը նույնը լինել: Ավելի կոնկրետ, հողի հարկը Հայաստանում կազմում է 15%, հողի կադաստրային արժեքից: Իսկ կադաստրային արժեքը Արարատյան դաշտավայրում մի քանի անգամ ավելի մեծ է Ալավերդիի նույն չափի հողակտորի կադաստրային արժեքից:

Երեխա պահելու սուբսիդիա էլ Հայաստանում չկա: Տերմինը ընդհանրապես տեղին չի օգտագործված: Երևի ի նկատի ունես «Ընտանեկան նպաստները» և «Մինչև երկու տարեկան երեխաների խնամքի համար հակտացվող նպաստները»: Առաջինի մասով ասեմ, որ էլի իրավացի չես: Ալավերդիում ու Արարատյան դաշտավայրում ստանում են տարբեր ընտանեկան նպաստներ՝ կածված մի շարք գործոններից: Բարդ հաշվարկներ են, բանաձևեր կան և այլն: Ու հաստատ էլի, օրենսդրությունը մշակողները հաշվի առել են, որ Երևանում երեխա պահելն ավելի հեշտ է, քան բարձր լեռնային, սահմանամերձ գյուղում:

Այնպես որ, ընկեր, կրկնում եմ, նշանակություն չունի, թե մենք ունիտար, ֆեդերատիվ, կոնֆեդերատիվ, թե չգիտեմ էլի ինչ զահր ու զահրումար տիպի երկիր ենք: Մեր օրենսդրությունը վետը չէ: Իդեալական չէ, բայց վատն էլ չէ: Ու ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ինչպես է գործում այդ օրենսդրությունը: Եթե մեծ ինքնուրույնություն տանք ասենք մարզերին ու մարզպետների պաշտոնն էլ Շվեցիարիայի պես դարձնենք ընտրովի, բայց ընտրությունները տեղի ունենան այնպես ինչպես մեզ մոտ տեղի են ունենում նախագահական ընտրությունները, ոչ մի բան էլ չի փոխվելու - մի կիսագրգետ փաշայի փոխարեն, ունենալու ենք 11-ը: Իսկ եթե կարողանանք սկզբի համար գոնե նախագահի նորմալ ընտրություններ անցկացնել, ապա դա արդեն մի հատ հսկայական ցատկ կլինի դեպի մեր բոլորիս կողմից այդքան սիված Շվեցարիան:

Ավելացվել է 1 րոպե անց

չեմ կարդացել գրառումները
Հայաստանում ձևավորվել են խորհրդարանական կառավարման երեք հանրապետություններ, իսկ 1991 թ. երկրորդ կեսից` նախագահական կառավարման հանրապետություն, որն այսօր էլ գործում է:

1991թ սկսեց ձևավորվել նախագահական ինստիտուտը:
<<Հանրապետության նախագահի մասին>> 1991 թ. օրենքով խորհրդարանի շատ լիազորություններ անցան նախագահին: Բացի ինչ-որ մինուսներից օրենքում կար մի մեծ պլյուս. ՀՀ նախագահը ներկայացնում է խորհրդարանին ամենամյա հաղորդումներ` հանրապետության քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի, ՀՀ գերագույն խորհրդի կողմից ընդունված օրենքների և որոշումների կատարման ընթացքի մասին: Սակայն այս հոդվածը տեղ չգտավ 1995 թ. Սահմանադրության մեջ

Խորհրդարանական կառավարումը մեր երկրին պետք չի. նախ դա ամբոխավարություն է, հետո էլ էդքան խելոք մարդ չկա մեր երկրում

Ասղո ջան,

Մեր Սահմանադրությունը 2005 թվականին փոխվել է: Մենք էլ էն զուտ նախագահակն երկիրը չենք: Ահագին լիազորություններ նախագահից անցել են ԱԺ-ին: Մենք արդեն խառը տիպի երկիր ենք: Կարճ ասած քարքապ ենք ընկել:

Ավելացվել է 2 րոպե անց

Վոութեր, նախ սկսենք էնտղից, որ Տրիբուն ոչ թե Տրիբուտ։ Ուշադիր եղեք։

կամ Ատրիբուտ

[Տրիբուն]

Երկրորդը...գրառումները կարդացել եմ, բայց մնացել եմ մտքին, որ մեր երկրում, աթոռապաշտության այժմյան պայմաններում ավելի լավ է մի գյոռմամիշ նախագահ, քան 50 հատ գյոռմամիշ նախագահիկներ։

Իսկ ես կարծում եմ, որ ՀՀ սահմանադրության մեջ պետք է մի կետ ավելացնել, որով կպահանջվի, որ նախագահն ու վարչապետը պիտի պարտադիր որբ լինեն ու մանկատնից, որ ոչ մի բարեկամ չունենան: